Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại một số trường mầm non Quận 12 Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: Ganuongmuoilu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:164

Thêm vào BST

Báo xấu

43
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là nghiên cứu lí luận về quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ở trường mầm non, đề tài xác định thực trạng quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ở trường mầm non Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh. Từ đó đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng ở các trường mầm non tại địa phương, góp phần nâng cao chất lượng và uy tín nhà trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại một số trường mầm non Quận 12 Thành phố Hồ Chí Minh

1 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Nguyễn Ngọc Phượng Nga QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG CHĂM SÓC VÀ NUÔI DƯỠNG TRẺ TẠI CÁC TRƯỜNG MẦM NON QUẬN 12 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Thành phố Hồ Chí Minh - 2019
2 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Nguyễn Ngọc Phượng Nga QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG CHĂM SÓC VÀ NUÔI DƯỠNG TRẺ TẠI CÁC TRƯỜNG MẦM NON QUẬN 12 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: Quản lí giáo dục Mã số : 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. HUỲNH MAI TRANG Thành phố Hồ Chí Minh - 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài: “Quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại các trường mầm non Quận 12, thành phố Hồ Chí Minh” là một công trình nghiên cứu độc lập không có sự sao chép của người khác. Đề tài là một sản phẩm mà tôi đã nỗ lực nghiên cứu trong quá trình học tập. Trong quá trình viết tôi có tham khảo một số tài liệu có nguồn gốc rõ ràng và trích dẫn đúng quy định. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về đề tài của mình. Người cam đoan Nguyễn Ngọc Phượng Nga
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và nghiên cứu hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình của nhiều tổ chức và cá nhân. Tôi xin trân trọng cảm ơn: Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện cho tôi học tập và nghiên cứu khoa học. Cảm ơn TS. Huỳnh Mai Trang đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Quý Thầy, Cô đã giảng dạy và hướng dẫn tôi trong suốt quá trình học tập tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh. Phòng Giáo dục & Đào tạo Quận 12, thành phố Hồ Chí Minh, Hiệu trưởng các trường Mầm non Bé Ngoan, Mầm non Sơn Ca 7, Mầm non Vàng Anh, Mầm non Sơn Ca, Mầm non Ngọc Lan, Mầm non Sơn Ca 9 đã cung cấp tài liệu và có những ý kiến quý báu để tôi thực hiện luận văn này. Bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã góp ý và tạo điều kiện tốt nhất để tôi hoàn thành luận văn. Dù đã rất cố gắng, song luận văn vẫn còn nhiều thiếu sót. Kính mong quý Thầy, Cô và Hội đồng chấm luận văn góp ý để luận văn được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn ! Hồ Chí Minh, tháng 9 năm 2019 Tác giả luận văn Nguyễn Ngọc Phượng Nga
MỤC LỤC Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục chữ viết tắt Danh mục bảng MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG CHĂM SÓC VÀ NUÔI DƯỠNG TRẺ Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON ...................... 8 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ................................................................................... 8 1.1.1. Lịch sử nghiên cứu trên thế giới .............................................................. 8 1.1.2. Lịch sử nghiên cứu tại Việt Nam ........................................................... 10 1.2. Một số khái niệm cơ bản trong đề tài ................................................................ 14 1.2.1. Khái niệm hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ mầm non ................ 14 1.2.2. Khái niệm quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ở trường mầm non......................................................................................................... 15 1.3. Hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ở trường mầm non .............................. 18 1.3.1. Mục tiêu của hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ mầm non ............ 18 1.3.2. Nội dung của hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ mầm non ........... 18 1.3.3. Hình thức tổ chức hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ mầm non .... 21 1.3.4. Điều kiện tổ chức hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ mầm non….27 1.3.5. Kiểm tra đánh giá hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ mầm non .... 27 1.4. Quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại các trường mầm non .......... 28 1.4.1. Phân cấp quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ mầm non ...... 28 1.4.2. Các chức năng quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ mầm non .......................................................................................................................... 32 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ mầm non ...................................................................................................................... 38 1.5.1. Yếu tố chủ quan ..................................................................................... 38
