Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Ảnh hưởng của giới tính đến độ nhạy đạo đức của sinh viên kế toán tại một số trường đại học ở thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:90

Thêm vào BST

Báo xấu

28
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là xác định mối quan hệ giữa giới tính và hành vi phi đạo đức của sinh viên ngành kế toán; đo lường phản ứng của nữ, nam sinh viên ngành kế toán đối với hành vi đạo đức trong học tập. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Ảnh hưởng của giới tính đến độ nhạy đạo đức của sinh viên kế toán tại một số trường đại học ở thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH -------------------- PHẠM VIỆT HOÀI LINH ẢNH HƯỞNG CỦA GIỚI TÍNH ĐẾN ĐỘ NHẠY ĐẠO ĐỨC CỦA SINH VIÊN KẾ TOÁN TẠI MỘT SỐ TRƯỜNG ĐẠI HỌC Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH -------------------- PHẠM VIỆT HOÀI LINH ẢNH HƯỞNG CỦA GIỚI TÍNH ĐẾN ĐỘ NHẠY ĐẠO ĐỨC CỦA SINH VIÊN KẾ TOÁN TẠI MỘT SỐ TRƯỜNG ĐẠI HỌC Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: Kế toán Mã ngành: 8340301 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN VĂN THẢO TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng, luận văn “Ảnh hưởng của giới tính đến độ nhạy đạo đức của sinh viên kế toán tại một số trường đại học ở TP. HCM” này là bài nghiên cứu của chính tôi. Ngoại trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn, tôi cam đoan rằng, toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa từng được công bố hoặc được sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác. Không có nghiên cứu, luận văn, tài liệu nào của người khác được sử dụng trong luận văn này mà không được trích dẫn theo đúng quy định. Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các trường đại học hoặc cơ sở đào tạo khác. Dữ liệu phân tích trong luận văn là thông tin sơ cấp được thu thập từ các sinh viên kế toán đang học tập tại Thành phố Hồ Chí Minh. Quá trình xử lý, phân tích dữ liệu và ghi lại kết quả nghiên cứu trong luận văn này cũng do chính tôi thực hiện, không sao chép của bất cứ luận văn nào và cũng chưa được trình bày hay công bố ở bất cứ công trình nghiên cứu nào khác trước đây. TP. Hồ Chí Minh, năm 2018 PHẠM VIỆT HOÀI LINH
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC BẢNG BIỂU DANH MỤC HÌNH VẼ PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1 1. Sự cần thiết của đề tài ...................................................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................................ 2 3. Câu hỏi nghiên cứu .......................................................................................................... 3 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................................... 3 5. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................................. 3 6. Kết cấu luận văn .............................................................................................................. 4 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC ĐÂY ........................... 6 1.1 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU TRƯỚC VỀ ĐỘ NHẠY ĐẠO ĐỨC VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA GIỚI TÍNH ĐẾN ĐỘ NHẠY ĐẠO ĐỨC CỦA SINH VIÊN KẾ TOÁN. ... 6 1.1.1 Các nghiên cứu trong nước ................................................................................... 6 1.1.2 Các nghiên cứu nước ngoài .................................................................................. 6 1.2 XÁC ĐỊNH KHE HỔNG NGHIÊN CỨU................................................................. 10 Kết luận chương 1 ................................................................................................................. 13 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ........................................................................... 14 2.1 KHÁI NIỆM............................................................................................................... 14 2.1.1 Giới tính .............................................................................................................. 14 2.1.2 Độ nhạy đạo đức ................................................................................................. 15 2.1.3 Kế toán viên tương lai ......................................................................................... 16 2.2 ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP KẾ TOÁN KIỂM TOÁN ............................................ 17 2.3 LÝ THUYẾT NỀN .................................................................................................... 17 2.3.1 Lý thuyết tâm lý (Psychological theory): ........................................................... 17
