Luận văn Thạc sĩ Kinh doanh thương mại: Phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Quân đội – MB

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:88

Thêm vào BST

Báo xấu

48
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của nghiên cứu là khái quát các vấn đề về Bancassurance và phát triển các sản phẩm Bancassurance trong ngân hàng thương mại. Phân tích và đnahs giá thực trạng phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Quân đội – MB. Đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm đẩy mạnh phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Quân đội – MB.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh doanh thương mại: Phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Quân đội – MB

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG ----------***---------- LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM BANCASSURANCE TẠI NGÂN HÀNG TMCP QUÂN ĐỘI – MB Ngành: Kinh doanh thương mại NGÔ TUẤN HIỆP Hà nội - 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG ----------***---------- LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM BANCASSURANCE TẠI NGÂN HÀNG TMCP QUÂN ĐỘI – MB Ngành: Kinh doanh thương mại Mã số: 8340121 Học viên Cao học: Ngô Tuấn Hiệp Người hướng dẫn khoa học: TS Vũ Thị Minh Ngọc Hà nội - 2020
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ: “Phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Quân đội – MB” là kết quả của quá trình nghiên cứu khoa học độc lập và nghiêm túc của các nhân tôi. Các số liệu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ rang, đáng tin cây. Quảng Ninh, ngày tháng năm 2020 Học viên Ngô Tuấn Hiệp
ii LỜI CẢM ƠN Trong thời gian nghiên cứu, thực hiện luận văn này, tôi đã nhận được sự hướng dẫn và giúp đỡ tận tình của TS Vũ Thị Minh Ngọc. Cô đã đồng hành và có rất nhiều góp ý giúp tôi hoàn thiện luận văn này. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các thầy cô Khoa Sau đại học, Cơ sở Quảng Ninh cùng các thầy cô của trường Đại học Ngoại Thương, đã tận tình giảng dạy và truyền đạt kiến thức trong suốt quá trình học tập tại đây. Do còn nhiều hạn chế về kinh nghiệm nghiên cứu thực tế và thời gian thực hiện, nên luận văn không thể tránh khỏi những thiếu xót nhất định. Vì vậy, tôi mong muốn nhận được nhiều ý kiến đóng góp của các thầy cô để tôi hoàn thiện khả năng nghiên cứu của mình. Xin trân trọng cảm ơn, Quảng Ninh, ngày tháng năm 2020 Học viên Ngô Tuấn Hiệp
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii DANH MỤC BẢNG ..................................................................................................v DANH MỤC HÌNH ................................................................................................. vi TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN .......................................... vii MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BANCASSURANCE VÀ PHÁT TRIỂN CÁC SẢN PHẨM BANCASSURANCE TRONG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .........6 1.1. Tổng quan về Bancassurance .......................................................................6 1.1.1. Khái niệm Bancassurance ......................................................................6 1.1.2. Vai trò của Bancassurance .....................................................................7 1.1.3. Các mô hình Bancassurance ..................................................................9 1.2. Tổng quan về phát triển các sản phẩm Bancassurance ...........................16 1.2.1. Các sản phẩm Bancassurance ..............................................................16 1.2.2. Nội dung của phát triển các sản phẩm Bancassurance ......................19 1.2.3. Các chỉ tiêu đánh giá phát triển các sản phẩm Bancassurance .........23 1.2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển các sản phẩm Bancassurance ..26 1.3. Kinh nghiệm phát triển các sản phẩm Bancassurance ............................30 1.3.1. Kinh nghiệm phát triển các sản phẩm Bancassurance của các ngân hàng trên thế giới ............................................................................................30 1.3.2. Bài học kinh nghiệm phát triển các sản phẩm Bancassurance cho các ngân hàng Việt Nam .......................................................................................33 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN CÁC SẢN PHẨM BANCASSURANCE TẠI NGÂN HÀNG TMCP QUÂN ĐỘI ...........................37 2.1. Tổng quan về Ngân hàng TMCP Quân đội ...............................................37 2.1.1. Lịch sử hình thành phát triển ...............................................................37 2.1.2. Cơ cấu tổ chức .......................................................................................38 2.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh giai đoạn 2015 – 2019 ........................39
iv 2.2. Thực trạng phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Quân đội...............................................................................................................44 2.2.1. Mô hình các sản phẩm Bancassurance của MB .................................44 2.2.2. Các sản phẩm Bancassurance của MB ................................................46 2.2.3. Kênh phân phối các sản phẩm Bancassurance của MB .....................51 2.3. Đánh giá thựa trạng phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Quân đội ........................................................................................61 2.3.1. Thành tựu ..............................................................................................61 2.3.2. Hạn chế ..................................................................................................62 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH PHÁT TRIỂN CÁC SẢN PHẨM BANCASSURANCE TẠI NGÂN HÀNG TMCP QUÂN ĐỘI ...........................64 3.1. Định hướng phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Quân đội ..................................................................................................64 3.2. Giải pháp đẩy mạnh phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Quân đội ........................................................................................65 3.2.1. Giải pháp hoàn thiện và đa dạng hóa các sản phẩm Bancassurance 65 3.2.2. Đa dạng hóa các phương thức phân phối ............................................68 3.2.3. Giải pháp đẩy mạnh hoạt động marketing, truyền thông, quảng cáo 70 3.2.4. Giải pháp đẩy mạnh mối quan hệ hợp tác giữa Ngân hàng và Công ty bảo hiểm ...........................................................................................................71 3.2.5. Giải pháp đẩy mạnh sự hỗ trợ của công nghệ thông tin .....................73 3.3. Một số kiến nghị khác..................................................................................74 KẾT LUẬN ..............................................................................................................77 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................78
v DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1. Lợi ích của Bancassurance .........................................................................8 Bảng 1.2. Bảng tổng hợp các yếu tố của các mô hình Bancassurance .....................15 Bảng 2.1. Tình hình nguồn vốn của MB giai đoạn 2015 – 2019 ..............................40 Bảng 2.2. Tình hình dư nợ của MB giai đoạn 2015 – 2019 ......................................41 Bảng 2.3. Doanh thu từ hoạt động thanh toán quốc tế của MB trong giai đoạn 2015 – 2019 ...........................................................................................................................42 Bảng 2.4. Kết quả hoạt động kinh doanh của MB trong giai đoạn 2015 - 2019 ......43 Bảng 2.5. Doanh thu và lợi nhuận hoạt động kinh doanh bảo hiểm của MB trong giai đoạn 2015 – 2019 ......................................................................................................54 Bảng 2.6. Kết quả kinh doanh hoạt động Bancassurance tại MB giai đoạn 2015 – 2019 ...........................................................................................................................58
vi DANH MỤC HÌNH Hình 1.1. Mô hình đại lý phân phối ..........................................................................10 Hình 1.2. Mô hình liên doanh ...................................................................................12 Hình 1.3. Mô hình ngân hàng sở hữu 100% vốn của công ty bảo hiểm ...................13 Hình 2.1. Sơ đồ cơ cấu bộ máy quản lý của MB ......................................................39 Hình 2.2. Mô hình hoạt động Bancassurance của MB Ageas Life ...........................44 Hình 2.3. Mô hình hoạt động Bancassurance của MIC ............................................45 Hình 2.4. Hoạt động liên kết trong mô hình Bancassurance của MB và công ty bảo hiểm ...........................................................................................................................46 Hình 2.5. Hệ thống kênh phân phối các sản phẩm Bancassurance của MB .............51 Hình 2.6. Quy trình phối hợp giữa MB và MIC/MB Ageas Life .............................53 Hình 2.7. Tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận hoạt động kinh doanh bảo hiểm của MB trong giai đoạn 2015 – 2019 ..............................................................................55 Hình 2.8. Tỷ trọng doanh thu phí theo nghiệp vụ bảo hiểm phi nhân thọ của MB năm 2019 ...........................................................................................................................56 Hình 2.9. Tỷ trọng doanh thu phí theo nghiệp vụ bảo hiểm phi nhân thọ của MB năm 2019 ...........................................................................................................................57 Hình 2.10. Tốc độ tăng trưởng doanh thu từ hoạt động Bancassurance so với các kênh phân phối khác giai đoạn 2015 - 2019 ......................................................................59 Hình 2.11. Cơ cấu khách hàng của MB ....................................................................59
vii TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN Bài luận văn tập trung nghiên cứu về chất một trong những hoạt động của Ngân hàng TMCP Quân đội - MB là phát triển các sản phẩm Bancassurance tại NH TMCP Quân đội - MB, gồm 3 chương với kết quả nghiên cứu chính của từng chương như sau: Chương 1: Hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản chung của Bancassurance Ngân hàng thương mại và, phát triển các sản phẩm Bancassurance đồng thời nêu ra định nghĩa vai trò và các mô hình về Bancassurance, các chỉ tiêu đánh giá, các nhân tố ảnh hưởng và kinh nghiệm đến phát triển các sản phẩm Bancassurance. Chương 2: Nêu tổng quan về NH TMCP Quân đội - MB, phân tích thực trạng các sản phẩm Bancassurance, đánh giá các mặt đạt được và chưa đạt đồng thời tìm nguyên nhân cho các mặt chưa đạt được đó. Chương 3: Nêu lên những định hướng phát triển sản phẩm Bancassurance của NH TMCP Quân đội MB, luận văn đề xuất các giải pháp đẩy mạnh phát triển các sản phẩm Bancassurance tại NH TMCP Quân đội MB.
