Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Đánh giá hiệu quả đầu tư công cho phát triển nông nghiệp ở tỉnh Cà Ma

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:106

Thêm vào BST

Báo xấu

51
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn tổng hợp, phân tích, đánh giá thực trạng hiệu quả đầu tư công cho phát triển nông nghiệp Cà Mau theo ba mặt: kinh tế, xã hội và môi trường, theo ngành, theo nguồn vốn, một số dự án đầu tư, các doanh nghiệp nông nghiệp. Trong đó chỉ ra vốn đầu tư cho phát triển cho ngành thuỷ sản là hiệu quả nhất, nguồn vốn doanh nghiệp và dân doanh hiệu quả nhất.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Đánh giá hiệu quả đầu tư công cho phát triển nông nghiệp ở tỉnh Cà Ma

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH Họ và tên tác giả luận văn Lê Bình Trọng TÊN ĐỀ TÀI LUẬN VĂN ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ ĐẦU TƯ CÔNG CHO PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP Ở TỈNH CÀ MAU LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH Họ và tên tác giả luận văn Lê Bình Trọng TÊN ĐỀ TÀI LUẬN VĂN ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ ĐẦU TƯ CÔNG CHO PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP Ở TỈNH CÀ MAU Chuyên ngành : Tài chính ngân hàng Mã số : 60340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. Vũ Thị Minh Hằng TP. Hồ Chí Minh – Năm 2016
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình nghiên cứu và thực hiện luận văn này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình của nhiều tổ chức và cá nhân. Tôi xin chân thành cám ơn. Trước hết, tôi xin chân thành cám ơn Lãnh đạo UBND tỉnh Cà Mau, Lãnh đạo Văn phòng UBND tỉnh Cà Mau, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Cà Mau, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Cà Mau, Cục Thống kê tỉnh Cà Mau đã quan tâm cho phép, bố trí, tạo điều kiện cung cấp cho tôi dữ liệu để nghiên cứu và thực hiện luận văn. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến PGS.TS Vũ Thị Minh Hằng là người đã trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện hoàn thành luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo Khoa Tài chính công, Lãnh đạo Viện đào tạo sau đại học và các Khoa của Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh đã giúp đỡ tôi về mọi mặt trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cám ơn Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Cà Mau, Sở Tài chính tỉnh Cà Mau, Cục Thống kê tỉnh Cà Mau, UBND tỉnh Cà Mau, các tác giả đã có những nghiên cứu làm cơ sở, tiền đề, cung cấp cơ sở dữ liệu tham khảo cho luận văn này. Tôi xin chân thành cám ơn bạn bè và đồng nghiệp, các anh, chị lãnh đạo các sở, ban ngành tỉnh Cà Mau đã chia sẽ cùng tôi những khó khăn, động viên và tạo mọi điều kiện cho tôi hoàn thành luận văn này. MỤC LỤC
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU 1 1.1. Đặt vấn đề 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu 3 1.2.1. Mục tiêu tổng quát 3 1.2.2. Mục tiêu cụ thể 3 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu 3 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu 4 1.4. Phương pháp nghiên cứu 4 1.4.1. Phương pháp thu thập thông tin 4 1.4.2. Phương pháp xử lý thông tin 5 1.4.3. Đánh giá và dự báo 10 1.5. Ý nghĩa và đóng góp mới của luận văn 10 1.6. Kết cấu của luận văn 10 CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN LÝ THUYẾT 12 2.1. Khái niệm về đầu tư công 12 2.2. Đặc trưng của vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp 13 2.3. Vai trò của vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp 14 2.4. Hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp 16 2.4.1. Khái niệm về hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp 16 2.4.2. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển 18 nông nghiệp 2.4.2.1 Các chỉ tiêu hiệu quả về vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp 18 về kinh tế 2.4.2.2. Các chỉ tiêu kết quả, hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông 18 nghiệp về xã hội 2.3.2.3. Các chỉ tiêu kết quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp về 19 môi trường 2.5. Kinh nghiệm vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp ở một số nước trên 20 ii
