Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp nguồn vốn nhỏ cho người nghèo ở thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:74

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là đánh giá tình hình xoá đói giảm nghèo hiện nay; giải pháp hiệu quả của tín dụng nhỏ cho người nghèo, hộ nghèo; gợi ý các chính sách nhằm tạo điều kiện cho tài chính vi mô hoạt động tốt hơn, tác động giảm nghèo nhanh hơn. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp nguồn vốn nhỏ cho người nghèo ở thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM NGÔ NGỌC TẤN GIẢI PHÁP NGUỒN VỐN NHỎ CHO NGƯỜI NGHÈO Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2006
-1– MUÏC LUÏC trang Mở đầu 1 Chöông 1: Toång quan veà ngheøo vaø ngöôøi ngheøo trong xaõ hoäi 1.1/Nhöõng lyù do nghieân cöùu veà ngheøo 4 1.2/ Moät soá quan ñieåm veà ngöôøi ngheøo 5 1.2.1/ Ngheøo tuyeät ñoái 5 1.2.2/ Ngheøo töông ñoái 7 1.2.3/ Caùch nhìn nhaän cuûa chính ngöôøi ngheøo 8 1.3/ Nguyeân nhaân cuûa ngheøo 9 1.3.1/ Nguyeân nhaân chung treân theá giôùi 9 1.3.2/ Nguyeân nhaân ôû Vieät Nam 10 1.4/ Thöïc traïng cuûa ngheøo 11 1.4.1/ Ngheøo treân theá giôùi 11 1.4.2/ Ngheøo ôû Vieät Nam 14 1.5/ Caùc chính saùch giaûm ngheøo 19 1.5.1/ Traùch nhieäm cuûa xaõ hoäi 19 1.5.2/ Muïc tieâu phaùt trieån kinh teá toaøn caàu 19 1.5.3/ Quan ñieåm cuûa Ñaûng, nhaø nöôùc Vieät Nam 20 1.6/ Moái quan heä cuûa ngheøo vaø tín duïng 21 1.6.1/Moái quan heä cuûa tín duïng vaø voøng luaån quaån cuûa ngheøo 21 1.6.2/ kinh nghieäm moät soá toå chöùc nöôùc ngoaøi 23 Chöông 2 : Thöïc traïng ngheøo vaø ngöôøi ngheøo ôû TP Hoà Chí Minh 2.1/ Chuaån ngheøo 27 2.1.1/ Hình thaønh chuaån ngheøo 27 2.1.2/ Chuaån ngheøo ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh 28 2.2/ Tình hình chung 29 2.2.1/ Danh saùch hoä ngheøo theo tieâu chí môùi. 29 2.2.2/ Ñaëc ñieåm cuûa hoä ngheøo 30 2.2.3/ Nguyeân nhaân cuûa ngheøo 32 2.2.4/ Nhöõng khoù khaên thaùch thöùc 32 2.3/ Xu höôùng ngheøo 33
-2– 2.4/ Thöïc traïng nguoàn voán nhoû cho ngöôøi ngheøo 34 2.4.1/ Thöïc traïng caùc chính saùch cuûa TP Hoà Chí Minh ñoái vôùi ngöôøi ngheøo. 34 2.4.2/ Heä quaû cuûa vieäc tieáp caän nguoàn voán khoâng chính thöùc 37 2.4.3/ Quan ñieåm veà nguoàn voán nhoû 38 2.5/ Ñaùnh giaù thöïc traïng veà nguoàn voán nhoû cho ngöôøi ngheøo taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 40 2.5.1/ Öu ñieåm 40 2.5.2/ Khoù khaên toàn taïi 43 2.5.3/ Nguyeân nhaân 44 Chöông 3 : Giaûi phaùp nguồn vốn nhỏ cho người ngheøo tại thaønh phố Hồ Chí Minh 3.1/ Quan ñieåm xaây döïng giaûi phaùp giaûm ngheøo ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh 47 3.1.1/ Muïc tieâu giaûm ngheøo 47 3.1.2/ Quan ñieåm xaây döïng giaûm ngheøo 48 3.1.3/ Keá hoaïch trieån khai 49 3.2/ Giaûi phaùp nguoàn voán nhoû cho ngöôøi ngheøo ôû TP Hoà Chí Minh 50 3.2.1/ Giaûi phaùp nguoàn voán vó moâ 50 3.2.2/ Giaûi phaùp nguoàn voán vi moâ 56 3.3/ Giaûi phaùp phaùt trieån