luận văn: “Một số giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty TNHH Anh Minh.”.M CL C L IM U ............................................................

Chia sẻ: Nguyễn Thị Bích Ngọc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:89

Thêm vào BST

Báo xấu

93
lượt xem 21
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Muốn tăng lợi nhuận doanh nghiệp phải tăng giá bán để tăng doanh thu hoặc tiết kiệm chi phí để giảm giá thành. Trong điều kiện cạch tranh gay gắt như hiện nay, việc tăng giá bán để tăng doanh thu là rất khó thực hiện. Doanh nghiệp luôn phải phấn đấu tìm ra những biện pháp hữu hiệu nhằm tiết kiệm chi phí sản xuất, giảm giá thành sản phẩm, nâng cao chất lượng sản phẩm và đưa ra được giá bán phù hợp...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: luận văn: “Một số giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty TNHH Anh Minh.”.M CL C L IM U ............................................................

----- ----- ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Đề tài: “Một số giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty TNHH Anh Minh.”
M CL C L IM U ............................................................................................... 1 CHƯƠNG 1 ................................................................................................... 8 LÍ LU N CHUNG V T CH C K TOÁN T P H P CHI PHÍ S N XU T VÀ TÍNH GIÁ THÀNH S N PH M TRONG DOANH NGHI P. .. 8 1.1. Chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m trong các doanh nghi p. ....................................................................................................................... 8 1.1.1. Khái ni m chi phí s n xu t và giá thành s n ph m. ........................... 8 1.1.2. B n ch t, ch c năng c a chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m. 8 1.1.2.1. B n ch t ch c năng c a chi phí s n xu t ........................................ 8 1.1.2.2. B n ch t ch c năng c a giá thành s n ph m. ................................. 9 1.1.3. Yêu c u qu n lí chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m. ......... 10 1.1.4. Vai trò c a k toán trong vi c qu n lý chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m. .......................................................................................... 12 1.1.5. Nhi m v k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m. ........................................................................................................... 13 1.2. Phân lo i chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m. .................... 13 1.2.1 Phân lo i chi phí s n xu t. ................................................................. 13 1.2.1.1 Phân lo i chi phí s n xu t theo n i dung, tính ch t kinh t c a chi phí. ............................................................................................................... 14 1.2.1.2. Phân lo i chi phí s n xu t theo m c ích, công d ng c a chi phí. 15 1.2.1.3. Phân lo i chi phí s n theo m i quan h v i kh i lư ng s n ph m công vi c lao v s n xu t trong kì. .............................................................. 15 1.2.1.4. Phân lo i chi phí s n xu t theo phương pháp t p h p chi phí s n xu t và m i quan h v i i tư ng ch u chi phí : ....................................... 16 1.2.1.5. Phân lo i theo n i dung c u thành chi phí .................................... 16 1.2.2. Phân lo i giá thành s n ph m .......................................................... 16 1.2.2.1. Phân lo i giá thành theo th i gian và cơ s s li u tính giá thành 16 1.2.2.2. Phân lo i giá thành theo ph m vi tính toán ................................... 17 1.3. i tư ng k toán t p h p chi phí s n xu t và i tư ng tính giá thành. .......................................................................................................... 17 1.3.1. i tư ng k toán t p h p chi phí s n xu t và căn c xác nh ....... 17 1.3.2. i tư ng tính giá thành và căn c xác nh.................................... 18 1.3.3. M i quan h gi a i tư ng t p h p chi phí và i tư ng tính giá thành s n ph m ........................................................................................... 19 1.4. Phương pháp t p h p chi phí s n xu t............................................... 20 1.5.Phương pháp k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m trong các doanh nghi p s n xu t..................................................... 21 1.5.1. Phương pháp k toán t p h p chi phí s n xu t trong các doanh nghi p th c hi n k toán hàng t n kho theo phương pháp kê khai thư ng xuyên. .......................................................................................................... 21 1.5.1.1 Tài kho n s d ng: ......................................................................... 21 1.5.1.2. Phương pháp k toán...................................................................... 22
