Luận án Tiến sĩ Quản lý công: Quản lý ngân sách nhà nước tại tỉnh Luang Prabang nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào

Chia sẻ: Bobietbo | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:172

Thêm vào BST

Báo xấu

42
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án "Quản lý ngân sách nhà nước tại tỉnh Luang Prabang nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào" được thực hiện nhằm hoàn thiện khung lý luận về quản lý NSNN, phân tích thực tiễn quản lý NSNN tại tỉnh Luang Prabang, nước CHDCND Lào, luận án đề xuất những quan điểm, phương hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý NSNN tại tỉnh Luang Prabang, nước CHDCND Lào, từ đó góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Quản lý công: Quản lý ngân sách nhà nước tại tỉnh Luang Prabang nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA DAYMONE VIRANON QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI TỈNH LUANG PRABANG NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI, NĂM 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA DAYMONE VIRANON QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI TỈNH LUANG PRABANG NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 9 34 04 03 Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. Trương Quốc Chính 2. TS. Lê Toàn Thắng HÀ NỘI, NĂM 2022
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tác giả. Các số liệu nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn đầy đủ theo quy định. Nghiên cứu sinh Daymone Viranon
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận án tiến sĩ Quản lý công tại Học viện Hành chính quốc gia (Việt Nam), bên cạnh sự cố gắng của bản thân tôi đã nhận được sự động viên, hướng dẫn, giảng dạy và nhiều ý kiến đóng góp quý báu của các thầy giáo, cô giáo, gia đình, bạn bè trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận án. Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành của mình tới Ban lãnh đạo, các thày cô giáo của Học viện Hành chính quốc gia, Ban Quản lý đào tạo Sau đại học của Học viện Hành chính quốc gia. Tôi vô cùng biết ơn sự quan tâm giúp đỡ về mọi mặt của cơ quan tôi đang công tác, gia đình, bạn bè đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành khóa học. Đặc biệt tôi vô cùng trân trọng biết ơn PGS.TS Trương Quốc Chính và TS Lê Toàn Thắng, là hai người hướng dẫn khoa học đã dành nhiều thời gian và trí lực trực tiếp hướng dẫn, tận tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận án này. Tôi xin trân trọng cảm ơn! Tác giả luận án
MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... 2 MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 9 1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................................ 9 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án.....................................................11 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..........................................................................12 4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu....................................................12 5. Giả thuyết khoa học và câu hỏi nghiên cứu ..........................................................13 6. Những đóng góp mới của luận án ..........................................................................14 7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ...............................................................15 8. Cấu trúc của luận án.................................................................................................16 Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC ....................................... 17 1.1. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN .........................................................................................................17 1.1.1. Các công trình nghiên cứu về quản lý thu - chi ngân sách ............................17 1.1.2. Các công trình nghiên cứu về cân đối ngân sách nhà nước...........................22 1.1.3. Các công trình nghiên cứu về kinh nghiệm quản lý ngân sách nhà nước ....23 1.1.4. Các công trình nghiên cứu về cải cách, nâng cao hiệu quả, hoàn thiện quản lý ngân sách nhà nước ......................................................................................24 1.2. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC .............30 1.2.1. Kết quả các công trình đã nghiên cứu..............................................................30 1.2.2. Những khoảng trống trong quản lý ngân sách nhà nước cần tiếp tục nghiên cứu ......................................................................................................................32 Kết luận chương 1 ........................................................................................................34
Chương 2 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP TỈNH .............................................................................................. 35 2.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC......................35 2.1.1. Khái niệm ngân sách nhà nước ........................................................................35 2.1.2. Đặc điểm của ngân sách nhà nước ...................................................................38 2.1.3. Vai trò của ngân sách nhà nước .......................................................................39 2.1.4. Hệ thống ngân sách nhà nước ..........................................................................44 2.2. QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP TỈNH ......................................46 2.2.1. Khái niệm quản lý ngân sách nhà nước cấp tỉnh ............................................46 2.2.2. Sự cần thiết quản lý ngân sách nhà nước cấp tỉnh ..........................................48 2.2.3. Nội dung quản lý ngân sách nhà nước cấp tỉnh ..............................................50 2.2.4. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý ngân sách nhà nước cấp tỉnh ............61 2.3. KINH NGHIỆM QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA MỘT SỐ ĐỊA PHƯƠNG CẤP TỈNH VÀ GIÁ TRỊ THAM KHẢO ĐỐI VỚI LUANG PRABANG, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO ...................................................................................................................65 2.3.1. Kinh nghiệm quản lý ngân sách nhà nước của một số địa phương cấp tỉnh65 2.3.2. Giá trị tham khảo đối với tỉnh của Luang Prabang, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào .....................................................................................................73 Kết luận chương 2 ........................................................................................................74 Chương 3 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA TỈNH LUANG PRABANG, NƯỚC CỘNG HOÀ DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO ............................................................................................... 76 3.1. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA TỈNH LUANG PRABANG - CƠ SỞ CHO HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP TỈNH ................................................................................76 3.1.1. Điều kiện tự nhiên .............................................................................................76 3.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội ..................................................................................77
3.1.3. Cơ quan quản lý ngân sách cấp tỉnh Luang Prabang .....................................81 3.2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP TỈNH CỦA TỈNH LUANG PRABANG ............................................................................94 3.2.1. Thực trạng quản lý thu ngân sách nhà nước cấp tỉnh .....................................94 3.2.2. Thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước cấp tỉnh .....................................98 3.2.3. Thực trạng quản lý cân đối ngân sách nhà nước cấp tỉnh ............................102 3.2.4. Thực trạng giám sát, thanh tra, kiểm toán ngân sách nhà nước cấp tỉnh....103 3.