Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cho Công ty TNHH Nội Thất Gia Việt đến năm 2020

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:98

Thêm vào BST

Báo xấu

29
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là nghiên cứu các lý thuyết để tìm ra các yếu tố tác động đến năng lực cạnh tranh của một doanh nghiệp; phân tích, đánh giá thực trạng sản xuất kinh doanh hiện tại của Gia Việt và những yếu tố tác động đến năng lực cạnh tranh của Công ty; trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty, giúp công ty thích ứng tốt với những biến động ngày càng phức tạp của môi trường kinh doanh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cho Công ty TNHH Nội Thất Gia Việt đến năm 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ BẢO THÚY GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÔNG TY TNHH NỘI THẤT GIA VIỆT ĐẾN NĂM 2020 Chuyên Ngành: Quản Trị Kinh Doanh Mã số: 60340102 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN VĂN DŨNG TP Hồ Chí Minh, Năm 2014
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan tất cả các nội dung chi tiết của bài luận văn này được trình bày theo kết cấu và dàn ý của tôi với sự nghiên cứu, thu thập và phân tích các tài liệu liên quan đến việc xây dựng giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty TNHH Nội Thất Gia Việt đến năm 2020, đồng thời được sự góp ý hướng dẫn của TS. Nguyễn Văn Dũng để hoàn thành luận văn. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm với cam kết trên. TP Hồ Chí Minh, Năm 2014 Nguyễn Thị Bảo Thúy
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ DANH MỤC PHỤ LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT PHẦN MỞ ĐẦU CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP ........................................................................................................................ 3 1.1 Các khái niệm ...................................................................................................... 3 1.1.1 Cạnh tranh và phân loại cạnh tranh .............................................................. 3 1.1.1.1 Khái niệm cạnh tranh ............................................................................ 3 1.1.1.2 Phân loại cạnh tranh .............................................................................. 4 1.1.2 Khái niệm năng lực cạnh tranh, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp ..... 5 1.1.2.1 Năng lực cạnh tranh .............................................................................. 5 1.1.2.2 Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp ................................................. 7 1.1.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh ......................................... 8 1.1.3.1 Môi trường vĩ mô .................................................................................. 8 1.1.3.2 Môi trường vi mô .................................................................................. 9 1.1.3.3 Các yếu tố bên trong doanh nghiệp. .................................................... 14 1.2 Xây dựng hình ảnh năng lực cạnh tranh ........................................................... 19 1.3 Các chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp ........................... 20 1.3.1 Nhóm chỉ tiêu định lượng ......................................................................... 20 1.3.1.1 Thị phần doanh nghiệp trên thị trường ............................................... 20 1.3.1.2 Lợi nhuận ............................................................................................ 20 1.3.1.3 Năng suất lao động .............................................................................. 20 1.3.2 Nhóm chỉ tiêu định tính ............................................................................ 19 1.3.2.1 Uy tín, thương hiệu ............................................................................. 19
