Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng xuất nhập khẩu tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:107

Thêm vào BST

Báo xấu

33
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là Hệ thống hoá những vấn đề cơ bản về tín dụng xuất nhập khẩu và chất lượng tín dụng xuất nhập khẩu của Ngân hàng thương mại. Trên cơ sở lý thuyết nghiên cứu kết hợp với thực trạng của hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt nam để đánh giá những ưu nhược điểm. Mời các bạn tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng xuất nhập khẩu tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH ~~~~~~*~~~~~~ VŨ CẨM NHUNG GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG XUẤT NHẬP KHẨU TẠI NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2011
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH ~~~~~~*~~~~~~ VŨ CẨM NHUNG GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG XUẤT NHẬP KHẨU TẠI NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM Chuyên ngành: Kinh tế Tài chính – Ngân hàng Mã số: 60.31.12 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS TRẦN HUY HOÀNG TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2011
LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là đề tài nghiên cứu mang tính độc lập của cá nhân. Luận văn được hoàn thành sau quá trình học tập, nghiên cứu thực tiễn, kinh nghiệm bản thân và dưới sự hướng dẫn của thầy PGS.TS Trần Huy Hoàng. Luận văn này chưa được ai công bố dưới bất kỳ hình thức nào. Tác giả Vũ Cẩm Nhung
CÁC CHỮ VIẾT TẮT DÙNG TRONG LUẬN VĂN XNK : Xuất nhập khẩu DNXNK: Doanh nghiệp xuất nhập khẩu NHTM: Ngân hàng thương mại CBTD: Cán bộ tín dụng BIDV: Ngân hàng Đầu tư & Phát triển Việt Nam Tổng DN: Tổng dư nợ NHTMCP: Ngân hàng thương mại cổ phần NHNN: Ngân hàng Nhà nước IMF: Quỹ tiền tệ quốc tế WB: Ngân hàng thế giới ADB: Ngân hàng Phát triển Châu Á NQD: Ngoài quốc doanh TDH : Trung dài hạn
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU DÙNG TRONG LUẬN VĂN Trang Bảng 2.1 : Một số chỉ tiêu tổng quát về tài sản của BIDV .................... 32 Bảng 2.2 : Một số chỉ tiêu tổng quát về kết quả hoạt động kinh doanh của BIDV giai đoạn 2008 – 2010 ..................... 33 Bảng 2.3 : Cơ cấu nguồn vốn huy động của BIDV giai đoạn 2008 – 2010 ........................................................................ 34 Bảng 2.4 : Cơ cấu dư nợ tín dụng theo kỳ hạn của BIDV giai đoạn 2008 – 2010 ........................................................................ 36 Bảng 2.5 : Cơ cấu dư nợ tín dụng theo hình nghiệp vụ của BIDV. ....... 37 Bảng 2.6 : Lãi suất cho vay thương mại giai đoạn 2008 – 2010 ........... 37 Bảng 2.7 : Phân loại nợ của BIDV giai đoạn 2008 – 2010 ................... 38 Bảng 2.8 : Lãi thuần từ hoạt động dịch vụ của BIDV giai đoạn 2008 – 2010 ........................................................................ 40 Bảng 2.9 : Doanh số cho vay xuất nhập khẩu tại BIDV giai đoạn 2008 – 2010 ........................................................................ 44 Bảng 2.10 : Dư nợ tín dụng xuất nhập khẩu tại BIDV giai đoạn 2008 – 2010 ........................................................................ 46 Bảng 2.11 : Nợ quá hạn, nợ xấu tín dụng XNK của BIDV ..................... 47 Bảng 2.12 : Dư nợ có tài sản đảm bảo trong hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu ........................................................................... 51 Bảng 2.13 : Quy mô thu nhập lãi thuần từ hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu .................................................................................... 52 Sơ đồ 2.1 : Mô hình tổ chức của BIDV thời điểm 31/12/2010 .............. 31 Biểu đồ 2.1 : Tổng quát tình hình tài sản của BIDV ................................. 32