1.5.2. Yếu tố khách quan ................................................................................. 39 Tiểu kết chương 1 ................................................................................................... 42 Chương 2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CHĂM SÓC VÀ NUÔI DƯỠNG TRẺ Ở TRƯỜNG MẦM NON QUẬN 12, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ................................................................................................... 43 2.1. Khái quát tình hình về các trường mầm non Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh .................................................................................................................................. 43 2.1.1. Quy mô mạng lưới trường, lớp .............................................................. 43 2.1.2. Chất lượng đội ngũ giáo viên mầm non ................................................ 44 2.1.3. Thực trạng cơ sở vật chất ....................................................................... 44 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại các trường MN Quận 12 .................................................................................. 45 2.2.1. Nội dung khảo sát .................................................................................. 45 2.2.2. Công cụ điều tra, khảo sát ...................................................................... 45 2.2.3. Mẫu khảo sát .......................................................................................... 46 2.2.4. Qui ước thang đo ................................................................................... 49 2.3. Thực trạng hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ở trường mầm non Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh .................................................................................. 50 2.3.1. Nhận thức về mục tiêu hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ............. 50 2.3.2. Nhận thức về vai trò trong quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ .......................................................................................................... 52 2.3.3. Thực hiện nội dung hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ.................. 53 2.3.4. Nhận thức về hình thức tổ chức hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ............................................................................................................... 59 2.3.5. Nhận thức về kiểm tra đánh giá hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ............................................................................................................... 62 2.4. Thực trạng quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ở trường mầm non Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh .................................................................. 63 2.4.1. Xây dựng kế hoạch hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ .................. 63 2.4.2. Tổ chức thực hiện hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ .................... 66
2.4.3. Chỉ đạo thực hiện hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ .................... 68 2.4.4. Quản lí về kiểm tra đánh giá kết quả và giám sát hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ....................................................................................... 73 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ở trường mầm non Quận 12 ................................................................................ 75 2.5.1. Ảnh hưởng về các yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ .................................................................................. 75 2.5.2. Ảnh hưởng các yếu tố khách quan ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ .................................................................................. 76 2.5.3. Ảnh hưởng về các nguyên nhân thuận lợi và khó khăn tác động đến hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ......................................................... 