intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Luận văn: Một số vần đề về đầu tư phát triển công nghiệp vùng KTTĐ Bắc Bộ

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:110

59
lượt xem
10
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Công nghiệp là một ngành đã có từ rất lâu, phát triền từ trình độ công nghiệp thủ công lên cơ khí tự động, từ chỗ gắn liền với nông nghiệp trong một khuôn khổ của nền sản xuất nhỏ lẻ, tự cung tự cấp rồi tách khỏi nông nghiệp bởi cuộc phân công lao động lớn lần thứ hai để trở thành một ngành sản xuất độc lập

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Luận văn: Một số vần đề về đầu tư phát triển công nghiệp vùng KTTĐ Bắc Bộ

  1. - - -   - - - Luận văn Một số vần đề về đầu tư phát triển công nghiệp vùng KTTĐ Bắc Bộ
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi nãi ®Çu C«ng nghiÖp lµ mét ngµnh ®· cã tõ rÊt l©u, ph¸t triÓn tõ tr×nh ®é thñ c«ng lªn tr×nh ®é c¬ khÝ, tù ®éng, tõ chç g¾n liÒn víi n«ng nghiÖp trong khu«n khæ cña mét nÒn s¶n xuÊt nhá lÎ, tù cung tù cÊp råi t¸ch khái n«ng nghiÖp bëi cuéc ph©n c«ng lao ®éng lín lÇn thø hai ®Ó trë thµnh mét ngµnh s¶n xuÊt ®éc lËp vµ ph¸t triÓn cao h¬n qua c¸c giai ®o¹n hîp t¸c gi¶n ®¬n, c«ng tr­êng thñ c«ng, c«ng x­ëng... Tõ khi t¸ch ra lµ mét ngµnh ®éc lËp, c«ng nghiÖp ®· ®ãng mét vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Ngµy nay, mÆc dï kh«ng cßn chiÕm ­u thÕ tuyÖt ®èi trong c¸c nhãm ngµnh kinh tÕ (C«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, dÞch vô) nh­ng sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp vÉn ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c vµ toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. Nh÷ng ®ãng gãp cña ngµnh c«ng nghiÖp vµo GDP vÉn rÊt lín.V× vËy, vÊn ®Ò ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp rÊt quan träng, kh«ng nh÷ng gãp phÇn gia t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña ngµnh c«ng nghiÖp mµ cßn cã t¸c dông thóc ®Èy c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn theo. Ho¹t ®éng ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi cña tõng vïng. V× vËy, ë mçi vïng kh¸c nhau, víi chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ kh¸c nhau mµ ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, n­íc ta ®· tr¶i qua nhiÒu lÇn ph©n vïng. Tõ ®ã h×nh thµnh nªn c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm ®Ó cã quy ho¹ch ph¸t triÓn riªng cho phï hîp víi tõng vïng. Ngµy nay, n­íc ta cã ba vïng kinh tÕ lín: Vïng kinh tÕ träng ®iÓm (KTT§)B¾c Bé, vïng KTT§ Trung Bé vµ vïng KTT§ phÝa Nam. Trong ®ã, vïng KTT§ B¾c Bé lµ vïng kinh tÕ n¨ng ®éng, cã tèc ®é ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®øng thø hai sau vïng KTT§ phÝa Nam. Vïng cã lÞch sö ph¸t triÓn c«ng nghiÖp l©u ®êi, vµ cã nhiÒu tiÒm n¨ng trong s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. Do ®ã, nÕu cã chiÕn l­îc ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp hîp lý, vïng KTT§ B¾c Bé sÏ ph¸t huy vai trß kinh tÕ chñ ®¹o cña m×nh trong nÒn kinh tÕ cña c¶ n­íc, c«ng nghiÖp nãi riªng vµ nÒn kinh tÕ nãi chung cña vïng nµy cã b­íc ph¸t triÓn v­ît bËc. 1
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ChÝnh v× vËy, em ®· chän ®Ò tµi :" Mét sè vÊn ®Ò vÒ ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vïng KTT§ B¾c Bé" lµm luËn v¨n ®Ó t×m hiÓu kü h¬n vÒ t×nh h×nh ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña mét vïng kinh tÕ quan träng cña c¶ n­íc. LuËn v¨n gåm ba ch­¬ng: Ch­¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vïng KTT§ B¾c Bé. Ch­¬ng II : Thùc tr¹ng ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vïng KTT§ B¾c Bé. Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vïng KTT§ B¾c Bé. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o TS.Tõ Quang Ph­¬ng ®· tËn t×nh h­íng dÉn vµ söa ch÷a ®Ó em cã thÓ hoµn thµnh luËn v¨n. Em xin c¶m ¬n c¸c c« b¸c ë Vô Kinh tÕ §Þa ph­¬ng vµ L·nh thæ - Bé KH-§T, ®Æc biÖt lµ sù h­íng dÉn trùc tiÕp cña TS.Ph¹m Thanh T©m ®· gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh t×m tµi liÖu vµ chØnh söa luËn v¨n cho hîp lý. Em rÊt mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy gi¸o h­íng dÉn, c¸c c« b¸c trªn Vô vµ c¸c thÇy c« gi¸o trong bé m«n ®Ó em cã thÓ hoµn thiÖn luËn v¨n, ®¸p øng tèt h¬n néi dung vµ môc ®Ých nghiªn cøu. Sinh viªn NguyÔn Thuú Th­¬ng 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch­¬ng I Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ®Çu t­ ph¸T triÓn c«ng nghiÖp vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé I. ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vïng kinh tÕ träng ®iÓm. 1. Kh¸i niÖm vïng kinh tÕ träng ®iÓm.  Tr­íc tiªn, chóng ta t×m hiÓu thÕ nµo lµ mét vïng kinh tÕ. Tr­íc ®©y kh¸i niÖm vïng kinh tÕ hay vïng kinh tÕ c¬ b¶n ®­îc ViÖt Nam vµ Liªn X« sö dông nhiÒu. NhiÒu n­íc kh¸c sö dông kh¸i niÖm vïng kinh tÕ - x· héi. Néi dung cña nã g¾n víi c¸c ®iÒu kiÖn ®Þa lý cô thÓ, cã c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi t­¬ng thÝch trong ®iÒu kiÖn kü thuËt - c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh. NhiÒu n­íc trªn thÕ giíi ph©n chia l·nh thæ quèc gia thµnh c¸c vïng kinh tÕ - x· héi ®Ó ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc, x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn, x©y dùng hÖ thèng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vÜ m« ®Ó qu¶n lý vïng nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu ph¸t triÓn chung cña ®Êt n­íc. VÝ dô: ë NhËt B¶n, ng­êi ta chia l·nh