luận văn:Giải pháp tăng cường nguồn vốn huy động tại NHNo&PTNT chi nhánh Bắc Hà Nội

Chia sẻ: Nguyễn Thị Bích Ngọc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:95

Thêm vào BST

Báo xấu

58
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Vốn có vai trò rất quan trọng trong đời sống kinh tế - xã hội. Vốn là cơ sở, nền tảng để tổ chức mọi hoạt động trong nền kinh tế. Một đất nước có tiềm lực vốn mạnh sẽ tạo đà phát triển kinh tế bền vững. Hệ thống NHTM ra đời là nơi cung cấp vốn cho nền kinh tế. Vì vậy, để đẩy nhanh sự nghiệp CNH – HĐH ở nước ta, đòi hỏi hệ thống NHTM phải tận dụng, khai thác triệt để mọi nguồn vốn nhàn rỗi ở cả trong nước và ngoài nước...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: luận văn:Giải pháp tăng cường nguồn vốn huy động tại NHNo&PTNT chi nhánh Bắc Hà Nội

1 LU N VĂN T T NGHI P TÀI: “Gi i pháp tăng cư ng ngu n v n huy ng t i NHNo&PTNT chi nhánh B c Hà N i”
2 PH N M U ***** 1. Tính c p thi t c a tài V n có vai trò r t quan tr ng trong i s ng kinh t - xã h i. V n là cơ s , n n t ng t ch c m i ho t ng trong n n kinh t . M t t nư c có ti m l c v n m nh s t o à phát tri n kinh t b n v ng. H th ng NHTM ra i là nơi cung c p v n cho n n kinh t . Vì v y, y nhanh s nghi p CNH – H H nư c ta, òi h i h th ng NHTM ph i t n d ng, khai thác tri t m i ngu n v n nhàn r i c trong nư c và ngoài nư c. Ngư c l i, v n l i là cơ s ngân hàng t ch c m i ho t ng kinh doanh. Nh ng ngân hàng trư ng v n s có nhi u th m nh trong kinh doanh. Do ó, ngoài v n ban u c n thi t, ngân hàng ph i thư ng xuyên chăm lo t i vi c tăng trư ng v n trong su t quá trình ho t ng c a mình. Vi c làm th nào tăng quy mô và ch t lư ng v n huy ng luôn là v n ư c quan tâm hàng u c a các NHTM Vi t Nam. Ti m l c v v n trong n n kinh t là r t l n nhưng thu hút ư c là i u không ơn gi n, vì trên th trư ng ngày càng có nhi u các NHTM, các t ch c tài chính (qu ti t ki m bưu i n, qu tín d ng, công ty b o hi m...) c nh tranh nhau cùng phát tri n, gây khó khăn cho công tác huy ng v n c a NHNo&PTNT VN nói chung và c a chi nhánh B c Hà N i nói riêng. M i thành l p năm 2001, còn g p ph i r t nhi u khó khăn, tr ng i c bi t là s c nh tranh gay g t c a các NHTM khác trên cùng a bàn, nhưng chi nhánh NHNo&PTNT B c Hà N i luôn chú tr ng n công tác huy ng v n và ã g t hái ư c nh ng k t qu r t kh quan. Tuy nhiên, v n còn m t s t n t i trong công tác huy ng v n mà Chi nhánh c n kh c ph c. Do ó, vi c ưa ra các gi i pháp thi t th c kh c ph c nh ng t n t i trên, góp ph n hoàn thi n, nâng cao hi u qu ho t ng huy ng v n t i Chi nhánh B c Hà N i, t o à Chi nhánh phát tri n b n v ng là m t yêu c u c p thi t. Xu t phát t th c tr ng trên, em ã quy t nh ch n tài: “ Gi i pháp tăng cư ng ngu n v n huy ng t i NHNo&PTNT chi nhánh B c Hà N i ” làm tài b o v khoá lu n c a mình.
3 2. M c ích nghiên c u Khái quát nh ng v n cơ b n v nghi p v huy ng v n c a NHTM, phân tích th c tr ng ho t ng huy ng v n t i chi nhánh NHNo&PTNT B c Hà N i. Qua ó ưa ra các gi i pháp nh m tăng trư ng ngu n v n m t cách n nh, v ng ch c, nâng cao kh năng áp ng nhu c u v n cho n n kinh t … 3. i tư ng và ph m vi nghiên c u - i tư ng nghiên c u: nghiên c u các v n liên quan tr c ti p n nghi p v huy ng v n c a NHTM và các hình th c huy ng v n. - Ph m vi nghiên c u: nghiên c u nghi p v huy ng v n t i NHNo&PTNT chi nhánh B c Hà N i t năm 2005 n năm 2007. 4. Phương pháp nghiên c u Khoá lu n này s d ng các phương pháp nghiên c u sau: phương pháp duy v t bi n ch ng và duy v t l ch s , k t h p v i phương pháp th ng kê, phân tích, so sánh, t ng h p nh m gi i quy t m i quan h gi a lý lu n và th c ti n, lu n gi i các v n có liên quan n n i dung tài. 5. K t c u c a tài Tên tài: “ Gi i pháp tăng cư ng ngu n v n huy ng t i NHNo&PTNT Chi nhánh B c Hà N i ”. K tc uc a tài: ngoài ph n m u và k t lu n, tài k t c u làm 3 chương Chương 1: Lý lu n chung v ho t ng huy ng v n c a NHTM trong n n kinh t th trư ng Chương 2: Th c tr ng công tác huy ng v n t i chi nhánh NHNo&PTNT B c Hà N i Chương 3: Gi i pháp và ki n ngh nh m tăng cư ng NVH t i chi nhánh NHNo&PTNT B c Hà N i