77 Tiểu kết chương 2 ................................................................................................... 79 Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG CHĂM SÓC VÀ NUÔI DƯỠNG TRẺ Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON QUẬN 12, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ....................................................................... 81 3.1. Cơ sở đề xuất biện pháp .................................................................................... 81 3.1.1. Cơ sở pháp lí .......................................................................................... 81 3.1.2. Cơ sở lí luận ........................................................................................... 81 3.1.3. Cơ sở thực tiễn ....................................................................................... 82 3.2. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ..................................................................... 82 3.2.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu ........................................................ 82 3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ........................................................ 82 3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa .......................................................... 83 3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện và đồng bộ .................................... 83 3.3. Biện pháp quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ở các trường mầm non Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh .................................................................. 83 3.3.1. Xây dựng kế hoạch hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại trường mầm non phù hợp với điều kiện nhà trường và thông qua phối hợp với các lực lượng giáo dục .......................................................................... 83 3.3.2. Đẩy mạnh công tác tổ chức.................................................................... 84
3.3.3. Hoàn thiện công tác chỉ đạo thực hiện hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại các trường Mầm non ....................................................... 86 3.3.4. Tổ chức kiểm tra đánh giá kết quả hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại trường mầm non ......................................................................... 87 3.4. Mối liên hệ giữa các biện pháp .......................................................................... 88 3.5. Tính cần thiết và khả thi của các biện pháp ...................................................... 89 Tiểu kết chương 3 ................................................................................................... 95 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ........................................................................ 96 TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................... 99 PHỤ LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ Ghi chú ĐLC Độ lệch chuẩn GV Giáo viên GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo CBQL Cán bộ quản lí HT Hiệu trưởng VSATTP Vệ sinh an toàn thực phẩm CSVC Cơ sở vật chất MN Mầm non CB-GV Cán bộ - Giáo viên STT Số thứ tự ĐTB Điểm trung bình QL Quản lí ĐT Đối tượng MĐ Mức độ XL Xếp loại CT Cần thiết KT Khả thi
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Mô tả mẫu khảo sát về thực trạng quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại các trường mầm non trên địa bàn Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh ..............................................................................................47 Bảng 2.2.1. Thông tin về nhân khẩu học của mẫu khảo sát ........................................47 Bảng 2.2.2. Thông tin về nhân khẩu học của mẫu khảo sát ........................................49 Bảng 2.3. Bảng qui ước thang đo trong nghiên cứu định lượng .................................50 Bảng 2.4. Kết quả khảo sát thực trạng nhận thức về mục tiêu trong hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ở các trường mầm non Quận 12 ...................51 Bảng 2.5. Kết quả khảo sát thực trạng nhận thức về vai trò công tác quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ở các trường mầm non Quận 12 ..........52 Bảng 2.6. Kết quả khảo sát thực trạng thực hiện chăm sóc dinh dưỡng trẻ theo từng độ tuổi tại các trường MN Quận 12 ...................................................54 Bảng 2.7. Kết quả khảo sát thực trạng thực hiện chăm sóc giấc ngủ cho trẻ theo từng độ tuổi tại các trường MN Quận 12 ...................................................55 Bảng 2.8. Kết quả khảo sát thực trạng thực hiện chăm sóc vệ sinh cá nhân, môi trường tại các trường MN Quận 12 ..... …………………………………………57 Bảng 2.9. Kết quả khảo sát thực trạng thực hiện chăm sóc sức