Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý trường trung học cơ sở huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ

Chia sẻ: Tiểu Ngư | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:108

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở lý luận và thực trạng công tác tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý trường THCS của Phòng GD&ĐT Thanh Thủy, luận văn đề xuất các biện pháp tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý trường THCS nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý nhà trường, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của các trường THCS trên địa bàn huyện Thanh Thủy tỉnh Phú Thọ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý trường trung học cơ sở huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM PHAN MẠNH HÙNG TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NGHIỆP VỤ QUẢN LÝ CHO CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN THANH THỦY, TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2016
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM PHAN MẠNH HÙNG TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NGHIỆP VỤ QUẢN LÝ CHO CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN THANH THỦY, TỈNH PHÚ THỌ Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TSKH NGUYỄN KẾ HÀO THÁI NGUYÊN - 2016
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi và không trùng lặp với bất kỳ công trình nghiên cứu khoa học của tác giả khác. Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung thực và chưa hề được sử dụng để bảo vệ luận văn nào. Tôi xin khẳng định rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện và hoàn thành luận văn đều đã được cảm ơn, các thông tin đến luận văn đều được lấy từ các nguồn tài liệu rõ ràng. Tôi xin cam đoan các nội dung trên là hoàn toàn đúng sự thật và xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước Nhà nước, Bộ, ngành chủ quản, cơ sở đào tạo và Hội đồng đánh giá khoa học của trường Đại học Sư phạm thuộc Đại học Thái Nguyên về công trình và kết quả nghiên cứu của mình./. Thái Nguyên, tháng 4 năm 2016 Tác giả luận văn Phan Mạnh Hùng i
LỜI CẢM ƠN Sau hai năm học tập và nghiên cứu tại trường Đài học Sư phạm thuộc Đại học Thái Nguyên, được các thầy giáo, cô giáo tận tình chỉ bảo, trang bị kiến thức các môn học, được sự hướng dẫn khoa học của PGS.TSKH Nguyễn Kế Hào, đến nay luận văn đã hoàn thành, nhân dịp này em xin trân trọng cảm ơn các giảng viên của Trường Đại học sư phạm thuộc Đại học Thái Nguyên đã tận tình giảng dạy, giúp đỡ em trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Em xin chân thành cảm ơn các giảng viên Khoa Sau đại học, Khoa Tâm lý Giáo dục của Trường Đại học sư phạm thuộc Đại học Thái Nguyên, cảm ơn lãnh đạo, cán bộ, chuyên viên Phòng GD&ĐT Thanh Thủy, các đồng chí cán bộ quản lý, các thầy giáo, cô giáo thuộc các trường THCS trên địa bàn huyện Thanh Thủy đã tạo điều kiện, giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tác giả rất hy vọng, với những kết quả nghiên cứu đã đạt được, khi áp dụng vào thực tiễn công tác sẽ góp phần tích cực trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý của các trường THCS, yếu tố quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục chung của huyện. Luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót, tác giả kính mong nhận được sự quan tâm, chỉ dẫn, góp ý xây dựng của các nhà khoa học, các thầy giáo, cô giáo và của các bạn đồng nghiệp. Xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 4 năm 2016 Tác giả luận văn Phan Mạnh Hùng ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... ii MỤC LỤC ......................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................. iv DANH MỤC BẢNG .......................................................................................... v DANH MỤC BIỂU ĐỒ .................................................................................... vi MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 3 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài .......................................................... 3 5. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 4 6. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4 8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 4 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NGHIỆP VỤ QUẢN LÝ CHO CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ... 6 1.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................... 6 1.2. Một số khái niệm liên quan đến tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý trường học ................................................................................... 9 1.2.1. Bồi dưỡng, đào tạo, đào tạo lại .................................................................. 9 1.2.2. Nghiệp vụ quản lý và tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý .................. 10 1.3. Cán bộ quản lý trường THCS ..................................................................... 13 1.3.1. Chức năng, nhiệm vụ của CBQL trường THCS ..................................... 13 1.3.2. Những yêu cầu bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý của cán bộ quản lý trường trung học cơ sở................................................................................................... 17 iii
1.4. Phòng Giáo dục Đào tạo với công tác tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho CBQL trường THCS ................................................................................... 27 1.4.1. Vị trí, chức năng của Phòng Giáo dục và Đào tạo .................................. 27 1.4.2. Nhiệm vụ và quyền hạn của Phòng Giáo dục và Đào tạo ....................... 28 1.4.3. Công tác tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho CBQL trường THCS của phòng Giáo dục và Đào tạo ......................................................................... 29 Chương 2 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NGHIỆP VỤ QUẢN LÝ CHO CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG THCS HUYỆN THANH THỦY TỈNH PHÚ THỌ .................................................. 33 2.1. Khái quát về tình hình kinh tế-xã hội huyện Thanh Thủy tỉnh Phú Thọ ... 33 2.1.1. Khái quát đặc điểm, tình hình phát triển giáo dục huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ ...................................................................................................... 34 2.1.2. Thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ .............................................................................................................. 36 2.2. Thực trạng công tác tổ chức bồi dưỡng NVQL cho CBQL trường THCS của Phòng giáo dục và đào tạo huyện Thanh Thủy .......................................... 44 2.2.1. Nhận thức của lãnh đạo, chuyên viên phòng GD&ĐT về công tác bồi dưỡng NVQL ..................................................................................................... 44 2.2.2. Nhận thức của CBQL trường THCS về bồi dưỡng NVQL ...................... 45 2.2.3. Thực trạng công tác tổ chức bồi dưỡng NVQL cho CBQL trường THCS huyện Thanh Thủy tỉnh Phú Thọ ...................................................................... 46 2.2.4. Đánh giá chung về thực trạng công tác tổ chức bồi dưỡng NVQL cho CBQL trường THCS huyện Thanh Thủy tỉnh Phú Thọ .................................... 55 Kết luận chương 2.............................................................................................. 59 Chương 3 BIỆN PHÁP TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NGHIỆP VỤ QUẢN LÝ CHO CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG THCS HUYỆN THANH THỦY TỈNH PHÚ THỌ .............................................................................................. 60 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................... 60 iv
