Luận văn Thạc sĩ Chuyên khoa cấp I: Khảo sát tình hình sử dụng kháng sinh trong điều trị đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) tại khoa nội B bệnh viện đa khoa tỉnh Thái Bình năm 2010

BỘ Y TẾ<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI<br /> <br /> VŨ MẠNH HÙNG<br /> KHẢO SÁT TÌNH HÌNH SỬ DỤNG KHÁNG SINH TRONG<br /> ĐIỀU TRỊ ĐỢT CẤP BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH<br /> (COPD) TẠI KHOA NỘI B BỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH<br /> THÁI BÌNH NĂM 2010<br /> <br /> LUẬN VĂN DƯỢC SĨ CHUYÊN KHOA CẤP I<br /> <br /> HÀ NỘI - 2013<br /> <br /> BỘ Y TẾ<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI<br /> <br /> VŨ MẠNH HÙNG<br /> KHẢO SÁT TÌNH HÌNH SỬ DỤNG KHÁNG SINH TRONG<br /> ĐIỀU TRỊ ĐỢT CẤP BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH<br /> (COPD) TẠI KHOA NỘI B BỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH<br /> THÁI BÌNH NĂM 2010<br /> LUẬN VĂN DƯỢC SĨ CHUYÊN KHOA CẤP I<br /> <br /> MãSố : CK 62.73.05.05<br /> Chuyên ngành : Dược lâm sàng<br /> Người hướng dẫn :TS.Nguyễn Hoàng Anh<br /> BSCKII.Hà Quốc Phòng<br /> Nơi thực hiện đề tài : - ĐH Dược Hà Nội<br /> - BVĐK tỉnh Thái Bình<br /> HÀ NỘI - 2013<br /> <br /> §Æt vÊn ®Ò<br /> BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh (COPD: Chronic Obstructive Pulmonary<br /> Disease) lµ mét danh tõ dïng ®Ó chØ mét nhãm bÖnh lý ®­êng h« hÊp cã ®Æc<br /> tÝnh chung lµ sù t¾c nghÏn ®­êng thë kh«ng håi phôc hoµn toµn. §©y lµ mét<br /> nhãm bÖnh h« hÊp th­êng gÆp trªn thÕ giíi còng nh­ ë n­íc ta [12], [11], [39],<br /> [79].<br /> N¨m 1990, nghiªn cøu vÒ t×nh h×nh bÖnh tËt toµn cÇu cña Tæ chøc Y tÕ<br /> thÕ giíi (WHO) ­íc tÝnh tû lÖ m¾c COPD trªn toµn thÕ giíi lµ 9,33/1000 d©n<br /> ®èi víi nam vµ 7,33/1000 d©n ®èi víi n÷ [48].Năm 2008 ước tính trªn toµn<br /> thÕ giíi cã kho¶ng 600 triÖu ng­êi m¾c bÖnh [34].<br /> ë ViÖt Nam, theo Ng« Quý Ch©u vµ cộng sự (2005) tû lÖ m¾c COPD<br /> trong d©n c­ thµnh phè Hµ Néi chung cho c¶ hai giíi lµ 2% (nam: 3,4% vµ<br /> n÷: 0,7%) [2]. Tû lÖ m¾c COPD ë nh÷ng ng­êi trªn 40 tuæi ë thµnh phè H¶i<br /> Phßng lµ 5,65% (nam: 7,91% vµ n÷: 3,63%) [57]. Trong mét nghiªn cøu t¹i<br /> thµnh phè B¾c Giang vÒ tû lÖ m¾c COPD ë nh÷ng ng­êi trªn 40 tuæi lµ 2,3%<br /> (nam: 3,0% vµ n÷: 1,7%) [1].<br /> COPD lµ bÖnh th­êng kÐo dµi, xen kÏ gi÷a nh÷ng giai ®o¹n æn ®Þnh lµ c¸c<br /> ®ît cÊp cã thÓ ®e do¹ tÝnh m¹ng ng­êi bÖnh [17], [29]. Mét ®ît cÊp ®­îc xem<br /> nh­ lµ mét biÕn cè trong diÔn biÕn tù nhiªn cña bÖnh, nã ®­îc thÓ hiÖn ®Æc tr­ng<br /> qua c¸c triÖu chøng t¨ng khã thë, ho vµ/hoÆc kh¹c ®êm v­ît khái giíi h¹n b×nh<br /> th­êng g©y ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn cuéc sèng còng nh­ cã thÓ ®e do¹ ®Õn tÝnh<br /> m¹ng cña bÖnh nh©n.<br /> HiÖn nay trªn thÕ giíi còng nh­ ë ViÖt Nam ph¸c ®å chñ yÕu ®Ó ®iÒu trÞ<br /> ®ît cÊp COPD bao gåm : thuèc gi·n phÕ qu¶n, kh¸ng sinh, glucocorticoid .<br /> <br /> 1<br /> <br /> Trong ®ã ®Ó ®iÒu trÞ còng nh­ ®Ò phßng béi nhiÔm (rÊt hay x¶y ra ë bÖnh<br /> nh©n COPD) c¸c thÇy thuèc th­êng ph¶i sö dông kh¸ng sinh.