4 CHƯƠNG 1 LÝ LU N CHUNG V HO T NG HUY NG V N C A NHTM TRONG N N KINH T TH TRƯ NG 1.1 NHTM và vai trò c a NHTM trong n n kinh t th trư ng 1.1.1 Khái ni m ngân hàng thương m i Các t ch c trung gian tài chính là m t b ph n h p thành h th ng tài chính trong n n kinh t th trư ng, có ch c năng d n v n t nh ng ngư i có kh năng d n v n t i nh ng ngư i có nhu c u v v n nh m t o i u ki n v n cho u tư phát tri n kinh t xã h i. Ngân hàng thương m i là m t b ph n l n nh t trong h th ng trung gian tài chính. T i i u I kho n 1 pháp l nh s 38 ngày 25/05/1990 quy nh v ngân hàng, h p tác xã tín d ng và công ty tài chính quy nh: “NHTM là t ch c kinh doanh ti n t , mà ho t ng ch y u và thư ng xuyên là nh n ti n g i c a khách hàng, v i trách nhi m hoàn tr và s d ng s ti n ó cho vay, th c hi n nghi p v chi t kh u và làm phương ti n thanh toán”. T i i u 20 Lu t các t ch c tín d ng có hi u l c thi hành k t ngày 01/10/1998 có quy nh: “NHTM là lo i hình TCTD ư c th c hi n toàn b ho t ng ngân hàng và các ho t ng kinh doanh khác có liên quan”. 1.1.2 Vai trò c a NHTM i v i s phát tri n c a n n kinh t Ho t ng c a NHTM a d ng, phong phú và có ph m vi r ng l n, trong khi các t ch c tài chính khác thư ng ho t ng trên m t vài lĩnh v c h p và theo hư ng chuyên sâu. V i c i m kinh doanh cơ b n là i vay cho vay, NHTM gi vai trò nh t i v i s phát tri n c a n n kinh t : 1.1.2.1 NHTM là nơi cung c p v n cho n n kinh t : V n ư c t o ra t quá trình tích lu , ti t ki m c a m i cá nhân, doanh nghi p và nhà nư c trong n n kinh t . NHTM là ch th chính áp ng nhu c u v n cho s n xu t kinh doanh. NHTM ng ra huy ng các ngu n v n nhàn r i và t m th i nhàn r i m i t ch c, cá nhân, m i thành ph n kinh t và thông qua ho t ng tín d ng, NHTM s cung c p v n cho m i ho t ng kinh t và áp ng các nhu c u v n m t cách k p th i cho quá trình tái s n xu t giúp các doanh nghi p có
5 i u ki n m r ng s n xu t, c i ti n máy móc công ngh , tăng năng su t lao ng, nâng cao hi u qu kinh t . 1.1.2.2 NHTM là c u n i gi a các doanh nghi p v i th trư ng. có th áp ng t t nh t các yêu c u c a th trư ng, òi h i các doanh nghi p ph i có m t kh i lư ng l n v n u tư, nhi u khi vư t quá kh năng v n t có c a doanh nghi p. Do ó, gi i quy t khó khăn này doanh nghi p có th tìm n ngân hàng xin vay v n nh m tho mãn nhu c u u tư c a mình. Thông qua ho t ng tín d ng, ngân hàng là chi c c u n i gi a các doanh nghi p v i th trư ng. Ngu n v n tín d ng c a ngân hàng cung ng cho các ã óng vai trò quan tr ng trong vi c nâng cao ch t lư ng m i m t c a quá trình s n xu t kinh doanh, áp ng nhu c u th trư ng và t ó t o cho doanh nghi p m t ch ng v ng ch c trong c nh tranh. 1.1.2.3 NHTM là công c nhà nư c i u ti t vĩ mô n n kinh t B ng ho t ng tín d ng và thanh toán gi a các NHTM trong h th ng, các NHTM ã góp ph n m r ng kh i lư ng ti n cung ng trong lưu thông. Thông qua vi c cung ng tín d ng cho các ngành trong n n kinh t , NHTM th c hi n vi c d n d t các lu ng ti n, t p h p và phân chia v n c a th trư ng, i u khi n chúng m t cách có hi u qu và th c thi vai trò i u ti t gián ti p vĩ mô: “Nhà nư c i u ti t ngân hàng, ngân hàng d n d t th trư ng”. 1.1.2.4 NHTM là c u n i n n tài chính qu c gia v i n n tài chính qu c t V i các nghi p v kinh doanh như nh n ti n g i, cho vay, nghi p v thanh toán , nghi p v h i oái và các nghi p v khác, NHTM ã t o i u ki n thúc y ngo i thương không ng ng ư c m r ng. Thông qua các ho t ng thanh toán, kinh doanh ngo i h i, quan h tín d ng v i các NHTM nư c ngoài, h th ng NHTM ã th c hi n vai trò i u ti t n n tài chính trong nư c phù h p v i s v n ng c a n n tài chính qu c t . NHTM ra i, thông qua vi c th c hi n các ch c năng: trung gian tài chính, ch c năng làm th qu cho xã h i, làm trung gian thanh toán và ch c năng t o ti n, cùng v i vai trò c a mình c bi t là ch c năng trung gian tín d ng, NHTM ã tr thành m t b ph n quan tr ng trong vi c thúc y n n kinh t phát tri n.
