Luận án Tiến sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý đào tạo ở các trường trung cấp Công an nhân dân theo tiếp cận đảm bảo chất lượng

Chia sẻ: Lin Yanjun | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:247

Thêm vào BST

Báo xấu

42
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở nghiên cứu, làm rõ lý luận và thực tiễn quản lý đào tạo ở các trường trung cấp CAND theo tiếp cận đảm bảo chất lượng, luận án đề xuất các biện pháp quản lý đào tạo ở các trường trung cấp CAND theo tiếp cận đảm bảo chất lượng góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo ở các trường trung cấp CAND, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và yêu cầu nhiệm vụ xây dựng lực lượng CAND trong tình hình mới. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý đào tạo ở các trường trung cấp Công an nhân dân theo tiếp cận đảm bảo chất lượng

LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tác giả. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn đầy đủ theo quy định. TÁC GIẢ LUẬN ÁN NCS Nguyễn Anh Tuấn
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ, HÌNH MỞ ĐẦU 5 Chương TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN 1: QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 13 1.1. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến quản lý đào tạo ở các cơ sở giáo dục nghề nghiệp theo tiếp cận đảm bảo chất lượng 13 1.2. Khái quát kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học đã công bố và những vấn đề đặt ra luận án cần tiếp tục giải quyết 30 Chương CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ ĐÀO TẠO Ở 2: CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP CÔNG AN NHÂN DÂN THEO TIẾP CẬN ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG 36 2.1. Những vấn đề lý luận về đào tạo và quản lý đào tạo ở các trường trung cấp Công an nhân dân 36 2.2. Những vấn đề lý luận về đảm bảo chất lượng và quản lý đào tạo ở các trường trung cấp Công an nhân dân theo tiếp cận đảm bảo chất lượng 52 Chương CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA QUẢN LÝ ĐÀO TẠO Ở 3: CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP CÔNG AN NHÂN DÂN THEO TIẾP CẬN ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG 84 3.1. Khái quát về các trường trung cấp Công an nhân dân 84 3.2. Khái quát về tổ chức nghiên cứu thực trạng 88 3.3. Thực trạng đào tạo ở các trường trung cấp Công an nhân dân theo tiếp cận đảm bảo chất lượng 91 3.4. Thực trạng quản lý đào tạo ở các trường trung cấp Công an nhân dân theo tiếp cận đảm bảo chất lượng 98
3.5. Đánh giá chung thực trạng và nguyên nhân thực trạng quản lý đào tạo ở các trường trung cấp Công an nhân dân theo tiếp cận đảm bảo chất lượng 112 Chương BIỆN PHÁP VÀ KIỂM NGHIỆM CÁC BIỆN PHÁP 4: QUẢN LÝ ĐÀO TẠO Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP CÔNG AN NHÂN DÂN THEO TIẾP CẬN ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG 122 4.1. Các biện pháp quản lý đào tạo ở các trường trung cấp Công an nhân dân theo tiếp cận đảm bảo chất lượng 122 4.2. Khảo nghiệm và thử nghiệm các biện pháp 155 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 176 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 180 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 181 PHỤ LỤC 189
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT STT Chữ viết đầy đủ Chữ viết tắt 1. Cán bộ quản lý CBQL 2. Cảnh sát nhân dân CSND 3. Công an nhân dân CAND 4. Chương trình đào tạo CTĐT 5. Đội ngũ giáo viên ĐNGV 6. Đảm bảo chất lượng ĐBCL 7. Giáo dục đại học GDĐH 8. Giáo dục nghề nghiệp GDNN 9. Quản lý giáo dục QLGD 10. Quản lý đào tạo QLĐT
