Luận văn: Hoàn thiện kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp tại Việt Nam

Chia sẻ: Bidao13 Bidao13 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:79

Thêm vào BST

Báo xấu

824
lượt xem 273
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn: Hoàn thiện kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp tại Việt Nam trình bày cơ sởlý luận về thuế và kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp, thực trạng và giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp tại Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn: Hoàn thiện kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp tại Việt Nam

Luận văn Hoàn thiện kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp tại Việt Nam
1 PH N M U 1 . L ý d o ch n tà i Thu TNDN là m t ngu n thu quan tr ng c a ngân sách nhà nư c, làm sao thu và h p lý thu TNDN là m t v n t ra. Vì th k toán thu TNDN ph i ư c hoàn thi n giúp cho ngu n thu c a nhà nư c n nh, doanh nghi p th c hi n t t nghĩa v n p thu v i nhà nư c. ng th i t o ra m t cơ ch v thu phù h p thúc y n n kinh t phát tri n, doanh nghi p yên tâm u tư m r ng quy mô. N n kinh t Vi t Nam ang trong giai o n h i nh p v i n n kinh t th gi i, thu hút u tư nư c ngoài. Do ó v n v thu và k toán ư c nhà nư c quan tâm. B tài chính ã không ng ng ban hành, s a i, b sung các ngh nh, thông tư, chu n m c k toán…. sao cho phù h p v i chu n m c k toán th gi i giúp cho các doanh nghi p trong và ngoài nư c d dàng áp d ng, trong ó chu n m c k toán thu thu nh p doanh nghi p (chu n m c k toán s 17) ư c ban hành trong t4 theo quy t nh s 12/2005/Q - BTC ngày 15/02/2005 và ư c hư ng d n thi hành theo thông tư s 20/2006/TT-BTC ngày 20/03/2006 cũng ã gi i quy t ư c nhi u khó khăn cho các doanh nghi p trong công tác k toán thu TNDN. Trong giai o n hi n nay, th trư ng ch ng khoán Vi t Nam ang phát tri n nhưng chưa n nh, các nhà u tư luôn th n tr ng xem xét tình hình ho t ng c a doanh nghi p khi ra quy t nh u tư. i u ó cho th y báo cáo tài chính minh b ch, rõ ràng s thu hút ư c nhà u tư hơn. Các kho n chênh l ch gi a l i nhu n k toán và thu nh p ch u thu s t o ra thu thu nh p hoãn l i và ư c trình bày trên b ng cân i k toán (theo quy nh c a chu n m c k toán s 17), chi phí thu thu nh p doanh nghi p, chi phí thu thu nh p hoãn l i trên b ng báo cáo k t qu ho t ng kinh doanh làm cho báo cáo tài chính c a doanh nghi p trung th c và h p lý hơn. T yêu c u th c ti n này òi h i k toán thu thu nh p doanh nghi p c n c hoàn thi n có m t báo cáo tài chính minh b ch cung c p thông tin h u ích cho u tư ưa v n vào th trư ng ch ng khoán. nhà
2 Qua nh ng v n trên cho th y k toán thu thu nh p doanh nghi p có vai trò quan tr ng i v i nhà nư c, doanh nghi p, nhà u tư và các i tư ng ban ngành có liên quan nên tôi ch n tài: “Hoàn Thi n K Toán Thu TNDN T i Vi t Nam” nghiên c u trong lu n văn th c sĩ này. 2. M c ích nghiên c u tài Phân tích vi c th c hi n k toán thu TNDN trư c và sau khi có chu n m c k toán thu TNDN t i các doanh nghi p Vi t Nam tìm ra nh ng khó khăn khi áp d ng chu n m c. Kh o sát tình hình th c t áp d ng chu n m c k toán thu TNDN ưa ra phương hư ng hoàn thi n chu n m c. ưa ra các ki n ngh , gi i pháp nh m hoàn thi n k toán thu thu nh p doanh nghi p Vi t Nam. 3. Phương pháp nghiên c u tài S d ng các phương pháp nghiên c u i u tra, ch n m u, ph ng v n, phân tích, t ng h p, so sánh….. Tài li u tham kh o: Văn b n, chính sách nhà nư c v thu và k toán thu TNDN như: lu t, ngh nh, thông tư, các bài báo, trang web có liên quan n vi c bàn th o v thu và k toán thu TNDN. 4. Ph m vi nghiên c u tài Ph m vi nghiên c u c a lu n văn ư c gi i h n trong ph m vi liên quan n công tác k toán thu TNDN t i Vi t Nam. Ngoài ra, tài còn gi i h n không cp n thu thu nh p hoãn l i phát sinh t các kho n u tư vào công ty con, chi nhánh, công ty liên k t, các kho n góp v n liên doanh và cơ s kinh doanh ng ki m soát trên báo cáo h p nh t c a bên góp v n liên doanh. Ngu n d li u ch y u l y t các doanh nghi p t i Thành Ph H Chí Minh.