Biểu đồ 2.2 : Lãi thuần từ hoạt động dịch vụ của BIDV giai đoạn 2008 – 2010 ........................................................................ 40 Biểu đồ 2.3 : Doanh số cho vay xuất nhập khẩu tại BIDV giai đoạn 2008 – 2010 ........................................................................ 44 Biểu đồ 2.4 : Quy mô dư nợ tín dụng XNK.............................................. 46 Biểu đồ 2.5 : Nợ quá hạn tín dụng XNK tại BIDV giai đoạn 2008 – 2010 ........................................................................ 49 Biểu đồ 2.6 : Nợ xấu tín dụng XNK tại BIDV giai đoạn 2008 – 2010 ........................................................................ 50 Biểu đồ 2.7 : Dư nợ tín dụng XNK có tài sản đảm bảo tại BIDV giai đoạn 2008 – 2010 ............................................................... 51 Biểu đồ 2.8 : Quy mô thu nhập lãi thuần từ hoạt động tín dụng XNK ..................................................................... 52
1 LỜI NÓI ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài: Sự phát triển ngày càng đa dạng và hoàn thiện của hệ thống ngân hàng thương mại trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay đã có tác động lớn, thúc đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế, tạo tiền đề cho quá trình mở cửa và hội nhập. Nhờ hoạt động của hệ thống ngân hàng mà nhu cầu về vốn để duy trì và mở rộng quy mô sản xuất của các thành phần kinh tế trong xã hội luôn được đáp ứng kịp thời, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh diễn ra một cách nhanh chóng và hiệu quả. Việt Nam từ nền kinh tế lạc hậu và kém phát triển chuyển sang xây dựng nền kinh tế thị trường thì việc mở rộng buôn bán, quan hệ với nước ngoài là hết sức cần thiết. Sau khi nhận thức được những sai lầm trong đường lối kinh tế, Đảng và Nhà nước ta quyết tâm thực hiện công cuộc đổi mới theo hướng “mở cửa” nền kinh tế hướng mạnh về xuất khẩu, không ngừng mở rộng quan hệ hợp tác toàn diện với các nước trên thế giới, phát triển nền kinh tế nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lí của Nhà nước. Nhờ vậy hoạt động ngoại thương nói chung và hoạt động XNK nói riêng của Việt Nam trong thời gian qua đã đạt được những thành tựu đáng kể và ngày càng khẳng định vị trí của mình trong toàn bộ nền kinh tế. Để đẩy mạnh hoạt động kinh doanh XNK cần phải nâng cao chất lượng và đa dạng hóa các mặt hàng, muốn vậy phải có sự đầu tư thích đáng cho quá trình sản xuất, kinh doanh như đổi mới công nghệ, máy móc, trang thiết bị. Nhưng trên thực tế, vốn của các doanh nghiệp Việt Nam hoạt động trên lĩnh vực này còn ít ỏi, không thể giúp cho các doanh nghiệp tự đổi mới công nghệ nâng cao chất lượng. Xuất phát từ thực tế này và để đạt được mục tiêu của Đảng và Nhà nước đề ra thì cần có sự đầu tư của NHTM, đặc biệt là
2 Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam với tư cách là trung tâm cung ứng vốn, hỗ trợ đắc lực cho lĩnh vực XNK của nền kinh tế. Trong thời gian qua Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt nam luôn quan tâm đến việc đẩy mạnh việc cho vay đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, tài trợ xuất nhập khẩu, tạo điều kiện phát triển hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu và bước đầu đã thu được những thành quả nhất định, đóng góp vào sự phát triển nhanh chóng của toàn hệ thống. Tuy nhiên bên cạnh những thành quả đó, Ngân hàng cũng gặp phải không ít khó khăn, hạn chế. Những khó khăn, hạn chế đó xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng đều ảnh hưởng đến khả năng mở rộng quy mô tín dụng xuất nhập khẩuvà khả năng thu hồi nợ vay. Chất lượng tín dụng xuất nhập khẩu cũng vì thế bị ảnh hưởng và cần có những giải pháp để nâng cao hơn nữa. Đây cũng là lý do để tác giả lựa chọn đề tài “Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng xuất nhập khẩu tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt nam” làm đề tài nghiên cứu. 2. Mục tiêu nghiên cứu. - Hệ thống hoá những vấn đề cơ bản về tín dụng xuất nhập khẩu và chất lượng tín dụng xuất nhập khẩu của Ngân hàng thương mại. - Trên cơ sở lý thuyết nghiên cứu kết hợp với thực trạng của hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt nam để đánh giá những ưu nhược điểm. - Đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng xuất nhập khẩu tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt nam. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.