1.3.2.2 Kinh nghiệm ........................................................................................ 19 1.4 Các biện pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp....................... 19 1.4.1 Môi trường bên ngoài doanh nghiệp .......................................................... 19 1.4.1.1 Môi trường vĩ mô ................................................................................ 19 1.4.1.2 Môi trường vi mô ................................................................................ 20 1.4.2 Môi trường bên trong doanh nghiệp .......................................................... 21 1.4.2.1 Tài chính.............................................................................................. 21 1.4.2.2 Nguồn nhân lực .................................................................................. 21 1.4.2.3 Marketing ........................................................................................... 21 1.4.2.4 Công nghệ, hệ thống thông tin ........................................................... 22 1.4.2.5 Chất lượng sản phẩm.......................................................................... 22 1.4.2.6 Sản xuất, vận hành ............................................................................. 22 1.4.2.7 Năng lực lãnh đạo và quản lý ............................................................. 22 Kết luận chương 1 ................................................................................................... 24 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÔNG TY TNHH NỘI THẤT GIA VIỆT .................................................................................... 25 2.1 Tổng quan về hoạt động tại Công ty Gia Việt: ................................................. 25 2.1.1 Giới thiệu chung về Công ty TNHH Nội Thất Gia Việt: ........................... 25 2.1.1.1Lịch sử hình thành và phát triển: ......................................................... 25 2.1.1.2 Ngành nghề kinh doanh: ..................................................................... 25 2.1.1.3 Chức năng nhiệm vụ của công ty: ....................................................... 26 2.1.1.4 Sơ đồ tổ chức của công ty: .................................................................. 26 2.1.1.5 Sứ mạng và mục tiêu phát triển .......................................................... 27 2.1.2 Tình hình sản xuất kinh doanh của công ty TNHH Nội Thất Gia Việt ...... 27 2.1.2.1 Sản phẩm và Thị Trường ..................................................................... 27 2.1.2.2 Kết quả sản xuất kinh doanh .............................................................. 28 2.1.2.3 Nguồn nguyên liệu ............................................................................. 30 2.1.2.4 Quy trình sản xuất ( Chuỗi giá trị ) ..................................................... 31 2.2 Thực trạng năng lực cạnh tranh của Công ty TNHH nội thất Gia Việt ............ 33
2.2.1 Tác động của nhân tố bên ngoài ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của công ty Gia Việt .................................................................................................. 34 2.2.1.1 Tác động của nhân tố vĩ mô tác động đến năng lực cạnh tranh .......... 34 2.2.1.2 Tác động của nhân tố vi mô tác động đến năng lực cạnh tranh .......... 35 2.2.1.3 Đánh giá điểm mạnh điểm yếu của các yếu tố vi mô tác động đến năng lực cạnh tranh của Gia Việt. ................................................................... 39 2.2.2Tác động của các nhân tố bên trong hưởng đến năng lực cạnh tranh của công ty Gia Việt .................................................................................................. 39 2.2.2.1 Nguồn nhân lực ................................................................................... 39 2.2.2.2 Năng lực tài chính ............................................................................... 41 2.2.2.3 Hoạt động quản trị............................................................................... 42 2.2.2.4 Marketing ............................................................................................ 42 2.2.2.5 Sản xuất và vận hành .......................................................................... 