3 CHƯƠNG 1: CƠ S LÝ LU N V THU VÀ K TOÁN THU THU NH P DOANH NGHI P cơ b n v thu thu nh p doanh nghi p (1) 1.1 M t s v n 1.1.1 Khái ni m thu thu nh p doanh nghi p Thu thu nh p doanh nghi p là lo i thu tr c thu. i tư ng c a thu thu nh p doanh nghi p là thu nh p c a doanh nghi p ư c xác nh trên cơ s doanh thu sau khi tr i các chi phí h p lý, h p l có liên quan n vi c hình thành doanh thu ó. 1.1.2 Vai trò c a thu thu nh p doanh nghi p Góp ph n khuy n khích u tư Lu t thu ư c xây d ng trong b i c nh c i cách kinh t và h i nh p. Yêu c u quan tr ng hàng u là ph i có tác d ng như òn b y, kích thích kinh t phát tri n, không phân bi t thành ph n kinh t và hình th c u tư. Do ó hình th c thu su t ư c l a ch n là t l % n nh không phân bi t lo i hình, thành ph n kinh t , ngành ngh kinh doanh. Quy nh mi n, gi m thu khi thành l p m i cơ s kinh doanh hay u tư chi u sâu ã tác ng l n trong vi c khuy n khích u tư. Góp ph n tái c u trúc n n kinh t theo ngành ngh và vùng, lãnh th im c bi t c a thu thu nh p doanh nghi p là vi c áp d ng các thu su t ưu ãi (có th i h n ) i v i các ngành ngh , a bàn nhà nư c khuy n khích u tư. Ngoài ra, còn có các quy nh mi n gi m thu cho các cơ s m i thành l p hay s d ng thu nh p sau thu tái u tư. Chính sách ưu ãi thông qua thu thu nh p doanh nghi p góp ph n nh hư ng cho u tư , do ó có tác ng n vi c phân b các ngu n l c kinh t nói chung, góp ph n cơ c u l i ngành kinh t theo ngành và vùng, lãnh th . (1) Tham kh o chương 5 :Thu thu nh p doanh nghi p ; tài li u “Giáo trình thu ” c a Võ Th Hào-Phan M H nh-Lê Quang Cư ng
4 T o ngu n thu cho ngân sách nhà nư c Nh ng quy nh v thu su t hay ưu ãi, mi n gi m có tác ng thúc ys tăng trư ng c a n n kinh t . i u này t o kh năng tăng ư c s thu thu . i tư ng thu thu và n p thu TNDN cũng m r ng hơn so v i trư c ây nh m m b o tính công b ng trong i u ti t thu nh p và m b o vai trò huy ng ngu n thu i v i ngân sách nhà nư c. 1.1.3 Căn c tính thu thu nh p doanh nghi p Căn c xác nh thu thu nh p doanh nghi p là thu nh p tính thu c a cơ s kinh doanh, tính theo năm dương l ch ho c năm tài chính. Thu nh p tính thu là thu nh p t ho t ng kinh doanh c a cơ s , k c thu nh p ch u thu khác sau khi ã lo i tr các kho n thu nh p ư c mi n thu và các kho n l ư c k t chuy n theo quy nh. Thu nh p tính thu = TN ch u thu - ( TN ư c mi n thu + Các kho n l ưc k t chuy n theo quy nh) Thu nh p ch u thu trong kỳ tính thu bao g m thu nh p t ho t ng s n xu t, kinh doanh hàng hóa d ch v và thu nh p khác. Thu nh p ch u thu trong kỳ tính thu xác nh như sau: Thu nh p ch u thu = (Doanh thu – Chi phí ư c tr ) + Các kho n thu nh p khác Thu thu nh p doanh nghi p ph i n p ư c xác nh theo công th c: Thu TNDN ph i n p = Thu nh p tính thu x Thu su t thu TNDN
5 1.2 nh nghĩa k toán thu TNDN Theo chu n m c k toán Vi t Nam thì k toán thu TNDN là k toán nh ng nghi p v do nh hư ng c a thu TNDN trong năm hi n hành và trong tương lai c a: - Vi c thu h i ho c thanh toán trong tương lai giá tr ghi s c a các kho n m c tài s n ho c n ph i tr ã ư c ghi nh n trong b ng cân i k toán c a doanh nghi p. - Các giao d ch và s ki n khác trong năm hi n t i ã ư c ghi nh n trong báo cáo k t qu ho t ng kinh doanh. 1.3 Thu thu nh p doanh nghi p hi n hành 1.3.1 Xác nh thu thu nh p doanh nghi p hi n hành Thu thu nh p doanh nghi p hi n hành là s thu TNDN ph i n p (ho c thu h i) tính trên thu nh p ch u thu và thu su t thu TNDN c a năm hi n hành. Vi c xác nh thu nh p ch u thu thư ng d a vào l i nhu n k toán v i các i u ch nh c n thi t. Theo quy nh v thu hi n nay, thu nh p ch u thu ư c xác nh d a trên t khai quy t toán thu TNDN. Thu nh p ch u thu ư c tính b ng l i nhu n k toán và th c hi n i u ch nh các kho n tăng, gi m thu nh p, chi phí trên báo cáo k t qu ho t ng kinh doanh theo quy nh c a lu t thu TNDN. 1.3.2 Ghi nh n thu thu nh p doanh nghi p hi n hành Hàng quý, k toán xác nh và ghi nh n s thu TNDN t m ph i n p trong quý. Thu TNDN ph i n p t ng quý ư c tính vào chi phí thu TNDN hi n hành c a quý ó. Cu i năm tài chính, k toán ph i xác nh s và ghi nh n thu TNDN th c t ph i n p trong năm cho cơ quan thu . Thu TNDN th c ph i n p trong năm ư c ghi nh n là chi phí thu TNDN hi n hành trong báo cáo k t qu ho t ng kinh doanh c a năm ó.
