Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Chuẩn mực hợp nhất kinh doanh - Từ lý luận đến thực tiễn ứng dụng vào kế toán ở các doanh nghiệp Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:95

Thêm vào BST

Báo xấu

12
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài có cấu trúc gồm 3 chương trình bày tổng quan về kế toán hợp nhất kinh doanh; tình hình hợp nhất kinh doanh và kế toán hợp nhất kinh doanh tại Việt Nam; kiến nghị và ứng dụng chuẩn mực hợp nhất kinh doanh. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Chuẩn mực hợp nhất kinh doanh - Từ lý luận đến thực tiễn ứng dụng vào kế toán ở các doanh nghiệp Việt Nam

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP. HCM --------------- NGUYEÃN PHUÙ CÖÔØNG CHUAÅN MÖÏC HÔÏP NHAÁT KINH DOANH: TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN ÖÙNG DUÏNG VAØO KEÁ TOAÙN ÔÛ CAÙC DOANH NGHIEÄP VIEÄT NAM Chuyeân ngaønh: Keá toaùn Maõ soá: 60.34.30 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: PGS.TS VOÕ VAÊN NHÒ TP. Hoà Chí Minh – Naêm 2007 1
MUÏC LUÏC CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ KEÁ TOAÙN HÔÏP NHAÁT KINH DOANH. 1.1 CAÙC LOAÏI HÌNH HÔÏP NHAÁT KINH DOANH .............................1 1.1.1 Hôïp nhaát theo baûn chaát ...................................................................1 1.1.2 Hôïp nhaát theo caáu truùc....................................................................1 1.1.3 Hôïp nhaát theo phöông phaùp ñeå ñaït tôùi söï hôïp nhaát .......................2 1.2 CHUAÅN MÖÏC KEÁ TOAÙN VEÀ HÔÏP NHAÁT KINH DOANH ÔÛ VIEÄT NAM (chuaån möïc soá) .......................................................................................3 1.2.1 Caùc noäi dung cô baûn cuûa chuaån möïc ..............................................3 1.2.2 Caùc phöông phaùp keá toaùn ..............................................................4 1.2.3 Lôïi theá thöông maïi........................................................................10 1.3 CHUAÅN MÖÏC QUOÁC TEÁ VEÀ HÔÏP NHAÁT KINH DOANH.......12 1.3.1 Caùc noäi dung cô baûn .....................................................................12 1.3.2 Nhöõng ñieåm khaùc nhau cuûa chuaån möïc hôïp nhaát kinh doanh ôû Vieät Nam va chuaån möïc hôïp nhaát kinh doanh quoác teá ............................................16 1.4 CHUAÅN MÖÏC HÔÏP NHAÁT KINH DOANH DÖÔÏC AÙP DUÏNG ÔÛ MOÄT SOÁ NÖÔÙC ..............................................................................................19 CHÖÔNG 2: TÌNH HÌNH HÔÏP NHAÁT KINH DOANH VAØ KEÁ TOAÙN HÔÏP NHAÁT KINH DOANH TAI VIEÄT NAM. 2.1 TÌNH HÌNH HÔÏP NHAÁT KINH DOANH ÔÛ VIEÄT NAM TRONG THÔØI GIAN QUA ...........................................................................................26 2.1.1 Tình hình saép xeáp laïi ñoái vôùi caùc doanh nghieäp Vieät Nam.........26 2.1.2 Nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên cuûa hôïp nhaát kinh doanh...............28 2.1.3 Thöïc traïng hôïp nhaát kinh doanh ...................................................32 2
2.1.4 Caùc quy ñònh veà hôïp nhaát kinh doanh ..........................................34 2.2 Tình hình keá toaùn hôïp nhaát kinh doanh ...........................................35 2.2.1 Tröôùc khi ban haønh chuaån möïc.....................................................35 2.2.2 Töø khi ban haønh chuaån möïc..........................................................38 CHÖÔNG 3: CAÙC KIEÁN NGHÒ VEÀ VIEÄC HOAØN THIEÄN VAØ ÖÙNG DUÏNG CHUAÅN MÖÏC HÔÏP NHAÁT KINH DOANH VAØO KEÁ TOAÙN ÔÛ CAÙC DOANH NGHIEÄP VIEÄT NAM. 3.1 CHUAÅN MÖÏC HÔÏP NHAÁT KINH DOANH NHÌN NHAÄN DÖÔÙI GOÙC ÑOÄ LYÙ LUAÄN ............................................................................................ 3.1.1 Hôïp nhaát ôû Vieät Nam vaø haïn cheá cuûa chuaån möïc hôïp nhaát hieän haønh………………………………………………………………………………………………………………………………………………52 3.1.2 Kieán nghò hoaøn thieän ....................................................................54 - Phöông phaùp keá toaùn. - Lôïi theá thöông maïi. - Hôïp nhaát quyeàn lôïi. 3.2 CHUAÅN MÖÏC HÔÏP NHAÁT KINH DOANH NHÌN NHAÄN DÖÔÙI GOÙC ÑOÄ ÖÙNG DUÏNG VAØO ÑIEÀU KIEÄN VIEÄT NAM ...............................61 3.2.1 Nhöõng khoù khaên vaø vöôùng maéc khi aùp duïng................................61 3.2.2 Kieán nghò ......................................................................................61 - Veà cô cheá thöïc hieän. - Veà öùng duïng chuaån möïc. 3.3 Moät soá giaûi phaùp hoã trôï ...................................................................90 - Veà phía nhaø nöôùc. - Đối với hội kế toaùn. - Veà phía doanh nghieäp. 3