3 - Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những vấn đề lý thuyết cơ bản về tín dụng xuất nhập khẩu và chất lượng tín dụng xuất nhập khẩu của ngân hàng thương mại. - Phạm vi nghiên cứu được xác định như sau: * Về nội dung : chất lượng tín dụng xuất nhập khẩu tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt nam trong thời gian qua. * Về không gian: đề tài được thực hiện tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt nam . * Về thời gian: từ năm 2008 – 2010 và xác định định hướng phát triển tín dụng xuất nhập khẩu trong thời gian tới 4. Phương pháp nghiên cứu. Các phương pháp được sử dụng chủ yếu trong việc thực hiện luận văn là: phương pháp lý thuyết kết hợp với thực tiễn, phương pháp thống kê - phân tích - tổng hợp, phương pháp so sánh. 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu: Hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu là một hoạt động quan trọng của ngân hàng thương mại, vì vậy việc hệ thống hoá các vấn đề lý luận và khảo sát thực tiễn hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu của một ngân hàng thương mại đặc thù không chỉ có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt nam mà còn có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng hoạt động này tại các ngân hàng thương mại cũng như có giá trị tham khảo tốt cho các nhà hoạch định chính sách, các nhà quản lý nhằm nâng cao nâng cao chất lượng trong hoạt động của hệ thống các ngân hàng thương mại.
4 6. Kết cấu của Luận văn: Ngoài Lời nói đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu theo 3 chương như sau: Chƣơng 1. Chất lƣợng tín dụng xuất nhập khẩu của Ngân hàng thƣơng mại Chƣơng 2. Thực trạng chất lƣợng tín dụng xuất nhập khẩu tại Ngân hàng Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam Chƣơng 3. Giải pháp nâng cao chất lƣợng tín dụng xuất nhập khẩu tại Ngân hàng Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam Do hạn chế nhất định về thông tin cũng như về kiến thức, khóa luận chắc chắn sẽ có thiếu sót. Kính mong nhận được ý kiến đóng góp của quý thầy cô để nội dung khóa luận được hoàn chỉnh hơn. Trân trọng kính chào!
5 Chƣơng 1: CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG XUẤT NHẬP KHẨU CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1. Tín dụng xuất nhập khẩu của Ngân hàng thƣơng mại: 1.1.1. Khái niệm tín dụng xuất nhập khẩu của Ngân hàng thương mại. Hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ đóng vai trò quan trọng trong hoạt động kinh tế quốc dân và ngày càng được mở rộng và phát triển. Hoạt động xuất nhập khẩu càng phát triển thì các hình thức thanh toán cũng đa dạng và tất yếu dẫn tới sự đa dạng của các hình thức tài chính tài trợ xuất nhập khẩu. Nhu cầu tài trợ cho hoạt động xuất nhập khẩu được hình thành từ những đòi hỏi đó. Tín dụng xuất nhập khẩu của ngân hàng thương mại là sự tài trợ của ngân hàng thương mại cho khách hàng thông qua các nghiệp vụ để phục vụ hoạt động xuất nhập khẩu. Xuất phát từ hoạt động thực tiễn hiện nay hầu hết các đơn vị thực hiện hoạt động xuất nhập khẩu là các doanh nghiệp và ngân hàng chủ yếu phục vụ đối tượng này nên trong phạm vi luận văn này người viết chỉ đề cập đến quan hệ giữa ngân hàng và doanh nghiệp. 1.1.2. Vai trò của tín dụng xuất nhập khẩu. Hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu của ngân hàng thương mại đóng vai trò quan trọng đối với chính bản thân ngân hàng và doanh nghiệp xuất nhập khẩu và cả nền kinh tế. Cụ thể: 1.1.2.1. Đối với ngân hàng. - Hoạt động tín dụng XNK của ngân hàng thương mại có kỳ hạn gắn liền với thời gian thực hiện thương vụ. Kỳ hạn tài trợ thường ngắn phù hợp