3.1.1. Đảm bảo tính mục tiêu............................................................................. 60 3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn ............................................................................ 60 3.1.3. Đảm bảo tính lợi ích và hiệu quả............................................................ 60 3.2. Biện pháp tổ chức bồi dưỡng NVQL cho CBQL trường THCS huyện Thanh Thủy tỉnh Phú Thọ .................................................................................. 61 3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức của CBQL các cấp về tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng NVQL cho CBQL trường THCS trong giai đoạn mới 61 3.2.2. Biện pháp 2: Lựa chọn nội dung bồi dưỡng sát với nhu cầu của CBQL trường THCS trong giai đoạn hiện nay ............................................................. 65 3.2.3. Biện pháp 3: Nâng cao chất lượng công tác phối hợp giữa Phòng GD&ĐT với các đơn vị liên quan ..................................................................... 68 3.2.4. Biện pháp 4: Đa dạng hóa các hình thức bồi dưỡng ............................... 70 3.2.5. Biện pháp 5: Đáp ứng những điều kiện cần thiết phục vụ công tác bồi dưỡng .......................................................................................................... 74 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 76 3.4. Khảo nghiệm về mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ........ 77 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ........................................................................... 77 3.4.2. Nội dung khảo nghiệm ............................................................................ 77 3.4.3. Phương pháp khảo nghiệm ..................................................................... 77 3.4.4. Kết quả khảo nghiệm .............................................................................. 77 Kết luận chương 3.............................................................................................. 81 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 82 1. Kết luận .......................................................................................................... 82 2. Khuyến nghị................................................................................................... 83 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 86 PHỤ LỤC v
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Diễn giải CB, GV, NV Cán bộ, giáo viên, nhân viên CBQL Cán bộ quản lý CSVC Cơ sở vật chất GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo GV Giáo viên KT-XH Kinh tế-Xã hội NVQL Nghiệp vụ quản lý QLGD Quản lý giáo dục THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông UBND Ủy ban nhân dân iv
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Thực trạng số lượng CBQL các trường THCS trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ, học kỳ I, năm học 2015-2016 ................ 37 Bảng 2.2. Cơ cấu đội ngũ CBQL các trường THCS trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ ............................................................................ 38 Bảng 2.3. Ý kiến của tự đánh giá của CBQL trường THCS về năng lực quản lý của mình............................................................................................. 40 Bảng 2.4. Ý kiến của lãnh đạo, chuyên viên Phòng GD&ĐT về năng lực quản lý của CBQL trường THCS trên địa bàn huyện Thanh Thủy................. 41 Bảng 2.5. Những khó khăn mà CBQL các trường THCS thường gặp trong quản lý nhà trường ...................................................................................... 42 Bảng 2.6. Nguyên nhân của những khó khăn trong quản lý nhà trường của CBQL trường THCS ......................................................................... 43 Bảng 2.7. Nhận thức của lãnh đạo, chuyên viên phòng GD&ĐT về việc bồi dưỡng NVQL cho CBQL trường THCS ............................................ 45 Bảng 2.8. Nhận thức của CBQL về việc bồi dưỡng NVQL ............................. 46 Bảng 2.9. Đánh giá của lãnh đạo, chuyên viên phòng GD&ĐT về các biện pháp bồi dưỡng NVQL cho CBQL trường THCS huyện Thanh Thủy ..... 47 Bảng 2.10. Đánh giá của CBQL trường THCS về các biện pháp bồi dưỡng NVQL mà phòng GD&ĐT huyện Thanh Thủy đã thực hiện ........... 50 Bảng 2.11. Nhu cầu hình thức bồi dưỡng NVQL của CBQL trường THCS huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ ..................................................... 52 Bảng 2.12. Nhu cầu về thời điểm bồi dưỡng của CBQL trường THCS .......... 53 Bảng 2.13. Nhu cầu về địa điểm đặt lớp BD của CBQL trường THCS ........... 54 Bảng 2.14. Nhu cầu về kinh phí tổ chức bồi dưỡng của CBQL trường THCS 54 Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp bồi dưỡng NVQL cho CBQL trường THCS ........................... 78 v
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Nhận thức của lãnh đạo, chuyên viên Phòng GD&ĐT về việc bồi dưỡng NVQL ..................................................................................... 45 Biểu đồ 2.2. Nhận thức của CBQL về việc bồi dưỡng NVQL ........................ 46 Biểu đồ 2.3. Nhu cầu hình thức bồi dưỡng NVQL của CBQL trường THCS .. 52 Biểu đồ 2.4. Nhu cầu thời điểm bồi dưỡng NVQL của CBQL trường THCS .. 53 vi
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI Đảng Cộng sản Việt Nam đã định hướng phát triển KT - XH giai đoạn 2011 - 2020 là: “Phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là một đột phá chiến lược, là yếu tố quyết định đẩy mạnh phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ, cơ cấu lại nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng và là lợi thế cạnh tranh quan trọng nhất, bảo đảm cho phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững”, “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lí giáo dục, phát triển đội ngũ nhà giáo và CBQL là khâu then chốt”. Mục tiêu xây dựng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục được chuẩn hoá đảm bảo chất lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt là nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo, thông qua việc quản lý phát triển đúng định hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp CNH, HĐH đất nước. Trong thời gian qua, ngành GD&ĐT đã đạt được những thành tựu quan trọng về mọi mặt rất đáng ghi nhận. Hệ thống giáo dục quốc dân ngày một hoàn chỉnh hơn, mạng lưới trường học các cấp từ Mầm non đến Đại học ngày càng được mở rộng, đội ngũ nhà giáo đang được tăng cường về số lượng, chất lượng. Đối với hệ thống giáo dục Quốc dân của nước ta, cấp THCS có vai trò hết sức quan trọng, Điều 27 luật giáo dục ghi rõ: "Giáo dục THCS nhằm giúp học sinh củng cố và phát triển những kết quả giáo dục tiểu học, có hiểu biết ở trình độ cơ sở và những hiểu biết ban đầu về kỹ thuật và hướng nghiệp để tiếp tục học trung học phổ thông, trung cấp, học nghề hoặc đi vào cuộc sống lao 1
động”. Quá trình thực hiện nhiệm vụ của cấp THCS, đội ngũ CBQL có một vai trò quan trọng. Luật Giáo dục 2005 đã ghi rõ: “Cán bộ quản lý giáo dục giữ vai trò quan trọng trong việc tổ chức quản lý, điều hành các hoạt động giáo dục”. Vì vậy, nâng cao chất lượng CBQL nói chung và chất lượng CBQL trường THCS nói riêng là góp phần nâng cao chất lượng GD&ĐT. Hơn nữa, ngành giáo dục huyện Thanh Thủy nhiều năm nay đã có những chuyển biến tích cực, đạt được nhiều thành tích đáng khích lệ: Quy mô trường lớp được phát triển ổn định và từng bước mở rộng theo hướng chuẩn hoá và hiện đại hoá; công tác xã hội hóa giáo dục được coi trọng và đẩy mạnh; chất lượng giáo dục, chất lượng đội ngũ nhà giáo và CBQL không ngừng được cải thiện, đội ngũ CBQL ngày càng đông đảo, phẩm chất đạo đức, nhận thức chính trị, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ ngày càng được nâng cao. Đội ngũ này đã đáp ứng yêu cầu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần thực hiện thắng lợi sự nghiệp phát triển KT - XH của địa phương. Tuy vậy, giáo dục và đào tạo huyện Thanh Thủy vẫn còn bộc lộ những hạn chế, khuyết điểm. Cơ sở vật chất trường học chưa đồng bộ, trang thiết bị dạy học còn thiếu, đội ngũ CBQL các cấp nói chung và CBQL cấp THCS còn bộc lộ một số hạn chế về chuyên môn nghiệp vụ; đặc biệt là các kiến thức về nghiệp vụ quản lý nhà trường; trong khi đó, các biện pháp tổ chức bồi dưỡng NVQL cho CBQL trường THCS chưa được quan tâm đúng mức và chưa được thực hiện hiệu quả, do vậy còn nhiều CBQL chưa đáp ứng được những yêu cầu quản lý các hoạt động dạy học và giáo dục trong giai đoạn hiện nay. Đặc biệt, trước những yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đòi hỏi phải tăng cường xây dựng đội ngũ CBQL đảm bảo đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, có phẩm chất và năng lực tốt. Đây là nhiệm vụ vừa đáp ứng yêu cầu trước mắt vừa mang tính chiến lược lâu dài. Trong khi đó, các công trình nghiên cứu về tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ CBQL trường 2
THCS trên địa bàn huyện chưa được tác giả nào quan tâm nghiên cứu. Chính vì vậy, tôi lựa chọn đề tài: “Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý trường THCS huyện Thanh Thủy tỉnh Phú Thọ” làm luận văn cao học của mình. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở lý luận và thực trạng công tác tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý trường THCS của Phòng GD&ĐT Thanh Thủy, đề xuất các biện pháp tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý trường THCS nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý nhà trường, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của các trường THCS trên địa bàn huyện Thanh Thủy tỉnh Phú Thọ. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Công tác bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Thanh Thủy, Tỉnh Phú Thọ. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý của Phòng Giáo dục và Đào tạo cho CBQL trường THCS huyện Thanh Thủy tỉnh Phú Thọ. 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài 4.1. Giới hạn đối tượng nghiên cứu Đề tài chỉ tiến hành khảo sát nghiên cứu biện pháp bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý của Phòng GD&ĐT cho CBQL của các trường THCS trên địa bàn huyện Thanh Thủy tỉnh Phú Thọ. 4.2. Giới hạn khách thể điều tra Lãnh đạo, chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Thanh Thủy tỉnh Phú Thọ. Cán bộ quản lý, giáo viên 12 trường THCS trên địa bàn huyện Thanh Thủy tỉnh Phú Thọ. 3
5. Giả thuyết khoa học Nếu đánh giá đúng thực trạng về nghiệp vụ quản lý của CBQL, xác định được nhu cầu bồi dưỡng của họ và đề xuất được những biện pháp bồi dưỡng có nội dung, hình thức và phương pháp bồi dưỡng có tính khoa học, phù hợp thực tiễn và khả thi sẽ góp phần nâng cao chất lượng CBQL các trường THCS ở huyện Thanh Thủy tỉnh Phú Thọ, đáp ứng tốt yêu cầu, nhiệm vụ giáo dục trong thời kỳ mới. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu 6.1. Xây dựng cơ sở lý luận về tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý trường THCS. 6.2. Đánh giá thực trạng công tác tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý trường THCS huyện Thanh Thủy tỉnh Phú Thọ đã áp dụng. 6.3. Đề xuất những biện pháp bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho CBQL nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ CBQL trường THCS huyện Thanh Thủy tỉnh Phú Thọ. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu Khái quát, hệ thống những kiến thức liên quan đến đề tài để xây dựng cơ sở lí luận cho đề tài. 7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn + Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động quản lý của Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng các trường THCS thuộc địa bàn nghiên cứu. + Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn trực tiếp lãnh đạo, chuyên viên phòng GD&ĐT. + Phương pháp điều tra, khảo sát… + Phương pháp tổng kết kinh nghiệm 7.3. Sử dụng thống kê toán học để xử lí các số liệu thực trạng. 8. Cấu trúc luận văn 4
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn có 3 chương: - Chương 1: Cơ sở lý luận về tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý trường THCS. - Chương 2: Thực trạng công tác tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý trường THCS huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. - Chương 3: Biện pháp tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho CBQL trường THCS huyện Thanh Thủy tỉnh Phú Thọ. 5
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NGHIỆP VỤ QUẢN LÝ CHO CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu vấn đề Nghiên cứu tìm ra các biện pháp nâng cao năng lực quản lý cho CBQL các trường THCS không những góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện nói chung mà còn đáp ứng các yêu cầu thực tiễn của công cuộc đổi mới giáo dục hội nhập của nước nhà hiện nay. Đây là một vấn đề luôn mang tính thời sự và không đơn giản. Bởi vậy, trong những năm qua Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm đến vấn đề giáo dục, đặc biệt là vấn đề phát triển, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý. Điều này thể hiện rất rõ: Đảng và Nhà nước đã tiếp tục quán triệt sâu sắc tư tưởng chỉ đạo của Đảng trong Nghị quyết Trung ương 2 (khóa VIII), phấn đấu đến năm 2020 nước ta có một nền giáo dục tiên tiến, mang đậm bản sắc dân tộc, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Bên cạnh đó, ngày 09/7/2001 Thủ tướng Chính phủ có Chỉ thị 18/2001/CT-TTg nêu ra các biện pháp cấp bách xây dựng đội ngũ nhà giáo của hệ thống GD quốc dân; Ban Bí thư TW có Chỉ thị 40 về xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ QLGD. Từ chỉ thị này, ngày 11/01/2005 thủ tướng chính phủ đã phê duyệt đề án “Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục giai đoạn 2005-2010”; Ngành giáo dục đã có những dự án, chương trình hành động nhằm đổi mới phương pháp dạy học, phương pháp quản lý giáo cho các cơ sở giáo dục từ trung ương tới địa phương như: Dự án SREM - Dự án hỗ trợ đổi mới quản lý giáo dục được ký kết giữa Cộng đồng Châu Âu và Chính phủ nước Việt Nam ngày 01/9/2005 với mục đích nâng cao năng lực quản lý giáo dục ở cấp Bộ, Sở, Phòng GD&ĐT và các trường học. Dự thảo chiến lược phát triển giáo dục Việt Nam giai đoạn 2011-2020 cũng đã xác định rõ mục tiêu, lộ trình 6
phát triển đội ngũ nhà giáo và CBQL nhằm đẩy mạnh sự phát triển của sự nghiệp Giáo dục nước nhà. Cụ thể là: Đến năm 2020, 100% số giáo viên trung học cơ sở và trung học phổ thông đạt trình độ đại học trở lên. Đổi mới mạnh mẽ công tác đào tạo sư phạm, công tác bồi dưỡng nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục. Trên thế giới và ở Việt Nam đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về lý luận quản lý giáo dục nói chung và quản lý nhà trường nói riêng ở các cơ sở GD&ĐT. Các công trình nghiên cứu này đã được xuất bản thành các sách chuyên đề hoăc được chuyển tải dưới dạng chuyên đề cho cao học QLGD . Có thể kể đến các công trình nghiên cứu, các bài viết của các tác giả hàng đầu Việt Nam xung quanh vấn đề này như các tác giả: Đặng Quốc Bảo, Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Đức Chính, Trần Khánh Đức, Đặng Xuân Hải, Nguyễn Trọng Hậu, Đặng Bá Lam, Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Phạm Quang Sáng, Bùi Đức Thiệp, Phạm Viết Vượng ... Trong cuốn "Giáo dục và phát triển nguồn nhân lực trong thế kỷ XXI'' được giảng dạy cho học viên cao học QLGD trường Đại học Giáo dục, tác giả Trần Khánh Đức cho rằng "Giáo dục Việt Nam trong những năm gần đây tuy số lượng về trường lớp và số lượng học sinh, sinh viên tăng theo mỗi năm nhưng chất lượng và hiệu quả về mặt bằng dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài thì còn thấp chưa đáp ứng yêu cầu của đất nước trong quá trình đổi mới". Một số bài viết trong thời gian qua cũng đề cập đến vấn đề nêu trên, điển hình là bài viết của các tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Nguyễn Đức Chính, “Chuẩn và chuẩn hoá trong giáo dục- Những vấn đề lí luận và thực tiễn”, Tham luận Hội thảo “Chuẩn và Chuẩn hoá trong giáo dục - Những vấn đề lí luận và thực tiễn-Hà Nội 27/01/2005. Dự án phát triển Giáo dục THCS II (do Ngân hàng phát triển châu Á tài trợ, Giám đốc Ban điều hành dự án: Trần Đình Châu). Mục tiêu của dự án bao gồm: Nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục THCS thông qua đổi mới 7
chương trình SGK và bồi dưỡng, tập huấn GV; tăng cường tiếp cận công bằng cho học sinh THCS tại các vùng khó khăn; nâng cao năng lực quản lý giáo dục THCS thông qua hệ thống phân tầng, từ cấp Bộ - Cơ quan quản lý dự án, tới các cấp quản lý địa phương, gồm các Sở GD&ĐT, Phòng GD&ĐT. Đề tài khoa học “Phát triển giáo dục Việt Nam đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế” (Chủ nhiệm đề tài: Đặng Thành Hưng) với mục tiêu: Xác định những yêu cầu của hội nhập kinh tế quốc tế đối với GD&ĐT và đề xuất một số định hướng giải pháp phát triển Giáo dục Việt Nam đáp ứng những yêu cầu đó. Một trong những giải pháp đề xuất là: Xây dựng và tăng cường năng lực đội ngũ GV và CBQL. Đề tài khoa học “Định hướng phát triển giáo dục Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế” (Chủ nhiệm đề tài: Vũ Trọng Rỹ) với mục đích: Xác định được tầm nhìn giáo dục đến năm 2020 trên cơ sở những luận cứ khoa học xác đáng, từ đó phác thảo những định hướng phát triển giáo dục, đào tạo trong quá trình Việt Nam hội nhập quốc tế. Một trong những giải pháp là: Đổi mới cơ bản công tác QLGD; xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ QLGD đủ về số lượng, đáp ứng yêu cầu về chất lượng... Ở tỉnh Phú Thọ, từ nhiều năm nay đã có một số nghiên cứu về đội ngũ CBQL trường phổ thông nhằm phục vụ cho công tác QLGD của Tỉnh. Các nghiên cứu trên mới đề cập đến một khía cạnh về thực trạng đội ngũ là cơ sở cho việc xây dựng quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ CBQL. Các đề tài trên chưa đề cập sâu về các biện pháp bồi dưỡng NVQL cho CBQL các trường THCS trong giai đoạn mới: giai đoạn đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Vì vậy, "Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho CBQL trường THCS huyện Thanh Thủy " là vấn đề mới, chưa được nghiên cứa; thực hiện tốt nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài sẽ góp phần quan trọng nâng cao chất 8
lượng giáo dục và đào tạo trên địa bàn tỉnh Phú Thọ nói chung và huyện Thanh Thủy nói riêng. 1.2. Một số khái niệm liên quan đến tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý trường học 1.2.1. Bồi dưỡng, đào tạo, đào tạo lại + Bồi dưỡng Từ điển Tiếng Việt định nghĩa: Bồi dưỡng là làm cho tăng thêm năng lực hoặc phẩm chất. Theo các tài liệu của UNESCO, bồi dưỡng được hiểu như sau: Bồi dưỡng là quá trình cập nhật, bổ sung kiến thức, kỹ năng, thái độ để nâng cao năng lực, trình độ, phẩm chất của người lao động về một lĩnh vực hoạt động mà người lao động đã có một trình độ năng lực chuyên môn nhất định qua một hình thức đào tạo nào đó. Bồi dưỡng có ý nghĩa nâng cao nghề nghiệp, quá trình này chỉ diễn ra khi cá nhân và tổ chức có nhu cầu nâng cao kiến thức hay kỹ năng chuyên môn, nghiệp vụ của bản thân nhằm đáp ứng các yêu cầu của lao động nghề nghiệp. Theo Nguyễn Minh Đường: "Bồi dưỡng có thể là một quá trình cập nhật kiến thức và kỹ năng còn thiếu hoặc đã lạc hậu trong một cấp học, bậc học và thường được xác nhận bằng một chứng chỉ". Theo tác giả Nguyễn Đức Trí: Bồi dưỡng là nâng cao trình độ hiện có về kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm để làm tốt hơn việc đang làm. Từ những khái niệm bồi dưỡng đã trình bày, cho ta thấy: Chủ thể của quá trình bồi dưỡng đã được đào tạo để có một trình độ chuyên môn nhất định. Thực chất của quá trình bồi dưỡng là để bổ sung, cập nhật kiến thức và kỹ năng còn thiếu hoặc lạc hậu nhằm nâng cao trình độ, phát triển thêm năng lực trong một lĩnh vực hoạt động chuyên môn dưới một hình thức phù hợp. 9
Mục đích bồi dưỡng là nhằm nâng cao phẩm chất và năng lực chuyên môn để người lao động có cơ hội củng cố, mở mang hoặc nâng cao hệ thống tri thức, kỹ năng, kỹ xảo, chuyên môn đã có sẵn, giúp cho công việc đang làm đạt được hiệu quả tốt hơn. + Đào tạo Đào tạo là quá trình tác động đến một con người, làm cho người đó lĩnh hội và nắm vững tri thức - kỹ năng - kỹ xảo một cách có hệ thống nhằm chuẩn bị cho người đó thích nghi với cuộc sống và có khả năng nhận được sự phân công lao động nhất định, góp phần của mình vào sự phát triển xã hội, duy trì và phát triển nền văn minh của loài người. Như vậy đào tạo là hình thành ở người học một trình độ mới, cao hơn trình độ trước đó của họ. Người được đào tạo sẽ được nâng từ trình độ thấp lên trình độ cao hơn và điều đó được khẳng định bằng một văn bằng tương ứng. + Đào tạo lại Theo từ điển Bách khoa Việt Nam: Đào tạo lại là một dạng của đào tạo, là quá trình tạo cho người lao động (đã được đào tạo) có cơ hội được học tập được đào tạo chuyên sâu một lĩnh vực chuyên môn mới một cách cơ bản, có hệ thống cả về tri thức, kỹ năng, kỹ xảo và thái độ nhằm mục đích có trình độ, tay nghề cao hơn hoặc có thể chuyển đổi được công việc. Như vậy, đào tạo lại cũng có nội dung gần với đào tạo. Đào tạo lại được tiến hành trong trường hợp người lao động không đáp ứng được yêu cầu của công việc hiện tại. Họ cần được chuyên môn hoá cao hơn hoặc chuyển đổi sang một công việc khác mà cần có những kiến thức, kỹ năng để đáp ứng yêu cầu công việc. 1.2.2. Nghiệp vụ quản lý và tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý - Nghiệp vụ: Nghiệp vụ là công việc chuyên môn của một nghề. Theo Quyết định số 414/TCCB-VC, ngày 29/5/1993 của Bộ trưởng - Trưởng Ban tổ chức Chính 10