2.3.2 Lý thuyết hành vi ................................................................................................ 20 Kết luận chương 2 ................................................................................................................. 22 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................... 23 3.1 QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN VĂN ......................................................... 23 3.1.1 Nghiên cứu định tính ............................................................................................... 23 3.1.2 Nghiên cứu định lượng ............................................................................................ 23 3.2. MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU .................................. 26 3.2.1 Mô hình nghiên cứu ..................................................................................................... 26 3.2.2 Giả thuyết nghiên cứu .............................................................................................. 26 3.3 MẪU ............................................................................................................................... 27 3.4 PHÂN TÍCH DỮ LIỆU .................................................................................................. 30 3.5 THANG ĐO .................................................................................................................... 30 3.6 PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH DỮ LIỆU ..................................................................... 31 3.6.1 Phương pháp thống kê mô tả ................................................................................... 31 3.6.2 Kiểm định độ tin cậy của thang đo .......................................................................... 31 3.6.3 Phân tích nhân tố khám phá ..................................................................................... 32 3.6.4 Phân tích hồi quy ..................................................................................................... 32 3.6.5 Kiểm định ANOVA ................................................................................................. 34 CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU................................................................... 36 4.1 THÔNG KÊ MÔ TẢ MẪU NGHIÊN CỨU ............................................................. 36 4.2 KIỂM ĐỊNH THANG ĐO ......................................................................................... 37 4.2.1 Kiểm định Cronbach’s Alpha đối vối thang đo. ................................................. 37 4.2.2 Phân tích nhân tồ khám phá EFA với thang đo độ nhạy đạo đức. ...................... 39 4.2.3 Kiểm độ tin cậy của thang đo ............................................................................. 41 4.3 KIỂM ĐỊNH MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ GIẢ THUYẾT .................................. 42 4.3.1 Phân tích biến quan sát ....................................................................................... 42 4.3.2 Phân tích tương quan .......................................................................................... 44 4.3.3 Phân tích hồi quy ................................................................................................ 45 4.3.4 Bàn luận kết quả nghiên cứu ............................................................................... 49 Kết luận chương 4 ................................................................................................................. 51
CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH ............................................... 52 5.1 KẾT LUẬN..................................................................................................................... 52 5.2 HÀM Ý CHÍNH SÁCH .................................................................................................. 53 5.3 HẠN CHẾ VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO ................................................. 53 5.3.1 Hạn chế của đề tài .................................................................................................... 54 5.3.2 Hướng nghiên cứu tiếp theo..................................................................................... 54 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1: Tóm tắt các nghiên cứu ảnh hưởng của giới tính đến độ nhạy đạo đức của sinh viên chuyên ngành kế toán ............................................................................................................... 11 Bảng 3.1: Mẫu tham gia của các trường ................................................................................... 29 Bảng 3.2: Tóm tắt các biến ....................................................................................................... 31 Bảng 4.1: Kết qua chung về mẫu (Mẫu = 127) ......................................................................... 36 Bảng 4.2 Cronbach’s Alpha của thang đo độ nhạy cảm đạo đức ............................................. 38 Bảng 4.3 KMO và Bartlett's Test .............................................................................................. 40 Bảng 4.4 Component Matrixa ................................................................................................... 