1.5.1.2.1. K toán chi phí nguyên v t li u tr c ti p....................................... 22 1.5.1.2.2. K toán chi phí nhân công tr c ti p .............................................. 23 1.5.1.2.3. K toán chi phí s n xu t chung( CFSXC) ..................................... 24 1.5.1.2.4. K toán các chi phí s n xu t khác ................................................. 26 1.5.2. Phương pháp k toán t p h p chi phí s n xu t trong các doanh nghi p th c hi n k toán hàng t n kho theo phương pháp ki m kê nh kỳ. ..................................................................................................................... 29 1.5.3. ánh giá s n ph m d dang cu i kỳ. ................................................ 32 1.5.4. Các phương pháp tính giá thành s n ph m ...................................... 34 1.5.4.1. Phương pháp tính giá thành gi n ơn. .......................................... 34 1.5.4.2. Phương pháp tính giá thành phân bư c. .......................................... 34 Chương 2 ..................................................................................................... 38 Th c tr ng t ch c công tác k toán t p h p chí phí s n xu t và tính giá thành s n ph m t i công ty TNHH Anh Minh. ....................................................... 38 2.1 C I M CHUNG C A CÔNG TY TNHH ANH MINH. ........... 38 2.1.1. Khái quát l ch s hình thành và phát tri n c a công ty TNHH Anh Minh. ........................................................................................................... 38 2.1.2 c i m quy trình công ngh c a Công ty TNHH Anh Minh ............. 39 SƠ 1: QUY TRÌNH CÔNG NGH S N XU T GIÀY. ....................... 41 2.1.3. c i m v cơ c u t ch c b máy qu n lý c a Công ty TNHH Anh Minh. ............................................................................................................ 41 2.1.4. c i m t ch c công tác k toán c a Công ty................................ 44 2.1.4.1. T ch c b máy k toán. ................................................................. 44 2.1.4.2. Quan h kinh t và v trí c a các phòng k toán............................... 44 2.1.4.3. Nhi m v c a b máy k toán. ......................................................... 45 2.1.4.4. Hình th c k toán áp d ng t i công ty. .......................................... 46 2.2. TÌNH HÌNH TH C T V K TOÁN T P H P CHI PHÍ VÀ TÍNH GIÁ THÀNH S N PH M CÔNG TY TNHH ANH MINH ..... 49 2.2.1. i tư ng và phương pháp t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m ..................................................................................................... 49 2.2.1.1. i tư ng k toán t p h p chi phí s n xu t. .................................. 49 2.2.1.2. Phương pháp k toán t p h p chi phí s n xu t.............................. 50 2.2.2. Th c tr ng k toán t p h p và phân b chi phí s n xu t t i Công ty 50 2.2.2.1. K toán t p h p và phân b chi phí nguyên v t li u tr c ti p ........ 50 2.2.2.2. K toán t p h p và phân b chi phí nhân công tr c ti p. .............. 56 Công ty TNHH Tháng 6/2002 ............................................... 60 2.2.2.3. K toán t p h p và phân b chi phí s n xu t chung. ..................... 60 2.2.2.3.1. H ch toán chi phí nhân viên phân xư ng................................... 61 2.2.2.3.2. H ch toán chi phí v t li u. ........................................................... 61 2.2.2.3.3. H ch toán chi phí d ng c s n xu t. ........................................... 62 2.2.2.3.4. H ch toán kh u hao TSC . ........................................................ 62 2.2.2.3.5 H ch toán chi phí d ch v mua ngoài. ......................................... 63 2.2.2.3.6 Chi phí khác b ng ti n.................................................................. 63
2.2.2.3.7 T p h p chi phí s n xu t toàn doanh nghi p. .............................. 66 2.2.3. ánh giá s n ph m d dang cu i kỳ ................................................... 67 2.2.4. Phương pháp tính giá thành s n ph m t i Công ty TNHH Anh .......... 68 Minh. ............................................................................................................ 68 2.2.4.1. i tư ng tính giá thành. ............................................................... 68 2.2.4.2 Phương pháp tính giá thành. .......................................................... 68 Chương 3 ..................................................................................................... 72 M t s ý ki n xu t nh m hoàn thi n t ch c công tác k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m t i công ty TNHH Anh Minh. ........ 