thæ quèc gia thµnh 5 vïng (vµo nh÷ng n¨m 1980). ë Ph¸p, ng­êi ta chia ®Êt n­íc hä thµnh 8 vïng (tõ nh÷ng n¨m 1980). ë Canada, ng­êi ta chia l·nh thæ quèc gia thµnh 4 vïng (vµo ®Çu nh÷ng n¨m 1990). ë ViÖt Nam hiÖn nay (1998), l·nh thæ ®Êt n­íc ®­îc chia thµnh 8 vïng ®Ó tiÕn hµnh x©y dùng c¸c dù ¸n quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh - x· héi ®Õn n¨m 2010. Trong V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX cña §¶ng (th¸ng 4 n¨m 2001) ®· chØ râ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn cho 6 vïng. §ã lµ: vïng miÒn nói vµ trung du phÝa B¾c; vïng §ång b»ng s«ng Hång vµ vïng kinh tÕ träng 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ®iÓm B¾c Bé; vïng Duyªn h¶i Trung Bé vµ vïng Kinh tÕ träng ®iÓm miÒn Trung; vïng T©y Nguyªn; vïng §«ng Nam Bé vµ vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa nam; vïng §ång b»ng s«ng Cöu Long.  C¸c ®Æc ®iÓm cña vïng kinh tÕ:  Quy m« cña vïng rÊt kh¸c nhau (v× c¸c yÕu tè t¹o thµnh cña chóng kh¸c biÖt lín).  Sù tån t¹i cña vïng lµ kh¸ch quan vµ cã tÝnh lÞch sö (quy m« vµ sè l­îng vïng thay ®æi theo c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn, ®Æc biÖt ë c¸c giai ®o¹n cã tÝnh chÊt b­íc ngoÆt). Sù tån t¹i cña vïng do c¸c yÕu tè tù nhiªn vµ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi, chÝnh trÞ quyÕt ®Þnh mét c¸ch kh¸ch quan phï hîp víi “søc chøa” hîp lý cña nã. Vïng ®­îc coi lµ c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu trong ho¹ch ®Þnh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc gia. TÝnh kh¸ch quan cña vïng ®­îc con ng­êi nhËn thøc vµ sö dông trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ c¶i t¹o nÒn kinh tÕ. Vïng lµ c¬ së ®Ó ho¹ch ®Þnh c¸c chiÕn l­îc, c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn theo l·nh thæ vµ ®Ó qu¶n lý c¸c qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi trªn mçi vïng. Mäi sù gß Ðp ph©n chia vïng theo chñ quan ¸p ®Æt ®Òu cã thÓ dÉn tíi lµm qu¸ t¶i, rèi lo¹n c¸c mèi quan hÖ, lµm tan vì thÕ ph¸t triÓn c©n b»ng, l©u bÒn cña vïng.  C¸c vïng liªn kÕt víi nhau rÊt chÆt chÏ (chñ yÕu th«ng qua giao l­u kinh tÕ - kü thuËt - v¨n ho¸ vµ nh÷ng mèi liªn hÖ tù nhiªn ®­îc quy ®Þnh bëi c¸c dßng s«ng, vïng biÓn, c¸c tuyÕn giao th«ng ch¹y qua nhiÒu l·nh thæ... ). Nh­ vËy cÇn nhÊn m¹nh lµ mçi vïng cã ®Æc ®iÓm vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn riªng biÖt. ViÖc bè trÝ s¶n xuÊt kh«ng thÓ tuú tiÖn theo chñ quan. Trong kinh tÕ thÞ tr­êng, viÖc ph©n bè s¶n xuÊt mang nhiÒu mµu s¾c vµ dÔ cã tÝnh tù ph¸t. NÕu ®Ó mçi nhµ ®Çu t­ tù lùa chän ®Þa ®iÓm ph©n bè th× dÔ dÉn tíi nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng vµ ph¸ vì m«i tr­êng. V× vËy, Nhµ n­íc cÇn cã sù can thiÖp ®óng møc nh»m t¹o ra sù ph¸t triÓn hµi hoµ cho mçi vïng vµ cho tÊt c¶ c¸c vïng. 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.  Ph©n vïng theo tr×nh ®é ph¸t triÓn Ngoµi c¸ch ph©n chia l·nh thæ quèc gia thµnh c¸c vïng theo c¸c nh©n tè cÊu thµnh, ng­êi ta cßn ph©n chia l·nh thæ quèc gia thµnh c¸c vïng theo tr×nh ®é ph¸t triÓn. §©y lµ kiÓu ph©n lo¹i ®ang thÞnh hµnh trªn thÕ giíi, nã phôc vô cho viÖc qu¶n lý, ®iÒu khiÓn c¸c qu¸ tr×nh ph¸t triÓn theo l·nh thæ quèc gia. Theo c¸ch nµy cã c¸c lo¹i ph©n vïng chñ yÕu sau: - Vïng ph¸t triÓn: Th­êng lµ nh÷ng l·nh thæ héi tô nhiÒu yÕu tè thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn, ®· tr¶i qua mét thêi kú lÞch sö ph¸t triÓn, ®· tËp trung d©n c­ vµ c¸c n¨ng lùc s¶n xuÊt, chóng cã vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi nÒn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n­íc. - Vïng chËm ph¸t triÓn: Th­êng lµ nh÷ng l·nh thæ xa c¸c ®« thÞ, thiÕu nhiÒu ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn (nhÊt lµ vÒ m¹ng l­íi giao th«ng, m¹ng l­íi cung cÊp ®iÖn); kinh tÕ ch­a ph¸t triÓn; d©n trÝ thÊp, ®êi sèng nh©n d©n gÆp nhiÒu khã kh¨n. §èi víi nh÷ng vïng lo¹i nµy, ng­êi ta cßn sö dông kh¸i niÖm vïng cÇn hç trî. - Vïng tr× trÖ, suy tho¸i: ë c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, th­êng gÆp vïng lo¹i nµy. §©y lµ hËu qu¶ cña qu¸ tr×nh khai th¸c tµi nguyªn l©u dµi mµ kh«ng cã biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i tr­êng khiÕn cho tµi nguyªn bÞ c¹n kiÖt, nh÷ng ngµnh kinh tÕ vµ vïng l·nh thæ g¾n víi tµi nguyªn ®ã l©m vµo t×nh tr¹ng tr× trÖ, suy tho¸i.  Vïng kinh tÕ träng ®iÓm: V ïng kinh tÕ träng ®iÓm lµ vïng cã ranh giíi “cøng” vµ ranh giíi “mÒm”. Ranh giíi “cøng” bao gåm mét sè ®¬n vÞ hµnh chÝnh cÊp tØnh vµ ranh giíi “mÒm” gåm c¸c ®« thÞ vµ ph¹m vi ¶nh h­ëng cña nã. Mét vïng kh«ng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ ®ång ®Òu ë tÊt c¶ c¸c ®iÓm trªn l·nh thæ cña nã theo cïng mét thêi gian. Th«ng th­êng nã cã xu h­íng ph¸t triÓn nhÊt ë mét hoÆc vµi ®iÓm, trong khi ®ã ë nh÷ng ®iÓm kh¸c l¹i chËm ph¸t triÓn hoÆc tr× trÖ. TÊt nhiªn, c¸c ®iÓm ph¸t triÓn nhanh nµy lµ nh÷ng trung t©m, cã lîi thÕ so víi toµn vïng. 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tõ nhËn thøc vÒ tÇm quan träng kÕt hîp víi viÖc t×m hiÓu nh÷ng kinh nghiÖm thµnh c«ng vµ thÊt b¹i vÒ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cã träng ®iÓm cña mét sè quèc gia vµ vïng l·nh thæ, tõ nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû XX, ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu vµ x©y dùng c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm. VÊn ®Ò ph¸t triÓn ba vïng kinh tÕ träng ®iÓm cña c¶ n­íc ®­îc kh¼ng ®Þnh trong c¸c v¨n kiÖn cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. L·nh thæ ®­îc gäi lµ vïng kinh tÕ träng ®iÓm ph¶i tho¶ m·n c¸c yÕu tè sau:  Cã tû träng lín trong tæng GDP cña quèc gia vµ trªn c¬ së ®ã, nÕu ®­îc ®Çu t­ tÝch cùc sÎ cã kh¶ n¨ng t¹o ra tèc ®é ph¸t triÓn nhanh cho c¶ n­íc.  