DANH MỤC CÁC BẢNG TT Tên bảng Nội dung Trang 1 Bảng 3.1 Tổng hợp số lượng đối tượng và địa bàn khảo sát 89 Mức độ đánh giá và số điểm quy ước tương 2 Bảng 3.2 90 ứng Tổng hợp kết quả điều tra, khảo sát thực trạng 3 Bảng 3.3 mục tiêu đào tạo ở các trường trung cấp Công 91 an nhân dân (chi tiết tại Bảng 1 Phụ lục 3) Thực trạng mức độ thực hiện chương trình, nội 4 Bảng 3.4 dung đào tạo ở các trường trung cấp Công an 93 nhân dân (chi tiết tại Bảng 2 Phụ lục 3) Kết quả điều tra, khảo sát thực trạng hoạt động 5 Bảng 3.5 dạy học ở các trường trung cấp CAND (chi tiết 94 tại Bảng 3 Phụ lục 3) Kết quả điều tra, khảo sát thực trạng cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện đào tạo ở các 6 Bảng 3.6 97 trường trung cấp CAND (chi tiết tại Bảng 4 Phụ lục 3). Kết quả điều tra, khảo sát thực trạng quản lý 7 Bảng 3.7 các yếu tố đầu vào ở các trường trung cấp 98 CAND (chi tiết tại Bảng 5 Phụ lục 3) Kết quả điều tra, khảo sát thực trạng quản lý 8 Bảng 3.8 các yếu tố quá trình đào tạo ở các trường trung 103 cấp CAND (chi tiết tại Bảng 6 Phụ lục 3) Tổng hợp kết quả điều tra, khảo sát thực trạng 9 Bảng 3.9 các yếu tố đầu ra ở các trường trung cấp CAND 107 (chi tiết tại Bảng 7 Phụ lục 3) Kết quả điều tra, khảo sát đánh giá mức độ tác động của các yếu tố đến QLĐT ở các trường 10 Bảng 3.10 110 trung cấp CAND theo tiếp cận ĐBCL (chi tiết tại Bảng 8 phụ lục 3) Mức độ đánh giá và số điểm quy ước tương 11 Bảng 4.1 156 ứng 12 Bảng 4.2 Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết của các biện 157
pháp Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện 13 Bảng 4.3 159 pháp Thứ hạng tính cấp thiết và tính khả thi của các 14 Bảng 4.4 161 biện pháp 15 Bảng 4.5 Tiêu chí đánh giá năng lực giảng dạy của giáo viên 164 Tổng hợp đánh giá năng lực giảng dạy của giáo 16 Bảng 4.6 viên trước tác động thử nghiệm theo các tiêu chí 166 (N=56) Phân loại năng lực giảng dạy của giáo viên 17 Bảng 4.7 167 trước tác động thử nghiệm (N=56) Tổng hợp đánh giá năng lực giảng dạy của giáo 18 Bảng 4.8 viên theo các tiêu chí sau thử nghiệm giai đoạn 1 168 (N=56) Phân loại năng lực giảng dạy của giáo viên sau 19 Bảng 4.9 168 thử nghiệm giai đoạn 1 (N=56) So sánh năng lực giảng dạy của giáo viên trước 20 Bảng 4.10 168 và sau thử nghiệm giai đoạn 1 (N=56) Tổng hợp đánh giá năng lực giảng dạy của giáo 21 Bảng 4.11 viên theo các tiêu chí sau thử nghiệm giai đoạn 2 170 (N=56) So sánh năng lực giảng dạy của giáo viên trước 22 Bảng 4.12 170 và sau thử nghiệm giai đoạn 2 (N=56) Tổng hợp năng lực giảng dạy của giáo viên ở 23 Bảng 4.13 các trường trung cấp CAND sau 2 giai đoạn tác 171 động thử nghiệm
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Tên sơ đồ, TT Nội dung Trang biểu đồ I Tên sơ đồ 1 Sơ đồ 1.1 Các cấp độ quản lý chất lượng 55 2 Sơ đồ 1.2 Mô hình CIPO (UNESCO, 2000) 65 Tên biểu II Nội dung Trang đồ 1 Biểu đồ 3.1 Kết quả học tập năm học 2019 2020 96 2 Biểu đồ 3.2 Kết quả rèn luyện năm học 2019 2020 96 3 Biểu đồ 4.1 Mức độ cấp thiết của các biện pháp 158 4 Biểu đồ 4.2 Mức độ khả thi của các biện pháp 160 Mối tương quan giữa tính cấp thiết và tính 5 Biểu đồ 4.3 161 khả thi Kết quả bồi dưỡng nâng cao năng lực giảng dạy cho giáo viên theo tiếp cận 6 Biểu đồ 4.4 169 ĐBCL giáo dục sau tác động thử nghiệm giai đoạn 1. Kết quả bồi dưỡng nâng cao năng lực giảng dạy cho giáo viên theo tiếp cận 7 Biểu đồ 4.5 170 ĐBCL giáo dục sau tác động thử nghiệm giai đoạn 2.