72 Nh n xét chung v công ty ........................................................................... 72 3.1. Nh n xét chung v công tác k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m t i công ty TNHH Anh Minh. ............................................. 73 3.1.1. Ưu i m trong công tác k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m............................................................................................. 73 3.1.2.1 V hình th c k toán và trình t ghi s ........................................... 74 3.1.2.2 V vi c t ng h p chi phí s n xu t .................................................... 74 3.1.2.3 V phương pháp tính giá thành s n ph m. ........................................ 76 K T LU N ................................................................................................. 86 TÀI LI U THAM KH O .......................................................................... 87
L IM U 1. S c n thi t c a tài Khi xem xét hi u qu s n xu t kinh doanh, ch tiêu giá thành gi m t v trí h t s c quan tr ng. B i xu t phát t phương trình kinh t cơ b n: L i nhu n = doanh thu – chi phí (giá thành) Mu n tăng l i nhu n doanh nghi p ph i tăng giá bán tăng doanh thu ho c ti t ki m chi phí gi m giá thành. Trong i u ki n c ch tranh gay g t như hi n nay, vi c tăng giá bán tăng doanh thu là r t khó th c hi n. Doanh nghi p luôn ph i ph n u tìm ra nh ng bi n pháp h u hi u nh m ti t ki m chi phí s n xu t, gi m giá thành s n ph m, nâng cao ch t lư ng s n ph m và ưa ra ư c giá bán phù h p. M t trong nh ng bi n pháp không th không c p t i ó là k toán. K toán cung c p thông tin v chi phí s n xu t và giá thành s n ph m chính xác s giúp cho nhà qu n lí phân tích ánh giá ư c tình hình s d ng lao ng, v t tư, ti n v n có hi u qu hay không t ó ra các chi n lư c nh m ti t ki m chi phí s n xu t, h giá thành s n ph m. Chính vì v y mà vi c t ch c t t công tác k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m là m t yêu c u thi t y u và luôn là m t v n nóng b ng i v i các doanh nghi p. Trong th i gian th c t p t i Công ty TNHH Anh Minh, nh n th c rõ ư c vai trò quan tr ng c a k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m trong toàn b công tác k toán c a Công ty cũng như th y r ng còn nhi u i m c n ph i hoàn thi n trong công tác t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m c a Công ty, em m nh d n l a ch n tài “M t s gi i pháp nh m hoàn thi n t ch c công tác k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m t i Công ty TNHH Anh Minh” cho lu n văn t t nghi p c a mình. 2. M c ích nghiên c u - Làm sáng rõ lí lu n chung v k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m trong các doanh nghi p nói chung. 5
- Làm rõ th c t v tình hình công tác k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m t i Công ty TNHH Anh Minh. - ưa ra nh ng ki n ngh nh m hoàn thi n công tác k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m t i Công ty TNHH Anh Minh. 6
3. i tư ng, ph m vi nghiên c u - i tư ng nghiên c u là k toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m trong các doanh nghi p nói chung. - Ph m vi nghiên c u: ch nghiên c u k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m t i Công ty TNHH Anh Minh. 4. Phương pháp nghiên c u Phương pháp ư c s d ng nghiên c u tài: “M t s gi i pháp nh m hoàn thi n t ch c công tác k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m t i Công ty TNHH Anh Minh” là phương pháp duy v t bi n ch ng nghĩa là l y lí lu n so sánh v i th c t , t th c t l i so sánh v i lí lu n có nh ng ki n ngh nh m hoàn thi n k t h p v i phương pháp quan sát, phân tích, ghi chép… 5. N i dung k t c u c a lu n văn g m ba ph n chính Chương 1: Lí lu n chung v t ch c công tác k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m trong doanh nghi p. Chương 2: Tình hình th c t v t ch c công tác k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thàmh s n ph m t i Công ty TNHH Anh Minh Chương 3: M t s ý ki n nh m hoàn thi n t ch c công tác k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m t i Công ty TNHH Anh Minh. 7
CHƯƠNG 1 LÍ LU N CHUNG V T CH C K TOÁN T P H P CHI PHÍ S N XU T VÀ TÍNH GIÁ THÀNH S N PH M TRONG DOANH NGHI P. 1.1. Chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m trong các doanh nghi p. 1.1.1. Khái ni m chi phí s n xu t và giá thành s n ph m. *CHI PHÍ S N XU T: Trong ho t ng s n xu t c a m t doanh nghi p, các y u t v tư li u s n xu t và i tư ng s n xu t ( bi u hi n c th là hao phí v lao ng v t hoá) dư i s tác ng có m c ích c a s c lao ng ( bi u hi n là hao phí v lao ng s ng) qua quá trình bi n i tr thành các s n ph m. M c dù các hao phí b ra cho ho t ng ó bao g m nhi u lo i, nhi u y u t khác nhau nhưng trong i u ki n cùng t n t i quan h hàng hoá - ti n t thì chúng ư c bi u hi n dư i hình th c giá tr . Như v y t i các doanh nghi