Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng của các NHTM trên địa bàn tỉnh An Giang

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:72

Thêm vào BST

Báo xấu

27
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là phân tích những tồn tại, hạn chế, cũng như những thành tựu đạt được nhằm phản ánh và đánh giá thực trạng hoạt động tín dụng của các NHTM trên địa bàn tỉnh An Giang; trên cơ sở đánh giá thực trạng hoạt động tín dụng của các NHTM, những điều kiện thực tiễn kinh tế – xã hội của tỉnh An Giang để tìm ra những giải pháp cơ bản và cụ thể nhằm nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng của các NHTM trên địa bàn tỉnh An Giang – một trong những yêu cầu hết sức cần thiết và cấp bách hiện nay,... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng của các NHTM trên địa bàn tỉnh An Giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM ĐỖ MINH AN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2005
-1- Môû ñaàu Trong quaù trình hoäi nhaäp veà taøi chính thoâng qua thöïc hieän caùc cam keát cuûa Hieäp ñònh thöông maïi Vieät – Myõ, AFTA vaø chuaån bò gia nhaäp WTO, xoùa boû daàn chính saùch baûo hoä cuûa Nhaø nöôùc, thuùc ñaåy caïnh tranh giöõa caùc ñoái taùc treân thò tröôøng Vieät Nam ñaõ taïo ra cô hoäi vaø ñoäng löïc thuùc ñaåy coâng cuoäc ñoåi môùi vaø caûi caùch heä thoáng NHTMVN. Song cuõng coù nhöõng thaùch thöùc voâ cuøng to lôùn do moät boä phaän caùc doanh nghieäp Vieät Nam khoâng ñuû naêng löïc caïnh tranh seõ bò ñaøo thaûi, laøm taêng ruûi ro hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng, heä thoáng NHTMVN ñöùng tröôùc söï caïnh tranh gay gaét cuûa caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi coù tieàm löïc veà voán, coâng ngheä, quy moâ toaøn caàu vaø dòch vuï ña daïng. Trong khi ñoù thöïc löïc taøi chính cuûa caùc NHTMVN coøn yeáu, naêng löïc quaûn trò vaø trình ñoä caùn boä coøn haïn cheá, ñaëc bieät laø tyû leä nôï quaù haïn cao, taøi saûn coù tieàm aån nhieàu ruûi ro do ñoù caûi thieän naêng löïc taøi chính vaø khaû naêng caïnh tranh cuûa heä thoáng NHTMVN thoâng qua vieäc naâng cao chaát löôïng tín duïng coù yù nghóa heát söùc quan troïng, töø lyù do ñoù toâi maïnh daïn choïn ñeà taøi “Giaûi phaùp naâng cao chaát löôïng tín duïng cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh An Giang” ñeå nghieân cöùu nhaèm muïc ñích goùp phaàn naâng cao naêng löïc caïnh cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh An Giang noùi rieâng vaø cuûa heä thoáng NHTMVN noùi chung trong quaù trình hoäi nhaäp. Luaän vaên giaûi quyeát caùc vaán ñeà sau : ¾ Moät laø: Phaân tích nhöõng toàn taïi, haïn cheá, cuõng nhö nhöõng thaønh töïu ñaït ñöôïc nhaèm phaûn aùnh vaø ñaùnh giaù thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh An Giang. ¾ Hai laø: Treân cô sôû ñaùnh giaù thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng cuûa caùc NHTM, nhöõng ñieàu kieän thöïc tieãn kinh teá – xaõ hoäi cuûa tænh An Giang ñeå tìm ra
-2- nhöõng giaûi phaùp cô baûn vaø cuï theå nhaèm naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng tín duïng cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh An Giang – moät trong nhöõng yeâu caàu heát söùc caàn thieát vaø caáp baùch hieän nay, ñaûm baûo cho caùc NHTM treân ñòa baøn tænh An Giang noùi rieâng vaø heä thoáng NHTM Vieät Nam noùi chung hoaït ñoäng ñaït hieäu quaû cao, goùp phaàn thuùc ñaåy phaùt trieån kinh teá, töøng böôùc taïo caùc tieàn ñeà caàn thieát ñeå chuyeån ñoåi neàn kinh teá ñaát nöôùc ñi theo höôùng kinh teá thò tröôøng vaø hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. ÔÛ Vieät Nam hoaït ñoäng cho vay laø hoaït ñoäng chính cuûa caùc NHTM, taïi An Giang hoaït ñoäng cho vay laø hoaït ñoäng chuû yeáu cuûa hoaït ñoäng tín duïng do ñoù ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø hoaït ñoäng cho vay taïi caùc NHTM treân ñòa baøn tænh An Giang. Ñeà taøi ñöôïc chia laøm 3 chöông, chöông 1 vôùi dung löôïng 17 trang, chöông 2 vôùi dung löôïng 25 trang vaø chöông 3 vôùi dung löôïng 23 trang, ngoaøi ra coøn coù phaàn môû ñaàu vaø keát luaän. Phöông phaùp ñöôïc söû duïng ñeå nghieân cöùu trong luaän vaên laø phöông phaùp duy vaät bieän chöùng, duy vaät lòch söû vaø vaän duïng caùc phöông phaùp phaân tích toång hôïp, so saùnh, thoáng keâ... Vì nhieàu lyù do khaùc nhau, trong ñoù vieäc choïn ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu laø hoaït ñoäng cho vay cuûa caùc NHTM taïi moät tænh coù ñaët thuø veà noâng nghieäp nhö An Giang, do kieán thöùc vaø thôøi gian nghieân cöùu coù haïn neân ñeà taøi chaéc chaén coøn nhieàu thieáu soùt, caùc giaûi phaùp ñöa ra chöa ñaày ñuû vaø coøn mang tính chuû quan, raát mong nhaän ñöôïc söï goùp yù cuûa Quyù thaày, coâ, caùc anh chò vaø caùc baïn quan taâm ñeå ñeà taøi ñöôïc hoaøn thieän vaø mang tính thöïc tieãn.
