Luận văn Thạc sĩ Kinh tế chính trị: Phát triển kinh tế hộ nông dân Việt Nam những năm 90 - Vấn đề và giải pháp

Chia sẻ: SuSan Weddy | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:86

Thêm vào BST

Báo xấu

10
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài nghiên cứu trình bày các nội dung trong 2 chương: Kinh tế hộ nông dân trong quá trình phát triển nông nghiệp Việt Nam; phương hướng giải pháp cơ bản phát triển kinh tế hộ nông dân Việt Nam. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế chính trị: Phát triển kinh tế hộ nông dân Việt Nam những năm 90 - Vấn đề và giải pháp

DAI HOC QUOC GIA HA NOI TRUdNG DAI HOC KHOA HOC XA HOI VA NHAN VAN LE THI DINH PHAT TRIEN KINH TE HO IMONG DAN VIET N A M I M H Q N G N A M 90 - >v v\ VA\N DE VA\ GIA\I f»HA? ^^ CHUYEN NGANH KINH IE CHINH TRI XA HOI CHU NGHIA MA S O : 50201 V LUAN AN THAC SY KHOA HOC KINH TE NGIfC^ IlUCmG DAN KHOA HOG : PTS TRINH THI HOA MAI HA NOI 1 9 9 6
M U C LUC Trang M O DAll 1 Chmyng I KINH Tt. HO NONG DAN ITtONG QUA TRINH PHAT TRI^N NONG NGHI$P Vlfcl NAM 5 /. Kinh te hd ndng dan - dcrn 17 sdn xudt tu chu 5 L KhAi niCm kinh \t hO nong dan 5 2. Dae di6^m hoat d6ng kinh te hO nong dAn 7 3. Vi Iri, vai tio cua kinti \t }io nong dAn trong n e n k i n h te 18 4. Quan he giira hO nong dAn voi IITX, v6i nha nir6c 22 //• Kinh te ho nong dan Viet Nam : Thuc trqng vd nhfing van de 26 1. KJiai lirac ve kinh te ho nong dAn qua cac giai doan 26 2. Kinh te'fiO nong dAn Viet Nam - don vi san XUAI kinh donnh tir chu 32 3. Danh gia chiing hoat dOng san xuAt kinh doanti cua \\C} nong dAn tir 1988 dCn nay 44 ChUong n NHCTNGPHlJdNG H U O N G , ( J I A I P H A P CO BAN PHAT TRIEN KINH l1^: HO NONG DAN \ \ t \ NAM 49 / . Phuo'ng hirdng phdt trien kinh te hd ndng dan 49 1. Nen nong ngldep san xuAt hang hoa 49 2. Nen nong nghiep sinh thai 53 3. Cong nghiep hoa, hien dai lioa nen nong nghiej) 56
//, Cdc gidi phdp co hdn phdt trien kinh te ho nong dan Viet Nam 58 1. Giai phap ve ruong dfU 58 2. Giai phap ve von 61 3. Giai phap ve lao dong 64 4. Giai phap ve thi imong 66 5. Xay dirng ca so ha lAng vAl chai - xa hoi 68 6. Giai phap vC khuye'n nong va ung dung cac thanh luu khoa hoc - ky ihuAt 70 7. Nang cao Irinh do phap luAl cho nong dAn 71 8. Giai quye'l to! moi quan he kinh te ho nong dan voi hap lac xa kie\i moi 73 9. Doi moi cac chinh sach kinh le nong nghiep, phat trien nong Ihon 75 KJ^T LUAN 79 TAI LlfeU THAM KHAO 81
M 6 DAU 1. I I N H C A P T H I ^ T CUA Df^ TAI Kinh te'hO nong dAn da dong g6p mOt phAn quan trong du'a nong nghiep nuoc ta dat duac nhirng thanh tiru to 1cm trong nhirng nam qua. Chi thi 100 cua Ban Bi thu", Nghi quyet 10 cua BO Chinh tri, Nghj quyet TW V khoa VII la nhfrng nhAn to khm dAy va thuc dA^y kinh te hO nong dAn phat tri^n khi thu'a nhAn kinh te'hO nong dAn la don vi san xuAt tiT chu, la m6t hinh thirc kinh te'ca ban cua nen san xuAt nong nghiep Trong qua trinh sir dung cac nguOn lye ciing nhu" viec tie'p cAn vai kinh te'thi tnrong, kinh te hO nong dAn con gap nhi6u kho khan, nhieu vAn de vu'cmg mac, doi hoi phai c6 nhirng giai phap cu th^, hiru hieu d^ dira kinh te' hO nong dAn phat tri^n thich u'ng v6i ca che thi tnrong v6i ly do d6 toi da chon de tai nay. 2. IINH HINH NGHlfeN CUU CUA D^. TAI Trong CO