MÔÛ ÑAÀU 1. TÍNH CAÁP THIEÁT CUÛA ÑEÀ TAØI: Trong boái caûnh hoäi nhaäp kinh teá hieän nay, döôùi taùc ñoäng cuûa khoa hoïc vaø coâng ngheä tieân tieán, caïnh tranh ñang dieãn ra vôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau vaø trong moïi lónh vöïc khaùc nhau. Do haïn cheá veà khaû naêng vaø nguoàn löïc neân caùc doanh nghieäp, caùc toå chöùc kinh teá buoäc phaûi hôïp taùc vôùi nhau trong quaù trình saûn xuaát, tieâu thuï cuõng nhö nghieân cöùu vaø phaùt trieån. Moät hình thöùc hôïp taùc ñöôïc caùc doanh nghieäp öa thích hieän nay laø hôïp nhaát kinh doanh. Hôïp nhaát kinh doanh coù yù nghóa quan troïng cho nhöõng doanh nghieäp tham gia hôïp nhaát, noù giuùp caùc doanh nghieäp môû roäng quy moâ, giaûm ñoái thuû caïnh tranh; noù coù theå giuùp doanh nghieäp ña daïng hoùa caùc hoaït ñoäng, môû roäng thò tröôøng… Trong tình hình ñoù ñeå ñaùp öùng theo yeâu caàu ñoåi môùi kinh teá theo thò tröôøng, môû cöûa vaø hoäi nhaäp quoác teá. Naêm 2001 boä taøi chính ñaõ ban haønh vaø coâng boá 04 chuaån möïc ñaàu tieân cuûa Vieät Nam. Naêm 2002 coâng boá 06 chuaån möïc keá toaùn vaø ngaøy 30/12/2003, taïi quyeát ñònh 234/QÑ-BTC boä taøi chính coâng boá 06 chuaån möïc keá toaùn. Ñeå quy ñònh vaø höôùng daãn keá toaùn veà giao dòch hôïp nhaát kinh doanh. Boä taøi chính ñaõ nghieân cöùu vaø ban haønh chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam soá 11- Hôïp nhaát kinh doanh ñöôïc coâng boá vaø ban haønh theo quyeát ñònh soá 100/2005/QÑ-BTC ngaøy 28/12/2005 cuûa Boä tröôûng Boä taøi chính. Ñaây laø chuaån möïc khaù phöùc taïp, ñeà caäp ñeán nhöõng vaán ñeà môùi meû ôû Vieät Nam caû treân phöông dieän lyù luaän vaø thöïc tieãn. Treân theá giôùi, khaùi nieäm hôïp nhaát kinh doanh ñaõ coù maët töø laâu vaø thöïc teá ngaøy caøng nhieàu nhöõng doanh nghieäp tieán haønh hôïp nhaát vôùi nhau. Vaøo cuoái theá kyû XIX, laàn ñaàu tieân, caùc xí nghieäp ñaõ hôïp nhaát vôùi nhau ñeå taïo thaønh caùc coâng ty ñoäc quyeàn. Tieáp ñoù, vaøo thaäp kyû 20 cuûa theá kyû naøy, moät laøn soùng hôïp nhaát theo chieàu doïc ñaõ dieãn ra maïnh meõ. Sau ñoù, vaøo cuoái nhöõng naêm 60, söï saùp 4
nhaäp hoãn hôïp ñaõ taïo thaønh nhöõng coâng ty khoång loà. Vaø laàn thöù tö, laøn soùng saùp nhaäp vaø thoân tính giöõa caùc doanh nghieäp ñöôïc baét ñaàu töø nöûa cuoái thaäp kyû 80 vaø ñaõ trôû thaønh moät xu theá phoå bieán trong neàn kinh theá theá giôùi trong giai ñoaïn hieän nay. ÔÛ Myõ, hôïp nhaát kinh doanh ñöôïc chia thaønh 3 giai ñoaïn: giai ñoaïn 1 töø naêm 1880 ñeán 1904, giai ñoaïn 2 dieãn ra trong suoát chieán tranh theá giôùi thöù nhaát ñeán taän nhöõng naêm 30, giai ñoaïn 3 töø sau chieán tranh theá giôùi thöù hai cho ñeán nay. ÔÛ moãi giai ñoaïn ñeàu coù nhöõng ñaëc ñieåm vaø caùch thöùc hôïp nhaát khaùc nhau. Rieâng ôû Vieät Nam, hôïp nhaát kinh doanh laàn ñaàu xuaát hieän trong Heä thoáng keá toaùn ñöôïc ban haønh theo Luaät doanh nghieäp (1999) vaø gaàn ñaây coù nhieàu noäi dung môùi ñöôïc boå sung trong caùc chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam cuõng nhö caùc thoâng tö höôùng daãn ñeå giuùp caùc doanh nghieäp coù theå tìm ra caùch thöùc haïch toaùn phuø hôïp. Tuyø theo töøng tröôøng hôïp, hôïp nhaát kinh doanh seõ ñöôïc haïch toaùn theo phöông thöùc Hôïp nhaát quyeàn lôïi hay phöông thöùc Mua doanh nghieäp. Theo phöông thöùc hôïp nhaát quyeàn lôïi, voán chuû sôû höõu cuûa nhöõng doanh nghieäp tham gia hôïp nhaát vaãn tieáp tuïc khoâng thay ñoåi trong doanh nghieäp môùi sau khi hôïp nhaát quyeàn lôïi. Ñeå hôïp nhaát kinh doanh ñöôïc haïch toaùn theo phöông thöùc hôïp nhaát quyeàn lôïi phaûi thoûa maõn raát nhieàu nhöõng tieâu chuaån phöùc taïp. Haïch toaùn Mua doanh nghieäp ñöôïc aùp duïng khi moät doanh nghieäp coù ñöôïc taøi saûn, voán chuû sôû höõu töø moät doanh nghieäp khaùc hay töø nhöõng ngöôøi sôû höõu tröôùc ñoù. Phaàn lôùn caùc hình thöùc hôïp nhaát kinh doanh ñöôïc haïch toaùn theo phöông thöùc Mua. Vì vaäy, vieäc hoaøn thieän keá toaùn hôïp nhaát kinh doanh trong keá toaùn Vieät Nam laø moät trong nhöõng vaán ñeà caáp baùch hieän nay nhaèm giuùp cho Vieät Nam sôùm hoäi nhaäp vaøo neàn kinh teá theá giôùi, heä thoáng keá toaùn Vieät Nam ñöôïc quoác teá thöøa nhaän, baùo caùo taøi chính trình baøy trung thöïc vaø hôïp lyù. 5
2. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU: Phöông phaùp söû duïng chuû yeáu ñeå nghieân cöùu ñeà taøi laø phöông phaùp bieän chöùng duy vaät, beân caïnh ñoù coøn söû duïng moät soá phöông phaùp khaùc nhö: - Phöông phaùp phaân tích ñònh löôïng, - Phöông phaùp so saùnh vaø ñoái chieáu, - Phöông phaùp phaân tích vaø toång hôïp v.v… 3. NHÖÕNG ÑOÙNG GOÙP CUÛA LUAÄN VAÊN: Nhöõng ñoùng goùp cuûa luaän vaên bao goàm: - Heä thoáng hoaù nhöõng noäi dung cuûa caùc chuaån möïc quoác teá veà keá toaùn hôïp nhaát kinh doanh, töø kinh nghieäm cuûa moät soá quoác gia treân theá giôùi nhaèm ñöa ra ñöôïc nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm cho Vieät Nam. - Heä thoáng hoaù quaù trình ñoåi môùi cuûa heä thoáng keá toaùn Vieät Nam noùi chung vaø keá toaùn hôïp nhaát kinh doanh noùi rieâng. Töø ñoù phaân tích nhöõng öu vaø nhöôïc ñieåm cuûa caùc quy ñònh hieän haønh. - Töø vieäc phaân tích thöïc traïng, tieán haønh ñeà ra caùc giaûi phaùp hoaøn thieän keá toaùn hôïp nhaát kinh doanh ôû caùc doanh nghieäp Vieät Nam. 4. BOÁ CUÏC CUÛA LUAÄN VAÊN: Ñeå thöïc hieän ñöôïc caùc muïc tieâu ñaõ ñeà ra, luaän vaên goàm 95 trang, 1 phuï luïc, 4 baûng bieåu, vaø coù keát caáu nhö sau: - Phaàn môû ñaàu - Chöông 1: Toång quan veà keá toaùn hôïp nhaát kinh doanh. - Chöông 2: Tình hình hôïp nhaát kinh doanh vaø keá toaùn hôïp nhaát kinh doanh taïi Vieät Nam - Chöông 3: Kieán nghò vaø öùng duïng chuaån möïc hôïp nhaát kinh doanh - Keát luaän. - Taøi lieäu tham khaûo. - Phuï luïc. 6
CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ KEÁ TOAÙN HÔÏP NHAÁT KINH DOANH. Khaùi nieäm Hôïp nhaát kinh doanh laø vieäc keát hôïp caùc doanh nghieäp rieâng leû laïi vôùi nhau, laø söï mua laïi taøi saûn cuûa doanh nghieäp khaùc vaø nhaäp caùc taøi saûn naøy vaøo hoaït ñoäng cuûa mình vaø ñaït ñöôïc söï kieåm soaùt ñoái vôùi doanh nghieäp ñoù. 1.1 CAÙC LOAÏI HÌNH HÔÏP NHAÁT KINH DOANH 1.1.1 Hôïp nhaát theo baûn chaát. Ban giaùm ñoác cuûa nhöõng doanh nghieäp coù yù ñònh hôïp nhaát thöông löôïng nhöõng ñieàu khoaûn chung ñaõ ñöôïc ñeà ra tröôùc ñoù. Nhöõng ñieàu khoaûn naøy sau ñoù seõ ñöôïc ñöa ra cho coå ñoâng cuûa caùc doanh nghieäp coù lieân quan ñeå bieåu quyeát. Thoâng thöôøng, Ñieàu leä coâng ty qui ñònh 2/3 hay 3/4 soá phieáu bieåu quyeát chaáp thuaän seõ raøng buoäc taát caû coå ñoâng vaøo söï hôïp nhaát naøy. 1.1.2 Hôïp nhaát theo caáu truùc. Ñöôïc chia ra 3 loaïi: - Hôïp nhaát theo chieàu ngang: laø hình thöùc hôïp nhaát giöõa nhöõng doanh nghieäp trong cuøng moät ngaønh coâng nghieäp maø tröôùc ñaây ñaõ töøng laø ñoái thuû cuûa nhau. - Hôïp nhaát theo chieàu doïc: laø hình thöùc hôïp nhaát giöõa moät doanh nghieäp vaø nhaø cung caáp cuûa noù hay khaùch haøng cuûa noù. - Hôïp nhaát hoãn hôïp: laø hình thöùc hôïp nhaát giöõa nhöõng doanh nghieäp ôû nhöõng ngaønh coâng nghieäp khaùc nhau, chuùng hôïp nhaát veà daây chuyeàn saûn xuaát hay phaân khuùc thò tröôøng. 1.1.3 Hôïp nhaát theo phöông phaùp ñeå ñaït tôùi söï hôïp nhaát. 7
- Kieåu 1: xaûy ra khi moät doanh nghieäp coù ñöôïc taát caû taøi saûn cuûa moät hay nhieàu doanh nghieäp khaùc thoâng qua trao ñoåi coå phieáu, traû baèng tieàn hay baèng taøi saûn, hay phaùt haønh traùi phieáu (hay keát hôïp taát caû nhöõng phöông phaùp treân). Doanh nghieäp Mua coøn toàn taïi, nhöng traùi laïi doanh nghieäp ñöôïc mua chaám döùt toàn taïi vôùi tö caùch laø moät phaùp nhaân rieâng bieät, maëc duø noù vaãn coù theå tieáp tuïc hoaït ñoäng vaø laø moät phaàn cuûa doanh nghieäp Mua. Do ñoù, neáu doanh nghieäp A mua doanh nghieäp B, söï hôïp nhaát coù theå dieãn taû nhö sau: Doanh nghieäp A + Doanh nghieäp B = Doanh nghieäp A - Kieåu 2: xaûy ra khi moät doanh nghieäp môùi ñöôïc hình thaønh ñeå thaâu nhaän moät hay nhieàu doanh nghieäp khaùc thoâng qua trao ñoåi coå phieáu bieåu quyeát, caùc doanh nghieäp ñöôïc thaâu nhaän seõ chaám döùt söï toàn taïi vôùi tö caùch laø nhöõng phaùp nhaân rieâng bieät. VD: neáu doanh nghieäp C ñöôïc hình thaønh töø söï hôïp nhaát cuûa doanh nghieäp A vaø doanh nghieäp B, söï hôïp nhaát ñöôïc dieãn taû nhö sau: Doanh nghieäp A + Doanh nghieäp B = Doanh nghieäp C - Kieåu 3: Xaûy ra khi moät doanh nghieäp traû tieàn hay phaùt haønh coå phieáu hay traùi phieáu ñeå mua laïi moät phaàn coå phieáu bieåu quyeát cuûa doanh nghieäp khaùc, vaø doanh nghieäp ñöôïc mua(vaãn khoâng thay ñoåi tö caùch phaùp nhaân rieâng bieät cuûa mình khi doanh nghieäp Mua coù ñöôïc hôn 50% coå phieáu cuûa doanh nghieäp ñöôïc mua. VD: neáu Doanh nghieäp A coù ñöôïc 75% coå phieáu bieåu quyeát cuûa doanh nghieäp B, ñieàu naøy seõ hình thaønh moät moái quan heä meï con. Baùo caùo taøi chính hôïp nhaát phaûi ñöôïc laäp vaø hôïp nhaát kinh doanh thöôøng ñöôïc dieãn taû nhö sau: Baùo caùo taøi chính cuûa Doanh nghieäp A + Baùo caùo taøi chính Doanh nghieäp B= Baùo caùo taøi chính hôïp nhaát cuûa Doanh nghieäp A vaø B. 1.2 CHUAÅN MÖÏC KEÁ TOAÙN VEÀ HÔÏP NHAÁT KINH DOANH ÔÛ VIEÄT NAM (chuaån möïc soá 11). 1.2.1 Caùc noäi dung cô baûn cuûa chuaån möïc. 8