p, chi phí s n xu t là toàn b hao phí v lao ng s ng và lao ng v t hoá ã chi ra ti n hành các ho t ng s n xu t trong m t th i kì nh t nh bi u hi n b ng ti n. * Giá thành s n ph m: Giá thành s n ph m là bi u hi n b ng ti n toàn b hao phí lao ng v t hoá và hao phí lao ng s ng và chi phí khác mà doanh nghi p ph i chi ra t ư c k t qu s n xu t có giá tr s d ng hoàn ch nh ho c giá tr s d ng gi i h n. * M i quan h gi a chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m: Chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m là hai m t bi u hi n c a quá trình s n xu t có m i quan h m t thi t v i nhau, gi ng nhau v ch t vì u là hao phí v lao ng s ng và lao ng v t hoá mà doanh nghi p ã chi ra trong quá trình s n xu t. Chi phí s n xu t trong kì là căn c , là cơ s tính giá thành s n ph m, công vi c, lao v , d ch v hoàn thành. S lãng phí ho c ti t ki m c a doanh nghi p v chi phí s n xu t có nh hư ng tr c ti p n giá thành s n ph m cao hay th p, qu n lí giá thành ph i g n lion v i chi phí s n xu t. 1.1.2. B N CH T, CH C NĂNG C A CHI PHÍ S N XU T VÀ TÍNH GIÁ THÀNH S N PH M. 1.1.2.1. B n ch t ch c năng c a chi phí s n xu t 8
quá trình s n xu t ư c ti n hành m t cách bình thư ng, doanh nghi p ph i có ba y u t s n xu t cơ b n ó là: tư li u lao ng, i tư ng lao ng và s c lao ng. S tham gia c a ba y u t này vào quá trình s n xu t cũng như c u thành nên th c th s n ph m có s khác nhau, t ó hình thành nên các chi phí tương ng là: chi phí kh u hao tư li u lao ng, chi phí tiêu hao nguyên v t li u, chi phí ti n công tr cho ngư i lao ng. Ba y u t này là ba y u t cơ b n c u thành nên giá tr s n ph m m i, trong ó kh u hao tư li u lao ng và chi phí tiêu hao nguyên v t li u óng vai trò là chi phí lao ng v t hoá còn chi phí ti n công tr cho ngư i lao ng óng vai trò là chi phí lao ng s ng. Như v y trong quá trình s n xu t c a các doanh nghi p bao g m chi phí lao ng s ng và chi phí lao ng v t hoá. bi t ư c s chi phí mà doanh nghi p ã chi ra trong th i kì ó là bao nhiêu nh m tính toán các ch tiêu kinh t t ng h p ph c v cho yêu c u qu n lí thì trong i u ki n t n t i quan h hàng hoá - ti n t , m i chi phí v lao ng s ng và lao ng v t hoá u bi u hi n thư c o ti n t và g i là chi phí s n xu t kinh doanh. Th c ch t chi phí s n xu t các doanh nghi p là s chuy n d ch v n c a doanh nghi p vào i tư ng tính giá nh t nh, nó là v n doanh nghi p b vào quá trình s n xu t kinh doanh. V m t lư ng l n c a chi phí s n xu t ph thu c vào hai y u t ch y u: - Kh i lư ng lao ng và tư li u s n xu t ã b ra trong quá trình s n xu t. - Giá c tư li u s d ng dã tiêu hao trong kì và ơn giá c a m t ơn v ã hao phí. Hai y u t này luôn bi n ng do nhi u nguyên nhân khác nhau nên ph i thư ng xuyên xem xét, ánh giá l i các tư li u s n xu t và xác nh chính xác ch t ch m c tiêu hao v t ch t. Có như v y m i m b o cho s v n ng các y u t cơ b n trong quá trình tái s n xu t, ăn kh p c v m t hi n v t và giá tr t o I u ki n giám sát ch t ch tình hình th c hi n các nh m c kinh t –kĩ thu t. 1.1.2.2. B n ch t ch c năng c a giá thành s n ph m. 9
M c ích c a s n xu t kinh doanh hay nói cách khác là m c ích b ra chi phí c a doanh nghi p là t o nên nh ng giá tr s d ng cho xã h i. Trong i u ki n kinh t th trư ng các doanh nghi p luôn quan tâm n hi u qu c a các chi phí ã b ra nh m m c ích v i m t chi phí b ra th p nh t nhưng mang l i giá tr s d ng l n nh t hay t o ra m t giá tr s d ng nào ó nhưng v i chi phí b ra th p nh t có th thu ư c m c l i nhu n t i a. Trong h th ng các ch tiêu kinh t ph c v công tác qu n lí, giá thành s n ph m là ch tiêu tho mãn áp ng ư c n i dung thông tin trên. Giá thành s n ph m luôn ch a ng hai m t khác nhau v n có c a nó là chi phí s n xu t dã chi ra và lư ng giá tr s d ng thu ư c c u thành trong khói lư ng s n ph m, công vi c, lao v ã hoàn thành. Như v y b n ch t c a giá thành s n ph m là s chuy n d ch giá tr c a các y u t chi phí vào nh ng s n ph m, công vi c, lao v nh t nh ã hoàn thành. Giá thành s n ph m có hai ch c năng ch y u là thư c o bù p chi phí và ch c năng l p giá. Toàn b chi phí mà doanh nghi p ã chi ra hoàn thành nh ng s n ph m, công vi c, lao v … ph i ư c bù p chính s ti n mà doanh nghi p thu v do quy t toán các s n ph m, công vi c, lao v … vi c bù p ó m i có th m b o quá trình tái s n xu t gi n ơn. M c ích s n xu t và nguyên t c kinh doanh trong cơ ch th trư ng òi h i các doanh nghi p ph i bù p ư c các chi phí ã b ra và m b o có lãi. Trong cơ ch th trư ng, giá bán c a s n ph m, lao v ph thu c r t nhi u vào qui lu t cung c u, qui lu t c nh tranh…cho nên doanh nghi p ph i d a vào cơ s giá thành d toán xác nh. M t khác giá thành là m t ph m trù kinh t quan tr ng ng th i mang tính ch quan. V i tư cách là m t ph m trù kinh t , giá thành là m t b ph n chi phí s n xu t chuy n d ch vào giá tr s n ph m. Còn ng trên góc doanh ngh p, giá thành bao g m các kho n m c chi phí doanh nghi p ã s d ng nên nó là ch tiêu kinh t t ng h p ph n ánh toàn b ch t lư ng ho t ng s n xu t kinh doanh và qu n lí kinh t c a doanh nghi p do ó giá thành mang tính ch t ch quan. 1.1.3. Yêu c u qu n lí chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m. 10