-3- Chöông 1 1.1- TOÅNG QUAN VEÀ TÍN DUÏNG VAØ MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ VEÀ HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG. 1.1.1- Toång quan veà tín duïng. 1.1.1.1- Khaùi nieäm veà tín duïng. Thuaät ngöõ tín duïng xuaát phaùt töø chöõ la tinh laø credo (tin töôûng, tín nhieäm), nhöng trong thöïc teá thuaät ngöõ tín duïng ñöôïc hieåu theo nhieàu nghóa khaùc nhau tuøy thuoäc vaøo goùc ñoä nghieân cöùu. Xeùt treân moät quan heä taøi chính cuï theå thì tín duïng laø moät giao dòch veà taøi saûn treân cô sôû coù hoaøn traû giöõa hai chuû theå. Xeùt treân goùc ñoä chuyeån dòch quyõ thì tín duïng laø söï chuyeån dòch quyõ töø chuû theå thaëng dö tieát kieäm sang chuû theå thieáu huït tieát kieäm. Theo goùc ñoä nghieân cöùu cuûa ñeà taøi tín duïng laø moät quan kinh teá giöõa chuû theå cho vay – beân giao giaù trò (ngaân haøng) vaø chuû theå ñi vay – beân nhaän giaù trò (caùc toå chöùc, caù nhaân) trong ñoù beân cho vay chuyeån giao taøi saûn laø tieàn cho beân vay söû duïng trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh ñaõ thoûa thuaän, beân vay coù traùch nhieäm hoaøn traû voâ ñieàu kieän tieàn vay vaø laõi (chi phí mua quyeàn söû duïng tieàn teä) cho beân cho vay. Phaïm truø tín duïng gaén lieàn vôùi saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoùa, ôû ñaâu coù saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoùa thì ôû ñoù coù tín duïng toàn taïi vaø söï vaän ñoäng cuûa noù luoân mang tính chaát ñoäng löïc cuûa caùc quan heä kinh teá. 1.1.1.2- Caùc hình thöùc tín duïng. Döïa vaøo caùc chuû theå cuûa quan heä tín duïng, trong neàn kinh teá – xaõ hoäi toàn taïi caùc hình thöùc tín duïng sau:
-4- ¾ Tín duïng thöông maïi: Tín duïng thöông maïi laø quan heä tín duïng giöõa caùc chuû theå saûn xuaát kinh doanh treân cô sôû tín nhieäm vaø ñöôïc theå hieän döôùi hình thöùc mua chòu haøng hoùa laãn nhau. Söï vaän ñoäng vaø phaùt trieån cuûa hình thöùc tín duïng thöông maïi gaén lieàn vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn saûn xuaát vaø trao ñoåi haøng hoùa. ¾ Tín duïng Nhaø nöôùc: Tín duïng nhaø nöôùc laø quan heä tín duïng giöõa nhaø nöôùc vôùi caùc toå chöùc vaø caù nhaân trong xaõ hoäi, trong ñoù chuû yeáu nhaø nöôùc ñöùng ra huy ñoäng voán cuûa caùc toå chöùc vaø caù nhaân baèng caùch phaùt haønh traùi phieáu ñeå söû duïng vì lôïi ích chung cuûa toaøn xaõ hoäi. ¾ Tín duïng ngaân haøng: Tín duïng ngaân haøng laø quan heä tín duïng giöõa caùc ngaân haøng vôùi caùc toå chöùc, caù nhaân ñöôïc thöïc hieän döôùi hình thöùc ngaân haøng söû duïng nguoàn voán huy ñoäng vaø nguoàn voán töï coù baèng tieàn ñeå cho vay caùc ñoái töôïng noùi treân. Trong giai ñoaïn hieän nay tín duïng ngaân haøng chieám vò trí ñaëc bieät quan troïng trong neàn kinh teá, noù ra ñôøi vaø phaùt trieån cuøng vôùi söï ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa heä thoáng ngaân haøng, tín duïng ngaân haøng laø moät hình thöùc tín duïng chuyeân nghieäp, hoaït ñoäng cuûa noù heát söùc ña daïng vaø phong phuù. ¾ Tín duïng quoác teá: Tín duïng quoác teá laø quan heä tín duïng giöõa caùc Chính phuû, caùc toå chöùc taøi chính tieàn teä ñöôïc thöïc hieän baèng nhieàu phöông thöùc khaùc nhau nhaèm trôï giuùp laãn nhau ñeå phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa moät nöôùc. 1.1.2- Moät soá vaán ñeà veà hoaït ñoäng tín duïng cuûa caùc NHTM. Theo Luaät caùc TCTD ñaõ ñöôïc söûa ñoåi boå sung naêm 2004 thì hoaït ñoäng tín duïng laø hoaït ñoäng maø theo ñoù ngaân haøng thoûa thuaän caáp tín duïng cho toå chöùc, caù nhaân döôùi hình thöùc cho vay, chieát khaáu thöông phieáu vaø giaáy tôø coù giaù khaùc, baûo laõnh, cho thueâ taøi chính vaø caùc hình thöùc khaùc theo quy ñònh cuûa ngaân haøng nhaø nöôùc. Nhö ñaõ trình baøy trong phaàn môû ñaàu hoaït ñoäng tín duïng cho vay laø hoaït ñoäng chính trong hoaït ñoäng tín duïng, ñoái vôùi caùc NHTM Vieät nam thì hoaït ñoäng
-5- cho vay gaàn nhö chi phoái hoaøn toaøn hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng. Do ñoù, toaøn boä phaàn nghieân cöùu veà hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng chæ taäp trung nghieân cöùu hoaït ñoäng cho vay, do ñoù trong xuyeân suoát phaàn trình baøy sau naøy hoaït ñoäng tín duïng ñöôïc hieåu laø hoaït ñoäng cho vay cuûa caùc NHTM. 1.1.2.1- Ñaëc ñieåm cuûa hoaït ñoäng tín duïng. Ñoái töôïng cuûa hoaït ñoäng tín duïng laø voán tieàn teä, töùc laø ngaân haøng söû duïng nguoàn voán töï coù vaø nguoàn voán huy ñoäng döôùi hình thaùi tieàn teä ñeå cho vay caùc toå chöùc, caù nhaân. Trong hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng caùc chuû theå ñöôïc xaùc ñònh moät caùch roõ raøng, trong ñoù ngaân haøng laø beân cho vay coøn caùc toå chöùc, caù nhaân laø beân ñi vay. Hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng vöøa mang tính chaát saûn xuaát kinh doanh vì noù gaén vôùi hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh vaø vöøa khoâng gaén vôùi hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh vì noù gaén vôùi hoaït ñoäng tieâu duøng, vì vaäy quaù trình vaän ñoäng vaø phaùt trieån cuûa hoaït