6 - Trư ng h p s thu TNDN t m ph i n p trong năm l n hơn s thu ph i n p cho năm ó, thì s chênh l ch gi a s thu t m ph i n p l n hơn s thu ph i n p ư c ghi gi m chi phí thu TNDN hi n hành và ghi gi m tr vào s thu TNDN ph i n p. - Trư ng h p s thu TNDN ã t m n p trong năm nh hơn s thu ph i n p cho năm ó thì kho n chênh l ch do s t m n p nh hơn s ph i n p s ưc ghi tăng chi phí thu TNDN hi n hành và ghi tăng s thu TNDN ph i n p. - Trư ng h p phát hi n sai sót không tr ng y u c a các năm trư c liên quan n kho n thu TNDN ph i n p c a các năm trư c, doanh nghi p ư c h ch toán tăng ho c gi m s thu TNDN ph i n p c a các năm trư c vào chi phí thu thu nh p hi n hành c a năm phát hi n sai sót. Theo chu n m c k toán 17 ban hành theo s 12/2005/Q -BTC ngày 15 tháng 02 năm 2005, thu TNDN hi n hành ư c ghi nh n vào kho n n ph i tr trên b ng cân i k toán, còn trên b ng báo cáo k t qu ho t ng kinh doanh, thu TNDN ư c ghi nh n là chi phí tính l i nhu n sau thu . 1.3.3 K toán thu thu nh p doanh nghi p hi n hành 1.3.3.1 Tài kho n s d ng Tài kho n 3334: Thu thu nh p doanh nghi p Tài kho n 8211: Chi phí thu thu nh p doanh nghi p hi n hành 1.3.3.2 N i dung và phương pháp ph n ánh Sơ 1.1: K toán thu thu nh p doanh nghi p hi n hành 111, 112 3334 8211 911 (1) (2) (3) (5) (4)
7 Chú thích: (1) Hàng quý, xác nh s thu thu nh p doanh nghi p ph i n p. (2) K t chuy n xác nh k t qu ho t ng kinh doanh. (3) N p thu thu nh p doanh nghi p (4) Cu i năm i u ch nh s thu TNDN n p th a. (5) Cu i năm i u ch nh s thu TNDN n p thi u. 1.4 Thu thu nh p hoãn l i ph i tr 1.4.1 Xác nh thu thu nh p hoãn l i ph i tr Chênh l ch t m th i ph i ch u thu là cơ s xác nh thu thu nh p hoãn l i ph i tr . Vì v y xác nh ư c thu thu nh p hoãn l i ph i tr thì trư c tiên ph i xác nh ư c chênh l ch t m th i . Chênh l ch t m th i là kho n chênh l ch gi a giá tr ghi s c a các kho n m c tài s n hay n ph i trong b ng cân i k toán và cơ s tính thu thu nh p c a các kho n m c này. (Theo VAS 17) tính chênh l ch t m th i, k toán c n xác nh: - Giá tr ghi s c a tài s n / n ph i tr . - Cơ s tính thu thu nh p c a kho n m c. - Chênh l ch t m th i. Xác nh giá tr ghi s Giá tr ghi s c a tài s n hay n ph i tr là giá tr trình bày trên b ng cân i k toán, ã tr i các kho n gi m tr như d phòng, hao mòn lũy k . Xác nh cơ s tính thu thu nh p Cơ s tính thu thu nh p c a m t tài s n: là giá tr s ư c kh u tr cho m c ích thu thu nh p ư c tr kh i l i ích kinh t mà doanh nghi p s nh n ư c và ph i ch u thu thu nh p khi giá tr ghi s c a tài s n ó ư c thu h i. N u nh ng l i ích kinh t khi nh n ư c mà không ph i ch u thu thu nh p thì cơ s tính thu thu nh p c a tài s n ó b ng giá tr ghi s c a nó.