43 2.2.2.6 Công nghệ và hệ thống thông tin ........................................................ 44 2.2.2.7 Chất lượng sản phẩm........................................................................... 44 2.2.2.7 Năng lực lãnh đạo và quản lý .............................................................. 45 2.2.2.8 Đánh giá điểm mạnh điểm yếu của các yếu tố bên trong tác động đến năng lực cạnh tranh của công ty Gia Việt ....................................................... 45 2.3 Một số chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh của công ty ................................ 46 2.3.1 Chỉ tiêu định lượng ........................................................................................ 46 2.3.1.1 Thị phần tuyệt đối ............................................................................... 46 2.3.1.1 Lợi nhuận qua các năm ....................................................................... 47 2.3.1.1 Năng suất lao động .............................................................................. 47 2.3.2 Chỉ tiêu định tính ............................................................................................ 48 2.3.2.1 Uy tín, thương hiệu ............................................................................. 48 2.3.2.2 Kinh nghiệm ........................................................................................ 48 2.4 Đáng giá hoạt động nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty TNHH Nội Thất Gia Việt ........................................................................................................... 48 2.4.1 Những ưu điểm trong hoạt động nâng cao năng lực cạnh tranh ................ 49
2.4.2 Những điểm còn hạn chế trong hoạt động nâng cao năng lực cạnh tranh . 49 Kết luận chương 2 ................................................................................................... 56 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÔNG TY TNHH NỘI THẤT GIA VIỆT .............................................................................. 57 4.1 Định hướng phát triển của Công ty TNHH Nội Thất Gia Việt ......................... 57 4.2 Mục tiêu phát triển của Công ty TNHH Nội Thất Gia Việt .............................. 57 4.3 Định hướng nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty TNHH Nội Thất Gia Việt .......................................................................................................................... 58 4.4 Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty TNHH Nội Thất Gia Việt đến năm 2020 .................................................................................................. 59 4.4.1 Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Gia Việt thông qua tác động đến các yếu tố bên ngoài ..................................................................................... 59 4.4.1.1 Giải pháp chăm sóc khách hàng bằng các sản phẩm dịch vụ của Gia Việt .................................................................................................................. 59 4.4.1.2 Giải pháp thực hiện chiến lược nâng cao sức mạnh nhà cung ứng ..... 61 4.4.1.3 Giải pháp hạn chế sự đe dọa của những đối thủ mới .......................... 62 4.4.1.4 Giải pháp nhằm hạn chế sự ganh đua giữa những đối thủ cạnh tranh 63 4.4.1.5 Giải pháp hạn chế sự đe dọa từ sự thay thế của các đối thủ mới ........ 64 4.4.2Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Gia Việt thông qua tác động đến các yếu tố bên trong...................................................................................... 65 4.4.2.1 Giải pháp về tài chính ......................................................................... 65 4.4.2.2 Giải pháp hoàn thiện chính sách hành chính – nhân sự ...................... 66 4.4.2.3 Giải pháp về marketing ....................................................................... 69 4.4.2.4 Giải pháp về hệ thống công nghệ, thông tin ....................................... 70 4.4.2.5 Giải pháp phát triển sản phẩm............................................................. 72 4.4.2.6 Giải pháp về sản xuất vận hành .......................................................... 73 4.4.2.7 Giải pháp nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý & nâng cao chất lượng hoạt động quản trị ................................................................................. 75