thế giới 2.6. Thực trạng về hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp ở Việt 22 Nam 2.7. Các nghiên cứu trước đây liên quan đến đề tài 26 2.7.1. Nghiên cứu hiệu quả đầu tư cho phát triển nông nghiệp thế giới 26 2.7.2. Nghiên cứu hiệu quả đầu tư cho phát triển nông nghiệp ở Việt 28 Nam Kết luận chương 2 30 CHƯƠNG 3: ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ VỐN ĐẦU TƯ CÔNG CHO PHÁT 32 TRIỂN NÔNG NGHIỆP Ở TỈNH CÀ MAU 3.1. Khái quát đặc điểm tự nhiên - kinh tế - xã hội tỉnh Cà Mau 32 3.1.1. Đặc điểm tự nhiên 32 3.1.1.1. Vị trí địa lý 32 3.1.1.2. Các nguồn tài nguyên thiên nhiên 32 3.1.1.3. Đánh giá chung về đặc điểm tự nhiên tỉnh Cà Mau 35 3.1.2. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội tỉnh Cà Mau 36 3.2. Tình hình nông nghiệp tỉnh Cà Mau 39 3.2.1. GDP nông nghiệp tỉnh Cà Mau 39 3.2.2. Lao động nông nghiệp tỉnh Cà Mau 41 3.2.3. Khoa học công nghệ trong nông nghiệp tỉnh Cà Mau 41 3.2.4. Chính sách vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp tỉnh Cà Mau 43 3.2.4.1. Văn bản chính sách về vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp 43 3.2.4.2. Tình hình thực thi chính sách vốn đầu tư cho phát triển nông 45 nghiệp Cà Mau 3.2.5. Ưu, nhược điểm của tình hình nông nghiệp tỉnh Cà Mau ảnh 46 hưởng đến hoạt động đầu tư phát triển nông nghiệp 3.3. Kết quả huy động và sử dụng vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp tỉnh 47 Cà Mau 3.3.1. Vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp tỉnh Cà Mau 47 iii
3.3.2. Nguồn vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp tỉnh Cà Mau 49 3.4. Đánh giá hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp tỉnh Cà Mau 51 3.4.1. Hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp chung toàn tỉnh 51 3.4.1.1. Hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp về mặt kinh tế 51 3.4.1.2. Đánh giá kết quả, hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông 53 nghiệp với phát triển xã hội 3.4.1.3. Kết quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp với môi trường 55 3.4.2. Hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp của dự án 56 3.4.2.1. Hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp về mặt kinh tế 57 dự án mang lại 3.4.2.2. Hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp về mặt xã hội 57 của dự án 3.4.2.3. Hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp về môi trường 59 của dự án 3.4.3. Hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp Cà Mau theo 59 nguồn vốn 3.5. Đánh giá các nhân tố ảnh hưởng hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông 61 nghiệp tỉnh Cà Mau Kết luận chương 3 65 CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ VỐN ĐẦU TƯ CÔNG 69 CHO PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP Ở TỈNH CÀ MAU 4.1. Tập trung nguồn lực cho phát triển kinh tế nông nghiệp 69 4.2. Giải pháp huy động và sử dụng vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp Cà 72 Mau 4.2.1. Giải pháp huy động vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp Cà Mau 72 4.2.2. Giải pháp sử dụng vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp Cà Mau 74 4.2.3. Giải pháp quản lý vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp 75 4.2.3.1. Giải pháp chính sách vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp Cà 75 Mau iv
4.2.3.2. Giải pháp về tổ chức bộ máy, nguồn nhân lực trong thực hiện 76 vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp tỉnh Cà Mau 4.2.3.3. Nâng cao hiệu quả công tác quản lý dự án đầu tư cho phát triển 77 nông nghiệp 4.2.3.4. Tổ chức kiểm tra, giám sát, đánh giá công tác quản lý vốn đầu tư 78 cho phát triển nông nghiệp tỉnh Cà Mau Kết luận chương 4 78 KẾT LUẬN 79 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT v
ASEAN Hiệp hội các nước Đông Nam Á DN Doanh nghiệp FAO Tổ chức Nông Lương thế giới FDI Đầu tư trực tiếp nước ngoài GDP Tổng sản phẩm trong nước/Tổng sản phẩm trong tỉnh HĐND Hội đồng nhân dân HTX Hợp tác xã ICOR Tỷ lệ gia tăng vốn và sản lượng IMF Quỹ tiền tệ quốc tế NGO Hỗ trợ phi chính phủ NICs Các nước công nghiệp mới NSLĐ Năng suất lao động ODA Quỹ hỗ trợ phát triển chính thức TFP Tổng năng suất các nhân tố UBND Uỷ ban nhân dân USD Đô la Mỹ WB Ngân hàng Thế giới DANH MỤC BẢNG vi