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trước xu thế mở cửa và hội nhập kinh tế quốc tế, trước sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt, để duy trì sự tồn tại và phát triển, đòi hỏi các doanh nghiệp bảo hiểm và các ngân hàng thương mại trong nước phải luôn nâng cao chất lượng hoạt động, không ngừng cải tiến quản lý điều hành, nâng cao trình độ nguồn nhân lực, đa dạng hóa các kênh phân phối sản phẩm. Ðồng thời, các doanh nghiệp bảo hiểm và các ngân hàng thương mại phải có những thay đổi trong chiến lược kinh doanh, chiến lược marketing và chiến lược phân phối sản phẩm. Bacassurance là thuật ngữ chỉ mối liên kết giữa ngân hàng và bảo hiểm nhằm đa dạng hóa hoạt động dịch vụ của hai bên. Bancassurance phát triển đầu tiên tại Châu Âu (Pháp, Đức, Tây Ban Nha, Hà Lan, Bỉ) và sau đó lan rộng sang Mỹ, Canada và các nước thuộc khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Hiện nay có rất nhiều ngân hàng tham gia vào hoạt động bancassurance (theo số liệu của Swiss Re, hiện tại có 70% đến 90% ngân hàng tại các nước Châu Âu, và 100% ngân hàng tại Pháp tham gia vào hoạt động Bancassurance, con số này chiếm khoảng 20% tại Mỹ). Tại Việt Nam, mặc dù Bancassurance không còn là khái niệm mới mẻ nhưng hoạt động liên kết này vẫn đang ở những bước phát triển đầu tiên và hứa hẹn nhiều tiềm năng. Việc các Ngân hàng thương mại Nhà nước Việt Nam phát triển các mô hình bancassurance là hoàn toàn hợp lý do có rất nhiều lợi thế về thị trường, thương hiệu, cơ sở vật chất, tiềm lực. Tuy nhiên hoạt động Bancassurance của bản thân các Bancassurance này chưa thật sự hiệu quả: điển hình là trường hợp của Bảo Ngân, VCLI; hoặc phát triển chưa tương xứng với tiềm năng thực tế do việc khai thác thị trường tiềm năng vẫn còn rất nhiều vướng mắc. Là một trong những ngân hàng thương mại lớn về quy mô tổng tài sản và hiệu quả kinh doanh. Ngân hàng TMCP Quân đội đang nỗ lực tái cơ cấu toàn bộ hoạt động kinh doanh của mình để trở thành một định chế tài chính ngân hàng vững mạnh dẫn đầu thị trường. Trong đó, việc phát triển các sản phẩm Bancassurance được Ngân hàng TMCP Quân đội – MB tập trung phát triển. Hiểu được tầm quan trọng của phát
2 triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Quân đội – MB, tác giả lựa chọn vấn đề “Phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Quân đội – MB” làm đề tài cho Luận văn Thạc sĩ Trường Đại học Ngoại Thương của mình. 2. Tình hình nghiên cứu Do tầm quan trọng của Bancassurance và các sản phẩm Bancassurance của các ngân hàng thương mại, vấn đề này đã được các nhà nghiên cứu phân tích trong nhiều bài nghiên cứu khoa học, luận văn, bài viết. Cụ thể: Nghiên cứu “Bancassurance tại các ngân hàng thương mại Việt Nam nhìn từ góc độ sự hài lòng của khách hàng” của tác giả Nguyễn Thị Nhung (2010) đăng trên Tạp chí Công nghệ ngân hàng số 53/2010 đã hệ thống hóa các vấn đề về Bancassurance như khái niệm, đặc điểm và vai trò của Bancassurance. Tiếp đó, nghiên cứu phân tích và đánh giá chất lượng dịch vụ bảo hiểm và sự hài lòng của khách hàng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam chi nhánh Lâm Ðồng dựa trên việc phân tích số liệu từ kết quả khảo sát 170 khách hàng. Cuối cùng, nghiên cứu đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm đẩy mạnh phát triển dịch vụ Bancassurance tại các ngân hàng thương mại Việt Nam nói chung và Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam chi nhánh Lâm Ðồng nói riêng. Nghiên cứu “Phát triển hoạtđộng Bancassurance của các công ty bảo hiểm thuộc các Ngân hàng Thương mại Nhànước Việt Nam” – Luận án Tiến sĩ Trường Đại học Kinh tế quốc dân của tác giả Đoàn Thị Thanh Tâm (2014) đã hệ thống hóa các vấn đề lý luận về Bancassurance và phát triển hoạt động Bancassurance của công ty bảo hiểm. Tiếp đến, nghiên cứu phân tích và đánh giá thực trạng hoạt động bancassurance của các doanh nghiệp bảo hiểm thuộc cácngân hàng thương mại Nhà nước Việt Nam. Cuối cùng, nghiên cứu đánh giá cơ sở phát triển hoạt động Bancassurance và đề xuất các giải pháp phát triển hoạt động Bancassurance của các doanh nghiệp bảo hiểm thuộccác ngân hàng thương mại Nhà nước Việt Nam. Nghiên cứu “Phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Bảo Việt” của tác giả Nguyễn Ngọc Hội (2012) – Luận văn Thạc sĩ Trường Đại học Ngoại Thương đã hệ thống hóa các khái niệm, các chỉ tiêu đánh giá và các nhân tố