6 với kỳ hạn huy động vốn của các ngân hàng thương mại thường là dưới 1 năm. Điều này giúp ngân hàng tránh được rủi ro về thanh khoản. - Đồng vốn tài trợ trong hoạt động tín dụng XNK gắn liền với thương vụ và trong nhiều trường hợp, vốn tài trợ được thanh toán thẳng cho bên thứ ba mà không qua bên xin tài trợ việc làm này tránh được tình trạng sử dụng vốn sai mục đích của bên được tài trợ và góp phần hạn chế rủi ro tín dụng. - Hoạt động tín dụng XNK còn nâng cao tính an toàn cho ngân hàng thông qua việc quản lý các nguồn thu thanh toán. - Hoạt động tín dụng XNK mang lại hiệu quả cho ngân hàng thông qua việc thu lãi vay, lãi chiết khấu chứng từ, thu phí dịch vụ… Ngoài ra, thông qua tài trợ xuất nhập khẩu, ngân hàng còn mở rộng được quan hệ với các doanh nghiệp và ngân hàng nước ngoài, nâng cao uy tín ngân hàng trên trường quốc tế. 1.1.2.2. Đối với doanh nghiệp. - Tín dụng XNK của ngân hàng giúp doanh nghiệp thực hiện được những thương vụ lớn: có những thương vụ trong ngoại thương đòi hỏi nguồn vốn rất lớn để thanh toán tiền hàng. Trong trường hợp này, vốn lưu động của doanh nghiệp không đủ để chuẩn bị hàng xuất hoặc thanh toán tiền hàng nhập do đó tín dụng XNK là giải pháp giúp doanh nghiệp thực hiện được các trường hợp này. - Trong quá trình đàm phán, thương lượng, ký kết hợp đồng ngoại thương, nếu doanh nghiệp trước đó đã thông qua ngân hàng về việc tài trợ và thanh toán quốc tế, có nghĩa là doanh nghiệp đã xác định ngân hàng phục vụ mình thì sẽ tạo được lợi thế trong tiến trình thương lượng, đàm phán.
7 - Tín dụng XNK làm tăng hiệu quả của doanh nghiệp trong quá trình thực hiện hợp đồng. Thông qua tài trợ của ngân hàng, doanh nghiệp nhận được vốn để thực hiện thương vụ. Đối với doanh nghiệp xuất khẩu, vốn tài trợ giúp doanh nghiệp thu mua hàng đúng thời vụ, gia công chế biến và giao hàng đúng thời điểm. Đối với doanh nghiệp nhập khẩu, vốn tài trợ của ngân hàng giúp doanh nghiệp mua được những lô hàng lớn và điều đó giúp cho doanh nghiệp đạt được hiệu quả cao hơn trong thực hiện các thương vụ. 1.1.2.3. Đối với nền kinh tế. - Tín dụng xuất nhập khẩu của NHTM tạo điều kiện cho hàng hóa XNK lưu thông trôi chảy, thông qua tài trợ của ngân hàng, hàng hóa XNK theo yêu cầu của thị trường được thực hiện thường xuyên, liên tục đảm bảo sự ổn định của nền kinh tế. - Tín dụng XNK giúp đem lại nguồn thu ngoại tệ cho đất nước, thúc đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước, bên cạnh đó còn góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy sản xuất phát triển. Ngoài ra tín dụng XNK góp phần phục vụ chương trình, mục tiêu phát triển kinh tế của đất nước, góp phần mở rộng quan hệ đối ngoại với các nước trên thế giới. 1.1.3. Các hình thức tín dụng xuất nhập khẩu của Ngân hàng thương mại: 1.1.3.1. Các hình thức tín dụng xuất khẩu: - Cho vay thông thƣờng Cho vay thông thường là việc ngân hàng giao cho khách hàng một khoản tiền để họ sử dụng trong một thời gian nhất định. Khi hết hạn, người vay phải trả đầy đủ cả gốc và lãi. Đây là hình thức tín dụng truyền thống, về kỹ thuật và phương pháp cho vay giống như các dạng tín dụng nội địa tương