hoaït ñoäng caùc toå chöùc tín duïng nhoû 62 3.3.1/ Phaùt trieån caùc toå chöùc hieän haønh 62 3.3.2/ Môû roäng chöông trình tín duïng tieát kieäm 65 3.3.3/ Xaây döïng naêng löïc cho khu vöïc taøi chính baùn chính thöùc 65 3.4/ Caùc giaûi phaùp hoã trôï khaùc giuùp giaûm ngheøo 65 3.4.1/ Höôùng nghieäp ñaøo taïo giaûi quyeát vieäc laøm 65 3.4.2/ Hoã trôï chính saùch öu ñaõi xaõ hoäi 66 3.4.3/ Ñaàu tö cô sôû haï taàng caùc xaõ ngheøo troïng ñieåm 67 3.5/ Kieán nghò 68 Keát luaän 71 Taøi lieäu tham khaûo 72
-3– Mở đầu 1/ Đặt vấn đề Xaây döïng moät xaõ hoäi khoâng coù ngöôøi ngheøo laø ñieàu maø caùc toå chöùc, caùc nhaø laøm chính saùch luoân luoân quan taâm. Trong tuyeân boá Thieân nieân kyû cuûa Lieân hieäp quoác, keâu goïi xaây döïng moät xaõ hoäi hoaø ñoàng vaø thònh vöôïng döïa treân caùc giaù trò: töï do, bình ñaúng, ñoaøn keát, khoan dung vaø toân troïng thieân nhieân. Quan nieäm töï do ôû ñaây khoâng boù heïp trong phaïm vi thoaùt khoûi tình traïng ngheøo ñoùi maø treân cô sôû ghi nhaän raèng, con ngöôøi moät khi coøn phaûi ñaáu tranh cho söï sinh toàn thì khoâng bao giôø coù bình ñaúng vaø töï do. Chuû Tòch Hoà Chí Minh khi sinh thôøi ñaõ töøng mô öôùc veà moät nöôùc Vieät Nam khoâng coøn bò ngheøo ñoùi.Theá heä cuûa chuùng ta coù theå thöïc hieän ñöôïc öôùc mô ñoù cuûa ngöôøi, ñoàng thôøi ñaït ñöôïc muïc tieâu phaùt trieån thieân nieân kyû. Chuùng ta coù coâng ngheä, tri thöùc vaø nguoàn löïc ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu to lôùn ñoù. Taát caû nhöõng gì chuùng ta caàn, laø yù chí vaø loøng quyeát taâm phaán ñaáu cho moät xaõ hoäi khoâng coù ngöôøi ngheøo. Thaønh coâng cuûa Vieät Nam trong lónh vöïc xoaù ñoùi giaûm ngheøo thöôøng ñöôïc coi nhö laø, moät ví duï ñieån hình cho thaáy, nhöõng gì chuùng ta coù theå ñaït ñöôïc tuy chæ trong moät thôøi gian ngaén. Tyû leä ngöôøi ngheøo ôû Vieät Nam vôùi con soá öôùc tính laø 58% naêm 1993 ñaõ giaûm xuoáng coøn 24% naêm 2004. Nhö vaäy xeùt veà trung bình quoác gia thì Vieät Nam ñaõ ñaït ñöôïc Muïc tieâu thieân nieân kyû (MDG) laø giaûm moät nöõa tyû leä ngöôøi daân soáng trong caûnh ngheøo cuøng cöïc. Song vieäc ñaït ñöôïc muïc tieâu khoâng coù nghóa Vieät Nam ñaõ hoaøn thaønh coâng vieäc cuûa mình. Hieän nay coøn gaàn 33 trieäu ngöôì daân Vieät Nam vaãn soáng vôùi möùc thu nhaäp vöøa treân chuaån ngheøo. Nhö vaäy cöù 10 ngöôøi daân Vieät nam thì 4 ngöôøi coù nguy cô bò taùi ngheøo sau moät cuù soác veà kinh teá hay moät traän thieân tai. Nhöõng côn baûo lieân tieáp (chanchu, Durian, Utor, … ) trong naêm 2006 vöøa qua nhaéc nhôû chuùng ta raèng, nhöõng bieán coá baát ngôø coù theå nhanh choùng ñaûo ngöôïc nhöõng keát quaû maø chuùng ta thu ñöôïc sau bao nhieâu naêm lao ñoäng vaát vaû cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo, caän ngheøo vaø cuûa taát caû nguoàn löïc xaõ hoäi, trong vieäc giuùp ñôõ ñeå vöôït qua nhöõng khoù khaên do caùc bieán coá baát ngôø gaây ra.