Ti t ki m chi phí h giá thành s n ph m là m t trong nh ng nhi m v kinh t chi n lư c. Th c hi n t t nhi m v này òi h i ph i tăng cư ng công tác qu n lí kinh t , qu n lí doanh nghi p mà trư c h t là qu n lí chi phí s n xu t và qu n lí giá thành s n ph m. Chi phí s n xu t g n li n v i vi c s d ng lao ng, v t tư, ti n v n trong quá trình ho t ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Qu n lí chi phí s n xu t, qu n lí giá thành s n ph m th c ch t là qu n lí vi c s d ng lao ng, v t tư, ti n v n m t cách h p lí, ti t ki m và có hi u qu . Như v y v n t ra i v i doanh nghi p là ph i ti t ki m m t cách tri t s n xu t ra kh i lư ng l n hơn, ch t lư ng cao hơn và giá thành h hơn. Tăng cư ng qu n lí chi phí s n xu t là yêu c u mang tính ch o thư ng xuyên, xuyên su t, òi h i các doanh nghi p ph i th c hi n b ng nhi u bi n pháp ng b nh t là trong i u ki n i m i cơ ch qu n lí như hi n nay ( doanh nghi p nhà nư c giao quy n t ch v tài chính, doanh nghi p th c hi n ch ho ch toán kinh t t trang tr i chi phí m b o có doanh thu và th c hi n y nghĩa v i v i nhà nư c thì yêu c u qu n lí chi phí s n xu t càng tr lên c n thi t. V y nguyên t c và yêu c u cơ b n i v i công tác qu n lí chi phí s n xu t là qu n lí ch t ch các chi phí theo nh m c, theo úng d toán ã ư c duy t và theo úng m c ích s d ng. Còn yêu c u qu n lí giá thành là qu n lí m c gi i h n chi phí s n xu t ra s n ph m, nghĩa là ph i qu n lí theo giá thành k ho ch n t ng kho n m c. th c hi n yêu c u ó trư c h t ph i xác nh nh ng chi phí nào là chi phí h p lí, nh ng chi phí nào là chi phí b t h p lí, nh ng chi phí nào ư c tính vào giá thành tránh tình tr ng ưa chi phí b t h p lí t vào giá thành làm cho giá thành s n ph m quá cao, s n xu t không tiêu th ư c d n n tình tr ng làm ăn thua l , nh hư ng n ho t ng s n xu t kinh doanh không còn s c c nh tranh t ó có nguy cơ phá s n. th c hi n các yêu c u trên thì k toán c bi t là k toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m c n làm t t các n i dung sau: - Ki m tra tình hình th c hi n k ho ch s n xu t t ng b ph n s n xu t trong doanh nghi p. 11
- Ghi chép ph n ánh y , chính xác k p th i chi phí phát sinh trong quá trình s n xu t và tiêu th , ch ra ư c ra nh ng ti t ki m hay lãng phí khâu nào trong quá trình s n xu t. - Tính toán chính xác, k p th i, y giá thành, giá thành ơn v . - Ki m tra tình hình th c hi n nhi m v k ho ch h giá thành. - Xác nh k t qu h ch toán kinh t t ng b ph n s n xu t và toàn doanh nghi p. 1.1.4. Vai trò c a k toán trong vi c qu n lý chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m. Ho t ng s n xu t c a con ngư i là t o ra s n ph m v t ch t, là m t y u t khách quan duy trì s t n t i và phát tri n c a xã h i loài ngư i. Khi ti n hành các ho t ng s n xu t, con ngư i nh t thi t quan tâm n vi c qu n lí các ho t ng ó hay nói cách khác là ph i quan tâm n hi u qu ho t ng mà hi u qu c a ho t ng là s so sánh chi phí b ra và k t qu mang l i. Chính vì v y trong quá trình s n xu t nh t thi t ph i quan tâm n vi c qu n lý chi phí b ra. Trong qu n lý ngư i ta s d ng nhi u công c khác nhau. Trong k toán luôn ư c coi là công c hi u qu nh t dành cho qu n lý. V i ch c năng ghi chép, tính toán ph n ánh giám sát thư ng xuyên, liên t c s bi n ng c v t tư ti n v n…k toán cung c p cho các nhà lãnh o qu n lý doanh nghi p các s li u v chi phí c a tong b ph n cũng như c a toàn doanh nghi p ánh giá, phân tích tình hình th c hi n nh m c, d toán chi phí, tình hình s d ng lao ng v t tư ti n v n có hi u qu ti t ki m hay lãng phí t ó có bi n pháp h th p chi phí, gi m giá thành. T ch c t t công tác t p h p chi phí s n xu t, m b o xác nh úng n i dung, ph m vi c u thành trong giá thành s n ph m, lư ng giá tr các y u t chi phí ã d ch chuy n vào s n ph m. Chính vì v y k toán là m t công c qu n lí, m t t t y u khách quan có vai trò quan tr ng trong qu n lí kinh t nói chung và qu n lí s n xu t nói riêng. c bi t trong i u ki n hi n nay khi mà chi phí s n xu t ang là v n s ng còn, v n tr ng tâm mà các doanh nghi p ang quan tâm. Do ó k toán t p h p chi phí s n xu t càng có vai trò quan tr ng, có ý nghĩa thi t th c i v i doanh nghi p. 12