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP TỈNH CỦA TỈNH LUANG PRABANG, NƯỚC CHDCND LÀO ..........................................................................................................................110 3.3.1. Kết quả đạt được ..............................................................................................110 3.3.2. Một số hạn chế, yếu kém ................................................................................114 3.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế, yếu kém ..................................................123 Kết luận chương 3 ......................................................................................................127 Chương 4 QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP TIẾP TỤC HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA TỈNH LUANG PRABANG, NƯỚC CỘNG HOÀ DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO .......................... 130 4.1. ĐỊNH HƯỚNG HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA TỈNHLUANG PRA BANG................................................................130 4.1.1. Định hướng phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Luang Prabang đến năm 2030..................................................................................................................130 4.1.2. Mục tiêu quản lý ngân sách nhà nước của tỉnh Luang Prabang..................132 4.1.3. Quan điểm hoàn thiện quản lý ngân sách nhà nước cấp tỉnh của tỉnh Luang Prabang ............................................................................................................133 4.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP TỈNH CỦA TỈNH LUANG PRA BANG ...................................................136 4.2.1. Hoàn thiện quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước.........................136 4.2.2. Hoàn thiện chu trình quản lý ngân sách nhà nước........................................140
4.2.3. Chống thất thoát ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh ...............................144 4.2.4. Nâng cao năng lực cho cán bộ, công chức quản lý ngân sách nhà nước tại tỉnh Luang Prabang.........................................................................................146 4.2.5. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý ngân sách nhà nước ............149 4.2.6. Tăng cường công tác giám sát, thanh tra, kiểm toán đối với hoạt động liên quan đến NSNN ..............................................................................................151 4.3. KIẾN NGHỊ ........................................................................................................155 4.3.1. Đối với Quốc hội .............................................................................................155 4.3.2. Đối với Chính phủ ...........................................................................................155 4.3.3. Đối với Bộ Tài chính .......................................................................................157 4.3.4. Đối với Ủy ban nhân dân tỉnh Luang Prabang .............................................158 Kết luận chương 4 ......................................................................................................158 KẾT LUẬN ................................................................................................... 160 DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ............................................. 164 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................... 165
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nghĩa đầy đủ 1. CBCC Cán bộ công chức 2. CHDCND Cộng hòa dân chủ nhân dân 3. CQĐP Chính quyền địa phương 4. HĐND Hội đồng nhân dân 5. KBNN Kho bạc nhà nước 6. NSĐP Ngân sách địa phương 7. NSNN Ngân sách nhà nước 8. NSTW Ngân sách trung ương 9. QLNN Quản lý nhà nước 10. UBND Ủy ban nhân dân
DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ 1. Bảng Bảng 3.1. Tỷ lệ tăng trưởng GRDP của tỉnh Luang Prabang ......................... 78 Bảng 3.2: Cơ cấu kinh tế các nhóm ngành chủ yếu giai đoạn 2015-2019...... 79 Bảng 3.3. Thu NSNN Luang Prabang (triệu kip) ........................................... 98 Bảng 3.4 Chi NSĐP của Luang Prabang (triệu kip) ..................................... 101 Bảng 3.5 Cân đối ngân sách cấp tỉnh (triệu kip) ........................................... 102 2. Sơ đồ Sơ đồ 2.1. Hệ thống NSNN của nước CHDCND Lào .................................... 45
