Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang

Chia sẻ: Chuheodethuong10 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:128

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là trên cơ sở hệ thống hóa cơ sở lí luận làm căn cứ để nghiên cứu, đánh giá thực trạng và đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học tại các trường tiểu học trên địa bàn huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang theo hướng tích hợp góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện trong giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM NGUYỄN VĂN HIỆP QUẢN LÝ DẠY HỌC THEO TIẾP CẬN TÍCH HỢP Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN XÍN MẦN, TỈNH HÀ GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2020
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM NGUYỄN VĂN HIỆP QUẢN LÝ DẠY HỌC THEO TIẾP CẬN TÍCH HỢP Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN XÍN MẦN, TỈNH HÀ GIANG Ngành: Quản lý giáo dục Mã ngành: 8.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:PGS.TS.NGUYỄN TIẾN HÙNG THÁI NGUYÊN - 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu, kết quả nêu trong luận văn này là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Thái Nguyên, ngày 2 tháng 10 năm 2020 Tác giả luận văn Nguyễn Văn Hiệp i
LỜI CẢM ƠN Trong thời gian học tập và quá trình thực hiện luận văn, tác giả đã nhận được sự chỉ bảo tận tình, chân thành từ phía các giảng viên của Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên. Tác giả xin chân thành cảm ơn quý thầy cô giáo cũng như xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến PGS.TS Nguyễn Tiến Hùng đã hướng dẫn tác giả nghiên cứu và hoàn thành luận văn theo đúng tiến độ, luôn tạo điều kiện thuận lợi cho việc học tập, nghiên cứu và bảo vệ luận văn. Tác giả xin chân thành cảm ơn các đồng chí lãnh đạo UBND huyện Xín Mần, các đồng chí lãnh đạo, chuyên viên Sở Giáo dục và Đào tạo huyện Xín Mần, các đồng chí lãnh đạo, chuyên viên Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Xín Mần, các đồng chí cán bộ quản lý, giáo viên các trường tiểu học trên địa bàn huyện Xín Mần cùng bạn bè, người thân đã giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn. Mặc dù tác giả đã rất cố gắng, song luận văn không thể tránh khỏi nhữngthiếu sót nên tác giả kính mong nhận được sự chỉ bảo, góp ý của các nhà khoa học để hoàn thiện luận văn được tốt hơn. Trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên; ngày… tháng 09 năm 2020 TÁC GIẢ NGUYỄN VĂN HIỆP ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................ iii BẢNG DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................... vii DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................. viii DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ............................................................. x MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ..................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .............................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học ...................................................................................... 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 3 6. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 4 8. Cấu trúc luận văn .......................................................................................... 5 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC THEO TIẾP CẬNTÍCH HỢP Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC ........................................ 6 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .................................................................... 6 1.1.1. Các nghiên cứu về quản lý dạy học ........................................................ 6 1.1.2. Các nghiên cứu về quản lý dạy học tiếp cận tích hợp............................. 9 1.2. Một số khái niệm và thuật ngữ liên quan ................................................. 16 1.2.1. Quản lý và quản lý giáo dục.................................................................. 16 1.2.2. Dạy học ................................................................................................. 17 1.2.3. Tiếp cận tích hợp ................................................................................... 19 1.2.4. Dạy học theo tiếp cận tích hợp.............................................................. 20 1.2.5. Quản lý dạy học .................................................................................... 22 1.2.6. Quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ................................................. 22 iii