Bảng 1.1. Phương pháp tiếp cận phân tích theo mục tiêu hiệu quả vốn đầu tư 7 cho phát triển nông nghiệp tỉnh Cà Mau Bảng 3.1. Tăng trưởng GDP bình quân hàng năm tỉnh Cà Mau 1991-2013 39 Bảng 3.2. Giá trị GDP (giá cố định 1994) tỉnh Cà Mau 1991-2013 40 Bảng 3.3. Lao động nông nghiệp Cà Mau thời kỳ 2000-2013 41 Bảng 3.4. Giá trị (theo giá cố định 1994) và cơ cấu vốn đầu tư cho phát triển 47 tỉnh Cà Mau giai đoạn 1991-2013 Bảng 3.5. Tốc độ tăng trưởng vốn đầu tư cho phát triển Cà Mau bình quân 49 hàng năm giai đoạn 1991-2013 (%) Bảng 3.6. Giá trị (theo giá cố định 1994) và cơ cấu nguồn vốn đầu tư cho phát 50 triển nông nghiệp tỉnh Cà Mau giai đoạn 2001-2013 Bảng 3.7. Tỷ lệ vốn đầu tư cho phát triển so GDP (theo giá cố định 1994) tỉnh 52 Cà Mau 1991-2013 (%) Bảng 3.8. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn và vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp 53 nông nghiệp Cà Mau giai đoạn 2005-2013 (%) Bảng 3.9. Năng suất lao động và việc làm tăng thêm do vốn đầu tư cho phát 54 triển nông nghiệp thời kỳ 2001-2013 Bảng 3.10. Vốn đầu tư cho phát triển thuỷ lợi và năng lực tưới, tiêu, ngăn mặn, 56 diện tích trồng rừng mới giai đoạn 2000-2010 DANH MỤC HÌNH vii
Hình 2.1. Tỷ lệ vốn đầu tư cho phát triển/GDP của nông nghiệp Việt Nam 25 1995-2013 Hình 3.1. Cơ cấu lao động và tỷ lệ lao động qua đào tạo tỉnh Cà Mau 37 Hình 3.2. Giá trị (giá cố định 1994) và cơ cấu GDP Cà Mau 1991-2013 38 Hình 3.3. Giá trị (giá cố định 1994) và cơ cấu GDP nông nghiệp 1991-2013 40 DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1. Khung phân tích hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp 9 Sơ đồ 2.1. Vai trò vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp 16 DANH MỤC PHỤ LỤC Phụ lục 1. Cơ cấu vốn đầu tư cho phát triển kinh tế Việt Nam 1995-2013 85 Phụ lục 2. Cơ cấu vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp Việt Nam 1995-2009 85 Phụ lục 3. Tăng trưởng (%) vốn đầu tư cho phát triển Việt Nam 1996-2013 86 Phụ lục 4. Tăng trưởng (%) vốn đầu tư nông nghiệp Việt Nam 1996-2013 86 Phụ lục 5. Tăng trưởng (%) GDP nông nghiệp Việt Nam 1996-2013 87 Phụ lục 6. Tăng trưởng (%) lao động nông nghiệp Việt Nam 2001-2013 87 Phụ lục 7. Tỷ lệ vốn đầu tư cho phát triển/GDP Việt Nam 1995-2013 88 Phụ lục 8. Tăng năng suất lao động (NSLĐ) và việc làm tăng thêm do vốn đầu 88 tư cho phát triển lĩnh vực nông nghiệp Việt Nam giai đoạn 2001-2013 Phụ lục 9. Diện tích rừng trồng tập trung của Việt Nam 89 Phụ lục 10. Dân số tỉnh Cà Mau giai đoạn 1991-2013 90 Phụ lục 11. Số lượng và tăng trưởng lao động tỉnh Cà Mau 2001-2013 90 Phụ lục 12. Giá trị và tốc độ tăng thu nhập bình quân người lao động trongcác 91 doanh nghiệp nông nghiệp tỉnh Cà Mau giai đoạn 2005-2013 Phụ lục 13. Diện tích, năng suất, sản lượng các sản phẩm nông nghiệp chủyếu 92 tỉnh Cà Mau 1995-2013 Phụ lục 14. Tổng hợp vốn đầu tư thiếu các dự án đang triển khai thực hiện đến 95 31/12/2013 viii
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU 1.1. Đặt vấn đề Tình trạng đói nghèo, thiếu lương thực, thực phẩm, ô nhiễm, huỷ hoại môi trường và những tác động biến đổi khí hậu đang hiện hữu hàng ngày trên khắp thế giới, đặc biệt là các nước châu Phi, các nước kém phát triển hoặc các nước chịu tác động trực tiếp, nặng nề của thiên tai, bao gồm Việt Nam. Vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế, giải quyết việc làm, cung cấp sản phẩm thiết yếu cho xã hội, đảm bảo an ninh lương thực, bảo vệ, gìn giữ môi trường, thích nghi với biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, một số quốc gia, lãnh thổ chưa quan tâm đúng mức việc huy động và sử dụng một cách hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp dẫn đến những hậu quả xấu trong quá trình phát triển kinh tế xã hội và bảo vệ, gìn giữ môi trường. Nhiều quốc gia trên thế giới như Indonesia, Philipin, các nước ở châu Phi,…đã phải rất khó khăn do thiếu lương thực, thực phẩm. Việt Nam đã tập trung đầu tư cho phát triển nông nghiệp những năm gần đây với nhiều chính sách đầu tư cho phát triển nông nghiệp, nhờ vậy, từ một quốc gia thiếu lương thực, đã trở thành quốc gia xuất khẩu lớn các mặt hàng nông sản đặc biệt là gạo và hải sản, tỷ lệ che phủ rừng tăng nhanh, công tác bảo vệ, gìn giữ môi trường ngày càng được chú trọng hơn, có nhiều tiến bộ. Bên cạnh đó, vẫn còn nhiều tồn tại như cơ cấu nông nghiệp chưa hợp lý, hạ tầng phát triển nông nghiệp, nguồn nhân lực, khoa học công nghệ trong nông nghiệp còn yếu kém, chưa đáp ứng yêu cầu thời đại. Vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp ngày càng tăng nhưng vẫn chưa đáp ứng nhu cầu, đặt ra nhiệm vụ lớn là cần phải tăng cường huy động và sử dụng vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp một cách hiệu quả. Đầu tư cho phát triển nông nghiệp là nội dung quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế xã hội, được nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ quan tâm thực hiện, do vậy, từ thập niên 1950 đến nay có nhiều tác giả nghiên cứu, các nghiên cứu trực tiếp có nhiều tác giả nghiên cứu từ