ñoäng tín duïng khoâng hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi quaù trình phaùt trieån cuûa saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoaù. 1.1.2.2- Phaân loaïi tín duïng. Trong neàn kinh teá thò tröôøng hoaït ñoäng tín duïng raát ña daïng vaø phong phuù. Vieäc phaân loaïi tín duïng coù cô sôû khoa hoïc giuùp thieát laäp quy trình tín duïng hôïp lyù, treân cô sôû ñoù naâng cao hieäu quaû quaûn trò ruûi vaø chaát löôïng tín duïng. Vieäc phaân loaïi tín duïng thöôøng döïa vaø caùc tieâu thöùc sau: ¾ Caên cöù theo muïc ñích söû duïng voán tín duïng. Theo tieâu thöùc naøy tín duïng ñöôïc chia laøm 2 loaïi: - Tín duïng saûn xuaát kinh doanh: laø loaïi tín duïng ñöôïc söû duïng ñeå cho vay caùc ñoái töôïng nhaèm muïc ñích saûn xuaát kinh doanh. - Tín duïng tieâu duøng: laø loaïi tín duïng ñöôïc söû duïng ñeå cho vay caùc nhu caàu tieâu duøng. Loaïi tín duïng naøy thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå cho vay caùc caù nhaân
-6- ñaùp öùng cho caùc nhu caàu phuïc vuï ñôøi soáng vaø thöôøng ñöôïc thu hoài daàn töø nguoàn thu nhaäp cuûa caù nhaân vay voán. ¾ Caên cöù theo thôøi haïn tín duïng. Theo tieâu thöùc naøy tín duïng ñöôïc chia laøm 3 loaïi: - Tín duïng ngaén haïn: laø loaïi tín duïng coù thôøi haïn ñeán moät naêm, tín duïng ngaén haïn thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå cho vay boå sung voán löu ñoäng vaø caùc nhu caàu thieáu huït taïm thôøi veà voán cuûa caùc chuû theå vay voán. - Tín duïng trung haïn: laø loaïi tín duïng coù thôøi haïn töø treân 1 naêm ñeán 5 naêm, tín duïng trung haïn thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå cho vay söûa chöõa, caûi taïo taøi saûn coá ñònh, caùc nhu caàu mua saém taøi saûn coá ñònh… coù thôøi gian thu hoài voán nhanh hoaëc caùc nhu caàu thieáu huït voán nhöng coù thôøi haïn hoaøn voán treân moät naêm. - Tín duïng daøi haïn: laø loaïi tín duïng coù thôøi haïn töø treân 5 naêm, tín duïng daøi haïn thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå cho vay caùc nhu caàu mua saém taøi saûn coá ñònh, xaây döïng cô baûn… coù thôøi gian thu hoài voán laâu (thôøi gian hoaøn voán vay treân 5 naêm). ¾ Caên cöù vaøo tính chaát luaân chuyeån voán. Theo tieâu thöùc naøy tín duïng ñöôïc chia laøm hai loaïi: - Tín duïng voán löu ñoäng: laø loaïi tín duïng nhaèm boå sung hoaëc buø ñaép thieáu huït taïm thôøi voán löu ñoäng cuûa chuû theå vay voán. Loaïi tín duïng naøy thöôøng phuïc vuï ñeå ñaùp öùng cho nhu caàu saûn xuaát kinh doanh cuûa chuû theå vay voán, thoâng thöôøng ñoái töôïng cho vay laø giaù trò vaät tö, haøng hoùa… cuûa chuû theå vay voán. - Tín duïng voán coá ñònh hay coøn goïi laø tín duïng ñaàu tö: laø loaïi tín duïng nhaèm muïc ñích hình thaønh neân taøi saûn coá ñònh nhö coâng trình, haïng muïc coâng trình, maùy moùc thieát bò… cuûa chuû theå vay voán. ¾ Caên cöù vaøo chuû theå tín duïng. Theo tieâu thöùc naøy tín duïng ñöôïc chia laøm hai loaïi. - Tín duïng tröïc tieáp: laø loaïi tín duïng maø theo ñoù chuû theå vay voán tröïc tieáp coù nghóa vuï traû nôï cho ngaân haøng.
-7- - Tín duïng giaùn tieáp hay coøn goïi laø chieát khaáu: laø loaïi tín duïng maø theo ñoù chuû theå vay khoâng coù nghóa vuï tröïc tieáp phaûi traû nôï cho ngaân haøng, maø nghóa vuï traû nôï do moät chuû theå khaùc ñaûm nhaän. ¾ Caên cöù vaøo möùc ñoä tín nhieäm ñoái vôùi khaùch haøng. Theo tieâu thöùc naøy tín duïng ñöôïc chia laøm hai loaïi: - Tín duïng coù baûo ñaûm baèng taøi saûn: laø loaïi tín duïng maø theo ñoù nghóa vuï traû nôï vay cuûa chuû theå vay voán ñöôïc baûo ñaûm baèng taøi saûn cuûa chuû theå vay voán, taøi saûn hình thaønh töø voán vay hoaëc baûo laõnh baèng taøi saûn cuûa beân thöù ba. - Tín duïng khoâng coù baûo ñaûm baèng taøi saûn: laø loaïi tín duïng maø theo ñoù ngaân haøng chuû ñoäng löïa choïn khaùch haøng ñeå cho vay treân cô sôû khaùch haøng coù tín nhieäm vôùi ngaân haøng, coù naêng löïc taøi chính vaø coù phöông aùn, döï aùn khaû thi coù khaû naêng hoaøn traû nôï vay hoaëc ngaân haøng nhaø nöôùc ñöôïc cho vay theo chæ ñònh cuûa chính phuû hoaëc cho caù nhaân, hoä gia ñình ngheøo vay voán coù baûo laõnh baèng tín chaáp cuûa toå chöùc ñoaøn theå chính trò – xaõ hoäi. 1.1.2.3- Tính nguyeân taéc trong hoaït ñoäng tín duïng. ¾ Hoaït ñoäng tín duïng phaûi döïa treân cô sôû loøng tin. Quan heä tín duïng cuûa ngaân haøng ñoái vôùi khaùch haøng ñöôïc xaùc laäp treân cô sôû loøng tin, hay noùi caùch khaùc caáp ñoä tín duïng phuï thuoäc möùc ñoä tin töôûng cuûa ngaân haøng ñoái vôùi khaû naêng vaø thieän chí traû nôï cuûa khaùch haøng. Vôùi ngaân haøng moãi khaùch haøng ñeàu coù caáp ñoä tín nhieäm khaùc nhau vaø ñöôïc xaùc laäp treân raát nhieàu tieâu chí, neáu caáp ñoä tín nhieäm cuûa khaùch haøng döôùi möùc naøo ñoù maø ngaân haøng khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc thì ngaân haøng seõ töø choái quan heä tín duïng, tröôøng hôïp khaùch haøng ñaõ xaùc laäp ñöôïc quan heä tín duïng vôùi ngaân haøng thì tuøy theo caáp ñoä tín nhieäm maø ngaân haøng xaùc laäp caùc ñieàu kieän raøng buoäc nhaèm giuùp cho ngaân haøng quaûn trò ñöôïc ruûi ro tín duïng.