Héi tô ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ ë møc ®é nhÊt ®Þnh, ®· tËp trung tiÒm lùc kinh tÕ (kÕt cÊu h¹ tÇng, lao ®éng lü thuËt, c¸c trung t©m ®µo t¹o vµ nghiªn cøu khoa häc cÊp quèc gia vµ vïng, cã vÞ thÕ hÊp dÉn víi c¸c nhµ ®Çu t­, cã tû träng lín trong GDP cña c¶ n­íc...)  Cã kh¶ n¨ng t¹o tÝch luü ®Çu t­ ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng ®ång thêi cã thÓ t¹o nguån thu ng©n s¸ch lín. Trªn c¬ së ®ã, vïng nµy kh«ng nh÷ng chØ tù ®¶m b¶o cho m×nh mµ cßn cã kh¶ n¨ng hç trî mét phÇn cho c¸c vïng kh¸c khã kh¨n h¬n.  Cã kh¶ n¨ng thu hót nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp míi vµ c¸c ngµnh dÞch vô then chèt ®Ó rót kinh nghiÖm vÒ mäi mÆt cho c¸c vïng kh¸c trong ph¹m vi c¶ n­íc. Tõ ®©y, t¸c ®éng cña nã lµ lan truyÒn sù ph©n bè c«ng nghiÖp ra c¸c vïng xung quanh víi chøc n¨ng lµ trung t©m cña mét l·nh thæ réng lín. Nh­ vËy, môc ®Ých cña ph©n chia l·nh thæ quèc gia thµnh c¸c vïng ®Òu nh»m t¹o c¨n cø x©y dùng c¸c chiÕn l­îc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi theo l·nh thæ vµ phôc vô viÖc x©y dùng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch b¶o ®¶m cho ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao trªn kh¾p c¸c vïng ®Êt n­íc. 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. C¨n cø chñ yÕu ®Ó ph©n vïng lµ sù ®ång nhÊt vÒ c¸c yÕu tè tù nhiªn, d©n c­ vµ x· héi; hÇu nh­ cã chung bé khung kÕt cÊu h¹ tÇng, tõ ®ã c¸c ®Þa ph­¬ng trong cïng mét vïng cã nh÷ng nhiÖm vô kinh tÕ t­¬ng ®èi gièng nhau ®èi víi nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc c¶ trong hiÖn t¹i còng nh­ trong t­¬ng lai ph¸t triÓn. 2. Kh¸i niÖm ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp 2.1.Kh¸i niÖm ®Çu t­ ph¸t triÓn. Tõ tr­íc ®Õn nay cã rÊt nhiÒu c¸ch ®Þnh nghÜa ®Çu t­. Theo c¸ch hiÓu th«ng th­êng nhÊt, ®Çu t­ lµ sù hy sinh c¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nµo ®ã nh»m thu vÒ c¸c kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh trong t­¬ng lai lín h¬n c¸c nguån lùc ®· bá ra ®Ó ®¹t ®­îc c¸c kÕt qu¶ ®ã. Nh­ vËy, môc tiªu cña mäi c«ng cuéc ®Çu t­ lµ ®¹t ®­îc c¸c kÕt qu¶ lín h¬n so víi nh÷ng hy sinh vÒ nguån lùc mµ ng­êi ®Çu t­ ph¶i g¸nh chÞu khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng ®Çu t­. Lo¹i ®Çu t­ ®em l¹i c¸c kÕt qu¶ kh«ng chØ ng­êi ®Çu t­ mµ c¶ nÒn kinh tÕ x· héi ®­îc h­ëng thô, kh«ng chØ trùc tiÕp lµm t¨ng tµi s¶n cña chñ ®Çu t­ mµ cña c¶ nÒn kinh tÕ chÝnh lµ ®Çu t­ ph¸t triÓn. Cßn c¸c lo¹i ®Çu t­ chØ trùc tiÕp lµm t¨ng tµi s¶n chÝnh cña ng­êi ®Çu t­, t¸c ®éng gi¸n tiÕp lµm t¨ng tµi s¶n cña nÒn kinh tÕ th«ng qua sù ®ãng gãp tµi chÝnh tÝch luü cña c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ nµy cho ®Çu t­ ph¸t triÓn, cung cÊp vèn cho ho¹t ®éng ®Çu t­ ph¸t triÓn vµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh l­u th«ng ph©n phèi c¸c s¶n phÈm do c¸c kÕt qu¶ cña ®Çu t­ ph¸t triÓn t¹o ra, ®ã lµ ®Çu t­ tµi chÝnh vµ ®Çu t­ th­¬ng m¹i. §Çu t­ ph¸t triÓn, ®Çu t­ tµi chÝnh vµ ®Çu t­ th­¬ng m¹i lµ ba lo¹i ®Çu t­ lu«n tån t¹i vµ cã quan hÖ t­¬ng hç víi nhau. §Çu t­ ph¸t triÓn t¹o tiÒn ®Ò ®Ó t¨ng tÝch luü, ph¸t triÓn ho¹t ®éng ®Çu t­ tµi chÝnh vµ ®Çu t­ th­¬ng m¹i. Ng­îc l¹i, ®Çu t­ tµi chÝnh vµ ®Çu t­ th­¬ng m¹i hç trî vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó t¨ng c­êng ®Çu t­ ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, ®Çu t­ ph¸t triÓn lµ lo¹i ®Çu t­ quyÕt ®Þnh trùc tiÕp sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, lµ ch×a kho¸ cña sù t¨ng tr­ëng, lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho sù ra ®êi, tån t¹i vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn cña mäi c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô. 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2.2. Kh¸i niÖm vµ néi dung cña ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp. 2.2.1 Kh¸i niÖm ngµnh c«ng nghiÖp Kinh tÕ häc ph©n chia hÖ thèng kinh tÕ ra thµnh nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau tuú theo môc ®Ých nghiªn cøu vµ gi¸c ®é nghiªn cøu. Mét trong nh÷ng c¸ch ph©n chia lµ c¸c khu vùc ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ ®­îc chia thµnh va nhãm ngµnh lín : n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, dÞch vô. Ngµnh c«ng nghiÖp lµ: " mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ®éc lËp cã vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, cã nhiÖm vô khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn, chÕ biÕn tµi nguyªn vµ c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp thµnh nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt vµ nh÷ng t­ liÖu tiªu dïng". Kh¸i niÖm nµy thuéc vÒ nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n cña kinh tÕ chÝnh trÞ häc. Theo kh¸i niÖm nh­ vËy ngµnh c«ng nghiÖp ®· cã tõ l©u, ph¸t triÓn víi tr×nh ®é thñ c«ng lªn tr×nh ®é c¬ khÝ, tù ®éng, tõ chç g¾n liÒn víi n«ng nghiÖp trong khu«n khæ cña mét nÒn s¶n xuÊt nhá bÐ, tù cung tù cÊp råi t¸ch khái n«ng nghiÖp bëi cuéc ph©n c«ng lao ®éng lÇn thø hai ®Ó trë thµnh mét ngµnh s¶n xuÊt ®éc lËp vµ ph¸t triÓn cao h¬n qua c¸c giai ®o¹n hîp t¸c gi¶n ®¬n, c«ng tr­êng thñ c«ng, c«ng x­ëng...  