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Ngân sách nhà nước (NSNN) là bộ phận cơ bản, là khâu chủ đạo, có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng trong hệ thống tài chính quốc gia, đồng thời là công cụ tài chính để Nhà nước thực hiện chức năng quản lý vĩ mô đối với hoạt động kinh tế - xã hội của đất nước. Cùng với sự quản lý kinh tế và hành chính thì quản lý NSNN là cần thiết, nó giúp quá trình quản lý và phân bổ một cách hiệu quả việc sử dụng các nguồn lực tài chính khan hiếm của quốc gia, tạo tiền đề và điều kiện thuận lợi để thúc đẩy sự phát triển hài hoà về kinh tế - xã hội. Trong hệ thống NSNN, ngân sách cấp tỉnh là một cấp ngân sách rất quan trọng bởi vì ngân sách cấp tỉnh có vai trò cung cấp phương tiện vật chất cho sự tồn tại và hoạt động của chính quyền tỉnh và các cấp chính quyền trực thuộc. Đồng thời, là một công cụ để chính quyền cấp tỉnh thực hiện quản lý toàn diện các hoạt động kinh tế - xã hội trên địa bàn. Cộng hòa dân chủ nhân dân (CHDCND) Lào là một quốc gia đang phát triển, sự phát triển kinh tế - xã hội giữa các địa phương không đồng đều. Trong một thời gian khá dài, hoạt động quản lý NSNN theo mô hình cơ chế kế hoạch tập trung chưa mang lại hiệu quả như mong muốn. Hiện nay, CHDCND Lào đã có sự phát triển nhất định, đạt được một số thành tựu to lớn, có ý nghĩa quan trọng về kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện công cuộc đổi mới, vấn đề quản lý NSNN của Lào vẫn còn yếu kém, ngân sách địa phương (NSĐP) chưa tự chủ được nguồn thu cho nhiệm vụ chi nên vẫn phải nhận trợ cấp từ ngân sách trung ương (NSTW); việc sử dụng công cụ ngân sách trong điều chỉnh các mục tiêu kinh tế vĩ mô của chính quyền cấp tỉnh có phần bị hạn chế. Luang Prabang là một tỉnh của nước CHDCND Lào đang chuyển mình cùng đất nước để phát triển kinh tế - xã hội. Việc tăng cường quản lý NSNN, 9
đổi mới quản lý thu, chi ngân sách sẽ tạo điều kiện tăng thu ngân sách và sử dụng ngân sách quốc gia tiết kiệm, có hiệu quả hơn; thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Những năm qua, bên cạnh những mặt đạt được trong công tác quản lý NSĐP, Luang Prabang cũng còn một số hạn chế, bất cập trong quản lý NSNN. Thu ngân sách hàng năm không đủ chi, tỉnh phải trợ cấp cân đối thì vấn đề tăng cường quản lý ngân sách càng trở nên cấp bách. Nhiều cơ quan cùng tham gia quản lý NSNN nhưng quy định thẩm quyền quyết định ngân sách chưa rõ ràng giữa các cơ quan, còn có sự chồng chéo. Quy trình quản lý NSNN cấp tỉnh còn mang nặng tính hình thức và trong quá trình điều hành ngân sách còn thiếu tính năng động, sáng tạo. Một số quy định còn bất cập, chưa tạo điều kiện thuận lợi cho tỉnh làm chủ ngân sách của mình... Những hạn chế đó ảnh hưởng không nhỏ tới quá trình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, cũng như tạo kẽ hở cho việc thất thoát ngân sách. Trong khi đó, cơ sở lý luận về quản lý NSNN ở CHDCND Lào tương đối “mỏng”, nhất là quản lý NSNN ở địa phương. Nghiên cứu về NSNN có không ít công trình, tuy nhiên tuyệt đại đa số các công trình đó đều nghiên cứu ở góc độ chuyên ngành kinh tế, rất ít công trình nghiên cứu NSNN từ góc độ chuyên ngành quản lý công. Trong số ít công trình nghiên cứu NSNN từ góc độ chuyên ngành quản lý công thì tập trung vào vấn đề phân cấp quản lý NSNN hoặc chỉ đi sâu vào công tác quản lý thu hoặc quản lý chi, mà chưa có công trình nào nghiên cứu quản lý NSNN cấp tỉnh. Do vậy, cơ sở lý luận về NSNN cấp tỉnh là vấn đề đặt ra. Xuất phát từ vị trí, vai trò của NSNN cấp tỉnh đối với chính quyền địa phương, từ thực trạng quản lý NSNN của tỉnh Luang Prabang còn nhiều vấn đề bất cập, từ cơ sở lý luận về quản lý NSNN cấp tỉnh còn “mỏng” nên nghiên cứu sinh lựa chọn vấn đề “Quản lý ngân sách nhà nước tại tỉnh Luang Prabang nước CHDCND Lào” làm đề tài nghiên cứu cho luận án tiến sĩ 10