3 ảnh hưởng đến phát triển các sản phẩm Bancassurance tại các ngân hàng thương mại. Nghiên cứu cũng đánh giá việc triển khai phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Bảo Việt trong năm 2010 đến năm 2012. Cuối cùng, nghiên cứu đưa ra các định hướng phát triển và đề xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Bảo Việt. Nghiên cứu “Phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát trển Việt Nam” của tác giả Nguyễn Thị Hương Giang (2014) – Luận văn Thạc sĩ Kinh tế Trường Đại học Kinh tế quốc dân đã hệ thống hóa các khái niệm, các chỉ tiêu đánh giá và các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển các sản phẩm Bancassurance tại các ngân hàng thương mại. Tiếp đó, tác giả đánh giá việc triển khai phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát trển Việt Nam trong năm 2010 đến năm 2014. Cuối cùng, nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát trển Việt Nam. Các nghiên cứu trên đã làm rõ cơ sở lý luận về Bancassurance và phát triển các sản phẩm Bancassurance của các ngân hàng thương mại. Các nghiên cứu cũng phân tích và đánh giá thực trạng phát triển các sản phẩm Bancassurance của một số ngân hàng thương mại ở Việt Nam. Nghiên cứu này, tác giả phân tích và đánh giá thựa trạng phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Quân đội – MB nhằm đề xuất các giải pháp cụ thể, phù hợp với sự phát triển thực tế tại Ngân hàng TMCP Quân đội – MB. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích của nghiên cứu là đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm đẩy mạnh phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Quân đội – MB. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu trên, những nhiệm vụ chính của nghiên cứu là:
4 - Khái quát các vấn đề về Bancassurance và phát triển các sản phẩm Bancassurance trong ngân hàng thương mại - Phân tích và đnahs giá thực trạng phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Quân đội – MB - Đề xuất giải pháp đẩy mạnh phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Quân đội – MB. 4. Đối tượng và phạm vị nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Quân đội – MB. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi nghiên cứu về không gian: Nghiên cứu được thực hiện tại Ngân hàng TMCP Quân đội - MB - Phạm vi nghiên cứu về thời gian: Dữ liệu nghiên cứu về thực trạng phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Quân đội – MB được thu thập trong giai đoạn 5 năm 2015 – 2019. Các giải pháp đề xuất đẩy mạnh phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Quân đội – MB được đề xuất cho giai đoạn 2020 – 2025. 5. Phương pháp nghiên cứu Trong quá trình nghiên cứu, luận văn sử dụng kết hợp các phương pháp phân tích, phương pháp hệ thống hóa, phương pháp tổng hợp, phương pháp thống kê, kết hợp giữa lý luận và thực tiễn để tìm hiểu vấn đề nghiên cứu. Phương pháp hệ thống hóa, phương pháp phân tích, phương pháp so sánh được sử dụng trong Chương 1 khi nghiên cứu những vấn đề lý luận về Bancassurance và phát triển các sản phẩm Bancassurance trong ngân hàng thương mại nhằm làm rõ các khái niệm, vai trò, các mô hình Bancassurance, các chỉ tiêu đánh giá và các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển các sản phẩm Bancassurance trong ngân hàng thương mại.