1.3. Dạy học theo tiếp cận tích hợp ở trường tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục tiểu học ................................................................................ 23 1.3.1. Trường tiểu học trong hệ thống giáo dục quốc dân .............................. 24 1.3.2. Một số vấn đề về dạy học theo tiếp cận tích hợp ở trường tiểu học ..... 26 1.4. Quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở trường tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục tiểu học của Hiệu trưởng ....................................... 32 1.4.1. Vai trò, nhiệm vụ của hiệu trưởng trong quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở trường tiểu học ........................................................................ 32 1.4.2. Nội dung quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ở trường tiểu học của Hiệu trưởng ...................................... 34 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở trường tiểu học ................................................................................................ 38 1.5.1. Các yếu tố thuộc về chủ thể quản lý ..................................................... 38 1.5.2. Các yếu tố thuộc về đối tượng quản lý ................................................. 39 1.5.3. Các yếu tố thuộc về môi trường ............................................................ 39 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DẠY HỌC THEO TIẾP CẬN TÍCH HỢP Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN XÍN MẦN, TỈNH HÀ GIANG ............................................................................. 42 2.1. Khái quát chung về giáo dục tiểu học huyện Xín Mần ............................ 42 2.1.1. Chất lượng giáo dục tiểu học ................................................................ 42 2.1.2. Tình hình về đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên ................................ 43 2.1.3. Tình hình về học sinh ............................................................................ 45 2.1.4. Tình hình về cơ sở vật chất, thiết bị dạy học ........................................ 45 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng ..................................................................... 46 2.2.1. Mục đích khảo sát ................................................................................. 46 2.2.2. Nội dung khảo sát.................................................................................. 46 2.2.3. Đối tượng, khách thể khảo sát............................................................... 47 2.2.4. Cách thức khảo sát ................................................................................ 47 iv
2.3. Thực trạng dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang ....................................................................... 48 2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh về tầm quan trọng của dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học ..... 48 2.3.2. Thực trạng hoạt động dạy của giáo viên theo tiếp cận tích hợp ........... 50 2.3.3. Thực trạng hoạt động học của học sinh theo tiếp cận tích hợp............. 53 2.3.4. Thực trạng điều kiện, cơ sở vật chất phục vụ dạy học theo tiếp cận tích hợp ............................................................................................................ 55 2.4. Thực trạng quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang ............................................ 58 2.4.1. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV về tầm quan trọng của quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học ................................. 58 2.4.2. Thực trạng xây dựng kế hoạch quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang ............................. 60 2.4.3. Thực trạng tổ chức thực hiện dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần ...................................................................... 63 2.4.4. Thực trạng chỉ đạo thực hiện dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang ............................................. 66 2.4.5. Thực trạng kiểm tra, đánh giá dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang ............................................. 67 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang...................... 69 2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang .................................... 71 2.6.1. Những kết quả đạt được ........................................................................ 71 2.6.2. Một số tồn tại và nguyên nhân .............................................................. 72 Tiểu kết Chương 2 ........................................................................................... 76 v
Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ DẠY HỌC THEO TIẾP CẬN TÍCH HỢP Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN XÍN MẦN, TỈNH HÀ GIANG ......................................................................................... 77 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................. 77 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu........................................................ 77 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi .......................................................... 77 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ....................................................... 77 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ........................................................ 77 3.2. Một số biện pháp quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang ............................................. 78 3.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo viên về tầm quan trọng của dạy học tích hợp và quản lý hoạt động dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học ........................................................... 78 3.2.2. Đổi mới quản lý thực hiện đổi mới phương pháp dạy học theo tiếp cận tích hợp ..................................................................................................... 80 3.2.3. Tổ chức bồi dưỡng cho giáo viên năng lực thiết kế, tổ chức hoạt động giáo dục theo tiếp cận tích hợp .............................................................. 82 3.2.4. Tăng cường kiểm tra, đánh giá và rút kinh nghiệm công tác tổ chức hoạt động giáo dục theo hướng tích hợp ở các trường tiểu học ............. 84 3.2.5. Quản lý trang bị bổ sung cơ sở vật chất đáp ứng được yêu cầu về dạy học theo tiếp cận tích hợp ở trường học ................................................... 88 3.2.6. Tăng cường sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong tổ chức giáo dục theo tiếp cận tích hợp........................................................... 91 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp đã đề xuất ............................................. 93 3.4. Khảo nghiệm tính khả thi và tính hiệu quả của các biện pháp đề xuất.... 93 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm .......................................................................... 93 3.4.2. Nội dung khảo nghiệm .......................................................................... 94 3.4.3. Phương pháp khảo nghiệm.................................................................... 94 3.4.4. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................ 94 Tiểu kết Chương 3 ......................................................................................... 101 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................. 102 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 105 PHỤ LỤC vi
BẢNG DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TỪ VIẾT TẮT TỪ NGUYÊN NGHĨA CBQL Cán bộ quản lý CSVC Cơ sở vật chất GD&ĐT Giáo dục và đào tạo GV Giáo viên HĐ DH Hoạt động dạy học HĐGD Hoạt động giáo dục HS Học sinh HT Hiệu trưởng KT-XH Kinh tế xã hội PTDTBT Phổ thông dân tộc bán trú QLGD Quản lý giáo dục TBDH Thiết bị dạy học TH Tiểu học THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông vii
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Quy ước xử lý thông tin thực trạng giáo dục và quản lý hoạt động GDHN cho học sinh các trường THPT tại quận 5, TP HCM theo hướng kết nối giữa nhà trường với doanh nghiệp ........................................................................... 48 Bảng 2.2. Thực trạng thực hiện nội dung dạy học theo tiếp cận tích hợp trường Tiểu học trên địa bàn huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang ...... 50 Bảng 2.3. Thực trạng thực hiện phương pháp dạy học theo tiếp cận tích hợp ở trường tiểu học trên địa bàn huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang ............................................................................ 52 Bảng 2.4. Mức độ thực hiện hoạt động chuẩn bị bài của HS.................... 53 Bảng 2.5. Mức độ thực hiện nề nếp, thái độ học tập của HS .................... 54 Bảng 2.6. Kết quả khảo sát cơ sở vật chất năm học 2019 -2020 .............. 56 Bảng 2.7. Kết quả đánh giá về số lượng CSVC và TBDH ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tình Hà Giang ....................... 57 Bảng 2.8. Kết quả đánh giá về chất lượng CSVC và TBDH ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang ....................... 58 Bảng 2.9. Nhận thức của CBQL, GV về tầm quan trọng quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở trường tiểu học ............................ 59 Bảng2.10. Thực trạng xây dựng kế hoạch quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang ................................................................................... 61 Bảng 2.11. Thực trạng việc tổ chức thực hiện dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần ........................ 63 Bảng 2.12. Thực trạng việc chỉ đạo thực hiện dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang .................................................................... 66 viii
Bảng 2.13. Thực trạng việc kiểm tra, đánh giá dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang......... 68 Bảng 2.14. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang .................................................................. 70 Bảng 3.1. Kết quả thăm dò tính cần thiết của các biện pháp .................... 94 Bảng 3.2. Kết quả thăm dò tính khả thi của các biện pháp ....................... 97 ix