khỏe, đảm bảo an toàn cho trẻ tại các trường MN Quận 12 ...............................................58 Bảng 2.10. Kết quả khảo sát thực trạng về hình thức tổ chức giờ ăn cho trẻ tại các trường MN Quận 12 ............................................................................59 Bảng 2.11. Kết quả khảo sát thực trạng về hình thức tổ chức giờ ngủ cho trẻ tại các trường MN Quận 12 ............................................................................61 Bảng 2.12. Mức độ thực hiện kiểm tra đánh giá hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ trong trường mầm non tại các trường MN Quận 12 ..................63 Bảng 2.13. Mức độ xây dựng kế hoạch hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ trong trường mầm non Quận 12 .................................................................64 Bảng 2.14. Kết quả khảo sát thực trạng tổ chức thực hiện hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại các trường MN Quận 12 ..........................................67
Bảng 2.15. Kết quả khảo sát thực trạng chỉ đạo thực hiện chế độ sinh hoạt hàng ngày cho trẻ tại các trường MN Quận 12 ...................................................68 Bảng 2.16. Kết quả khảo sát thực trạng chỉ đạo thực hiện công tác nuôi dưỡng hàng ngày cho trẻ tại các trường MN Quận 12 ..........................................70 Bảng 2.17. Kết quả khảo sát thực trạng chỉ đạo thực hiện chăm sóc sức khỏe và đảm bảo an toàn cho trẻ tại các trường MN Quận 12 ................................71 Bảng 2.18. Kết quả khảo sát thực trạng chỉ đạo thực hiện các chuyên đề về chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại các trường MN Quận 12 ..........................72 Bảng 2.19. Kết quả khảo sát thực trạng kiểm tra đánh giá kết quả và giám sát hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại các trường MN Quận 12 .........74 Bảng 2.20. Kết quả khảo sát thực trạng các yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại các trường MN Quận 12 .........75 Bảng 2.21. Kết quả khảo sát thực trạng các yếu tố khách quan ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại các trường MN Quận 12 .........76 Bảng 2.22. Kết quả khảo sát thực trạng các nguyên nhân thuận lợi và khó khăn tác động đến hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại các trường MN Quận 12 ...............................................................................................77 Bảng 3.1. Tính khả thi và cần thiết của biện pháp “Xây dựng kế hoạch hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại trường mầm non phù hợp với điều kiện nhà trường và qua phối hợp với các lực lượng” .........................90 Bảng 3.2. Tính khả thi và cần thiết của biện pháp “Đẩy mạnh công tác tổ chức” ......91 Bảng 3.3. Tính khả thi và cần thiết của biện pháp “Hoàn thiện công tác chỉ đạo thực hiện hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại các trường Mầm non” ............................................................................................................92 Bảng 3.4. Tính khả thi và cần thiết của biện pháp “Tổ chức kiểm tra đánh giá kết quả hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại trường mầm non” .......93
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Ngày nay, cùng với sự tăng trưởng kinh tế, tốc độ đô thị hóa đang diễn ra ở các nước đang phát triển kéo theo những thay đổi trong cách ăn uống và lối sống đã ảnh hưởng không ít đến tình trạng dinh dưỡng và sức khỏe của trẻ em. Như chúng ta đã biết sức khỏe là vốn quý nhất của con người. Ăn uống là cơ sở tạo cho con người có một thể lực khỏe đảm bảo đủ về lượng và chất thì cơ thể mới phát triển tốt một cách toàn diện. Đối với ngành giáo dục nói chung, trong đó bậc học mầm non nói riêng đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức khâu chăm sóc và nuôi dưỡng và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm cho trẻ ăn bán trú tại trường mầm non. Như chúng ta đã biết “Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp một”. Để trẻ phát triển cân đối, khỏe mạnh ngay từ những năm tháng đầu đời cần phải có một chế độ dinh dưỡng hợp lý. Theo điều 21 của Luật Giáo dục có nêu “Giáo dục mầm non là bộ phận trong hệ thống giáo dục quốc dân. Giáo dục mầm non thực hiện việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em từ 3 tháng tuổi cho đến 6 tuổi”. “Trẻ mầm non cần được chăm sóc và nuôi dưỡng và bảo vệ một cách tốt nhất, vì đây là thời kỳ trẻ yếu ớt cần sự yêu thương, quan tâm của người lớn. Thời kỳ này có vị trí quan trọng trong cuộc đời của mỗi con người” (Quốc hội Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam, 2005). Theo điều 12 của Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em có nêu “Trẻ em có quyền được chăm sóc và nuôi dưỡng để phát triển thể chất, trí tuệ, tinh thần và đạo đức” (Quốc hội Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam, 2004). Chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại các trường mầm non có tác động trực tiếp đến sự phát triển toàn diện của trẻ mầm non. Chất lượng chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ảnh hưởng đến uy tín và thương hiệu của nhà trường. “Hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại các trường mầm non gồm có bốn nội dung: chăm sóc sức khỏe và đảm