4.5 Một số kiến nghị đối với nhà nước và đối với Công ty TNHH Nội Thất Gia Việt .......................................................................................................................... 77 4.5.1 Kiến nghị đối với nhà nước ........................................................................ 77 4.5.2 Kiến nghị đối với công ty........................................................................... 77 Kết Luận chương 3 .................................................................................................. 82 KẾT LUẬN ................................................................................................................. 83 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................... 84
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Kết quả sản xuất kinh doanh năm 2011, 2012 và 2013 .............................. 28 Bảng2.2:Mộtsốnhàcungcấpgỗcủa Gia Việt ................................................................. 31 Bảng 2.5: Tỉ lệ về giới tính của nhân viên Công ty Gia Việt ..................................... 40 Bảng 2.6: Tỉ lệ về trình độ của nhân viên Công ty Gia Việt ....................................... 40 Bảng 2.3: Khả năng thanh toán của Gia Việt từ năm 2011 đến năm 2013 ................. 41 Bảng 2.4: Khả năng sinh lời của Gia Việt từ năm 2011 đến năm 2013 ..................... 42
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình 2.1 Sơ đồ tổ chức công ty Gia Việt .................................................................... 26 Hình 2.2: Chuỗi giá trị sản xuất đồ gỗ Công ty Gia Việt ............................................ 32 Hình 2.3: Quy trình sản xuất đồ gỗ công ty Gia Việt ................................................. 32 Hình 2.4: Biểu đồ thể hiện doanh thu – lợi nhuận của Gia Việt từ 2011-2013 .......... 47
DANH MỤC PHỤ LỤC PHỤ LỤC 1:Quy Định Về Trách Nhiệm Và Quyền Hạn Của Các Cá Nhân, Bộ Phận Công Ty TNHH Nội Thất Gia Việt ................................................................... 86
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ASEAN Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á EU Liên minh các nước Châu Âu. WTO Tổ chức thương mại thế giới NLCT Năng lực cạnh tranh GIA VIỆT Công ty TNHH Nội Thất Gia Việt CNTT Công nghệ thông tin
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề tài Trong xu thế toàn cầu hóa như hiện nay, biểu hiện bằng sự ra đời của các liên kết khu vực và quốc tế như: ASEAN, EU.WTO…Các doanh nghiệp đang đứng trước những cơ hội lớn để xây dựng, phát triển lên một tầm cao mới và cũng phải đối mặt với những thách thức, nguy cơ tiềm ẩn to lớn. Thách thức lớn nhất hiện nay là chúng ta đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng kinh tế, khủng hoảng tài chính toàn cầu kéo dài từ năm 2011 đến nay. Lịch sử kinh tế thị trường cũng đã cho thấy cạnh tranh là một tất yếu khách quan, một động lực của tăng trưởng kinh tế. Tham gia cạnh tranh và thắng lợi trong cạnh tranh, mỗi doanh nghiệp có thể khẳng định vị trí của mình trên thị trường. Bởi vậy nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam nói chung và Công ty TNHH Nội Thất Gia Việt nói chung nói riêng đang là vấn đề được quan tâm hàng đầu. Bản thân tác giả hiện đang phụ trách mảng tài chính tại Công ty TNHH Nội Thất Gia Việt. Xuất phát từ thực tế muốn hiểu rõ hơn về điểm mạnh, điểm yếu và các yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực cạnh tranh của đơn vị mình công tác, từ đó mong muốn có thể đóng góp một số ý kiến giúp Công ty nâng cao được năng lực cạnh tranh, vượt qua được khó khăn trước mắt, ngày càng phát triển hơn nữa đạt được mục tiêu đã đề ra trong hoàn cảnh mới, tôi đã chọn đề tài: “ Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cho Công ty TNHH Nội Thất Gia Việt đến năm 2020 ”. 2. Mục tiêu nghiên cứu Nghiên cứu các lý thuyết để tìm ra các yếu tố tác động đến năng lực cạnh tranh của một doanh nghiệp. Phân tích, đánh giá thực trạng sản xuất kinh doanh hiện tại của Gia Việt và những yếu tố tác động đến năng lực cạnh tranh của Công ty. Trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty, giúp công ty thích ứng tốt với những biến động ngày càng phức tạp của môi trường kinh doanh.