8 Cơ s tính thu thu nh p c a m t kho n n ph i tr : Là giá tr ghi s c a kho n n ph i tr tr i giá tr s ư c kh u tr cho m c ích thu thu nh p c a kho n n ph i tr ó trong các kỳ tương lai. Trư ng h p doanh thu nh n trư c, cơ s tính thu c a kho n n ph i tr phát sinh là giá tr ghi s c a kho n m c này, tr i ph n giá tr doanh thu ó s ư c ghi nh n nhưng không ph i ch u thu thu nh p trong tương lai T giá tr ghi s và cơ s tính thu thu nh p xác nh ư c chênh l ch t m th i, có hai lo i chênh l ch t m th i: Chênh l ch t m th i ch u thu và chênh l ch t m th i ư c kh u tr . Chênh l ch t m th i ch u thu là kho n chênh l ch làm phát sinh thu nh p ch u thu khi xác nh thu nh p ch u thu thu nh p doanh nghi p trong tương lai khi giá tr ghi s c a các kho n m c tài s n ho c n ph i tr liên quan ư c thu h i hay thanh toán. Chênh l ch t m th i phát sinh khi giá tr ghi s c a tài s n l n hơn cơ s tính thu c a tài s n ó ho c giá tr ghi s c a n ph i tr nh hơn cơ s tính thu c a nó. Xác nh giá tr các kho n chênh l ch t m th i ch u thu : - i v i tài s n: Chênh l ch t m th i ch u thu là chênh l ch gi a giá tr ghi s c a tài s n l n hơn cơ s tính thu c a tài s n. - i v i n ph i tr : Chênh l ch t m th i ch u thu là chênh l ch gi a giá tr ghi s c a kho n n ph i tr nh hơn cơ s tính thu c a kho n n ph i tr ó. M t s trư ng h p phát sinh chênh l ch t m th i ch u thu : - Chênh l ch t m th i ch u thu phát sinh t vi c m t kho n chi phí ch ưc ghi nh n trong các năm sau nhưng ã ư c kh u tr vào thu nh p ch u thu trong năm hi n t i . - Chênh l ch t m th i ch u thu phát sinh t vi c i u ch nh tăng các kho n m c thu c v n ch s h u: Khi áp d ng h i t thay i chính sách k toán ho c i u ch nh h i t sai sót trong các năm trư c theo quy nh c a chu n
9 m c k toán s 29 “ Thay i chính sách k toán, ư c tính k toán và các sai sót”. Các kho n m c thu c v n ch s h u ư c i u ch nh tăng, làm phát sinh kho n chênh l ch t m th i ch u thu thì doanh nghi p ph i ghi nh n thu thu nh p hoãn l i ph i tr . Chênh l ch t m th i ph i ch u thu làm tăng chi phí thu thu nh p doanh nghi p so v i chi phí thu thu nh p doanh nghi p hi n hành, ng th i làm phát sinh m t kho n ph i tr v nghĩa v thu trong tương lai. Kho n ph i tr này là kho n ph i tr dài h n và ư c g i là thu thu nh p hoãn l i ph i tr . 1.4.2 Ghi nh n thu thu nh p hoãn l i ph i tr Cu i năm tài chính, doanh nghi p ph i xác nh và ghi nh n “ Thu thu nh p hoãn l i ph i tr theo quy nh c a chu n m c k toán s 17. Thu thu nh p hoãn l i ph i tr ư c xác nh trên cơ s các kho n chênh l ch t m th i ch u thu phát sinh trong năm và thu su t thu thu nh p doanh nghi p hi n hành: Thu thu nh p hoãn l i ph i tr = T ng chênh l ch t m th i ch u thu phát sinh trong năm x thu su t thu TNDN hi n hành Vi c ghi nh n thu thu nh p hoãn l i ph i tr trong năm ư c th c hi n theo nguyên t c bù tr gi a s thu thu nh p hoãn l i ph i tr phát sinh trong năm v i s thu thu nh p hoãn l i ph i tr ã ghi nh n t các năm trư c nhưng năm nay ư c ghi gi m (hoàn nh p), c th : - N u s thu thu nh p hoãn l i ph i tr phát sinh trong năm l n hơn s thu thu nh p hoãn l i ph i tr ư c hoàn nh p trong năm, thì s chênh l ch gi a s thu thu nh p hoãn l i ph i tr phát sinh l n hơn s ư c hoàn nh p trong năm ư c ghi nh n b sung vào s thu thu nh p hoãn l i ph i tr và ghi tăng chi phí thu TNDN hoãn l i.