1.1.5. Nhi m v k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m. Hi n nay, m c tiêu các doanh nghi p là tìm m i bi n pháp ph n u ti t ki m chi phí h giá thành s n ph m. ng trên góc qu n lí, mu n làm ư c I u ó thì ph i bi t ư c con ư ng hình thành nên giá thành s n ph m, bi t ư c các y u t nào làm tăng ho c gi m giá thành, t ó có các bi n pháp c n thi t h n ch , lo i tr nh hư ng c a các nhân t tiêu c c, khai thác kh năng ti m tàng trong vi c qu n lí, s d ng ngu n v t tư, lao ng …Mu n làm ư c i u ó thì ph i làm t t công tác k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m, ph i tính úng tính chi phí s n xu t ã chi ra. Do ó k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m có nh ng nhi m v ch y u sau: - Căn c c i m quy trình công ngh , c i m t ch c s n xu t s n ph m phương pháp tính giá thành thích h p. - T ch c t p h p và phân b t ng lo i chi phí s n xu t theo úng i tư ng t p h p chi phí s n xu t ã xác nh và b ng phương pháp thích h p ã ch n cung c p k p th i nh ng s li u thông tin t ng h p v các kho n m c chi phí và các y u t chi phí quy nh, xác nh úng n chi phí s n ph m d dang cu i kỳ. - V n d ng phương pháp tính giá thành thích h p tính toán giá thành và giá thành ơn v c a các i tư ng tính giá thành theo úng các kho n m c quy nh và úng kỳ tính giá thành xác nh. - nh kỳ cung c p các báo cáo v chi phí s n xu t và tính giá thành cho lãnh o doanh nghi p và ti n hành phân tích tình hình th c hi n các nh m c chi phí và d toán chi phí, tình hình th c hi n k toán giá thành và k ho ch h giá thành s n ph m, phát hi n k p th i kh năng ti m tàng xu t bi n pháp thích h p ph n u không ng ng ti t ki m chi phí và h giá thành s n ph m. 1.2. Phân lo i chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m. 1.2.1 Phân lo i chi phí s n xu t. T O I U KI N THU N L I CHO VIÊC THEO DÕI GIÁM SÁT, QU N LÝ CHI PHÍ VÀ HO CH TOÁN CHI PHÍ M T CÁCH Y K P TH I, CHÍNH XÁC THÌ M T T T Y U KHÁCH 13
QUAN LÀ PH I PHÂN LO I CHI PHÍ S N XU T. VI C PHÂN LO I NÀY CÓ VAI TRÒ QUAN TR NG T O I U KI N THU N L I CHO CÔNG TÁC K TOÁN T NG H P CHI PHÍ S N XU T VÀ TÍNH GIÁ THÀNH S N PH M. Tuỳ theo vi c xem xét chi phí các góc khác nhau và m c ích qu n lý chi phí mà chi phí s n xu t kinh doanh ư c phân lo i theo nh ng tiêu th c phù h p. 1.2.1.1 Phân lo i chi phí s n xu t theo n i dung, tính ch t kinh t c a chi phí. Theo cách phân lo i này thì căn c vào tính ch t n i dung kinh t c a các lo i chi phí, các chi phí gi ng nhau v n i dung kinh t ư c xét chung vào m t y u t , không phân bi t chi phí ó phát sinh âu, trong lĩnh v c nào toàn b chi phí s n xu t trong kỳ ư c chia thành các y u t sau: - Chi phí nguyên v t li u : Là toàn b chi phí v các i tư ng lao ng như chi phí v nguyên v t li u, v t li u ph , nhiên li u, ph tùng thay th , v t li u thi t b xây d ng cơ b n. - Chi phí nhân công : ây là chi phí v s c lao ng, ó là toàn b chi phí ti n công và các kho n ph i tr cho ngư i lao ng cho doanh nghi p như ti n lương, thư ng, ph c p, b o hi m, các kho n ph i tr khác. - Chi phí kh u hao tài s n c nh : ây là chi phí v tư li u lao ng, là toàn b s ti n kh u hao TSC trong doanh nghi p như nhà xư ng, máy móc , thi t b …và kh u hao TSC khác dùng cho công tác qu n lý doanh nghi p và s n xu t kinh doanh. - Chi phí d ch v mua ngoài : Là toàn b s ti n mà doanh nghi p ph i tr v d ch v mua ngoài s n xu t kinh doanh như i n, nư c, i n tho i.. - Chi phí khác b ng ti n : Là toàn b chi phí phát sinh trong quá trình ho t ng s n xu t ngoài 4 y u t trên . Cách phân lo i này có ý nghĩa trong công tác h ch toán nói riêng và qu n lý kinh t nói chung, cho bi t k t c u t tr ng c a t ng lo i cho t ng lo i chi phí mà doanh nghi p ã chi ra giúp cho vi c l p b ng thuy t minh báo cáo tài chính ph n chi phí s n xu t kinh doanh theo y u t ph c cho yêu c u thông tin và qu n lý doanh nghi p, phân tích tình hình th c hi n d toán chi phí, l p d toán chi phí cho kỳ sau. 14
1.2.1.2. Phân lo i chi phí s n xu t theo m c ích, công d ng c a chi phí. Theo cách phân lo i này, căn c vào m c ích công d ng c a chi phí trong s n xu t chia ra các kho n m c chi phí khác nhau, m i kho n m c chi phí bao g m nh ng chi phí có cùng m c ích và công d ng không phân bi t chi phí ó có n i dung kinh t như th nào. Vì v y toàn b chi phí s n xu t phát sinh trong kì ư c chia ra thành các kho n m c chi phí sau: - CFNVLTT: Là toàn b các chi phí v nguyên v t li u chính, nguyên v t li u ph , v t li u luân chuy n, nhiên li u s d ng vào m c ích tr c ti p s n xu t s n ph m. - CFNCTT: G m chi phí v ti n công, ti n trích BHXH, BHYT, KPC c a CNTT s n xu t. - CFSXC: Là nh ng chi phí dùng cho ho t ng s n xu t chung các phân xư ng, i s n xu t…bao g m ti n lương c a b ph n qu n lí, phân xư ng, t i… các kho n trích theo lương ( BHXH, BHYT, KPC ) chi phí công c , d ng c ph c v qu n lí phân xư ng t i chi phí kh u hao TSC (kh u hao nhà xư ng máy móc thi t b ) chi phí d ch v mua ngoài ( i n, i n tho i, nư c) chi phí khác b ng ti n. Phân lo i chi phí s n xu t theo m c ích công d ng c a chi phí có ý nghĩa l n trong vi c t ch c công tác k toán t p h p chi phí s n xu t th c hi n các doanh nghi p và vi c v n d ng các tài kho n trong k toán chi phí s n xu t và l p k ho ch giá thành s n ph m. 1.2.1.3. Phân lo i chi phí s n theo m i quan h v i kh i lư ng s n ph m công vi c lao v s n xu t trong kì. Theo cách phân lo i này chi phí s n xu t ư c chia thành: - Chi phí c nh( chi phí b ng ti n): Là nh ng chi phí không thay i theo kh i lư ng s n ph m s n xu t ra. - Chi phí bi n i( chi phí kh bi n): Là nh ng chi phí tương quan t l thu n v i kh i lư ng s n ph m s n xu t ra. Cách phân lo i này có tác d ng trong vi c phân tích tình hình ti t ki m chi phí s n xu t và nh ra bi n pháp thích h p nh m h th p chi phí cho m t ơn v s n ph m . 15