C¸c c¸ch ph©n lo¹i ®Ó nghiªn cøu ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp : Cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i ngµnh c«ng nghiÖp thµnh nh÷ng ph©n ngµnh nhá ®Ó nghiªn cøu. Trong nghiªn cøu c¸c quan hÖ c«ng nghiÖp, ngµnh c«ng nghiÖp ®­îc ph©n chia theo c¸c khu vùc c«ng nghiÖp nÆng vµ c«ng nghiÖp nhÑ. §Ó nghiªn cøu t×m ra quy luËt ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña nhiÒu n­íc, phï hîp víi ®iÒu kiÖn néi t¹i cña mçi quèc gia vµ bèi c¶nh quèc tÕ, ngµnh c«ng nghiÖp cßn ®­îc ph©n chia theo c¸c c¸ch ph©n lo¹i sau: - C«ng nghiÖp ph¸t triÓn dùa trªn c¬ së tµi nguyªn. - C«ng nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng. - C«ng nghiÖp ®ßi hái vèn ®Çu t­ lín. - C«ng nghiÖp cã hµm l­îng c«ng nghÖ cao. 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Theo c¸ch ph©n lo¹i truyÒn thèng tr­íc ®©y do Tæng côc Thèng kª ¸p dông, ngµnh c«ng nghiÖp ®­îc ph©n chia thµnh 19 ph©n ngµnh cÊp II ®Ó thèng kª sè liÖu, phôc vô nghiªn cøu. HiÖn nay, Tæng côc Thèng kª ®· vµ ®ang chuyÓn sang hÖ thèng ph©n lo¹i ngµnh theo tiªu chuÈn quèc tÕ (ISIC- International Standard Indutrial Clasification ). Theo hÖ thèng nµy, c¸c ph©n ngµnh c«ng nghiÖp ®­îc m· ho¸ theo cÊp 3 ch÷ sè hoÆc 4 ch÷ sè ë møc ®é chi tiÕt h¬n. Theo hÖ thèng ph©n lo¹i nµy th× ngµnh c«ng nghiÖp gåm ba ngµnh gép lín: - C«ng nghiÖp khai kho¸ng. - C«ng nghiÖp chÕ t¸c. - C«ng nghiÖp s¶n xuÊt vµ cung cÊp ®iÖn n­íc. C¸ch ph©n lo¹i nh­ vËy nhÊn m¹nh vµo tÇm quan träng cña tõng lÜnh vùc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp. Trong chuyªn ®Ò nµy , khi nghiªn cøu ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, em xin tiÕp cËn ngµnh c«ng nghiÖp theo c¸ch ph©n lo¹i trªn. 2.2.2 Kh¸i niÖm vµ néi dung cña ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp. Theo nghÜa hÑp: Thùc chÊt cña ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp lµ kho¶n ®Çu t­ ph¸t triÓn ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng ngµnh c«ng nghiÖp nh»m gãp phÇn t¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, qua ®ã gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Theo nghÜa réng: Néi dung ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp gåm: C¸c kho¶n chi trùc tiÕp cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nh­: chi ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n trong c«ng nghiÖp, chi cho c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n thuéc vÒ c«ng nghiÖp, chi hç trî vèn lao ®éng cho c«ng nh©n, ­u ®·i thuÕ víi c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, khÊu hao c¬ b¶n ®Ó l¹i doanh nghiÖp vµ c¸c kho¶n chi gi¸n tiÕp kh¸c cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nh­: chi hç trî gi¶i quyÕt viÖc lµm cho lÜnh vùc c«ng nghiÖp, chi trî gi¸ hoÆc tµi trî ®Çu t­ cho xuÊt b¶n vµ ph¸t hµnh s¸ch b¸o c«ng nghiÖp, kü thuËt cho c«ng nghiÖp, chi cho tµi s¶n cè ®Þnh, ph¸t thanh vµ truyÒn h×nh phôc vô c«ng nghiÖp, chi cho c¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña c¸c c¬ së ®µo t¹o chuyªn m«n-kü thuËt c«ng nghiÖp (ë ViÖt Nam gåm: c¸c khoa 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. c«ng nghiÖp trong tr­êng §¹i häc, tr­êng Cao ®¼ng MÜ thuËt c«ng nghiÖp, c¸c tr­êng cao ®¼ng c«ng nghiÖp... ), chi c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho hÖ thèng khoa häc-c«ng nghÖ, ®iÒu tra kh¶o s¸t thuéc ngµnh c«ng nghiÖp, b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp... Víi c¸ch dïng nh­ vËy, c¸c kho¶n chi cho con ng­êi nh­ gi¸o dôc, ®µo t¹o, khoa häc, c«ng nghÖ... thËm chÝ c¶ viÖc tr¶ l­¬ng cho c¸c ®èi t­îng còng ®­îc gäi lµ ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp. Do vËy, ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp theo nghÜa réng cã hai néi dung lín:  §Çu t­ trùc tiÕp ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng ngµnh c«ng nghiÖp: ®Çu t­ cho c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, hç trî vèn lao ®éng cho c«ng nh©n, ®Çu t­ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trong c¸c khu c«ng nghiÖp , khu chÕ xuÊt...  §Çu t­ gi¸n tiÕp ph¸t triÓn c«ng nghiÖp: X©y dùng c¬ së h¹ tÇng phôc vô c«ng nghiÖp, ®µo t¹o lao ®éng ho¹t ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp.. XuÊt ph¸t tõ ®Æc tr­ng kü thuËt cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, néi dung ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp bao gåm c¸c ho¹t ®éng chuÈn bÞ ®Çu t­, mua s¾m c¸c ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t­, thi c«ng x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh, tiÕn hµnh c¸c c«ng t¸c x©y dùng c¬ b¶n vµ x©y dùng c¬ b¶n kh¸c cã liªn quan ®Õn sù ph¸t huy t¸c dông sau nµy cña c«ng cuéc ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp. Víi néi dung cña ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp trªn ®©y, ®Ó t¹o thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý viÖc sö dông vèn ®Çu t­ nh»m ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cao, cã thÓ ph©n chia vèn ®Çu t­ thµnh c¸c kho¶n sau:  Nh÷ng chi phÝ t¹o ra tµi s¶n cè ®Þnh bao gåm: - Chi phÝ ban ®Çu vµ ®Êt ®ai. - Chi phÝ x©y dùng cÊu tróc h¹ tÇng. - Chi phÝ mua s¾m, l¾p ®Æt m¸y mãc thiÕt bÞ, dông cô , mua s¾m ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn phôc vô s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. - Chi phÝ kh¸c.  Nh÷ng chi phÝ t¹o tµi s¶n l­u ®éng bao gåm: - Chi phÝ n»m trong giai ®o¹n s¶n xuÊt nh­ chi phÝ ®Ó mua nguyªn vËt liÖu, tr¶ l­¬ng ng­êi lao ®éng, chi phÝ vÒ ®iÖn, n­íc, nhiªn liÖu, phô tïng... 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. - Chi phÝ n»m trong giai ®o¹n l­u th«ng gåm cã s¶n phÈm dë dang tån kho, hµng ho¸ b¸n chÞu, vèn b»ng tiÒn.  Chi phÝ chuÈn bÞ ®Çu t­ bao gåm chi phÝ nghiªn cøu c¬ héi ®Çu t­, chi phÝ nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi, chi phÝ nghiªn cøu kh¶ thi vµ thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n ®Çu t­.  Chi phÝ dù phßng. Nh­ vËy, theo nghÜa réng, ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®­îc hiÓu mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ toµn diÖn h¬n. Bëi ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÞu ¶nh h­ëng trùc tiÕp tõ nhiÒu nh©n tè. Do ®ã, trong chuyªn ®Ò nµy em xin tiÕp cËn ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp theo nghÜa réng ®Ó ®¸nh gÝa sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña vïng KTT§ B¾c Bé mét c¸ch toµn diÖn, kh«ng chØ lµ hiÖu qu¶ trong s¶n suÊt c«ng nghiÖp trùc tiÕp mµ cßn lµ c¸c yÕu tè cã liªn quan ®Õn sù ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp. 2.3 §Æc ®iÓm cña ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp 2.3.1 VÒ nguån vèn ®Çu t­  Quy m« vèn lín, vèn cè ®Þnh chiÕm tû träng lín. Khi nghiªn cøu mèi quan hÖ gi÷a cÊu t¹o h÷u c¬ vµ ®Þa t« tuyÖt ®èi, kinh tÕ chÝnh trÞ häc M¸c xÝt kÕt luËn r»ng: cÊu t¹o h÷u c¬ trong c«ng nghiÖp cao h¬n trong n«ng nghiÖp ®· t¹o ra mét sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ n«ng phÈm vµ gi¸ c¶ s¶n xuÊt chung. Sè chªnh lÖch nµy ®­îc M¸c gäi lµ ®Þa t« tuyÖt ®èi. Nhu cÇu ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp lín h¬n nhiÒu so víi c¸c ngµnh n«ng nghiÖp vµ dÞch vô lµ do ®Æc ®iÓm kü thuËt cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp quyÕt ®Þnh. §Æc ®iÓm kinh tÕ - kü thuËt nµy thÓ hiÖn ë chç c¸c tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t­ dµi h¹n cña c«ng nghiÖp lµ rÊt lín. C¸c ngµnh cã ®Æc ®iÓm nµy râ nhÊt lµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c (than, dÇu má, khÝ ®èt...), c«ng nghiÖp thuéc kÕt cÊu h¹ tÇng (s¶n xuÊt vµ truyÒn dÉn ®iÖn, s¶n xuÊt vµ truyÒn dÉn n­íc...), c«ng nghiÖp phôc vô n«ng nghiÖp (c¬ khÝ, ho¸ chÊt). C¸c ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c, c«ng nghiÖp c¬ khÝ, c«ng nghiÖp thuéc kÕt cÊu h¹ tÇng cã gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t­ tµi chÝnh dµi h¹n, kÕt qu¶ cña ®Çu t­ ph¸t triÓn lín gÊp nhiÒu lÇn c¸c c¬ së c«ng nghiÖp kh¸c. 11
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. MÆc dï ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp lµ kho¶n vèn lín, thu håi chËm nh­ng rÊt cÇn cho nÒn kinh tÕ. Víi nhiÖm vô chi ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nh­ vËy, quy m« vµ tû träng ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp trong thùc tÕ lµ rÊt lín.  Vèn nhµ n­íc cã xu h­íng gi¶m dÇn trong tæng sè vèn së h÷u cña ngµnh c«ng nghiÖp.  Nguyªn nh©n: Mét lµ, do chÝnh s¸ch ®æi míi trong huy ®éng vµ sö dông vèn cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc trong nh÷ng n¨m qua, tû träng vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc cÊp trong c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp cã xu h­íng tiÕp tôc gi¶m trong khi c¸c nguån vèn bæ xung: vèn vay vµ nguån vèn tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ c¸c hé gia ®×nh cã xu h­íng t¨ng nhanh. Hai lµ, chóng ta ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n, trong t­¬ng lai nhiÒu doanh nghiÖp c«ng nghiÖp nhµ n­íc kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i n¾m 100%së h÷u vèn mµ h×nh thµnh c¸c doanh nghiÖp ®a së h÷u. Ba lµ, phÇn lín c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp trõ c¸c c«ng ty liªn doanh ®Òu lµ doanh nghiÖp nhµ n­íc, nªn viÖc thùc hiÖn ph©n phèi lîi nhuËn tu©n theo chÕ ®é tµi chÝnh hiÖn hµnh, theo ®ã tæng lîi nhuËn trÝch quü ®­îc ph©n thµnh ba quü c¬ b¶n: Quü ph¸t triÓn s¶n xuÊt, quü khen th­ëng vµ quü phóc lîi. V× vËy, møc tÝch luü ®Çu t­ ®Ó t¸i s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp phô thuéc møc lîi nhuËn trÝch quü vµ tØ lÖ trÝch quü ®Ó t¸i ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Bèn lµ, néi dung vèn ®Çu t­ ngµy cµng ®a d¹ng. §èi víi c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp hiÖn nay, kh¶ n¨ng tËp trung vèn tõ nguån vèn nhµ n­íc bao gåm tõ quü ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ ng©n s¸ch nhµ n­íc lµ rÊt h¹n chÕ do nguån ng©n s¸ch h¹n hÑp. MÆt kh¸c, ®a sè c¸c doanh nghiÖp nµy l¹i ®ang trong giai ®o¹n khëi ®Çu cña sù ph¸t triÓn, quy m« thÞ tr­êng nhá bÐ, nguån thu cßn Ýt vµ chi phÝ khai th¸c t­¬ng ®èi lín. V× vËy, ®Ó ®¸p øng nhu cÇu rÊt lín vÒ vèn ®Çu t­ cÇn ®Èy m¹nh t¸i ®Çu t­ lîi nhuËn, cæ phÇn ho¸ hoÆc liªn doanh. Theo 12
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ®¸nh gi¸ cña mét sè chuyªn gia, trong nhiÒu n¨m tíi mÆc dï vèn tù cã cña c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp tiÕp tôc t¨ng vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi nh­ng tØ träng cña nã trong tæng vèn ®Çu t­ gi¶m dÇn. 2.3.2 Qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t­  Thêi gian thùc hiÖn kÐo dµi, thu håi vèn chËm. B¶n th©n ho¹t ®éng ®Çu t­ ph¸t triÓn ®· mang ®Æc ®iÓm lµ thêi gian thùc hiÖn ®Çu t­ kÐo dµi. Kho¶ng thêi gian tõ lóc chuÈn bÞ ®Çu t­ ®Õn khi c¸c thµnh qu¶ cña nã ph¸t huy t¸c dông, thêi gian ®Ó thu håi vèn ®· bá ra ®èi víi c¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh th­êng rÊt lín.§Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp lµ mét lo¹i ®Çu t­ cã thêi gian thùc hiÖn dµi nhÊt so víi ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh kh¸c. Bëi ho¹t ®éng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp th­êng phøc t¹p, ®ßi hái vèn lín vµ kü thuËt ngµy cµng cao. ChÝnh v× vËy mµ qu¸ tr×nh chuÈn bÞ ®Çu t­, qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n vµ c¶ qu¸ tr×nh hËu dù ¸n th­êng rÊt dµi. Cã nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp thêi gian thùc hiÖn dù ¸n kÐo dµi tõ m­êi n¨m n¨m, hai m­¬i n¨m thËm chÝ ba m­¬i n¨m nh­ ngµnh khai th¸c than, s¶n xuÊt ®iÖn. ChÝnh v× thêi gian thùc hiÖn vµ thu håi vèn kÐo dµi nh­ vËy mµ ho¹t ®éng ®Çu t­ ph¸t triÓn chÞu ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè kh«ng æn ®Þnh vÒ tù nhiªn, x· héi, chÝnh trÞ, kinh tÕ.. ., cã ®é rñi ro cao. Do vËy, c¸c nhµ ®Çu t­ tr­íc khi ®Çu t­ ph¶i c©n nh¾c cÈn thËn tr­íc khi cã quyÕt ®Þnh ®Çu t­ chÝnh thøc ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng thua lç, kh«ng thu håi ®­îc vèn ®Çu t­.  ChÞu ¶nh h­ëng nhiÒu tõ chÊt l­îng lao ®éng. ChÊt l­îng cao cña nguån nh©n lùc trong bé m¸y hµnh chÝnh vµ m«i tr­êng ph¸p luËt lµm cho qu¸ tr×nh ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp hiÖu qu¶ h¬n, gi¶m nh÷ng kho¶n chi phÝ bÊt hîp lý trong ®Çu t­ ph¸t triÓn do køo dµi thêi gian ®Çu t­, c¸c tiªu cùc phÝ trong ®Çu t­, M«i tr­ßng ph¸p luËt æn ®Þnh, c«ng khai ho¸ ë møc ®é cã thÓ ®­îc, viÖc so¹n th¶o cã tÝnh ®ång bé cao trong hÖ thèng ph¸p luËt sÏ gi¶m bít rñi ro trong viÖc x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng ®Çu t­, h¹n chÕ chi phÝ bÊt hîp lý. §Ó n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc cña m×nh, bé m¸y hµnh chÝnh vµ m«i tr­êng ph¸p luËt lµnh m¹nh yªu cÇu mét tû träng nhÊt ®Þnh cña chi phÝ ®Çu t­ ph¸t triÓn cho c¬ së vËt chÊt cña bé m¸y 13
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nhµ n­íc (trong ®ã cã ngµnh c«ng nghiÖp) vµ c¬ së vËt chÊt cña c¸c c¬ quan so¹n th¶o, phæ biÕn , tuyªn truyÒn ph¸p luËt. Nh­ vËy, ®Çu t­ ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng bé m¸y nhµ n­íc vµ ph¸p luËt mét c¸ch ®óng ®¾n sÏ gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng cña bé m¸y nµy vµ ®Õn chu k× sau sÏ lµm cho ®Çu t­ ph¸t triÓn nãi chung vµ ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nãi riªng ®¹t hiÖu qua cao h¬n. Tr×nh ®é v¨n ho¸ nãi chung vµ ®Æc biÖt vÒ tr×nh ®é häc vÊn, gi¸o dôc phæ th«ng vµ gi¸o dôc chuyªn nghiÖp ¶nh h­ëng m¹nh tíi tr×nh ®é chuyªn m«n tay nghÒ , s¸ng kiÕn kü thuËt cña ng­êi lao ®éng, n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng cña s¶n phÈm. Ph­¬ng diÖn nµy cã quan hÖ trùc tiÕp víi ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp.  C¸c tµi s¶n cè ®Þnh trong c«ng nghiÖp hao mßn v« h×nh ngµy cµng lín. §©y lµ ®Æc ®iÓm ®­îc ®Ò cËp sau cïng nh­ng kh«ng vÞ thÕ mµ gi¶m ®i møc ®é ®¸ng l­u ý cña nã trong ph©n tÝch vµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp. Sù c¶nh b¸o vÒ nguy c¬ tôt hËu vÒ kü thuËt nãi chung sÏ trë thµnh sù c¶nh b¸o hao mßn v« h×nh ngµy cµng lín trong ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp. Nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn hiÖn t­îng nµy bao gåm:  Tèc ®é tiÕn bé kü thuËt rÊt nhanh cña bé phËn thiÕt bÞ trong ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp.  Tû träng bé phËn thiÕt bÞ trong ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp lµ rÊt lín.  §é trÔ trong mét sè ngµnh cã tû träng x©y l¾p trong cÊu t¹o kü thuËt cña vèn cè ®Þnh lµm kÐo dµi thêi gian chu chuyÓn chung (nhÊt lµ c«ng nghiÖp ®iÖn). ThËt vËy, tû träng bé phËn thiÕt bÞ trong ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp lµ rÊt lín (mµ chÝnh hao mßn v« h×nh l¹i tËp trung ë phÇn thiÕt bÞ trong vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n). Tû träng nµy cã giao ®éng nh­ng xu h­íng lµ ë c«ng nghiÖp lu«n lín h¬n tû träng chung cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. ë gãc ®é c¬ cÊu chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm ngµy cµng quan träng. Do tiÕn bé kü thuËt vµ c«ng 14
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nghÖ ngµy cµng nhanh nªn hao mßn v« h×nh cña bé phËn thiÕt bÞ trong ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp còng rÊt nhanh. Trong mét sè ngµnh c«ng nghiÖp, ®Æc biÖt ®èi víi c«ng nghiÖp nÆng, thêi gian x©y dùng c¬ b¶n dµi (do ®ã cã ®é trÔ lín cña vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n) cã tû träng lín cña vèn x©y l¾p trong cÊu t¹o kü thuËt cña vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n th× hao mßn v« h×nh l¹i cµng lín 2.4 T¸c ®éng cña ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ 2.4.1 §Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cã t¸c ®éng d©y truyÒn vµ ®a d¹ng tíi nhiÒu ngµnh kinh tÕ. C¸c ngµnh c«ng nghiÖp ®­îc ®Çu t­ ph¸t triÓn lµ nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän, then chèt gióp cho c«ng nghiÖp ph¸t huy vai trß chñ ®¹o, vai trß ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ quèc d©n. §Ó ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ t¸c ®éng ®Çy ®ñ t¸c ®éng d©y chuyÒn tíi ngµnh kinh tÕ quèc d©n, cÇn sö dông c¸c c«ng cô tÝnh to¸n phøc t¹p vÒ kinh tÕ. Tuy nhiªn, trong khu«n khæ chuyªn ®Ò, em xin chän s¶n phÈm ngµnh c«ng nghiÖp chuyªn m«n ho¸ tiªu biÓu ®Ó ph©n tÝch nh­ ë ngµnh ®iÖn còng bëi v× chi phÝ cña hÇu hÕt c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n ®Òu cã liªn quan ®Õn chi phÝ vÒ ®iÖn. ViÖc t¨ng gi¸ ®iÖn ®Ó cã nguån vèn gióp ngµnh ®iÖn n©ng cao hÖ sè tù ®Çu t­ ph¸t triÓn lµ mét biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ chu k× tiÕp theo cña ngµnh ®iÖn nh­ng tr­íc m¾t cã ¶nh h­ëng Ýt nhiÒu tíi gi¸ thµnh cu¶ mét sè s¶n phÈm kim lo¹i, ho¸ chÊt c¬ b¶n vµ ho¸ chÊt phôc vô n«ng nghiÖp, c¬ khÝ ®éng lùc vµ c¬ khÝ phôc vô n«ng nghiÖp. VÝ dô: S¶n phÈm thay ®æi gi¸ thµnh lín nhÊt lµ sót ViÖt Tr× t¨ng 6,2% vÒ gi¸ thµnh vµ 9,96% vÒ chi phÝ ®iÖn, thÊp nhÊt lµ c¸c lo¹i m¸y xay x¸t t¨ng 0,2% vÒ gi¸ vµ 10,01% chi phÝ ®iÖn. C¸c nhµ kinh tÕ häc ®· ph©n tÝch kü r»ng: nhµ n­íc cã thÓ thùc hiÖn ®­îc vai trß ®Þnh h­íng chñ ®¹o cña c«ng nghiÖp ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n nÕu nhµ n­íc ®iÒu khiÓn ®­îc c¸c ngµnh cã mèi liªn kÕt thuËn vµ liªn kÕt ng­îc h¬n lµ nh÷ng ngµnh kh¸c. Ch¼ng h¹n, nÕu nhµ n­íc ®Çu t­ cã hiÖu qu¶ trong 15