8 ứng thông thường khác. Nó bao gồm các phương thức như cho vay một lần, cho vay theo hạn mức tín dụng. - Cho vay trên cơ sở hối phiếu Nhà xuất khẩu khi cần tiền có thể vay ngân hàng bằng cách đem chiết khấu các hối phiếu chưa đến hạn trả tiền (số tiền vay bằng cách chiết khấu hối phiếu thường nhỏ hơn số tiền ghi trên hối phiếu, số chênh lệch là lợi tức chiết khấu). Lck Tck = M x (1- xt)-P 360 Trong đó: Tck: Giá trị chiết khấu M: Mệnh giá hối phiếu P: Lệ phí t: thời gian chiết khấu (ngày) Lck: lãi suất chiết khấu theo năm - Chiết khấu bộ chứng từ hàng hoá Đây là hình thức tín dụng của ngân hàng cấp cho nhà xuất khẩu trên cơ sở chiết khấu bộ chứng từ trước khi đến hạn thanh toán. Với hình thức này ngân hàng tạo điều kiện cho nhà xuất khẩu có thể thu hồi được vốn nhanh tương tự như chiết khấu hối phiếu. - Tín dụng ứng trƣớc cho ngƣời xuất khẩu Trong quá trình chuẩn bị và thực hiện hợp đồng xuất khẩu các doanh nghiệp cũng có thể đề nghị ngân hàng cấp tín dụng cho đến khi thu hồi được
9 vốn từ hoạt động xuất khẩu. Hình thức tín dụng này bao gồm hai hình thức cơ bản sau: + Tín dụng ứng trước trong phương thức nhờ thu kèm chứng từ: Thường nhà xuất khẩu sử dụng hình thức này để tìm kiếm nguồn tài trợ ngắn hạn phục vụ nhu cầu tiền mặt tạm thời. Tín dụng ứng trước trong phương thức nhờ thu có thể xem như chiết khấu từng phần. + Tín dụng ứng trước trong phương thức tín dụng chứng từ: Tín dụng chứng từ phục vụ đặc biệt cho việc đảm bảo nhiệm vụ cung ứng và thanh toán trong quan hệ ngoại thương nhưng nó cũng bao hàm cả các nhân tố tín dụng. - Bao thanh toán Bao thanh toán là hình thức tài trợ xuất khẩu ngắn hạn. Bản chất bao thanh toán là nghiệp vụ chiết khấu các khoản phải thu của nhà xuất khẩu. Để thực hiện nghiệp vụ này các Ngân hàng thương mại lớn tiến hành lập các cơ sở chuyên dụng: các công ty Factoring bao thanh toán. Các công ty này cung cấp cho khách hàng của họ dịch vụ hạch toán sổ sách bán hàng và dịch vụ bảo toàn các khoản nợ cần đòi. 1.1.3.2. Các hình thức tín dụng nhập khẩu: - Mở L/C và cho vay thanh toán L/C Thư tín dụng (L/C) là một văn bản pháp lý trong đó ngân hàng mở L/C cam kết trả tiền cho nhà xuất khẩu nếu họ xuất trình được bộ chứng phù hợp với những nội dung của L/C. Thư tín dụng có tính chất quan trọng là nó được hình thành trên cơ sở của hợp đồng mua bán nhưng sau khi được thiết lập, nó lại độc lập hoàn toàn với hoạt động mua bán.
10 - Tín dụng chấp nhận hối phiếu Tín dụng chấp nhận hối phiếu là hình thức tín dụng được thực hiện trên cơ sở ngân hàng kí hợp đồng tín dụng với nhà nhập khẩu. Trong đó, các ngân hàng cam kết chấp nhận các hối phiếu mà khách hàng của mình phải thanh toán. Hình thức tín dụng này đảm bảo cho người nhập khẩu thanh toán khi đến hạn. - Tín dụng ứng trƣớc cho nhập khẩu Cũng như các nhà xuất khẩu, nhà nhập khẩu cũng rất cần được cho vay theo hình thức ứng trước của ngân hàng. - Phát hành Thƣ Bảo lãnh Hai hình thức bảo lãnh được áp dụng phổ biến hiện nay là phát hành thư bảo lãnh vay vốn và phát hành L/C trả chậm. + Phát hành Thư bảo lãnh vay vốn: Ngân hàng có thể phát hành thư bảo lãnh vay vốn