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Biểu đồ 2.1. Nhận thức của CBQL, GV và HS về tầm quan trọng của hoạt động dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang ................... 49 Biểu đồ 2.2. Nhận thức của CBQL, GV về tầm quan trọngquản lý dạy học theo tiếp cận tích hợpở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang ............................................ 59 Biểu đồ 2.3. Thể hiện mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang ............................................ 71 Biểu đồ 3.1. Kết quả thăm dò về tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp ............................................................................... 99 x
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Đất nước đang trên đường phát triển và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Nhu cầu đào tạo được nguồn nhân lực để phát triển kinh tế - xã hội đã đặt ra cho ngành giáo dục nhiều khó khăn và thách thức. Trong những năm qua, ngành GD&ĐT luôn nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và toàn thể xã hội. Ngành GD&ĐT đã có những chiến lược và các giải pháp để tăng cường hiệu quả công tác quản lý dạy - học; đội ngũ GV, cán bộ quản lý GD hoạt động có chất lượng và hiệu quả. Đảng và Nhà nước ta xác định “Nguồn lực quan trọng nhất để công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước là con người”. Nhấn mạnh vai trò nguồn lực con người cũng có nghĩa là nhấn mạnh vai trò của GD&ĐT, GD có một vai trò đặc biệt quan trọng, tác động đến toàn hệ thống xã hội, góp phần cơ bản cho phát triển xã hội, tạo ra sự phát triển con người, nhân tố quyết định cho mọi nhân tố khác. Nghị quyết 29 của Ban chấp hành TW Đảng đã chỉ rõ việc đổi mới căn bản toàn diện nền giáo dục Việt Nam, trong đó đề cập:“Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là đổi mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện; đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đến hoạt động quản trị của các cơ sở giáo dục-đào tạo và việc tham gia của gia đình, cộng đồng, xã hội và bản thân người học; đổi mới ở tất cả các bậc học, ngành học”. Để đáp ứng được mục tiêu đổi mới giáo dục, thì các trường cần đẩy mạnh các hoạt động dạy học - xem đây là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu và tập trung mọi nguồn lực để thực hiện có hiệu quả. Đặc biệt là ở trường tiểu học thì hoạt động dạy học cần được đặc biệt quan tâm vì đây là bậc học nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân, nơi có ảnh hưởng rất lớn đến quá trình hình thành và phát triển trí tuệ, nhân cách, phẩm chất của trẻ. 1
Hiện nay, hoạt động dạy học theo tiếp cận tích hợp đã trở thành xu hướng chung của giáo dục, nhằm đảm bảo chất lượng đầu ra của quá trình dạy học, thực hiện mục tiêu phát triển toàn diện các phẩm chất, nhân cách, hình thành và phát triển ở học sinh những năng lực cần thiết trong đó có năng lực vận dụng kiến thức để giải quyết có hiệu quả các tình huống thực tiễn... Nhận thức được vấn đề đề đó, các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang những năm qua đã có những thay đổi tích cực và sự chuyển biến rõ ràng trong dạy học theo tiếp cận tích hợp và công tác quản lý dạy học theo hướng tích hợp cũng được quan tâm và đẩy mạnh. Hiệu trưởng các trường đã chủ động trong quá trình học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ và năng lực quản lý, tổ chức đa dạng các hoạt động dạy học theo hướng tích hợp; có sự kiểm tra, đánh giá thường xuyên, đồng thời kịp thời phát hiện những tồn đọng trong dạy học theo tiếp cận tích hợp để giải quyết; mặt khác các trường cũng bước đầu gặt hái được những thành quả trong việc huy động sự đóng góp từ địa phương, xã hội vào xây dựng, mua sắm thiết bị phục vụ dạy học theo hướng tích hợp... Mặc dù vậy, do địa bàn huyện còn nhiều khó khăn, điều kiện KT-XH địa phương còn chậm phát triển... nên cũng gây cản trở, khó khăn cho công tác quản lý của hiệu trưởng (đặc biệt trong quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp). CBQL chưa xây dựng được kế hoạch quản lý chi tiết, phù hợp với điều kiện thực tế nhà trường, chưa chỉ rõ được những ưu điểm, hạn chế, thời cơ, thách thức của nhà trường, địa phương đến quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở nhà trường; tồn tại CBQL, GV năng lực chưa cao, thiếu ý thức phấn đấu và cố gắng; quá trình xã hội hóa còn thiếu hiệu quả, manh mún; chưa phối hợp hiệu quả với gia đình, xã hội để quản lý học sinh trong quá trình học tập theo tiếp cận tích hợp; hệ thống cơ sở vật chất nghèo nàn, giá trị sử dụng thấp, hư hỏng chậm sửa chữa, ít được đổi mới, mua sắm... Vì những lý do trên tác giả lựa chọn nghiên cứu đề tài: "Quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang" để nghiên cứu phân tích đánh giá thực trạng và đề xuất các biện pháp nhằm quản lý có hiệu quả hoạt động này. 2