-4– Taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh, laø moät thaønh phoá naêng ñoäng phaùt trieån, tuy nhieân moät boä phaän ngöôøi ngheøo, caû nhöõng ngöôøi ñòa phöông hay do nhaäp cö cuõng laø moái quan taâm cuûa nhöõng nhaø laøm chính saùch. Theo tieâu chí môùi (2004-2010) thì coù 7,99% hoä ngheøo, coù 92.193 hoä coù thu nhaäp döôùi 6 trieäu ñoàng/ngöôøi/naêm15. Chuùng ta caàn laøm gì ñeå thaønh phoá chuùng ta khoâng coøn hoä ngheøo ñeán naêm 2010 laø moät caâu hoûi caàn coù raát nhieàu giaûi phaùp toång hôïp môùi coù theå giaûi quyeát ñöôïc. 2/ Muïc tieâu cuûa ñeà taøi -Ñaùnh giaù tình hình xoaù ñoùi giaûm ngheøo hieän nay -Giaûi phaùp hieäu quaû cuûa tín duïng nhoû cho ngöôøi ngheøo, hoä ngheøo -Gôïi yù caùc chính saùch nhaèm taïo ñieàu kieän cho taøi chính vi moâ hoaït ñoäng toát hôn, taùc ñoäng giaûm ngheøo nhanh hôn 3/ Ñoái töôïng nghieân cöùu Phaïm vi nghieân cöùu treân ñòa baøn Thaønh Phoá Hoà Chí Minh. Ñaây laø nôi coù nguoàn voán ñaàu tö lôùn, phaùt trieån maïnh trong caû nöôùc, cuõng laø vuøng chòu aùp löïc lôùn cuûa quaù trình ñoâ thò, di daân lôùn nhaát trong nöôùc. Ñoái töôïng laø ngöôøi ngheøo, caùc toå chöùc taøi chính vi moâ ñang hoaït ñoäng taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh 4/ Phöông phaùp nghieân cöùu -Phöông phaùp chuyeân gia: Nghieân cöùu caùc quan ñieåm chính saùch caùc moâ hình xoaù ñoùi giaûm ngheøo. -Phöông phaùp thoáng keâ moâ taû keát hôïp vôùi so saùnh phaân tích tìm ra nhöõng maáu choát chính cuûa ngöôøi ngheøo, tìm ra giaûi phaùp toát hôn trong chính saùch giaûm ngheøo. 5/ YÙ nghóa cuûa ñeà taøi Giuùp caùc nhaø laøm chính saùch quan taâm hôn trong lónh vöïc cung caáp nguoàn voán nhoû cho ngöôøi ngheøo, moät coâng cuï hieäu quaû giuùp ngöôøi ngheøo vöôït ngheøo. Giuùp nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc giaûm ngheøo coù caùi nhìn bao quaùt hôn, coù chieàu saâu hôn trong coâng taùc tieáp caän vôùi ngöôøi ngheøo. Môû ra moät höôùng nghieân cöùu môùi veà moâ hình löôïng hoaù taùc ñoäng cuûa taøi chính vi moâ ñeán giaûm ngheøo taïi Vieät Nam. Moái quan heä giöõa taêng tröôûng vaø giaûm ngheøo, thoaùt ngheøo beàn vöõng thoâng qua ñaàu tö trong lónh vöïc giaùo duïc.
-5– Chöông 1: Toång quan veà ngheøo vaø ngöôøi ngheøo trong xaõ hoäi 1.1/ Nhöõng lyù do nghieân cöùu veà ngheøo Ñoùi ngheøo laø moät trong nhöõng vaán ñeà xaõ hoäi caáp baùch, mang tính toaøn caàu, giaûi quyeát vaán ñeà naøy khoâng nhöõng mang tính nhaân ñaïo maø coøn laø cô sôû ñaàu tieân ñeå giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà khaùc cuûa xaõ hoäi. Tại ñieàu 25 tuyeân ngoân theá giôùi veà quyeàn con ngöôøi taïi Ñaïi hoäi ñoàng Lieân Hôïp Quoác thoâng qua 10-12-1948 vieát :” Taát caû moïi ngöôøi ñeàu coù quyeàn coù möùc soáng ñuû ñeå baûo ñaûm söùc khoeû, söï sung tuùc cuûa mình vaø cuûa gia ñình, nhaát laø ñuû veà aên, maëc, choå ôû, chaêm soùc y teá cuõng nhö caùc dòch vuï xaõ hoäi caàn thieát; Moïi ngöôøi coù quyeàn ñöôïc an toaøn khi thaát nghieäp, bò beänh taät, maát khaû naêng lao ñoäng, goùa buïa, tuoåi giaø hay trong caùc tröôøng hôïp khaùc maát khaû naêng duy trì söï toàn taïi xuaát phaùt töø hoaøn caûnh vaø naèm ngoaøi yù muoán”, ñaây laø moät muïc tieâu ñaày tham voïng, maø cho ñeán nay muïc tieâu naøy coøn xa môùi thöïc hieän ñöôïc treân khaép theá giôùi. Trong soá 6 tyû daân treân haønh