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ph¸t triÓn c«ng nghiÖp dÖt th× víi mèi liªn hÖ thuËn, hiÖu qu¶ ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp dÖt cßn cã c¶ ë ngµnh may vµ c¸c ngµnh sö dông s¶n phÈm cña may n÷a. T­¬ng tù nh­ thÕ víi mèi liªn hÖ ng­îc, hiÖu qu¶ cña ®Çu t­ ph¸t triÓn ngnµh dÖt sÏ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn trång b«ng vµ c¸c ngµnh s¶n xuÊt ph©n bãn cho b«ng. Ma trËn thuËn vµ nghÞch ®¶o sÏ cho biÕt c¸c chØ tiªu ®Þnh l­îng ®Çu vµo vµ ®Çu ra ®èi víi tõng mèi liªn hÖ trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp. Nh­ vËy, sù ph¸t triÓn cña mét ngµnh c«ng nghiÖp kh«ng chØ ¶nh h­ëng ®Õn sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c mµ cßn ¶nh h­ëng ®Õn c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n kh¸c nh­ n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, dÞch vô vµ ng­îc l¹i. V× vËy, sù ph¸t triÓn cña mét ngµnh c«ng nghiÖp nãi riªng cã mét ý nghÜa hÕt søc to lín. 2.4.2 §Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cã t¸c ®éng trùc tiÕp vµ quyÕt ®Þnh ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ. T¸c ®éng cña ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®­îc xem xÐt ë vai trß chñ ®¹o cña c«ng nghiÖp trong ph¹m vi toµn ngµnh kinh tÕ quèc d©n. §èi víi cÊp ®é nµy , hiÖu qu¶ ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®­îc xem xÐt ë mÆt ®Þnh tÝnh lµ chñ yÕu. Vai trß chñ ®¹o cña c«ng nghiÖp trong nÒn kinh tÕ quèc d©n ®­îc hiÓu qua c¸c tiªu chuÈn gåm: n¨ng suÊt lao ®éng cao trong c«ng nghiÖp lµ ch×a kho¸ dÉn ®Õn viÖc ph¸t triÓn n¨ng suÊt trong toµn ngµnh kinh tÕ quèc d©n mµ tr­íc hÕt lµ ®èi víi c«ng nghiÖp, sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp lµm më réng kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt viÖc lµm, c«ng nghiÖp ph¸t triÓn lµ ch×a kho¸ dÉn ®Õn gia t¨ng thu nhËp ®Çu ng­êi vµ c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, c«ng nghiÖp ph¸t triÓn gi¶m bít sù phô thuéc vµo n­íc ngoµi vÒ kinh tÕ - chÝnh trÞ - v¨n ho¸. T¸c ®éng cña ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp xÐt ë cÊp ®é kinh tÕ quèc d©n cßn th«ng qua t¸c ®éng d©y truyÒn cña ph¸t triÓn c«ng nghiÖp víi c¸c ngµnh kh¸c nh­ ®· ph©n tÝch trªn. VÒ t¸c ®éng cña ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ë cÊp ®é ngµnh c«ng nghiÖp. §©y lµ t¸c ®éng cña ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®­îc xem xÐt trong ph¹m vi toµn ngµnh c«ng nghiÖp . 16
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. VÒ mÆt ®Þnh tÝnh, hiÖu qu¶ ®©ï t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®­îc xem xÐt trong ph¹m vi toµn ngµnh c«ng nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn ë viÖc hoµn thµnh cao nhÊt nh÷ng nhiÖm vô kinh tÕ - x· héi theo ®Þnh h­íng mµ nhµ n­íc ®Æt ra víi møc ®Çu t­ tiÕt kiÖm nhÊt. VÒ mÆt ®Þnh l­îng, t¸c ®éng cña ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®­îc xem xÐt trong ph¹m vi toµn ngµnh c«ng nghiÖp theo nhiÒu ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn. NÕu tiÕp cËn theo n­íc ®Çu t­ th× t¸c ®éng cña ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c kªnh sau: - HiÖu qu¶ ®Çu t­ hç trî vèn ng¾n h¹n vµ dµi h¹n cho c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp nhµ n­íc. - HiÖu qu¶ ®Çu t­ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi víi toµn ngµnh c«ng nghiÖp. - HiÖu qu¶ ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp qua c¸c chØ tiªu vµ c¸c d÷ liÖu cña toµn bé ngµnh c«ng nghiÖp bao gåm : t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt, lîi nhuËn t¨ng, sè nép ng©n s¸ch nhµ n­íc t¨ng, t¹o thªm viÖc lµm, m«i tr­êng hµnh chÝnh nhµ n­íc vµ ph¸p luËt thuËn lîi cho s¶n xuÊt kinh doanh c«ng nghiÖp, xóc t¸c cho ®Çu t­ kh¸c ngoµi vèn ng©n s¸ch,n©ng cao søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ. Nh­ vËy, nÕu xÐt trªn toµn bé c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n hay trong ph¹m vi c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cô thÓ th× ngµnh c«ng nghiÖp ®Òu cã t¸c ®éng trùc tiÕp vµ quyÕt ®Þnh ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ. 3. §Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vïng kinh tÕ träng ®iÓm. §øng trªn c¸c gãc ®é ph©n tÝch kh¸c nhau cã nh÷ng c¸ch ph©n lo¹i ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp kh¸c nhau. Trªn gãc ®é ®Þa lý, ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®­îc chia ra thµnh ®Çu t­ t¹i c¸c tØnh, vïng trong c¶ n­íc. C¸ch ph©n lo¹i nµy ph¶n ¸nh t×nh h×nh ®Çu t­ c«ng nghiÖp cña tõng tØnh, tõng vïng kinh tÕ vµ ¶nh h­ëng cña ®Çu t­ ®èi víi t×nh h×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nãi riªng còng nh­ t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi nãi chung ë tõng ®Þa ph­¬ng. Trong chuyªn ®Ò nµy, em xin tiÕp cËn ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp t¹i vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé. 17