-8- ¾ Hoaït ñoäng tín duïng phaûi tuaân thuû nguyeân taéc phaân taùn vaø löôïng hoùa ruûi ro. Hoaït ñoäng tín duïng laø moät trong nhöõng hoaït ñoäng coù ruûi ro cao, do ñoù phaûi tuaân thuû nguyeân taéc phaân taùn vaø löôïng hoùa ruûi ro baèng caùch ña daïng hoùa saûn phaåm, ñoái töôïng khaùch haøng vaø khu vöïc ñaàu tö, ngaân haøng khoâng ñöôïc taäp trung voán tín duïng cho moät nhoùm ñoái töôïng khaùch haøng, moät ngaønh hoaëc laõnh vöïc coù lieân quan vôùi nhau hoaëc moät ñòa baøn. Neáu ngaân haøng khoâng tuaân thuû nguyeân taéc naøy thì khi nhoùm ñoái töôïng, laõnh vöïc hoaëc khu vöïc maø ngaân haøng taäp trung voán tín duïng xaûy ra ruûi ro thì haäu quaû ñoái vôùi ngaân haøng raát naëng neà, coù theå ñi ñeán phaù saûn. Trong hoaït ñoäng tín duïng vieäc ña daïng hoùa saûn phaåm, ñoái töôïng khaùch haøng vaø khu vöïc ñaàu tö seõ giuùp cho ngaân haøng phaân taùn vaø löôïng hoùa ñöôïc ruûi ro tín duïng. ¾ Hoaït ñoäng tín duïng theo nguyeân taéc phaân bieät ñoái vôùi khaùch haøng. Trong hoaït ñoäng tín duïng luoân toàn taïi thoâng tin baát caân xöùng, xeùt veà baûn chaát thoâng tin baát caân xöùng laø vieäc khaùch haøng vay hieåu roõ hôn ngaân haøng veà tình hình saûn xuaát kinh doanh, naêng löïc taøi chính vaø tính khaû thi cuûa nhöõng döï aùn, phöông aùn xin vay cuûa hoï. Moãi khoaûn vay ñeàu haøm chöùa moät möùc ñoä ruûi ro rieâng bieät cuûa noù do ñoù ñoøi hoûi ngaân haøng phaûi caên cöù vaøo töøng khoaûn vay cuï theå ñeå xaùc laäp quan heä tín duïng. Ñeå haïn cheá nhöõng ruûi ro do thoâng tin baát caân xöùng, ngaân haøng caàn quy ñònh caùc ñieàu kieän raøng buoäc khaét khe hôn ñoái vôùi khoaûn vay maø ngaân haøng khoâng thöïc söï chaéc chaén veà möùc ñoä ruûi ro maø ngaân haøng ñaõ löôïng hoùa do baát caân xöùng veà thoâng tin. Nhöõng raøng buoäc khaét khe naøy laø nhöõng yeáu toá hoã trôï ñeå ngaân haøng quaûn trò ruûi ro cuûa khoaûn vay toát hôn. ¾ Hoaït ñoäng tín duïng treân cô sôû khaû naêng vaø kinh nghieäm cuûa ngaân haøng. Ngaân haøng caàn xaây döïng caùc saûn phaåm tín duïng ñeå cung caáp cho khaùch haøng treân cô sôû khaû naêng vaø kinh nghieäm cuûa ngaân haøng, coù nhö vaäy thì caùc saûn
-9- phaåm cuûa ngaân haøng môùi ñöôïc chuyeân moân hoùa cao töø ñoù giuùp cho ngaân haøng thöïc hieän coù hieäu quaû chieán löôïc quaûn trò ruûi ro. 1.1.2.4- Vai troø cuûa hoaït ñoäng tín duïng ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh teá. Trong ñieàu kieän neàn kinh teá nöôùc ta hieän nay hoaït ñoäng tín duïng coù caùc vai troø tích cöïc sau ñaây : ¾ Hoaït ñoäng tín duïng goùp phaàn thuùc ñaåy saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoùa phaùt trieån. Hoaït ñoäng tín duïng ñaõ giaûi quyeát ñöôïc maâu thuaãn trong quaù trình tuaàn hoaøn vaø chu chuyeån voán tieàn teä, trôû thaønh caàu noái giöõa tieát kieäm vaø ñaàu tö, ñaùp öùng nhu caàu voán ñeå hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh ñöôïc duy trì lieân tuïc vaø ñaùp öùng nhu caàu voán ñeå ñaàu tö cho xaõ hoäi goùp phaàn thuùc ñaåy saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoùa phaùt trieån. ¾ Hoaït ñoäng tín duïng goùp phaàn oån ñònh tieàn teä, oån ñònh giaù caû. Khi thöïc hieän chöùc naêng laø caàu noái giöõa tieát kieäm vaø ñaàu tö, hoaït ñoäng tín duïng ñaõ laøm giaûm löôïng tieàn löu thoâng trong xaõ hoäi, laøm giaûm laïm phaùt, goùp phaàn laøm oån ñònh tieàn teä… , laøm cho saûn xuaát ngaøy caøng phaùt trieån ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu ngaøy caøng gia taêng cuûa xaõ hoäi goùp phaàn oån ñònh thò tröôøng giaù caû trong nöôùc. ¾ Hoaït ñoäng tín duïng goùp phaàn oån ñònh ñôøi soáng, taïo coâng aên vieäc laøm vaø oån ñònh traät töï xaõ hoäi. Moät maët hoaït ñoäng tín duïng goùp phaàn thuùc ñaåy saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoùa phaùt trieån ñaùp öùng nhu caàu xaõ hoäi, maët khaùc nhôø hoaït ñoäng tín duïng taïo ñieàu kieän vaø khaû naêng khai thaùc caùc nguoàn löïc cuûa xaõ hoäi nhö taøi nguyeân thieân nhieân, lao ñoäng… do ñoù hoaït ñoäng tín duïng ngaøy caøng thu huùt theâm nhieàu lao ñoäng cuûa xaõ hoäi goùp phaàn oån ñònh traät töï xaõ hoäi.
- 10 - Ngoaøi ra hoaït ñoäng tín duïng coøn phaùt trieån môû roäng ra phaïm vi quoác teá neân goùp phaàn môû roäng vaø phaùt trieån moái quan heä kinh teá ñoái ngoaïi vaø môû roäng giao löu quoác teá. 1.1.2.5- Quy trình tín duïng. Xaây döïng quy trình tín duïng khoa hoïc coù yù nghóa quan troïng ñoái vôùi caùc NHTM trong vieäc naâng cao chaát löôïng khoaûn vay. Thoâng thöôøng quy trình tín duïng ñöôïc toùm taét qua caùc böôùc sau. ¾ Böôùc 1: Thu thaäp thoâng tin lieân quan ñeán khoaûn vay. Thu thaäp thoâng tin lieân quan ñeán khoaûn vay ñeå laøm cô sôû phaân tích vaø ñaùnh giaù khoaûn vay töø ñoù ñöa ra quyeát ñònh cho vay cuõng nhö ñaùnh giaù möùc ñoä ruûi ro ñoái vôùi khoaûn vay, möùc ñoä hieåu bieát veà khaùch haøng vay phuï thuoäc vaøo löôïng thoâng tin thu thaäp vaø khaû naêng xöû lyù hieäu quaû nguoàn thoâng tin ñoù. Thoâng thöôøng thoâng tin maø ngaân haøng phaûi thu thaäp bao goàm: - Thoâng tin töø khaùch haøng vay: Ñaây laø nhöõng thoâng tin maø khaùch haøng vay phaûi cung caáp cho ngaân haøng khi ñaët quan heä tín duïng, hoà sô veà loaïi thoâng tin naøy thöôøng bao goàm: + Hoà sô phaûn aùnh veà tö caùch phaùp lyù. + Hoà sô phaûn aùnh veà tình hình taøi chính vaø naêng löïc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. + Hoà sô phaûn aùnh veà keá hoaïch, chieán löôïc saûn xuaát kinh doanh. + Phöông aùn hoaëc döï aùn vay voán vaø keá hoaïch hoaøn traû nôï vay. + Hoà sô phaûn aùnh veà taøi saûn baûo ñaûm tieàn vay neáu coù. - Thoâng tin töø nguoàn löu tröõ vaø khai thaùc cuûa ngaân haøng. + Thoâng tin chung veà khaùch haøng vay nhö: maët haøng saûn xuaát kinh doanh chuû yeáu, thò tröôøng, maïng löôùi phaân phoái, ñoái thuû caïnh tranh, ñieåm maïnh, ñieåm yeáu, caùc chính saùch coù lieân quan cuûa nhaø nöôùc…