1.2.1.4. Phân lo i chi phí s n xu t theo phương pháp t p h p chi phí s n xu t và m i quan h v i i tư ng ch u chi phí : - Chi phí tr c ti p là chi phí ch liên quan n m t i tư ng t p h p chi phí và có th quy n p tr c ti p cho i tư ng ó. - Chi phí gián ti p là chi phí liên quan n hai hay nhi u i tư ng t p h p chi phí nên ph i t p h p theo t ng i tư ng, phân b gián ti p theo m t tiêu th c phù h p. Cách phân lo i này có tác d ng trong vi c xác nh phương pháp h ch toán t p h p chi phí và phân b chi phí s n xu t vào i tư ng t p h p chi phí m t cách úng n h p lý. 1.2.1.5. Phân lo i theo n i dung c u thành chi phí - CHI PHÍ ƠN NH T :LÀ CHI PHÍ KHÔNG TH CHIA NH Ư C N A V N I DUNG KINH T . - Chi phí t ng h p :Là chi phí ư c c u t o t hai hay nhi u chi phí ơn nh t ư c t p h p theo m t công d ng như chi phí s n xu t chung. Theo cách phân lo i này giúp các phương pháp k toán t ng h p các chi phí phát sinh theo a i m và thu n ti n cho vi c t ng h p và phân b chi phí gi m nh vi c h ch toán chi phí ti t ki m. Như v y , m i cách phân lo i chi phí s n xu t có ý nghĩa riêng c a nó ng th i b xung cho nhau nh m qu n lý t t, h ch toán y , chính xác chi phí s n xu t góp ph n qu n lý tài s n v t tư lao ng ti n v n c a doanh nghi p và ra các bi n pháp ph n u h giá thành s n ph m. 1.2.2. Phân lo i giá thành s n ph m áp ng yêu c u qu n lý, h ch toán và k ho ch hoá giá thành cũng như yêu c u xây d ng giá c hàng hoá, giá thành ư c xem xét dư i nhi u ph m vi tính toán khác nhau trên th c t có hai cách phân lo i giá thành : 1.2.2.1. Phân lo i giá thành theo th i gian và cơ s s li u tính giá thành - GIÁ THÀNH K HO CH :LÀ GIÁ THÀNH S N PH M Ư C TÍNH TRÊN CƠ S CHI PHÍ S N XU T K HO CH VÀ S N LƯ NG K HO CH . Giá thành k ho ch là m c tiêu ph n u c a doanh nghi p là căn c so sánh, phân tích, ánh giá tình hình th c hi n k ho ch h giá thành c a toàn doanh nghi p. 16
- Giá thành nh m c: Là giá thành s n ph m ư c tính trên cơ s các nh m c chi phí hi n hành và tính cho ơn v s n ph m. Giá thành nh m c là công c qu n lí nh m c c a doanh nghi p, là thư c o chính xác xác nh k t qu s d ng tài s n v t tư, lao ng s n xu t, giúp cho ánh giá úng n các gi i pháp kinh t kĩ thu t mà doanh nghi p ã th c hi n trong quá trình ho t ng s n xu t nh m nâng cao hi u qu kinh doanh. - Giá thành th c t là giá thành s n ph m ư c tính trên s li u chi phí s n xu t th c t ã phát sinh t p h p ư c trong kì s n lư ng s n ph m th c t ã s n xu t ra trong kì. Giá thành th c t là ch tiêu kinh t t ng h p ph n ánh k t qu ph n u c a doanh nghi p trong vi c t ch c và s d ng các gi i pháp kinh t t ch c kĩ thu t th c hi n quá trình s n xu t s n ph m là cơ s xác nh k t qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. 1.2.2.2. Phân lo i giá thành theo ph m vi tính toán - Giá thành s n xu t ( giá thành công xư ng) g m các chi phí s n xu t chi phí nguyên v t li u tr c ti p, chi phí nhân công tr c ti p, chi phí s n xu t chung tính cho nh ng s n ph m công vi c lao v , d ch v ã hoàn thành, là căn c tính giá v n và lãi g p các doanh nghi p s n xu t. - Giá thành toàn b : Bao g m giá thành s n xu t c ng thêm chi phí bán hàng và chi phí qu n lí doanh nghi p tính cho s n ph m ó. 1.3. i tư ng k toán t p h p chi phí s n xu t và i tư ng tính giá thành. 1.3.1. i tư ng k toán t p h p chi phí s n xu t và căn c xác nh Xác nh i tư ng t p h p chi phí s n xu t là khâu u tiên và c bi t quan tr ng trong công tác qu n lí chi phí s n xu t. Có xác nh úng i tư ng t p h p chi phí s n xu t m i t ch c úng n và khoa h c h p lí công tác k toán t p h p chi phí s n xu t, ph c v t t cho vi c tăng cư ng qu n lí, th c hi n h ch toán kinh t n i b và h ch toán kinh t toàn doanh nghi p phát huy vai trò ch c năng c a k toán. ng th i v i vi c xác nh úng i tư ng tính giá thành và là ti n cho vi c tính giá thành s n ph m m t cách úng n h p lí và chính xác. 17