40 Bảng 4.5: Phân tích Biến quan sát ............................................................................................ 42 Bảng 4.6: Ma trân tương quan giữa các biến ............................................................................ 44 Bảng 4.7: Đánh giá độ phù hợp của mô hình ........................................................................... 46 Bảng 4.8: Kết quả phân tích kiểm định F ................................................................................. 46 Bảng 4.9: Kết quả phân tích hồi quy ........................................................................................ 47 Bảng 4.10: Thống kê mô tả ....................................................................................................... 48 Bảng 4.11: Kiểm định Levene phương sai đồng nhất............................................................... 48 Bảng 4.12: Kết quả ANOVA .................................................................................................... 49
DANH MỤC HÌNH VẼ Sơ đồ 3.1 Quy trình nghiên cứu ..................................................................................... 25 Hình 3.1 Tỷ lệ nam/nữ trong mẫu nghiên cứu ............................................................... 29 Mô hình 3.1: Mô hình nghiên cứu chính thức .......................................................................... 26
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của đề tài Trên thế giới, các vụ bê bối doanh nghiệp và kế toán nổi tiếng như Enron và WorldCom đã đặt ra những câu hỏi về đạo đức của kế toán viên. Các cáo buộc về hành vi vi phạm tín dụng công của người kế toán đã dẫn đến sự can thiệp của chính phủ (Chan và Leung 2006). Ponemon và Gabhart (1993) cho rằng việc mất lòng tin của công chúng và sự can thiệp mạnh mẽ của chính phủ có thể ảnh hưởng đến nghề kế toán. Để đối phó với tình hình hiện tại, Trường Kinh doanh Collegiate và Ủy ban Quốc gia về Báo cáo Tài chính Gian lận (1987) đã kêu gọi nhấn mạnh hơn về các vấn đề đạo đức trong lớp học. Các tổ chức này tin rằng điều quan trọng là sinh viên và các nhà quản lý cần ý thức hơn với các vấn đề đạo đức. (Ameen, Guffey và cộng sự 1996) Ở Việt Nam, Bộ tài chính đã ban hành chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp kế toán kiểm toán theo quyết định 87/2005QĐ-BTC ngày 1/12/2005 bao gồm những tiêu chí về đạo đức mà người làm nghề kế toán phải có và là thước đo đánh giá nhận xét về đạo đức nghề nghiệp của họ. Tuy nhiên, vẫn có những câu chuyện về hành vi vi phạm đạo đức của người làm nghề kế toán. Ví dụ như vụ gian lận của Công ty cổ phần Tập đoàn Kỹ nghệ Gỗ Trường Thành vừa công bố BCTC quý 2/2016 và giáng một đòn choáng váng vào các cổ đông của doanh nghiệp với khoản lỗ bất ngờ lên đến cả nghìn tỷ đồng và rất nhiều vụ gian lận lớn nhỏ khác được báo chí nhắc đến. Theo số liệu điều tra của Hiệp hội các nhà điều tra gian lận Mỹ với cuộc điều tra được thực hiện trên 114 quốc gia trong đó có Việt Nam cho thấy, tình trạng gian lận đã tác động xấu đến chất lượng báo cáo tài chính và tạo thông tin thiếu chính xác cho nhà đầu tư. Báo cáo cũng cho thấy rằng nguyên nhân của gian lận là do sự thiếu đạo đức nghề nghiệp trong chính đội ngũ lao động, quản lý hay chủ doanh nghiệp và trong số đó có những người am hiểu và được đào
2 tạo về kế toán. Vì vậy, sự suy giảm về hành vi đạo đức trong nghề kế toán là vấn đề đáng lo ngại, cần được quan tâm Để khắc phục thì ngay từ đầu, chúng ta cần nhấn mạnh các vấn đề đạo đức trong lớp học cho sinh viên đang học tại các trường đại học thay vì để gian lận xảy rồi đi phòng ngừa, ngăn chặn. Sinh viên phải có ý thức về vấn đề đạo đức (Ameen, Guffey và cộng sự 1996). Sierles và cộng sự (1980) cho rằng hành vi gian lận trong đại học là một yếu tố dự đoán hành vi phi đạo đức trong các môi trường chuyên môn sau này. Trong lĩnh vực kế toán, phát hiện ra rằng sinh viên kế toán có khuynh hướng chứng minh mức độ phát triển đạo đức thấp hơn các sinh viên của ngành khác (Armstrong 1987; Ponemon và Glazer 1990, St. Pierre và cộng sự 1990). Việc điều tra tác động giới tính của sinh viên kế toán nam và nữ là rất quan trọng bởi vì nghiên cứu cho thấy rằng hành vi đạo đức của một người có thể liên quan đến giới tính. Tại Việt Nam, theo thống kê thì nữ giới làm trong lĩnh vực kế toán ngày càng nhiều hơn. Sự hiện diện ngày càng tăng của phụ nữ trong kế toán cho thấy rằng cần có sự hiểu biết lớn hơn về mối quan hệ giới tính với hành vi vi phạm đạo đức (Ameen, Guffey và cộng sự 1996). Tuy nhiên, Chan và Leung (2006) cho rằng Sinh viên kế toán nam và nữ ở đây phản ứng tương tự nhau đối với các tình huống nhạy cảm về mặt đạo đức trong một ngữ cảnh chuyên nghiệp. Vì vậy, luận văn này hướng đến nghiên cứu: “Ảnh hưởng của giới tính đến độ nhạy đạo đức của sinh viên kế toán tại một số trường đại học ở TP. HCM” 2. Mục tiêu nghiên cứu - Xác định mối quan hệ giữa giới tính và hành vi phi đạo đức của sinh viên ngành kế toán - Đo lường phản ứng của nữ, nam sinh viên ngành kế toán đối với hành vi đạo đức trong học tập.