- 11 - + Caùc thoâng tin phi taøi chính nhö: chaát löôïng quaûn lyù, uy tín trong giao dòch, trieån voïng ngaønh, thoâng tin coù tính tröïc giaùc vaø thoâng tin coù tính chaát ñònh tính. ¾ Böôùc 2 : Thaåm ñònh. Ñaây laø böôùc mang yù nghóa heát söùc quan troïng, lieân quan tröïc tieáp ñeán chaát löôïng khoaûn vay, do ñoù tuøy möùc ñoä phöùc taïp cuûa khoaûn vay ñoøi hoûi caùn boä thaåm ñònh phaûi coù tinh thaàn traùch nhieäm, loøng yeâu ngheà, kieán thöùc vaø khaû naêng thaåm ñònh ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä ruûi ro cuûa khoaûn vay, khi thöïc hieän böôùc naøy ít nhaát phaûi khaúng ñònh ñöôïc caùc noäi dung sau: + Khoaûn vay ñaùp öùng ñaày ñuû caùc ñieàu kieän cho vay theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. + Phöông aùn hoaëc döï aùn xin vay khaû thi vaø hieäu quaû. + Khaùch haøng vay ñuû khaû naêng traû nôï goác vaø laõi theo kyø haïn ñeà nghò. + Döï kieán ñöôïc möùc ñoä ruûi ro trong tröôøng hôïp xaáu nhaát. + Caùc bieän phaùp ñöôïc söû duïng ñeå phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro trong tröôøng hôïp cho vay. ¾ Böôùc 3 : Ra quyeát ñònh cho vay. Sau khi thöïc hieän thaåm ñònh ñöa ñeán quyeát ñònh ngaân haøng coù ñoàng yù cho vay hay khoâng. Ñoái vôùi tröôøng hôïp ñoàng yù cho vay, sau khi thaåm ñònh coøn ñöa ra caùc ñieàu kieän vaø caùc thoûa thuaän ñeå hình thaønh neân caùc ñieàu khoaûn cuûa hôïp ñoàng tín duïng, thöôøng coù caùc thoûa thuaän chính nhö sau : + Soá tieàn cho vay : phuï thuoäc vaøo khaû naêng nguoàn voán cuûa ngaân haøng vaø nhu caàu voán vay thöïc teá cuûa khaùch haøng vay. + Thôøi haïn cho vay : laø khoaûn thôøi gian phuø hôïp vôùi chu kyø saûn xuaát kinh doanh ñoái vôùi cho vay voán löu ñoäng hoaëc thôøi gian thu hoài voán cuûa döï aùn ñaàu tö ñoái vôùi cho vay theo döï aùn ñaàu tö vaø khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng.
- 12 - + Laõi suaát cho vay : Laõi suaát cho vay ñöôïc ngaân haøng thoûa thuaän vôùi khaùch haøng vay theo nguyeân taéc sau : Laõi suaát bình Möùc Laõi suaát Chi phí Phaàn buø = quaân ñaàu vaøo + + + lôïi nhuaän cho vay quaûn lyù ruûi ro coù tính DTBB döï kieán Phaàn buø ruûi ro leä thuoäc vaøo möùc ñoä ruûi ro cuûa khoaûn vay, neáu ngaân haøng ñaùnh giaù khoaûn vay coù ruûi ro cao thì laõi suaát cho vay seõ cao vaø ngöôïc laïi. Ngoaøi ra nhöõng khoaûn vay lôùn thöôøng coù möùc laõi suaát thaáp hôn khoaûn vay nhoû do chi phí quaûn lyù khoaûn vay lôùn thaáp hôn moät caùch töông ñoái so vôùi khoaûn vay nhoû. + Bieän phaùp baûo ñaûm tieàn vay: Moät khoaûn vay duø coù ñöôïc phaân tích vaø ñaùnh giaù kyõ tôùi möùc ñoä naøo ñi nöõa thì vaãn khoâng theå naøo chaéc chaén raèng khoaûn vay seõ ñöôïc hoaøn traû ñuùng nhö thoûa thuaän, do ñoù ñeå ñaûm baûo an toaøn voán vay ngaân haøng thöôøng ñeà xuaát khoaûn vay phaûi coù taøi saûn baûo ñaûm, tyû leä ñöôïc baûo ñaûm tuøy thuoäc vaøo ngaân haøng vaø ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû möùc ñoä ruûi ro cuûa khoaûn vay. Veà nguyeân taéc ngaân haøng chaáp nhaän taøi saûn baûo ñaûm thoûa maõn caùc ñieàu kieän sau: phaûi coù tuoåi thoï töông ñoái daøi, deã chuyeån nhöôïng treân thò tröôøng, phaûi coù moät thò tröôøng hieän taïi cuûa noù, giaù trò taøi saûn töông ñoái oån ñònh… + Caùc cam keát vaø haïn cheá: Beân caïnh caùc ñieàu khoaûn treân ngaân haøng coøn söû duïng moät soá ñieàu kieän raøng buoäc vaø caùc haïn cheá ñoái vôùi khaùch haøng vay ñeå quaûn trò möùc ñoä ruûi ro cuûa khoaûn vay nhö : thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët, phaûi mua baûo hieåm ñoái vôùi taøi saûn hình thaønh töø voán vay, cam keát duy trì coâng nôï, haøng toàn kho ôû moät möùc naøo ñoù theo ñeà nghò cuûa ngaân haøng… ¾ Böôùc 4: Giaûi ngaân – kieåm tra söû duïng voán vay – xöû lyù khoaûn vay. Veà nguyeân taéc ngaân haøng chæ thöïc hieän giaûi ngaân khi khaùch haøng vay ñaõ thoûa maõn ñaày ñuû caùc ñieàu kieän quy ñònh taïi hôïp ñoàng tín duïng, vieäc giaûi ngaân ñuùng theo tieán ñoä söû duïng tieàn vay coù keøm theo caên cöù chöùng minh vieäc söû duïng
- 13 - voán vay phuø hôïp vôùi caùc thoûa thuaän ghi trong hôïp ñoàng tín duïng. Tröôøng hôïp caàn thieát ngaân haøng coù theå tieán haønh kieåm tra thoâng qua khaûo saùt thöïc teá ñeå xaùc ñònh tính hôïp lyù vaø caàn thieát cuûa vieäc giaûi ngaân. Kieåm tra söû duïng voán vay laø coâng vieäc raát caàn thieát vaø phaûi ñöôïc thöïc hieän moät caùch thöôøng xuyeân, ñònh kyø trong vaø sau khi giaûi ngaân nhaèm phaùt hieän kòp thôøi tình traïng khaùch haøng söû duïng voán vay sai muïc ñích, giuùp cho vieäc quaûn lyù khoaûn vay ñaït hieäu quaû cao hôn, haïn cheá ñöôïc caùc ruûi ro. Veà nguyeân taéc vieäc kieåm tra söû duïng voán vay phaûi khaúng ñònh ñöôïc ít nhaát caùc noäi dung sau: khaùch haøng ñaõ söû duïng voán vay ñuùng muïc ñích, giaù trò taøi saûn hình thaønh töø voán vay phaûi lôùn hôn giaù trò ñaõ phaùt tieàn vay vaø phuø hôïp vôùi caùc cam keát trong hôïp ñoàng tín duïng. Kieåm tra söû duïng voán vay coù yù nghóa raát lôùn ñoái vôùi coâng taùc quaûn lyù khoaûn vay, giuùp cho ngaân haøng phaùt hieän