5 Phương pháp tổng hợp, phương pháp phân tích, phương pháp so sánh được sử dụng trong Chương 2 khi nghiên cứu đánh giá thực trạng phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Quân đội – MB trong thời gian 05 năm từ năm 2015 đến năm 2019. Phương pháp phân tích, phương pháp diễn giải được sử dụng trong Chương 3 khi nghiên cứu để lập luận cho các giải pháp nhằm đẩy mạnh phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Quân đội - MB trong thời gian tới (2020 – 2025). 6. Kết cấu của luận văn Ngoài các phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về Bancassurance và phát triển các sản phẩm Bancassurance trong ngân hàng thương mại Chương 2: Thực trạng phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Quân đội - MB Chương 3: Giải pháp đẩy mạnh phát triển các sản phẩm Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Quân đội - MB
6 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BANCASSURANCE VÀ PHÁT TRIỂN CÁC SẢN PHẨM BANCASSURANCE TRONG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Tổng quan về Bancassurance 1.1.1. Khái niệm Bancassurance Bancassurance là thuật ngữ chỉ mối quan hệ liên kết ngân hàng và bảo hiểm và là hoạt động phát sinh do nhu cầu thực tế của xã hội. Do sự khác nhau về môi trường kinh tế xã hội, mức độ phát triển dịch vụ và mối quan hệ liên kết, khung pháp lý và tập quán thương mại cũng như thói quen tiêu dùng, khái niệm bancassurance rất đa dạng. Theo Locatelli (2003), chuyên gia trong lĩnh vực bảo hiểm và dịch vụ tài chính: “Bancassurance là một chiến lược của các ngân hàng và các công ty bảo hiểm nhằm khai thác với phương thức ít nhiều thích hợp thị trường các dịch vụ tài chính”. Khái niệm này được Swiss Re và tác giả đưa ra dưới góc độ nghiên cứu về chiến lược kinh doanh mà các ngân hàng hay các doanh nghiệp bảo hiểm phát triển hoạt động trong thị trường dịch vụ tài chính nói chung và thị trường tài chính Châu Á nói riêng. Khái niệm này cho thấy sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các chủ thể khác nhau trên thị trường tài chính. Theo Kumar (2001), trên góc độ kết hợp giữa ngân hàng và bảo hiểm, “Thuật ngữ Bancassurance chỉ nỗ lực chung của các ngân hàng và các nhà bảo hiểm trong việc cung cấp các dịch vụ cho các khách hàng của ngân hàng”. Định nghĩa phản ánh bản chất của Bancassurance chính là sự liên kết giữa ngân hàng và bảo hiểm nhằm cung cấp các sản phẩm dịch vụ cho cùng một cơ sở khách hàng của ngân hàng. Jongeneel (2011) định nghĩa “Bancassurance là việc phân phối các dịch vụ và sản phẩm ngân hàng và bảo hiểm thông qua một kênh phân phối chung đến cùng một cơ sở khách hàng”. Điểm mấu chốt của khái niệm này là cả ngân hàng và bảo hiểm sử dụng chung một dữ liệu khách hàng trong việc phân phối sản phẩm và dịch vụ. Trong nghiên cứu của Steven (2007) “Bancassurance là việc bán các sản phẩm bảo hiểm bán lẻ cho cơ sở khách hàng của ngân hàng”. Đây là khái niệm được đưa ra trong nghiên cứu về Bancassurance tại các nước trên thế giới, đặc biệt là tại các thị
7 trường phát triển. Có thể thấy khái niệm này nhấn mạnh vào việc phân phối các sản phẩm bảo hiểm bán lẻ qua các ngân hàng cho khách hàng của ngân hàng. Trên thực tế đây cũng là lĩnh vực phân phối bảo hiểm thành công nhất của các Bancassurance tại Châu Âu. Từ thực tế phát triển của Bancassurance tại các thị trường và các nghiên cứu liên quan đến Bancassurance của các nhà chuyên môn có thể tóm lược các thuật ngữ cơ bản liên quan đến Bancassurance như sau: “Bancassurance là sự kết hợp giữa bảo hiểm và ngân hàng để tối đa hóa dịch vụ và lợi nhuận của các bên”; Kênh phân phối Bancassurane được xác định là “kênh phân phối các sản phẩm bảo hiểm qua ngân hàng, phân phối các sản phẩm bảo hiểm đến các khách hàng của ngân hàng”. Xét trên mối quan hệ ràng buộc, một Bancassurance được cấu thành bởi nhiều bên như ngân hàng, bảo hiểm, khách hàng và chịu tác động bởi các bên liên quan như cơ quan quản lý giám sát, các hiệp hội nghề tuy nhiên bảo hiểm vẫn giữ vai trò chủ đạo. Một Bancassurance phát triển thể hiện một mô hình hoạt động bao gồm cả quá trình thiết kế sản phẩm, phân phối sản phẩm nhằm cung cấp dịch vụ phù hợp nhất và tối đa hóa quyền lợi của các bên. 1.1.2. Vai trò của Bancassurance Mặc dù ra đời chưa lâu nhưng Bancassurance đã trở thành một trong những hình thức phân phối phổ biến nhờ những ưu thế của nó không chỉ đối với phía doanh nghiệp bảo hiểm mà ngay cả đối với ngân hàng cũng như khách hàng của ngân hàng. Có thể tóm tắt lợi ích thông qua bảng tổng hợp sau:
8 Bảng 1.1. Lợi ích của Bancassurance Công ty bảo hiểm Ngân hàng Khách hàng Giảm chi phí phân phối sản Hưởng hoa hồng phí Mua sản phẩm bảo hiểm với phẩm giá thấp (do tiêu dùng nhiều sản phẩm và người cung cấp sản phẩm tiết kiệm được chi phí phân phối) Có thêm khách hàng mới Có thêm khách hàng mới Có thêm kênh để mua sản (khách hàng của ngân hàng) (khách hàng của công ty phẩm bảo hiểm) Đa dạng hoá kênh phân Mở rộng danh mục sản Mua nhiều sản phẩm tại phối phẩm cùng một nơi Tăng hiệu quả kinh doanh Tăng hiệu quả kinh doanh Tăng thụ hưởng tiện ích của do tăng doanh thu, giảm chi do tăng doanh thu và có cơ các sản phẩm: nộp phí, nhận phí phân phối hội bán chéo sản phẩm bồi thường đơn giản, nhanh chóng; sử dụng kết hợp với nhiều dịch vụ khác của ngân hàng Gắn kết với các ngân hàng Gắn kết với các công ty An toàn hơn khi mua bảo để quảng bá thương hiệu bảo hiểm để quảng bá hiểm (các sản phẩm bảo thương hiệu. Tăng uy tín hiểm được cung cấp qua và vị thế kênh ngân hàng đã được ngân hàng xem xét, đánh giá, lựa chọn) - khách hàng được “bảo hiểm hai lần” Duy trì và phát triển cơ sở Duy trì và phát triển cơ sở Tăng khả năng hiểu biết về khách hàng do khách hàng khách hàng do khách hàng công ty bảo hiểm và ngân tin tưởng hơn và trung thành tin tưởng hơn và trung hàng. Giảm rủi ro do thông hơn thành hơn tin bất cân xứng Nguồn: Đoàn Thị Thanh Tâm, 2014
9 Bancassurance đã và đang phát triển trở thành kênh phân phối hiệu quả trong việc cung cấp sản phẩm bảo hiểm trên thế giới. Nhiều ngân hàng nắm bắt được xu hướng này đã nhanh chóng gia tăng được uy tín, vị thế và doanh thu của mình. Trước xu thế phát triển chung và trong bối cảnh hiện nay khi trên thị trường tài chính Việt Nam, sự cạnh tranh trong việc cung cấp các dịch vụ ngân hàng ngày càng mạnh mẽ, thì việc nắm lấy cơ hội và thực hiện cung cấp sản phẩm bảo hiểm trở thành yêu cầu đối với các ngân hàng, đặc biệt là các ngân hàng lớn. 1.1.3. Các mô hình Bancassurance Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt như hiện tại, các công ty bảo hiểm luôn muốn tìm kiếm kênh phân phối mới đem lại hiệu quả cao cũng như giảm bớt dần sự phụ thuộc vào các kênh phân phối truyền thống. Đối với các ngân hàng thương mại, tham gia Bancassurance đem lại cho ngân hàng thu nhập ngoài lãi suất. Vì vậy, mô hình Bancassurance đang là hướng đi mới mở ra nhiều tiềm năng không chỉ cho các công ty bảo hiểm mà còn chon các ngân hàng. Dựa vào mức độ quan hệ hợp tác giữa các công ty bảo hiểm với các ngân hàng thương mại thì mô hình Bancassurance theo Arora (2013) có thể được chia ra thành 3 loại sau: mô hình thỏa thuận phân phối bao gồm 2 hình thức là đại lý phân phối và liên minh chiến lược; mô hình liên danh (còn gọi là mô hình chi phối); và mô hình sở hữu đơn nhất (còn gọi là mô hình độc quyền). 1.1.4.1. Mô hình thỏa thuận phân phối Mô hình đại lý phân phối là hình thức xuất hiện sớm nhất của Bancassurance. Mô hình đại lý phân phối chỉ đơn giản là một kênh phân phối cung cấp sản phẩm bảo hiểm đơn thuần trong đó các sản phẩm truyền thống được bán bởi ngân hàng (có thể bởi nhân viên ngân hàng hoặc nhân viên công ty bảo hiểm ngồi tại ngân hàng). Theo mô hình này, một ngân hàng có thể có quan hệ đại lý với một hay nhiều các công ty bảo hiểm, và một công ty bảo hiểm cũng có thể kí hợp đồng đại lý với nhiều ngân hàng.Lúc này ngân hàng sẽ lựa chọn công ty bảo hiểm nào có sản phẩm phù hợp nhất với những gì mình cần để hợp tác.