6 1.1.3 Các nghi p v cơ b n c a NHTM: K t c u b ng TKTS c a NHTM Tài S n Ngu n V n 1. Ngân Qu 1. V n Huy ng 2. Cho Vay 2. V n i Vay 3. u Tư 3. V nT Có 4. Tài S n Có Khác 4. V n Khác ∑ TS ∑ NV 1.1.3.1 Nghi p v tài s n có ây là nghi p v ph n ánh quá trình s d ng v n vào các m c ích nh m m b o an toàn cũng như tìm ki m l i nhu n c a các NHTM. N i dung c a nghi p v này bao g m: - Nghi p v ngân qu : ph n ánh các kho n v n c a ngân hàng ư c dùng vào v i m c ích nh m m b o an toàn v kh năng thanh toán và th c hi n quy nh v d tr b t bu c do Ngân hàng Trung ương ra. - Nghi p v cho vay: là nghi p v t o kh năng sinh l i chính trong ho t ng kinh doanh c a các NHTM. Bao g m các kho n u tư sinh l i thông qua cho vay ng n h n và trung, dài h n i v i n n kinh t . - Nghi p v u tư tài chính: Các NHTM th c hi n quá trình u tư b ng v n c a mình qua các ho t ng hùn v n, góp v n, kinh doanh ch ng khoán trên th trư ng. - Nghi p v khác: kinh doanh ngo i t , vàng b c và kim khí, á quý; th c hi n các d ch v tư v n, d ch v ngân qu ; nghi p v u thác và i lý; và các d ch v khác: d ch v b o qu n hi n v t quý, gi y t có giá, cho thuê két...mà ngân hàng ã thu ư c nh ng kho n l i nhu n áng k . 1.1.3.2 Nghi p v tài s n n và v n t có c a NHTM:
7 - Nghi p v ti n g i: ph n ánh các kho n ti n t các doanh nghi p vào ngân hàng thanh toán ho c v i m c ích b o qu n tài s n mà t ó ngân hàng có th huy ng ư c v n và s d ng v n ã huy ng ư c vào kinh doanh. Ngoài ra, ngân hàng còn huy ng các kho n ti n nhàn r i c a cá nhân hay h gia ình ư c g i vào ngân hàng v i m c ích hư ng lãi. - Nghi p v phát hành gi y t có giá: Các NHTM s d ng nghi p v này thu hút các kho n v n có tính dài h n, nh m m b o kh năng u tư các kho n v n dài h n c a ngân hàng vào n n kinh t . Hơn n a, nghi p v này còn giúp các NHTM tăng cư ng tính n nh v n trong ho t ng kinh doanh c a mình. - Nghi p v i vay g m: vay các t ch c tín d ng trên th trư ng ti n t và vay Ngân hàng trung ương dư i các hình th c tái chi t kh u hay vay có m b o, nh m t o s cân i trong i u hành v n c a b n thân ngân hàng khi h không t cân i ư c trên cơ s khai thác t i ch . - Nghi p v huy ng v n khác như: làm i lý hay u thác v n cho các t ch c, cá nhân trong và ngoài nư c. Ngoài ra, thông qua vi c s d ng các phương ti n thanh toán, òi h i khách hàng ph i ký g i m t b ph n ti n vào ngân hàng v trên cơ s ó các ngân hàng có th s d ng ngu n v n nhàn r i trên tài kho n ưa vào ho t ng kinh doanh. m r ng nghi p v này các NHTM c n chú tr ng n vi c phát tri n các d ch v và không ng ng nâng cao uy tín c a mình. - V n t có c a ngân hàng: là v n thu c s h u riêng c a các ngân hàng. Trong th c t kho n v n này không ng ng ư c tăng lên t k t qu ho t ng kinh doanh c a b n thân ngân hàng mang l i. B ph n v n này óng góp m t ph n áng k vào v n trong ho t ng kinh doanh c a các NHTM, ng th i góp ph n vào vi c nâng cao v th c a NHTM trên thương trư ng. Ngoài ra còn có các nghi p v ngoài b n t ng k t tài s n (các nghi p v ngo i b ng): các kho n chi phí và phí thu ư c liên quan n môi gi i mua bán ch ng khoán, mua bán n , th c hi n kinh doanh h i oái nhân danh khách hàng...m c dù các nghi p v ngo i b ng ã t o ra cho ngân hàng m t lư ng thu nh p nh t nh tuy nhiên ngân hàng cũng ph i i m t v i nh ng r i ro do các ho t ng này mang l i.
8 1.2 V n trong ho t ng kinh doanh c a NHTM NHTM là m t b ph n l n nh t trong h th ng trung gian tài chính. Các NHTM có th ư c t ch c theo nhi u lo i hình khác nhau: ngân hàng tư nhân, NHTM c ph n, NHTM qu c doanh và các ngân hàng liên doanh. Dù dư i b t kỳ hình th c nào, các NHTM luôn t l i nhu n lên hàng u. t ư c i u ó, công c duy nh t mà các NH ph i có là v n. 1.2.1 Khái ni m v v n V n c a NHTM là nh ng giá tr ti n t do NHTM t o l p ho c ư c huy ng, dùng cho vay, u tư và th c hi n các d ch v kinh doanh khác. Th c ch t, v n c a ngân hàng là m t b ph n thu nh p qu c dân t m th i nhàn r i trong quá trình s n xu t, phân ph i và tiêu dùng, mà ngư i ch s h u c a chúng g i vào ngân hàng th c hi n các m c ích khác nhau. Hay nói cách khác, h chuy n như ng quy n s d ng v n ti n t cho ngân hàng, r i ngân hàng ph i tr l i cho h m t kho n thu nh p. Và như v y, ngân hàng ã th c hi n vai trò t p trung và phân ph i l i v n dư i hình th c ti n t , làm tăng nhanh quá trình luân chuy n v n, ph c v và kích thích m i ho t ng kinh t phát tri n. ng th i, chính các ho t ng ó l i quy t nh n s t n t i và phát tri n ho t ng kinh doanh c a ngân hàng. Nhìn chung, v n chi ph i toàn b các ho t ng và quy t nh i v i vi c th c hi n các ch c năng c a NHTM. 1.2.2 Vai trò c a v n i v i ho t ng kinh doanh ngân hàng Trong ho t ng kinh doanh c a các NHTM, v n có các vai trò sau ây: 1.2.2.1 V n là cơ s ngân hàng t ch c m i ho t ng kinh doanh i v i b t kỳ doanh nghi p nào, mu n ho t ng kinh doanh ư c thì ph i có v n, b i vì v n ph n ánh năng l c ch y u quy t nh kh năng kinh doanh. Riêng i v i ngân hàng, v n là cơ s NHTM t ch c m i ho t ng kinh doanh c a mình. Nói cách khác, ngân hàng không có v n thì không th th c hi n ư c các nghi p v kinh doanh. B i l , v i c trưng c a ho t ng ngân hàng, v n không ch là phương ti n kinh doanh chính mà còn là i tư ng kinh doanh ch y u c a NHTM. Ngân hàng là t ch c kinh doanh lo i hàng hoá c bi t trên th trư ng ti n t (th trư ng v n ng n h n) và th trư ng ch ng khoán ( th trư ng v n dài h n). Nh ng ngân hàng trư ng v n là nh ng ngân hàng có nhi u th m nh trong kinh