Quản lý công, với mong muốn đề xuất những giải pháp, kiến nghị nâng cao hiệu quả công tác quản lý NSNN trên quê hương của mình. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án 2.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở bổ sung và hoàn thiện khung lý luận về quản lý NSNN, phân tích thực tiễn quản lý NSNN tại tỉnh Luang Prabang, nước CHDCND Lào, luận án đề xuất những quan điểm, phương hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý NSNN tại tỉnh Luang Prabang, nước CHDCND Lào, từ đó góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Tổng quan các công trình đã nghiên cứu có liên quan đến quản lý NSNN để tìm hiểu những nội dung mà các công trình đi trước đã nghiên cứu; trên cơ sở đó, luận án đánh giá kết quả của các công trình đã đạt được, chỉ ra hướng nghiên cứu phù hợp của luận án, đảm bảo tính không trùng lặp và tính mới của luận án. - Tổng hợp, bổ sung, hoàn chỉnh khung lý thuyết về quản lý nhà nước (QLNN) đối với NSNN cấp tỉnh, bao gồm: khái niệm, vai trò, nguyên tắc quản lý NSNN cấp tỉnh, nội dung và những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý NSNN cấp tỉnh... trên cơ sở hệ thống pháp luật của nước CHDCND Lào về NSNN. - Phân tích và đánh giá về thực trạng quản lý ngân sách tại tỉnh Luang Prabang trên các khía cạnh: thu ngân sách, chi ngân sách, cân đối ngân sách, giám sát, thanh tra, kiểm toán ngân sách… trên cơ sở đó, luận án chỉ ra, làm rõ những kết quả, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế đã và đang tồn tại trong tình hình quản lý ngân sách của tỉnh. - Từ những thực trạng địa phương, trên quan điểm của Đảng và Nhà nước Lào, phương hướng phát triển của tỉnh, luận án đề xuất hệ thống các giải 11
pháp có tính khả thi và thực tiễn nhằm hoàn thiện công tác quản lý NSNN trên địa bàn tỉnh Luang Prabang trong giai đoạn tiếp theo. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận án là hoạt động quản lý NSNN cấp tỉnh. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi nghiên cứu về nội dung: Luận án nghiên cứu công tác quản lý NSNN cấp tỉnh của chính quyền tỉnh - là một trong 3 cấp ngân sách ở nước Lào (ngân sách trung ương, ngân sách cấp tỉnh, ngân sách cấp huyện). Luận án không nghiên cứu hoạt động quản lý ngân sách cấp huyện của các huyện trên địa bàn tỉnh Luang Prabang. Công tác quản lý ngân sách được đề cập trong luận án bao gồm 4 nội dung sau: (1) Quản lý thu ngân sách; (2) Quản lý chi ngân sách; (3) Quản lý cân đối ngân sách; (4) Thanh tra, kiểm tra, giám sát NSNN. - Phạm vi nghiên cứu về không gian: Luận án nghiên cứu các hoạt động ngân sách trên địa bàn tỉnh Luang Prabang; đồng thời khảo sát kinh nghiệm của một số địa phương cấp tỉnh trong và ngoài nước CHDCND Lào về quản lý NSNN. - Phạm vi nghiên cứu về thời gian: Luận án thu thập các số liệu, dữ liệu về hoạt động quản lý NSNN trong khoảng thời gian từ 2015 đến năm 2020 tầm nhìn đến năm 2030. 4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp luận Luận án được nghiên cứu triển khai trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác-Lênin. 4.2. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp phân tích, tổng hợp: Tác giả áp dụng phương pháp này để phân chia hoạt động quản lý NSNN thành những bộ phận cấu thành, những 12
mối quan hệ gắn với lịch trình thời gian; từ đó giúp tác giả nhận thức, phát hiện ra các vấn đề còn tồn tại; phân tích trên các khía cạnh khác nhau để tìm ra những vấn đề còn bất cập trong đối tượng nghiên cứu. Đồng thời khái quát, liên kết những mặt, những bộ phận từ lý thuyết đã thu thập được thành một chỉnh thể để tạo ra cơ sở lý luận về quản lý NSNN. Kết hợp lý luận với thực tế, đem lý luận để soi rọi, phân tích thực tế. Từ phân tích thực tế, tác giả đã rút ra những đánh giá, tổng hợp lại đưa ra những kết luận, những đề xuất mang tính khoa học, phù hợp với lý luận và thực tiễn về quản lý ngân sách trong phạm vi nghiên cứu. - Phương pháp kế thừa: Tác giả sử dụng có chọn lọc những kết quả nghiên cứu có liên quan đã được công bố trước đây ở trong và ngoài nước để bổ sung, hoàn thiện cơ sở lý luận; đồng thời xây dựng hệ thống các giải pháp của luận án. Phương pháp này được vận dụng chủ yếu trong chương 2 và chương 4 của luận án. - Phương pháp so sánh: Luận án sử dụng