2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở hệ thống hóa cơ sở lí luận làm căn cứ để nghiên cứu, đánh giá thực trạng và đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học tại các trường tiểu học trên địa bàn huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang theo hướng tích hợp góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện trong giai đoạn hiện nay. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1.Khách thể nghiên cứu Quá trình dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang. 4. Giả thuyết khoa học Chất lượng dạy học ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang những năm gần đây đã thu được những kết quả tích cực, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế. Một trong các nguyên nhân cơ bản là vẫn còn những vướng mắc, tồn tại và bất cập trong công tác quản lý hoạt động dạy học theo tiếp cận tích hợp. Vì vậy, nếu đề xuất và triển khai các biện pháp quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang một cách đồng bộ, linh hoạt và phù hợp với thực tế các trường tiểu học để khắc phục các hạn chế và nguyên nhân thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy học, giáo dục các trường trên địa bàn huyện. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở trường tiểu học. 5.2. Đánh giá thực trạng quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang. 5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang. 5.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất. 3
6. Phạm vi nghiên cứu 6.1. Về nội dung Luận văn tập trung nghiên cứu và đề xuất các biện pháp quản lý của Hiệu trưởng đối với hoạt động dạy học theo hướng tích hợp. 6.2. Địa bàn nghiên cứu Nghiên cứu ở tại 06 trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang: Trường TH Nà Trì, Trường TH Nấm Dẩn, Trường TH Tả Nhìu, Trường TH Trung Thịnh, Trường TH Xín Mần, PTDTBT TH Bản Ngò. 6.3. Khách thể điều tra Khảo sát, điều tra 11 cán bộ quản lý và 59 giáo viên. 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Nghiên cứu các nghị quyết, chỉ thị, quy chế, điều lệ, sách báo, văn bản… làm cơ sở lý luận cho nghiên cứu. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn Phương pháp điều tra: Sử dụng hệ thống câu hỏi để khảo sát trên CBQL, GV các trường mầm non huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang nhằm tìm hiểu thực trạng giáo dục và quản lý giáo dục KNST cho trẻ mẫu giáo các trường mầm non. Phương pháp đàm thoại: Trò chuyện với một số CBQL, GV và HS với nội dung xoay quanh vấn đề giáo dục KNST cho trẻ mẫu giáo các trường mầm non, quản lý giáo dục KNST cho trẻ mẫu giáo các trường mầm non. Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến chuyên gia, những nhà giáo dục trực tiếp làm công tác giáo dục giáo dục KNST cho trẻ mẫu giáo các trường mầm non. Nhóm phương pháp bổ trợ:Sử dụng toán thống kê để xử lý số liệu khảo sát thu được, cụ thể là công thức tính tỷ lệ % và tính điểm trung bình. 7.3. Nhóm phương pháp nghiên cứu khác Chúng tôi sử dụng các công thức toán học như công thức tính %, tính trung bình cộng để xử lý số liệu thu được. 4
8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Khuyến nghị, Danh mục Tài liệu tham khảo, Phụ lục luận văn được trình bày trong 3 chương: Chƣơng 1. Cơ sở lý luận về quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở trường tiểu học. Chƣơng 2. Thực trạng quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang. Chƣơng 3. Biện pháp quản lý dạy học theo tiếp cận tích hợp ở các trường tiểu học huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang. 5
Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌCTHEO TIẾP CẬN TÍCH HỢP Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Các nghiên cứu về quản lý dạy học Xã hội phát triển nhất là trong giai đoạn hiện nay với sự phát triển của nền kinh tế tri thức và quá trình toàn cầu hóa diễn ra mạnh mẽ thì giáo dục luôn được quan tâm phát triển để đáp ứng nhu cầu nâng cao dân trí, đào tạo nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Trong nhà trường hoạt động dạy học giữ vị trí trung tâm, quan trọng nhất của một nhà trường bởi nó chiếm hầu hết thời gian, khối lượng công việc của thầy và trò trong một năm học; nó làm nền tảng quan trọng để thực hiện thành công mục tiêu giáo dục toàn diện của nhà trường; đồng thời, nó quyết định kết quả giáo dục của nhà trường. Ở lĩnh vực giáo dục trong những năm qua các nhà nghiên cứu như Trần Kiểm, Vũ Như Thành, Lê Minh Đức, Bùi Minh Hiền, Vũ Ngọc Hải, Đặng Quốc Bảo, Thái Duy Tuyên, Trần Văn Kim, …đã làm sáng tỏ được một số khái niệm liên quan đến giáo dục; trong đó có khái niệm về quản lý hoạt động dạy học và các khái niệm có liên quan. Các nhà nghiên cứu như: Nguyễn Ngọc Hợi, Phạm Minh Hùng, Thái Văn Thành đã nêu lên những cơ sở lý luận và đưa ra các giải pháp về nâng cao chất lượng của đội ngũ GV để nâng cao hiệu quả của quản lý hoạt động dạy học như: tổ chức bồi dưỡng năng lực chuyên môn; xây dựng quy chế thi đua, khen thưởng hợp lý, xây dựng hoàn thiện quy chế đánh giá, xếp loại chuyên môn để kích thích phong trào thi đua dạy tốt, học tốt... Có thể thấy vấn đề nâng cao chất lượng hoạt động giảng dạy của GV đã thật sự thu hút được sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu trong nước. Tác giả Trần Kiểm trong quyển Những vấn đề cơ bản của khoa học quản lý giáo dục đã chỉ ra hoạt động quản lý nhà trường bao gồm: hoạt động dạy học, hoạt động giáo dục, hoạt động xã hội, hoạt động văn thể, hoạt động 6