10 - Ngư c l i, thì s chênh l ch gi a s thu thu nh p hoãn l i ph i tr phát sinh nh hơn s ư c hoàn nh p trong năm ư c ghi gi m (hoàn nh p) s thu thu nh p hoãn l i ph i tr và ghi gi m chi phí thu TNDN hoãn l i. Thu thu nh p hoãn l i ph i tr phát sinh trong năm hi n t i ư c ghi nh n vào chi phí thu thu nh p hoãn l i xác nh k t qu ho t ng kinh doanh trong năm ó tr trư ng h p thu thu nh p hoãn l i ph i tr phát sinh t các giao d ch ư c ghi nh n tr c ti p vào v n ch s h u. Trư ng h p thu thu nh p hoãn l i ph i tr phát sinh t vi c áp d ng h i t thay i chính sách k toán và i u ch nh h i t các sai sót tr ng y u c a các năm trư c làm phát sinh kho n chênh l ch t m th i ch u thu , k toán ph i ghi nh n b sung kho n thu thu nh p hoãn l i ph i tr cho các năm trư c b ng cách i u ch nh gi m s dư u năm c a TK 421 và s dư TK 347. 1.4.3 K toán thu TNDN hoãn l i ph i tr 1.4.3.1 Tài kho n s d ng Tài kho n 347: Thu thu nh p hoãn l i ph i tr Tài kho n 8212: Chi phí thu TNDN hoãn l i 1.4.3.2 N i dung và phương pháp ph n ánh Trư ng h p thu thu nh p hoãn l i ph i tr phát sinh t các giao d ch trong năm ư c ghi nh n vào chi phí thu thu nh p hoãn l i. Sơ 1.2: K toán thu thu nh p doanh nghi p hoãn l i ph i tr 8212 347 (1b) (1a)
11 Chú thích: (1a) Chênh l ch gi a s thu thu nh p hoãn l i ph i tr phát sinh l n hơn s ưc hoàn nh p trong năm. (1b) Chênh l ch gi a s thu thu nh p hoãn l i ph i tr phát sinh nh hơn s ưc hoàn nh p trong năm. Trư ng h p thu thu nh p hoãn l i ph i tr phát sinh t vi c áp d ng h i t thay i chính sách k toán ho c i u ch nh h i t các sai sót tr ng y u c a các năm trư c, có 2 trư ng h p: - Trư ng h p 1: i u ch nh tăng thu thu nh p hoãn l i ph i tr Tăng s dư n u năm TK 4211 (n u TK 4211 có s dư n ), ho c G i m s d ư có u năm TK 4211 (n u TK 4211 có s dư có) Tăng s dư có u năm TK 347 - Trư ng h p 2: i u ch nh gi m thu thu nh p hoãn l i ph i tr : G i m s d ư có u năm TK 347 Tăng s dư có u năm TK 4211 (n u TK 4211 có s dư có), ho c G i m s dư n u năm TK 4211 (n u TK 4211 có s dư n ) 1.5 Tài s n thu thu nh p hoãn l i 1.5.1 Xác nh tài s n thu thu nh p hoãn l i Chênh l ch t m th i ư c kh u tr là cơ s xác nh tài s n thu thu nh p hoãn l i. Chênh l ch t m th i ư c kh u tr làm gi m chi phí thu thu nh p doanh nghi p so v i chi phí thu thu nh p doanh nghi p hi n hành, ng th i làm phát sinh m t tài s n tương ng v i s thu s ư c kh u tr trong tương lai. Tài s n này là m t kho n ph i thu và ư c g i là tài s n thu thu nh p hoãn l i. tính chênh l ch t m th i ư c kh u tr thu thu nh p doanh nghi p, k toán ph i xác nh ư c chênh l ch t m th i. Cách xác nh chênh l ch t m th i ã trình bày ph n 1.3.1.
12 Vì v y chênh l ch t m th i làm phát sinh các kho n ư c kh u tr hay gi m thu nh p ch u thu trong tương lai khi mà giá tr ghi s c a các kho n m c tài s n hay n ph i tr liên quan ư c thu h i ho c thanh toán. Chênh l ch t m th i ư c kh u tr phát sinh khi: - Giá tr ghi s c a tài s n nh hơn cơ s tính thu thu nh p c a tài s n ó - Giá tr ghi s c a n ph i tr l n hơn cơ s tính thu thu nh p c a nó. 1.5.2 Ghi nh n tài s n thu thu nh p hoãn l i Cu i năm tài chính, doanh nghi p ph i xác nh và ghi nh n tài s n thu thu nh p hoãn l i theo quy nh c a chu n m c k toán s 17. Tài s n thu thu nh p hoãn l i ư c xác nh theo công th c sau: Tài T ng Giá tr ư c Thu sn chênh l ch kh u tr su t thu t m th i chuy n sang thu thu thu ư c kh u năm sau c a nh p = + x nh p tr phát các kho n l doanh hoãn sinh trong tính thu và ưu nghi p ãi thu chưa hi n li nă m hành s d ng Doanh nghi p ch ư c ghi nh n tài s n thu thu nh p hoãn l i tính trên các kho n chênh l ch t m th i ư c kh u tr , các kho n l tính thu và ưu ãi chưa s d n g n u ch c có l i nhu n tính thu trong tương lai theo quy nh c a chu n m c k toán s 17. Vi c ghi nh n tài s n thu thu nh p hoãn l i trong năm ư c th c hi n theo nguyên t c bù tr gi a tài s n thu thu nh p hoãn l i phát sinh trong năm v i tài s n thu thu nh p doanh nghi p ã ghi nh n t các năm trư c nhưng năm nay ư c hoàn nh p l i. Trư ng h p doanh nghi p có các kho n l tính thu và các kho n ưu ãi thu chưa s d ng và n u doanh nghi p ch c ch n r ng s có l i nhu n ch u thu
