Luận văn Nghiên cứu đặc điểm thạch học các đá magma và biến chất khu vực thị trấn Cốc Pài, huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang phục vụ đánh giá điều kiện địa chất công trình cho thủy điện Sông Chảy 6

Chia sẻ: Nam Anm Nam | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:72

Thêm vào BST

Báo xấu

103
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong sự nghiệp công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước, việc phát triển ngành công nghiệp năng lượng đã trở thành một tiền đề cho sự phát triển của các ngành công nghiệp khác. Việt Nam là một đất nước có hệ thống sông ngòi chằng chịt nên có rất nhiều tiềm năng để phát triển ngành công nghiệp năng lượng này. Hiện nay nước ra có rất nhiều các nhà máy thủy điện lớn nhỏ như : Hòa Bình, Yaly, Trị An, Hàm Thuận, Đa Mi, Đa Nhim, Thác Mơ, Thác Bà,… Tuy nhiên tình trạng...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Nghiên cứu đặc điểm thạch học các đá magma và biến chất khu vực thị trấn Cốc Pài, huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang phục vụ đánh giá điều kiện địa chất công trình cho thủy điện Sông Chảy 6

Më ®Çu Trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc, viÖc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp n¨ng lîng ®· trë thµnh mét tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c. ViÖt Nam lµ mét ®Êt níc cã hÖ thèng s«ng ngßi ch»ng chÞt nªn cã rÊt nhiÒu tiÒm n¨ng ®Ó ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp n¨ng lîng nµy. HiÖn nay níc ra cã rÊt nhiÒu c¸c nhµ m¸y thñy ®iÖn lín nhá nh : Hßa B×nh, Yaly, TrÞ An, Hµm ThuËn, §a Mi, §a Nhim, Th¸c M¬, Th¸c Bµ,… Tuy nhiªn t×nh tr¹ng thiÕu ®iÖn vÉn thêng xuyªn x¶y ra, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i x©y dùng thªm c¸c nhµ m¸y thñy ®iÖn ®Ó sím ®¸p øng nhu cÇu sö dông ®iÖn trong s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. C¸c nhµ m¸y thñy ®iÖn thêng ®îc x©y dùng hÇu hÕt ë c¸c vïng nói, n¬i kinh tÕ x· héi cßn chËm ph¸t triÓn. Hµ Giang lµ mét tØnh miÒn nói phÝa b¾c cña Tæ quèc, ®ang cã nhiÒu thay ®æi to lín trong mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng, kinh tÕ x· héi. TØnh ®ang cã chñ tr¬ng tËp trung ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, c¸c c«ng tr×nh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, chÝnh v× vËy nh cÇu ®iÖn phôc vô cho s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t cña tØnh lµ rÊt lín. Trªn ®Þa bµn tØnh Hµ Giang cã mét sè tuyÕn s«ng chÝnh. §ã lµ hÖ thèng s«ng Nho QuÕ, hÖ thèng s«ng G©m, hÖ thèng s«ng Ch¶y. Trªn c¸c tuyÕn s«ng vµ chi nh¸nh 1