3 3. Câu hỏi nghiên cứu - Giới tính của sinh viên kế toán có ảnh hưởng đến độ nhạy đạo đức. - Có phản ứng khác biệt giữa nam và nữ sinh viên kế toán đối với hành vi vi phạm đạo đức trong học tập. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Ảnh hưởng của giới tính đến độ nhạy đạo đức của sinh viên kế toán tại một số trường đại học ở TP. HCM. - Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu thực hiện tại một số trường đại học có ngành kế toán ở TP.HCM bao gồm ba trường đại học chính là Đại học Kinh Tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH), Đại học Công Nghiệp TP.HCM (IUH), Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông – Cơ sở TP.HCM (PTIT) và một số trường đại học khác như: Đại học Sài Gòn, Đại học Tài Chính Marketing, và Đại học Hutech. 5. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp định tính: Nhằm khám phá ra các tập biến đo lường các khái niệm giới tính, độ nhạy của đạo đức. Tập biến này phù hợp với đặc điểm và môi trường học tập của sinh viên kế toán đang học tại các trường đại học tại thành phố Hồ Chí Minh. Thảo luận nhóm với các chuyên gia có trình độ và kinh nghiệm để xác định và hiệu chỉnh các biến đo lường trong mô hình nghiên cứu đề xuất, các phát biểu sau khi hiệu chỉnh được đưa vào bảng câu hỏi khảo sát, bảng câu hỏi này là công cụ thu thập dữ liệu trong nghiên cứu chính thức. - Phương pháp định lượng: Nghiên cứu chính thức sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng. Dữ liệu phân tích thu thập thông qua bảng câu hỏi khảo sát với các đối tượng là sinh viên chuyên ngành kế toán tại các trường đại học thành phố Hồ Chí Minh bằng phương pháp chọn mẫu thuận tiện.