Caùc quy ñònh chung cuûa chuaån möïc. Muïc ñích cuûa chuaån möïc naøy laø quy ñònh vaø höôùng daãn caùc nguyeân taéc vaø phöông phaùp keá toaùn hôïp nhaát kinh doanh theo phöông phaùp mua. Beân mua ghi nhaän taøi saûn, nôï phaûi traû coù theå xaùc ñònh ñöôïc, caùc khoaûn nôï tieàm taøng theo giaù trò hôïp lyù taïi ngaøy mua vaø ghi nhaän lôïi theá thöông maïi. Hôïp nhaát kinh doanh laø vieäc keát hôïp caùc doanh nghieäp rieâng bieät hoaëc caùc hoaït ñoäng kinh doanh rieâng bieät thaønh moät ñôn vò baùo caùo. Keát quaû cuûa phaàn lôùn caùc tröôøng hôïp hôïp nhaát kinh doanh laø moät doanh nghieäp (beân mua ) naém ñöôïc quyeàn kieåm soaùt moät hoaëc nhieàu hoaït ñoäng kinh doanh khaùc (beân bò mua). Neáu moät doanh nghieäp naém quyeàn kieåm soaùt moät hoaëc nhieàu ñôn vò khaùc khoâng phaûi laø hoaït ñoäng kinh doanh thì vieäc keát hôïp caùc ñôn vò naøy khoâng phaûi laø hôïp nhaát kinh doanh. Chuaån möïc naøy aùp duïng cho vieäc haïch toaùn hôïp nhaát kinh doanh theo phöông phaùp mua. - Hôïp nhaát kinh doanh lieân quan ñeán caùc doanh nghieäp hoaëc caùc hoaït ñoäng kinh doanh chòu söï kieåm soaùt chung laø hôïp nhaát kinh doanh, trong ñoù taát caû caùc doanh nghieäp hoaëc caùc hoaït ñoäng kinh doanh tham gia hôïp nhaát chòu söï kieåm soaùt laâu daøi bôûi cuøng moät beân hoaëc nhieàu beân keå caû tröôùc hoaëc sau khi hôïp nhaát kinh doanh vaø vieäc kieåm soaùt laø laâu daøi. - Hôïp nhaát kinh doanh lieân quan ñeán caùc doanh nghieäp hoaëc caùc hoaït ñoäng kinh doanh cuøng döôùi moät söï kieåm soaùt chung. - Hôïp nhaát kinh doanh trong tröôøng hôïp caùc doanh nghieäp rieâng bieät hoaëc caùc hoaït ñoäng kinh doanh rieâng bieät ñöôïc thöïc hieän döôùi hình thöùc lieân doanh. 1.2.2 Phöông phaùp keá toaùn. Moïi tröôøng hôïp hôïp nhaát kinh doanh ñeàu phaûi döôïc keá toaùn theo phöông phaùp mua. Phöông phaùp mua xem xeùt vieäc hôïp nhaát kinh doanh treân quan ñieåm 9
laø doanh nghieäp thoân tính caùc doanh nghieäp khaùc ñöôïc xaùc ñònh laø beân mua. Beân mua, mua taøi saûn thuaàn vaø ghi nhaän caùc taøi saûn ñaõ mua, caùc khoaûn nôï phaûi traû vaø nôï tieàm taøng phaûi gaùnh chòu, keå caû nhöõng taøi saûn, nôï phaûi traû vaø nôï tieàm taøng maø beân bò mua chöa ghi nhaän tröôùc ñoù. Vieäc xaùc ñònh giaù trò taøi saûn vaø nôï phaû traû cuûa beân mua khoâng bò aûnh höôûng bôûi giao dich hôïp nhaát cuõng nhö khoâng moät taøi saûn hay nôï phaûi traû theâm naøo cuûa beân mua ñöôïc ghi nhaän laø keát quaû töø giao dòch do chuùng khoâng phaûi laø ñoái töôïng cuûa giao dòch naøy. Xaùc ñònh beân mua. Moïi tröôøng hôïp hôïp nhaát kinh doanh ñeàu phaûi xaùc ñònh ñöôïc beân mua. Beân mua laø moät doanh nghieäp tham gia hôïp nhaát naém quyeàn kieåm soaùt caùc doanh nghieäp hoaëc caùc hoaït ñoäng kinh doanh tham gia hôïp nhaát khaùc. Do phöông phaùp mua xem xeùt hôïp nhaát kinh doanh theo quan ñieåm cuûa beân mua neân phöông phaùp naøy giaû ñònh raèng moät trong nhöõng beân tham gia giao dòch hôïp nhaát kinh doanh coù theå xaùc ñònh ñöôïc laø beân mua. Kieåm soaùt laø quyeàn chi phoái caùc chính saùch taøi chính vaø hoaït ñoäng cuûa moät doanh nghieäp hoaëc hoaït ñoäng kinh doanh nhaèm thu lôïi ích kinh teá töø caùc hoaït ñoäng doanh nghieäp hoaëc hoaït ñoäng kinh doanh ñoù. Moät doanh nghieäp tham gia hôïp nhaát seõ ñöôïc coi laø naém quyeàn kieåm soaùt cuûa doanh nghieäp tham gia hôïp nhaát khaùc khi doanh nghieäp ñoù naém giöõ treân 50% quyeàn bieåu quyeát cuûa doanh nghieäp khaùc ñoù tröø khi quyeàn sôû höõu khoâng gaén lieàn vôùi quyeàn kieåm soaùt. Giaù phí hôïp nhaát kinh doanh. Beân mua seõ xaùc ñònh giaù phí hôïp nhaát kinh doanh bao goàm: Giaù phí hôïp lyù dieãn ra taïi ngaøy dieãn ra trao ñoåi caùc taøi saûn ñem trao ñoåi, caùc khoaûn nôï phaûi traû ñaõ phaùt sinh hoaëc ñaõ thöøa nhaän vaø caùc coâng cuï voán do beân mua phaùt haønh ñeå ñoåi laáy quyeàn kieåm soaùt beân bò mua, coäng caùc chi phí lieân quan tröïc tieáp ñeán vieäc hôïp nhaát kinh doanh. 10