2 bảo an toàn cho trẻ, chăm sóc vệ sinh, chăm sóc giấc ngủ, chăm sóc và nuôi dưỡng cho trẻ.” Việc chăm sóc và nuôi dưỡng được tiến hành thông qua các hoạt động theo quy định của Chương trình Giáo dục mầm non. Vấn đề quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ trong trường mầm non luôn là mối quan tâm lớn của toàn xã hội. Đánh giá tầm quan trọng của hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng của giáo dục mầm non tại công văn số 3945/BGDĐT – GDMN về việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục mầm non năm học 2018- 2019. Nâng cao chất lượng công tác nuôi dưỡng và chăm sóc sức khỏe cho trẻ. Huy động các nguồn lực để duy trì, nâng cao tỷ lệ trẻ ăn bán trú và chất lượng bữa ăn bán trú. Quản lí chặt chẽ chất lượng bữa ăn của trẻ tại cơ sở giáo dục mầm non. Chỉ đạo thực hiện các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm, không để xảy ra ngộ độc thực phẩm trong các cơ sở giáo dục mầm non. Tăng cường các điều kiện chăm sóc và giáo dục vệ sinh cá nhân, vệ sinh nhóm lớp để nâng cao sức khỏe cho trẻ. Một số công trình nghiên cứu liên quan đến vấn đề dinh dưỡng sức khỏe và chất lượng bữa ăn như: Tác giả (Hồ Thị An, 2014), với đề tài: “Quản lí hoạt động chăm sóc sức khỏe cho trẻ mầm non”. Trong nghiên cứu này tác giả nghiên cứu về một số khái niệm về sức khỏe và nêu những vấn đề chung về chăm sóc sức khỏe. Tác giả (Nguyễn Thị Diễm Hằng, 2011), với nghiên cứu “Quản lí việc phòng chống bệnh béo phì cho trẻ mầm non”, đã mô tả việc phòng ngừa và chữa trị bệnh béo phì. Tương tự tác giả (Phùng Đức Nhật, 2014), với đề tài “Thừa cân béo phì ở trẻ mẫu giáo và hoạt động giáo dục sức khỏe cho trẻ”, đề cập đến thói quen ăn uống và sở thích đối với chất ngọt và chất béo thường liên quan đến tình trạng thừa cân béo phì của trẻ. Tác giả (Nguyễn Phương Bình, 2011), với đề tài “Quản lí chất lượng bữa ăn của trường mầm non” đã đề xuất một số biện pháp quản lí chất lượng bữa ăn.
3 Tác giả (Nguyễn Thu Hà, 2016) với nghiên cứu “Quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng của Hiệu trưởng” đã mô tả một số khái niệm về chăm sóc trẻ em, nuôi dưỡng trẻ em. Nhìn chung các nghiên cứu về dinh dưỡng, sức khỏe, bữa ăn cho trẻ mầm non về cơ bản đã đề xuất một số biện pháp khả thi về chăm sóc sức khỏe cho trẻ, tuy nhiên với công trình nghiên cứu quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ mầm non chưa được quan tâm. Những năm gần đây, tình hình dân số của Quận 12 tăng nhanh do dân nhập cư nhiều, nên số lượng trẻ có nhu cầu đến trường ngày càng cao, trường, lớp không đủ để đáp ứng nhu cầu gửi trẻ ngày càng nhiều của phụ huynh dẫn đến sỉ số lớp quá đông. Thực hiện chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Phòng Giáo dục và Đào tạo Quận 12 đã chỉ đạo thực hiện công tác chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ở các trường mầm non. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ở các trường mầm non hiện nay còn nhiều vấn đề bất cập như: Thực tế hoạt động quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ của giáo viên trong trường mầm non thời gian qua vẫn còn lỏng lẻo, chưa thật quan tâm chất lượng hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ. Giáo viên thường quan tâm đến hoạt động giáo dục trẻ hơn việc thực hiện hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ. Hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trong một số trường mầm non đang xảy ra không ít những bức xúc trong xã hội, trẻ đến trường không được chăm sóc đúng khoa học, một số trường hợp còn mang tính chất bạo hành trẻ trong khi chăm sóc và nuôi dưỡng. Tất cả những điều đó, làm cho người quản lí tự nhận thức rằng cần phải tăng cường một số biện pháp quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ trong trường mầm non nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ trong nhà trường, chú trọng bồi dưỡng chuyên môn cho cán bộ, giáo viên. Hiện nay, giáo dục mầm non Quận 12 chưa có đề tài nào nghiên cứu về quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ. Xuất phát từ những lý do trên, bản thân tôi là người quản lí trong trường mầm non phụ trách hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng tôi xin chọn đề tài “Quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại một số trường mầm non Quận 12 Thành phố Hồ Chí Minh” làm đề tài nghiên cứu.