tinh chuùng ta, 3 tyû ngöôøi ñang soáng vôùi möùc döôùi 2 USD /ngaøy, 1,2 tyû ngöôøi ñang soáng döôùi möùc 1 USD/ngaøy. Trong 25 naêm tôùi, döï ñoaùn daân soá theá giôùi seõ taêng theâm 2 tyû ngöôøi, haàu heát trong soá naøy laø taïi caùc nöôùc ñang phaùt trieån, laø gaùnh naëng cuûa caùc nöôùc ngheøo.Trong saùu tyû ngöôøi hieän nay chæ coù ¼ coù theå ñöôïc höôûng caùc chöông trình baûo trôï xaõ hoäi, döôùi 5% coù theå töï ñoái phoù vôùi ruûi ro baèng cuûa caûi cuûa mình. Do ñoù cuõng deã hieåu khi Lieân Hieäp Quoác cho raèng ñoùng goùp cuûa moåi quoác gia vaøo chöông trình trôï giuùp ngöôøi ngheøo laø traùch nhieäm, löông tri cuûa nhaân loaïi. Vieät nam trong nhöõng naêm qua ñaït raát nhieàu thaønh töïu trong taêng tröôûng kinh teá cuûng nhö thaønh quaû trong coâng cuoäc giaûm ngheøo. Tuy vaäy,so vôùi chuaån ngheøo cuûa theá giôùi chuùng ta coøn coù raát nhieàu vaán ñeà phaûi quan taâm; moät laø cheânh leäch giaøu ngheøo ngaøy caøng gia taêng, giöõa 10% nhoùm giaøu nhaát vôùi 10% nhoùm giaøu nhaát laø 12.5 laàn naêm 2002 vaø taêng leân 13 laàn vaøo naêm 2004, trong khi naêm 1993
-6– chæ coù 4.3 laàn. hai laø Vieät Nam laø moät trong caùc quoác gia ngheøo, tình traïng ngheøo laïi caøng nghieâm troïng hôn, vôùi chuaån ngheøo môùi, 200.000ñ/ngöôøi/thaùng cho khu vöïc noâng thoân vaø 260.000ñ/ngöôøi/thaùng cho khu vöïc thaønh thò thì chuùng ta coù treân 4,6 trieäu hoä ngheøo. Chuaån naøy coøn thaáp hôn nhieàu so vôùi chuaån ngheøo treân theá giôùi laø 1 USD/ngöôøi/ngaøy; ba laø soá hoä naèm treân ngöôõng ngheøo raát nhieàu, nguy cô taùi ngheøo raát cao chæ caàn coù moät bieán coá thieân tai, dòch beänh,… Ñieàu naøy noùi leân tính thieáu beàn vöõng trong vöôït ngheøo, cuõng nhö caùc giaûi phaùp giaûm ngheøo caàn phaûi tieáp tuïc ñöôïc quan taâm caû nhöõng hoä ngheøo vaø vöøa vöôït ngheøo. 1.2/ Moät soá quan ñieåm veà ngöôøi ngheøo 1.2.1/ Ngheøo tuyeät ñoái Ngheøo ñoùi coù nhieàu maët, cho neân khoâng coù moät ñònh nghóa duy nhaát, maø tuyø thuoäc vaøo tình traïng thieáu thoán ôû nhieàu phöông dieän, veà thu nhaäp, ñieàu kieän sinh hoaït, moâi tröôøng soáng, thieáu taøi saûn, thieáu cô hoäi taïo thu nhaäp, deå bò toån thöông, ít ñöôïc ra quyeát ñònh, bò sæ nhuïc, khoâng ñöôïc toân troïng, sinh hoaït trong ñieàu kieän thieáu veä sinh, thieáu nöôùc saïch,… Moät khaùi nieäm maø caùc quoác gia trong khu vöïc Thaùi Bình Döông thoáng nhaát laø :”Ngheøo ñoùi laø tình traïng moät boä phaän daân cö khoâng coù khaû naêng thoaû maõn nhöõng nhu caàu cô baûn cuûa con ngöôøi maø nhöõng nhu caàu aáy phuï thuoäc vaøo trình ñoä phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi, phong tuïc taäp quaùn cuûa töøng vuøng maø nhöõng phong tuïc aáy ñöôïc xaõ hoäi thöøa nhaän.” 11 Theo oâng Robert McNamara, khi laøm giaùm ñoác ngaân haøng theá giôùi, ñaõ ñöa ra khaùi nieäm ngheøo tuyeät ñoái :” Ngheøo ôû möùc ñoä tuyeät ñoái… laø soáng ôû ranh giôùi ngoaøi cuøng cuûa toàn taïi. Nhöõng ngöôøi ngheøo tuyeät ñoái laø nhöõng ngöôøi phaûi ñaáu tranh ñeå sinh toàn trong caùc thieáu thoán toài teä vaø trong tình traïng boû beâ vaø maát phaåm caùch vöôït quaù söùc töôûng töôïng mang daáu aán cuûa caûnh ngoä may maén cuûa giôùi trí thöùc chuùng ta.” Ngaân haøng theá giôùi xem thu nhaäp 1 ñoâ la Myõ/ ngaøy theo söùc mua töông ñöông cuûa ñòa phöông so vôùi (ñoâ la theá giôùi) ñeå thoaû maõn nhu caàu soáng nhö laø