để khách hàng thực hiện vay vốn tại một tổ chức tín dụng khác để nhập khẩu. Thông thường Tổ chức tín dụng cho vay là ngân hàng nước ngoài và ngân hàng nước ngoài này cho các Doanh nghiệp trong nước vay để nhập khẩu các máy móc thiết bị được sản xuất tại nước họ với điều kiện vay vốn là phải có bảo lãnh của một ngân hàng thương mại trong nước. + Bảo lãnh bằng cách phát hành L/C trả chậm: đây là hình thức được áp dụng phổ biến đối với các doanh nghiệp trong nước, Ngân hàng thương mại trong nước sẽ phát hành Thư bảo lãnh trả chậm cho doanh nghiệp. Khi hàng hóa nhập khẩu về sau một thời gian nhất định được quy định trong L/C mới đến hạn phải trả phía nước ngoài (bản chất chi phí lãi vay đã được
11 tính trong giá thành hàng hóa). Doanh nghiệp sẽ có một khoảng thời gian để tiêu thụ sản phẩm, thu xếp vốn để nộp vào ngân hàng và trả cho bên bán. 1.1.4. Quy trình tín dụng xuất nhập khẩu Quy trình cấp tín dụng là tổng hợp các nguyên tắc, quy định của ngân hàng trong việc cấp tín dụng. Trong đó xây dựng các bước đi cụ thể theo một trình tự nhất định, có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Quy trình tín dụng được bắt đầu từ khi cán bộ tín dụng bộ phận quan hệ trực tiếp với khách hàng tiếp nhận hồ sơ khách hàng và kết thúc khi tất toán thanh lý hợp đồng tín dụng, được tiến hành theo các bước sau: Quy trình tín dụng Tiếp nhận hồ sơ vay vốn Thẩm định trƣớc khi cho vay Xét duyệt cho vay kí hợp đồng tín dụng, hợp đồng bảo đảm tiền vay Giải ngân, theo dõi, giám sát việc sử dụng vốn vay Thu nợ, lãi, phí và xử lí phát sinh Thanh lí hợp đồng tín dụng
12 1.2. Chất lƣợng tín dụng xuất nhập khẩu của Ngân hàng thƣơng mại: 1.2.1. Khái niệm chất lượng tín dụng xuất nhập khẩu. Chất lượng tín dụng xuất nhập khẩu của ngân hàng thương mại là một thuật ngữ phản ảnh mức độ an toàn và khả năng sinh lời của hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu mang lại cho ngân hàng đồng thời nó cũng phản ảnh sự thỏa mãn của khách hàng về nhu cầu nguồn vốn, thời gian đáp ứng, tiện ích… đối với hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu của ngân hàng. Để đánh giá chất lượng của các khoản tín dụng xuất nhập khẩu của ngân hàng thương mại một cách hoàn toàn chính xác là một công việc không dễ bởi nó đòi hỏi phải xem xét trên nhiều mặt, thông qua sự tổng hợp kết quả phân tích nhiều chỉ tiêu khác nhau và trong phạm vi bài viết này, tác giả tập trung nghiên cứu, phân tích dưới góc độ ngân hàng. Dưới đây là một số chỉ tiêu cơ bản để đánh giá chất lượng tín dụng xuất nhập khẩu của ngân hàng thương mại dưới góc độ của ngân hàng: 1.2.2. Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng tín dụng xuất nhập khẩu của Ngân hàng thương mại. 1.2.2.1. Các chỉ tiêu định tính - Tín dụng XNK được thực hiện theo đúng qui trình cấp tín dụng: Qui trình cấp tín dụng là tổng hợp các nguyên tắc, qui định của ngân hàng trong việc cấp tín dụng. Việc có thực hiện đúng qui trình cấp tín dụng hay không sẽ trực tiếp ảnh hưởng đến tính an toàn và khả năng sinh lời của khoản vay, vì vậy đây là một tiêu thức để đánh giá chất lượng tín dụng của ngân hàng. - Thời gian xét duyệt của một khoản cho vay XNK kể từ khi tiếp nhận hồ sơ: Các DNXNK thường xuyên phải vay vốn ngân hàng (nhất là vốn ngắn hạn) để phục vụ việc thu mua nguyên vật liệu, trả lương công nhân… phục vụ cho việc chế biến hàng xuất hoặc nhập khẩu hàng hóa đáp ứng nhu cầu trong