5 MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề tài luận án Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, chất lượng giáo dục, đào tạo đã trở thành yếu tố quan trọng đối với sự phát triển và được coi là lợi thế cạnh tranh của mỗi quốc gia. Ở nước ta, Đảng và Nhà nước luôn coi giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và toàn dân. Nghị quyết số 29/NQTW, ngày 04 tháng 11 năm 2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”, đã chỉ rõ mục tiêu GDNN là “tập trung đào tạo nhân lực có kiến thức, kỹ năng và trách nhiệm nghề nghiệp. Hình thành hệ thống giáo dục nghề nghiệp với nhiều phương thức và trình độ đào tạo kỹ năng nghề nghiệp theo hướng ứng dụng, thực hành, bảo đảm đáp ứng nhu cầu nhân lực kỹ thuật, công nghệ của thị trường lao động trong nước và quốc tế” [4] và Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 13 tiếp tục khẳng định “Đẩy nhanh thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện và nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, trọng tâm là hiện đại hóa và thay đổi phương thức giáo dục, đào tạo, nhất là giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp” [5, tr.221], “Đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp theo hướng mở, linh hoạt; bảo đảm thống nhất với chủ trương đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo….gắn kết chặt chẽ giữa đào tạo với sử dụng lao động” [5, tr.232]. Những năm qua, thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước, công tác giáo dục, đào tạo trong CAND đã đổi mới mạnh mẽ để nâng cao chất lượng, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính
6 trị, năng lực và phẩm chất nhân cách cao đẹp đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của giai đoạn hiện nay. Sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Đại hội Đảng bộ Công an trung ương lần VII đã xác định xây dựng lực lượng CAND đến năm 2030 cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại và nâng cao chất lượng đào tạo trong các trường CAND là một trong những nhiệm vụ, giải pháp đã, đang được triển khai thực hiện. Chính vì vậy, các trường trung cấp CAND, nơi đào tạo, cung cấp nhân lực trực tiếp công tác tại địa bàn cơ sở của Công an các đơn vị, địa phương ngày càng có vai trò đặc biệt quan trọng trong xây dựng lực lượng CAND và đào tạo, QLĐT được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm ở các trường trung cấp CAND. Để nâng cao chất lượng QLĐT ở các trường trung cấp CAND, toàn bộ quá trình đào tạo ở các trường trung cấp CAND phải được thực hiện và đánh giá bởi một hệ thống các chuẩn mực chất lượng và các quy trình nhất định. Nhận thức được vấn đề này, các trường trung cấp CAND đã không ngừng đổi mới QLĐT và đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu, kết quả đạt được, công tác này ở các trường trung cấp CAND cũng còn những hạn chế nhất định, như: trong quản lý xây dựng CTĐT, việc rà soát, điều chỉnh chuẩn đầu ra, mục tiêu, nội dung, chương trình chưa được thực hiện thường xuyên, chuẩn đầu ra còn mang tính hình thức, chưa chú trọng đến các yếu tố đảm bảo chuẩn đầu ra; cơ cấu đội ngũ giáo viên còn bất hợp lý, hoạt động đổi mới phương pháp giảng dạy của giáo viên chưa được nhân rộng; đội ngũ cán bộ chuyên trách thực hiện công tác khảo thí và ĐBCL trong thời gian qua đã được kiện toàn nhưng đánh giá khách quan vẫn chưa đáp ứng