2 năm 1990 đến nay nhưng chỉ dừng lại ở mức độ phân tích, đánh giá từng chỉ tiêu vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp. Tại Việt Nam, nghiên cứu muộn hơn và chỉ dừng lại ở từng chỉ tiêu hiệu quả, chưa có nghiên cứu một cách hệ thống, chuyên sâu và toàn diện, do vậy việc nghiên cứu hoạt động đầu tư cho phát triển nông nghiệp một cách hệ thống và toàn diện có ý nghĩa cả về mặt lý luận và thực tiễn. Ở tỉnh Cà Mau, lĩnh vực nông nghiệp đang giữ vai trò rất quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội, chiếm giữ nhiều nguồn lực trọng, là lĩnh vực giữ vai trò quan trọng nhất trong cung cấp sản phẩm thiết yếu phục vụ cuộc sống người dân, bảo vệ gìn giữ môi trường, đa dạng sinh học, phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu. Hệ thống tài nguyên rừng, biển, đồng bằng trải khắp trên địa bàn tỉnh cho phép phát triển một nền nông nghiệp phong phú, đa dạng và toàn diện. Tốc độ tăng trưởng kinh tế nông nghiệp đạt thấp (tăng trưởng GDP nôngnghiệp giai đoạn 1991-2013 đạt 2,3% trong khi tăng trưởng GDP chung là 9,2%) và giảm mạnh trong giai đoạn 2006-2013 (chỉ còn 1,6%), cơ cấu ngành nghề, trình độ sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp còn nhiều yếu kém, lao động lĩnh vực nông nghiệp qua đào tạo nghề đến cuối năm 2010 chỉ 24,5% (công nghiệp là 57,1%, dịch vụ là58,4%). Việc khơi thông các nguồn lực cho phát triển nông nghiệp, phòng, tránh thiên tai, thích nghi với biến đổi khí hậu của tỉnh Cà Mau là những vấn đề có tính sống còn cho sự tồn tại và phát triển. Vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp là nguồn lực cơ bản (chiếm 35,45%GDP nông nghiệp tỉnh Cà Mau giai đoạn 1991 2013) cho phát triển kinh tế - xã hội và gìn giữ, bảo vệ môi trường tỉnh Cà Mau. Việc đánh giá hoạt động đầu tư cho phát triển nông nghiệp nhằm có giải pháp nâng cao hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội Cà Mau là vấn đề vô cùng cấp thiết, nhưng chưa có tác giả nào nghiên cứu chuyên sâu và toàn diện. Là người con của quê hương Cà Mau, sau khi tiếp thu các kiến thức chuyên sâu và bổ ích của Thầy, Cô, bản thân mong muốn đóng góp được một phần nhỏ công sức và trí tuệ của mình vào công cuộc đổi mới, xây dựng quê hương Cà Mau giàu, đẹp. Vì vậy, tôi đã chọn đề tài luận văn tốt nghiệp lớp Tài
3 chính công Cà Mau của mình là: “Đánh giá hiệu quả đầu tư công cho phát triển nông nghiệp ở tỉnh Cà Mau”. 1.2. Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1. Mục tiêu tổng quát Mục tiêu tổng quát của luận văn là đánh giá hiệu quả của đầu tư công cho sự phát triển nông nghiệp tỉnh Cà Mau, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả đầu tư công cho phát triển nông nghiệp tỉnh Cà Mau. Việc xác định đúng đắn vai trò và tầm quan trọng của đầu tư công là động lực quan trọng nhất trong việc phát triển nông nghiệp địa phương, sẽ là một định hướng cho việc phát triển kinh tế. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể - Mục tiêu thứ nhất: Thống kê hiện trạng về đầu tư công tỉnh Cà Mau vào lĩnh vực nông nghiệp thời gian qua. - Mục tiêu thứ hai: Phân tích thực trạng về đầu tư công vào lĩnh vực nông nghiệp thời gian qua của tỉnh Cà Mau, từ đó cho thấy sự ảnh hướng tác động, hiệu quả đầu tư công cho phát triển nông nghiệp của tỉnh Cà Mau. - Mục tiêu thứ ba: Đề ra các giải pháp hoàn thiện chính sách đầu tư công phục vụ cho sản xuất nông nghiệp, góp phần phát triển kinh tế của tỉnh Cà Mau. Để giải quyết được mục tiêu mà luận văn đã đặt ra, thì các câu hỏi nghiên cứu mà luận văn cần phải giải quyết là: Thực trạng đầu tư công cho phát triển nông nghiệp ở tỉnh Cà Mau như thế nào? Đầu tư công mang lại hiệu quả như thế nào đối với phát triển nông nghiệp tỉnh Cà Mau? Cần có những giải pháp gì về đầu tư công cho phát triển nông nghiệp tại tỉnh Cà Mau trong thời gian tới? 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu: Hiệu quả đầu tư công cho phát triển nông nghiệp tại tỉnh Cà Mau.