cña chóng ®· vµ ®ang tiÕn hµnh c¸c c«ng t¸c kh¶o s¸t vµ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh thñy ®iÖn võa vµ nhá. HÖ thèng S«ng Ch¶y trªn ®Þa bµn tØnh Hµ Giang thuéc phÇn thîng lu n»m trªn ®Þa bµn c¸c huyÖn XÝn MÇn, vµ Hoµng Su Ph×, theo quy ho¹ch sÏ x©y dùng 5 c«ng tr×nh thñy ®iÖn nhá. Dù ¸n thñy ®iÖn S«ng Ch¶y 6 lµ mét trong c¸c dù ¸n trªn. §îc sù ®ång ý cña Ban gi¸m hiÖu trêng §¹i häc Má- ®Þa chÊt, Ban chñ nhiÖm khoa ®Þa chÊt, Bé m«n Kho¸ng Th¹ch, díi sù híng dÉn cña c« Ph¹m ThÞ V©n Anh vµ th©y Lª TiÕn Dòng, t«i ®· tiÕn hµnh thùc hiÖn ®Ò tµi tèt nghiÖp víi tiªu ®Ò: “Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm th¹ch häc c¸c ®¸ magma vµ biÕn chÊt khu vùc thÞ trÊn Cèc Pµi, huyÖn XÝn MÇn, tØnh Hµ Giang phôc vô ®¸nh gi¸ ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt c«ng tr×nh cho thñy ®iÖn S«ng Ch¶y 6 ”. Môc ®Ých cña ®Ò tµi Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm th¹ch häc c¸c ®¸ magma vµ biÕn chÊt khu vùc Cèc Pµi. Tõ ®ã ®¸nh gi¸ ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt c«ng tr×nh phôc vu x©y dùng thñy ®iÖn S«ng Ch¶y 6. NhiÖm vô cña ®Ò tµi Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa chÊt th¹ch häc vµ nghiªn cøu thµnh phÇn vËt chÊt c¸c ®¸ magma vµ biÕn chÊt khu vùc Cèc Pµi. 2
§¸nh gi¸ mùc ®é ¶nh hëng ®Õn ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt c«ng tr×nh khu thñy ®iÖn. Dù b¸o quy m« møc ®é nguy hiÓm cña chóng vµ kiÕn nghÞ c¸c gi¶i ph¸p gi¶m thiÓu còng nh c¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu Ph¬ng ph¸p tæng hîp t liÖu vÒ ®Þa chÊt §ã lµ tæng hîp tÊt c¶ c¸c t liÖu vÒ ®Þa chÊt khu vùc nghiªn cøu tríc thêi gian ®i thùc tËp vµ trong thêi gian viÕt ®å ¸n.Trong kho¶ng thêi gian nµy t«i ®· thu thËp ®îc nhiÒu tµi liÖu liªn quan nh c¸c b¶n vÏ, b¶n b¸o c¸o “ThuyÕt minh vÒ ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt thñy ®iÖn S«ng Ch¶y 6” cña PGS.TS. Lª TiÕn Dòng. Ph¬ng ph¸p lÊy mÉu vµ thÝ nghiÖm trong phßng Trong c«ng t¸c nghiªn cøu ®Þa chÊt c«ng tr×nh viÖc lÊy mÉu, thÝ nghiÖm tÝnh chÊt c¬ lý cña ®Êt ®¸ vµ xö lý sè liÖu thÝ nghiÖm lµ c«ng viÖc kh«ng thÓ thiÕu. MÉu th¹ch häc l¸t máng: ®îc lÊy t¹i cac ®iÓm lé tù nhiªn hoÆc nh©n t¹o cña c¸c lo¹i ®¸ kh¸c nhau trªn c¸c lé tr×nh ®Þa chÊt, gåm hai lo¹i: MÉu m¾t thêng vµ mÉu l¸t máng 3
MÉu m¾t thêng: ®îc lÊy nh»m nghiªn cøu thµnh phÇn, cÊu t¹o, kiÕn tróc cña ®¸ ë ngoµi thùc ®Þa vµ trong phßng. KÝch thíc cña mÉu (6x9x12)cm. MÉu l¸t máng: ®îc lÊy t¹i c¸c ®iÓm quan s¸t cña c¸c ®¸ nh»m nghiªn cøu thµnh phÇn, cÊu t¹o, kiÕn tróc vµ x¸c®Þnh tªn ®¸ díi kÝnh hiÓn vi ph©n cùc. KÝch thíc cña mÉu (2x3x4)cm. CÊu tróc ®å ¸n bao gåm c¸c ch¬ng môc sau: Më ®Çu Ch¬ng 1. §Æc ®iÓm ®Þa lý tù nhiªn, kinh tÕ, nh©n v¨n vµ lÞch sö nghiªn cña ®Þa chÊt vïng XÝn MÇn. Ch¬ng 2. CÊu tróc ®Þa chÊt vïng XÝn MÇn- Hµ Giang Ch¬ng 3. §Æc ®iÓm c¸c ®¸ magma vµ biÕn chÊt khu vùc XÝn MÇn Ch¬ng 4. §¸nh gi¸ ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt c«ng tr×nh phôc vô x©y dùng thñy ®iÖn S«ng Ch¶y 6. KÕt luËn Trong thêi gian ®i thùc tËp vµ lµm ®å ¸n tèt nghiÖp t«i lu«n nhËn ®îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o trong bé m«n Kho¸ng Th¹ch, §Æc biÖt lµ sù gióp ®ì vµ chØ b¶o tËn t×nh cña Th.S Ph¹m ThÞ V©n Anh 4
vµ PGS.TS Lª TiÕn Dòng.T«i xin b¶y tá lßng c¶m ¬n ch©n thµnh ®èi víi tÊt c¶ sù gióp ®ì quý b¸u ®ã. Do kiÕn thøc cßn h¹n chÕ céng víi ®èi tîng nghiªn cøu cßn míi mÎ do ®ã b¶n ®å ¸n cña t«i kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu vµ sai sãt, rÊt mong sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy, ¸c c« cïng c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®Ó b¶n ®å ¸n ®îc hoµn thiÖn h¬n. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! Ch¬ng 1 ®Æc ®iÓm ®Þa lý tù nhiªn, kinh tÕ, nh©n v¨n vµ lÞch sö nghiªn cøu ®Þa chÊt vïng xÝn mÇn 1.1 §Æc ®iÓm ®Þa lý tù nhiªn. 1.1.1 VÞ trÝ ®Þa lý 5
Vïng nghiªn cøu n»m ë phÝa t©y tØnh Hµ Giang, thuéc thÞ trÊn Cèc Pµi, huyÖn XÝn MÇn, c¸ch thÞ x· Hµ Giang kho¶ng 120km, c¸ch Hµ Néi 400km vÒ phÝa b¾c. Toµn bé vïng nghiªn cøu n»m vÒ phÝa thîng lu cÇu Cèc Pµi kho¶ng 0,3-0,4km víi täa ®é 22˚41'24.57"N vµ 104˚27'59.36"E. 1.1.2 §Æc ®iÓm ®Þa h×nh Vïng nghiªn cøu cã ®Þa h×nh kh¸ phøc t¹p. §Þa h×nh chñ yÕu lµ nói cao, ®é dèc kh¸ lín, xen kÏ lµ c¸c thung lòng, s«ng suèi chia c¾t nhiÒu. C¸c khèi nói kÐo dµi theo ph¬ng ®«ng b¾c t©y nam. 1.1.3 M¹ng s«ng suèi S«ng Ch¶y lµ mét phô lu cÊp 1 cña S«ng L« vµ lín thø 2 sau nh¸nh S«ng G©m. Lu vùc S«ng Ch¶y n»m ë phÝa ®«ng b¾c ViÖt Nam, phÝa t©y gi¸p víi lu vùc s«ng Hång, víi d·y nói Con Voi lµ ®êng ph©n níc gi÷a hai lu vùc nµy, phÝa b¾c vµ ®«ng b¾c gi¸p víi lu vùc S«ng L«. 6
H×nh: vÞ trÝ vïng nghiªn cøu 7
Trªn ®Þa bµn tØnh Hµ Giang, S«ng Ch¶y lµ phÇn thîng nguån, víi c¸c suèi nhanh b¾t nguån tõ c¸c ®Ønh cao cña d·y nói T©y C«n LÜnh. §Ønh T©y C«n LÜnh cã ®é cao 2427m. Trong ph¹m vi c«ng tr×nh cña dù ¸n S«ng Ch¶y 6, dßng s«ng Ch¶y cã híng ch¶y chung lµ ®«ng b¾c - t©y nam. Mé sè ®o¹n s«ng uèn khóc nhÑ chuyÓn híng ®«ng - t©y hoÆc ®«ng - nam -t©y b¾c. §o¹n tuyÕn ®Ëp, s«ng Ch¶y cã híng ch¶y lµ b¾c - t©y b¾c. §Þa h×nh däc lßng s«ng Ch¶y kh¸ b×nh æn, chªnh cao kh«ng lín. T¹i ®iÓm ®u«i hå chøa, ®é cao mÆt ®¸y s«ng kho¶ng 291m. Nh vËy chªnh lÖch vÒ ®é cao gi÷a ®Ønh hå vµ ®u«i hå kho¶ng 23-25m, Däc lßng s«ng, kh«ng cã th¸c ghÒnh. Líp trÇm tÝch aluvi cã ph©n bè hÑp, chñ yÕu lµ c¸c tÝch tô lßng hiÖn ®¹i, b·i båi quy m« nhá. PhÇn bê s«ng s¸t mÐp níc, thêng lé mét vÖt ®¸ gèc thµnh phÇn granitoit. Trªn ®o¹n s«ng, v¾ng mÆt hoµn toµn c¸c bËc thÒm. S«ng Ch¶y ®o¹n XÝn MÇn thuéc kiÓu x©m thùc däc c- êng ®é cao. MÆt c¾t ngang s«ng h×nh ch÷ V kh¸ ®èi xøng. BÒ mÆt sên hai bªn lßng s«ng cã ®é dèc lín, trung b×nh 20-25˚. §o¹n tuyÕn ®Ëp, s«ng Ch¶y cã ph¬ng ¸ kinh tuyÕn, lßng s«ng më réng mét chót so víi thîng lu. BÒ mÆt sên ph¶i tho¶i h¬n so víi bªn bê tr¸i. 8
C¸c ®¸ gèc lé kh¸ m¹nh s¸t mÐp bê s«ng nhÊt lµ bªn bê tr¸i. Lßng s«ng lÊp ®Çy bëi tÇng c¸t vµ cuéi, chiÒu dµy theo tµi liÖu khoan vµ ®Þa vËt lý ®Õn 15m. C¸c nh¸nh S«ng Ch¶y Trong ®o¹n hå chøa, s«ng Ch¶y cã mét sè nh¸nh nhá ë hai bªn bê ph¶i vµ bê tr¸i. C¸c suèi nh¸nh cã lu vùc kh«ng lín tõ vµi km2 ®Õn 40-50 km2. Suèi nh¸nh lín nhÊt lµ suèi NÊm DÇn cã cöa n»m c¸ch tuyÕn ®Ëp 500m vÒ phÝa bê tr¸i. Suèi NÊm DÇn gåm cã hai nh¸nh lín, diÖn tÝch lu vùc gÇn 150 km2. Trªn dßng suèi nµy sÏ cã dù ¸n thñy ®iÖn nhá víi c«ng suÊt 5-6MW. C¸c suèi nh¸nh kh¸c nh Tµ Lai, §ång KÐ, Tµ §ång Lñng, Nµ Sai, NËm Hai ®Òu lµ c¸c suèi nhá, diÖn tÝch lu vùc kh«ng qu¸ 20 km 2. Trõ suèi NÊm DÇn, c¸c suèi kh¸c ®Òu rÊt dèc vµ ng¾n. Trªn dßng suèi lé rÊt nhiÒu ®¸ gèc t¹o nªn c¸c th¸c vµ ghÒnh rÊt ®Ñp. 1.1.4 §Æc ®iÓm khÝ hËu Khu vùc nghiªn cøu thuéc tØnh miÒn nói cao nªn khÝ hËu mang tÝnh chÊt nhiÖt ®íi giã mïa, l¹nh râ rÖt so víi vïng thÊp vµ trung du kÕ cËn.. §é Èm trong n¨m cao, ma nhiÒu vµ kÐo dµi nhiÖt ®é m¸t vµ l¹nh. NhiÖt ®é trung b×nh ë XÝn mÇn dao ®éng tõ 18- 20˚C .Dao ®éng nhiÖt ®é ngµy ®ªm diÔn ra m¹nh mÏ h¬n vïng ®ång b»ng. Biªn ®é nhiÖt trong n¨m cã sù 9
dao ®éng trªn 10˚C vµ trong ngµy còng tõ 6 - 7˚C. Hµng n¨m ®îc ph©n thµnh 2 mïa: mïa ma vµ mïa kh« Mïa ma: tõ th¸ng 4 ®Õn th¸ng 10 Mïa kh«: tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 3 n¨m sau Lîng ma t¬ng ®èi nhiÒu, trung b×nh tõ 2000-3000 mm vµ cã nhiÒu s- ¬ng mï ChÕ ®é ma kh¸ phong phó. Lîng ma hµng n¨m ®¹t 2860mm. §é Èm b×nh qu©n hµng n¨m ®¹t 85% sù dao ®éng còng kh«ng lín l¾m. 1.1.5 §Æc ®iÓm thùc vËt Líp phñ thùc vËt kh¸ nghÌo nµn, kh«ng cã rõng c©y cá lÊy gç vµ rõng giµ. Däc hai bªn bê S«ng Ch¶y, mét sè n¬ng rÉy vµ rõng t¸i sinh. Tuy nhiªn phÇn lín chóng n»m ë ®é cao trªn 295m 1.2 Kinh tÕ nh©n v¨n 1.2.1 D©n c Vïng nghiªn cøu lµ bé phËn cña c¸c tØnh miÕn nói phÝa B¾c.MËt ®é d©n c trong vïng rÊt tha thít kho¶ng 60 ngêi/km2. Cã nhiÒu d©n téc cïng chung sèng trong c¸c b¶n lµng nh Kinh, Nïng, M«ng, MÌo, La ChÝ, Phï L¸ … Mét sè d©n téc sèng ë c¸c vïng nói cao, chñ yÕu nhê vµo ph¸t n¬ng lµm 10
rÉy vÉ cßn t×nh tr¹ng du canh, du c, ®êi sèng cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n, chñ yÕu lµ tù cung tù cÊp. 1.2.2 Giao th«ng vËn t¶i Lµ khu vùc n»m ë vïng s©u vïng xa, nhng ®iÒu kiÖn giao th«ng ®Õn vïng l¹i kh«ng mÊy khã kh¨n. Tõ B¾c Quang trªn quèc lé sè 2, theo ®êng nhùa qua thÞ trÊn Hoµng Su Ph× ®Õn vïng nghiªn cøu víi tæng chiÒu dµi gÇn 100km. TuyÕn ®êng nhùa nh×n chung ®¶m b¶o cho c¸c lo¹i ph¬ng tiÖn ®i l¹i dÔ dµng.Tuy nhiªn vµo mïa ma, cã thÓ x¶y ra c¸c sù cè do trît lë ®Êt däc theo taluy ©m vµ taluy d¬ng. Ngoµi ra trong vïng cßn cã c¸c ®êng mßn lèi liÒn gi÷a c¸c b¶n lµng. Nh÷ng con ®êng nµy thêng nhá hÑp, cheo leo trªn sên nói, mïa ma viÖc ®i l¹i rÊt khã kh¨n. Ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn chñ yÕu lµ mang v¸c vµ ngùa thå. Nh×n chung giao th«ng trong vïng thuËn lîi cho c«ng t¸c nghiªn cøu ®Þa chÊt vµo mïa kh«. Dù ¸n thñy ®iÖn S«ng Ch¶y 6 n»m s¸t tuyÕn ®êng nhùa nãi trªn do ®ã kh¸ thuËn lîi cho c«ng t¸c kh¶o s¸t vµ x©y dùng. 1.2.3 Kinh tÕ Vïng nghiªn cøu gåm c¸c x· cña tØnh miÒn nói phÝa B¾c. Kinh tÕ nh×n chung cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, chñ yÕu lµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, 11
n¨ng suÊt c©y trång thÊp chØ ®ñ tù cung tù cÊp cho nh©n d©n ®Þa ph- ¬ng. Do ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh hiÓm trë, giao th«ng bÞ ph©n c¾t bëi nhiÒu nói cao, vùc s©u nªn viÖc ®i l¹i cña ngêi d©n vïng cao nµy rÊt khã kh¨n, mËt ®é d©n c thÊp, ph©n bè kh«ng ®Òu, tËp chñ yÕu ë c¸c thÞ trÊn vµ ven ®êng quèc lé vµ c¸c vïng chuyªn canh s¶n xuÊt l¬ng thùc tËp trung nªn viÖc ®i l¹i giao lu hµng hãa gi÷a c¸c vïng trong khu vùc vµ c¸c ®Þa ph¬ng kh¸c cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. Ngoµi ra, huyÖn XÝn MÇn cµng ë thÕ khã kh¨n h¬n so víi c¸c huyÖn kh¸c trong tØnh v× cha ®îc mét doanh nghiÖp nµo ®ì ®Çu vÒ hç trî ph¸t triÓn. ChÝnh v× vËy huyÖn XÝn MÇn giê vÉn ®îc xÐt lµ huyÖn nghÌo víi 3884 hé nghÌo/10388, sè hé cËn nghÌo còng lín ®Õn 6000 hé. Bªn c¹nh nh÷ng khã kh¨n h¹n chÕ trªn, ®iÒu kiÖn tù nhiªn còng cã nhiÒu tiÒm n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ, nhÊt lµ ph¸t triÓn n«ng - l©m nghiÖp vµ th¬ng m¹i -dÞch vô - du lÞch víi c¸c u thÕ næi bËt nh: cã diÖn tÝch ®Êt ®ai cha ®îc khai th¸c rÊt réng lín; cã nhiÒu danh lam th¾ng c¶nh víi b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc phong phó. Trong khu vùc nµy ®· cã líi ®iÖn quèc gia, ®¸p øng vÒ c¬ b¶n nhu cÇu sö dông ®iÖn cho s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t. 12
Tãm l¹i: Vïng nghiªn cøu n»m trong khu vùc ®Þa h×nh miÒn nói hiÓm trë, chñ yÕu lµ nói cao, sên dèc nhng nh×n chun c¸c ®Æc ®iÓm ®Þa lý tù nhiªn, kinh tÕ, nh©n v¨n cña khu vùc vÉn thuËn lîi cho c«ng t¸c nghiªn cøu ®¹i chÊt, c¸c khã kh¨n ®Òu cã thÓ kh¾c phôc trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu. 1.3 LÞch sö nghiªn cøu ®Þa chÊt C«ng t¸c nghiªn cøu ®Þa chÊt vïng c«ng t¸c g¾n liÒn víi viÖc nghiªn cøu ®Þa chÊt vïng §«ng B¾c ViÖt Nam. Trong hÖ thèng b¶n ®å ®Þa chÊt tû lÖ 1: 200.000, vïng c«ng t¸c thuéc tê b¶n ®é ®Þa chÊt F48 – IX thµnh lËp vµo kho¶ng thêi gian n¨m 1988 vµ xuÊt b¶n hiÖu ®Ýnh n¨m 2000. Khu vùc nµy cha ®îc kh¶o s¸t lËp b¶n ®å ®Þa chÊt tû lÖ 1: 50.000. Trong vïng cña dù ¸n cha cã c¸c c«ng tr×nh th¨m dß, kh¶o s¸t vµ khai th¸c kho¸ng s¶n nµo ®¸ng kÓ ngoµi mét sè b·i khai th¸c c¸t díi lßng s«ng. Theo c¸c tµi liÖu ®· cã, vïng c«ng t¸c thuéc phÇn tiÕp gi¸p gi÷a batholit S«ng Ch¶y víi c¸c thµnh t¹o trÇm tÝch lôc nguyªn cacbonat møc tuæi Cambri – hÖ tÇng Hµ Giang. Khèi x©m nhËp batholit S«ng Ch¶y lµ mét thÓ ®Þa chÊt phùc t¹p vµ cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu trong vµ ngoµi níc VÒ mÆt ®Þa chÊt c«ng tr×nh, trªn tuyÕn S«ng Ch¶y thuéc ph¹m vi tØnh Hµ Giang, Tæng c«ng ty S«ng §µ vµ c¸c c«ng ty thµnh viªn ®ang tiÕn 13
hµnh kh¶o s¸t mét lo¹t dù ¸n thñy ®iÖn trong ®ã cã dù ¸n thñy ®Ön S«ng Ch¶y 6. VÒ phÝa h¹ lu, trªn ®Þa b¶n tØnh Lµo Cai, cã dù ¸n thñy ®iÖn B¾c Hµ hiÖn ®ang ®îc x©y dùng vµ mét sè dù ¸n thñy ®iÖn nhá kh¸c. Ch¬ng 2 ®Æc ®iÓm ®Þa chÊt khu vùc 14
2.1 §Þa tÇng Giíi Paleozoi HÖ Cambri HÖ tÇng Hµ Giang (€hg) HÖ tÇng Hµ Giang do Bourret R. 1922 ( Lamede HaGiang); TrÇn V¨n TrÞ 1975 (HÖ tÇng Hµ Giang) x¸c lËp n¨m ®Ó chØ cho c¸c thµnh t¹o lôc nguyªn vµ carbonat ph©n bè rÊt réng r·i ë vïng §«ng B¾c ViÖt nam. Theo c¸c t¸c gi¶ trªn, thµnh phÇn hãa häc vña hÖ tÇng bao gåm: a) ®¸ phiÕn biotit-th¹ch anh cã granat, ®¸ phiÕn sericit-clorit cã vËt chÊt than,thÊu kÝnh ®¸ v«i hoa hãa,600m; b)®¸ v«i d¨m kÕt xen líp máng ®¸ phiÕn sericit, 100m; c)®¸ phiÕn sÐt-sericit cã vËt chÊt than (shungit),Phylit,®¸ v«i,400m d)®¸ v«i trøng c¸ xen nh÷ng líp phylit v«i cã sericit 200m e)®¸ phiÕn sÐt-sericit xen líp máng bét kÕt hoÆc thÊu kÝnh ®¸ v«i,300m f)®¸ phiÕn bét kÕt xen ®¸ v«i,500m Trong vïng c«ng t¸c vµ diÖn tÝch kÕ cËn, hÖ tÇng Hµ Giang cã hai tËp th¹ch häc rÊt kh¸c nhau. §ã lµ tËp ®¸ phiÕn th¹ch anh Sericit vµ tËp ®¸ carbonat Mèi quan hÖ ®Þa chÊt gi÷a hai tËp ®¸ ®ang m« t¶ lµ chuyÓn 15
tiÕp chØnh hîp. Tõ trªn cÇu Cèc Pµi, cã thÓ quan s¸t ®îc cÊu t¹o chØnh hîp gi÷a ®¸ v«i ë phÇn trªn vµ ®¸ trÇm tÝch lôc nguyªn ë phÇn thÊp. TËp díi (€hg1) ChiÕm toµn bé diÖn tÝch khu ®Çu mèi vµ vïng kÕ cÇn. MÆt c¾t tiªu biÓu cã thÓ quan s¸t tõ mÐp níc s«ng Ch¶y ®o¹n tuyÕn ®Ëp lªn trªn khu vùc thÞ trÊn Cèc Pµi. C¸c hè khoan cña dù ¸n hoµn toµn ph©n bè trong tËp díi cña hÖ tÇng Hµ Giang. VÒ mÆt ®Þa h×nh ®Þa m¹o, tËp díi trïng víi c¸c d¶i ®Þa h×nh nói cã bÒ mÆt tho¶i, ®é dèc 15-20˚, líp tµn tÝch cã chiÒu dµy lín,chñ yÕu sÐt lÉn d¨m s¹n vµ cóc ®¸. C¸c líp ®¸ gèc chØ ®îc bãc lé däc bê s«ng vµ c¸c taluy ®êng lín. C¸c quan s¸t ngoµi trêi cho thÊy,thµnh phÇn th¹ch häc bao gåm c¸c líp ®¸ phiÕn th¹ch anh sericit, ®¸ phiÕn sÐt, ®¸ phiÕn argilit,c¸c thÊu kÝnh ®¸ phiÕn sÐt than quy m« nhá. VÒ mÆt cÊu t¹o ®Þa chÊt tËp díi ®ãng vai trß lµ nh©n nÕp låi. T¹i khu vùc tuyÕn ®Ëp c¸c ®¸ cã thÕ n»m chung lµ c¾m vÒ phÝa t©y nam gãc dèc 10˚ ®Õn 20˚. Do ¶nh hëng cña ®øt g·y, c¸c líp ®¸ phiÕn nguyªn thñy bÞ dÞch chuyÓn thÕ n»m x¸o trén kh¸ m¹nh nhÊt lµ phÝa bê ph¶i. 16
TËp trªn (€hg2 ) Tõ cÇu Cèc Pµi cã thÓ qu¸n s¸t ®îc c¸c d¶i nói ®¸ v«i ph©n c¾t rÊt m¹nh mÏ víi c¸c líp ®¸ v«i ph©n líp dµy ®Õn d¹ng khèi. Däc lßng s«ng, vÒ phÝa h¹ lu cÇu Cèc Pµi 500m, c¸c ®¸ v«i ®· kÐo xuèng vµ trµn ngËp khu vùc lßng s«ng vµ hai bªn bê. Thµnh phÇn th¹ch häc bao gåm c¸c ®¸ v«i mµu xanh vµ ®¸ v«i tr¾ng x¸m. §¸ cã cÊu t¹o d¶i ph©n líp. ChiÒu dµy líp tõ 5-10cm ®Õn vµi chôc cm, ®«i khi cã cÊu t¹o khèi. Giíi Kainozoi HÖ §Ö tø (aQ),Thèng Holocen, phô thèng trªn (aQ 23) C¸c trÇm tÝch Kainozoi trong vïng c«ng t¸c ph¸t triÓn rÊt yÕu ít hiÖn diÖn díi d¹ng c¸c trÇm tÝch lßng vµ b·i båi hiÖn ®¹i. Thµnh phÇn ®a phÇn gåm c¸t lÉn Ýt sÐt vµ cuéi s¹n. Trªn tuyÕn ®Ëp, c¸c hè khoan th¨m dß cho thÊy, líp trÇm tÝch lßng gåm hai phÇn. PhÇn trªn gåm c¸t h¹t mÞn ®Õn c¹t h¹t trung dµy 2-3m, phÇn díi gåm cuéi sái lÉn s¹n vµ c¸t dµy ®Õn 15-16 m. §©y chÝnh lµ nguån vËt liÖu x©y dùng cã gi¸ trÞ. 17
2.2 Magma x©m nhËp C¸c thµnh t¹o magma x©m nhËp trong vïng ®îc m« t¶ trong phøc hÖ S«ng Ch¶y møc tuæi Devon. Trªn quy m« khu vùc, khèi S«ng Ch¶y cã diÖn tÝch trªn 4000km 2 chiÕm mét phÇn rÊt lín ®Þa b¶n huyÖn XÝn MÇn, Hoµng Su Ph×, MÌo V¹c, Yªn Minh vµ kÐo sang Trung Quèc. Cho ®Õn nay, cÊu tróc ®Þa chÊt vµ nguån gèc cña granitoit S«ng Ch¶y cßn cã rÊt nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau. Tuy nhiªn ®iÒu ®ã kh«ng lµm ¶nh hëng ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt c«ng tr×nh dù ¸n thñy ®iÖn S«ng Ch¶y 6. Trong ph¹m vi dù ¸n, diÖn tÝch lßng hå trïng víi mét bé phËn cña khèi S«ng Ch¶y. Ranh giíi gi÷a ®Þa chÊt gi÷a khèi S«ng Ch¶y vµ c¸c trÇm tÝch lôc nguyªn hÖ tÇng