-7– chuaån toång quaùt cho naïn ngheøo tuyeät ñoái. Trong nhöõng böôùc sau ñoù caùc ranh giôùi ngheøo tuyeät ñoái (chuaån) cho töøng ñòa phöông hay töøng vuøng ñöôïc xaùc ñònh , töø 2 ñoâ la cho chaâu Myõ La Tinh vaø Carribean ñeán 4 ñoâ la cho nhöõng nöôùc Ñoâng AÂu vaø 14,4 ñoâ la cho nhöõng nöôùc coâng nghieäp13. Theo quyeát ñònh soá 143/2001/QÑ-TTg ngaøy 27 thaùng 9 naêm 2001 chuaån ngheøo giai ñoaïn 2001-2005 thì nhöõng hoä coù thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi ôû khu vöïc noâng thoân mieàn nuùi, haûi ñaûo töø 80.00ñ/ngöôøi / thaùng trôû xuoáng laø hoä ngheøo; Nhöõng hoä coù thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi ôû khu vöïc ñoàng baèng töø 100.00ñ/ngöôøi / thaùng trôû xuoáng laø hoä ngheøo; Nhöõng hoä coù thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi ôû khu vöïc thaønh thò töø 150.00ñ/ngöôøi / thaùng trôû xuoáng laø hoä ngheøo. Chuaån ngheøo giai ñoaïn 2006-2010 theo quyeát ñònh 170/2005/QÑ-TTg ngaøy 8 thaùng 7 naêm 2005 thì nhöõng hoä thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi moät thaùng ôû vuøng noâng thoân döôùi 200.000ñ ñöôïc cho laø ngheøo, nhöõng hoä thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi moät thaùng ôû vuøng thaønh thò döôùi 260.000ñ ñöôïc cho laø ngheøo. 1.2.2/ Ngheøo töông ñoái Trong nhöõng xaõ hoäi ñöôïc goïi laø thònh vöôïng, ngheøo ñöôïc ñònh nghóa döïa vaøo hoaøn caûnh cuûa caù nhaân. Ngheøo töông ñoái coù theå ñöôïc xem nhö laø vieäc cung caáp khoâng ñaày ñuû caùc tieàm löïc vaät chaát vaø phi vaät chaát cho nhöõng ngöôøi thuoäc veà moät soá taàng lôùp xaõ hoäi nhaát ñònh so vôùi söï sung tuùc cuûa xaõ hoäi ñoù. Ngheøo töông ñoái coù theå laø khaùch quan, töùc laø söï hieän höõu khoâng phuï thuoäc vaøo caûm nhaän cuûa ngöôøi trong cuoäc. Ngheøo töông ñoái chuû quan khi nhöõng ngöôøi trong cuoäc caûm thaáy ngheøo khoâng phuï thuoäc vaøo söï xaùc ñònh khaùch quan. Beân caïnh thieáu vieäc cung caáp vaät chaát, thieáu thoán veà taøi nguyeân phi vaät chaát ngaøy caøng coù taàm quan troïng hôn. Vieäc ngheøo thuoäc vaên hoaù – xaõ hoäi, thieáu tham gia vaøo cuoäc soáng xaõ hoäi do thieáu huït taøi chính moät phaàn ñöôïc caùc nhaø xaõ hoäi hoïc xem nhö laø moät thaùch thöùc xaõ hoäi nghieâm troïng.
-8– Ranh giôùi cho naïn ngheøo töông ñoái döïa vaøo nhieàu soá lieäu thoáng keâ khaùc nhau cho moät xaõ hoäi. Moät con soá ranh giôùi cuûa naïn ngheøo duøng trong chình trò vaø coâng chuùng laø 50% hay 60% cuûa thu nhaäp trung bình vaø cuûa thu nhaäp roøng töông ñöông. Lyù luaän cuûa nhöõng nhaø pheâ bình cho bieát con soá naøy theå hieän raát ít veà chuaån möïc soáng cuûa con ngöôøi. Ngöôïc vôùi ranh giôùi ngheøo töông ñoái, caùc phöông aùn tính toaùn ranh giôøi ngheøo tuyeät ñoái ñaõ ñöùng vöõng. Caùc ranh giôùi ngheøo tuyeät ñoái ñöôïc tính toaùn moät caùch phöùc taïp baèng caùch laäp ra nhöõng gioû haøng caàn phaûi coù ñeå coù theå tham gia vaøo cuoäc soáng xaõ hoäi. 1.2.3/ Caùch nhìn nhaän cuûa chính ngöôøi ngheøo Quan nieäm cuûa chính ngöôøi ngheøo ôû Vieät Nam cuõng nhö moät soá quoác gia khaùc treân theá giôùi veà ngheøo ñoùi, tröïc dieän hôn raát nhieàu. Nhöõng ñoaïn trích töø baùo caùo phaùt trieån naêm 2001 cuûa WB döôùi ñaây cho thaáy caùi maø ngöôøi ngheøo nhaän thöùc veà cuoäc soáng trong caûnh ñoùi ngheøo cuûa mình: “Ñöøng hoûi toâi ngheøo