13 trong tương lai bù p các kho n l tính thu và s d ng các kho n ưu ãi thu , k toán ph i ghi nh n tài s n thu thu nh p hoãn l i b ng giá tr ư c kh u tr chuy n sang năm sau c a các kho n l ó nhân v i thu su t thu thu nh p doanh nghi p trong năm hi n hành, Trư ng h p tài s n thu thu nh p hoãn l i phát sinh t vi c áp d ng h i t thay i chính sách k toán và i u ch nh h i t các sai sót tr ng y u c a các năm trư c làm phát sinh kho n chênh l ch t m th i ư c kh u tr , k toán ph i ghi nh n b sung tài s n thu thu nh p hoãn l i c a các năm trư c b ng cách i u ch nh s dư u năm TK 421 và i u ch nh s dư u năm TK 243. 1.5.3 K toán tài s n thu thu nh p hoãn l i 1.5.3.1 Tài kho n s d ng Tài kho n 243: Tài s n thu thu nh p hoãn l i Tài kho n 8212: Chi phí thu thu nh p doanh nghi p hoãn l i 1.5.3.2 N i dung và phương pháp ph n ánh Trư ng h p tài s n thu thu nh p hoãn l i phát sinh t các giao d ch ư c ghi nh n vào chi phí thu thu nh p hoãn l i. Sơ 1.3: K toán tài s n thu thu nh p hoãn l i 8212 243 (1a) (1b)
14 Chú thích: (1a) Chênh l ch gi a s tài s n thu thu nh p hoãn l i phát sinh l n hơn s ưc hoàn nh p trong năm. (1b) Chênh l ch gi a s tài s n thu thu nh p hoãn l i phát sinh nh hơn s ưc hoàn nh p trong năm. Trư ng h p tài s n thu thu nh p hoãn l i phát sinh t vi c áp d ng h i t chính sách k toán ho c i u ch nh h i t sai sót tr ng y u c a các năm trư c, có 2 trư ng h p: - Trư ng h p 1: i u ch nh tăng tài s n thu thu nh p hoãn l i : Tăng s dư n u năm TK 243 Tăng s dư có u năm TK 4211 (n u TK 4211 có s dư có), ho c G i m s dư n u năm TK 4211 (n u TK 4211 có s dư n ) - Trư ng h p 2: i u ch nh gi m tài s n thu thu nh p hoãn l i : Tăng s dư n u năm TK 4211 (TK 4211 có s dư n ), ho c G i m s d ư có u năm TK 4211 ( n u TK 4211 có s dư có) Gi m s dư n u năm TK 243 1.6 M t s khác bi t gi a thu nh p ch u thu và l i nhu n k toán 1.6.1 Thu nh p ch u thu Thu nh p ch u thu là thu nh p ch u thu thu nh p doanh nghi p c a m t kỳ, ư c xác nh theo quy nh c a lu t thu thu nh p doanh nghi p hi n hành và là cơ s tính thu thu nh p doanh nghi p ph i n p ho c thu h i ư c.( Theo VAS 17) 1.6.2 L i nhu n k toán L i nhu n k toán là l i nhu n ho c l c a m t kỳ, trư c khi tr thu thu nh p doanh nghi p, ư c xác nh theo quy nh c a chu n m c k toán và ch k toán. (Theo VAS 17)
15 1.6.3 M t s khác bi t gi a thu nh p ch u thu và l i nhu n k toán Trên th c t thư ng có s khác bi t gi a l i nhu n k toán và thu nh p ch u thu thu nh p doanh nghi p. S khác bi t này có r t nhi u nguyên nhân: - V công th c Thu nh p ch u thu = Doanh thu – Chi phí h p lý + Thu nh p khác L i nhu n k toán = Doanh thu – Chi phí + Thu nh p khác Nhìn vào hai công th c thì th y không có s khác bi t gì nhi u gi a thu nh p ch u thu và l i nhu n k toán nhưng trên th c t thì thu nh p ch u thu và l i nhu n k toán khác bi t r t nhi u do nh ng v n v doanh thu, chi phí… C th : B ng 1.1: B ng phân bi t s khác nhau gi a thu nh p ch u thu và l i nhu n k toán Ch tiêu Theo quy nh c a l u t Theo quy nh c a k toán thu Doanh thu Toàn b ti n bán hàng, Là t ng giá tr các l i ích ti n gia công, ti n cung kinh t doanh nghi p thu ng d ch v bao g m c ư c trong kỳ k toán, tr giá và ph thu, ph phát sinh t các ho t ng tr i mà cơ s kinh doanh s n xu t , kinh doanh ưc hư ng. Doanh thông thư ng c a doanh nghi p ã phát hành hóa nghiêp, góp ph n làm tăng ơn, d ch v cung c p ã v n ch s h u. Th a mãn hoàn thành. 5 i u ki n theo VAS 14. Chi phí nguyên li u, v t Tính theo m c tiêu hao Tính và h ch toán chi phí li u, nhiên li u .. ư c s h p lý và giá th c t xu t này theo th c t s d ng d ng vào s n xu t kinh kho. và s n xu t kinh doanh doanh c a doanh nghi p.