che'tAp trung bao cAp a nuac ta ciing nhir cac nude xa hoi chii nghia cu, it c6 ngiroi quan tAni den viec nghien ciru kinh te hO nong dAn, kinh te'hC nong dAn xem la liinh thirc kinh te' phi xa hOi chu nghia cAn dirge cai tao dira vao hop tac xa. Nhirng nam gAn dAy vAn d6 kinh te' ho nong dAn da thu hut sir quan tAm eiia cac nha nghien ciru, quan ly kinh te. O nircVc ta da c6 nhieu bai vie'l ve tinh tAt yeu khach quan, vi tii, vai Lro, chirc nang cua kinh te hO nong dAn trong nen kinh te, MOt so luAn an ph6 tie'n sT viet v6 kinh te' nong hO trong qua trinh d(5i m6i ca
che quan ly, hay mOt sO' cac giai phap xoa d6i giam nghco cua cac hO nong dAn vung khu IV cu. LuAn an pho tie'n sy cua Hoang Ilij Thanh ''Kinh te ho ndng ddn trong qua trinh dSi m&i ca che quan ly ndng nghiep' LuAn an pho tie'n sy cua Nguyen Van HuAn ''Kinh tehg - vi tri vai trd trong qua trinh phdt trien kinh texd hoi ndng thon Viet Nam. LuAn an pho tie'n sy cua Nguyen Thanh Hi6n ve chuyCn nganh quan ly kinh te va ke hoach hoa. "Nhii'ng gidi phap kinh techu yeu nhdm phdt trien sdn xudt cua cdc hd ndng ddn nghdo khu IV cu", N6i ehung nhmig d6 tai d6 m6i chi nghien ciru nhfrng net chinh, chung nhA't \i ly thuyet va tliirc te cua kinh te hO nong dAn. Viec nghien ciru hO nong dAn la rnOt dan vi kinh te tir chu, phAn tich viec sir dung nhirng ye'u to' dAu vao va each irng xir ciia hO nong dAn trong ca che' thi tnrong cfing nhir tim ra nhirng giai phap cu the^ c6 tinh kha thi con it. Vi vAy luAn an nay muon he thong hoa nhung dac die^m kinh te' hO nong dAn v6i tir each la mOt dan vi san xuAt dOe lAp, ciing nhir each sir dung cac yeu to' d^u vao, each irng xir cua hO nong dAn trong ca che'thi tnrong hien nay, tir do dira ra cac giai phap cu the^ CO tinh kha thi, g6p ph^n vao viec thao go nhutig kho khan phirc tap ma kinh te' ho nong dAn hien nay dang gap, liiijc diy kinh te' hO nong dAn phat trie^n. 3. MUC DICH VA NHlfeM VU N G H I £ N CUlJ CUA LUAN AN D6 tai phAn tieh each thure ngirai nong dAn sir dung cac yeii to dAu vao trong qua trinh san XUA\ nong san hang hoa nham dem lai hieu qua kinh te cao. Dong thai neii dac die^m each iJng xur cua ngiroi nong
dAn v6i thi tnrong. Tir do riJt ra nhfrng vir6ng mAc hien nay cua ngiroi nong dAn c^n phai c6 nhirng giai phap khac phue cu the, c6 tinh kha tlii, de^ thuc d^y kinh te' hO nong dAn phat trie^n theo hirong san xuA't hang hoa. 4. DOI IXrONG VA PHAM VI NGHlfeN ClJtJ Kinh te'hO nong dAn - don vi san xuAt tir chu, neu ro nhfrng vAn d6 va giai pliap cu tJie^ nliam phat tri^n kinh te' hO nong dAn nhfrng nam 90 trong co che' tlii tnrong, 5. CO Sd h-i LUAN VA PHLTONG PHAP NGHlfiN CUtJ Dira tren co so kinh te' chinh tri Mac - Lenin va nhfrng nguyen ly kinh te' nong nghiep, cac hoe thuyet hien dai ve kinh te' hO gia dinh nong dAn va phat tri^n nong nghiep. Ve phu'Ong phap.luAn van su* dung phuong phap duy vAt bien chirng va duy vAt Ijch su", phirong phap phAn tich ket hop logic va lieh su", phu*ang phap long hop, dien dieh. Tir d6 vAn dung ly luAn ke't hop vai thirc tien lam sang to vA'n de. 6. DONG GOP CUA LUAN AN Phan tich CO he thO'ng vi tri vai tro cua kinh tC hO nong dSn Irong kinh te thitnrdng. Dira ra mOt s6' cac bien phap cu the' de' phat trie'n kinh te' hO nong dan Viet Nam nhfrng nam 90.