9 doanh. Do ó, ngoài v n ban u c n thi t, t c là v n i u l theo lu t nh, thì ngân hàng ph i thư ng xuyên chăm lo t i vi c tăng trư ng v n trong su t quá trình ho t ng c a mình. 1.2.2.2 V n quy t nh quy mô ho t ng tín d ng và các ho t ng khác c a ngân hàng V n c a ngân hàng quy t nh n vi c m r ng hay thu h p kh i lư ng tín d ng. Thông thư ng, n u so v i các ngân hàng l n thì các ngân hàng nh có kho n m c u tư và cho vay kém a d ng hơn, ph m vi và kh i lư ng cho vay cũng nh hơn. Trong khi các ngân hàng l n cho vay ư c t i th trư ng trong vùng th m chí trong nư c và c qu c t , thì các ngân hàng nh l i b gi i h n trong ph m vi h p, mà ch y u trong t ng khu v c nh . Thêm vào ó, do kh năng v n h n h p nên các ngân hàng nh không ph n ng nh y bén ư c v i s bi n ng v lãi su t, gây nh hư ng n kh năng thu hút v n u tư trong xã h i. Gi s trên a bàn nhu c u v v n r t l n, mà ngân hàng không huy ng ư c thì không th áp ng ư c nhu c u cho vay. N u kh năng v n c a ngân hàng ó d i dào, ch c ch n s áp ng ư c nhu c u v n cho vay, có i u ki n m r ng th trư ng tín d ng và các d ch v ngân hàng. Chính vì v y, càng kh ng nh rõ t m quan tr ng c a v n trong ho t ng kinh doanh ngân hàng. 1.2.2.3 V n quy t nh năng l c thanh toán và m b o uy tín c a ngân hàng trên thương trư ng. Th t v y, trong n n kinh t th trư ng, t n t i và ngày càng m r ng quy mô ho t ng òi h i các ngân hàng ph i coi uy tín l n trên th trư ng là i u tr ng y u. Uy tín ó ph i ư c th hi n trư c h t kh năng s n sàng thanh toán, chi tr cho khách hàng c a ngân hàng. Kh năng thanh toán c a ngân hàng càng cao thì v n kh d ng c a ngân hàng càng l n. Vì v y, lo i tr các nhân t khác, kh năng thanh toán c a ngân hàng t l thu n v i v n c a ngân hàng nói chung và v i v n kh d ng c a ngân hàng nói riêng. V i ti m năng v n l n, ngân hàng có th ho t ng kinh doanh v i quy mô ngày càng m r ng, ti n hành các ho t ng c nh tranh có hi u qu nh m v a gi ch tín, v a nâng cao thanh th trên thương trư ng. 1.2.2.4 V n quy t nh năng l c c nh tranh c a ngân hàng.
10 Th c t ã ch ng minh: quy mô, trình nghi p v , phương di n k thu t hi n i c a ngân hàng là ti n cho vi c thu hút ngu n v n. ng th i, kh năng v n l n là i u ki n thu n l i i v i ngân hàng trong vi c m r ng quan h tín d ng v i các thành ph n kinh t xét c v quy mô, kh i lư ng tín d ng, ch ng v th i gian, th i h n cho vay, th m chí quy t nh m c lãi su t v a ph i cho khách hàng. i u ó s thu hút ngày càng nhi u khách hàng, doanh s ho t ng c a ngân hàng s tăng lên nhanh chóng và ngân hàng s có nhi u thu n l i hơn trong kinh doanh. ây cũng là i u ki n b sung thêm v n t có c a ngân hàng, tăng cư ng cơ s v t ch t k thu t và quy mô ho t ng c a ngân hàng trên m i lĩnh v c. Hơn n a, v n l n s giúp ngân hàng có kh năng tài chính kinh doanh a năng trên th trư ng, không ch ơn thu n là cho vay mà còn m r ng các hình th c liên doanh liên k t, d ch v thuê mua (leasing), mua bán n (factoring), kinh doanh trên th trư ng ch ng khoán, góp ph n phân tán r i ro và t o thêm v n cho ngân hàng ng th i tăng s c c nh tranh c a ngân hàng trên thương trư ng... 1.2.3 N i dung và tính ch t v n trong ho t ng kinh doanh ngân hàng V n c a NHTM bao g m: - V n t có - V n huy ng - V n i vay - V n khác M i lo i v n u có m t tính ch t và vai trò riêng trong t ng ngu n v n ho t ng c a NHTM. 1.2.3.1 V n t có V n t có c a NHTM là nh ng giá tr ti n t do b n thân ngân hàng t t o l p nên b ng v n góp c a ch s h u và ư c b xung t k t qu ho t ng kinh doanh c a ngân hàng. V n t có chi m m t t tr ng nh trong t ng ngu n v n c a ngân hàng (thư ng chi m t 7 n 12%), song l i là i u ki n pháp lý b t bu c khi thành l p ngân hàng. V n t có c a ngân hàng thu c s h u c a ngân hàng, b i v y v n t có c a ngân hàng có tính ch t thư ng xuyên và n nh giúp cho ngân hàng có th ch ng s d ng vào các m c ích khác nhau như: trang b cơ s v t ch t, mua s m tài
11 s nc nh (văn phòng, kho tàng, trang thi t b …) ph c v cho b n thân ngân hàng, cho vay và c bi t là tham gia u tư, góp v n liên doanh. M t khác, v i ch c năng b o v , v n t có ư c coi như tài s n m b o gây d ng lòng tin i v i khách hàng, duy trì kh năng thanh toán trong trư ng h p ngân hàng g p thua l . Nó còn là m t trong nh ng căn c quy t nh n kh năng và kh i lư ng v n huy ng c a ngân hàng. Như v y, quy mô s tăng trư ng c a v n t có s quy t nh n năng l c và th phát tri n c a NHTM. V b n ch t, v n t có là m t b ph n c a tài s n n , mà m i thành ph n c a nó g n li n v i m t lo i nghi p v nh t nh. V n t có c a NHTM ư c c u thành b i 2 b ph n cơ b n: V n c p 1 bao g m: V n i u l (v n ã ư c c p, v n ã góp), Qu d tr b xung v n i u l , Qu d phòng tài chính, Qu u tư phát tri n nghi p v , L i nhu n không chia. V n c p 1 ư c dùng xác nh gi i h n mua, u tư vào tài s nc nh c a ngân hàng. V n c p 2 c a ngân hàng bao g m: - 50% ph n giá tr tăng thêm khi nh giá l i tài s n c nh. - 40% ph n giá tr tăng thêm các lo i ch ng khoán u tư khi nh giá l i. - Giá tr các trái phi u chuy n i ho c c phi u ưu ãi do ngân hàng phát hành tho mãn các i u ki n ư c quy nh t i Q 457. - Các công c n khác như: m t s lo i ch ng khoán ngân hàng phát hành, m t s kho n n dài h n mà ngân hàng vay c a các t ch c tín d ng trong và ngoài nư c có th ư c tính như 1 ph n v n t có c a ngân hàng khi tho mãn các i u ki n c a NHTW. - M t s kho n n khác - D phòng chung t i a theo m t t l nh t nh trên t ng tài s n có r i ro c a ngân hàng ( VN quy nh t l này là 1.25%) Quy mô và t c tăng trư ng v n t có th hi n th và l c c a ngân hàng trên th trư ng (dù tăng b ng con ư ng nào). Nó quy t nh kh năng hi n i hoá c a ngân hàng vì m c u tư ph thu c vào v n t có. Hơn n a, quy mô v n t có quy t nh quy mô ho t ng c a ngân hàng (cho vay, u tư...) và là cơ s t i thi u m b o an toàn cho ngư i g i ti n (t m n m an toàn cu i cùng). Do v y v n t có óng vai trò r t quan tr ng trong quá trình ho t ng c a các NHTM.