Ñieàu chænh giaù phí hôïp nhaát kinh doanh tuyø thuoäc vaøo cac söï kieän töông lai. Khi thoaû thuaän hôïp nhaát kinh doanh cho pheùp ñieàu chænh giaù phí hôïp nhaát kinh doanh tuyø thuoäc vaøo caùc söï kieän trong töông lai, beân mua phaûi ñieàu chænh vaøo giaù phí hôïp nhaát kinh doanh taïi ngaøy mua neáu khoaûn ñieàu chænh ñoù chaéc chaén coù khaû naêng xaûy ra vaø giaù trò ñieàu chænh ñoù xaùc ñònh moät caùch ñaùng tin caäy. Khi thoaû thuaän hôïp nhaát kinh doanh cho pheùp ñieàu chænh giaù phí hôïp nhaát nhaát kinh doanh, khoaûn ñieàu chænh ñoù khoâng ñöôïc tính vaøo giaù phí hôïp nhaát kinh doanh taïi thôøi ñieåm ghi nhaän ban ñaàu neáu khoaûn ñieàu chænh ñoù khoâng coù khaû naêng chaéc chaén xaûy ra hoaëc khoâng theå xaùc ñònh moät caùch ñaùng tin caäy. Neáu sau ñoù, caùc khoaûn ñieàu chænh naøy trôû neân coù khaû naêng chaéc chaén xaûy ra vaø giaù trò ñieàu chænh coù theå xaùc ñònh moät caùch ñaùng tin caäy thì khoaûn xem xeùt ñoù boå sung seõ ñöôïc coi laø khoaûn ñieàu chænh vaøo giaù phí hôïp nhaát kinh doanh. Phaân boå giaù phí hôïp nhaát kinh doanh cho taøi saûn ñaõ mua, nôï phaûi traû hoaëc nôï tieàm taøng. Taïi ngaøy mua, beân mua phaân boå giaù phí hôïp nhaát kinh doanh baèng vieäc ghi nhaän theo giaù trò hôïp lyù taïi ngaøy mua caùc taøi saûn, nôï phaûi traû coù theå xaùc ñònh ñöôïc vaø nôï tieàm taøng cuûa beân bò mua neáu thoaû maõn tieâu chuaån, tröø caùc taøi saûn daøi haïn (hoaëc nhoùm taøi saûn thanh lyù) ñöôïc phaân loaïi laø naém giöõ ñeå baùn seõ ñöôïc ghi nhaän theo giaù trò hôïp lyù tröø ñi chi phí baùn chuùng. Cheânh leänh giöõa giaù phí hôïp nhaát kinh doanh vaø phaàn sôû höõu cuûa beân mua trong giaù trò hôïp lyù thuaàn cuûa caùc taøi saûn, nôï phaûi traû coù theå xaùc ñònh ñöôïc vaø nôï tieàm taøng ñaõ ghi nhaän ñöôïc haïch toaùn laø: - Lôïi theá thöông maïi. - Khoaûn vöôït troäi giöõa phaàn sôû höõu cuûa beân mua trong giaù trò hôïp lyù thuaàn cuûa taøi saûn Keá toaùn ban ñaàu ñöôïc xaùc ñònh taïm thôøi. 11
Keá toaùn ban ñaàu cuûa vieäc hôïp nhaát kinh doanh bao goàm: xaùc ñònh vaø ñaùnh giaù giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn, nôï phaûi traû coù theå xaùc ñònh ñöôïc vaø nôï tieàm taøn cuûa beân bò mua vaø giaù phí hôïp nhaát kinh doanh. Neáu keá toaùn ban ñaàu cho giao dòch hôïp nhaát kinh doanh chæ coù theå xaùc ñònh moät caùch taïm thôøi vaøo cuoái kyø maø vieäc hôïp nhaát kinh doanh ñöôïc thöïc hieän do giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn, nôï phaûi traû coù theå xaùc ñònh ñöôïc vaø nôï tieàm taøng cuûa beân bò mua hoaëc giaù phí hôïp nhaát kinh doanh chæ coù theå xaùc ñònh moät caùch taïm thôøi, thì beân mua phaûi keá toaùn giao dòch hôïp haát kinh doanh baèng caùch söû duïng caùc giaù trò taïm thôøi nhö laø keát quaû cuûa vieäc hoaøn taát vieäc keá toaùn ban ñaàu: a) Trong voøng 12 thaùng keå töø ngaøy mua; b) Töø ngaøy mua. Do ñoù: (i) Giaù trò coøn laïi cuûa taøi saûn, nôï phaûi traû coù theå xaùc ñònh ñöôïc hoaëc nôï tieàm taøng ñöôïc ghi nhaän hoaëc ñieàu chænh theo keát quaû coù ñöôïc töø vieäc keá toaùn ban ñaàu seõ ñöôïc tính laø giaù trò hôïp lyù cuûa chuùng ñöôïc ghi nhaän taïi ngaøy mua. (ii) Töø thôøi ñieåm mua, lôïi theá thöông maïi hoaëc baát kyø khoaûn thu nhaäp naøo ñaõ ñöôïc ghi nhaän theo quy ñònh taïi ñoaïn 55 seõ ñöôïc ñieàu chænh töông öùng vôùi khoaûn ñieàu chænh theo giaù trò hôïp lyù taïi ngaøy mua cuûa taøi saûn, nôï phaûi traû coù theå xaùc ñöôïc hoaëc nôï tieàm taøng ñöôïc ghi nhaän hoaëc ñieàu chænh. (iii) Thoâng tin so saùnh ñöôïc trình baøy trong caùc kyø tröôùc khi vieäc haïch toaùn cuûa hôïp nhaát kinh doanh hoaøn taát seõ ñöôïc trình baøy nhö laø vieäc keá toaùn ban ñaàu ñaõ ñöôïc hoaøn thaønh taïi ngaøy mua, coù nghóa laø caùc khoaûn khaáu hao hay caùc taùc ñoäng ñeán laõi hoaëc loã ñeàu ñöôïc ghi nhaän nhö laø keát quaû coù ñöôïc töø vieäc keá toaùn ban ñaàu. Caùc ñieàu chænh teá toaùn ban ñaàu hoaøn taát. 12