<br /> Sö dông kh¸ng sinh trong ®iÒu trÞ COPD gãp phÇn rÊt lín c¶i thiÖn t×nh<br /> tr¹ng bÖnh tËt cña bÖnh nh©n còng nh­ c¶i thiÖn chÊt l­îng cuéc sèng cña hä, tuy<br /> nhiªn viÖc sö dông thuèc nãi chung vµ sö dông kh¸ng sinh nãi riªng lµ ®Æc thï<br /> cña tõng c¬ së kh¸m ch÷a bÖnh .<br /> Bệnh viện đa khoa tỉnh Thái Bình là một bệnh viện tuyến tỉnh được công<br /> nhận hạng 1, phục vụ khám chữa bệnh và bảo vệ sức khỏe cho nhân dân với số<br /> lượng bệnh nhân trung bình khoảng 1000 bệnh nhân hàng tháng trong đó có rất<br /> nhiều bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính được điều trị chủ yếu tại<br /> khoa Nội B của bệnh viện. Hiện chưa có nghiên cứu nào được thực hiện nhằm<br /> đánh giá việc sử dụng kháng sinh trong điều trị đợt cấp COPD tại bệnh viện.<br /> Do vËy chóng t«i tiÕn hµnh thùc hiÖn ®Ò tµi : "Khảo sát t×nh h×nh sö<br /> dông kh¸ng sinh trong ®iÒu trÞ ®ît cÊp bÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh<br /> (COPD) t¹i khoa Néi B - BÖnh viÖn ®a khoa tØnh Th¸i B×nh n¨m 2010" víi<br /> môc tiªu :<br /> 1.M« t¶ ®Æc ®iÓm bÖnh nh©n ®ît cÊp COPD ®­îc ®iÒu trÞ tại khoa Nội B<br /> bệnh viện đa khoa tỉnh Thái Bình vào năm 2010<br /> 2.Kh¶o s¸t vµ ph©n tÝch lựa chọn kh¸ng sinh trong ®iÒu trÞ ®ît cÊp COPD<br /> trong mẫu nghiên cứu.<br /> Kết quả thu được hy vọng giúp đề xuất các giải pháp góp phần tăng cường<br /> sử dụng thuốc hợp lý trong điều trị đợt cấp COPD tại bệnh viện.<br /> <br /> 2<br /> <br /> Ch­¬ng 1<br /> Tæng quan<br /> 1.1. Mét sè ®Æc ®iÓm vÒ COPD<br /> <br /> 1.1.1. S¬ l­îc lÞch sö<br /> Sù hiÓu biÕt vÒ COPD ®· b¾t ®Çu tõ h¬n 200 n¨m tr­íc ®©y nh­ng ®Õn<br /> tËn nh÷ng n¨m cuèi thÕ kû XX th× nghiªn cøu vÒ COPD míi thùc sù ph¸t<br /> triÓn.<br /> N¨m 1966, Burows ®· lÇn ®Çu tiªn ®­a ra thuËt ng÷ COPD ®Ó thèng nhÊt<br /> gi÷a thuËt ng÷ viªm phÕ qu¶n m¹n hay ®­îc dïng ë ch©u ¢u vµ thuËt ng÷ khÝ<br /> phÕ thòng ®­îc dïng chñ yÕu ë Hoa Kú [64].<br /> Tõ n¨m 1992, thuËt ng÷ COPD ®· chÝnh thøc thay thÕ cho c¸c tªn gäi<br /> kh¸c vÒ bÖnh vµ ¸p dông trªn toµn thÕ giíi, nã ®­îc dïng trong ph©n lo¹i<br /> bÖnh tËt quèc tÕ lÇn thø 9 vµ lÇn thø 10 [78].<br /> N¨m 1995, n¨m ®¸nh dÊu b­íc ngoÆt khi héi lång ngùc Mü (ATS), héi h« hÊp<br /> Ch©u ¢u (ERS) vµ c¸c héi lång ngùc kh¸c ®ång lo¹t ®­a ra c¸c h­íng dÉn vÒ chÈn<br /> ®o¸n vµ ®iÒu trÞ COPD.<br /> N¨m 1998, WHO vµ NHLBI ®Ò ra s¸ng kiÕn toµn cÇu cho bÖnh phæi t¾c<br /> nghÏn m¹n tÝnh (GOLD) vµ ®­a ra khuyÕn c¸o vÒ chÈn ®o¸n, ®iÒu trÞ vµ phßng<br /> COPD. Hµng n¨m GOLD ®Òu ®­a ra b¶n cËp nhËt vÒ chÈn ®o¸n vµ ®iÒu trÞ<br /> bÖnh [40].<br /> 1.1.2. §Þnh nghÜa<br /> - Theo GOLD 2006 [39¦COPD lµ t×nh tr¹ng bÖnh lý cã ®Æc tr­ng b»ng<br /> h¹n chÕ l­u th«ng khÝ, sù h¹n chÕ nµy lµ håi phôc kh«ng hoµn toµn. Sù h¹n<br /> chÕ l­u l­îng khÝ nµy tiÕn triÓn tõ tõ vµ cã liªn quan ®Õn ph¶n øng viªm bÊt<br /> th­êng cña phæi - phÕ qu¶n ®èi víi c¸c khÝ hay ph©n tö ®éc h¹i. Kh«ng xÕp<br /> vµo COPD nh÷ng tr­êng hîp kh«ng cã rèi lo¹n th«ng khÝ t¾c nghÏn.<br /> <br /> 3<br /> <br />