Trong doanh nghi p, chi phí s n xu t bao g m nhi u lo i khác nhau v i n i dung kinh t , công d ng khác nhau phát sinh nh ng a i m khác nhau. M c ích c a vi c b ra chi phí là t o ra nh ng s n ph m, lao v mà nh ng s n ph m lao v ư c s n xu t các phân xư ng, b ph n, t i… khác nhau. Do ó các chi phí phát sinh trong doanh nghi p c n ư c t p h p theo y u t các kho n m c chi phí theo ph m vi gi i h n phát sinh chi phí nh t nh ph c v cho vi c tính giá thành s n ph m. Như v y th c ch t c a vi c xác nh úng i tư ng t p h p chi phí s n xu t là vi c xác nh nh ng ph m vi gi i h n mà chi phí s n xu t c n ư c t p h p nh m áp ng yêu c u ki m tra phân tích chi phí, yêu c u tính giá thành c a s n ph m. Ph m vi (gi i h n ) t p h p chi phí : - Nơi phát sinh ( a i m) : phân xư ng , i ho c b ph n s n xu t - Nơi gánh ch u chi phí ( i tư ng chi phí) : s n ph m, nhóm s n ph m, ơn t hàng, h ng m c công trình… *Căn c xác nh i tư ng t p h p chi phí s n xu t : - c i m t ch c s n xu t c a doanh nghi p - Quy trình công ngh , k thu t c a s n xu t s n ph m - c i m phát sinh chi phí, m c ích công d ng c a chi phí . - Yêu c u và trình qu n lý c a doanh nghi p . 1.3.2. i tư ng tính giá thành và căn c xác nh XÁC NH I TƯ NG TÍNH GIÁ THÀNH LÀ CÔNG VI C U TIÊN TRONG TOÀN B CÔNG TÁC TÍNH GIÁ THÀNH S N PH M C A K TOÁN. Công vi c tính giá thành th c t c a doanh nghi p là nh m xác nh ư c giá th c t c a t ng lo i s n ph m là nh ng thành ph m, bán thành ph m, công vi c và lao v hoàn thành do doanh nghi p s n xu t ra òi h i ph i tính giá toàn b và giá thành ơn v c a chúng. *Căn c xác nh: - Căn c vào c i m t ch c s n xu t c a doanh nghi p Trư ng h p doanh nghi p t ch c s n xu t ơn chi c thì t ng lo i s n ph m, ơn t hàng ã hoàn thành là m t i tư ng tính giá thành. N u t 18
ch c s n xu t hàng lo t thì i tư ng tính giá thành là t ng lo i s n ph m ho c m t ơn t hàng nh t nh nào ó. - Căn c vào quy trình công ngh s n xu t c a doanh nghi p. - N u qui trình công ngh s n xu t gi n ơn thì i tư ng tính giá thành có th là s n ph m ã hoàn thành quy trình s n xu t. - N u quy trình công ngh s n xu t ph c t p ki u liên t c thì i tư ng tính giá thành có th là n a thành ph m giai o n ch bi n cu i cùng, cũng có th là thành ph m hoàn thành giai o n s n xu t. - N u quy trình công ngh s n xu t ph c t p ki u song song thì i tư ng tính giá thành là s n ph m ư c l p ráp hoàn ch nh, cũng có th là t ng b ph n chi ti t s n ph m. - c i m c a s n ph m, c i m s d ng, chu kỳ s n xu t dài hay ng n. - D a vào yêu c u h ch toán k toán c a n i b doanh ngh êp và yêu c u xác nh hi u qu kinh t c a t ng lo i s n ph m. - Kh năng và trình qu n lí c a doanh nghi p nói chung và kh năng c a cán b h ch toán nói riêng. * Kỳ tính giá thành là th i kỳ b ph n k toán giá thành c n ph i ti n hành công vi c tính giá thành cho các i tư ng tính giá thành: - Trư ng h p t ch c s n xu t nhi u, kh i lư ng l n, chu kỳ s n xu t ng n xen k và liên t c thì kỳ tính giá thành là hàng tháng vào th i i m cu i tháng. - Trư ng h p t ch c s n xu t ơn chi c ho c hàng lo t theo ơn t hàng, chu kỳ s n xu t dài, s n ph m ho c hàng lo t s n ph m ch hoàn thành giai o n cu i khi k t thúc chu kỳ s n xu t thì kỳ tính giá thành là th i kì s n ph m ã hoàn thành t c là tính theo chu kì s n xu t. 1.3.3. M i quan h gi a i tư ng t p h p chi phí và i tư ng tính giá thành s n ph m Gi a i tư ng t p h p chi phí và i tư ng tính giá thành có m i quan h m t thi t v i nhau. S li u chi phí s n xu t ã t p h p ư c theo t ng i tư ng là cơ s tính giá thành và giá thành ơn v cho t ng lo i i tư ng t p h p chi phí s n xu t và ph c v công tác qu n lí, phân tích 19
ki m tra chi phí s n xu t và giá thành. Song gi a chúng có nh ng i m khác nhau: - Xác nh i tư ng t p h p chi phí là xác nh ph m vi, nơi phát sinh chi phí t p h p chi phí phát sinh trong kỳ( phân xư ng, i tr i s n xu t…) - Xác nh i tư ng tính giá thành là xác nh nơi gánh ch u chi phí t c là có liên quan n k t qu c a quá trình s n xu t ( s n ph m, công vi c, lao v hoàn thành) - M t i tư ng t p h p chi phí s n xu t có th bao g m nhi u i tư ng tính giá thành và ngư c l i m t i tư ng tính giá thành l i có th bao g m nhi u i tư ng k toán t p h p chi phí. 1.4. Phương pháp t p h p chi phí s n xu t * Phương pháp t p h p tr c ti p chi phí s n xu t: Phương pháp này áp d ng i v i nh ng chi phí tr c ti p. Nh ng chi phí tr c ti p là nh ng chi phí có liên quan n m t s i tư ng k toán t p h p chi phí s n xu t. Căn c vào các ch ng t g c v chi phí phát sinh t p h p tr c ti p cho t ng i tư ng. * Phương pháp phân b gián ti p chi phí s n xu t: Phương pháp này áp d ng i v i nh ng chi phí gián ti p là chi phí liên quan n nhi u i tư ng k toán t p h p chi phí s n xu t khác nhau. Ti n hành th c hi n chi phí, phân b gián ti p chi phí theo các bư c sau: - L a ch n tiêu th c phân b h p lí và tính h s phân b chi phí. M t tiêu th c ư c phân b là khoa h c và h p lí khi mà s thay i c a tiêu th c tương quan t l thu n v i các chi phí c n phân b . - Xác nh i tư ng phân b (H) ∑C H = Trong ó: ∑C : là t ng s chi phí c n phân b Ti : Tiêu th c phân b thu c i tư ng i Tính s chi phí phân b cho t ng i tư ng Ci = Ti × H 20