Nhöõng ñieàu chænh keá toaùn ban ñaàu ñöôïc xaùc ñònh taïm thôøi cho giao dòch hôïp nhaát kinh doanh sau khi vieäc keá toaùn ñoù hoaøn taát seõ chæ ñöôïc ghi nhaän nhaèm muïc ñích Ghi nhaän taøi saûn thueá thu nhaäp hoaõn laïi sau khi hoaøn taát vieäc keá toaùn ban ñaàu. Neáu lôïi ích tieàm taøng cuûa caùc khoaûn loã tính thueá chuyeån sang naêm sau cuûa beân bò mua hoaëc caùc taøi saûn cuûa thueá thu nhaäp hoaõn laïi khaùc khoâng thoaû maõn caùc tieâu chuaån ghi nhaän rieâng reõ, khi vieäc hôïp nhaát kinh doanh ñöôïc keá toaùn ban ñaàu nhöng ñöôïc thöïc hieän sau ñoù, beân mua seõ ghi nhaän lôïi ích ñoù laø thueá thu nhaäp hoaõn laïi phuø hôïp vôùi quy ñònh cuûa chuaån möïc keá toaùn soá 17” Thueá thu nhaäp doanh nghieäp”. Ngoaøi ra, beân mua seõ: a) Giaûm giaù trò coøn laïi cuûa lôïi theá thöông maïi tôùi möùc seõ ñöôïc ghi nhaän neáu taøi saûn thueá thu nhaäp hoaõn laïi ñöôïc ghi nhaän laø taøi saûn coù theå xaùc ñònh töø ngaøy mua. b) Ghi nhaän khoaûn giaûm giaù trò coøn laïi cuûa lôïi theá thöông maïi laø chi phí. Tuy nhieân, khoaûn ghi nhaän naøy khoâng laøm phaùt sinh caùc khoaûn vöôït troäi hay laøm taêng khoaûn thu nhaäp ñaõ ñöôïc ghi nhaän tröôùc ñoù. Trình baøy baùo caùo taøi chính Beân mua phaûi trình baøy caùc thoâng tin ñeå ngöôøi söû duïng baùo caùo taøi chính ñaùnh giaù ñöôïc baûn chaát vaø aûnh höôûng veà taøi chính phaùt sinh töø vieäc hôïp nhaát kinh doanh ñeán; a) Trong kyø; b) Sau ngaøy keát thuùc kyø keá toaùn naêm nhöng tröôùc ngaøy phaùt haønh baùo caùo taøi chính. Beân mua phaûi trình baøy thoâng tin sau cho töøng giao dòch hôïp nhaát kinh doanh dieãn ra trong kyø: 13
a) Teân vaø dieãn giaûi lieân quan ñeán caùc beân tham gia hôïp nhaát kinh doanh; b) Ngaøy mua; Tyû leä phaàn traêm (%) coâng cuï voán coù quyeàn bieåu quyeát ñöôïc mua Chi phí lieân quan tröïc tieáp ñeán vieäc hôïp nhaát kinh doanh. Khi coâng cuï voán ñöôïc phaùt haønh hoaëc coù theå ñöôïc phaùt haønh vaø caùc coâng cuï naøy ñöôïc caáu thaønh moät boä phaän cuûa giaù phí hôïp nhaát kinh doanh, caàn trình baøy caùc thoâng tin sau: (i) Soá löôïng coâng cuï voán ñöôïc phaùt haønh hoaëc coù theå ñöôïc phaùt haønh; (ii) Giaù trò hôïp lyù cuûa caùc coâng cuï voán treân vaø cô sôû xaùc ñònh giaù trò hôïp lyù ñoù. Neáu khoâng coù giaù phaùt haønh taïi thôøi ñieåm giao dòch thì seõ ñöôïc trình baøy caùc giaû ñònh chuû yeáu ñöôïc söû duïng ñeå xaùc ñònh giaù trò hôïp lyù. c) Chi tieát cuûa baát kyø hoaït ñoäng naøo ñöôïc doanh nghieäp quyeát ñònh thanh lyù sau hôïp nhaát kinh doanh; d) Giaù trò ñöôïc ghi nhaän taïi ngaøy mua cho töøng loaïi taøi saûn, nôï phaûi traû vaø nôï tieàm taøng cuûa beân bò mua , tröø khi khoâng theå xaùc ñònh ñöôïc giaù trò coøn laïi cuûa töøng loaïi taøi saûn, nôï phaûi traû vaø nôï tieàm taøng ñoù ñöôïc xaùc ñònh theo quy ñònh cuûa caùc chuaån möïc keá toaùn coù lieân quan ngay tröôùc khi dieãn ra hôïp nhaát kinh doanh. Neáu khoâng trình baøy ñöôïc phaûi neâu roõ lyù do. e) Khoaûn vöôït troäi ghi nhaän vaøo laõi hoaëc loã phuø hôïp vôùi quy ñònh taïi ñoaïn 55. f) Dieãn giaûi caùc yeáu toá caáu thaønh giaù phí cuûa vieäc ghi nhaän lôïi theá thöông maïi dieãn giaûi töøng taøi saûn coá ñònh voâ hình chöa ñöôïc ghi nhaän taùch rieâng khoûi lôïi theá thöông maïi vaø giaûi thích lyù do giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn coá ñònh voâ hình khoâng ñöôïc tính toaùn moät caùch ñaùng tin caäy hoaëc dieãn giaûi veà tính chaát cuûa khoaûn vöôït troäi ñöôïc ghi vaøo laõi hoaëc loã; g) Khoaûn loã hay laõi cuûa beân bò mua phaùt sinh töø ngaøy mua bao goàm laõi hay loã cuûa beân mua trong kyø, neáu khoâng xaùc ñònh ñöôïc phaûi neâu roõ lyù do. 14
Beân mua phaûi trình baøy thoâng tin sau: a) Doanh thu trong kyø cuûa ñôn vò ñöôïc hôïp nhaát kinh doanh tröôùc ngaøy hôïp nhaát kinh doanh; b) Loã hoaëc laõi trong kyø cuûa ñôn vò ñöôïc hôïp nhaát kinh doanh tröôùc ngaøy hôïp nhaát kinh doanh. Neáu khoâng theå trình baøy ñöôïc thoâng tin naøy phaûi giaûi thích roõ lyù do. Beân mua phaûi trình baøy caùc thoâng tin sau: a) Doanh thu trong kyø cuûa ñôn vò ñöôïc hôïp nhaát kinh doanh tröôùc ngaøy hôïp nhaát kinh doanh. b) Loã hoaëc laõi trong kyø cuûa ñôn vò ñöôïc hôïp nhaát kinh doanh tröôùc ngaøy hôïp nhaát kinh doanh. Neáu khoâng theå trình baøy ñöôïc thoâng tin naøy thì phaûi giaûi thích roõ lyù do. Beân mua seõ trình baøy thoâng tin ñeå giuùp ngöôøi söû duïng baùo caùo taøi chính ñaùnh giaù ñöôïc nhöõng aûnh höôûng veà taøi chính ñeán laõi hoaëc loã phaùt sinh töø vieäc söûa chöõa nhöõng sai soùt vaø nhöõng ñieàu chænh khaùc ñöôïc ghi nhaän trong kyø hieän haønh lieân quan tôùi nhöõng giao dòch hôïp nhaát kinh doanh ñaõ phaùt sinh trong kyø hieän haønh hoaëc tröôùc ñoù. 1.2.3 Lôïi theá thöông maïi. Taïi ngaøy mua, beân mua seõ: a) Ghi nhaän lôïi theá thöông maïi phaùt sinh töø vieäc hôïp nhaát kinh doanh laø taøi saûn; vaø b) Xaùc ñònh giaù trò ban ñaàu cuûa lôïi theá theá thöông maïi theo giaù goác, laø phaàn cheânh leänh cuûa giaù phí hôïp nhaát so vôùi phaàn sôû höõu cuûa beân mua trong giaù trò hôïp lyù thuaàn cuûa taøi saûn, nôï phaûi traû coù theå xaùc ñònh ñöôïc vaø caùc khoaûn nôï tieàm taøng ñaõ ghi nhaän. 15