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.  VËy t¹i sao ph¶i h×nh thµnh c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm trong qu¸ tr×nh ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ? Tr×nh ®é ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña n­íc ta cßn ë møc thÊp. VÊn ®Ò t¨ng tèc vµ héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng tôt hËu ngµy cµng xa h¬n ®ang lµ nhu cÇu cÊp b¸ch ®èi víi chiÕn l­îc h­ng thÞnh ®Êt n­íc. L·nh thæ ViÖt Nam dµi vµ hÑp, ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi ph©n dÞ rÊt râ theo vïng. Nh­ vËy, cã vïng héi tô ®­îc nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi (nhÊt lµ vÒ vÞ trÝ ®Þa lý, kÕt cÊu h¹ tÇng, lao ®éng kÜ thuËt...) vµ ®· cã lÞch sö ph¸t triÓn l©u dµi . Ng­îc l¹i cã vïng thiÕu nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn, ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n. MÆt kh¸c, kh¶ n¨ng nguån vèn trong n­íc lµ cã h¹n . Muèn cã ®­îc sù ph¸t triÓn nhanh cho c¶ n­íc, kh«ng cho phÐp ®Çu t­ tr¶i ®Òu . §ång thêi, xu h­íng quèc tÕ ho¸, khu vùc ho¸ ngµy cµng diÔn ra m¹nh mÏ. Nh÷ng th¸ch thøc trong hîp t¸c vµ c¹nh tranh ®èi víi ViÖt Nam ngµy cµng gay g¾t. C¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi khi vµo ViÖt Nam, tÊt nhiªn, muèn tíi nh÷ng n¬i thuËn lîi . TÊt c¶ ®iÒu ®ã dÉn tíi viÖc ph¶i lùa chän nh÷ng vïng thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn víi tèc ®é cao. Nãi nh­ vËy kh«ng cã nghÜa lµ c¸c vïng kh¸c kh«ng ph¸t triÓn. ViÖc ph¸t triÓn c¸c vïng thuËn lîi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó tÊt c¶ c¸c vïng kh¸c cïng ®i lªn vµ quan hÖ chÆt chÏ víi nhau trong mét thÓ thèng nhÊt. C¸c l·nh thæ ®Çu t­ träng ®iÓm bao gåm c¶ l·nh thæ giµu tiÒm n¨ng, tËp trung c¸c tiÒm lùc kinh tÕ, cã ý nghÜa ®éng lùc vµ c¶ l·nh thæ khã kh¨n, ®øng tr­íc th¸ch thøc cña sù tr× trÖ cÇn ®­îc trî gióp ®Ó tù ph¸t triÓn.  T¸c dông cña ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vïng Kinh tÕ träng ®iÓm:  §¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶ cña ph¸t triÓn c«ng nghiÖp §Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp diÔn ra trong kh«ng gian l·nh thæ mang tÝnh tËp trung cao nh»m ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cña ph¸t triÓn c«ng nghiÖp. Do ®Æc thï cña ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ tÝnh hiÖu qu¶ kh¸ch quan cña viÖc ph©n bè tËp trung ngµnh c«ng nghiÖp, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp diÔn ra trªn mét diÖn tÝch hÑp, kh¸c h¼n víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ c¸c lo¹i h×nh 18
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. s¶n xuÊt kh¸c. H¬n n÷a, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cÇn cã sù hç trî cña mét c¬ së h¹ tÇng m¹nh, vµ chÝnh ®iÒu nµy dÉn tíi mét ®ßi hái kh¸ch quan vÒ bè trÝ c«ng nghiÖp tËp trung nh»m khai th¸c cã hiÖu qu¶ cã së h¹ tÇng chung. TËp trung ho¸ s¶n xuÊt lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc rÊt phøc t¹p vÒ tæ chøc s¶n xuÊt mang tÝnh chÊt x· héi trong c«ng nghiÖp. TËp trung ho¸ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp lµ qu¸ tr×nh chÞu t¸c ®éng cña sù ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, ®Æc biÖt lµ t¸c ®éng cña sù ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ. §èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay, ®Ó tiÕn hµnh thµnh c«ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc th× tËp trung ho¸ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp theo chiÒu s©u lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt. Qóa tr×nh tËp trung ho¸ trong s¶n xuÊt c«ng nghiÖp t¸c ®éng rÊt lín ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ vïng vµ lµm t¨ng thªm nh÷ng kh¸c biÖt ®ang cã gi÷a c¸c vïng. Do vËy cÇn xem xÐt møc ®é tËp trung ph¸t triÓn c«ng nghiÖp mét c¸ch hîp lý gi÷a c¸c vïng.  H×nh thµnh c¸c ®iÓm d©n c­ míi vµ c¸c ®« thÞ míi. Qóa tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ tÊt yÕu dÉn ®Õn sù h×nh thµnh hÖ thèng ®« thÞ vµ qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ laÞ t¸c ®éng ng­îc trë l¹i qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸. Qóa tr×nh tËp trung ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®ßi hái sù tËp trung lao ®éng vµ d©n c­ t¹o nªn nh÷ng ®iÓm d©n c­ ®« thÞ míi ®ång thêi ®ßi hái ph¶i c¶i t¹o vµ ph¸t triÓn c¸c ®iÓm d©n c­ ®« thÞ s½n cã. Trong ®iÒu kiÖn ®Èy m¹nh ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, sè ng­êi lµm viÖc trong c«ng nghiÖp vµ c¸c trung t©m c«ng nghiÖp kh«ng ngõng ph¸t triÓn.Qóa tr×nh h×nh thµnh c¸c ®iÓm d©n c­ míi vµ më réng c¸c ®iÓm d©n c­ cò g¾n liÒn víi viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c khu, côm, c¸c trung t©m vµ vïng c«ng nghiÖp. Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc - c«ng nghÖ vµ tÝnh chÊt toµn cÇu ®· t¹o ra ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn nhiÒu h×nh thøc s¶n xuÊt trong c«ng nghiÖp. Sù ph©n bè vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn trong c«ng nghiÖp ®· ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu ®Õn h×nh th¸i ph©n bè d©n c­, ¶nh h­ëng ®Õn hÖ thèng ®iÓm d©n c­ ®« thÞ vµ c¬ cÊu cña chóng. Trong qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸, vai trß cña c¸c thµnh phè lín ®èi víi ph¸t triÓn c«ng nghiÖp rÊt quan träng. C¸c thµnh phè lín víi vai trß trung t©m s¶n xuÊt, trung t©m ph¸t triÓn vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ trong vïng, trung t©m giao l­u th­¬ng m¹i 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2