ñoùi laø gì,vì oâng ñaõ thaáy noù ngay töø beân ngoaøi nhaø toâi. Haõy quan saùt ngoâi nhaø vaø xem noù coù bao nhieâu loã thuûng treân ñoù. Haõy nhìn nhöõng ñoà ñaïc trong nhaø vaø nhöõng quaàn aùo toâi ñang mang treân ngöôøi. Haõy quan saùt taát caû vaø ghi laïi nhöõng gì oâng thaáy. Caùi maø oâng thaáy chính laø ñoùi ngheøo ñoù.” 13 “Ngheøo ñoùi laø söï hoå theïn, caûm giaùc phaûi phuï thuoäc vaøo ngöôøi khaùc vaø buoäc phaûi chaáp nhaän söï baïo haønh, sæ nhuïc, thaùi ñoä thôø ô khi tìm kieám söï giuùp ñôõ.” 13 “Chaùu ñi laáy nöôùc moät ngaøy boán laàn baèng moät caùi voø ñaát nung coù söùc chöùa 20 lít. Ñoù laø coâng vieäc naëng nhoïc!...Chaùu chöa bao giôø ñöôïc ñeán tröôøng vì chaùu phaûi giuùp meï trong coâng vieäc giaët giuõ ñeå kieám ñuû tieàn,… Chaùu cuõng phaûi giuùp meï chôï buùa, naáu nöôùng, ñi kieám cuûi vaø nhaët raùc ñeå ñun. Nhaø chaùu khoâng coù buoàng taém, chaùu phaûi taém trong beáp, moãi tuaàn moät laàn vaøo ngaøy chuû nhaät,… khi muoán ñi veä sinh chaùu phaûi xuoáng moät con möông chaûy ra soâng sau nhaø,… neáu coù theå ñöôïc thay ñoåi cuoäc ñôøi, chaùu thaät söï muoán ñöôïc ñeán tröôøng vaø coù theâm quaàn aùo” 13
-9– “Ngheøo ñoùi ñoàng nghóa vôùi nhaø ôû baèng tranh, tre, nöùa, laù taïm bôï, xieâu veïo, doät naùt; Khoâng ñuû ñaát ñai saûn xuaát, khoâng coù traâu boø, khoâng coù tivi, con caùi thaát hoïc, oám ñau khoâng coù tieàn ñi khaùm chöõa beänh…” 13 “Nôï naàn laøm cho chuùng toâi thöùc traéng ñeâm – caûm giaùc nôï naàn thaät laø khuûng kieáp. Toâi caûm thaáy khieáp sôï moãi khi coù chuû nôï ñeán nhaø ñoøi tieàn, coøn baûn thaân thì khoâng theå traû ñöôïc. Toâi caûm thaáy xaáu hoå vì luùc ñoù hoï raát coi thöôøng toâi.” 11 Nhìn chung, taát caû nhöõng quan ñieåm veà ngheøo ñeàu phaûn aùnh caùc khía caïnh chuû yeáu: Moät laø,thu nhaäp thaáp möùc soáng thaáp hôn möùc soáng trung bình cuûa coäng ñoàng daân cö. Hai laø, khoâng ñöôïc thuï höôûng nhöõng nhu caàu cô baûn ôû möùc toái thieåu daønh cho con ngöôøi. Ba laø, thieáu cô hoäi löïa choïn tham gia vaøo quaù trình phaùt trieån coäng ñoàng. 1.3/ Nguyeân nhaân cuûa ngheøo 1.3.1/ Nguyeân nhaân chung treân theá giôùi Nhöõng nguyeân nhaân chính daãn ñeán ngheøo ñöôïc lieät keâ laø : chieán tranh, cô caáu chính trò (thí vuï nhö cheá ñoä dieät chuûng, caùc qui ñònh thöông maïi quoác teá khoâng coâng baèng), cô caáu kinh teá (phaân boå thu nhaäp khoâng coâng baèng, tham nhuõng, nôï quaù nhieàu, neàn kinh teá khoâng coù hieäu quaû, thieáu nhöõng nguoàn löïc coù theå traû tieàn ñöôïc), thaát baïi quoác gia, tuït haäu veà coâng ngheä, tuït haäu veà giaùo duïc, thieân tai, dòch beänh, daân soá phaùt trieån quaù nhanh vaø khoâng coù bình ñaúng nam nöõ. Yeáu toá nguy hieåm chính cho söï ngheøo töông ñoái laø thaát nghieäp vaø thieáu vieäc laøm, ngoaøi ra nhöõng yeáu toá nguy hieåm khaùc laø phaân boå thu nhaäp quaù maát caân baèng, thieáu giaùo duïc vaø beänh taät maõn tính. 1.3.2/ Nguyeân nhaân ôû Vieät Nam Nguyeân nhaân khaùch quan laø xuaát phaùt ñieåm cuûa neàn kinh teá nöôùc ta tröôùc khi “ñoåi môùi” thaáp, do traûi qua hôn 30 naêm chieán tranh vaø ñieàu kieän töï nhieân