12 1.2.3.2 V n huy ng V n huy ng là nh ng giá tr ti n t mà ngân hàng huy ng ư c t các t ch c kinh t và cá nhân trong xã h i thông qua quá trình th c hi n các nghi p v tín d ng, thanh toán, các nghi p v kinh doanh khác và ư c dùng làm v n kinh doanh. B n ch t v n huy ng là tài s n thu c các ch s h u khác nhau. Ngân hàng ch có quy n s d ng không có quy n s h u và có trách nhi m hoàn tr c g c và lãi khi n h n (ti n g i có kỳ h n) ho c khi h có nhu c u rút v n (ti n g i không kỳ h n). V n huy ng óng vai trò r t quan tr ng i v i m i ho t ng kinh doanh c a NHTM. V n huy ng luôn bi n ng, nên ngân hàng không ư c phép s d ng h t s v n ó vào kinh doanh mà ph i d tr v i m t t l h p lý m b o kh năng thanh toán. V n huy ng bao g m: - Ti n g i: Ti n g i không kỳ h n, Ti n g i có kỳ h n, ti n g i ti t ki m. - Các ngu n huy ng khác: phát hành các công c n : ch ng ch ti n g i, kỳ phi u, trái phi u. V i hình th c huy ng này các NHTM ph i tr lãi su t cao hơn so v i lãi su t ti n g i. Nghi p v này ch ư c ti n hành khi ngân hàng thi u v n mà v n t có và v n huy ng ti n g i không . Như v y, khi th c hi n huy ng v n dư i các hình th c này, các NHTM ph i căn c vào u ra quy t nh v kh i lư ng, m c lãi su t và th i h n huy ng, cũng như phương pháp huy ng. V n này ch ư c huy ng trong m t th i gian nh t nh, khi ã huy ng kh i lư ng v n theo d ki n các NHTM s ng ng vi c huy ng (bán) gi y t có giá. Tóm l i: V n huy ng là công c chính i v i ho t ng kinh doanh c a các NHTM. Nó là ngu n v n chi m t tr ng l n nh t trong t ng ngu n v n c a ngân hàng (thư ng trên 80%), gi v trí quan tr ng trong ho t ng kinh doanh ngân hàng. ng th i các NHTM ph i tôn tr ng các gi i h n v m c huy ng v n theo quy nh. T i VN trư c ây là 20 l n so v i v n t có. M c dù ph m vi s d ng v n huy ng b h n ch so v i v n t có, song n u các ngân hàng s d ng t t các ngu n v n này thì không nh ng ngu n l i c a ngân hàng tăng lên mà còn t o cho ngân hàng có ư c uy tín ngày càng cao. Qua ó, t o
13 cho ngân hàng m r ng ư c v n và góp ph n m r ng quy mô ho t ng kinh doanh c a mình. 1.2.3.3 V n i vay V n i vay là quan h vay v n gi a NHTM và NHTW, ho c gi a các NHTM v i nhau hay gi a các NHTM v i các t ch c tín d ng khác. Các NHTM s i vay v n b sung vào v n ho t ng c a mình khi ngân hàng ã s d ng h t v n kh d ng mà v n không v n ho t ng, hay nói cách khác: t m thi u v n kh d ng. Tuỳ theo m c ích s d ng và hình th c vay v n, v n vay NHTW ư c chia thành hai lo i: v n vay ng n h n b sung, v n vay thanh toán và vay tái c p v n (vay tái chi t kh u, tái c m c ). 1.2.3.4 V n khác Trong quá trình làm trung gian thanh toán, NHTM cũng t o ư c m t kho n v n g i là v n trong thanh toán. Các kho n ti n t m th i ư c trích kh i tài kho n này nh p vào tài kho n khác ch s d ng, nên t m ư c coi là nhàn r i. Thông qua nghi p v i lý, NHTM cũng thu hút ư c m t lư ng v n áng k trong quá trình thu ho c chi h khách hàng, làm i lý cho t ch c tín d ng khác, nh n và chuy n v n cho khách hàng hay m t d án u tư. Do vi c phát ti n ư c th c hi n theo ti n công vi c, nên ngân hàng có th s d ng t m th i t n kho n ó vào kinh doanh. 1.3 Nghi p v huy ng v n và s c n thi t tăng cư ng ngu n v n huy ng t i NHTM. 1.3.1 Khái ni m. Nghi p v huy ng v n là nghi p v mà ngân hàng thông qua uy tín, và các ho t ng kinh doanh c a mình ti n hành huy ng các ngu n v n nhàn r i t các thành ph n kinh t trong xã h i, t o ra ngu n v n kinh doanh cho mình, góp ph n n nh lưu thông ti n t , n nh giá tr ng ti n, ki m ch l m phát... 1.3.2 S c n thi t ph i tăng cư ng ngu n v n huy ng Các NHTM c n thi t ph i tăng cư ng ngu n v n huy ng do nghi p v huy ng v n có ý nghĩa quan tr ng i v i n n kinh t cũng như v i b n thân NHTM.