13 nước. Vì vậy, thời gian xét duyệt các khoản cho vay cũng là nhân tố ảnh hưởng đến khả năng thực hiện hợp đồng của DNXNK, kết quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. - Mức độ hài lòng của khách hàng (DNXNK) đối với hoạt động cho vay của ngân hàng cũng như các hoạt động phụ trợ như bảo lãnh, thanh toán, mua bán ngoại tệ...thể hiện qua một số nhân tố như : uy tín của ngân hàng, thời gian xử lí nghiệp vụ, thái độ phục vụ, tính chuyên nghiệp trong xử lí nghiệp vụ, phong cách ăn mặc, sự hiểu biết của khách hàng về các sản phẩm tín dụng XNK của ngân hàng.... 1.2.2.2. Các chỉ tiêu định lượng * Chỉ tiêu tổng dƣ nợ tín dụng xuất nhập khẩu và tốc độ tăng trƣởng dƣ nợ cho vay xuất nhập khẩu: Chỉ tiêu tổng dư nợ tín dụng XNK phản ánh quy mô tín dụng XNK, là con số tuyệt đối nói lên quy mô của hoạt động này tại ngân hàng, đồng thời thể hiện tiềm lực tài chính của ngân hàng trong lĩnh vực cho vay XNK. Nếu tổng dư nợ tín dụng XNK quá thấp trong nhiều năm liền cho thấy Ngân hàng không mở rộng được sản phẩm này, uy tín chưa cao và do đó chất lượng tín dụng chưa thể tốt. Nếu tổng dư nợ tín dụng XNK quá cao cũng chưa nói lên chất lượng tín dụng tốt mà còn phải phụ thuộc vào các rủi ro tiềm ẩn trong các khoản vay, do vậy cần phải xem xét thêm nhiều chỉ tiêu khác. Trong khi đó, tốc độ tăng trưởng dư nợ lại thể hiện khả năng mở rộng quy mô và các hình thức cho vay qua các thời kỳ. Tốc độ tăng trưởng dư nợ cho vay cho vay xuất nhập khẩu được tính theo công thức: Dƣ nợ kỳ n – Dƣ nợ kỳ (n-1) Tốc độ tăng trƣởng dƣ nợ XNK = x 100% Dƣ nợ kỳ (n-1)
14 Một ngân hàng có quy mô dư nợ ở mức cao và luôn đạt mức tăng trưởng dư nợ cho hoạt động cho vay XNK cao cho thấy hoạt động tín dụng XNK được chú trọng, song cần hết sức lưu ý khi sử dụng hai chỉ tiêu này trong việc phân tích bởi chúng có mối quan hệ liên quan chặt chẽ với nhau. Nếu những con số về dư nợ cho vay XNK là rất lạc quan trong khi đó tốc độ tăng trưởng của nó lại gặp khó khăn trong một số giai đoạn gần đây cho thấy xu hướng hạn chế dần hoạt động cho vay XNK. Bởi quy mô dư nợ lớn trong khi đó tốc độ tăng trưởng của dư nợ lại chững lại thậm chí âm chứng tỏ ngân hàng không muốn hay không có khả năng mở rộng quy mô cho vay XNK. * Chỉ tiêu Dƣ nợ tín dụng xuất nhập khẩu = x 100% dƣ nợ Tổng dƣ nợ tín dụng Đây là chỉ tiêu khá quan trọng, phản ánh vị trí của hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu trong hoạt động tín dụng chung của ngân hàng. Chỉ tiêu này thể hiện mức độ quan tâm của các cấp lãnh đạo đối với hoạt động này trong tổng thể các hình thức tín dụng và cũng thể hiện mức độ thành công của Ngân hàng trong việc thu hút sự tín nhiệm của các doanh nghiệp XNK. Chỉ tiêu này càng cao thể hiện mức độ phát triển của hoạt động này càng lớn và ngược lại. Dƣ nợ tín dụng xuất nhập khẩu quá hạn * Chỉ tiêu nợ x 100% = quá hạn Tổng dƣ nợ tín dụng xuất nhập khẩu Tỷ lệ nợ quá hạn càng thấp càng tốt, tuy nhiên việc chuyển nợ quá hạn cần phải tuân thủ đúng quy tắc, tránh việc gia hạn nợ tràn lan để tránh nợ quá hạn. Chỉ tiêu này cho phép đưa ra sự đánh giá rõ hơn về chất lượng cho vay xuất nhập khẩu bởi nó đánh giá và phản ánh tình hình về nợ quá hạn ở ngân