phương pháp này để chỉ ra sự thay đổi, tăng giảm các chỉ tiêu về ngân sách trong giai đoạn nghiên cứu. Ngoài ra, phương pháp này cũng sử dụng để làm rõ sự tương đồng cũng như tính khác biệt, đặc thù trong quản lý ngân sách giữa các địa phương, từ đó rút ra những bài học, kinh nghiệm có giá trị có thể làm tham khảo cho quản lý ngân sách của tỉnh Luang Prabang. - Phương pháp thống kê: Phương pháp này được sử dụng xuyên suốt trong toàn bộ nội dung của luận án. Việc thu thập và xử lý số liệu về ngân sách nhà nước bằng các phương pháp thống kế đã làm rõ tình hình cũng như xu hướng vận động của quản lý ngân sách ở địa phương; khẳng định những vấn đề có liên quan để luận giải, minh chứng cho những nhận xét và kết luận nghiên cứu của tác giả. 5. Giả thuyết khoa học và câu hỏi nghiên cứu 5.1. Giả thuyết khoa học 13
Luang Prabang là một trong số ít tỉnh của CHDCND Lào có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế. Tuy nhiên, thu NSNN của Luang Prabang chưa cao, trong khi chi khá lớn. Nếu thực hiện tốt các nguyên tắc quản lý, đảm bảo đầy đủ, hợp lý, hài hòa các nguồn lực trong quá trình thực hiện thì công tác quản lý NSNN tại tỉnh Luang Prabang, nước CHDCND Lào sẽ đạt được kết quả và hiệu quả cao hơn. 5.2. Câu hỏi nghiên cứu - Quản lý NSNN cấp tỉnh là gì và quản lý theo những nội dung nào? - Những yếu tố nào ảnh hưởng đến quản lý NSNN cấp tỉnh? - Tỉnh Luang Prabang, nước CHDCND Lào học tập được những kinh nghiệm gì từ thực tiễn quản lý NSNN cấp tỉnh của một số địa phương khác? - Thực trạng quản lý NSNN cấp tỉnh của Luang Prabang hiện nay như thế nào? Nguyên nhân của những hạn chế là gì? - Để tiếp tục hoàn thiện quản lý NSNN cấp tỉnh, Luang Prabang cần thực hiện những giải pháp nào? Trên cơ sở quan điểm nào? 6. Những đóng góp mới của luận án 6.1. Về mặt lý luận - Luận án xây dựng khung lý thuyết về quản lý NSNN cấp tỉnh. Qua đó làm rõ khái niệm NSNN cấp tỉnh, sự cần thiết QLNN về NSNN cấp tỉnh, nội dung QLNN về NSNN cấp tỉnh, những yếu tố ảnh hưởng đến QLNN về NSNN cấp tỉnh. - Trên cơ sở nghiên cứu, khảo sát kinh nghiệm của một số địa phương trong nước và địa phương của Việt Nam về quản lý NSNN cấp tỉnh, Luận án rút ra một số bài học về quản lý NSNN. Đó là: tăng tính hiệu quả hoạt động thu ngân sách của chính quyền cấp tỉnh; cần kiểm soát chặt chẽ các khoản thu, chi ngân sách; phải đảm bảo vai trò chủ đạo của NSTW; coi việc thực hiện công khai ngân sách các cấp; áp dụng công nghệ thông tin trong việc quản lý NSNN. 14
6.2. Về mặt thực tiễn - Luận án đã mô tả và phân tích toàn cảnh bức tranh quản lý ngân sách của tỉnh Luang Prabang: điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội tác động đến QLNN về NSNN cấp tỉnh; cơ quan QLNN về NSNN cấp tỉnh; vấn đề thu - chi, cân đối NSNN cấp tỉnh; giám sát, thanh tra, kiểm toán NSNN cấp tỉnh. - Luận án đề xuất các quan điểm về quản lý NSNN cấp tỉnh, đồng thời đã đưa ra hệ thống giải pháp nhằm tiếp tục hoàn thiện quản lý NSNN ở tỉnh Luang Prabang của CHDCND Lào. 7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 7.1. Ý nghĩa khoa học - Kết quả nghiên cứu của đề tài luận án sẽ cung cấp luận cứ khoa học và thông tin đáng tin cậy về những vấn đề liên quan đến quản lý NSNN ở một địa phương của CHDCND Lào. Mặt khác, các kiến nghị, đề xuất giải pháp rút ra từ kết quả nghiên cứu của luận án sẽ góp phần vào việc củng cố công tác quản lý NSNN của tỉnh Luang Prabang, đồng thời góp phần xây dựng, hoàn thiện chính sách và pháp luật của nước CHDCND Lào về NSNN trong những năm tới. - Kết quả của Luận án có những tác động nhất định đến thực tiễn quản lý NSNN ở tỉnh Luang Prabang, góp phần sử dụng tốt nguồn lực tài chính của địa phương, nâng cao năng lực quản lý NSNN của các cấp chính quyền. 7.2. Ý nghĩa thực tiễn - Kết quả nghiên cứu của Luận án là tài liệu tham khảo cho những nhà khoa học nghiên cứu, tìm hiểu về hệ thống NSNN, cơ chế quản lý ngân sách cấp tỉnh ở nước CHDCND Lào; đồng thời, kết quả nghiên cứu của Luận án sẽ là nguồn tài liệu tham khảo có giá trị và tin cậy cho các thế hệ học viên tại Học viện Hành chính Quốc gia, cho cán bộ, công chức trong lĩnh vực NSNN của nước CHDCND Lào. 15
8. Cấu trúc của luận án Kết cấu của Luận án gồm: Phần mở đầu; phần nội dung và phần kết luận, ngoài ra còn có danh mục tài liệu tham khảo được sử dụng trong nghiên cứu luận án. Cấu trúc luận án cơ bản gồm 4 chương như sau: Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến quản lý ngân sách nhà nước Chương 2: Cơ sở khoa học về quản lý ngân sách nhà nước cấp tỉnh Chương 3: Thực trạng quản lý ngân sách nhà nước cấp tỉnh của tỉnh Luang Prabang, nước CHDCND Lào Chương 4: Quan điểm và giải pháp tiếp tục hoàn thiện quản lý ngân sách nhà nước cấp tỉnh của tỉnh Luang Prabang, nước CHDCND Lào 16
Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC 1.1. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN Quản lý NSNN không phải là một vấn đề mới, đã có rất nhiều các nhà khoa học, nhà nghiên cứu ở CHDCND Lào, Việt Nam và quốc tế nghiên cứu về vấn đề này trên các cấp độ khác nhau: từ cấp quốc gia, cấp tỉnh, cấp huyện…; từ nghiên cứu tổng thể hoạt động quản lý NSNN đến nghiên cứu từng bộ phận theo chu trình ngân sách; nghiên cứu từ góc độ vi mô như công tác quản lý thu, quản lý chi… đến nghiên cứu từ góc độ vĩ mô như phân cấp ngân sách… Để nghiên cứu triển khai luận án này, tác giả đã tìm hiểu, tham khảo rất nhiều các công trình nghiên cứu có liên quan, và dưới đây là một số nghiên cứu tiêu biểu: 1.1.1. Các công trình nghiên cứu về quản lý thu - chi ngân sách Quản lý thu - chi ngân sách có một số công trình trong nước và ngoài nước đề cập. - Các công trình trong nước: + Viêng Thoong Sỉ Phăn Đon (2011), "Quản lý thu NSNN ở Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào", Luận án Tiến sĩ kinh tế, Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội. Luận án đã hệ thống hóa, làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý thu NSNN trong nền kinh tế thị trường, như: khái niệm thu NSNN, đặc điểm và các yếu tố ảnh hưởng đến thu NSNN; vai trò, mục tiêu và nội dung quản lý thu NSNN (trong đó nhấn mạnh đến hoạch định chính sách thu NSNN, quản lý quá trình tổ chức thu NSNN); mô hình tổ chức bộ máy quản lý thu NSNN. Trên cơ sở khảo cứu kinh nghiệm quản lý thu NSNN của Việt 17
Nam, Thái Lan, Singapore, Pháp, Anh, tác giả rút ra 7 bài học có thể vận dụng trong quản lý NSNN ở CHDCND Lào. Trên cơ sở phân tích thực trạng quản lý thu NSNN ở CHDCND Lào qua các thời kỳ, luận án đánh giá những thành công, hạn chế, nguyên nhân của các hạn chế trong quản lý thu NSNN ở Lào. Luận án đã đề xuất 5 định hướng và 4 nhóm giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện quản lý thu NSNN ở Lào trong thời gian tới. Tuy nhiên, luận án chưa đưa ra được các tiêu chí đánh giá hiệu quả của hoạt động quản lý thu ngân sách; chưa chỉ rõ các căn cứ đề xuất giải pháp và điều kiện thực hiện các giải pháp. Nội dung quản lý thu NSNN được trình bày trong chương lý luận và khi tiến hành đánh giá thực trạng chưa nhất quán. Trong chương lý luận, tác giả trình bày quản lý thu NSNN bao gồm quá trình xây dựng các chính sách, chế độ thu; quá trình tổ chức hệ thống cơ quan thu; triển khai các phương pháp thu; kiểm tra giám sát hoạt động thu và giải quyết tranh chấp trong quá trình thu NSNN. Nhưng khi phân tích thực trạng quản lý thu NSNN ở Lào, luận án lại xây dựng thành 3 nội dung là: chính sách thu NSNN; quản lý quá trình thu NSNN và bộ máy thu NSNN. + Thongvon Luongphimma (2016), “Hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước tỉnh Hủa Phăn nước CHDCND Lào”, Luận án tiến sĩ kinh tế, Học viện Tài chính, Hà Nội. Tác giả đã hệ thống hoá, phân tích và làm rõ hơn cơ sở lý luận về quản lý chi NSNN: khái niệm, đặc điểm, vai trò, nội dung quản lý chi NSNN, các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý chi NSNN. Tác giả luận án cũng đã nghiên cứu kinh nghiệm cải cách chi tiêu công ở các nước có nền kinh tế phát triển (OECD), kinh nghiệm đổi mới quản lý chi ngân sách nhà nước theo đầu ra và kết quả. Từ đó, rút ra những bài học kinh nghiệm có giá trị tham khảo, vận dụng cho công tác quản lý chi ngân sách nhà nước của CHDCND Lào nói chung và cho tỉnh Hủa Phăn nói riêng. Tác giả đã khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng về công tác quản lý chi NSNN tại tỉnh Hủa Phăn CHDCND 18