14 - i v i n n kinh t : Ho t ng huy ng v n c a NHTM ã góp ph n th c hi n chính sách ti n t , ki m ch l m phát. Kinh nghi m các nư c phát tri n cho th y: n nh ti n t , ki m ch l m phát, Nhà nư c ph i s d ng ng b các gi i pháp v kinh t , tài chính, ti n t và m t trong nh ng b ên pháp khá h u hi u là không ng ng tăng cư ng v n trong n n kinh t nh t là ngu n v n huy ng c a h th ng NHTM. Thông qua các nghi p v : nh n ti n g i, phát hành gi y t có giá, i vay…ngân hàng ã huy ng ư c m t lư ng v n khá l n trong n n kinh t , giúp gi m d n lư ng ti n m t lưu thông qua ó góp ph n gi m áp l c tăng giá c t ó giúp n nh giá tr ng n i t . Thông qua nghi p v huy ng v n s giúp huy ng các ngu n v n nh l trong xã h i ph c v cho quá trình s n xu t kinh doanh, phát tri n kinh t qu c dân, óng góp tích c c cho s nghi p CNH-H H t nư c. B i l , nó khuy n khích dân cư, t ch c kinh t tăng cư ng ti t ki m, tích lu tiêu dùng t ó tăng ngu n n i l c cho qu c gia, t o à tăng trư ng kinh t . ng th i mang l i cho h m t kho n thu nh p t lãi, qua ó góp ph n n nh, nâng cao i s ng cho ngư i g i ti n, kích thích tiêu dùng làm tăng s c mua c a xã h i. Hơn n a, ngu n v n huy ng là cơ s cho các kho n vay mà t ó các d án kh thi ư c th c hi n khi n cho các ngành ngh m i ư c ra i, các doanh nghi p m r ng s n xu t kinh doanh t o thêm công ăn vi c làm giúp tăng thu nh p, c i thi n i s ng cho ngư i lao ng. Ngoài ra, qua nghi p v phát hành gi y t có giá NHTM ã t o thêm hàng hoá cho th trư ng v n, thúc y th trư ng tài chính, ti n t phát tri n. - i v i b n thân NHTM: Ho t ng huy ng v n ã giúp NHTM m r ng quan h v i nhi u i tư ng khách hàng, bi t ư c nhu c u v s n ph m, d ch v c a t ng i tư ng khách hàng t ó tìm cách tho mãn t t nh t các nhu c u ó, t o ni m tin iv i khách hàng giúp nâng cao uy tín c a ngân hàng. Nh v y, ho t ng huy ng v n c a NHTM s tr nên d dàng, thu n l i hơn. T o i u ki n cho NHTM m r ng m ng lư i ho t ng, tăng th ph n, tăng s c c nh tranh trên thương trư ng.
15 M t khác, ho t ng huy ng v n có hi u qu s giúp ho t ng kinh doanh c a NHTM không b ngưng tr . Vì do thi u v n ngân hàng s t ch i cho vay, u tư trong khi các kho n cho vay, u tư này s mang l i thu nh p cao cho ngân hàng, như v y ngân hàng s m t i cơ h i kinh doanh, m t khách hàng t t, t hơn là nó làm gi m uy tín c a ngân hàng. Tóm l i: v n óng vai trò quan tr ng trong quá trình ho t ng kinh doanh c a NHTM, vì v y ho t ng huy ng v n c a NHTM s nh hư ng t i kh năng thanh toán, quy mô cũng như ph m vi ho t ng c a ngân hàng. Huy ng v n là nghi p v truy n th ng c a NHTM t n t i trong quá trình kinh doanh. Do v y dù th a hay thi u v n, NHTM v n ph i duy trì b n v ng nghi p v này. Tuy nhiên, tuỳ t ng m c tiêu trong t ng th i kỳ khác nhau NHTM c n l a ch n chi n lư c huy ng v n cho phù h p và em l i hi u qu cao. 1.3.3 Các hình th c huy ng v n Ho t ng ch y u c a các NHTM là i vay cho vay, do v y các NHTM làm nhi m v vay ti n (h u h t t nh ng ngư i g i ti n) và cho vay ho c u tư v i m c ích hư ng l i qua lãi su t. ây là công vi c c a m t trung gian tài chính, óng vai trò trung gian gi a ngư i có v n và ngư i c n v n. V n óng vai trò quan tr ng và là n n t ng giúp ngân hàng t ch c m i ho t ng kinh doanh c a mình. Do v y các NHTM ph i tìm m i cách huy ng, thu hút v n áp ng nhu c u cho vay, u tư…các hình th c huy ng v n mà các NHTM hay áp d ng bao g m: 1.3.3.1 Huy ng v n qua hình th c nh n ti n g i: Các lo i ti n g i mà ngân hàng cung c p cho khách hàng g i ti n bao g m: a) Ti n g i không kỳ h n: Là lo i ti n g i mà khách hàng_ngư i g i ti n có th g i vào và rút ra b t kỳ lúc nào. Và ngân hàng ph i tho mãn yêu c u ó c a khách hàng. Chính vì tính không n nh c a ti n g i không kỳ h n nên v i lo i ti n g i này, khách hàng không ư c tr lãi ho c lãi su t r t th p. Ti n g i không kỳ h n g m 2 lo i:
16 - Ti n g i thanh toán (ti n g i giao d ch): là các kho n ti n g i không kỳ h n trư c h t ư c s d ng ti n hành thanh toán, chi tr cho các ho t ng hàng hoá, d ch v và các kho n chi khác phát sinh c a ngư i g i ti n m t các thư ng xuyên, an toàn và thu n ti n. ây là lo i ti n g i ch y u c a các doanh nghi p, các t ch c kinh t . V i lo i ti n g i này khách hàng ư c s d ng các phương ti n thanh toán không dùng ti n m t như: séc, u nhi m chi, th thanh toán... Ti n g i thanh toán thư ng ư c b o qu n t i ngân hàng trên hai lo i tài kho n: tài kho n ti n g i thanh toán và tài kho n vãng lai. i v i tài kho n ti n g i thanh toán, vi c rút ti n ho c chi tr cho bên th ba thư ng ư c th c hi n b ng séc hay chuy n kho n. Khách hàng m tài kho n này nh m m c ích “ m b o th năng” và s d ng d dàng thu n ti n ng v n khi c n. Tài kho n vãng lai là tài kho n có lúc dư n , có lúc dư có. V i tài kho n này, ch tài kho n còn có th ư c ngân hàng áp ng nhu c u vay v n trong m t kho ng th i gian nh t nh. ng trên góc NHTM ti n g i không kỳ h n là m t kho n n mà ngân hàng luôn ph i ch ng tr cho khách hàng vào b t kỳ lúc nào. Tuy nhiên, trong m i ngân hàng do có s không kh p nh p gi a xu t và nh p trên m i tài kho n hay gi a các tài kho n làm cho xu t l n hơn nh p (s ti n g i vào l n hơn s ti n rút ra) t o nên t n kho n mà NHTM ư c phép s d ng m t ph n làm v n kinh