4 Phương pháp này được sử dụng vì nghiên cứu mang ý nghĩa khám phá và đối tượng nghiên cứu tương đối dễ tiếp cận. Dữ liệu thu thập sẽ được làm sạch và xử lý bằng phần mền SPSS để kiểm định sơ bộ thang đo thông qua công cụ hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha và phân tích yếu tố khám phá EFA, phân tích hồi quy để kiểm định giả thuyết của mô hình lý thuyết và kiểm định ANOVA một chiều. 6. Kết cấu luận văn Nội dung chính của luận văn được trình bày trong 5 chương sau: - Chương 1: Tổng quan các nghiên cứu trước - Chương 2: Cơ sở lý thuyết. Chương này trình bày các khái niệm lý thuyết và lý thuyết nền. - Chương 3: Phương pháp nghiên cứu. Chương này nói về phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong đề tài. - Chương 4: Kết quả nghiên cứu. Chương này trình bày kết quả phân tích dữ liệu bao gồm mô tả mẫu khảo sát, kiểm định độ tin cậy thang đo, phân tích nhân tố, phân tích hồi quy, kiểm định giả thuyết nghiên cứu và phân tích ANOVA một chiều. - Chương 5: Kết luận và hàm ý chính sách. Chương này trình bày các kết quả chính, một số hạn chế đề tài, đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo. 7. Ý nghĩa của đề tài Kiểm định thang đo độ nhạy đạo đức của sinh viên kế toán tại trường đại học Thành phố Hồ Chí Minh. Nghiên cứu này nhằm mục đích nhận thức rõ hơn về mối quan hệ giữa giới tính và độ nhạy đạo đức của sinh viên kế toán. Là thông tin cần thiết đối với các trường đại học cũng như các nhà tuyển dụng trong tương lai, là cơ hội để nâng cao nhận thức về đạo đức cho sinh viên chuyên ngành kế toán.
5
6 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC ĐÂY Chương này trình bày tổng quan các nghiên cứu trước đây của trong và ngoài nước đã thực hiện liên quan đến độ nhạy đạo đức và ảnh hưởng của giới tính đến độ nhạy đạo đức, đồng thời xác những kết quả đạt được cũng như là khe hỏng nghiên cứu. 1.1 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU TRƯỚC VỀ ĐỘ NHẠY ĐẠO ĐỨC VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA GIỚI TÍNH ĐẾN ĐỘ NHẠY ĐẠO ĐỨC CỦA SINH VIÊN KẾ TOÁN. 1.1.1 Các nghiên cứu trong nước Hiện nay tại Việt Nan vẫn chưa có nhiều nghiên cứu về độ nhạy đạo đức cũng như là về sự ảnh hưởng của giới tính đến những vấn đề về đạo đức. Qua tìm hiểu, một nghiên cứu của Đinh Ngọc Tú (2016) “Ảnh hưởng của giới tính nữ trong Hội đồng quản trị và Ban giám đốc đến hành vi điều chỉnh lợi nhuận: Nghiên cứu thực nghiệm tại các công ty niêm yết trên sàn chứng khoán TP.HCM”. Kết quả nghiên cứu của Đinh Ngọc Tú cho rằng có sự ảnh hưởng của giới tính nữ đến hành vi điều chỉnh lợi nhuận, một công ty có ít nhất 3 thành viên nữ trở lên thì làm giảm hành vi điều chỉnh lợi nhuận. Từ kết quả nghiên cứu của Đinh Ngọc Tú (2016) cho thấy được cái nhìn sơ bộ về ảnh hướng của giới tính đến hành vi vi phạm đạo đức. 1.1.2 Các nghiên cứu nước ngoài Độ nhạy đạo đức được nhiều nhà nghiên cứu nước ngoài quan tâm vì nó thể hiện mức độ nhận biết đạo đức của mỗi người, một người có thể thể xem hành vi đó là xấu nhưng người khác lại xem đó là hành vi tốt, điều đó tùy thuộc vào độ nhạy đạo đức của mỗi người (mức độ nhận biết đạo đức). Trong đó có khá nhiều nghiên cứu chứng minh sự ảnh hưởng của giới tính đến độ nhạy đạo đức. Nghiên cứu về độ nhạy đạo đức