kòp thôøi nhöõng ruûi ro lieân quan ñeán khoaûn vay do ñoù ngaân haøng caàn xaây döïng quy cheá kieåm tra chaët cheõ vaø coù cô cheá khuyeán khích caùn boä thöôøng xuyeân kieåm tra vaø neân thöïc hieän kieåm tra thaät kyõ vaø saâu ñoái vôùi vieäc söû duïng voán vay cuûa khaùch haøng. Trong quaù trình cho vay ñeán khi khaùch haøng vay hoaøn thaønh nghóa vuï traû nôï, neáu ngaân haøng phaùt hieän khaùch haøng vay vi phaïm hôïp ñoàng tín duïng… thì ngaân haøng tieán haønh thöïc hieän ngay caùc bieän phaùp nhaèm haïn cheá thaáp nhaát möùc ñoä ruûi ro, chaúng haïn aùp duïng caùc bieän phaùp cheá taøi tín duïng, kieåm soaùt moïi nguoàn thu cuûa khaùch haøng vay, boå sung taøi saûn baûo ñaûm tieàn vay… tröôøng hôïp xaáu nhaát ngaân haøng coù theå thöïc hieän khôûi kieän khaùch haøng vay. Khôûi kieän khaùch haøng vay laø coâng vieäc khoù khaên vaø phöùc taïp, vöøa mang tính cöùng raén vöøa mang tính meàm deûo vaø phaûi ñöôïc thöïc hieän theo nguyeân taéc haïn cheá thaáp nhaát möùc ñoä ruûi ro vaø ñuùng theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. Ngaân haøng caàn chuù yù tröôøng hôïp khoaûn vay ñeán haïn thanh toaùn nhöng khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï vaø xin gia haïn nôï thì ngaân haøng chæ xem xeùt cho gia haïn nôï theo ñuùng quy ñònh vaø phaûi tuaân thuû nguyeân taéc vieäc xin gia haïn nôï
- 14 - cuûa khaùch haøng vay do nguyeân nhaân khaùch quan, giaù trò taøi saûn coù hình thaønh töø voán vay phaûi lôùn hôn giaù trò ñaõ phaùt tieàn vay. ¾ Böôùc 5 : Thanh lyù khoaûn vay. Sau khi khaùch haøng vay ñaõ hoaøn thaønh nghóa vuï traû nôï thì ngaân haøng tieán haønh thanh lyù khoaûn vay. Caùc thoâng tin veà khoaûn vay vaø caùc ñaùnh giaù veà khaùch haøng vay phaûi ñöôïc ngaân haøng löu tröõ ñeå laøm cô sôû cho vieäc xem xeùt cho caùc khoaûn vay khaùc sau naøy. 1.2- CHAÁT LÖÔÏNG TÍN DUÏNG CUÛA CAÙC NHTM. 1.2.1- Khaùi nieäm veà chaát löôïng tín duïng. Chaát löôïng tín duïng laø moät phaïm truø roäng, bao haøm nhieàu noäi dung trong ñoù coù noäi dung quan troïng vaø coù tính löôïng hoùa nhaát laø tyû leä nôï quaù haïn treân toång dö nôï. Theo quan ñieåm thoâng thöôøng cuûa caùc NHTM Vieät Nam vaø trong moät soá tröôøng hôïp theo nghóa heïp khi noùi ñeán chaát löôïng tín duïng ngöôøi ta chæ noùi ñeán tyû leä giöõa nôï quaù haïn treân toång dö nôï, tyû leä naøy caøng cao coù nghóa laø chaát löôïng tín duïng keùm vaø ngöôïc laïi. Theo thoâng leä quoác teá neáu tyû leä nôï quaù haïn döôùi 5% vaø tyû leä nôï khoù ñoøi trong toång nôï quaù haïn thaáp thì ñöôïc coi laø tín duïng coù chaát löôïng toát, treân möùc 5% thì ñöôïc coi laø tín duïng coù vaán ñeà. Theo caùc NHTMVN hieän nay chöa coù moät heä thoáng caùc chæ soá mang tính chuaån möïc, roõ raøng ñeå coù theå thoáng nhaát, ñaùnh giaù vaø so saùnh chaát löôïng tín duïng cuûa caùc ngaân haøng. Theo quan ñieåm cuûa toâi thì tyû leä nôï quaù haïn treân toång dö nôï chöa theå phaûn aùnh ñaày ñuû khaùi nieäm veà chaát löôïng tín duïng maø chaát löôïng tín duïng phaûi haøm chöùa noäi dung möùc ñoä ruûi ro trong toång dö nôï hay phaûi phaûn aùnh ñöôïc tyû leä nôï khoâng coù khaû naêng thu hoài treân toång dö nôï, ñaây laø vaán ñeà phöùc taïp ñoøi hoûi coù thôøi gian nghieân cöùu. Ñeå giôùi haïn phaïm vi nghieân cöùu, deã daøng tieáp caän vaán ñeà vaø cuõng phuø hôïp vôùi quan ñieåm cuûa caùc NHTM Vieät Nam, hôn nöõa tyû leä nôï quaù haïn treân toång dö nôï laø moät trong nhöõng chæ tieâu ñaëc tröng
- 15 - vaø deã daøng löôïng hoùa do ñoù ñeà taøi choïn chæ tieâu nôï quaù haïn treân toång dö nôï ñeå xem xeùt vaø ñaùnh giaù chaát löôïng tín duïng cuûa caùc NHTM. 1.2.2- Moät soá vaán ñeà veà chaát löôïng tín duïng. 1.2.2.1- Quan ñieåm cuûa Vieät Nam vaø thoâng leä quoác teá veà chaát löôïng tín duïng. Nhö ñaõ trình baøy chaát löôïng tín duïng ñöôïc theå hieän qua tyû leä giöõa nôï quaù haïn treân toång dö nôï. Ñeå hieåu roõ hôn quan ñieåm khaùc nhau giöõa Vieät Nam vaø thoâng leä quoác teá veà chaát löôïng tín duïng caàn tìm hieåu moät soá khaùc bieät veà caùch phaân loaïi nôï quaù haïn trong thôøi gian qua cuûa Vieät Nam vaø thoâng leä quoác teá. Theo tieâu chuaån keá toaùn Vieät Nam nôï quaù haïn cuûa caùc NHTM ñöôïc ñònh nghóa bao goàm nôï quaù haïn thoâng thöôøng, nôï khoù ñoøi, nôï chôø xöû lyù vaø nôï khoanh. Moät soá khaùc bieät giöõa tieâu chuaån keá toaùn Vieät Nam vaø thoâng leä cuûa quoác teá veà phaân loaïi nôï quaù haïn trong thôøi gian qua nhö sau: ¾ Thöù nhaát: Theo thoâng leä quoác teá nhöõng khoaûn vay sau khi ñeán haïn traû, khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï vaø ñöôïc ngaân haøng cho gia haïn nôï thì ñöôïc xeáp vaøo nhoùm nôï quaù haïn, coøn ñoái vôùi Vieät Nam thì nhöõng khoaûn vay naøy khoâng ñöôïc xeáp vaøo nôï quaù haïn. ¾ Thöù hai: Theo thoâng leä quoác teá, moät khoaûn vay ñeán kyø haïn traû nôï goác hoaëc laõi neáu khoâng traû ñöôïc nôï goác hoaëc laõi thì ñöôïc xeáp vaøo nôï quaù haïn, coøn ñoái vôùi Vieät Nam nhöõng khoaûn vay khi ñeán haïn traû nôï goác hoaëc laõi nhöng ñöôïc ngaân haøng ñieàu chænh kyø haïn traû nôï goác hoaëc laõi hoaëc gia haïn nôï goác hoaëc laõi thì khoâng ñöôïc xeáp vaøo nôï quaù haïn. ¾ Thöù ba: Theo thoâng leä quoác teá moät khaùch haøng coù nhieàu khoaûn vay ñoái vôùi ngaân haøng, neáu moät khoaûn vay ñöôïc xeáp vaøo nôï quaù haïn thì taát caû caùc khoaûn vay khaùc ñöôïc xeáp vaøo nôï quaù haïn, coøn ñoái vôùi Vieät Nam chæ xeáp vaøo nôï quaù haïn caùc khoaûn vay cuûa chung moät HÑTD.