4 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lí luận về quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ở trường mầm non, đề tài xác định thực trạng quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ở trường mầm non Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh. Từ đó đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng ở các trường mầm non tại địa phương, góp phần nâng cao chất lượng và uy tín nhà trường. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu Khách thể nghiên cứu: Hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ở các trường mầm non. Đối tượng nghiên cứu: Quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ở các trường mầm non Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh. 4. Giả thuyết nghiên cứu Hoạt động quản lí chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ở các trường mầm non Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh đã được triển khai và thực hiện tương đối tốt. Nhận thức của cán bộ quản lí, giáo viên, nhân viên về vai trò, tầm quan trọng của hoạt động quản lí chăm sóc và nuôi dưỡng đối với sự phát triển của trẻ cần được nâng cao. Bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn cho giáo viên, nhân viên cấp dưỡng về kiến thức vệ sinh chăm sóc và nuôi dưỡng, về kiến thức thực hiện đổi mới bữa ăn, cách tính chi tiết khẩu phần ăn qua việc tham dự các lớp tập huấn do Phòng giáo dục tổ chức còn hạn chế. Xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện kế hoạch, chỉ đạo và thực hiện công tác kiểm tra – đánh giá hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ trong nhà trường còn gặp nhiều khó khăn, hạn chế. Tổ chức chuyên đề chưa góp phần nâng cao chất lượng hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ và công tác quản lí hoạt động này tại các trường mầm non Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5 ▪ Hệ thống hóa cơ sở lí luận về hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ở các trường mầm non. ▪ Đánh giá thực trạng hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ và quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ở các trường mầm non Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh. ▪ Đề xuất một số biện pháp quản lí nhằm nâng cao chất lượng của hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ và của công tác quản lí hoạt động này tại các trường mầm non Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh. 6. Giới hạn nghiên cứu Về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ mầm non Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh. Về địa bàn khảo sát: khảo sát tại 06 trường Mầm non trên địa bàn Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh gồm: Mầm non Bé Ngoan, Mầm non Sơn Ca 7, Mầm non Vàng Anh, Mầm non Sơn Ca, Mầm non Ngọc Lan, Mầm non Sơn Ca 9. 7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu Để nghiên cứu đề tài người nghiên cứu lựa chọn các phương pháp nghiên cứu cụ thể sau: 7.1. Phương pháp luận nghiên cứu Quan điểm hệ thống - cấu trúc: Quan điểm hệ thống cấu trúc nghiên cứu hiện tượng một cách toàn diện, trên nhiều mặt, dựa vào việc phân tích các đối tượng thành các bộ phận. Xác định mối quan hệ trong các yếu tố của hệ thống để tìm ra quy luật chung cho vấn đề nghiên cứu. Qua đó, người nghiên cứu tìm hiểu được mối liên hệ chặt chẽ giữa quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ với các quản lí hoạt động khác trong nhà trường mầm non, cũng như giúp người nghiên cứu tìm hiểu và chính xác thực trạng trong công tác quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ trong các trường mầm non trên địa bàn Quận 12, thành phố Hồ Chí Minh. Quan điểm lịch sử - Logic: Tìm hiểu hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ và công tác quản lí hoạt động này trong điều kiện cho phép tại các trường. Quan điểm này giúp người