7 Rest (1983) đã xây dựng một khuôn khổ gồm bốn thành phần để kiểm tra sự phát triển đạo đức của mỗi các nhân thông qua hành vi đạo đức. Ông cho rằng một hành vi đạo đức, một cá nhân phải trải qua ít nhất bốn quy trình tâm lý cơ bản sau: (1) Độ nhạy đạo đức (MS) (2) Đánh giá đạo đức (MJ) (3) Động lực đạo đức (MM) (4) Tính cách đạo đức (MC) (Bebeau, Rest và cộng sự 1985) Rest (1983) cho rằng hành vi đạo đức là kết quả của một quá trình phức tạp và đa dạng. Tất cả bốn thành phần (MS, MJ, MM và MC) là yếu tố quyết định hành động đạo đức và chúng tương tác với nhau. (Rest 1983) Như vậy, theo nghiên cứu của Rest (1983) thì độ nhạy đạo đức là một trong bốn quy trình tâm lý cơ bản của hành vi đạo đức. Độ nhạy đạo đức đề cập đến nhận thức về cách hành động của một người ảnh hưởng đến người khác. Nó liên quan đến nhận thức về các hành động có thể khác nhau và cách hành động đó có thể ảnh hưởng đến các bên liên quan. Theo nghiên cứu Bebeau, Rest và cộng sự (1985) độ nhạy cảm đạo đức là một thành phần quan trọng của hành vi đạo đức. Độ nhạy đạo đức trong bối cảnh cuộc sống thực cũng cho thấy rằng các đối tượng phản ứng khác nhau trong các tình huống khác nhau. Nghiên cứu về độ nhạy đạo đức của sinh viên kế toán. Nhiều nghiên cứu tập trung vào giáo dục đạo đức và đạo đức để tăng cường đạo đức kế toán, các nhà nghiên cứu cũng hướng sự chú ý và nỗ lực của họ vào việc nâng cao độ nhạy đạo đức của kế toán.
8 Nghiên cứu của Volker (1985) cho rằng không có sự khác nhau về độ nhạy đạo đức giữa người đi làm và sinh viên – người chưa có kinh nghiệm (Volker 1985) Sinh viên kế toán có khuynh hướng chứng minh mức độ phát triển đạo đức thấp hơn các sinh viên của ngành khác (Armstrong 1987) Nghiên cứu của Tom và Borin (1988) cho rằng độ nhạy đạo đức của sinh viên kế toán được đo lường bằng cách xếp hạng mức độ nhận thức của sinh viên về 23 hoạt động có vấn đề (liên quan đến gian lận). Một sinh viên càng khoan dung, sẵn lòng tham gia và xem đó hoạt động là bình thường (không gian lận), không gây ảnh hưởng đến người khác (nghĩa là nhận thức mà mức độ nghiêm trọng thấp), thì sinh viên đó ít nhạy cảm với các vấn đề đạo đức và sinh viên đó có khả năng tham gia vào các hành vi gian lận. (Chan và Leung 2006) Kết quả nghiên cứu của Chan và Leung (2006) cũng chỉ ra rằng việc can thiệp vào đạo đức kế toán có thể có ảnh hưởng tích cực đến sự phát triển nhạy cảm về đạo đức của sinh viên kế toán. Do đó, một cá nhân sở hữu khả năng xác định cái gì là đúng hay sai (tư duy đạo đức cao) có thể không hành xử theo đạo đức do thiếu hụt trong việc xác định các vấn đề đạo đức (độ nhạy đạo đức thấp) trong một tình huống. Nghiên cứu về ảnh hưởng giới tính đến độ nhạy đạo đức của sinh viên kế toán Nghiên cứu của Broadbent và Kirkham (2008), giới tính vẫn là một vấn đề quan trọng cần được quan tâm đối với cộng đồng kế toán nói chung và cộng đồng học thuật kế toán cụ thể hơn. Giới tính là một yếu tố cần được đưa vào nghiên cứu trong kế toán. Vì vậy, giới tính được các nhà nghiên cứu quan tâm trong mối quan hệ với độ nhạy đạo đức. Kết quả nghiên cứu của Ricklefs (1983) đã khẳng định niềm tin rằng có thể có sự khác biệt đáng kể về độ nhạy đạo đức giữa giới tính và nữ giới có thể đạo đức hơn nam giới.
