Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Lục Ngạn, Tỉnh Bắc Giang

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:108

Thêm vào BST

Báo xấu

32
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Lục Ngạn, Tỉnh Bắc Giang. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm chi tiết nội dung của luận văn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Lục Ngạn, Tỉnh Bắc Giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI ------------------------- VŨ XUÂN TUẤN CHÍNH SÁCH GIẢI PHÒNG MẶT BẰNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Hà Nội, Năm 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI ------------------------- VŨ XUÂN TUẤN CHÍNH SÁCH GIẢI PHÒNG MẮT BẰNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG Chuyên ngành : Quản lý kinh tế Mã số : 8340410 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. HÀ VĂN SỰ Hà Nội, Năm 2020
i LỜI CAM ĐOAN Tôi là Vũ Xuân Tuấn, xin cam đoan rằng: Số liệu và kết quả nghiên cứu trong Luận văn này là chính xác, trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin được trích dẫn trong Luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc. Hà Nội, ngày 10 tháng 08 năm 2020 Tác giả luận văn (Kí và ghi rõ họ tên) Vũ Xuân Tuấn
ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực tập và hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ và động viên. Trước tiên, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới thầy PGS. TS Hà Văn Sự đã tận tâm hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám Hiệu cùng toàn thể Thầy Cô giáo Trường Đại học Thương mại đã truyền đạt, trang bị cho tôi những kiến thức và kinh nghiệm quý giá trong suốt năm học vừa qua. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Lãnh đạo, các phòng, ban của huyệnLục Ngạn đã nhiệt tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thu thập số liệu để thực hiện luận văn. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình và bạn bè, đồng nghiệp những người đã luôn tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ, cổ vũ và động viên tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày10 tháng 08 năm 2020 Tác giả luận văn (Kí và ghi rõ họ tên) Vũ Xuân Tuấn
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................ vi DANH MỤC HÌNH VẼ, BẢNG BIỂU ................................................................. vii PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1 1. Tính cấp thiết nghiên cứu của đề tài luận văn .........................................................1 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan .....................................................2 3. Đối tượng, mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu .........................................................6 4. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................................7 5. Phương pháp nghiên cứu .........................................................................................7 6. Những đóng góp về lý luận và thực tiễn của luận văn ..........................................10 7. Kết cấu của luận văn .............................................................................................10 CHƢƠNG 1. MỘT SỐ CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHÍNH SÁCH GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN ............................11 1.1. Tổng quan về chính sách giải phóng mặt bằng ..................................................11 1.1.1. Khái niệm về chính sách và chính sách giải phóng mặt bằng ........................11 1.1.2. Mục tiêu, đặc điểm và vai trò của chính sách giải phóng mặt bằng ..............13 1.2. Yêu cầu và nội dung cơ bản của chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn cấp huyện...................................................................................................................15 1.2.1. Những yêu cầu đối với chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn cấp huyện .........................................................................................................................15 1.2.2. Những nội dung cơ bản của chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn cấp huyện .........................................................................................................................17 1.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn cấp huyện .........................................................................................................................21 1.3.1. Những yếu tố thuộc về thể chế chính sách và phân cấp quản lý của Nhà nước ..21
iv 1.3.2. Những yếu tố thuộc về năng lực quản lý của địa phương ..............................22 1.3.3. Những yếu tố thuộc về các đối tượng chịu sự tác động của chính sách .........23 1.3.4. Các yếu tố khác ...............................................................................................24 1.4. Kinh nghiệm của một số địa phương và bài học cho huyện lục ngạn trong hoạch định và triển khai chính sách giải phóng mặt bằng ...................................................24 1.4.1. Kinh nghiệm của một số địa phương ..............................................................24 1.4.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho huyện Lục Ngạn ...........................................27 CHƢƠNG 2. PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG ............................................................................................................28 2.1. Một số khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và thực trạng giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện lục ngạn .......................................................................28 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Lục Ngạn ...............................28 2.1.2. Thực trạng giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Lục Ngạn thời gian vừa qua .............................................................................................................................33 2.2. Phân tích thực trạng chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn tỉnh lục ngạn ...40 2.2.1. Xây dựng chính sách và văn bản hướng dẫn thực hiện chính sách giải phóng mặt bằng ....................................................................................................................40 2.2.2. Tổ chức thực hiện chính sách giải phóng mặt bằng .......................................44 2.2.3. Kiểm tra, giám sát thực hiện chính sách giải phóng mặt bằng ......................60 2.3. Đánh giá chung thực trạng chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện lục ngạn thời gian vừa qua ........................................................................................61 2.3.1. Những thành công ...........................................................................................61 2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân ......................................................................65 CHƢƠNG 3. MỘT SỐ ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG THỜI GIAN TỚI ..........................70 3.1. Mục tiêu và định hướng hoàn thiện chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện lục ngạn thời gian tới ......................................................................................70
v 3.1.1. Một số dự báo và mục tiêu hoàn thiện chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Lục Ngạn thời gian tới.......................................................................70 3.1.2. Những định hướng hoàn thiện chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Lục Ngạn thời gian tới ....................................................................................71 3.2. Một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện lục ngạnh thời gian tới .......................................................................74 3.2.1. Nhóm giải pháp về việc lập quy hoạch, kế hoạc sử dụng đất .........................74 3.2.2. Nhóm giải pháp về quản lý, ban hành chính sách giải phóng mặt bằng ........76 3.2.3. Nhóm giải pháp về cách thức tổ chức thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư .............................................................................................................82 3.2.4. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền chính sách, pháp luật về đất đai, bồi thường hỗ trợ, giải phóng mặt bằng khi nhà nước thu hồi đất .............................................85 3.2.5. Một số giải pháp khác .....................................................................................88 3.3. Một số kiến nghị.................................................................................................92 3.3.1. Đối với Chính phủ ...........................................................................................92 3.3.2. Đối với Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Giang.......................................................93 3.3.3. Đối với các sở cấp tỉnh ...................................................................................93 KẾT LUẬN ..............................................................................................................95 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
vi DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Stt Từ viết tắt Nguyên nghĩa 1 BTHT Bồi thường hỗ trợ 2 GPMB Giải phóng mặt bằng 3 HĐND Hội đồng nhân dân 4 MTTQ Mặt trận tổ quốc 5 SDĐ Sử dụng đất 6 TĐC Tái định cư 7 TNMT Tài nguyên môi trường 8 UBND Uỷ ban nhân dân
vii DANH MỤC HÌNH VẼ, BẢNG BIỂU
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết nghiên cứu của đề tài luận văn Thực tiễn đã chứng minh đất đai là vấn đề phức tạp và nhạy cảm, đã trở “thành vấn đề, bức xúc cả về phương diện lý luận và thực tiễn, ở cấp vĩ mô và vi mô. Đây là những nguyên nhân chính của tình trạng khiếu nại, tố cáo, khiếu kiện đông người đối với công tác bồi thường, GPMB. Ở Việt Nam, các quy định về bồi thường, hỗ trợ tái định cư thường xuyên thay đổi dẫn tới tình trang so bì, khiếu nại, trong khi đó, Luật Đất đai 2013 chưa có tài chế bắt buộc để đảm bảo có quỹ đất và nguồn vốn xây dựng khu tái định cư trước khi thu hồi đất. Chất lượng các khu tái định cư được xây dựng chưa đáp ứng nhu cầu có điều kiện phát triển bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ; chưa chú trọng vấn đề sinh kế cho người có đất bị thu hồi; việc lập và tổ chức thực hiện phương án GPMB tại một số dự án còn thiếu kiên quyết, thiếu dân chủ, công khai, minh bạch; năng lực phẩm chất của đội ngũ cán bộ làm công tác GPMB ở nhiều nơi chưa đáp ứng yêu cầu; chưa phát huy vai trò của tổ chức quần chúng tham gia thực hiện; một số địa phương thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành trong công tác tuyên truyền, vận động, giải thích để nhân dân hiểu rõ quy định của pháp luật hoặc thậm chí có lúc né tránh… làm cho công tác GPMB bị kéo dài nhiều năm. Trong khi đó tổ chức phát triển quỹ đất chưa được quan tâm đúng mức về kinh phí và nhân lực để thực hiện thu hồi đất theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt, tạo quỹđất sạchkhi có dự án đầu tư. Huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang với tốc độ đô thị hóa nhanh đã và đang trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thực hiện tiến trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa, kéo theo đó là các khu công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, làng nghề phát triển. Hệ thống giao thông, các khu đô thị, khu vui chơi giải trí, các công trình văn hóa thể thao, công trình trọng điểm được hình thành. Vì vậy, chính sách GPMB đóng vai trò rất quan trọng đối với quá trình thực hiện của mỗi dự án. Đây là công việc đầy dãy những khó khăn, vướng mắc và có tính nhạy cảm cao. Từ thực tiễn trên địa bàn huyện Lục Ngạn cho thấy việc áp dụng chính sách GPMB theo Luật đất đai 2013 và
2 các quy định khác có liên quan đang gặp rất nhiều vướng mắc, nhất là đối với chính sách thu hồi đất sản xuất. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ thực hiện dự án nói riêng, sự phát triển kinh tế, an sinh xã hội nói chung. Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng này, trong đó phải kể đến chính sách pháp luật về GPMB còn chưa đồng bộ, bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn và quan trọng hơn cả là việc thực hiện chính sách GPMB vẫn còn cứng nhắc, bị động và thiếu sự linh hoạt, chưa thực sự chú ý lắng nghe các đóng góp từ phía người dân bị thu hồi đất; thậm chí vẫn còn tình trạng vi phạm pháp luật trong quá trình GPMB. Những tồn tại, vướng mắc là do rất nhiều nguyên nhân, cả khách” quan lẫn chủ quan, có cả nguyên nhân do chính sách và cả nguyên nhân do những người thực thi chính sách. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề trên, em lựa chọn đề tài:“Chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Lục Ngạn, Tỉnh Bắc Giang” làm luận văn thạc sỹ. 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan a) Tổng quan các công trình nghiên cứu Thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng là vấn đề hết sức nhạy cảm và phức tạp, tác động đến mọi mặt của đời sống kinh tế, xã hội đối với người bị “thu hồi đất, nhà đầu tư và cả cộng đồng dân cư. Đây là một trong những chế định quan trọng của Luật đất đai. Việc đi sâu nghiên cứu thực trạng và giải pháp liên quan đến chính sách GPMB trong những năm gần đây đã được các cấp, các ngành và các nhà khoa học quan tâm nghiên cứu ở các cấp độ khác nhau. Có thể kể đến một số công trình nghiên cứu tiêu biểu như” sau: Phạm Quý Giang (2019,Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng trên địa bàn thành phố Hà tĩnh, tỉnh Hà tĩnh.Tạp chí Khoa học và Công nghệ lâm nghiệp số 3 - 2018. Mục đích của nghiên cứu này là sử dụng phương pháp phân tích thứ bậc xác định mức độ ảnh hưởng của các “yếu tố đến công tác bồi thường giải phóng mặt bằng tại thành phố Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh. Kết quả nghiên cứu đã xác định được 5 nhóm với 18 yếu tố ảnh hưởng đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, trong đó nhóm yếu tố tài chính có mức độ ảnh
3 hưởng lớn nhất với 27,43%; tiếp đến là nhóm yếu tố chính sách, pháp luật đất đai, nhóm yếu tố chức thực hiện và nhóm yếu tố liên quan đến thửa đất với mức độ ảnh hưởng lần lượt là 23,20%, 22,09% và 17,29%; thấp nhất là nhóm yếu tố liên quan đến người sử dụng đất với mức độ ảnh hưởng là 9,99%. Tổng hợp mức ảnh hưởng toàn cục cho thấy, yếu tố nguồn vốn có mức độ ảnh hưởng lớn nhất với 11,87% và yếu tố mục đích sử dụng đất có mức ảnh hưởng thấp nhất với 2,19%. Việc nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án và nâng cao hiệu ” quả công tác quản lý Nhà nước về đất đai. Cao Thanh Sơn (2018),Thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng: Thực trạng và kiến nghị sửa đổi, Tạp chí công thương số 57-383 năm 2018. Bài viết tập trung làm rõ nội dung Thu hồi đất để phát triển kinh tế vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng là một trong những giải pháp lớn tạo “động lực cho việc phát triển kinh tế - xã hội thông qua các dự án xây dựng khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu kinh tế, khu đô thị mới; các dự án xây dựng khu đô thị mới, khu dân cư nông thôn, cụm công nghiệp… Các trường hợp thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế được quy định từ Luật Đất đai năm 2003, hoàn thiện theo Luật Đất đai năm 2013. Bài viết cũng chỉ ra rằng những quy định này là cơ sở pháp lý quan trọng cho quá trình hoàn thiện pháp luật theo hướng phù hợp với cơ chế quản lý kinh tế thị trường, việc tổ chức thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của Nhà nước nhằm tạo quỹ đất sạch phục vụ cho các dự án đầu tư, cũng như khuyến khích nhà đầu tư tạo quỹ đất thông qua việc tự thỏa thuận với người bị thu hồi đất đã bảo đảm ngày càng tốt hơn lợi ích hợp pháp của người bị thu hồi đất. Tuy nhiên, quá trình thu hồi đất để phát triển kinh tế đến nay đã bộc lộ nhiều hạn chế, vướng mắc, như nhiều doanh nghiệp không có năng lực tài chính, lợi dụng quy định này để chạy dự án, đầu cơ giữ đất, làm phát sinh nhữngdự án treo ở nhiều nơi, gây lãng phí tài nguyên đất. Vì vậy, bài viết nhận định cần phải hoàn thiện các quy định pháp luật chưa bảo đảm mục đích phát triển kinh tế - xã hội. Tác giả đề xuất các giải pháp khắc phục những bất cập trong thu hồi đất để mục phát triển kinh tế - xã
4 hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Làm rõ các khái niệm, thế nào là phát triển kinh tế - xã hội, thế nào là lợi ích quốc gia, thế nào là lợi ích công cộng trong Luật Đất đai.; Thể chế hóa chủ trương của Đảng về tạo quỹ đất sạch theo Nghị quyết số 19- NQ/TW và Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 03/6/2013 Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương khóa IX. Theo đó, Luật Đất đai cần phải giải quyết hai vấn đề: Cơ chế tạo quỹ đất sạch để thu hút đầu tư; Công tác giải phóng mặt bằng và kết quả lấy ý kiến của người dân; Sửa đổi bổ sung quy định về thủ tục thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng của Luật Đất đai theo hướng cơ cấu thành một điều luật độc lập với các trường hợp thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; Bổ sung một số trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng quy định tại Điều 62 Luật Đất đai năm 2013, cụ thể: Thu hồi đất để tạo quỹ đất thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan có thẩm quyền phế duyệt; Thu hồi hồi đất để thực hiện các dự án BT, dự án BOT; Thu” hồi đất để thực hiện dự án có vốn đầu tư nước ngoài 100%. Hoàng Cao Liêm (2018), Thực hiện pháp luật về bồi thường giải phóng mặt bằng thu hồi đất trên địa bàn quận Đống Đa, Thành phố Hà Nội. Luận án Tiến sĩ – Học viện Hành chính Quốc Gia. Đề tài được nghiên cứu thực tiễn tại Quận Đống Đa, thành phố Hà Nội. Nghiên cứu đã Làm rõ vấn đề lý luận về thực hiện “pháp luật bồi thường giải phóng mặt bằng khi Nhà nước thu hồi đất. Tiếp đến là Khảo sát, đánh giá thực trạng về thực hiện pháp luật bồi thường giải phóng mặt bằng khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn quận Đống Đa, thành phố Hà Nội giai đoạn từ 2012 - 2017; tìm ra những hạn chế, tồn tại và nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế. Từ đó, đưa ra nhóm giải pháp nhằm đảm bảo hiện pháp luật về bồi thường giải phóngmặt bằng thu hồi đất trên địa bàn quận Đống Đa, Thành phố Hà Nội với tầm nhìn 2020 – 2022. Một số giải pháp quan trọng được đưa ra như: Giải pháp hoàn thiện pháp luật về bồi thường giải phóng mặt bằng khi thu hồi đất; Đẩy mạnh công khai hóa, minh bạch hóa quá trình thực hiện pháp luật về bồi thường giải phóng mặt bằng khi thu hồi đất; Tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm trong thực hiện pháp luật về bồi thường giải phóng mặt” bằng khi thu hồi đất.
5 Nguyễn Thị Thuỳ Linh (2017), Chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh, Luận văn thạc sỹ, Trường Đại học Thương Mại. Đề tài đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận chung và kinh nghiệm thực “tiễn về thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng. Nghiên cứu, đánh giá thực trạng việc tổ chức thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ GPMB khi thu hồi đất để xây dựng, phát triển cơ sở hạ tầng xã hội trên địa bàn huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh. Từ đó, đề xuất một số giải pháp và kiến nghị góp phần giải quyết những tồn tại, khó khăn trong quá trình thực hiện nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn. Vũ Trọng Hoài (2017), Thực hiện chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội, Luận văn thạc sỹ, Học viện hành chính quốc gia. Luận văn đã tổng quan cơ sở khoa học về việc thực hiện chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, Thành phố Hà Nội. Phân tích thực trạng việc thực hiện chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, Thành Phố Hà Nội. Trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp đảm bảo việc thực hiện chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, Thành phố Hà Nội. Kiều Thu Hằng (2015), Nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng tại thị xã Sơn Tây, Luận văn thạc sỹ, Trường Đại học Thăng Long. Luận văn tìm hiểu việc thực hiện chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng ở một số dự án trên địa bàn thị xã Sơn Tây. Trong đó, luận văn đi sâu phân tích vấn đề đơn giá bồi thường về đất chưa ngang bằng với giá thị trường, chưa đáp ứng được mong đợi của người dân bị thu hồi đất. Bên cạnh đó cũng còn có những yếu tố khác như: việc bố trí tái định cư chưa kịp thời, chưa hợp lý; các chính sách hỗ trợ, ưu đãi, bố trí việc làm cho các thành viên trong độ tuổi lao động cũng chưa được đáp ứng và quan tâm đúng mức. Từ đó, đánh giá và rút ra những ưu điểm, tồn tại trong việc thực hiện chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng đó đề xuất các giải pháp góp phần đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng cho một số dự án tại thị xã Sơn Tây.
6 Cao Đại Nghĩa (2014), Thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất tại huyện Đông Anh, Tp Hà Nội, Luận văn thạc sỹ, Trường ĐHKT - ĐHQG Hà Nội. Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận, thực tiễn về bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; phân tích đánh giá thực trạng thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, chỉ ra những kết quả đạt được, những kết quả tồn tại, hạn chế nguyên nhân của công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư tại huyện Đông Anh, TP Hà Nội; đề xuất các giải pháp để hoàn thiện, nâng cao tính khả thi của chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. b) Những giá trị khoa học được kế thừa và khoảng trống cần được nghiên cứu Các đề tài và những công trình nghiên cứu trên tuy đã đề cập đến vấn đề liên quan đến chính sách GPMB ở nhiều khía cạnh khác nhau. Tuy nhiên, các công trình này chủ yếu đi sâu, nghiên cứu vấn đề bồi thường mà chưa tìm hiểu một cách thấu đáo việc thực hiện chính sách tái định cư và vấn đề sinh kế cho người có đất bị thu hồi. Đặc biệt, chưa có công trình khoa học nào nghiên cứu thấu đáo chính sách GPMB hài hòa lợi ích 3 bên: Nhà nước, nhà đầu tư và người dân có đất bị thu hồi. Thêm vào đó, chưa có công trình nào liên quan đến chính sách GPMB trên địa bàn huyện Lục Ngạn, Tỉnh Bắc Giang được công bố. Vì vậy, đề tài thể hiện tính mới và không trùng lặp với bất kỳ đề tài nào đã nghiên cứu. Đồng thời đề tài cũng mang tính kế thừa khi tổng hợp, hệ thống hóa về vấn đề lý luận liên quan đến chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Lục Ngạn, Tỉnh Bắc Giang. 3. Đối tƣợng, mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu a) Đối tượng nghiên cứu: Chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Lục Ngạn, Tỉnh Bắc Giang. b) Mục tiêu nghiên cứu: Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Lục Ngạn, Tỉnh Bắc Giang. c) Nhiệm vụ nghiên cứu: Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu trên, nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn là:
7 - Tổng quan cơ sở khoa học về chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang. - Phân tích và đánh giá thực trạng chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang. - Chi ra mục tiêu và định hướng hoàn thiện chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Lục Ngan trong thời gian tới. - Đề xuất nhóm giải pháp có cơ sở khoa học và phù hợp thực tiễn nhằm hoàn thiện chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang trong thời gian tới. 4. Phạm vi nghiên cứu a) Phạm vi về nội dung: Chính sách Giải phóng mặt bằng là đề tài nghiên cứu rộng, bao gồm nhiều nội dung. Luận văn giới hạn phạm vi nghiên cứu về thực hiện chính sách giải phóng mặt bằng. Trong đó nghiên cứu về xây dựng, chính sách giải phóng mặt bẳng; Tổ chức thực hiện chính sách giải phóng mặt bằng; và Kiểm tra, giám sát thực hiện chính sách giải phóng mặt bằng. b) Phạm vi về không gian: Các nội dung được nghiên cứu tại huyện Lục Ngạn, Tỉnh Bắc Giang. c) Phạm vi về thời gian: Dữ liệu thứ cấp thu thập trên các văn bản của UBND tỉnh Bắc Giang và UBND huyện Lục Ngạn trong giai đoạn 2017 - 2019. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu a) Phương pháp thu thập dữ liệu * Phƣơng pháp thu thập dữ liệu thứ cấp: Dữ liệu thứ cấp được thu thập và phân tích là những dữ liệu sẵn có và phù hợp với mục đích nghiên cứu của đề tài. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các nguồn nội bộ và nguồn bên ngoài của huyện Lục Ngạn. - Nguồn nội bộ của huyện: được liên hệ và thu thập trực tiếp từ huyện Lục Ngạn, Tỉnh Bắc Giang.
8 Thông tin cơ bản về các cơ quan quản lý hoạt động chính sách giải phóng mặt bằng (các thông tin chủ yếu về UBND các xã, cùng các phòng, ban thực hiện công tác giải phóng mặt bằng thuộc huyện): - Các cơ quan thực hiện chính sách giải phóng mặt bằng được liên hệ để lấy dữ liệu thứ cấp bao gồm: Hội đồng bồi thường GPMB, phòng Tài nguyên và Môi trường, phòng Quản lý đô thị, phòng Kinh tế, phòng Tài chính, Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Lục Ngạn, Trung tâm phát triển quỹ đất và cụm công nghiệp huyện Lục Ngạn. - Thu thập tài liệu quy định về chức năng, nhiệm vụ của riêng từng phòng, ban (Phòng Tài nguyên và Môi trường, Hội đồng bồi thường giải phóng mặt bằng, UBND các xã, bộ phận địa chính các xã cùng các đơn vị có liên quan khác) trong việc phối hợp thực hiện chính sách giải phóng mặt bằng. - Số lượng nhân sự (nhân sự thực hiện công tác giải phóng mặt bằng, nhân sự quản lý…) của từng phòng, ban ngành thực hiện công tác giải phóng mặt bằng. - Các văn bản pháp lý quy định sự phân công nhiệm vụ của từng phòng, ban ngành đối với nhân sự của mình trong việc thực hiện chính sách giải phóng mặt bằng và hoạt động giải phóng mặt bằng. + Tổng hợp của các phòng, ban có liên quan và của Hội đồng bồi thường GPMB huyện về công tác giải phóng mặt bằng trong những năm qua (số lượng dự án, số lượng Chủ đầu tư trên địa bàn huyện, kết quả thực hiện công tác giải phóng mặt bằng, công tác giao đất tái định cư…). + Một số tài liệu nội bộ khác. - Nguồn dữ liệu bên ngoài: Dữ liệu thu thập từ các phòng, ban ngành trong tỉnh phụ trách thực hiện chính sách giải phóng mặt bằng, thu thập thông tin từ các phương tiện thông tin, truyền thông, báo, tạp chí khoa học trong nước, (bao gồm các bài viết mô tả lý thuyết, quan điểm, lập luận có liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng) và thực hiện chính sách giải phóng mặt bằng, từ các văn bản đã được Nhà nước công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng.
9 * Phƣơng pháp thu thập dữ liệu sơ cấp: Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi là phương pháp phỏng vấn viết, được thực hiện cùng một lúc với nhiều người theo bảng hỏi in sẵn. Người được hỏi trả lời ý kiến của mình bằng cách đánh dấu vào ô tương ứng theo một quy ước nào đó. Để thực hiện phương pháp này có hiệu quả cần phải xây dựng phương án điều tra thông tin gồm các nội dung sau: - Mục đích và yêu cầu của cuộc điều tra: Nhằm thu thập dữ liệu, thông tin về tình hình giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang. Từ đó có thể kết luận chính xác về tình hình giải phóng mặt bằng của huyện và đưa ra những giải pháp hoàn thiện công tác giải phóng mặt bằng tại huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang. - Đối tượng nội dung điều tra là tình hình kế toán nguyên vật liệu và những vấn đề có liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện. - Phạm vi điều tra là các cán bộ địa chính các xã, thị trấn, người dân trong diện giải tỏa tại huyện. - Thời điểm, thời kỳ và thời hạn điều tra: được thực hiện trong quá trình hoàn thiện luận văn. - Tổng hợp thông tin thu thập được từ các bảng hỏi. b) Phương pháp xử lý dữ liệu, phân tích Trong quá trình thực hiện nghiên cứu tác giả sử dụng các phương pháp sau trong xử lý và phân tích dữ liệu sử dụng trong Luận văn này: + Phương pháp tổng hợp. + Phương pháp phân tích. + Phương pháp so sánh. Các phương pháp này được thực hiện một cách tuần tự sau khi tác giả đã thu thập đầy đủ dữ liệu thứ cấp và dữ liệu sơ cấp. Các dữ liệu này sẽ được tác giả tổng hợp theo khung phân tích sau đó phân tích dựa trên các phần mềm như excel, word… nhằm phục vụ cho việc so sánh, đối chiếu.
10 6. Những đóng góp về lý luận và thực tiễn của luận văn - Nghiên cứu góp phần hệ thống hóa và làm rõ hơn về những vấn đề liên quan đến chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn cấp huyện. - Phân tích, tổng hợp, thống kê đánh giá thực trạng chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Lục Ngạn, Tỉnh Bắc Giang. - Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Lục Ngạn, Tỉnh Bắc Giang. - Kết quả nghiên cứu của đề tài có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo trong giảng dạy, học tập và nghiên cứu về chính sách GPMB và làm tài liệu tham khảo cho các nhà tổ chức thực thi chính sách giải phóng mặt” bằng. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài mở đầu và kết luận, nội dung chính của luận văn bao gồm 3 chương: Chương 1: Một số cơ sở lý luận và thực tiễn về chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn cấp huyện. Chương 2: Phân tích và đánh giá thực trạng chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Lục Ngạn, Tỉnh Bắc Giang. Chương 3: Một số định hướng và giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Lục Ngạn, Tỉnh Bắc Giang thời gian tới.
11 CHƢƠNG 1. MỘT SỐ CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHÍNH SÁCH GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN 1.1. Tổng quan về chính sách giải phóng mặt bằng 1.1.1. Khái niệm về chính sách và chính sách giải phóng mặt bằng Chính sách là một công cụ quản lý quan trọng của Nhà nước. Thông qua việc ban hành và thực thi các chính sách, mục tiêu của Nhà nước được hiện thực hóa. Tùy theo bối cảnh chính trị và thể chế của mỗi quốc gia mà việc thiết kế và ban hành chính sách được thực hiện theo cách thức khác nhau. Mặc dù có sự khác nhau về cách thức hoạch định và thực thi chính sách giữa các quốc gia, nhưng “chính sách đều là sản phẩm của Nhà nước, do Nhà nước ban hành và tổ chức thực thi. Như vậy, chính sách là định hướng hành động do Nhà nước lựa chọn để giải quyết những vấn đề phát sinh trong đời sống cộng đồng phù hợp với thái độ chính trị trong mỗi thời kỳ nhằm giữ cho xã hội phát triển theo định hướng. Chính sách là tập hợp các chủ trương và hành động về phương diện nào đó của chính phủ, nó bao gồm các mục tiêu mà chính phủ muốn đạt được và phương thức thực hiện các mục tiêu đó. Những mục tiêu này bao gồm sự phát triển toàn diện trên các lĩnh vực về kinh tế - văn hóa - xã hội - môi trường. Chính sách là một trong những sản phẩm của quá trình quản lý nên khi quyết định chính sách, chủ thể quản lý cũng phải đầy đủ những dữ liệu có liên quan đến chính sách. Do mục tiêu của chính sách tác động đến nhiều đối tượng và ảnh hưởng lâu dài đến hoạt động của tổ chức nên chủ thể phải xem xét, cân nhắc thật kỹ mọi bề. Muốn duy trì sự tồn tại của công cụ chính sách các chủ thể cần thường xuyên xem xét về khả năng truyền dẫn ý chí quản lý đến các đối tượng tác động của chính sách, về tạo dựng và củng cố mối quan hệ giữa chủ thể và đối với đối tượng thụ hưởng chính sách. Việc phân tích để thấy được những mục tiêu chính sách mà chủ thể dự kiến theo đuổi có thiết thực không, có khả thi không và nếu có khả thi thì có phù hợp với