7. K^T CAU CUA LUAN AN * Ngoai phSn mof d^u va ket luAn, danh muc tai lieu tham khao, luAn an chia lam 2 chirong. Chitang I. Kinh te hO nong dAn trong qua trinh phat trie^n nong nghiep o Viet Nam. Chuang II. Nhirng phirong hircmg, giai phap co ban phat tri^n kinh te'hO nong dAn Viet Nam,
5 CMUONGI KINH TIL H O N O N G DAN TRONG QUA TRINH PHAT TRrf.N NONG NGHlfiP VI$T NAM L KINH T^ HO NONG DAN - DON VI SAN XUAT Tir ( HU Trong lich sir phat trie'n nong nghiep va nong thon, kinh te' hO nong dAn da c6 nhfrng biroc bie'n doi thang tr^m, da co mOt giai doan dai Viet Nam ehi chu y de'n kinh te' tAp \}^i, kinh te' quO'c doanh, xem nhe, thAm chi han che', can ivcf kinh te'hO phat trie^n, Irong nhfrng nam gAn dAy, ehung ta da khang dinh vi tri cua kinh te' hO nong dAn trong phat trie^n nong nghiej) noi rieng va phat trie^n kinh te' Viet Nam noi ehung. 1. Khar niem kinh te hd ndng ddn. a) Vi tri ngiroi ndng ddn trong sdn xudt ndng nghiep. Ngiroi nong dAn diroc xem xet h dAy la ngiroi co quyen tir ehii dOe lAp trong hoat dOng san xuAt kinh doanh, eung nhir tieu thu san phA^m. Khai niem ngu'oi nong dAn du'Oc diing de^ phAn biet ngiroi nong dAn v6i cac nliom dAn cu' song o^ nong thon lam ngh^. khac ngh^. nong khong tliuOe dO'i tirang nghien cuu of dAy - Ngiroi nong dAn la ngiroi gan bo trgc tie'p v6i dAt dai, chu ye'u nho cAy tr6ng liia, hoa mAu,.. mac du CO chan nuoi nhirng cf nhirng mirc dO khac nhau. Khi xem xet hO nong dAn, cac pham tru khac ve dAn cir nong thon, ciing nhir nhfrng ngiroi khong co dAt dai, hay ngiroi lain trong txot,
chan nuoi, du canh du cu* khong dirac dua vao khai niem nay. Vi the khai niem ngiroi nong dAn o dAy diroc dong nhAt v6i khai niem nong dAn. Viec xac dinh khai niem ngu'oi nong dAn la muon noi rang ho dOu CO quy6n so hiru dAt dai hay (sir dung lAu dai dAt dai), do la co so cho cuOc sO'ng ciia ho. [40] Trong xa hOi nong dAn cac gia dinh c6 quyen so hiru dAt dai hay quy^n sir dung lAu dai dAt dai, cha truyen con nO'i, quyen sof hfnj do thinh hanh, no han che sir hoat dOng cua thi tnrong tir do sir dung dA't dai, () mOt so niroc quyen so hfni dAt dai truyen tho'ng nay diroc tir do chuye^n nhu'Ong, a mOt so' niroe khong dirofc tir do chuye^n nhu'Ong. DO'i v6i ngiroi nong dAn, dAt dai chinh la mOt ye'u tO' hon han cac ye'u tO' san xuAt khac ve gia tri cua no, no la dieu kien bao dam lAu dai doi song gia dinh ngiroi nong dAn tnroc nhirng thien tai va la bO phAn cua vi tri xa hoi ciia gia dinh. Trong pham vi lang, xa hoae eOng dong. Frong hoat dOng san xuAt eija minh, ngiroi nong dAn khong e6 sir phAn biet lai nhuAn tu* doanh thu voi tien cong lao dOng boi cuOc sO'ng cua ho co ban do tir cung tir cAp. DAy la mOt dac tnrng phO bien cua hoat dOng san xuAt cua ngiroi nong dAn, Chinh di^u do lam cho ngiroi nong dAn it gAn bo vai thi tnrong, nhutig t^m quan trong ciia dac tnrng nay khong nen qua coi trong, eon CO nhi^u ye'u to' khac dirae su* dung a tren de^ dinh nghia ngiroi nong dAn, bcfi nhi^u hO nong dAn o nhi6u noi la ngiroi san xuAt hang hoa chuyen nghiep, la ngiroi luon tliich irng voi nhu cAu ciia thi trirong, nhirng ho vAn diroc coi la ngiroi nong dAn theo cac tiOu chuAn khac. b) Khdi niem kinh tehd ndng ddn.
Theo quan die^m ciia Frank Ellis kinh te' hO nong dAn la loai hinh san xuAt cua cac hO gia dinh lam nong nghiep, co quyen sinh song tren cac manh dAt dai, sir dung chu yeu sire lao dOng gia dinh, san xuAt cua ho thirong nam trong he thong san xuAt Ion hon va tham gia a mirc dO khong hoan hao vao hoat dOng cua thi tru'dng. [40] Xem xet kinh te' hO nong dAn a dAy ta khong the^ so sanh voi xi nghiep nong nghiep hay mOt gia dinh nong dAn die^n hinh trong nen kinh te'thi tnrong cong nghiep phat trie\i. Kinh te'hO nong dAn o nhirng niroc dang phat trie^n co nhirng kho khan khach quan khi ho tie'p cAn voi nin kinh te' thi tnrong. HO nong dAn o dAy ngoai sir rang buOc cua hO v6i thi tnrong, va sir trao doi Ian nhau thi thi tnrong ma ngiroi nong dAn phai doi pho c6 the^ la khong hoan hao ve cac nguyen nhAn ciia sir phat, trie'n tha'p hoae phat trie^n khong deu eiia co sof ha tAng kinh te. Chang han thi tru'dng von dAu tir phAn tan hoae khong ton tai, tin dung va lai suA't CO the^ bi rang buOe boi gia ca cua cac ye'u to khac nhir dA't dai, lao dOng trong mOt moi quan he phu thuOc. Cac vAt tu" san xuAt c6 the^ thay doi tliA't thirong hoae khong co, chAt lirgng khong On dinh, dong thai thong tin \6 thi tnrong kem (ngheo nan) tliAt thirong roi rac va khong dAy dii, ngu-oi nong dAn phai chiu chi phi cao de^ c6 du-oc nhirng thong tin tfr ngoai pham vi xa hOi. Noi chung kinh te'hO nong dAn of dAy dC cAp la thi tjrrang va tliong tin khong gan ket v6i nhau, phu thuOc vao vi Iji, co so ha t/ing, c6 sir khac nhau ve mfrc dO, co lAp giira cac eOng dong, cac vung, cac bO phAn phat tri^n cua n6n kinh te. 2. Dac diem hoat ddng cua kinh te hd ndng ddn. a) Dac diem ve sdn xudt.
8 Qua trinh san xuA't nong nghiep co nhfmg dac die\n khong giOng san xuAt cong nghiep, doi tirong cua san xuAl nong nghiep la nhfmg sinh vAt (dOng vAt). Do yeu cAu ngat ngheo cua qui luAt sinh hoc cua cAy trOng vAt nuoi doi hoi nha nong phai tir dieu chinh hanh vi ciia minh tirng ngay tirng gia, doi hoi sir cham soc c^n mAii v6i mOt tinh cam time sir cua ngiroi lao dOng. Nhfmg viec lam cua ngiroi nong dAn trong cac khAu lam dAt, gieo trOng, cham soc, khong th^ ki^in tra, do dac va danh gia theo d(m vi thoi gian tnru tirong diroc, chA't lirong va tinh hieu qua cua phAn Ian cong viec tning gian, hoae nhirng thao tac rieng le khong the^ danh gia chinh xac diroc trong cong nghiep^ Ngiroi ta CO tli^ do dac va dieu chinh toan bO hoat dOng ciia ngiroi cong nhAn bang nhfmg ehi tieu chinh xac tlieo tirng qui trinh ky thuAt ehuAn mirc. Song trong san xuAt nong nghiep con phu thuOc nhieu vao thoi tie't, thai vu gieo trong, vao viec to chirc thu hoach nhanh hay chAm, mac dAu co diroc dAy dii cac ye'u to vAt chA't, nhirng thai tie't khong thu An, gieo trOng khong kip thoi vu se gAy anh hirong xAu de'n nang suAt cAy trOng, thAm chi con lam mAt mua trang. Ong cha ta da co cAu tdng ke't, nhA't nir6c, nhi phAn, tani c.ln, tir giong hay noi ve thai vii "nhA't thi nhi thuc" san xuAt nong nghiep phai tuAn theo qui trinh canh tac rA't chat che, nghiem khac khong the^ tuy tien diroc. Trong san xuA't nong nghiep, cAy trOng vAt nuoi mang tinh l^p trung theo dien rOng ve mat dja ly, no chiu sir tac dOng qua lai lAn nhau, kim ham hoae thuc dAy nhau phat trie\i. Chang han mOt thira niOng bi sAu rAy ne'u khong diroc phat hien kip thai, va trir kip thoi thi nhA't dinh se lAy Ian sang cac niOng xung quanh gAy ra thiet hai Ion ve san lirong cua ca canh dOng do. Trong san XUAI nong nghiep, qua trinh san xuA't va qua trinh lao dOng khong thong
nhAt nhau, do vAy doi hoi ngiroi nOng dAn phai nAm tron nghe nong trong tay, toan bO qua trinh san xuAt phai IhuOe ve ho. Ngiroi nong dAn ho luon luon lo lang, quan tAm thirong xuyen de'n miia mang, ho luon theo doi sir phat tri^n cua cAy trong vAt nuoi de^ kip thoi di6u chinh, sang tao thich irng voi sir dien bie'n cua thai tie't khi hAu, dAt dai, cAy trOng. Do hai tinh cliAt nay eiia san xuAt nong nghiep ma da qui dinh viec to chirc san xuAt nong nghiep khong the^ nhir loi san xuAt dAy chuyen nhir trong cong nghiep. Hinh thirc tO chirc san xuAt tlieo loi gia dinh, trang trai se co hieu qua hon so voi san xuAl theo loi nong trang tAp th^ qui mo Ion. San xuAt theo kie^i hO nong dan, tiang txai gia dinh nang dOng, linh hoat, nho do sir dung hop ly co hieu qua ciia nguon lire. Mat khac tinh huye't tOc ciia ho no cho chiing ta mOt nguyen tic to chirc CO lien quan khong chi de'n cac ca nhAn, cAu tnic nOi tai ciia hO va qui dinh sir vAii hanh ciia no. C^c thanh vien trong hO la ehii thirc sir chinh vi the'ma o do c6 sir thO'ng nhA't chat che gi&a viec so hiru, quan ly, sir dung cac ye'u to san xuA't. Ho eon e6 sir thO'ng nha't eiia don vi kinh te' vA don vi xa hOi, sir tho'ng nhat o tren deu dira tren co sof eung huyet 10c. Mat kliac cfing nhir cac don vi san xuAt kinh doanh khac, ban thAn mOi hO deu la te bao kinh te cua xa hOi deu chfra dmig nhirng moi quan he kinh te' nOi tai va ben ngoai, [4] Ve sof hfm, la so hiru chung, trong do cac thanh vien deu binh dang, sd hiru chung ta thAy ro nhAt la ho deu co nguon thu nhAp chung, ciing hoat dOng kinh te, eung c6 quyen sof hfru ve tir lieu san xuAl nhir la ruOng dA't, cong cu san xuAt v,v. ngay ca tu' lieu sinh lioat ciing la so
10 hiru ehung, cac thanh vien trong hO deu co quyOn binh dang trong viec so hiru, quan ly, sir dung cac tai san do. Trong hoat dOng kinh te ho deu co quyen va nghia vu nhir nhau. Cac thanh vien trong hO nong dAn deu co chung muc dich deu mong muo'n cho hO minh ngay eang phat trie^n, ngay cang giau c6, eung loi ich kinh te dAy la dOng lire tac dOng manh me de'n san xuA't kinh doanh eiia hO, do co sir thOng nhAt ve loi ich nen cac thanh vien trong ho thong nhAt ve hanh dOng, ho lam viec he't sire minh d^ dem lai thu nhAp cao cho hO minh, chinh vi lai ich eiia ban thAn gan rA't chat voi hO do do viec phAn cong va hop tac lao dOng c6 nhieu uu die^m ma cac hinh thfrc td chirc san xuAt kinh doanh khac khong c6 diroc, dAy cfing la iru di^in phii hop vai nen kinh te tin tnrong. l^inli tir nguyen, tir giac cao trong lao dOng, la ye^i to dem lai hieu qua cao trong san xuA't kinh doanh. Mat nira trong mOi hO cac thanh vien d6u da qiien sir dung, hi^ii nhfmg dac tinh ciia lirng cong cu san xuA't, ho sir dung, bao quan cac tir lieu san xuAt tot. VAn 66 cAn Imi y khi phAn tieh hO la mOt don vi kinh te' HO la mOt don vi san xuA't va tieu diing. Don vi tieu dung ciia hO xet ca khia canh tieu dung cho san xuAt va tieu diing cho ca nhAn ciia hO, no c6 anh hirong tnre tie'p de'n san xuAt ciia hO va ciia xa hOi noi chung. Trong tlioi ky phong kieii hO nong dAn la chu the^ kinh te san xuA't tir cung tir cA'p, dira tren nen tang van minh lua nircVc. Dai bO phan nong ho roi vao tinh canh ngheo doi no n^n, sO' it ngoi len trcf thanh nhfmg phu nong, txung nong. Kinh te hO phan anh dAy du dien mao nong thon ti^u nong it co sir bie'n dOiig trong phAn cong lao dOng.
11 Sau ngay mien BAc giai phong, nong dAn du'Oc chia ruOng dA't, kinh te'hO bat dfiu co sir bie'n ddi va phat tri^n. Hop tac hoa da dat hO nong dAn trong co che quan ly kinh te tAp trung, kinh te hO chi la ph^n bo sung cho kinh te tAp the^ TAp the^ hoa san XUAI nong nghiep trong nhieu nam bo qua loi ich kinh te' eiia hO nong dAn, khong chu y de'n dac thii ciia s^n xuA't nong nghiep, xem nhe kinh te ho gia dinh, nhanh chong xoa bo san xuA't nho, thanh lAp ngay cac hop tac xa nong nghiep, nong tnrong quoc doanh qui mo vira, Ion. Sai l^m la khi xuA't hien khoan hO o mOt so' dia phirong, da vOi cho rang khoan hO lam xoi mon va suy yeii chu nghia xa hOi, lam kim ham sir phat tri^n khoa hoe ky thu At, nong dAn vAn chira la ngiroi chu thirc sir tren ruOng dong. Tir do gAy ra nhfmg ton thAt to Icrn cho viec phat trie^n nong nghiep, ngan chan qua trinh phat huy dAn ehii va sang tao ciia nong dAn. Chi sau khi co Nghj quye'l 10 "ciia BO Chinh tri" da tiiu'c sir giai phong nang lire san xuAt cho kinh te hO. Tir chO cac hoat dOng san xuAt kinh doanh hoan toan le thuOe vao hop tac xa, cac hO nong dAn da diroc tra lai quyen tir ehii kinh doanh va ciing tur do nen nong nghiep Viet Nam e6 nhirng chuye^n bie'n tO't. Ngay nay nong dAn gan bo tro lai voi ruOng dAt, tang cu"ong dAu tu' von, lao dOng de^ thAm canh, tang vu, chu dOng bO tri san xuAt cho phu hop v6i dieu kien tir iihien, phu hop voi nhu cAu eiia thi tnrong. Viec xac lap vai tro tir chii ciia cac hO nong dan v6i nhirng nOi dung sau : ho diroc giao quyen su" dung niOng da't lAu dai, du'Oc quyen mua sam trAii bo, may moc, nong cu, diroc quyen lira chon co CA'U va qui trinh san xuA't, tir do khai thac nguon vOn, lao dOng va trao doi Imi thong hang hoa tren thi tnrong da lam cho cac hO yen tam hon va manli dan hon trong d^u tu* san xua't kinh doanh. Tfr chO hoat dOng san xuAt kinh
12 doanh eiia cac hO nong dAn chii ye'u hirong vao phue vu nhfrng nhu cAu tieu diing eiia hO, nhA't la ve lirong thirc, thirc phAm, cac hO da dAn dAn gan bo voi thi tnrong de^ lira chon phu*ang huong va co CA'U san xuA't. Theo tai lieu di6u tra cho tliAy 70% s6 hO gi^u thirong xuyen quan tam de'n gia ca thi tru'dng, sO' luang hang hoa ban ra thi tnrong [15]. Dac biet la tinh dOc canh trong san xuA't kinh doanh cua cac hO nong dAn da diroc khac phue. Da so cac hO da ehuye^n sang san xuA't chuyen mon hoa, ke't hop voi da dang hoa. Cac hO gi^u deu c6 gang mo rOng pham vi kinh doanh cAy, con, nganh nghe, dich vu de^ tang nguon tliu, nhirng khong vi tlie' ma khong xac dinh nganh nghe chinh. So hO thuAn nong ngay cang giam, so hO kiein cang tang. Trong nOn kinh te' thi tnrong nhir tAt ca cac don vi kinh te' khac, hO nong dAn luon dirng tru'6e nhirng vA'n de phfrc tap ciia qua trinh san xuA't hAng hoa, nhir thi tru'dng vAt tir, till tnrong vO'n, thi tnrong lao dOng v.v. ling xfr v6i nhfmg thi tnrong nay nhu* the' nao de^ dem lai hieu qua trong hoat dOng san xuA't kinh doanh, d6 la nghe thuAt cua ngirdi nong dAn. Tnroc het la chu hO, nang lire san xuAt d^ dat muc dich tOi thie'u hoa chi phi san xuAt, san xuAt ra san ph^m. Tir do nham dat diroc loi nhuAn toi da, mat nay hO nong dAn con gap nhieu kho khan. Tuy nhien bang quyen tir chii kinh doanh, cac liO nong dan da tiep nhan khoa hoc ky thuat moi theo co che' tir chon, do vAy so voi tu* tnroc t6i nay thi hO nong dAn da tie'p nhan khoa hoc ky thuat m6i ke't hop v6i kinh nghiem cd tmyen da dat diroc thanh tmi dang k^. Sir doi hoi khat khe cua co che thi tnrong ciing voi quyen tu* ehii eiia hO nong dAn giiip cho hO nong dAn lira chon phirmig an san xuA't CO hieu qua nhA't. Nhirng sO' hO nong dAn hien nay thich nghi voi CO che thi tnrong con tha'p, chu ye'u la cac hO giau. So hO trung binh va ho ngheo, viec tJiich nghi co che thi tnrong con Iiing tiing. Ve co can
13 san xuat ciia cac hO nong dan van duy tri nen nong nghiep truyen thOng, cay lija, con Ion vAn la hai doi tirong san xuA't chii yeii. Sir eliuydn bie'n co CA'U san xuAt trong nhfmg nam qua cua cac hO nay da dien ra nhmig con dang ye'u ctt chira lain thay ddi can ban co CA'U san xuAt truyen thong, Co cAu san xuAt ciia cac hO nong dAn co nhirng dac diem sau : Thii* nhAt co cAu san xuA't ciia cac hO nong dAn chii ye'u vAn hirong vao phue vu cac nhu cAu tat yeu ciia ban than hO, nham dam bao tir eung tir cAp lirong thirc cua hO. Muc dich chii ye'u cua san xiiAt khong nham kie'm lai nhuan. rhfr hai co ca'u san xua't eiia cac hO bao gdm nhieu nganh, cay, con nhirng manh miin va phan tan voi qui mo nho. Nhirng mat khac viec thay ddi co ca'u san xua't co CA'U cAy trdng trong nong nghiep dien ra khong phai de dang, no bi chi phoi bcfi mOt so' ye'u to' nhir di^u kien tir nhien trong san xua't nong nghiep, nhirng va'n de c6 lien quan de'n sir hinh thanh co ca'u san xuat, trinh dO phat tri^n cua thi truong. Qiinh mirc do phat tnin cua thi tnrong tro thanh nhAn to ehi phoi co tinh chA't quyet dinh de'n sir hinh thanh co cAu san xuA't moi, thoat ra khoi co cAu sail xua't truyen thong, Muc dich san xuA't ciia ngiroi nong dAn co anh hircfng quan trong chi phoi de'n co cAu san xuA't. Qui mo san xuAt, qui mo von eiia hO nong dAn hien eon rAt nho be, cfing lam han che deh viec nAng qui mo san xua't, phat trie^n, nganh nghe moi, cAy con moi... tAp quan thoi quen ciia hO nong dAn dirge ciing co' duy tri, tao sire y trong dieu kien mOt xa hOi, nong nghiep von da ngirng tie, Cuo'i eung la tac dOng ciia he tho'ng chinh sach cua nha nu'Oc co the^ anh hu'ong lam bie'n ddi it nhieu de'n co CA'U san xua't tniyen thong, tie'n toi mOt co cAu c6 hieu qua hon.
14 Co the noi han che Ion nhAt cua hO la trong phat trien cua hO nong dAn la nang lire tie'p thi va tiinh dO khoa hoc ky thuAt ciia chii hO nong dan va cac thanh vien trong hO. Trir klioanglO-15% cac hO giau, eon ph^n loti hO nong dan nang lire tie'p thi kern, kie'n thfrc ve khoa hoc ky thuat con tha'p. Do vAy trong co che' thi tru'dng, khi tliirc hien san xuAt va tham gia vao qua trinh canh tranh hO nong dAn thudng bi nil ro va thirdng bi thu a thiet. b) To chirc quan ly sdn xudt. Irong qua trinh san xua't kinh doanh, ngoai cac ye'u tO' dSu vao anh hirong de'n hieu qua san xuAt, mOt ye'u to' khong th^ thie'u do la viec td chirc quan ly san xuA't. Ne'u khong c6 ngirdi quan ly dieu hanh san xuA't gioi thi hieu qua san xuA't thAp. Trong san xuAt nong nghiep, hinh thfrc kinh te nong hO, nong trai la hinh thfrc kinh te c6 hieu qua. O cac nirde, cung nhu* o Viet Nam viec quan ly hO nong dAn, nong trai, tliu*dng la ehii gia dinh, ho dOng thdi Cling la ngirdi tnre tiep san xuAt. Giira ngirdi quan ly va ngirdi tnre tie'p san xuAt ciia nong hO gan chat che vdi nhau nen cac thong tin dirge xur ly nhanh, kip thdi quyet dinh quan ly dung dan va eo sire thuyet phue cao. Vi the'CO the^noi kinh te'hO nong dAn co kha nang sir dung hcrp ly lao dOng, tao viec lam o nong thon. Kinh te'hO nong dAn co CA'U true lao dOng da dang, phirc tap vi vAy n6 co the^ sir dung lao dOng chinh, lao dOng phii hop vdi tirng cong viec. Trong mOi hO nong dAn thirdng bo' me vira la chu hO, vira la ngirdi td chirc, dieu hanli qua trinh san xuAt. Dong thdi ho la ngirdi lao dOng tnre tie'p nen ho gAn giii, hie^u biet ve kha nang trinh dO, tAm tu* tinli cam
15 cua mOi thanh vien trong hO, do vAy tao dieu kien thuan Igi cho viec td chfrc quan ly san xua't Viec td chfrc lao dOng trong hO nong dAn hoan toan tir nguyen vi vAy no rAt linh hoat, co dOng phu hop vdi tinh da dang, plifrc tap trong san xuA't nong nghiep. Tren thirc te'eae hO nong dAn la ehii the^ tnre tie'p ddi pho vdi tinh trang mA't cAn dO'i gifra dA't dai, lao dOng, viec \hm nOn ho thirdng tim each sir dung nhi'mg dieu kien vAt chAt von co ke't hgp vdi lao dOng tao ra nhfmg thu nhAp them. Kinh te hO nong dAn co kha nang tir dieu chinh cao, la chii nhAn cua toan hO qua trinh san xuAt, trao ddi, phAn phoi, tieu diing, do vAy cac hO nong dAn co the^ diOu chinh mfrc do tich luy, tieu dung, dAu tir phat trie^n san xuAt mOt each co dOng tliich frng vdi sir tliay ddi d^u vao, dAu ra ciia qua trinh san xua't. Kinh te'hO nong dan co sir thong nha't giira lao dOng quan ly, lao dOng san xuAt n^n hO nong dAn giam dirge toi da chi phi quan ly, boi vAy chi phi san xuA't thA'p, gia thanh san ph^m ha, so vdi gia thanh san phAm dirge san xiiAt o kinh te' tAp th^, kinh te' quO'c doanh, kinh te' hO nong dAn co kha nang canh tranh trong kinh te'thi tru'dng. Tuy la don vi kinh te'dOe lAp, nhirng kinh te'hO khong doi lAp vdi kinh te'hgp tac va kinh te'nha nu'dc ma no co kha nang eung ton lai vdi nhieu hinh tlifrc so hiru khac nhau thong qua cac hoat dOng kinh te da dang, qua cac hinh thfrc hgp tac lien doanh lien kei de^ lam tang nang lire eiia minh. Ddi tirgng lien ket giira cac hO nong dAn thirdng lien ke't giira cac ho nong dAn co moi quan he thAn thich, ho hang lang xdm. d mOt sd nirdc tir ban hinh thfrc hgp doanh theo cd phc'in dirdi dang cong ty de' tie'n hanh san xuAt, che bie'n, tiOu thu san phAm, hinh thfrc nay thirdng cd qui mo Idn.
16 c) Tieu thu sdn phdm. XuA't phat tfr dac dieVi ciia san xuAt ndng nghiep no da qui dinh till tnrdng nong san hang hoa. San xuA't nong nghiep no mang tinh thdi vu va phu thuOc vao qui luAt sinh hoc cua cAy trOng vAt nuoi. Trong san xuAt nong nghiep ngirdi ta khong the' dir doan dirge hoan toan tac dOng ciia thien nhiOn ddi vdi san lirgng, nhir sAu benh, Ifi lut, iiAng han v,v,,, da lam anh hirdng deii nang suA't cAy trong. Ngirdi nong dAn Ific quyet dinh san xuAt mat hang nong san nao do, ho khong dir doan dirge Ifie cd san phAm ban gia ca se la bao nhieu, vAn de nay con trAm trong hon d nhfmg noi thie'u thong tin va thi tnrdng khong hoan tliiCn. Thi tnrdng nong san d cac nirdc dang phat trie'n phd bie'n la thi tnrdng khong hoan thien, boi thong tin lien lac kem, cd nghia ngirdi nong dan luon luon cd mOt bfrc tranh khong dAy dii ve thi tnrdng rOng hon, xung quanh ho cac thi tru'dng ndng san khong dirge hinh thanh mOt each cd td chfrc chung bi pliAn tan ve khong gian do phirong tien vAn tai kem, do co sd ha tAng tliAp kem inOl vA'n de dang liru y ngirdi nong dAn ngirdi san xuA't hang hoa nong san, khong dirge tir do tham gia, tir do nit ra khdi nen san xiiA't bdi thi tnrdng tir do sir dung da't dai khong ton tai thirdng xuyen. Ngirdi nong dAn mig xir ddi vdi thi tnrdng nong san khong linh hoat bdi vi ngirdi nong dAn klidng nnidn dieu chinh ngay ke fioach san xuA't ciia ho tlieo dung yeu cAu ciia tin tnrdng, Tnrdc he't do dac die'm eiia ngirdi nong dAn, dai da sd nong dAn cd trinh dO van hoa tha'p, cd sir han che've tie'p thu nhirng tlianh tini khoa hoc ky tliuat tiOn tie'n, ddng thdi thong tin \6 thj tnrdng han che ngirdi nong dan khong quen mao hie'm, sg rui ro. Thir hai do dac die'm ciia san xua't nong nghiep, deu la sinh vat song cd qua trinh phat trie'n, theo qui luat ngat ngheo ciia tir
17 nhien, cua ban thAn sinh vAt do, ddi hoi nha nong phai li; dieu chinh hanh vi ciia ho tirng gid tirng ngay, ddi hoi sir cham soc cAn niAn, vdi tinh cam thirc sir ciia ngirdi lao dOng. ChAng han nhfrng hang hoa nong san trai vu rA't dat, nhimg trdng rA't kho khan. Iloac la muon cd san phA'm dap irng nhu cAu thi tnrdng, nhirng khong the' dirge vi cAy, con do phai cd thdi gian nhA't dinh mdi cho san phAm dirge, chAng han muon cd thit Ign d^ dap frng ngay thi tnrdng vao thdi ky thi tnrdng dat gia cao nhmig de' cd thit Ign ban phai it nhA't tfr 5, 6 Ihang trd len. Mat khac co sd ha t.ing eiia thi tnrdng, tinh hinh thi tnrdng tien te von trong ndng thon nirdc ta chira phat tri^n, dira de'n viec frng xir ciia ngirdi ndng dAn ddi vdi thi tnrdng chAni. Hay la che' dO luAn canh trong san xuAt nong nghiep, khi nha trdng trot dang mai me tri^n khai che dO luAn canh de tranh sAu benh, hoae de' khoi phue lai dO phi nhieu ciia dAt thi khong th^ chdp dirge thdi CO thi tnrdng tliuAn Igi. Do mOt sd dac di^m cua tinh hinh san xuAt trong linh virc nong nghiep phan irng cung khong linh hoat, do vAy viec dap frng dirge thj tnrdng ndng san, hay noi each khac la each frng xir ciia ngirdi ndng dAn ddi vdi thj tnrdng cliAni, dAy la ly do gia nong san thA'p tirong ddi so vdi gia hang cong nghiep, ddi hoi nha nirdc tig gia cho nong dAn. Thirc hien chinh sach trg gia cho ndng dAn la ddn b^y kich thich ndng hO phat trie'n san xuA't va tranh n'li ro trong nen kinh te' thj tnrdiig. Cac nirdc tren the' gidi deu thirc hien thanh cong viec trg gia cho ndng dan. Nong san la mOt mat hang xuA't khAu va gia ca cua chung thirdng chiu anh hu'dng sAii sac cua thj tnrdng the' gidi. Gia ban budn nong san cho xuA't khA'u tliA'p han gia xuA't la le dirong nhien rna gia h \I-U/M I