lao động, hoạt động ngoại khóa, hoạt động giáo dục hướng nghiệp…; quản lý nhiều đối tượng khác nhau: quản lý giáo viên, học sinh, tài chính, thiết bị dạy học, cơ sở vật chất…; quản lý nhiều khách thể khác nhau: quản lý thực hiện xã hội hóa giáo dục, điều tiết và điều chỉnh ảnh hưởng từ bên ngoài nhà trường, phối hợp với Ban Đại diện cha m học sinh... 14 . Tác giả Lê Huỳnh trong cuốn Cẩm nang nghiệp vụ quản lý trường học lại chỉ ra vai trò vô cùng quan trọng của Đảng, Đoàn, Đội trong nâng cao chất lượng học tập cho HS, cũng như trách nhiệm của Công đoàn cơ sở, các Hội đồng khác trong nhà trường đối với nâng cao chất lượng chuyên môn, nghiệp vụ của GV ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học trong nhà trường[12]. Trong luận văn thạc sĩ chuyên ngành quản lý giáo dục của Tác giả Tăng Thị Kim Dung với đề tài Một số giải pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng hoạt động dạy học ở các trường THCS trên địa bàn ven đô thành phố Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp . Tác giả đã tiến hành nghiên cứu cơ sở lý luận của vấn đề quản lý hoạt động dạy học ở trường THCS, thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở một số trường THCS trên địa bàn và đề xuất một số giải pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng hoạt động dạy học ở các trường này. Các giải pháp được đề xuất tác giả tập trung vào giải pháp về quản lý CSVC, các điều kiện hỗ trợ hoạt động dạy học, tăng cường đầu tư, phát triển mạng lưới trường lớp, cung cấp TBDH, xây nhà công vụ cho GV, hỗ trợ kinh phí đi lại cho GV...mà chưa đề cập nhiều đến các giải pháp xây dựng môi trường dạy học tự giác, dân chủ, hợp tác và an toàn. Luận văn thạc sĩ của tác giả Lê Minh Trí “Quản lý hoạt động dạy học ở trường trung học cơ sở thuộc thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau hiện nay . Trong luận văn đã nêu lên quan điểm để nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập tại các trường THCS trên địa bàn các xã thuộc thành phố Cà Mau thì phải nâng cao hiệu quả quản lý. Nếu 8 trường THCS trên địa bàn các xã thuộc thành phố Cà Mau thực hiện tốt các giải pháp quản lý hoạt động giảng dạy (gồm: nâng cao chất lượng đội ngũ GV; cải tiến việc xây dựng kế hoạch dạy 7
học; quản lý đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá), quản lý hoạt động học tập của HS (gồm: tổ chức xây dựng và thực hiện nội quy học tập; tăng cường bồi dưỡng HS giỏi, giúp đỡ HS yếu kém và giảm tỉ lệ HS bỏ học; nâng cao ý thức trách nhiệm và tăng cường phối hợp các lực lượng trong và ngoài nhà trường quản lý HS) và quản lý cơ sở vật chất và thiết bị dạy học (gồm: tăng cường xây dựng cơ sở vật chất và cung cấp thiết bị dạy học; nâng cao nhận thức của GV và HS đối với việc sử dụng thiết bị dạy học; kế hoạch hóa trong sử dụng thiết bị dạy học; tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng CNTT cho các trường) thì có thể nâng cao chất lượng dạy và học[24]. Luận án tiến sĩ của tác giả Dương Trần Bình với tên đề tài Quản lý hoạt động dạy học ở trường tiểu học tại thành phố Hồ Chí Minh trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục . Tác giả đã xây dựng được khung lý thuyết về quản lý hoạt động dạy học ở trường tiểu học theo tiếp cận sư phạm tương tác trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục. Trong đó bao gồm: Xác định tiếp cận sư phạm tương tác trong quản lý hoạt động dạy học ở trường tiểu học; Xác định nội dung quản lý hoạt động dạy học ở trường tiểu học theo tiếp cận sư phạm tương tác (Quản lý hoạt động dạy; Quản lý hoạt động học; Quản lý môi trường dạy học; Mối quan hệ tương tác giữa ba thành tố cơ bản trên). Hệ thống hóa và hoàn thiện các khái niệm liên quan như: khái niệm quản lý, hoạt động dạy học, quản lý hoạt động dạy học. Nghiên cứu phân tích và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở trường tiểu học tại TPHCM trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục. Đề xuất hệ thống biện pháp quản lý hoạt động dạy học ở trường tiểu học tại TPHCM trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục gồm: Biện pháp chung và 3 nhóm biện pháp quản lý (nhóm biện pháp quản lý hoạt động dạy; nhóm biện pháp quản lý hoạt động học; nhóm biện pháp quản lý môi trường dạy học) Luận án đã cho thấy ý nghĩa, tầm quan trọng và sự cần thiết của quản lý hoạt động dạy học ở các trường tiểu học tại TPHCM trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục 2 . 8