4 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu: Đầu tư công cho phát triển nông nghiệp tỉnh Cà Mau giai đoạn 1991 – 2013. 1.4. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu là thống kê mô tả, phân tích so sánh, theo đó nghiên cứu được thực hiện qua 3 bước: Thu thập thông tin, Xử lý thông tin và Đánh giá - dự báo. 1.4.1. Phương pháp thu thập thông tin Phương pháp tổng quan tài liệu: nhằm mục đích tìm hiểu lịch sử nghiên cứu, tính kế thừa thành tựu nghiên cứu mà các tác giả trước đây đã làm, tài liệu thu thập này chủ yếu là sách, báo, công trình, đề tài nghiên cứu khoa học. Thu thập dữ liệu thứ cấp: là những dữ liệu liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến quá trình nghiên cứu luận văn đã được công bố chính thức. Thông tin dữ liệu chủ yếu bao gồm các kết quả nghiên cứu có liên quan đến đề tài được thu thập từ các nguồn, các công trình khoa học trong và ngoài nước có liên quan đến hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp. Dữ liệu về vốn đầu tư cho phát triển các lĩnh vực, các ngành trong nông nghiệp Việt Nam giai đoạn 1995-2013, lao động các lĩnh vực, các ngành trong nông nghiệp giai đoạn 2000-2013, GDP các lĩnh vực, các ngành trong nông nghiệp giai đoạn 1995-2013 được lấy từ nguồn niên giám thống kê của Tổng cục Thống kê và đã được đối chiếu thống nhất với cơ sở dữ liệu của Văn phòng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và số liệu điều tra của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trên cơ sở đó tổng hợp tạo thành cơ sở dữ liệu, nghiên cứu của luận văn. Dữ liệu về vốn đầu tư cho phát triển các lĩnh vực, các ngành trong nông nghiệp tỉnh Cà Mau giai đoạn 1991-2013, lao động các lĩnh vực, các ngành trong nông nghiệp giai đoạn 2000-2013, GDP các lĩnh vực, các ngành trong nông nghiệp giai đoạn 1991- 2013 được lấy từ nguồn niên giám thống kê của Cục Thống kê tỉnh Cà Mau và đã được đối chiếu thống nhất với cơ sở dữ liệu của Sở Kế hoạch và Đầu tư, các huyện, thành phố Cà Mau, trên cơ sở đó tổng hợp tạo thành cơ sở dữ liệu, nghiên cứu của luận văn.