- 16 - Caùc quy ñònh veà phaân loaïi nôï quaù haïn theo tieâu chuaån keá toaùn Vieät Nam trong thôøi gian qua coøn thoâng thoaùng hôn nhieàu so vôùi thoâng leä quoác teá, daãn ñeán vieäc ñaùnh giaù cao chaát löôïng tín duïng cuûa caùc NHTM. Theo Quyeát ñònh môùi ñöôïc ban haønh soá 127/2005/QÑ-NHNN ngaøy 03/02/2005 (coù hieäu löïc ngaøy 17/03/2005) cuûa Thoáng ñoác Ngaân haøng Nhaø nöôùc veà vieäc söûa ñoåi , boå sung moät soá ñieàu cuûa quy cheá cho vay cuûa TCTD ñoái vôùi khaùch haøng ban haønh keøm theo Quyeát ñònh soá 1627/2001/QÑ-NHNN ngaøy 31/12/2001 quy ñònh laïi caùch phaân loaïi nôï quaù haïn nhö sau: Toaøn boä soá dö nôï vay goác cuûa khaùch haøng coù khoaûn nôï ñieàu chænh kyø haïn traû nôï hoaëc gia haïn nôï vay ñöôïc coi laø nôï quaù haïn. Trong ñoù ñieàu chænh kyø haïn traû nôï laø vieäc ngaân haøng chaáp thuaän thay ñoåi kyø haïn traû nôï goác vaø hoaëc laõi voán vay trong phaïm vi thôøi haïn cho vay ñaõ thoûa thuaän taïi HÑTD; gia haïn nôï vay laø vieäc ngaân haøng chaáp thuaän keùo daøi theâm moät khoaûn thôøi gian traû nôï goác vaø hoaëc laõi voán vay vöôït quaù thôøi haïn cho vay ñaõ thoûa thuaän trong HÑTD. Vieäc phaân loaïi nôï quaù haïn theo Quyeát ñònh soá 127/2005/QÑ-NHNN ñaõ coù nhieàu thay ñoåi phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá nhöng vieäc phaân loaïi nôï quaù haïn vaãn coøn döïa vaøo tieâu chí thôøi gian quaù haïn cuûa khoaûn vay maø chöa tính ñeán tieâu chí ruûi ro cuûa khoaûn vay. Ñaây vaãn coøn laø ñieåm khaùc bieät cô baûn trong tieâu chí phaân loaïi nôï quaù haïn cuûa Vieät nam so vôùi thoâng leä quoác teá, ñieàu naøy ñaët ra yeâu caàu caàn phaûi coù nhöõng tieâu chí phaân loaïi nôï quaù haïn phuø hôïp hôn ñeå coù theå ñaùnh giaù chính xaùc veà chaát löôïng tín duïng cuûa caùc NHTM. 1.2.2.2- Moái quan heä giöõa taêng tröôûng tín duïng vaø chaát löôïng tín duïng. Taêng tröôûng tín duïng thoâng thöôøng ñöôïc hieåu laø söï gia taêng veà maët löôïng cuûa hoaït ñoäng tín duïng nhö dö nôï cho vay trong moät thôøi kyø nhaát ñònh. Taêng tröôûng tín duïng vaø chaát löôïng tín duïng coù moái quan heä chaët cheõ vaø taùc ñoäng qua laïi laãn nhau tuaân thuû theo quy luaät löôïng chaát, noùi caùch khaùc trong moät hoaøn caûnh kinh teá – xaõ hoäi cuï theå ñeå ñaûm baûo hoaït ñoäng tín duïng ñaït chaát
- 17 - löôïng nhö mong muoán thì phaûi duy trì möùc taêng tröôûng tín duïng khoâng ñöôïc vöôït quaù moät giôùi haïn naøo ñoù, neáu taêng tröôûng tín duïng vöôït qua ngöôõng naøy seõ laøm giaûm chaát löôïng tín duïng. Theo lôøi cuûa Thoáng ñoác Leâ Ñöùc Thuùy trong kyø hoïp thöù hai, Quoác hoäi khoaù XI ñoù laø caùc toå chöùc taøi chính tieàn teä quoác teá nhö IMF vaø WB trong caùc chöông trình cho vay ñoái vôùi Vieät Nam luoân khoáng cheá möùc taêng tröôûng tín duïng haøng naêm cuûa ta, ñeán heát thaùng 06/2003 khoâng ñöôïc vöôït quaù 20%, möùc taêng tröôûng tín duïng vöôït quaù 20% ñöôïc coi laø möùc taêng tröôûng noùng vaø seõ taùc ñoäng aûnh höôûng ñeán chaát löôïng tín duïng. Ñieàu naøy coù theå nhaän thaáy nhö sau: trong moät hoaøn caûnh kinh teá cuï theå seõ coù moät danh muïc ñaàu tö nhaát ñònh, trong ñoù coù nhieàu khoaûn muïc ñaàu tö coù möùc ñoä ruûi ro khaùc nhau, öùng vôùi moãi möùc ñoä ruûi ro cuï theå ta chæ coù moät danh muïc ñaàu tö toái öu, neáu ta phaù vôõ noù môû roäng danh muïc ñaàu tö thì laøm cho möùc ñoä ruûi ro cuûa danh muïc taêng leân vaø coù möùc ñoä taêng nhanh hôn so vôùi möùc ñoä taêng cuûa danh muïc ñaàu tö. 1.2.2.3- Moät soá nguyeân taéc ñaûm baûo chaát löôïng tín duïng. ¾ Chaát löôïng tín duïng quan troïng hôn môû roäng tín duïng. Trong hoaït ñoäng tín duïng phaûi luoân coi chaát löôïng tín duïng quan troïng hôn vieäc môû roäng tín duïng, neáu ngaân haøng môû roäng tín duïng vôùi danh muïc ñaàu tö coù möùc ñoä ruûi ro hôn thì ngaân haøng cuõng phaûi traû cho ngöôøi göûi tieàn möùc laõi suaát cao hôn ñeå buø ñaép phaàn ruûi ro taêng leân cuûa ngöôøi göûi tieàn. ¾ Taát caû caùc khoaûn vay ñeàu phaûi coù hai phöông aùn traû nôï rieâng bieät. Haàu heát caùc khoaûn vay ñeàu ñöôïc ñaùnh giaù coù hieäu quaû vaø coù nguoàn traû nôï töø phöông aùn, döï aùn maø ngaân haøng ñaõ cho vay, tuy nhieân vieäc ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa khoaûn vay chæ laø nhöõng döï ñoaùn cuûa ngaân haøng neân khoaûn vay luoân tieàm aån nhöõng ruûi ro rieâng bieät cuûa noù. Ñeå ñaûm baûo khoaûn vay seõ coù nguoàn ñeå traû nôï thì ngaân haøng phaûi xaùc ñònh möùc ñoä ruûi ro toái ña coù theå seõ xaûy ra ñoái vôùi khoaûn vay töø ñoù ñoøi hoûi khaùch haøng vay phaûi coù nguoàn döï phoøng khaùc töông öùng vôùi khoaûn thaát thoaùt toái ña cuûa khoaûn vay ñeå traû nôï cho ngaân haøng.