16 Chi phí qu ng cáo, ti p Tính theo s th c chi Tính theo s th c chi, th , hoa h ng môi gi i,… nhưng t i a không quá không quy nh mc 10% chi phí h p lý c a kh ng ch . doanh nghi p. Kh u hao Theo quy t nh hi n Theo th i gian s d ng hành : Thông tư ư c tính c a tài s n 203/2009/TT-BTC ngày 20 tháng 10 năm 2009 Chi phí h tr , ng h Chi phí không ư c kh u ư c ghi nh n vào chi phí tr n u không có ch ng t theo hư ng d n TT 130/2008-BTC. D phòng tr c p m t vi c Theo t l quy nh ư c coi là chi phí làm và th vi c Ti n p h t Không ư c coi là chi phí Là chi phí Lãi vay Theo t l quy nh Là chi phí ….. T s khác nhau trên làm phát sinh chênh l ch gi a k toán và thu , ó là chênh l ch t m th i và chênh l ch vĩnh vi n. • Chênh l ch vĩnh vi n: Là chênh l ch gi a l i nhu n k toán và thu nh p ch u thu TNDN phát sinh t các kho n doanh thu, thu nh p khác, chi phí ư c ghi vào l i nhu n k toán nhưng không ư c tính vào thu nh p, chi phí khi tính thu nh p ch u thu TNDN, ho c ngư c l i. • Chênh l ch t m th i: Là chênh l ch phát sinh do s khác bi t v th i i m doanh nghi p ghi nh n thu nh p ho c chi phí và th i i m pháp lu t v thu quy nh tính thu nh p ch u thu ho c chi phí ư c kh u tr kh i thu nh p ch u thu .
17 1.7 M t s kho n m c thư ng phát sinh chênh l ch gi a l i nhu n k toán và thu nh p ch u thu theo quy nh hi n nay. 1.7.1 Thu nh p và chi phí Thu nh p M t s s khác bi t trong cách ghi nh n theo thu và theo chu n m c k toán v các kho n thu nh p: • Trư ng h p doanh thu t c t c và l i nhu n ư c chia t l i nhu n sau thu . Theo thông tư 130/2008/TT-BTC t i m c VI i u 6 quy nh: “ Thu nh p ư c chia t ho t ng góp v n, mua c ph n, liên doanh, liên k t kinh t v i doanh nghi p trong nư c, sau khi bên nh n góp v n, phát hành c phi u liên doanh, liên k t ã n p thu thu nh p doanh nghi p theo quy nh c a lu t thu thu nh p doanh nghi p, k c trư ng h p bên nh n góp v n, phát hành c phi u, bên liên doanh, liên k t ư c mi n thu , gi m thu . Theo chu n m c 14 o n 24 quy nh: “ Doanh thu phát sinh t ti n lãi, ti n b n quy n, c t c và l i nhu n ư c chia c a doanh nghi p ư c ghi nh n khi th a mãn ng th i hai i u ki n sau: Có kh năng thu ư c l i ích kinh t t giao d ch ó và doanh thu ư c xác nh tương i ch c ch n”. Như v y, theo quy nh c a thu , các kho n doanh thu này thu c di n ư c mi n thu thu nh p doanh nghi p nên không tính vào doanh thu ch u thu . Trong khi ó, i v i k toán, kho n doanh thu t c t c và l i nhu n ư c chia t l i nhu n sau thu còn ư c ghi nh n là doanh thu ho t ng tài chính nên gi a thu và k toán có m t kho n chênh l ch, ây là chênh l ch vĩnh vi n. • Trư ng h p doanh nghi p cung c p d ch v qua nhi u kỳ và ư c tính doanh thu hàng năm theo m c hoàn thành. Theo thông tư 130/2008/TT-BTC quy nh th i i m xác nh doanh thu tính thu nh p ch u thu i v i cung ng d ch v là th i i m hoàn thành vi c cung ng d ch v cho ngư i mua ho c th i i m l p hóa ơn cung ng d ch v , trư ng