5 1.4.2. Phương pháp xử lý thông tin Số liệu được thu thập, tổng hợp và được nhập vào máy tính, tạo thành cơ sở dữ liệu. Sau đó dùng các phần mềm Excel để tính toán, tổng hợp đưa ra các bảng biểu, các chỉ tiêu nghiên cứu phù hợp với mục tiêu và nội dung luận văn. Phương pháp xử lý số liệu chủ yếu gồm: Phương pháp chính để tổng hợp (phương pháp số tuyệt đối, tương đối, bình quân, dãy số thời gian, chỉ số dùng phân tích số liệu). Phương pháp phân tích, so sánh (thông tin được phân tích, so sánh từ các nguồn với nhau, theo thời gian, không gian để có những nhận xét xác đáng về vấn đề nghiên cứu), phương pháp bản đồ, biểu đồ, đồ thị (trình bày kết quả số liệu qua biểu đồ, đồ thị, giúp dễ thấy quá trình vận động, quy luật của đối tượng nghiên cứu). Phương pháp tính toán vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp: Vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp tỉnh Cà Mau được tổng hợp từ tất cả các dự án đầu tư cho phát triển nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Cà Mau do vậy, nó bao gồm tất cả các nguồn vốn, tất cả các huyện, thành phố Cà Mau, của các ngành, nhóm ngành trong lĩnh vực nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Cà Mau. Phương pháp phân ngành vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp và tính toán hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp theo ngành Về phân loại vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp theo ngành ở hệ thống phân ngành nước ta còn phân thêm ngành hạ tầng là thuỷ lợi. Kết quả ở Việt Nam cho thấy cơ cấu vốn cho hạ tầng thuỷ lợi lớn, nên luận văn tính toán, phân tích thêm nội dung này để làm rõ hơn về cơ cấu vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp ở Cà Mau. Theo cách tổng hợp dữ liệu lao động trong lĩnh vực nông nghiệp ở Việt Nam, chỉ tổng hợp lĩnh vực nông nghiệp chung, tổng hợp lao động ngành nông nghiệp và ngành lâm nghiệp thành nhóm ngành nông lâm nghiệp và lao động ngành thuỷ sản, nên khi tính toán hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp liên quan đến lao động chỉ tính được chung cho lĩnh vực nông nghiệp, nhóm ngành nông lâm nghiệp và ngành thuỷ sản, không tính toán được cho riêng ngành nông nghiệp và ngành
6 lâm nghiệp. Do vậy, trong nội dung luận văn vẫn tính toán hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp cho lĩnh vực nông nghiệp chung, nhóm ngành nông lâm nghiệp và ngành thuỷ sản, nhưng khi phân tích vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp theo ngành, hoặc hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp theo ngành không liên quan lao động nông nghiệp, luận văn vẫn phân chia cụ thể theo ngành nông nghiệp, ngành lâm nghiệp và ngành thuỷ sản để đánh giá cụ thể hơn. Các khoản mục vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp bao gồm vốn đầu tư để xây dựng nhà cửa, đầu tư mua sắm thiết bị trong nông nghiệp, vốn đầu tư cho xây dựng đê, kè sông biển, kiên cố hoá kênh mương, giao thông nội đồng, xây dựng các trạm bơm, các dự án trồng, chăm sóc, bảo vệ rừng, đầu tư hạ tầng nuôi, trồng thuỷ sản, cảng cá, bến neo đậu, tránh trú tàu thuyền, ứng dụng và chuyển giao công nghệ, kỹ thuật trong nông nghiệp, nhập, lai tạo và sản xuất giống nông nghiệp, thú y, khuyến nông, đào tạo, tập huấn nguồn nhân lực trong nông nghiệp. Tuy nhiên các khoản mục như đê, kè, hạ tầng nông nghiệp là các khoản phục vụ chủ yếu cho phòng chống thiên tai, phục vụ dân sinh, hạ tầng kỹ thuật cho phát triển toàn nền kinh tế - xã hội. Do vậy, khi tính toán hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp về mặt kinh tế, luận văn không tính các khoản mục vốn này nhưng vẫn đánh giá hiệu quả về mặt xã hội và môi trường. Phương pháp chọn mẫu nghiên cứu đại diện Nội dung nghiên cứu của luận văn tập trung vào nghiên cứu hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp tầm vĩ mô, toàn thể tỉnh Cà Mau so sánh với lĩnh vực công nghiệp, dịch vụ và tổng thể nền kinh tế, trong đó được phân ngành thành nhóm ngành nông lâm nghiệp, hoặc ngành nông nghiệp, ngành lâm nghiệp (một số trường hợp có số liệu) và ngành thuỷ sản. Để có những minh chứng cụ thể hơn hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp tỉnh Cà Mau, luận văn chọn nghiên cứu đại diện một dự án đầu tư phát triển nông nghiệp để minh chứng. Về lựa chọn đại diện chủ thể (cung cấp nguồn vốn) Theo cơ cấu nguồn vốn cho thấy vốn nhà nước chiếm chủ yếu mặc dù không tạo ra sản phẩm trực tiếp, nhưng nó là thành tố rất quan trọng trong tổng nguồn vốn