9 Tiếp theo đó vào năm 1989, Nghiên cứu của Betz và cộng sự (1989) cho rằng nam giới và nữ giới mang lại các giá trị và đặc điểm khác nhau cho nơi làm việc. Những giá trị và đặc điểm khác nhau dựa trên giới tính khiến nam giới và nữ giới phát triển các mối quan tâm, quyết định và thực hành khác nhau liên quan đến giới tính. Do đó, nam giới và nữ giới phản ứng khác nhau với cùng một bộ phần thưởng và chi phí nghề nghiệp. Nam giới sẽ tìm kiếm thành công cạnh tranh và có nhiều khả năng vi phạm quy tắc hơn vì họ xem thành tích là cạnh tranh. Nữ giới quan tâm nhiều hơn đến việc làm tốt công việc và thúc đẩy mối quan hệ công việc hài hòa. Do đó, nữ giới có nhiều khả năng tuân thủ các quy tắc và ít khoan dung hơn đối với những cá nhân vi phạm các quy tắc. Betz, O'Connell và cộng sự (1989) cho rằng Nữ giới và nam giới vốn có các giá trị khác nhau ảnh hưởng rõ ràng đến hành vi của họ (mức độ nhận biết đạo đức). Betz, O'Connell và cộng sự (1989) đã có 213 sinh viên trường kinh doanh đưa ra đánh giá liên quan đến hành vi phi đạo đức trong vai trò của các sinh viên trong tương lai. Họ phát hiện ra rằng các sinh viên nam sẵn sàng tham gia vào các hành động phi đạo đức hơn là những sinh viên nữ. (Ruegger và King 1992) (Betz, O'Connell và cộng sự 1989) Nghiên cứu của Ruegger và King (1992) đã khảo sát 2.196 sinh viên theo học các khóa học để xác định xem nhận thức của một cá nhân về hành vi đạo đức phù hợp có bị ảnh hưởng bởi tuổi tác hay giới tính hay không. Kết quả cho thấy sinh viên nữ năm cuối có đạo đức hơn trong nhận thức của họ về các tình huống đạo đức. Ameen, Guffey và cộng sự (1996) cho rằng Các nữ sinh viên kế toán thấy nhạy cảm hơn và ít khoan dung về hành vi phi đạo đức, ít hoài nghi và ít có khả năng tham gia vào các hoạt động học thuật phi đạo đức hơn là sinh viên kế toán nam. Có sự khác biệt đáng kể trong phản hồi theo giới tính về mức độ nhạy cảm đạo đức (Radtke 2000)
10 Sự nhạy cảm về đạo đức cũng bị ảnh hưởng giới tính của người ra quyết định (Simga-Mugan, Daly và cộng sự 2005) Từ các nghiên trên cho thấy có sự ảnh hưởng giữa giới tính đến độ nhạy đạo đức. Từ đây có nhìn nhận tổng quan về sự ảnh hưởng của giới tính đến độ nhạy đạo đức. Tuy nhiên, một vài nghiên cứu khác lại cho rằng, không có sự ảnh hưởng của giới tính đến độ nhạy đạo đức. Như nghiên cứu của Harris (1989); McNichols và Zimmerer (1985); Tsalikis và OrtizBuonfina (1990) không tìm thấy sự khác biệt giữa hành vi đạo đức của sinh viên nam và nữ. Theo kết quả nghiên cứu của (Stanga và Turpen 1991) không có sự khác biệt giới tính về mức độ nhận biết đạo đức của sinh viên kế toán. Nghiên cứu của (Chan và Leung 2006) kiểm tra độ nhạy đạo đức của sinh viên kế toán và ảnh hưởng của giới tính, tuổi tác và thành tích học tập đến độ nhạy đạo đức. Kết quả nghiên cứu cho rằng sinh viên kế toán nam và nữ ở đây phản ứng tương tự như các tình huống nhạy cảm về mặt đạo đức trong một ngữ cảnh chuyên nghiệp. 