18 h p th i i m l p hóa ơn x y ra trư c th i i m d ch v hoàn thành thì th i i m xác nh doanh thu ư c tính theo th i i m l p hóa ơn. Theo chu n m c 14 o n 16 quy nh trư ng h p giao d ch v cung c p d ch v liên quan n nhi u kỳ thì doanh thu ư c ghi nh n trong kỳ theo k t qu ph n công vi c ã hoàn thành vào ngày l p b ng cân i k toán c a kỳ ó. K t qu giao d ch cung c p d ch v ư c xác nh khi th a mãn t t c 4 i u ki n sau: ( a) Doanh thu ư c xác nh tương i ch c ch n ; ( b) Có kh năng thu ư c l i ích kinh t t giao d ch cung c p d ch v ó; ( c ) Xác nh ư c ph n công vi c ã hoàn thành vào ngày l p b ng cân ik toán; ( d ) Xác nh ư c chi phí phát sinh cho giao d ch và chi phí hoàn thành giao d ch cung c p d ch v ó. Qua hai cách ghi nh n doanh thu cung c p d ch v qua nhi u kỳ và ư c tính doanh thu hàng năm theo m c hoàn thành theo thu và k toán có s khác bi t. i v i thu , doanh thu ư c xác nh căn c trên th i i m ra hóa ơn ho c hoàn t t d ch v . Tuy nhiên i v i k toán doanh thu ư c tính ư c ghi nh n n u th a mãn 4 i u ki n nêu trên. S khác nhau trong cách ghi nh n này t o ra chênh l ch t m th i và thu thu nh p hoãn l i. Chi phí Ghi nh n và xác nh chi phí là m t v n có nhi u s khác bi t gi a k toán và thu . C th có nh ng khác bi t sau: - V th i i m ghi nh n chi phí trích trư c: Trong nhi u trư ng h p các chi phí trích trư c tuy th a mãn i u ki n ghi nh n c a k toán nhưng chưa ư c thu ch p nh n. M t kho n trích trư c chi phí d a trên nguyên t c phù h p s không ư c coi là chi phí h p lý khi kh u tr thu thu nh p doanh nghi p, ch khi nào chi phí trích trư c này th c chi thì cơ quan thu m i ch p nh n là chi phí h p lý. Khi ó s phát sinh chênh l ch mang tính ch t t m th i và thư ng s phát sinh tài s n thu thu nh p hoãn l i. Ví d doanh nghi p trích trư c chi
19 phí b o hành, trích trư c ti n lương ngh phép… nhưng các kho n chi phí trích trư c này ch ư c cơ quan thu ch p nh n khi doanh nghi p th c chi. - V kh u hao tài s n c nh: Th i gian kh u hao và phương pháp kh u hao có th khác nhau theo quan i m k toán và thu . Theo k toán kh u hao TSC áp d ng theo VAS 03, VAS 04 nh m ph n ánh trung th c, h p lý tình hình tài chính và tình hình kinh doanh c a doanh nghi p. Còn theo thu thì th c hi n theo hư ng d n thông tư 130/2008/TT-BTC ngày 26/12/2008 và thông tư s 203/2009/TT-BTC ngày 20/10/2009 là cơ s xác nh chi phí h p lý theo lu t thu thu nh p doanh nghi p. Trong trư ng h p này, m t kho n chênh l ch t m th i s phát sinh cùng v i tài s n thu thu nh p hoãn l i ho c thu thu nh p hoãn l i ph i tr . Ví d n u doanh nghi p có TSC xác nh th i gian kh u hao dài hơn so v i bên thu quy nh thì s t o ra chênh l ch t m th i cùng v i thu thu nh p hoãn l i ph i tr , n u ngư c l i trư ng h p trên thì phát sinh chênh l ch t m th i cùng v i tài s n thu thu nh p hoãn l i. - V chi phí trang ph c, chi phí i vay, chi phí qu ng cáo , ti p th , khuy n mãi, khánh ti t, h i ngh , chi t kh u thanh toán…. V các kho n chi phí này bên thu s kh ng ch m c chi theo thông tư 130/2008/TT-BTC, bên k toán ghi nh n theo chi phí th c chi. Do ó có chênh l ch gi a k toán và thu , ây là chênh l ch vĩnh vi n. - V b ng ch ng làm cơ s ghi nh n: i v i thu , các chi phí ch ư c ghi nh n khi y ch ng t , hóa ơn h p l , h p pháp trong khi k toán ghi nh n chi phí d a trên tính th c chi. S khác bi t này t o nên chênh l ch vĩnh vi n gi a k toán và thu . 1.7.2 Ti n và các kho n tương ương ti n Theo quy nh hi n hành c a thu ( thông tư 130/2008/TT-BTC ), ch có chênh l ch t giá h i oái phát sinh trong kỳ c a ho t ng s n xu t kinh doanh m i ư c phép ghi nh n vào doanh thu ho c chi phí ho t ng tài chính trong kỳ. Chênh l ch t giá do ánh giá l i các kho n m c ti n t ho c phát sinh khi u tư xây d ng