7 đầu tư cho phát triển nông nghiệp tỉnh Cà Mau, nguồn vốn này có khả năng quyết định thành công hay thất bại của ngành nông nghiệp tỉnh Cà Mau. Do vậy, luận văn lựa chọn nguồn vốn ngân sách để đánh giá hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp tỉnh Cà Mau. Phương pháp tiếp cận nghiên cứu theo mục tiêu là phương pháp tổng hợp, sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể để giải quyết các mục tiêu đưa ra. Bảng 1.1. Phương pháp tiếp cận phân tích theo mục tiêu hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp tỉnh Cà Mau Mục tiêu Đối tượng, phạm vi Phương pháp Kết quả dự kiến nghiên cứu nghiên cứu nghiên cứu Lý luận hiệu Cơ sở lý luận hiệu quả vốn Hệ thống hóa, làm rõ lý quả vốn đầu tư đầu tư cho phát triển nông luận hiệu quả vốn đầu cho phát triển nghiệp tư cho phát triển nông nông nghiệp Thu thập thông nghiệp và các nhân tố tin, thống kê, mô ảnh hưởng Thực tiễn hiệu quả vốn tả Hệ thống hóa, đánh giá đầu tư cho phát triển nông thực tiễn hiệu quả vốn nghiệp thế giới đầu tư cho phát triển nông nghiệp thế giới Thực tiễn hiệu quả vốn Thu thập, thống Hệ thống hóa, phân tích Thực tiễn hiệu đầu tư cho phát triển nông kê, mô tả, phân đánh giá hiệu quả vốn quả vốn đầu tư nghiệp Việt Nam 2000 đến tích dữ liệu bảng, đầu tư cho phát triển cho phát triển nay phân tích sự nông nghiệp Việt Nam nông nghiệp tương quan Thực tiễn hiệu quả vốn Thu thập, thống Đánh giá thực tiễn hiệu đầu tư cho phát triển nông kê, mô tả, phân quả vốn đầu tư cho phát nghiệp một số tỉnh, thành tích dữ liệu bảng triển nông nghiệp một Việt Nam 2000 đến nay số tỉnh, thành Việt Nam Đặc điểm tự nhiên, kinh tế Thu thập, thống Tổng hợp, phân tích, - xã hội tỉnh Cà Mau kê, mô tả, phân đánh giá đặc điểm tự tích dữ liệu bảng nhiên, kinh tế - xã hội Thực trạng tỉnh Cà Mau ảnh hưởng hiệu quả vốn đến hiệu quả vốn đầu tư đầu tư cho cho phát triển nông phát triển nghiệp tỉnh Cà Mau nông nghiệp Tình hình nông nghiệp Thu thập, thống Tổng hơp, phân tích, tỉnh Cà Mau tỉnh Cà Mau kê, mô tả, phân đánh giá tình hình nông tích dữ liệu bảng nghiệp tỉnh Cà Mau Thực trạng hiệu quả vốn Thu thập, thống Tổng hợp, phân tích,
8 đầu tư cho phát triển nông kê, mô tả, phân đánh giá kết quả và nghiệp tỉnh Cà Mau tích dữ liệu bảng, hiệu quả vốn đầu tư cho tương quan nhân phát triển nông nghiệp quả tỉnh Cà Mau Đánh giá thực trạng hiệu Thu tập, thống kê, Đánh giá điểm mạnh, quả vốn đầu tư cho phát mô tả điểm yếu, cơ hội và triển nông nghiệp tỉnh Cà thách thức đối với hiệu Mau quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp tỉnh Cà Mau Định hướng phát triển Thu thâp, mô tả Định hướng phát triển nông nghiệp tỉnh Cà Mau nông nghiệp tỉnh Cà Mau Dự báo nhu cầu vốn đầu tư Thu thập, thống Tổng hợp, phân tích, cho phát triển nông nghiêp kê, mô tả, phân đánhgiá, lựa chọn tỉnh Cà Mau tích dữ liệu bảng, phương án nhu cầu vốn Giải pháp tương quan chuỗi đầu tư cho phát triển nâng cao hiệu thời gian, phương nông nghiệp tỉnh Cà quả vốn đầu tư pháp dự toán. Mau cho phát triển Quan điểm, mục tiêu nâng Hệ thống quan điểm, nông nghiệp cao hiệu quả vốn đầu tư mục tiêu nâng cao hiệu tỉnh Cà Mau cho phát triển nông nghiệp quả vốn đầu tư cho phát tỉnh Cà Mau triển nông nghiệp tỉnh Thống kê, mô tả. Cà Mau Giải pháp nâng cao hiệu Các giải pháp nâng cao quả vốn đầu tư cho phát hiệu quả vốn đầu tư cho triển nông nghiệp tỉnh Cà phát triển nông nghiệp Mau tỉnh Cà Mau Mục tiêu tổng thể của nâng cao hiệu quả phát triển nông nghiệp là nhằm phát triển nông nghiệp bền vững, nghĩa là phát triển nông nghiệp theo ba mặt: kinh tế, xã hội và môi trường. Do vậy, luận văn tiếp cận nghiên cứu hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển theo ba mặt: kinh tế, xã hội và môi trường, từ đó có những mục tiêu cụ thể hơn.Trên cơ sở các mục tiêu nghiên cứu cụ thể của luận văn, làm rõ các đối tượng và phạm vi nghiên cứu từng mục tiêu, ứng với mỗi đối tượng và phạm vi nghiên cứu, sử dụng các phương pháp khác nhau để làm rõ theo bảng 1.1 Phương pháp phân tích, đánh giá dựa vào kết quả: Đây là phương pháp phân tích nguyên nhân, các nhân tố ảnh hưởng hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển
9 nông nghiệp dựa vào kết quả các chỉ tiêu hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp. Các nhân tố ảnh hưởng hiệu quả vốn Phương pháp nghiên cứu đầu tư cho phát triển nông nghiệp Thu thập, xử lý thông tin, tổng hợp, phân tích, đánh giá, dự báo, phân Môi trường bên GDP nông nghiệp tích, đánh giá dựa vào kết quả, tiếp ngoài(Chính trị, (Quy mô, cơ cấu, cận theo mục tiêu kinh tế, đầu tư, tài tăng trưởng) chính, KHCN,…) Lao động nông nghiệp (Quy mô, Hiệu quả vốn đầu tư cho phát Đặc điểm tự cơ cấu, tăng triển nông nghiệp về kinh tế, xã nhiên (Khí hậu, trưởng, chất lượng) hội, môi trường theo ngành, theo thời tiết, vị trí địa nguồn vố, doanh nghiệp nông Khoa học công nghiệp, kết quả và hiệu quả một số lý, địa hình, thổ nghệ trong nông nhưỡng,…) dự án đầu tư phát triển nông nghiệp nghiệp Điều kiện kinh tế Tài nguyên nông Chỉ tiêu đánh giá - xã hội: Dân số, nghiệp (Đất, nước, - Về kinh tế: Tỷ lệ vốn đầu tư cho văn hóa, giáo dục, rừng, biển, sông, phát triển nông nghiệp trên GDP GDP, các nguồn động vật, thực vật) nông nghiệp. lực kinh tế (vốn, - Về xã hội: Lao động, năng suất Chính sách vốn lao động, hạ tầng lao động, việc làm và thu nhập, sản đầu tư cho nông kỹ thuật, …) phẩm thiết yếu. nghiệp (Hoạch định và thực thi) - Về môi trường: Diện tích rừng Chủ thể quản lý trồng mới, tỷ lệ che phủ rừng, vốn vốn đầu tư cho Định hướng, quy cho môi trường, hạ tầng nông phát triển nông hoạch cho nông nghiệp phòng chống thiên tai, bảo nghiệp nghiệp tồn gen, đa dạng sinh học (Nhà nước, người Vốn đầu tư cho dân, doanh nghiệp, phát triển nông Giải pháp nâng cao hiệu quả vốn chính phủ, tổ nghiệp (Quy mô, đầu tư cho phát triển nông nghiệp chức, doanh cơ cấu, tăng Tập trung nguồn lực phát triển kinh nghiệp nước trưởng) theo tế nông nghiệp, nhóm giải pháp huy ngoài) ngành, nguồn vốn, động và sử dụng vốn đầu tư cho địa phương phát triển nông nghiệp, nhóm giải pháp quản lý vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp Sơ đồ 1.1. Khung phân tích hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp Khung phân tích hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp (sơ đồ 1.1) bao gồm nội dung phân tích, hệ thống chỉ tiêu đánh giá và các nhân tố ảnh hưởng
10 hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp, các phương pháp sử dụng. Trong đó, trên cơ sở các nội dung, chỉ tiêu đánh giá, các nhân tố ảnh hưởng hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp, sử dụng các phương pháp nghiên cứu để đánh giá hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp thuộc phạm vi nghiên cứu, xác định các nhân tố ảnh hưởng từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp thuộc phạm vi nghiên cứu. 1.4.3. Đánh giá và dự báo Trên cơ sở phân tích, so sánh luận văn đề ra các giải pháp hoàn thiện chính sách đầu tư công phục vụ cho sản xuất nông nghiệp, góp phần phát triển kinh tế của tỉnh Cà Mau. 1.5. Ý nghĩa và đóng góp mới của luận văn Hệ thống hoá, làm sáng tỏ lý luận và thực tiễn hiệu quả đầu tư công cho phát triển nông nghiệp, bài học kinh nghiệm và thiết lập khung phân tích hiệu quả đầu tư công cho phát triển nông nghiệp. Luận văn xác định xu thế biến động GDP nông nghiệp, phân tích, dự báo nhu cầu vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp. Luận văn tổng hợp, phân tích, đánh giá thực trạng hiệu quả đầu tư công cho phát triển nông nghiệp Cà Mau theo ba mặt: kinh tế, xã hội và môi trường, theo ngành, theo nguồn vốn, một số dự án đầu tư, các doanh nghiệp nông nghiệp. Trong đó chỉ ra vốn đầu tư cho phát triển cho ngành thuỷ sản là hiệu quả nhất, nguồn vốn doanh nghiệp và dân doanh hiệu quả nhất. Xác định các nhân tố ảnh hưởng hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp Cà Mau. Đồng thời, kiểm chứng sự tương quan giữa vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp với GDP nông nghiệp, lao động nông nghiệp và tổng năng suất các nhân tố trong nông nghiệp tỉnh Cà Mau, kết quả cho thấy có sự tương quan trong ngành nông, lâm nghiệp, riêng ngành thuỷ sản không tương quan do thiếu vốn và vốn không ổn định. Luận văn đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả vốn đầu tư công cho phát triển nông nghiệp tỉnh Cà Mau. 1.6. Kết cấu của luận văn