1.2 XÁC ĐỊNH KHE HỔNG NGHIÊN CỨU Trong phần tổng quan nghiên cứu đã trình bày ở trên cho thấy rằng trên thế giới có rất nhiều nghiên cứu xoay quanh về độ nhạy cảm đạo đức và giới tính được trình bày tóm tắt ở Bảng 1.1. Những nghiên cứu này đều xem xét trong môi trường chuyên nghiệp, chỉ có một số ít nghiên cứu trong môi trường học thuật. Tại Việt Nam, trong phạm vi hiểu biết và tìm hiểu của tác giả, các nghiên cứu về nhận thức đạo đức hoặc tính nhạy cảm chưa được thực hiện và ít được quan tâm và chưa có nghiên cứu cụ thể nào về ảnh hưởng của giới tính đến độ nhạy đạo đức của sinh viên kế toán. Do vậy tác giả chọn đề tài này để làm luận văn thạc sĩ nhằm thực hiện nghiên cứu ảnh hưởng của giới tính đến độ nhạy đạo đức của sinh viên kế toán, qua đó xem xét nhận thức của những sinh viên nam nữ đối với những vấn đề đạo đức (gian lận trong học thuật) như
11 thế nào. Từ đó, kết quả nghiên cứu này sẽ hỗ trợ cho những nghiên cứu chuyên sâu sau này. Bảng 1.1: Tóm tắt các nghiên cứu ảnh hưởng của giới tính đến độ nhạy đạo đức của sinh viên chuyên ngành kế toán STT Tác giả Tên công trình Kết quả nghiên cứu A. Nhóm nghiên cứu có sự ảnh hưởng giới tính đến độ nhạy đạo đức Giám đốc điều hành Có sự khác biệt đáng kể về và công chúng nói độ nhạy đạo đức giữa giới Ricklefs 1 chung cho rằng hành tính và nữ giới có thể đạo (1983) vi đạo đức đang giảm đức hơn nam giới. tại Mỹ Sự khác biệt giới tính Họ phát hiện ra rằng các trong khuynh hướng sinh viên nam sẵn sàng Betz et al cho hành vi phi đạo tham gia vào các hành 2 (1989) đức động phi đạo đức hơn là những sinh viên nữ Một nghiên cứu về Kết quả cho thấy sinh viên Ruegger và tác động của tuổi tác nữ năm cuối có đạo đức 3 và giới tính tới đạo hơn trong nhận thức của họ King (1992) đức của sinh viên về các tình huống đạo đức Ameen, Sự khác biệt giới tính Các nữ sinh viên kế toán Guffey và trong việc xác định trong nghiên cứu này thấy 4 cộng sự mức độ nhạy cảm về nhạy cảm hơn và ít khoan (1996) đạo đức của những dung về hành vi phi đạo
12 STT Tác giả Tên công trình Kết quả nghiên cứu chuyên gia kế toán đức, ít hoài nghi và ít có tương lại khả năng tham gia vào các hoạt động học thuật phi đạo đức hơn là sinh viên kế toán nam Simga- Ảnh hưởng của quốc Độ nhạy cảm đạo đức đã Mugan, Daly tịch và giới tính đến được tìm thấy bị ảnh hưởng 5 độ nhạy đạo đức. bởi giới tính của người ra và cộng sự (2005) quyết định B. Nhóm nghiên cứu giới tính không ảnh hưởng đến độ nhạy đạo đức Đánh giá đạo đức về Không có sự khác biệt giới Stanga và các vấn đề kế toán tính về mức độ nhận biết 1 Turpen được chọn: Một đạo đức của sinh viên kế (1991) nghiên cứu thực toán. nghiệm Ảnh hưởng của lý Sinh viên kế toán nam và luận đạo đức và yếu nữ ở đây phản ứng tương tự Chan và tố cá nhân của sinh như các tình huống nhạy Leung (2006) sinh kế toán đến độ cảm về mặt đạo đức trong 2 nhạy đạo đức của một ngữ cảnh chuyên sinh viên kế toán nghiệp. Nguồn: Tác giả tổng hợp