doanh. - Ti n g i không kỳ h n thu n tuý (ti n g i không kỳ phi giao d ch): là kho n ti n ư c ký g i v i m c ích an toàn tài s n, không mang tính ch t ph c v thanh toán. Khi c n khách hàng có th n ngân hàng rút ti n chi tiêu. Cũng như trư ng h p trên, ngân hàng ph i tho mãn yêu c u rút ti n c a khách hàng b t c khi nào và ch ư c s d ng t n kho n khi ã m b o kh năng thanh toán chi tr . T i m t s nư c có công ngh ngân hàng phát tri n cao, vi c rút ti n t tài kho n này ph n l n ư c th c hi n b ng i n tho i ho c cũng có th rút ti n m t cách d dàng qua các máy rút ti n t ng_ATM b ng vi c s d ng các th ATM. Lo i ti n g i này ư c m nh danh là ti n g i theo yêu c u, không em l i lãi su t c th . T i Vi t Nam, ti n g i thu c lo i này ư c th hi n dư i các hình th c như: tài kho n ti n g i không kỳ h n c a các t ch c kinh t và tài kho n ti n g i cá nhân. Do t tr ng thanh toán không dùng ti n m t VN còn quá th p, khuy n
17 khích vi c th c hi n thanh toán qua ngân hàng, các NHTM VN ã ti n hành tr lãi cho lo i ti n g i này. các nư c phát tri n lo i ti n g i này chi m m t v trí quan tr ng trong k t c u ngu n v n c a NHTM ( M , chi m 30% t ng ti n g i). Vì l ó, t o ngu n ti n g i trên tài kho n thanh toán, vi c thu hút và gi khách hàng ư c các ngân hàng r t coi tr ng. Ti n g i không kỳ h n là ngu n v n bi n ng thư ng xuyên, gi i pháp tăng cư ng ngu n v n này không ph i là y u t lãi su t mà là s an toàn, thu n ti n cũng như ch t lư ng các d ch v , i n hình là d ch v thanh toán phi ti n m t. b) Ti n g i có kỳ h n Là kho n ti n khách hàng g i vào ngân hàng có s tho thu n trư c v th i h n rút ti n. i b ph n ngu n ti n g i này có ngu n g c t tích lu và xét v b n ch t chúng ư c ký thác v i m c ích hư ng lãi. V nguyên t c, khách hàng ch ư c rút ti n ra khi n h n, nhưng trên th c t , do áp l c c nh tranh gi a các ngân hàng nên các ngân hàng thư ng cho phép khách hàng rút ra trư c h n n u h có nhu c u. Trong trư ng h p này khách hàng s ư c hư ng m t m c lãi su t th p hơn lãi su t ban u ã tho thu n (thư ng là lãi su t ti n g i không kỳ h n). Các NHTM nh n 2 lo i ti n g i có kỳ h n: ti n g i có kỳ h n và ti n g i báo rút (khi mu n rút ra ph i báo trư c). V cơ b n, các kho n ti n g i này không ư c s d ng ti n hành thanh toán như các kho n chi tr b ng v n trên tài kho n vãng lai. Thông thư ng, ti n g i có kỳ h n có th i h n dài và có lãi su t cao. Ti n g i có kỳ h n gi v trí trung gian gi a ti n g i thanh toán và TGTK. ây là ngu n ti n tương i n nh,ngân hàng có th s d ng ph n l n t n kho n vào kinh doanh. Vì v y, các NHTM luôn tìm m i cách a d ng hoá lo i ti n g i này b ng vi c áp d ng nhi u kỳ h n v i các m c lãi su t khác nhau... các nư c phát tri n, ti n g i có kỳ h n khá ph bi n và thư ng ư c th hi n ch y u b ng ch ng ch ti n g i_CDs và ư c ghi rõ h n nh và giá tr thanh toán. Vi c rút ti n trư c h n s b ph t và có th vư t quá ti n lãi mà khách hàng ư c hư ng. c, kh c ph c vi c rút v n trư c h n, NHTM thư ng c p cho khách hàng m t kho n tín d ng mà coi kho n ti n g i có kỳ h n là tài s n mb o cho kho n vay.
18 T i VN, hình th c ti n g i có kỳ h n b ng các ch ng ch ti n g i (mà ta thư ng g i là kỳ phi u ngân hàng có m c ích) ã xu t hi n v i các kỳ h n 3 tháng, 6 tháng...Tuy m i ư c s d ng trong vài năm g n ây, song trên th c t t tr ng huy ng v n b ng hình th c phát hành kỳ phi u ngân hàng cao hơn so v i các lo i hình huy ng khác. c) Ti n g i ti t ki m (ti n g i ch y u c a dân cư) Xét v b n ch t, ây là m t ph n thu nh p c a cá nhân ngư i lao ng chưa s d ng cho tiêu dùng. TGTK là m t d ng c bi t tích lu ti n t trong lĩnh v c tiêu dùng cá nhân. T lâu, TGTK ã ư c coi là công c huy ng v n truy n th ng c a các NHTM. V n huy ng t các tài kho n ti t ki m thư ng chi m m t t tr ng áng k trong ti n g i ngân hàng ( M chi m kho ng 25% t ng ti n g i ngân hàng). Trên th c t , trong n n kinh t th trư ng, TGTK ư c phát tri n dư i hai lo i hình ti t ki m sau: - TGTK không kỳ h n: là kho n ti n g i khách hàng có th rút ra b t kỳ lúc nào song không ư c s d ng các công c thanh toán chi tr cho ngư i khác. Th c ch t ây là kho n TGTK thông thư ng. i v i kho n ti n g i này, ch tài kho n có th rút ra b t c lúc nào mà không ph i báo trư c. Tuy nhiên, s dư tài kho n này thư ng không l n, nhưng có ưu i m hơn so v i các tài kho n ti n g i giao d ch ch : s dư này ít bi n ng. Chính vì v y, i v i lo i ti n g i này, các NHTM thư ng tr lãi su t cao hơn so v i ti n g i thanh toán. ó là i u ki n các NHTM có th d dàng huy ng s v n này. - TGTK có kỳ h n: là kho n ti n g i có s tho thu n v th i h n rút ti n, có m c lãi su t cao hơn so v i TGTK không kỳ h n. Lo i hình ti t ki m này khá quen thu c VN. Các NHTM VN thư ng huy ng ti t ki m v i kỳ h n t ba tháng n m t năm. Nhưng do áp l c c nh tranh và do nhu c u v v n ngày càng tăng nên các NHTM ã tăng d n lãi su t TGTK và cũng a d ng hoá th i h n g i ti n (tháng, tu n và th m chí theo ngày...) v i các m c lãi su t khác nhau. Hơn n a, v nguyên t c m t khi khách hàng ã g i ti n vào tài kho n này, h s không ư c rút ra (c g c và lãi) tr khi ã h t h n g i ti n. tăng s c c nh tranh trong thu hút ti n g i, các NHTM v n cho phép khách hàng rút ti n trư c h n.