7 được yêu cầu; các hình thức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học viên còn chưa thực sự phù hợp và góp phần tích cực trong việc rèn luyện kỹ năng, tay nghề cho học viên theo mục tiêu, yêu cầu đào tạo; nội dung thi, kiểm tra chưa đổi mới theo hướng phát triển năng lực học viên; phong trào tự học, rèn luyện của học viên chưa thực sự sâu rộng, vẫn còn có một bộ phận học viên có tư tưởng trung bình chủ nghĩa, chưa tích cực học tập, rèn luyện; hệ thống phòng học thực hành nghiệp vụ, thao trường, bãi tập chưa được quy hoạch tổng thể, việc đầu tư xây dựng còn chắp vá, chưa phù hợp mục tiêu đào tạo và yêu cầu nâng cao kỹ năng thực hành cho học viên; tiến độ nghiên cứu, xây dựng, hoàn thiện hệ thống các quy trình công tác theo từng nội dung QLĐT còn chậm; bố trí sử dụng học viên sau khi tốt nghiệp ra trường còn bất cập… Mặc dù các trường đang đào tạo trình độ trung cấp và số lượng học viên đã, đang được đào tạo trình độ trung cấp chiếm tỷ trọng khá cao trong hệ thống các trường CAND, nhưng những năm vừa qua, việc nghiên cứu nâng cao chất lượng đào tạo trình độ trung cấp trong các trường CAND nói chung và các trường trung cấp CAND nói riêng chưa được coi trọng. Các công trình nghiên cứu khoa học, các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo chủ yếu tập trung cho các học viện, trường đại học CAND. Đặc biệt, vấn đề ĐBCL giáo dục trong các học viện, trường đại học CAND hiện đang rất được quan tâm và có nhiều công trình nghiên cứu. Tuy nhiên, đối với các trường trung cấp CAND, vấn đề QLĐT và ĐBCL chưa có một công trình khoa học nào của cơ quan chức năng thuộc Bộ Công an hoặc các nhà QLGD quan tâm nghiên cứu. Với những lý do trên, việc nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận, khảo sát đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả QLĐT đối với các trường trung cấp CAND là đòi hỏi cấp thiết, có ý nghĩa cả về lý luận
8 và thực tiễn đối với công tác quản lý giáo dục trong CAND, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và xây dựng lực lượng CAND trong tình hình hiện nay. Vì vậy, tác giả lựa chọn “Quản lý đào tạo ở các trường trung cấp Công an nhân dân theo tiếp cận đảm bảo chất lượng” làm đề tài luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu, làm rõ lý luận và thực tiễn QLĐT ở các trường trung cấp CAND theo tiếp cận ĐBCL, luận án đề xuất các biện pháp QLĐT ở các trường trung cấp CAND theo tiếp cận ĐBCL góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo ở các trường trung cấp CAND, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và yêu cầu nhiệm vụ xây dựng lực lượng CAND trong tình hình mới. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án. Xây dựng cơ sở lý luận về QLĐT ở các trường trung cấp CAND theo tiếp cận ĐBCL. Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng đào tạo và QLĐT các trường trung cấp CAND; đánh giá những ưu điểm, hạn chế và chỉ ra nguyên nhân. Đề xuất các biện pháp QLĐT ở các tr ườ ng trung c ấp CAND theo ti ếp cận ĐBCL. Khảo nghiệm tính cấp thiết, tính khả thi và thử nghiệm khả năng ứng dụng thực tiễn của biện pháp đã đề xuất trong luận án. 3. Khách thể, đối tượng, phạm vi nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quản lý đào tạo ở các trường trung cấp CAND
9 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý đào tạo ở các trường trung cấp CAND theo tiếp cận ĐBCL. 3.3. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi về nội dung: Có nhiều mô hình và phương thức ĐBCL có thể áp dụng vào quản lý đào tạo để nâng cao chất lượng đào tạo, nhưng Luận án chỉ đi sâu nghiên cứu và vận dụng mô hình CIPO vào QLĐT ở các trường trung cấp CAND theo tiếp cận ĐBCL. Phạm vi về khách thể khảo sát: Luận án tập trung khảo sát đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, học viên hệ chính quy thuộc 04 trường trung cấp CAND: Trung cấp CSND III, Trung cấp Cảnh sát vũ trang, Trung cấp CSND V, Trung cấp CSND VI ( từ năm 2015 đến trước tháng 4 năm 2020) và khảo sát đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, học viên hệ chính quy thuộc Trường Trung cấp CSND I, Trung cấp CSND II (sau tháng 4/2020). Trong quá trình nghiên cứu luận án, Trường Trung cấp Cảnh sát vũ trang và cơ sở 1 của Trường Trung cấp CSND VI sáp nhập vào trường Cao đẳng CSND I và trở thành Trường Trung cấp CSND I; Trường Trung cấp CSND III, Trung cấp CSND V, cơ sở 2 của Trường Trung cấp CSND VI sáp nhập vào Trường Cao đẳng CSND II và trở thành Trường Trung cấp CSND II. Các số liệu nghiên cứu sinh sử dụng cho quá trình nghiên cứu luận án được khảo sát, điều tra, tổng hợp từ năm 2015 đến nay. 4. Giả thuyết khoa học ̉ ̉ Đam bao ch ất lượng giáo dục là yêu cầu khách quan, một nội dung quan trọng của QLĐT ở các các cơ sở GDNN. QLĐT ở các cơ sở GDNN
10 sẽ đạt hiệu quả cao khi được định hướng theo tiếp cận ĐBCL. Nếu các trường trung cấp CAND vận dụng mô hình CIPO vào QLĐT theo tiếp cận ĐBCL, chú trọng việc ĐBCL đầu vào, chất lượng quá trình đào tạo và kết quả đầu ra thì sẽ nâng cao được chất lượng QLĐT, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo ở các trường trung cấp CAND hiện nay. 5. Cơ sở lý luận, phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở lý luận Đề tài nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận khoa học của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử; Tư tưởng Hồ Chí Minh; các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về đổi mới giáo dục, đào tạo và quản lý giáo dục, đào tạo. 5.2. Phương pháp luận Trong quá trình nghiên cứu, đề tài vận dụng tiếp cận theo các quan điểm: Hệ thống cấu trúc; thực tiễn; lịch sử logic; tiếp cận CIPO,… nhằm làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực tiễn của vấn đề nghiên cứu. Tiếp cận hệ thống cấu trúc Quá trình đào tạo ở các trường trung cấp CAND là một hệ thống các thành tố có quan hệ tương tác nhằm thực hiện những mục tiêu đào tạo đã xác định. Do vậy, khi xem xét, giải quyết các nội dung nghiên cứu của đề tài luận án cần đặt trong hệ thống có mối quan hệ chi phối lẫn nhau. Tiếp cận lịch sử logic Luận án tiến hành nghiên cứu lý luận và thực tiễn QLĐT ở các trường trung cấp CAND trong những điều kiện lịch sử cụ thể. Vận dụng cách tiếp cận lịch sử logic sẽ giúp cho việc xác định các luận cứ phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh từng trường, đáp ứng yêu cầu giáo dục đào tạo
11 trong từng thời điểm lịch sử và tình hình kinh tế xã hội của đất nước nhằm đạt được mục tiêu nghiên cứu của đề tài luận án. Tiếp cận thực tiễn Đây là cách tiếp cận dựa trên việc tính đến thực tế giáo dục, đào tạo ở các trường trung cấp CAND và những nhu cầu cán bộ của ngành Công an đáp ứng yêu cầu bảo vệ an ninh trật tự xã hội trong giai đoạn hiện nay. Do vậy, để giải quyết vấn đề QLĐT ở các trường trung cấp CAND phải tính đến những đặc điểm, thực trạng cơ cấu tổ chức, các nguồn lực, chất lượng đào tạo của từng trường, cũng như đặc điểm phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của đất nước. Tiếp cận CIPO (Context – Input Process Outcome) Luận án vận dụng tiếp cận CIPO để xem xét các yếu tố “đầu vào” của hoạt động đào tạo ở các trường trung cấp CAND, như chất lượng học viên qua tuyển sinh, chương trình đào tạo, đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý, cơ sở vật chất, tài chính,... xem xét các yếu tố “quá trình” như hình thức tổ chức, phương pháp đào tạo, kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học viên,...và xem xét đến các yếu tố “đầu ra” như đánh giá, phân loại kết quả học tập, rèn luyện của học viên, cấp bằng tốt nghiệp, thu thập ý kiến, phản hồi sau đào tạo… được đặt trong “bối cảnh” nhất định. 5.3. Phương pháp nghiên cứu * Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Phân tích, tổng hợp, khái quát hoá các các công trình khoa học (sách chuyên khảo, tham khảo, đề tài khoa học các cấp, luận án tiến sĩ, bài báo, …) bàn về vấn đề QLĐT và ĐBCL giáo dục ở các cơ sở GDĐH và GDNN. Ngoài ra, luận án còn nghiên cứu các văn kiện, chỉ thị, nghị quyết, thông tư, … của Đảng, Nhà nước, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động Thương
12 binh và Xã hội, Bộ Công an về QLĐT và ĐBCL ở các cơ sở GDĐH và cơ sở GDNN. * Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp điều tra: Sử dụng các phiếu điều tra về các vấn đề: đối tượng đào tạo, đội ngũ giáo viên, các điều kiện đảm bảo cho hoạt động đào tạo của nhà trường, kết quả tốt nghiệp trong 3 năm gần nhất. Trưng cầu ý kiến đánh giá của cán bộ, giáo viên, học viên về mức độ thực hiện các nội dung QLĐT và các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình QLĐT ở các trường. Phương pháp tọa đàm, trao đổi: Tọa đàm, trao đổi với các đồng chí lãnh đạo nhà trường, cán bộ quản lý các phòng, khoa về đặc điểm và điều kiện tổ chức thực hiện nhiệm vụ đào tạo, về QLĐT và ĐBCL giáo dục ở các trường hiện nay. Phươ ng pháp quan sát: Tiến hành quan sát hoạt động quản lý, lãnh đạo, giáo dục và chỉ đạo việc xác định các chuẩn, xây dựng và thực hiện quy trình tiến hành QLĐT ở các trườ ng trung c ấp CAND. Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến các chuyên gia giáo dục những nhà nghiên cứu về lĩnh vực quản lý giáo dục, trên cơ sở đó phối hợp với trưng cầu ý kiến cán bộ, giáo viên để xác định tính cần thiết, khả thi của các biện pháp QLĐT ở các trường trung cấp CAND theo tiếp cận ĐBCL. Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm: tiến hành nghiên cứu các sản phẩm hoạt động QLĐT của cán bộ quản lý các cấp; các văn bản chỉ đạo của Bộ Công an, của nhà trường liên quan đến QLĐT nhằm đưa ra những luận cứ, luận chứng để chứng minh thực trạng vấn đề nghiên cứu, làm cơ sở đề xuất các biện pháp QLĐT ở các trường trung cấp CAND theo tiếp cận ĐBCL.
13 Phương pháp khảo nghiệm và thử nghiệm: Được sử dụng để khảo nghiệm, thử nghiệm thực tế tại 01 trường trung cấp CAND, nhằm kiểm nghiệm sự cần thiết và tính hiệu quả của các biện pháp đã đề xuất. * Các phương pháp hỗ trợ: Trong quá trình nghiên cứu, luận án sử dụng phương pháp thống kê toán học để xử lý số liệu làm minh chứng cho những nhận định, đánh giá của đề tài. 6. Những đóng góp mới của luận án Luận án góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực trạng về QLĐT ở các trường trung cấp CAND theo tiếp cận ĐBCL. Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần cung cấp những luận cứ cho việc đề xuất các biện pháp QLĐT ở các trường trung cấp CAND theo tiếp cận ĐBCL, giúp cho các trường trung cấp CAND tiến hành hoạt động tự đánh giá, phục vụ đoàn đánh giá ngoài của Bộ Công an và đăng ký kiểm định chất lượng (nếu có yêu cầu), góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo trong CAND. 7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài Về mặt lý luận: Luận án làm sáng tỏ cơ sở lý luận về QLĐT ở các trường trung cấp CAND theo tiếp cận ĐBCL. Về mặt thực tiễn: Luận án phân tích và đánh giá khách quan thực trạng QLĐT ở các trường trung cấp CAND, chỉ rõ những hạn chế, nguyên nhân và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả QLĐT theo tiếp cận ĐBCL. Luận án có thể là tài liệu tham khảo trong nghiên cứu và giúp cơ quan quản lý về giáo dục, đào tạo trong CAND cũng như các trường trung cấp CAND trong việc hoạch định các chủ trương, giải pháp phát triển, nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo trong CAND nói chung và đối với các trường trung cấp CAND nói riêng. 8. Kết cấu của luận án
14 Kết cấu của luận án gồm: Phần mở đầu, 4 chương, kết luận, kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo, danh mục các công trình khoa học đã công bố và phụ lục.
15 Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến quản lý đào tạo ở các cơ sở giáo dục nghề nghiệp theo tiếp cận đảm bảo chất lượng 1.1.1. Các nghiên cứu về đào tạo và quản lý đào tạo ở các cơ sở giáo dục nghề nghiệp Đào tạo được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt, kết nối toàn bộ các hoạt động trong các cơ sở giáo dục. Mục tiêu đào tạo luôn thống nhất với mục tiêu phát triển của mỗi nhà trường và chất lượng đào tạo sẽ tạo nên chất lượng, thương hiệu của nhà trường. Ở nước ngoài, có nhiều công trình khoa học nghiên cứu về đào tạo, QLĐT ở các cơ sở GDNN theo các cách tiếp cận khác nhau. Tác giả William R.Tracey (1980), trong cuốn sách: “Managing Training and Development System” (Quản lý đào tạo và phát triển hệ thống), trên cơ sở tiếp cận quản lý phải linh hoạt, chủ động, đã đề cập đến việc quản lý GDNN cần luôn thay đổi theo nhịp độ của thị trường đồng thời phù hợp với xu thế phát triển của kinh tế, xã hội [94]. Nhà giáo dục học người Nga X.Ia. Batusép (1982), trong cuốn sách: “Cơ sở giáo dục nghề nghiệp” đã viết “Giáo dục học và GDNN có những khác biệt. Dạy thực hành (dạy sản xuất) trong các trường dạy nghề là một đặc điểm, chính việc dạy thực hành là một bộ phận quan trọng nhất của giáo dục kỹ thuật nghề nghiệp” [69, tr.27]. Tác giả William E.Blank (1982), trong cuốn sách: “Handbook for Developing Competency Based Training Programs” (Sổ tay phát triển năng lực các chương trình đào tạo cơ bản) cho rằng đào tạo theo phát triển năng lực, mà bản chất là đào tạo theo chuẩn đầu ra, không dùng thời