6 nghiên cứu xác định phạm vi không gian, thời gian và điều kiện cụ thể về cơ sở vật chất của các trường, khả năng huy động nguồn lực địa phương. Từ đó, tổ chức điều tra thu thập số liệu chính xác theo mục đích nghiên cứu đề tài. Quan điểm thực tiễn: Nghiên cứu thực trạng quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại các trường mầm non trên địa bàn Quận 12, thành phố Hồ Chí Minh được xuất phát từ thực tiễn của công tác quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại các trường mầm non trên địa bàn Quận 12. Qua đó, thấy được những tồn tại, khó khăn trong công tác quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ tại các cơ sở giáo dục mầm non khác, từ đó đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ phù hợp với thực tiễn. 7.2. Phương pháp nghiên cứu 7.2.1 Phương pháp nghiên cứu lí luận Thu thập và đọc tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu: các văn bản, tham khảo tài liệu, báo cáo của nhà trường, các công trình nghiên cứu khoa học có liên quan đến đề tài. Phân tích tổng hợp và khái quát tài liệu. 7.2.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ của giáo viên, nhân viên ở các trường mầm non Quận 12 được khảo sát để tìm hiểu thêm về thực trạng hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng nhằm thu thập thông tin cho đề tài nghiên cứu. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Mục đích: Làm rõ thực trạng hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ và công tác quản lí hoạt động này ở các trường mầm non Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh. Khảo sát tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất nâng cao chất lượng của hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ và của công tác quản lí hoạt động này tại các trường mầm non Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh. Đối tượng khảo sát: Tất cả Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng, Tổ trưởng chuyên môn và giáo viên của 06 trường Mầm non Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh. Phương pháp phỏng vấn:
7 Mục đích phỏng vấn: tìm hiểu sâu hơn thực trạng hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ và công tác quản lí hoạt động này ở các trường mầm non Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh. Đối tượng phỏng vấn: Một số Cán bộ quản lí (Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng, Tổ trưởng chuyên môn và giáo viên.) 7.2.3. Phương pháp toán thống kê: Toán thống kê: sử dụng điểm trung bình và độ lệch chuẩn để xử lí và phân tích số liệu. Phương pháp phân tích nội dung để xử lí dữ liệu định tính thu được từ phương pháp quan sát và phỏng vấn. 8. Cấu trúc nội dung các chương của luận văn Cấu trúc luận văn gồm 3 phần: Mở đầu Chương 1: Cơ sở lí luận về quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ mầm non Chương 2: Thực trạng quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ở các trường Mầm non Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh Chương 3: Một số biện pháp nâng cao chất lượng quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ ở các trường Mầm non Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh Kết luận – khuyến nghị Tài liệu tham khảo
8 Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG CHĂM SÓC VÀ NUÔI DƯỠNG TRẺ Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Lịch sử nghiên cứu trên thế giới Hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ đã tác động tích cực đến sức khỏe, sự phát triển tinh thần và trí tuệ của trẻ. Sức khỏe liên quan mật thiết đến sự phát triển của trẻ, sức khỏe tốt tạo điều kiện cho trẻ phát triển thể chất nói chung, học tập và lao động nói riêng. Nhiều công trình nghiên cứu cho thấy trí nhớ, sức chú ý, sự cần cù, độ dẻo dai trong học tập phụ thuộc rất nhiều vào trạng thái chung của sức khỏe và thể lực. Trong phần này, tôi