2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu Năng lực cạnh tranh nội tại của Công ty TNHH Nội Thất Gia Việt, một Công ty chuyên kinh doanh các sản phẩm đồ gỗ nội thất có trụ sở đặt tại quận Gò vấp, Thành Phố Hồ Chí Minh. 3.2 Phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu tại Công ty TNHH Nội Thất Gia Việt đến năm 2020 4. Phương pháp nghiên cứu Đề tài được thực hiện bằng phương pháp định tính.Sử dụng phương pháp thống kê, thu thập dữ liệu, nghiên cứu tài liệu, nghiên cứu hệ thống, dự báo. Sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu , trong đó chủ yếu là phương pháp thu thập , phân tích , kết hợp khái quát hóa . Trao đổi, lấy ý kiến chuyên gia về các yếu tố chủ yếu môi trường bên trong , yếu tố bên ngoài có ảnh hưởng tới năng lực cạnh tranh trong hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty 5. Đóng góp của luận văn Luận văn có những đóng góp sau: • Đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của Công Ty TNHH Nội Thất Gia Việt • Giúp Ban lãnh đạo Công ty nhận diện được những điểm mạnh, yếu trong việc cạnh tranh với các đối thủ , những giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp , từ đó có những quyết định đúng đắn tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh ngày càng tốt hơn , hiệu quả cao hơn. 6. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn bao gồm 3 chương sau : • Chương 1 : Cơ sở lý luận về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp • Chương 2 : Thực trạng về năng lực cạnh tranh của Công Ty TNHH Nội Thất Gia Việt • Chương 3: Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Công Ty TNHH Nội Thất Gia Việt đến năm 2020
3 CHƯƠNG 1:CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP 1.1 Các khái niệm Trong mục này, người đọc sẽ có được các khái niệm cơ bản về: cạnh trạnh, năng lực cạnh trạnh và NLCT của doanh nghiệp 1.1.1 Cạnh tranh và phân loại cạnh tranh 1.1.1.1 Khái niệm cạnh tranh Khái niệm cạnh tranh xuất hiện trong quá trình hình thành và phát triển của sản xuất và trao đổi hàng hoá. Đã có nhiều quan điểm khác nhau về cạnh tranh và cho đến nay vẫn chưa có một khái niệm thống nhất về cạnh tranh. Ở mỗi lĩnh vực, mỗi thời kỳ có những quan điểm khác nhau về cạnh tranh. Theo Từ điển Bách Khoa Việt Nam, cạnh tranh được định nghĩa là hoạt động ganh đua giữa những người sản xuất hàng hóa, giữa các thương nhân, các nhà kinh doanh bị chi phối bởi quan hệ cung cầu, nhằm giành được các điều kiện sản xuất, tiêu thụ và thị trường có lợi nhất. Theo hai nhà kinh tế Mỹ là PA Samuelson & W. Nordhaus, thì cạnh tranh là sự kình địch giữa các doanh nghiệp cạnh tranh với nhau để giành khách hàng hoặc thị trường. Ngày nay, hầu hết các nước trên thế giới đều thừa nhận cạnh tranh và coi cạnh tranh là một trong những đặc trưng cơ bản và là động lực của sự phát Theo từ điển kinh tế thì cạnh tranh được hiểu là quá trình ganh đua hoặc tranh giành giữa ít nhất hai đối thủ nhằm có được cho mình những nguồn lực hoặc lợi thế về sản phẩm hoặc khách hàng, hoặc đạt được những lợi ích tối đa. Trong hoạt động kinh tế, đó là sự gạnh đua giữa các chủ thể kinh tế nhằm giành lấy những vị thế tương đối trong sản xuất, tiêu thụ hay tiêu dùng hàng hóa để thu được cho mình nhiều lợi ích nhất. Theo Michael Porter thì: Cạnh tranh là giành lấy thị phận. Bản chất của canh trạnh là tìm kiếm lợi nhuận, là khoản lợi nhuận cạo hon mức lợi nhuận trung bình mà doạnh nghiệp đang có. Kết quả quá trình cạnh trạnh là sự bình quân hóa lợi nhuận trong ngành theo chiều hưóng cải thiện sâu đẫn đến hệ quả giá cả có thể giảm đi (1980).