- 18 - ¾ Phaåm chaát ñoøi hoûi ñoái vôùi khaùch haøng vay phaûi hoaøn toaøn trung thöïc. Neáu ngaân haøng coøn nghi ngôø veà tính trung thöïc, tö caùch ñaïo ñöùc cuûa khaùch haøng vay thì toát nhaát ngaân haøng khoâng neân tieán haønh cho vay. Vieäc ñaët quan heä tín duïng vôùi nhöõng khaùch haøng vay thieáu trung thöïc seõ aûnh höôûng xaáu ñeán danh tieáng cuûa ngaân haøng, ñoàng thôøi khoaûn vay seõ coù möùc ñoä ruûi ro raát cao, lôïi nhuaän maø ngaân haøng thu ñöôïc ñoái vôùi caùc khoaûn vay seõ khoâng buø ñaép ñöôïc nhöõng ruûi ro cuûa khoaûn vay. ¾ Chæ thieát laäp quan heä tín duïng khi ñaõ hieåu roõ veà khaùch haøng vay. Ngaân haøng chæ neân cho vay khi ñaõ hieåu roõ möùc ñoä ruûi ro cuûa khoaûn vay ñeå coù theå xaùc ñònh chính xaùc caùc ñieàu kieän raøng buoäc phuø hôïp vôùi khoaûn vay. Vieäc thieát laäp quan heä tín duïng ñoái vôùi nhöõng khaùch haøng thuoäc caùc khu vöïc thò tröôøng, laõnh vöïc, ngaønh kinh doanh maø ngaân haøng khoâng bieát hoaëc chöa hieåu caën keõ thì ngaân haøng khoâng theå naøo ñaùnh giaù chính xaùc ñöôïc nhöõng ruûi ro, khoâng ñaûm baûo ñöôïc chaát löôïng cho hoaït ñoäng tín duïng. ¾ Quyeát ñònh cho vay laø quyeát ñònh ñoäc laäp cuûa ngaân haøng. Ngaân haøng phaûi chaéc chaén raèng quyeát ñònh cho vay laø quyeát ñònh ñoäc laäp cuûa ngaân haøng vaø khoâng chòu aûnh höôûng hay taùc ñoäng cuûa baát kyø moät yeáu toá naøo. Coù nhö vaäy ngaân haøng môùi chuû ñoäng trong vieäc xem xeùt vaø ñaùnh chính xaùc veà khaùch haøng vay laøm cô sôû ñeå ra quyeát ñònh cho vay, ñaûm baûo chaát löôïng cho hoaït ñoäng tín duïng. ¾ Khaùch haøng vay phaûi hieåu bieát veà laõnh vöïc xin vay. Ngaân haøng chæ neân xeùt cho vay ñoái vôùi nhöõng khaùch haøng vay hieåu bieát moät caùch ñaày ñuû veà laõnh vöïc xin vay, moïi thaéc maéc cuûa ngaân haøng veà thoâng tin lieân quan ñeán khoaûn vay phaûi ñöôïc khaùch haøng traû lôøi moät caùch thuyeát phuïc phuø hôïp vôùi nhöõng thoâng tin tin caäy maø ngaân haøng hieän coù, nhö vaäy thì phöông aùn,
- 19 - döï aùn xin vay môùi coù tính khaû thi cao vaø khaùch haøng hoaøn toaøn coù khaû naêng thöïc hieän noù. 1.2.2.4- AÛnh höôûng cuûa hoaït ñoäng tín duïng keùm chaát löôïng. Chaát löôïng hoaït ñoäng tín duïng keùm coù caùc aûnh höôûng sau: ¾ Chaát löôïng tín duïng keùm laøm chaäm quaù trình tuaàn hoaøn vaø chu chuyeån voán cuûa ngaân haøng, giaûm voøng quay voán, töø ñoù laøm giaûm hieäu quaû söû duïng voán, giaûm lôïi nhuaän. ¾ Laøm cho chi phí hoaït ñoäng ngaân haøng taêng cao do phaùt sinh theâm caùc chi phí quaûn lyù nôï quaù haïn vaø caùc chi phí phaùt sinh khaùc... Caùc chi phí naøy laøm giaûm thieåu hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng hoaëc coù theå gaây ñoå vôõ cho ngaân haøng. ¾ Chaát löôïng tín duïng keùm laøm haïn cheá khaû naêng môû roäng vaø taêng tröôûng tín duïng, haïn cheá khaû naêng kinh doanh vaø aûnh höôûng xaáu ñeán uy tín cuûa ngaân haøng. Maët khaùc noù coøn taùc ñoäng laøm yeáu khaû naêng taøi chính vaø khaû naêng caïnh tranh cuûa ngaân haøng. ¾ Ñoái vôùi neàn kinh teá, taùc ñoäng cuûa chaát löôïng tín duïng keùm chuû yeáu laø taùc ñoäng giaùn tieáp thoâng qua moái quan heä höõu cô “Ngaân haøng – khaùch haøng – neàn kinh teá”, noù laøm aûnh höôûng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng vaø söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá vì giaûm khaû naêng khai thaùc nguoàn löïc vaø giaûm khaû naêng ñaùp öùng voán, dòch vuï ngaân haøng cho neàn kinh teá.