Lôïi theá thöông maïi phaùt sinh khi hôïp nhaát kinh doanh theå hieän thanh toaùn cuûa beân mua cho nhöõng lôïi ích kinh teá öôùc tính thu ñöôïc trong töông lai töø nhöõng taøi saûn khoâng ñuû tieâu chuaån ghi nhaän vaø khoâng xaùc ñònh moät caùch rieâng bieät. Lôïi theá thöông maïi ñöôïc ghi ngay vaøo chi phí kinh doanh hoaëc phaûi phaân boå daàn moät caùch coù heä thoáng trong suoát thôøi gian söû duïng höõu ích öôùc tính. Thôøi gian söû duïng höõu ích phaûi phaùn aùnh ñöôïc öôùc tính ñuùng ñaén veà thôøi gian thu hoài lôïi ích kinh teá coù theå mang laïi cho doanh nghieäp. Thôøi gian söû duïng höõu ích cuûa lôïi theá thöông maïi toái ña khoâng quaù 10 naêm keå töø ngaøy ñöôïc ghi nhaän. Thôøi gian phaân boå vaø phöông phaùp phaân boå lôïi theá thöông maïi phaûi ñöôïc xem xeùt cuoái moãi naêm taøi chính. Neáu thôøi gian söû duïng höõu ích cuûa lôïi theá thöông maïi khaùc bieät lôùn so vôùi öôùc tính ban ñaàu thì phaûi thay ñoåi thôøi gian phaân boå. Neáu coù söï thay ñoåi lôùn veà caùch thöùc thu hoài lôïi ích kinh teá trong töông lai do lôïi theá thöông maïi ñem laïi thì phöông phaùp phaân boå cuõng thay ñoåi. Tröôøng hôïp naøy phaûi ñieàu chænh chi phí phaân boå cuûa lôïi theá thöông maïi cho naêm hieän haønh vaø caùc naêm tieáp theo phaûi ñöôïc thuyeát minh trong baùo caùo taøi chính. Neáu phaàn sôû höõu cuûa beân mua trong giaù trò hôïp lyù thuaàn cuûa taøi saûn, nôï phaûi traû coù theå xaùc ñònh ñöôïc vaø khoaûn nôï tieàm taøng ñöôïc ghi nhaän vöôït quaù giaù phí hôïp nhaát kinh doanh thì beân mua phaûi: - Xem xeùt laïi vieäc xaùc ñònh giaù trò cuûa taøi saûn, nôï phaûi traû coù theå xaùc ñònh ñöôïc, nôï tieàm taøng vaø vieäc xaùc ñònh giaù phí hôïp nhaát kinh doanh; - Ghi nhaän ngay vaøo baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh taát caû caùc khoaûn cheânh leänh coøn laïi sau khi ñaùnh giaù laïi. Trình baøy baùo caùo taøi chính Neáu coù lôïi theá thöông maïi, doanh nghieäp caàn trình baøy: a) Thôøi gian phaân boå; 16
b) Tröôøng hôïp lôïi theá thöông maïi khoâng ñöôïc phaân boå theo phöông phaùp ñöôøng thaúng thì phaûi trình baøy roõ phöông phaùp ñöôïc söû duïng vaø lyù do khoâng theå söû duïng phöông phaùp ñöôøng thaúng; c) Giaù trò lôïi theá thöông maïi tính vaøo chi phí saûn xuaát, kinh doanh trong kyø; d) Baûng ñoái chieáu giaù trò ghi soå cuûa lôïi theá thöông maïi vaøo ñaàu kyø vaø cuoái kyø: (i) Toång giaù trò lôïi theá thöông maïi vaø soá ñaõ phaân boå luyõ keá ñaàu kyø; (ii) Lôïi theá thöông maïi phaùt sinh trong kyø; (iii) Nhöõng ñieàu chænh do coù thay ñoåi hoaëc phaùt hieän coù söï thay ñoåi giaù trò cuûa caùc taøi saûn vaø nôï phaûi traû coù theå xaùc ñònh ñöôïc ; (iv) Lôïi theá thöông maïi bò loaïi boû khi thanh lyù, nhöôïng baùn toaøn boä hoaëc moät phaàn doanh nghieäp trong kyø; (v) Giaù trò lôïi theá thöông maïi phaân boå trong kyø; (vi) Caùc thay ñoåi khaùc veà lôïi theá thöông maïi trong kyø; (vii) Toång giaù trò lôïi theá thöông maïi chöa phaân boå luyõ keá cuoái kyø. 1.3 CHUAÅN MÖÏC QUOÁC TEÁ VEÀ HÔÏP NHAÁT KINH DOANH (IAS 22). 1.3.1 Caùc nội dung cơ bản. Chuaån möïc naøy quy ñònh phöông phaùp haïch toaùn keá toaùn cho vieäc haïch toaùn kinh doanh noù chuû yeáu höôùng vaøo moät nhoùm caùc doanh nghieäp trong ñoù beân mua laø moät coâng ty meï vaø beân bò mua laø coâng ty con. Troïng taâm höôùng vaøo vieäc haïch toaùn keá toaùn vaøo ngaøy mua. IAS aùp duïng trong vieäc keá toaùn hai loaïi hôïp nhaát kinh doanh, tröôøng hôïp mua vaø tröôøng hôïp hôïp nhaát quyeàn lôïi. Phöông phaùp keá toaùn. 17
Mua: Vieäc mua caàn ñöôïc keá toaùn söû duïng phöông phaùp mua trong keá toaùn keå töø ngaøy mua, beân mua caàn: - Taäp hôïp keát quaû hoaït ñoäng cuûa beân bò mua vaøo baùo caùo thu nhaäp, vaø - Coâng nhaän trong baûng toång keát taøi saûn nhöõng taøi saûn vaø nôï coù theå xaùc ñònh ñöôïc cuûa beân bò mua vaø baát kyø giaù trò lôïi theá hoaëc giaù trò lôïi theá aâm naøo phaùt sinh töø vieäc mua. Hai phöông phaùp thay theá ñöôïc söû duïng phaân boå chi phí mua: - Nhöõng taøi saûn vaø nôï coù theå xaùc ñònh caàn phaûi tính toaùn theo toång giaù trò thöïc teá vaøo ngaøy thöïc hieän trao ñoåi vaø theo tyû leä thieåu soá mang sang tröôùc khi mua. - Nhöõng taøi saûn vaø nôï coù theå xaùc ñònh caàn ñöôïc tính toaùn theo giaù trò thöïc teá vaøo ngaøy mua. Baát kyø quyeàn lôïi thieåu