4 Như vậy, khái niệm cạnh tranh có thể hiểu là quan hệ kinh tế mà ở đó các chủ thể kinh tế ganh đua nhau, tìm mọi biện pháp cả nghệ thuật lẫn thủ đoạn để đạt mục tiêu kinh tế của mình, thông thường là chiếm lĩnh thị trường, giành lấy khách hàng cũng như các điều kiện sản xuất, thị trường có lợi nhất. Mục đích cuối cùng của chủ thể kinh tế trong quá trình cạnh tranh là tối đa hóa lợi ích. Đối với người sản xuất kinh doanh là lợi nhuận, đối với người tiêu dùng là lợi ích tiêu dùng và sự tiện lợi. 1.1.1.2 Phân loại cạnh tranh Có nhiều tiêu thức phân loại cạnh tranh, trong đó cách phân loại cơ bản là: cạnh tranh trong phạm vi ngành kinh tế bao gồm cạnh tranh trong nội bộ ngành và cạnh tranh giữa các ngành, cạnh tranh giữa bên mua và cạnh tranh giữa bên bán, cạnh tranh giá cả và cạnh tranh phi giá cả…. Cạnh tranh trong nội bộ ngành là cạnh tranh giữa các doanh nghiệp cùng sản xuất kinh doanh một loại hàng hoá, dịch vụ. Cạnh tranh trong nội bộ ngành là cuộc cạnh tranh tất yếu xảy ra, tất cả đều nhằm mục tiêu cao nhất là lợi nhuận của doanh nghiệp. Cạnh tranh giữa các ngành là cạnh tranh giữa các chủ doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh hàng hóa dịch vụ trong các ngành kinh tế khác nhau nhằm mục tiêu lợi nhuận, vị thế, an toàn. Cạnh tranh giữa các ngành tạo ra xu hướng di chuyển của vốn đầu tư sang các ngành thu được lợi nhuận cao hơn và sẽ dẫn tới hình thành tỷ suất lợi nhuận bình quân. Cạnh tranh giữa người sản xuất, doanh nghiệp sản xuất với nhau: Đây là hình thức phổ biến nhất của cạnh tranh. Theo hình thức này, các nhà sản xuất đấu tranh với nhau để giành chỗ đứng trên thị trường(thị phần, kênh phân phối…) để có thể đạt được các mục tiên ngắn hạn của mình và qua đó đảm bảo sự phát triển ổn định và bền vững. Cạnh tranh giữa người mua với nhau: Người mua ở đây không chỉ là người tiêu dùng mà còn bao gồm cả các nhà sản xuất. Theo hình thức này, những người mua, doanh nghiệp sẽ đấu tranh với nhau để có thể tiếp cận được nguồn hàng ổn định về số lượng và chất lượng với mức giá thấp nhất. Cường độ của hình thức cạnh
5 tranh này phụ thuộc nhiều vào mối quan hệ cung cầu và sẽ tăng cao khi cầu lớn hơn cung. Hình thức này phổ biến trong những ngành kinh doanh mang tính mùa vụ khi vào thời vụ tiêu dùng. Cạnh tranh giữa người mua/ doanh nghiệp mua với người bán/ doanh nghiệp bán: Hình thức cạnh tranh này luôn xảy ra trong các hoạt động kinh tế. Theo đó, người mua luôn tìm mọi cách để mua được sản phẩm và dịch vụ tại mức giá thấp nhất với chất lượng, số lượng chủng loại và điều kiện giao hàng thuận lợi nhất khi người bán lại mong muốn ngược lại. Lợi thế cạnh tranh trong trường hợp này phụ thuộc rất nhiều vào mối quan hệ cung cầu, số lượng các chủ thể tham gia trên giao dịch cũng như mức độ quan trọng của sản phẩm, dịch vụ đối với người mua. Xét theo mức độ cạnh tranh: Cạnh tranh hoàn hảo là thị trường mà ở đó có rất nhiều người bán sản phẩm tương tự nhau về chất lượng, mẫu mã, chủng loại…. Giá cả sản phẩm là do cung cầu trên thị trường quyết định. Các doanh nghiệp được tự do ra nhập hoặc rút lui khỏi thị trường. Trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo, các doanh nghiệp tham gia kinh doanh muốn thu được lợi nhuận tối đa phải tìm mọi biện pháp giảm chi phí đầu vào, cải tiến công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm phù hợp với nhu cầu của người tiêu dùng. Trong cạnh tranh không hoàn hảo, sức mạnh thị trường thuộc về một số doanh nghiệp sản xuất kinh doanh lớn. Các doanh nghiệp trên thị trường này kinh doanh những loại hàng hóa, dịch vụ khác nhau. Sự khác biệt giữa những loại hàng hóa, dịch vụ này thể hiện ở nhãn hiệu hàng hoá. Có những loại hàng hóa, dịch vụ chất lượng như nhau song sự lựa chọn của người tiêu dùng lại căn cứ vào uy tín, nhãn hiệu sản phẩm. Hình thức của cạnh tranh không hoàn hảo đó là hình thức cạnh tranh mang tính độc quyền. 1.1.2 Khái niệm năng lực cạnh tranh, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp 1.1.2.1 Năng lực cạnh tranh Có nhiều cách tiếp cận khác nhau đối với năng lực cạnh tranh: Năng lực cạnh tranh là năng lực của một doanh nghiệp, hoặc một ngành, một quốc gia không bị doanh nghiệp khác, ngành khác hoặc nước khác đánh bại về năng lực kinh tế.