trình bày những công trình liên quan đến hoạt động chăm sóc trẻ cũng như công tác quản lí hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ mầm non, cụ thể như: Theo Tsunesaburo Makiguchi (1994), môi trường giáo dục tích cực sẽ giúp trẻ được tham gia an toàn trong các hoạt động trải nghiệm, trẻ được vận động tích cực và khám phá các giá trị qua thực tiễn cuộc sống hằng ngày. Như vậy, để giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất và tinh thần, cũng như nâng cao chất lượng trong các hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ, nhà trường cần phải xây dựng môi trường giáo dục tích cực trong đó mọi hoạt động đều hướng đến đứa trẻ với đầy đủ những trang thiết bị an toàn, đa dạng và sinh động phù hợp với trẻ (Makiguchi, 1994). Peter Mittler (2000) đã đề cập đến việc thay đổi môi trường giáo dục nhà trường và hệ thống quản lí giáo dục, theo Peter Mittler việc thay đổi môi trường giáo dục và hệ thống quản lí giáo dục có vai trò rất quan trọng đối với chăm sóc, giáo dục trẻ nhằm đảm bảo an toàn cho trẻ phát triển toàn diện. Quan điểm của tác giả được tập trung vào việc điều chỉnh và sắp xếp chương trình phù hợp, lựa chọn giáo viên, vai trò năng lực của giáo viên, sự tham gia của phụ huynh học sinh và tất cả phải được xây dựng kế hoạch cụ thể và theo giai đoạn phát triển của trẻ (Peter Mittler, 2000). Ngoài ra, Karemera, D. (2003) cho rằng trẻ phát triển còn tùy thuộc vào khả năng chuyên môn nghề nghiệp của đội ngũ giáo viên, giáo viên phải có những phẩm
9 chất đạo đức cá nhân, phẩm chất đạo đức nghề, chuyên môn phù hợp và những phẩm chất luôn ảnh hưởng lớn đến việc hình thành thái độ và đáp ứng mọi nhu cầu, nguyện vọng của trẻ, và hỗ trợ trẻ được phát triển toàn diện về thế chất và tinh thần (Karemera, D, 2003, 37(2)). Friedrich Froebel (2005) cho rằng, trường Mầm non phải được thiết kế như một môi trường giáo dục mà ở đó trẻ em có thể phát triển theo một định hướng đúng đắn thông qua việc tự hoạt động, sử dụng các trò chơi, bài hát, những câu chuyện và các hoạt động. Như vậy, qua hoạt động vui chơi, trẻ giao tiếp và bắt chước các hoạt động kinh tế và xã hội của người lớn, từ đó trẻ sẽ được dẫn dắt từ từ vào một thế giới rộng lớn hơn dưới sự hướng dẫn của đội ngũ giáo viên đầy tình yêu thương (Friedrich, F, 2005). Theo tác giả Montessori (1870 – 1952) cho rằng “Khiếm khuyết của tâm trí là vấn đề của giáo dục chứ không phải là vấn đề của y khoa”, đồng thời bà phát hiện, trẻ từ 0 – 6 tuổi rất nhạy cảm cũng là quãng thời gian quan trọng và quý giá nhất trong cuộc đời con người. Sự phát triển và trải nghiệm của trẻ trong giai đoạn này ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống tương lai của trẻ, chúng có thể tiếp nhận thông tin từ môi trường sống xung quanh rất nhanh (Montessori, Tạ Khải Mông & Ngô Hiểu Huy, 2007, trang 12-20). Do đó, từ lúc lọt lòng mẹ đến lúc 6 tuổi, trẻ cần được sự chăm sóc, đầu tư hỗ trợ phát triển về thể chất, tinh thần và hiểu biết xã hội. Để đảm bảo trẻ được phát triển đầy đủ về thể chất cũng như tinh thần nhà trường phải đảm bảo các điều kiện về vật chất, trang thiết bị đáp ứng nhu cầu phát triển của trẻ em, cũng như có đội ngũ giáo viên, nhân viên được đào tạo chính quy, có kinh nghiệm thực tế, biết phối hợp với phụ huynh trẻ trong các hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ. Theo Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ, Hiệp hội Y tế Công cộng Hoa Kỳ và Trung tâm Tài nguyên Quốc gia về Sức khỏe và An toàn trong trong chăm sóc trẻ cho thấy rằng, việc chăm sóc trẻ ở trường rất khó khăn và tạo nhiều áp lực cho giáo viên bởi trong thực tế người chăm sóc hoặc giáo viên thường chỉ có một mình và trẻ thì không ngủ cùng một lúc. Giáo viên phải thường xuyên giám sát trẻ đang ngủ, trẻ phải được đặt ở vị trí để chăm sóc phù hợp không ảnh hưởng đến trẻ khác, quan sát