16 gian quy định cho khóa học mà dùng các chuẩn về kiến thức, kỹ năng chuyên môn nghề nghiệp đã quy định để làm đơn vị đo (chuẩn đánh giá) kết quả đào tạo [93]. Đề cập đến việc phát triển chương trình đào tạo, tác giả cho rằng khâu mấu chốt của QLĐT trong GDNN là xây dựng và tổ chức thực hiện chương trình đào tạo theo hướng phát triển năng lực thực hiện của người học. Trong việc này, chủ thể quản lý phải tiến hành phân tích hoạt động nghề nghiệp và nhu cầu của người học, xây dựng hồ sơ năng lực người học, xác định những kiến thức, kỹ năng, thái độ cần tiếp tục hình thành, phát triển ở họ, trên cơ sở đó thiết kế và vận hành chương trình đào tạo theo các gói phát triển năng lực thực hiện của từng ngành nghề [93]. Cuốn sách: “Managing Training strategies for Developing Countries” (Chiến lược QLĐT ở các nước phát triển) của tác giả John E.Kerrigan và Jeff S.Luke (1987), đã đề cập đến chiến lược QLĐT trong đó có GDNN phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế xã hội của từng nền kinh tế và khu vực [77]. Tác giả Shirley Fletcher (1997), trong cuốn sách: “Designing Competence Based Training” (Thiết kế năng lực đào tạo cơ bản) một trong những tài liệu bàn sâu về đào tạo theo năng lực gắn với chuẩn đầu ra được ấn hành thập niên cuối Thế kỷ XX, đã đề cập đến các cơ sở khoa học của việc thiết lập các tiêu chuẩn đào tạo, các kỹ thuật phân tích nhu cầu người học và phân tích công việc, xây dựng mô đun của chương trình đào tạo để đạt tới chuẩn đầu ra [87]. Cuốn sách: “Managing TVET to meet Labor Makert Demand” (Quản lý TVET tương ứng với nhu cầu của thị trường lao động) của R.Noonan (1997), đã tiếp cận và đưa những kiến nghị đối với các cơ sở GDNN cần tuân thủ các
17 quy luật của thị trường trong quản lý GDNN, đặc biệt là quy luật cung cầu, GDNN gắn với nhu cầu về số lượng và chất lượng của doanh nghiệp, thị trường việc làm, nhu cầu của người học. Tác giả cũng đưa ra một số biện pháp quản lý GDNN đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động như: biện pháp xác định nhu cầu đào tạo theo thị trường lao động; biện pháp về quản lý hoạt động đào tạo nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động [80]. Theo nhận định của các nhà khoa học Rothwell, W.J và Lindholm, J.E (1999), trong cuốn sách: “Competency indentification modeling and assessment in the USA” (Mô hình hóa và đánh giá năng lực ở Mỹ), để nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực cần phải dựa trên phân tích quá trình lao động để khám phá ra những quy tắc, những cách thức tốt nhất giúp cho người học nghề có được năng lực hành nghề, mà các năng lực này được coi như chuẩn đầu ra của một nghề được đào tạo tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp [83]. Tác giả Vladimir Gasskov (2000), trong cuốn sách: “Managing vocational training systems” (Quản lý hệ thống đào tạo nghề) đã nêu ra những nội dung QLĐT chủ yếu là: quản lý cơ cấu tổ chức và nguồn lực con người trong đào tạo, thiết lập mục tiêu, kế hoạch đào tạo, quản lý nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức đào tạo, quản lý tài chính, cơ sở vật chất kỹ thuật, … [91]. Tổ chức Quốc tế Pháp ngữ (OIF), Hiệp hội thúc đẩy giáo dục và đào tạo ở nước ngoài (APEFE) của Vương quốc Bỉ và Tổng cục dạy nghề Việt Nam (nay là Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp thuộc Bộ Lao động Thương binh và Xã hội) (2012), đã ấn hành bộ tài liệu “Phương pháp tiếp cận theo năng lực trong đào tạo nghề” trong đó chỉ rõ việc triển khai một hệ thống đào tạo nghề dựa trên phương pháp tiếp cận theo năng lực nghề nghiệp mở đường cho việc áp dụng các bộ chuẩn năng lực, từ đó làm cơ sở cho việc xác