6 Hoặc theo từ điển thuật ngữ kinh tế học, năng lực canh tranh là khả năng giành thắng lợi trong cuộc cạnh tranh của những hàng hóa cùng loại trong cùng một thị trường tiêu thụ. Trong diễn đàn cao cấp về cạnh tranh công nghiệp (HLFIC) của tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) lại cho rằng năng lực canh tranh là khả năng của các doanh nghiệp, các ngành, quốc gia trong việc tạo ra thu nhập cao hơn và mức độ sử dụng lao động cao hơn, trong khi vẫn đối mặt với cạnh tranh quốc tế. Năng lực cạnh tranh có bốn cấp độ khác nhạu: cấp quốc gia, cấp ngành, cấp doạnh nghiệp và năng lực cạnh tranh của sản phẩm hàng hoá. . Giữa chúng có mối tương quan mật thiết với nhau, phụ thuộc lẫn nhau. NLCT của doanh nghiệp bị hạn chế khi NLCT cấp quốc gia và của sản phẩm doanh nghiệp đó đều thấp. Do đó, trước khi đề cập đến NLCT của doanh nghiệp. chúng ta cần đề cập sơ lược đến NLCT cấp quốc gia và của ngành. Năng lực cạnh tranh cấp quốc gia: Đứng ở góc độ vĩ mô, NLCT của một quốc giạ là khả năng nền kinh tế quốc dân đạt được và duy trì mức tăng trưởng cao trên cơ sở các chính sách, thể chế bền vững tương đối và các đặc trưng kinh tế khác, theo Diễn đàn kinh tế thếgiới (WEF) (1997). Năng lực cạnh tranh cấp ngành, theo diễn đàn cao cấp về cạnh tranh công nghiệp (HLFIC) của tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế OECD, NLCT của ngành là khả năng của ngành trong việc tạo ra thu nhập cao hơn và mức độ sử dụng lao động cao hơn, trong khi vẫn phải đối mặt với cạnh tranh quốc tế. Năng lực kinh doanh của ngành còn thể hiện ở thị phần, cơ cấu và năng lực cạnh tranh nội bộ ngành, các ngành công nghiệp phụ trợ và sự kết hợp các yếu tố đó với nhau Năng lực cạnh tranh cấp độ doanh nghiệp: Được thể hiện ở chiến lược kinh doanh thích hợp và hiệu quả kinh doanh từ khâu nắm bắt thông tin đến khâu tổ chức sản xuất; từ đổi mới công nghệ đến phương pháp quản lý, phục vụ; từ đổi mới mặt hàng, các loại hình dịch vụ đến công việc tiếp thị quảng cáo.
7 1.1.2.2 Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là khả năng doanh nghiệp tạo ra được lợi thế canh tranh, có khả năng tạo ra năng suất và chất lượng cao hơn đối thủ canh tranh, chiếm lĩnh thị phần lớn, tạo ra thu nhập cao và phát triển bền vững. Năng lực cạnh tranh là khả năng tồn tại trong kinh doanh và đạt được một số kết quả mong muốn dưới dạng lợi nhuận, giá cả, lợi tức hoặc chất lượng các sản phẩm cũng như năng lực của nó để khai thác các cơ hội thị trường hiện tai và làm nảy sinh thị trường mới. Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là thể hiện thực lực và lợi thế của doanh nghiệp so với đối thủ cạnh tranh trong việc thõa mãn tốt nhất các đòi hỏi của khách hàng để thu lợi nhuận ngày càng cao. Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp được xác định dựa vào các ưu thế cạnh tranh của nó. Ưu thế là thế mạnh bao gồm những đặc tính hoặc những thông số của sản phẩm nhờ đó sản phẩm có được sự ưu việt vượt trội hơn so với các sản phẩm của đối thủ cạnh tranh trực tiếp. Không một doanh nghiệp nào có khả năng thỏa mãn đầy đủ tất cả những yêu cầu của khách hàng.Thường thì doanh nghiệp có lợi thế về mặt này và hạn chế về mặt khác.Vấn đề cơ bản là doanh nghiệp phải nhận biết được điều này và cố gắng phát huy tốt những điểm mạnh mà mình đang có để đáp ứng tốt nhất những đòi hỏi của khách hàng.Các doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh ở những ngành, lĩnh vực khác nhau có các yếu tố đánh giá năng lực cạnh tranh khác nhau. Mặc dù vậy vẫn có thể tổng hợp được các yếu tố đánh giá được năng lực cạnh trah của một doanh nghiệo ao gồm: Giá cả sản phẩm và dịch vụ, chất lượng sản phẩm và bao gói, kênh phân phối sản phẩm và dịch vụ bán hàng, thông tin và xúc tiến thương mại, năng lực nghiên cứu và phát triển, thương hiệu và uy tín của doanh nghiệp, trình độ lao động, thụ phần sản phẩm doanh nghiệp và tốc độ trăng trưởng thị phần, vị thế tài chính, năng lực tổ chức và quản trị doanh nghiệp.