Hµ Giang n»m c¸ch cÇu Cèc Pµi vÒ phÝa thîng lu ngãt 2km. T¹i d¶i ®¸ gèc phÝa bê tr¸i khu tuyÕn ®Ëp, quan s¸t thÊy c¸c thÊu kÝnh nhá ®¸ granit xuyªn c¾t chØnh hîp víi c¸c líp ®¸ phiÕn th¹ch anh sericit. Thµnh phÇn th¹ch häc cña khèi S«ng Ch¶y bao gåm c¸c ®¸ granit, biotit, granitognei,granit d¹ng næi ban. §¸ cã cÊu t¹o gneis vµ gneis d¹ng m¾t. KiÕn tróc næi ban, kiÕn tróc cµ n¸t vµ milonit. 18
2.3 KiÕn tróc vµ cÊu t¹o Vïng c«ng t¸c n»m trong ®íi kiÕn t¹o §«ng B¾c ViÖt Nam thuéc ®íi t- íng cÊu tróc Hµ Giang. VÒ phÝa t©y lµ d·y nói Con Voi t¹o nªn bëi c¸c ®¸ biÕn chÊt cao thuéc tíng Amphibolit phøc hÖ s«ng Hång. PhÝa ®«ng b¾c lµ khèi S«ng Ch¶y t¹o nªn bëi c¸c ®¸ granitoid d¹ng gneis. C¸c thµnh t¹o cña hÖ tÇng Hµ Giang trong vïng dù ¸n cã nguån gèc tõ c¸c trÇm tÝch sÐt vµ carbonat, biÕn chÊt thÊp trong ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é 300-450˚ Trªn b×nh ®å hiÖn ®¹i, chóng bÞ uèn nÕp vµ biÕn d¹ng m¹nh mÏ. Trªn quy m« hÑp cña vïng c«ng t¸c, kh«ng c¸c ®Þnh ®îc chÝnh x¸c cÊu t¹o uèn nÕp nguyªn thñy cña c¸c thµnh t¹o ®Þa chÊt. C¸c khèi nói n»m ®éc lËp hoÆc bÞ che phñ díi tÇng trÇm tÝch hoÆc phong hãa cã chiÒu dµy kh¸ lín. C¾n cø theo ®Æc ®iÓm thµnh phÇn vËt chÊt, khu vùc c«ng t¸c ®îc ph©n chia thµnh hai tÇng cÊu tróc chÝnh nh sau: TÇng cÊu tróc díi : bao gåm toµn bé diÖn ph©n bè cña hÖ tÇng Hµ Giang. Thµnh phÇn th¹ch häc bao gåm ®¸ phiÕn th¹ch anh sericit vµ ®¸ v«i, dolomit. §êng ph¬ng cÊu tróc chung trong vïng c«ng t¸c lµ t©y b¾c ®«ng nam. TÇng cÊu tróc díi t¹o thµnh mét phøc nÕp låi, nh©n trïng víi c¸c ®¸ 19
phiÕn th¹ch anh sericit, c¸nh lµ c¸c ®¸ v«i dolomit. Mét bé phËn phÇn nh©n bÞ khèi granit S«ng Ch¶y xuyªn c¾t vµ lµm biÕn d¹ng. TÇng cÊu tróc trªn : trïng víi diÖn ph©n bè cña batholit S«ng Ch¶y. Mét ®Æc ®iÓm næi bËt vµ mang tÝnh ®Æc thï, c¸c ®¸ granit khèi S«ng Ch¶y cã tÝnh ph©n phiÕn vµ gneis hãa rÊt m¹nh. §êng ph¬ng cÊu t¹o ph©n phiÕn trïng víi ®êng ph¬ng cÊu tróc cña ®¸ v©y quanh. ChÝnh v× ®Æc ®iÓm nµy, nhiÒu nhµ ®Þa chÊt gäi ®ã lµ ‘Vßm S«ng Ch¶y ” . §Æc ®iÓm ho¹t ®éng ph¸ hñy ®øt g·y kiÕn t¹o C¸c ho¹t ®éng ®øt g·ykiÕn t¹o trong vïng ph¸t triÓn kh¸ m¹nh mÏ qua nhiÒu giai ®o¹n ®Þa chÊt. Pha kiÕn t¹o liªn quan ®Õn biÕn d¹ng dÎo C¸c pha kiÕn t¹o cæ liªn quan víi biÕn d¹ng dÎo cña batholit S«ng Ch¶y cã tuæi cæ nhÊt, dù kiÕn trong pha kiÕn t¹o Indoxini. Liªn quan víi pha biÕn d¹ng nµy, c¸c ®¸ bÞ Ðp phiÕn, milonit hãa vµ siªu milonit. ¶nh h- ëng cña pha biÕn d¹ng cæ ®èi víi ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt dù ¸n thñy ®iÖn S«ng Ch¶y 6 lµ kh«ng lín. C¸c pha kiÕn t¹o liªn quan víi biÕn d¹ng dßn 20