10 Hình 1.1. Mô hình đại lý phân phối Ngân hàng Công ty bảo hiểm 1 Công ty bảo hiểm 2 Công ty bảo hiểm 3 Công ty bảo hiểm Ngân hàng 1 Ngân hàng 2 Ngân hàng 3 Nguồn: Arora, 2013 Mô hình đại lý phân phối đơn giản, rủi ro thấp, lợi ích đem lại cho ngân hàng chính là chi phí hoa hồng hoặc thu nhập phí dựa trên doanh thu bảo hiểm mà ngân hàng mang lại cho doanh nghiệp bảo hiểm. Mô hình phân phối đại lý được chia ra làm hai cấp độ. Cấp độ đơn giản đó là hai bên chỉ cần chia sẻ cho nhau một phần cơ sở dữ liệu trong thỏa thuận hợp tác. Còn đối với cấp độ phức tạp mà thường các công ty bảo hiểm hay hướng tới và mong muốn đạt được đó là liên minh chiến lược. Với cấp độ phức tạp thì các công ty bảo hiểm và ngân hàng thường nắm giữ cổ phần của nhau.Lúc này ngân hàng sẽ phân phối sản phẩm bảo hiểm với tư cách là đồng minh chiến lược của doanh nghiệp bảo hiểm và doanh nghiệp bảo hiểm lúc này cũng là lựa chọn ưu tiên số một của ngân hàng khi tiến hành bán chéo các sản phẩm bảo hiểm. Về hình thức pháp lý, trong mô hình này ngân hàng và các công ty bảo hiểm là các pháp nhân độc lập kí thỏa thuận hợp tác với nhau. Trong vai trò là một đại lý của doanh nghiệp bảo hiểm ngân hàng trực tiếp phân phối các sản phẩm bảo hiểm cho khách hàng. Các sản phẩm bảo hiểm có thể bán riêng rẽ hoặc bán cùng các sản phẩm của ngân hàng theo gói sản phẩm.
11 Về cơ sở dữ liệu khách hàng, việc chia sẻ cơ sở dữ liệu giữa ngân hàng và công ty bảo hiểm hoàn toàn phụ thuộc vào thỏa thuận hợp tác giữa hai bên. Thông thường để thuận lợi cho việc phối hợp và hợp tác bán hàng, thỏa thuận sẽ quy định ngân hàng có trách nhiệm cung cấp một phần thông tin khách hàng và cung cấp các tư liệu marketing, tiến hành việc bán chéo các sản phẩm bảo hiểm. Đồng thời, ngân hàng cũng có trách nhiệm phát triển và quản lý bán hàng trong các chương trình khuyến khích bán hàng. Ngoài ra, ngân hàng cũng phải kết hợp và báo cáo số liệu Bancassurance cho các công ty bảo hiểm. Về sản phẩm được phân phối, sản phẩm tích hợp của mô hình sẽ phụ thuộc vào mức độ chia sẻ thông tin giữa hai bên. Có thể có nhiều công ty bảo hiểm cung cấp sản phẩm cho ngân hàng. Vì vậy, phần lớn các sản phẩm phân phối qua mô hình này thường là các sản phẩm bảo hiểm sẵn có trên thị trường hay các sản phẩm truyền thống. Về trách nhiệm của các bên trong mô hình, ngân hàng có trách nhiệm cung cấp cơ sở dữ liệu khách hàng, cơ sở dữ liệu marketing để tiến hành việc bán bảo hiểm. Ngân hàng cũng có trách nhiệm quản lý và thúc đẩy bán hàng và thực hiện các hoạt động báo cáo Bancassurane phối hợp với công ty bảo hiểm. Đối với công ty bảo hiểm, có trách nhiệm xây dựng nên sản phẩm để phù hợp với sản phẩm của ngân hàng, quản lý khách hàng cũng như các dịch vụ bảo hiểm. Ngoài ra, công ty bảo hiểm còn phải thực hiện nhiệm vụ đào tạo và cung cấp nội dung đào tạo cho cán bộ ngân hàng. Cuối cùng, công ty bảo hiểm phải thực hiện nhiệm vụ thanh toán tiền hoa hồng theo nội dung thỏa thuận của hai bên (Krstic, 2011). 1.1.4.2. Mô hình liên doanh Mô hình này có nghĩa là: doanh nghiệp bảo hiểm và ngân hàng liên kết và thành lập nên một pháp nhân thứ ba để triển khai cung cấp các sản phẩm bảo hiểm. Pháp nhân này chính là một doanh nghiệp bảo hiểm và được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp phép kinh doanh trong lĩnh vực bảo hiểm. Do pháp nhân này độc lập nên giữa ngân hàng và pháp nhân thứ ba này cũng sẽ tồn tại thỏa thuận hợp tác phân