soá cuõng caàn ñöôïc khaúng ñònh theo tyû leä thieåu soá trong giaù trò thöïc teá cuûa nhöõng quyeàn lôïi naøy. Phaàn chi phí mua vöôït quaù lôïi ích cuûa beân mua trong giaù trò thöïc teá cuûa nhöõng taøi saûn bò mua vaø nôï coù theå xaùc ñònh ñöôïc goïi laø giaù trò lôïi theá vaø ñöôïc coâng nhaän laø taøi saûn. Tröôøng hôïp ngöôïc laïi ñöôïc coâng nhaän laø giaù trò lôïi theá aâm. Giaù trò lôïi theá caàn ñöôïc khaáu hao theo moät phöông phaùp heä thoáng trong suoát voøng ñôøi söû duïng. Coù moät giaû ñònh gaây tranh caõi laø voøng ñôøi söû duïng cuûa giaù trò lôïi theá khoâng quaù 20 naêm. Phöông phaùp ngang baèng ñöôïc aùp duïng tröø khi coù moät phöông phaùp thích hôïp hôn. Khi giaû ñònh 20 naêm khoâng ñöôïc chaáp nhaän thì giaù trò lôïi theá caàn ñöôïc kieåm tra maát maùt haøng naêm vaø lyù do phaûn ñoái giaû ñònh naøy phaûi ñöôïc coâng boá. Giaù trò lôïi theá aâm caàn ñöôïc coâng nhaän laø thu nhaäp nhö sau: - ÔÛ möùc ñoä lieân quan tôùi nhöõng döï tính cho caùc khoaûn loã vaø chi phí trong töông lai coù theå tính toaùn ñöôïc xaùc ñònh trong keá hoaïch cuûa beân mua, giaù trò lôïi theá caàn ñöôïc coâng nhaän laø thu nhaäp vaøo giai ñoaïn maø chi phí seõ xaûy ra. 18
- Ôû möùc ñoä khoâng lieân quan tôùi loã vaø chi phí trong töông lai, giaù trò lôïi theá aâm khoâng ñöôïc vöôït quaù giaù trò thöïc teá taøi saûn mua khoâng phaûi laø tieàn, caàn ñöôïc coâng nhaän laø thu nhaäp trong suoát voøng ñôøi söû duïng trung bình coøn laïi cuûa nhöõng taøi saûn naøy. Giaù trò lôïi theá aâm lôùn hôn giaù trò thöïc teá cuûa nhöõng taøi saûn mua khoâng phaûi laø tieàn caàn ñöôïc coâng nhaän ngay laø thu nhaäp. Hôïp nhaát quyeàn lôïi: vieäc tính toaùn baèng caùch söû duïng phöông phaùp söû duïng taäp trung quyeàn lôïi. Caùc khoaûn muïc trong baùo caùo taøi chính cuûa caùc doanh nghieäp hôïp nhaát trong kyø dieãn ra vieäc hôïp nhaát caàn ñöôïc ñöa vaøo baùo caùo taøi chính cuûa doanh nghieäp ñöôïc hôïp nhaát, nhö theå caùc beân ñaõ ñöôïc hôïp nhaát ngay töø kyø ñaàu tieân baùo caùo. Caùc khoaûn chi phí phaùt sinh lieân quan tôùi vieäc hôïp nhaát quyeàn lôïi ñöôïc coâng nhaän ngay laø chi phí. Coâng boá Taát caû caùc hình thöùc hôïp nhaát coâng ty - Teân vaø toùm taét veà doanh nghieäp hôïp nhaát. - Phöông phaùp keá toaùn. - Ngaøy hôïp nhaát coù hieäu löïc. - Baát kyø hoaït ñoäng naøo laø keát quaû cuûa vieäc hôïp nhaát coâng ty maø doanh nghieäp quyeát ñònh töø boû. - Caùc quy ñònh chuyeån ñoåi ñöôïc aùp duïng trong baùo caùo taøi chính naêm ñaàu tieân. Mua: - Soá phaàn traêm coå phieáu mua ñöôïc coù quyeàn bieåu quyeát. - Chi phí mua vaø dieãn giaûi hôïp ñoàng mua. 19
- Neáu giaù trò thöïc teá cuûa taøi saûn vaø nôï hoaëc hôïp ñoàng mua chæ coù theå quyeát ñònh taïm thôøi thì ñieàu naøy caàn ñöôïc coâng khai vaø neâu roõ lyù do. Nhöõng ñieàu chænh tieáp theo caàn ñöôïc coâng boá vaø giaûi thích . - Toång soá döï phoøng cho vieäc chaám döùt hoaëc caét giaûm hoaït ñoäng cuûa beân bò mua caàn ñöôïc coâng boá cho töøng ñôn vò hôïp nhaát kinh doanh rieâng leû. - Kyø khaáu hao giaù trò lôïi theá hoaëc giaù trò lôïi theá aâm ñöôïc coâng nhaän. - Neáu giaù trò lôïi theá hao moøn treân 20 naêm thì coâng boá veà vieäc khoâng chaáp nhaän giaû ñònh voøng ñôøi söû duïng khoâng quaù 20 naêm. - Neáu giaù trò lôïi theá khoâng ñöôïc khaáu hao theo phöông phaùp ñöôøng thaúng thì coâng boá phöông phaùp ñöôïc söû duïng vaø neâu roõ lyù do taïi sao phöông phaùp naøy laïi thích hôïp hôn phöông phaùp ñöôøng thaúng. - Giaù trò lôïi theá aâm ñöôïc trình baøy trong baûng toång keát taøi saûn nhö moät khoaûn giaûm tröø giaù trò lôïi theá. Hôïp nhaát quyeàn lôïi. - Dieãn giaûi vaø soá löôïng coå phaàn ñaõ phaùt haønh. - Soá phaàn traêm coå phieáu coù quyeàn bieåu quyeát cuûa töøng beân ñöôïc trao ñoåi ñeå thöïc hieän hôïp nhaát quyeàn lôïi. - Soá taøi saûn vaø nôï do caùc beân ñoùng goùp. - Doanh thu baùn haøng, doanh thu hoaït ñoäng khaùc, caùc khoaûn baát thöôøng vaø lôïi nhuaän roøng hoaëc loã cuûa töøng beân tröôùc ngaøy hôïp nhaát ñöôïc tính vaøo lôïi nhuaän roøng hoaëc loã cuûa doanh nghieäp hôïp nhaát. 1.3.2 Nhöõng ñieåm khaùc nhau cuûa chuaån möïc hôïp nhaát kinh doanh ôû Vieät Nam vaø chuaån möïc hôïp nhaát kinh doanh quoác teá. Hieän nay ñaõ ban haønh IFRS3 (2004) ñöa ra nhieàu phöông phaùp giaûi quyeát môùi hôn so vôùi IAS 22. Tuy nhieân, hoaït ñoäng hôïp nhaát kinh doanh ôû Vieät Nam coøn raát môùi laï, caùc quy ñònh trong IFRS3 seõ khoù thöïc hieän ôû Vieät Nam, ñeå phuø 20