8 Nâng cao năng lực cạnh tranh là vấn đề sống còn của mỗi doanh nghiệp trong quá trình tồn tại và phát triển của mình.Nhất là trong thời kỳ hội nhập như hiện nay, các doanh nghiệp phải hiểu rõ các yêu cầu của thị trường, thông qua phương pháp so sánh trực tiếp các yếu tố từ đó đánh giá được hiện trạng của doanh nghiệp và đề ra các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. 1.1.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh Các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp bao gồm các yếu tố bên ngoài doanh nghiệp: môi trường vĩ mô, môi trường vi mô và yếu tố bên trong doanh nghiệp. 1.1.3.1 Môi trường vĩ mô Việc xác định, tìm hiểu thông tin về các yếu tố thuộc môi trường vĩ mô giúp doanh nghiệp tìm ra câu trả lời cho câu hỏi: Doanh nghiệp đang phải đối phó với vấn đề gì? Trong môi trường vĩ mô có 5 yếu tố quan trọng có tác động tới năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Đó là: • Các yếu tố kinh tế: Yếu tố này rất quan trọng, bao trùm và ảnh hưởng đến mọi mặt hoạt động sản xuất kinh doanh của một doanh nghiệp, bao gồm: tỉ lệ tăng trưởng quốc gia, các chính sách tài khóa của nhà nước, các chính sách về thuế, lãi suất ngân hàng, tỷ lệ lạm phát, chu kì kinh tế, cán cân thanh toán, chình sách tiền tệ, tỷ lệ thất nghiệp, tổng thu nhập quốc dân… Mỗi nhân tố trên đều có thể là cơ hội của doanh nghiệp, đồng thời cũng có thể là mối đe dọa của doanh nghiệp đó. Do đó việc phát hiện và phân tích các yếu tố này giúp các nhà quản lý, nhà lãnh đạo các doanh nghiệp dự báo được những xu thế của sự biến đổi của môi trường vĩ mô trong tương lai để có sự điều chỉnh thích hợp và kịp thời cho các chiến lược sản xuất kinh doanh của mình. • Các yếu tố về chính trị, pháp luật Là các chính sách , quy chế, định chế, luật lệ, thủ tục hành chính, hệ thống các văn bản pháp luật,… do chính phủ đề ra
9 • Các yếu tố về xã hội Đây chính là những nhân tố chính trong việc hình thành thị trường sản phầm, dịch vụ.Các yếu tố này có tính biến đổi chậm nên dễ bị các doanh nghiệp lãng quên khi xác định các vấn đề chiến lược, trong một số trường hợp có thể đưa doanh nghiệp đi đến những thất bại nặng nề. Các yếu tố này bao gồm : tỷ lệ gia tăng dân số , cơ cấu dân cư về độ tuổi, giới tính , những chuẩn mực đạo đức, các phong tục tập quán, các giá trị văn hoá của quốc gia, địa phương mà doanh nghiệp đó đặt tại… • Các yếu tố về tự nhiên: Các yếu tố này bao gồm: khí hậu, đất đai, tài nguyên thiên nhiên, nguồn năng lượng, môi trường tự nhiên của quốc gia, địa phương… • Các yếu tố về công nghệ: Như: chu kỳ sống của sản phẩm, vòng đời công nghệ, sự tiến bộ trong công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, công nghệ siêu dẫn… 1.1.3.2 Môi trường vi mô Môi trường vi mô có tác động trực tiếp đên hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Nó quyết định tính chất cũng như mức độ cạnh tranh của doanh nghiệp trong một ngành, một lĩnh vực hoạt động.Việc xác định được ảnh hưởng của môi trường vi mô đến hoạt động của doanh nghiệp cũng đồng thời là tìm ra cơ hội cũng như thách thức của môi trường này tới doanh nghiệp. Các yếu tố tác động mà ta cần xác định bao gồm: • Nhà cung ứng: Đó chính là áp lực đầu vào, để tiến hành kinh doanh, doanh nghiệp luôn phải cần đến nguyên vật liệu, dịch vụ từ các nhà cung ứng khác. Do đó luôn phải chịu áp lực đàm phán từ phía nhà cung ứng. Số lượng và quy mô nhà cung ứng trên thị trường sẽ quyết định đến áp lực cạnh tranh, quyền lực đàm phán của họ đối với ngành, ảnh hưởng đến toàn bộ hoạt động sản xuất kinh doanh của ngành.Nhà cung ứng sẽ gây áp lực nhất định nếu họ có quy mô và sở hữu các nguồn lực quý hiếm.