19 Tuy nhiên, nh m tránh vi c khách hàng rút ti n trư c h n m t ph n trong ti n lãi mà khách hàng ư c hư ng ã b kh u tr (có th ngân hàng không ch p nh n tr lãi cho m t tháng nào ó ho c cũng có th khách hàng ch ư c hư ng m t m c lãi su t TGTK không kỳ h n cho kho ng th i gian g i ti n). - Ti t ki m dài h n: lo i ti t ki m này r t ph bi n m t s nư c công nghi p, nh m thu hút s ti n nhàn r i trong th i h n dài. So v i các lo i hình ti t ki m khác, i v i lo i ti t ki m này, b t kỳ lúc nào ch tài kho n cũng có th g i ti n vào tài kho n v i s lư ng không h n ch , nhưng ch ư c rút ra khi n h n. ây là lo i hình ti t ki m mà ngân hàng c n t n d ng nh m t o ra các ngu n v n có tính n nh cao ph c v cho ho t ng c p tín d ng dài h n c a mình. V y, TGTK là ngu n v n tương i n nh và lâu dài vì v y NHTM c n có gi i pháp tăng cư ng huy ng ngu n v n này ( c bi t là v lãi su t) ph c v ho t ng kinh doanh c a mình. 1.3.3.2 Huy ng v n qua phát hành gi y t có giá Ngu n v n truy n th ng và ch y u t o l p các qu c a NHTM là ti n g i. Chính nh ng ngu n ti n g i c a công chúng (TGTK, ti n g i thanh toán…) ã cung c p cơ s cho h u h t các kho n cho vay, u tư c a ngân hàng, qua ó t o ra l i nhu n cho ngân hàng. Tuy nhiên các nhà qu n lý NHTM ph i làm gì khi mà s lư ng cũng như s tăng trư ng ti n g i không áp ng t t c các yêu c u xin vay hay u tư mà ngân hàng mu n th c hi n? òi h i các NHTM ph i tìm ki m và s d ng các công c m i huy ng v n m t cách d dàng, áp ng nhu c u v n c a mình. ây chính là lý do ra i kỳ phi u, trái phi u ngân hàng và ch ng ch ti n g i. a) Ch ng ch ti n g i (CDs): CDs là công c vay n do ngân hàng phát hành nh m huy ng v n trên th trư ng v i b n ch t tương t như m t kho n ti n g i có kỳ h n. Ngư i s h u CDs ư c hư ng lãi nh kỳ và ư c hoàn tr m nh giá khi n h n. Th i h n c a CDs thư ng là ng n h n t 1-3 tháng, ho c 6 tháng… S khác bi t ch y u c a CDs v i các kho n ti n g i có kỳ h n là chúng có th chuy n như ng và m nh giá ư c th ng nh t theo m t m c giá chu n. Vì v y nó
20 tr nên h p d n hơn. CDs giúp ngân hàng có th huy ng v n m t cách ch ng mà không ph i ph thu c vào ti n g i c a khách hàng. b) Kỳ phi u ngân hàng: là gi y nh n n c a ngân hàng v i cam k t tr g c và lãi sau m t th i gian nh t nh. Kỳ phi u ngân hàng ư c phát hành thư ng xuyên, có th i h n khá linh ho t và phong phú: ba tháng, sáu tháng…do v y, kỳ phi u có tính n nh r t cao, tính t p trung cao và có lãi su t cao hơn so v i ti n g i cùng kỳ h n, l i có th chuy n như ng nên thu hút ư c kh i lư ng v n tương i l n. Kỳ phi u ngân hàng ư c s d ng nh m m c ích sinh l i và nh m s d ng các tài s n tài chính có tính l ng cao. c) Trái phi u ngân hàng: là m t công c n c a dài h n c a ngân hàng, v i cam k t thanh toán g c vào ngày áo h n và thanh toán lãi vào nh ng th i gian xác nh. Trái phi u dùng huy ng v n trung và dài h n ph c v cho nh ng k ho ch phát tri n kinh doanh có quy mô l n và dài h n v i s n nh cao v th i h n và lãi su t. Trong khi kỳ phi u ư c phát hành t ng chi nhánh v i khung lãi su t, th i gian phát hành riêng bi t thì trái phi u ư c phát hành v i quy mô l n, ng lo t trong h th ng m i ngân hàng. Trái phi u g m nhi u lo i: có ghi tên, không ghi tên, tr lãi trư c, tr lãi sau, có th chuy n như ng…các lo i trái phi u có c trưng là m nh giá ư c xác nh trư c ( ã ghi trên trái phi u), ngày áo h n ư c công b khi phát hành. Như v y, trái phi u, kỳ phi u ngân hàng là nh ng hình th c huy ng r t ti n l i, tuỳ theo tính cân i ngu n v n và cho vay t ng th i kỳ v i m c lãi su t h p d n NHTM. không nh ng ch ng thu gom m t lư ng v n c n thi t áp ng nhu c u v n trong m t th i gian ng n mà còn có th ki m ch làm phát góp ph n phát tri n th trư ng v n, th trư ng ch ng khoán m t cách hi u qu . 1.3.3.3 Huy ng v n qua i vay: Các kho n vay ngày càng chi m v trí quan tr ng trong ho t ng c a các NHTM không ch v m t quy mô ơn thu n mà ch y u mang ý nghĩa như là m t bi n pháp qu n lý các kho n m c tài s n n . Các NHTM có th i vay t nhi u ngu n khác nhau: a) Vay NHTW: