Luận văn Thạc sĩ Khoa học kinh tế: Nghiên cứu sinh kế của dân tái định cư để thực hiện các dự án thủy điện, thủy lợi tại xã Bình Thành và Hồng Tiến, thị xã Hương Trà, Thừa Thiên Huế

LỜI CAM ĐOAN<br /> Tôi xin cam đoan tất cả thông tin, số liệu được sử dụng trong luận văn này là<br /> trung thực và kết quả nghiên cứu trong luận văn là do bản thân tự thực hiện. Các số<br /> <br /> học nào, các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc.<br /> <br /> U<br /> <br /> Huế, tháng 9 năm 2012<br /> <br /> Ế<br /> <br /> liệu và thông tin trong luận văn này chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị khoa<br /> <br /> TÊ<br /> <br /> ́H<br /> <br /> Tác giả luận văn<br /> <br /> Đ<br /> A<br /> <br /> ̣I H<br /> <br /> O<br /> <br /> ̣C<br /> <br /> K<br /> <br /> IN<br /> <br /> H<br /> <br /> Trương Như Hùng<br /> <br /> i<br /> <br /> LỜI CẢM ƠN<br /> Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học kinh tế Huế, các<br /> Thầy, Cô giáo đã giảng dạy và trao đổi những kiến thức bổ ích liên quan đến việc<br /> nghiên cứu luận văn.<br /> Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đến PGS. TS.<br /> <br /> Ế<br /> <br /> Hoàng Mạnh Quân, người thầy đã tận tình trực tiếp hướng dẫn khoa học, góp ý nội<br /> <br /> U<br /> <br /> dung, nhận xét, chỉnh lý và tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong quá trình<br /> <br /> ́H<br /> <br /> nghiên cứu hoàn thành luận văn.<br /> <br /> Tôi cũng xin chân thành cảm ơn đến: Cục thống kê tỉnh Thừa Thiên Huế,<br /> <br /> TÊ<br /> <br /> UBND thị xã Hương Trà, phòng thống kê thị xã Hương Trà, UBND và UBMTTQ<br /> xã Bình Thành, UBND và UBMTTQ Xã Hồng Tiến, trưởng thôn 5 xã Hồng Tiến,<br /> trưởng các thôn Bình Dương, Hòa Thành, Hòa Bình, Bồ Hòn xã Bình Thành; và các<br /> <br /> H<br /> <br /> cá nhân, hộ gia đình đã nhiệt tình cộng tác trả lời phiếu phỏng vấn và giúp đỡ tôi<br /> <br /> IN<br /> <br /> trong quá trình nghiên cứu và cung cấp thông tin số liệu để hoàn tôi hoàn thiện luận<br /> văn này.<br /> <br /> Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo Sở Lao động Thương binh và<br /> <br /> K<br /> <br /> Xã hội Thừa Thiên Huế đã tạo điều kiện thời gian cho tôi trong quá trình học tập.<br /> <br /> ̣C<br /> <br /> Xin cám ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và người thân đã giúp đỡ, động viên tôi<br /> trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn.<br /> <br /> O<br /> <br /> Trong quá trình thực hiện luận văn, bản thân tôi luôn luôn cố gắng tìm hiểu<br /> <br /> ̣I H<br /> <br /> và nghiên cứu nhằm thực hiện đề tài một cách tốt nhất. Tuy nhiên do những khó<br /> khăn nhất định về thời gian và nguồn lực, nên luận văn không thể tránh khỏi những<br /> thiếu sót và có những hạn chế nhất định. Tôi mong nhận được sự góp ý chân thành<br /> <br /> Đ<br /> A<br /> <br /> của quý thầy, cô giáo, các nhà khoa học và những người quan tâm đến luận văn,<br /> nhằm giúp luận văn được hoàn thiện hơn.<br /> Tác giả luận văn<br /> <br /> Trương Như Hùng<br /> <br /> ii<br /> <br /> TÓM LƯỢC LUẬN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ<br /> <br /> Đ<br /> A<br /> <br /> ̣I H<br /> <br /> O<br /> <br /> ̣C<br /> <br /> K<br /> <br /> IN<br /> <br /> H<br /> <br /> TÊ<br /> <br /> ́H<br /> <br /> U<br /> <br /> Ế<br /> <br /> Học viên thực hiện: TRƯƠNG NHƯ HÙNG<br /> Chuyên ngành: Kinh tế nông nghiệp<br /> Niên khoá 2010-2012<br /> Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. HOÀNG MẠNH QUÂN<br /> Tên đề tài: “NGHIÊN CỨU SINH KẾ CỦA DÂN TÁI ĐỊNH CƯ ĐỂ THỰC<br /> HIỆN CÁC DỰ ÁN THỦY ĐIỆN, THỦY LỢI TẠI XÃ BÌNH THÀNH VÀ<br /> HỒNG TIẾN,THỊ XÃ HƯƠNG TRÀ, THỪA THIÊN HUẾ”<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu:<br /> Di dân và thực hiện tái định cư để phát triển các dự án thủy điện, thủy lợi là<br /> việc cần thiết để góp phần phát triển kinh tế của đất nước. Tuy nhiên, việc di dân<br /> thời gian qua của hầu hết các dự án đã tác động rất lớn đến đời sống và sinh kế của<br /> người dân bị di dời.<br /> Tại Thừa Thiên Huế, để xây dựng các công trình thuỷ điện Bình Điền,<br /> Hương Điền và công trình hồ Tả Trạch một số lượng lớn người dân đã bị di dời đến<br /> hai xã Bình Thành và Hồng Tiến, thị xã Hương Trà. Mặc dù được sự hỗ trợ tích<br /> cực của Ban quản lý các dự án và các cơ quan liên quan. Tuy nhiên, sinh kế của<br /> người dân tại nơi ở mới đang gặp rất nhiều khó khăn so với trước. Nghiên cứu này<br /> được tiến hành nhằm xác định thực trạng và sự thay đổi các nguồn vốn sinh kế cũng<br /> như những tác động của việc di dân, tái định cư đến sản xuất và đời sống của hộ sau<br /> khi bị di dời. Trên cơ sở đó, đề xuất các giải pháp nhằm phát triển các hoạt động<br /> sinh kế, nâng cao thu nhập và cải thiện điều kiện sống cho người dân tái định cư.<br /> 2. Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp điều tra thu thập thông tin, số<br /> liệu, phương pháp thống kê kinh tế mô tả, phương pháp phân tích nhân tố, phương<br /> pháp toán kinh tế thông qua phân tích và kiểm định thống kê và phương pháp hồi<br /> quy đã được áp dụng để phân tích các kết quả nghiên cứu.<br /> 3. Kết quả nghiên cứu của đề tài: Sau tái định cư nguồn vốn vật chất,<br /> nguồn vốn tài chính và nguồn vốn xã hội của hộ có sự thay đổi tốt hơn. Nguồn vốn<br /> nhân lực có nhiều khó khăn hơn trước vì năng lực, trình độ của hộ thấp, thiếu việc<br /> làm, chưa có cơ chế hợp tác với nhau trong sản xuất, thiếu trình độ chuyên môn, kỹ<br /> thuật phù hợp để sản xuất nông, lâm nghiệp trên vùng đất mới. Nguồn vốn tự nhiên<br /> của hộ sau tái định cư khó khăn hơn nhiều so với trước đây vì thiếu đất canh tác,<br /> chất lượng đất xấu.<br /> Di dân tái định cư đã có tác động lớn đến kết quả và hiệu quả sản xuất của<br /> người dân, đa số các hộ tái định cư là hộ nghèo và cận nghèo. Do vậy, khả năng tích<br /> lũy của hộ rất thấp. Sinh kế của người dân không ổn định, nhất là khi có những rủi<br /> ro về mùa màng thất thu, dịch bênh, thiên tai, khó khăn về thị trường và mất việc<br /> làm. Kết qủa phân tích hàm sản xuất cho thấy, những yếu tố tác động tích cực đến<br /> thu nhập của hộ là: diện tích đất sản xuất, trình độ văn hóa, số nhân khẩu và lao<br /> động, giá trị tài sản và việc làm; Ngược lại các yếu tố: Dân tộc, vốn vay, vốn tự có<br /> của gia đình và tuổi cao đã tác động tiêu cực đến thu nhập của hộ.<br /> <br /> iii<br /> <br /> DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU<br /> Tổ chức phát triển toàn cầu của vương quốc Anh<br /> <br /> DT<br /> <br /> Dân tộc<br /> <br /> IMOLA Huế<br /> <br /> Dự án quản lý tổng hợp đầm phá<br /> <br /> LD<br /> <br /> Lao động<br /> <br /> PTTH<br /> <br /> Trung học phổ thông<br /> <br /> THCS<br /> <br /> Trung học cơ sở<br /> <br /> UBND<br /> <br /> Ủy ban nhân dân<br /> <br /> UBMTTQ<br /> <br /> Ủy ban mặt trận tổ quốc<br /> <br /> WB3<br /> <br /> Dự án của ngân hàng Thế giới cho vay trồng rừng<br /> <br /> Đ<br /> A<br /> <br /> ̣I H<br /> <br /> O<br /> <br /> ̣C<br /> <br /> K<br /> <br /> IN<br /> <br /> H<br /> <br /> TÊ<br /> <br /> ́H<br /> <br /> U<br /> <br /> Ế<br /> <br /> DFID<br /> <br /> iv<br /> <br /> DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ<br /> Hình 1.1:<br /> <br /> Khung sinh kế bền vững........................................................................10<br /> <br /> Hình 1.2:<br /> <br /> Khung nghiên cứu di dân tái định cư....................................................16<br /> <br /> Đồ thị 2.1:<br /> <br /> Thay đổi nguồn vốn nhân lực của các hộ trước và sau tái định cư phân<br /> <br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> Formatted: Left<br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> <br /> Thay đổi nguồn vốn nhân lực của các hộ trước và sau tái định cư phân<br /> <br /> U<br /> <br /> Đồ thị 2.2:<br /> <br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> <br /> Ế<br /> <br /> theo địa bàn.............................................................................................47<br /> <br /> ́H<br /> <br /> theo dân tộc.............................................................................................47<br /> <br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> <br /> TÊ<br /> <br /> Đồ thị 2.4:<br /> <br /> Nguồn vốn vật chất của các hộ trước và sau tái định cư phân<br /> <br /> theo xã.....................................................................................................52<br /> <br /> Đồ thị 2.3:<br /> <br /> Nguồn vốn vật chất của các hộ trước và sau tái định cư theo dân tộc<br /> <br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> <br /> Đánh giá của người dân về nguồn vốn tự nhiên trước và sau tái định<br /> <br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> <br /> cư phân theo địa bàn. .........................................................................6059<br /> <br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> <br /> Đánh giá của người dân về nguồn vốn tự nhiên trước và sau tái định<br /> <br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> <br /> cư phân theo dân tộc. .........................................................................6059<br /> <br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> <br /> Thay đổi nguồn vốn tài chính của các hộ so với trước tái định cư theo<br /> <br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> <br /> địa bàn.................................................................................................7271<br /> <br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> <br /> Đồ thị 2.8 : Sự thay đổi về nguồn vốn tài chính của các hộ phân theo dân tộc .7271<br /> <br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> <br /> Quan hệ giữa các hộ sau tái định cư so với trước tái định cư .........7675<br /> <br /> ̣I H<br /> <br /> Đồ thị 2.9:<br /> <br /> O<br /> <br /> ̣C<br /> <br /> Đồ thị 2.7:<br /> <br /> IN<br /> <br /> Đồ thị 2.6:<br /> <br /> K<br /> <br /> Đồ thị 2.5:<br /> <br /> H<br /> <br /> .............................................................................................................5352<br /> <br /> Đồ thị 2.10: Mối quan hệ cộng đồng và các tổ chức trước và sau tái định cư ....7877<br /> <br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> <br /> Đ<br /> A<br /> <br /> Đồ thị 2.11: Sự thay đổi về nguồn vốn xã hội của các hộ phân theo địa bàn .....7978<br /> <br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> <br /> Đồ thị 2.12: Sự thay đổi về nguồn vốn xã hôi của các hộ phân theo dân tộc .....7978<br /> <br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> <br /> Hình 1.1:<br /> <br /> Khung sinh kế bền vững.............................................................................10<br /> <br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> <br /> Hình 1.2:<br /> <br /> Khung nghiên cứu di dân tái định cư.........................................................16<br /> <br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> <br /> Đồ thị 2.1:<br /> <br /> Thay đổi nguồn vốn nhân lực của các hộ trước và sau tái định cư phân<br /> theo địa bàn .................................................................................................47<br /> <br /> Đồ thị 2.2:<br /> <br /> Thay đổi nguồn vốn nhân lực của các hộ trước và sau tái định cư phân<br /> <br /> v<br /> <br /> Formatted: Font: Not Bold<br /> <br />