- 10 – khoâng thuaän lôïi, haøng naêm Vieät Nam phaûi chòu ít nhaát treân döôùi 10 côn baûo, luõ luït trieàn mieân,…… Nguyeân nhaân chuû quan do: Moät laø, taùc ñoäng cuûa chính saùch chi tieâu cho y teá, giaùo duïc vaø chính saùch ñaàu tö phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa nhaø nöôùc chöa caân ñoái giöõa caùc caáp haønh chính, giöõa caùc vuøng mieàn, giöõa caùc ngaønh kinh teá: noâng nghieäp, coâng nghieäp, noâng thoân, thaønh thò; Hai laø, do yeáu toá chuû quan chính ngöôøi daân, thieáu yù chí vöôn leân, thieáu naêng ñoäng trong vieäc taän vuïng caùc nguoàn löïc ñeå thoaùt ngheøo, beâ tha röôïu cheø, huùt saùch, cam chòu soá phaän. Theo soá lieäu ñieàu tra naêm 2004 cuûa boä lao ñoäng thöông binh xaõ hoäi, nguyeân nhaân ngheøo ñöôïc ngöôøi daân traû lôøi nhö sau: -Thieáu voán saûn xuaát : 79% - Thieáu kieán thöùc saûn xuaát :70% -Thieáu thoâng tin veà thò tröôøng : 35% -Thieáu ñaát saûn xuaát : 29% -OÁm ñau, beänh taät : 32% -Ñoâng con : 24% -Khoâng tìm ñöôïc vieäc laøm : 24% -Ruûi ro : 5,9% -Gia ñình coù ngöôøi maéc beänh teä naïn xaõ hoäi : 1% 1.4/ Thöïc traïng cuûa ngheøo 1.4.1/ Ngheøo treân theá giôùi Khoâng phaûi chæ coù nhöõng nöôùc ngheøo môùi coù ngöôøi ngheøo maø ngay caû trong nhöõng nöôùc phaùt trieån vaãn coù ngöôøi ngheøo töông ñoái cuïc boä, tröôùc khi nhìn thaáy böùc tranh chung cuûa theá giôùi veà ngöôøi ngheøo, chuùng ta nhìn laïi ba nöôùc tieân tieán tieâu bieåu. 1.4.1.1/ Ngheøo ôû Aùo
- 11 – Theo soá lieäu cuûa Boä Xaõ hoäi, thì trong naêm 2003 coù hôn 1 trieäu ngöôøi AÙo chieám 13.2% daân cö coù nguy cô ngheøo. Trong naêm 2002 laø 900.000 hay 12%, naêm 1999 laø 11%. Ranh giôùi nguy cô ngheøo laø 60% cuûa thu nhaäp trung bình. Theo ñoù thì cöù moåi 8 ngöôøi thì coù 1 ngöôøi coù thu nhaäp thaáp ít hôn 785 Euro/thaùng. Phuï nöõ coù nguy cô ngheøo cao hôn (14%). Beân caïnh ngheøo veà thu nhaäp nhö laø chæ soá cho tình traïng taøi chính cuûa moät gia ñình, ôû AÙo coøn coù “ngheøo nguy kòch” khi ngoaøi thieät thoøi veà taøi chính coøn thieáu thoán hay haïn cheá nhaát ñònh trong nhöõng lónh vöïc soáng cô baûn. Trong naêm 2002 laø 300.000 ngöôøi hay 4%, naêm 2003 laø 467.000 ngöôøi chieám 5,9% daân soá ngheøo nguy kòch. Theo moät baûn baùo caùo cuûa hoäi nghò veà naïn ngheøo, laàn ñaàu tieân coù soá lieäu veà caùi goïi laø “working Poor”: taïi AÙo coù 57.000 ngöôøi ngheøo maëc duø laø coù vieäc laøm. Ngoaøi ra möùc ñoä nguy cô ngheøo phuï thuoäc vaøo coâng vieäc laøm: Nhöõng ngöôøi laøm vieäc cho ñeán 20 tieáng haèng tuaàn coù nguy cô ngheøo gaáp 3 laàn, nhöõng ngöôøi laøm vieäc töø 21 ñeán 30 tieáng coù nguy cô ngheøo gaáp ñoâi nhöõng ngöôøi laøm vieäc töø 31 ñeán 40 tieáng. 1.4.1.2/ Ngheøo ôû Ñöùc Thu nhaäp töông ñöông sau thueá haèng thaùng do Cuïc Thoáng keâ lieân bang tính toaùn vaøo naêm 2002 laø 1.217 Euro trong caùc tieåu bang cuõ vaø 1.008 Euro trong caùc tieåu bang môùi. Theo caùc tieâu chí cuûa Lieân Minh Chaâu AÂu cho ranh giôùi ngheøo 60%, thì nhö vaäy ranh giôùi ngheøo naèm khoaûng 730,2 Euro cho phía taây vaø 604,8 Euro cho phía ñoâng cuûa nöôùc Ñöùc. Theo leä thöôøng thì möùc soáng xaõ hoäi vaên hoaù toái thieåu ñöôïc ñònh nghóa baèng trôï caáp xaõ hoäi coøn ôû döôùi ranh giôùi naøy. Theo soá lieäu töø “Baùo caùo giaøu ngheøo laàn hai” do chính phuû lieân bang ñöa ra trong thaùng 3 naêm 2005 thì naêm 1998 coù 12,1% daân soá laø ngheøo, naêm 2002 coù 12,7% daân soá laø ngheøo,naêm 2003 coù 13,5 daân soá laø ngheøo. Hôn 1/3 nhöõng ngöôøi ngheøo laø nhöõng ngöôøi nuoâi con moät mình , vôï choàng coù nhieàu hôn ba con chieám 19%.
- 12 – Treû em vaø thanh nieân ôû Ñöùc coù nguy cô ngheøo cao, 15% treû em döôùi 15 tuoåi vaø 19,1% thanh nieân töø 16 ñeán 24 tuoåi thuoäc dieän naøy. Soá treû em soáng nhôø vaøo trôï caáp xaõ hoäi ôû Ñöùc taêng theâm 64.000, leân ñeán 1,08 trieäu trong naêm 2003 vaø ñaït 1,45 trieäu trong thôøi gian 2004/2005. Theo UNICEF, treû em ngheøo ôû Ñöùc taêng nhanh so vôùi haàu heát caùc nöôùc coâng nghieäp. Ngöôïc laïi thì naïn ngheøo ôû ngöôøi giaø giaûm töø 13,3% naêm 1998 xuoáng coøn 11,4% naêm 2003. Theá nhöng naïn ngheøo ôû ñaây ñöôïc döï ñoaùn laø seõ taêng vì nhöõng ngöôøi thaát nghieäp hay vieäc laøm nöõa ngaøy. 1.4.1.3/ Ngheøo ôû Myõ Theo soá lieäu baùo caùo cuûa Cuïc ñieàu tra daân soá thaùng 8 naêm 2005 thì ôû Myõ con soá nhöõng ngöôøi thu nhaäp döôùi ranh giôùi ngheøo ñaõ lieân tieáp taêng ñeán laàn thöù tö. Coù 12,7% daân soá hay 37 trieäu ngöôøi ngheøo taêng 0,2% so vôùi naêm tröôùc, moät gia ñình ñöôïc coi laø ngheøo khi chæ coù theå chi tieâu ít hôn 19.310 USD/ngöôøi /naêm. Ñoái vôùi nhöõng ngöôùi ñoäc thaân thì ranh giôùi naøy vaøo khoaûng 9.650USD/ngöôøi /naêm. 1.4.1.4/ Tình hình chung Theo soá lieäu cuûa Ngaân haøng Theá Giôùi thì trong naêm 2001 treân toaøn theá giôùi coù 1,1 tæ ngöôøi ngheøo, töông ñöông 21% daân soá theá giôùi, coù thu nhaäp ít hôn 1 USD/ngöôøi/ngaøy, tính theo söùc mua ñòa phöông vaø vì theá ñöôïc xem laø raát ngheøo. Naêm 1981 laø 1,5 tyû ngöôøi, chieám 40% daân soá theá giôùi; Naêm 1987 laø 1,227 tyû ngöôøi, töông ñöông 30% daân soá theá giôùi; Naêm 1993 laø 1,314 tyû ngöôøi, töông ñöông 29% daân soá theá giôùi. Phaàn lôùn nhöõng ngöôøi naøy soáng ôû Chaâu AÙ, theá nhöng thaønh phaàn nhöõng ngöôøi ngheøo trong daân cö taïi Chaâu Phi laïi coøn cao hôn nöõa. Caùc thaønh vieân cuûa Lieân Hieäp Quoác trong cuoäc hôïp thöôïng ñænh thieân nieân kyû naêm 2000, ñaõ thoáng nhaát vôùi muïc tieâu cho ñeán naêm 2015 phấn ñaáu giaûm moät nöõa soá nhöõng ngöôøi coù thu nhaäp ít hôn 1 USD/ngöôøi/ngaøy. Theo thoâng tin cuûa Ngaân haøng Theá Giôùi vaøo thaùng 4 naêm 2004 thì coù theå ñaït ñöôïc muïc ñích naøy nhöng khoâng phaûi ôû taát caû caùc
- 13 – nöôùc. Trong khi nhôø vaøo söï taêng tröôûng nhieàu vuøng cuûa chaâu AÙ, tyû leä ngöôøi ngheøo giaûm xuoáng roõ reät, töø 58% xuoáng coøn 16% taïi Ñoâng AÙ, trong khi ñoù con soá ngheøo nhaát laïi taêng leân ôû chaâu Phi ( taêng gaáp ñoâi töø naêm 1981 ñeán 2001 ôû phía nam sa Maïc Sahara). Taïi Ñoâng AÂu vaø Trung AÙ ngöôøi ngheøo nhaát taêng leân 6%. Neáu nhö ñaët ranh giôùi ngheøo laø 2 USD/ngöôøi/ngaøy thì toång coäng laø 2,7 tæ ngöôøi ngheøo, chieám moät nöõa daân soá theá giôùi. Coøn ôû Vieät Nam laø moät nöôùc ngheøo, neân ngheøo theo nghóa tuyeät ñoái ôû ñaày coøn traàm troïng hôn nhieàu. 1.4.2/ Ngheøo ôû Vieät Nam 1.4.2.1/ Dieãn bieán chuaån ngheøo Vieät Nam -Chuaån ngheøo giai ñoaïn 1996 – 1997 Thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi/thaùng trong hoä döôùi 15 kg gaïo ôû khu vöïc noâng thoân mieàn nuùi; döôùi 20 kg gaïo ôû khu vöïc noâng thoân ñoàng baèng; vaø döôùi 25 kg gaïo ôû khu vöïc thaønh thò ñöôïc goïi laø ngheøo. - Chuaån ngheøo giai ñoaïn 1998 – 2000 Thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi/thaùng trong hoä döôùi 15 kg gaïo (töông ñöông 55.000 ñoàng) ôû khu vöïc noâng thoân mieàn nuùi; döôùi 20 kg gaïo (töông ñöông 70.000 ñoàng) ôû khu vöïc noâng thoân ñoàng baèng; vaø döôùi 25 kg gaïo (töông ñöông 90.000 ñoàng) ôû khu vöïc thaønh thò ñöôïc goïi laø ngheøo. - Chuaån ngheøo giai ñoaïn 2001 – 2005 Thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi/thaùng trong hoä döôùi 80.000 ñoàng ôû khu vöïc noâng thoân mieàn nuùi; döôùi 100.000 ñoàng ôû khu vöïc noâng thoân ñoàng baèng; vaø döôùi 150.000 ñoàng ôû khu vöïc thaønh thò ñöôïc goïi laø ngheøo. 1.4.2.2/ Theo chuaån giai ñoaïn 2001-2005 Trong baùo caùo phaùt trieån Vieät Nam 2004 ñaõ coi “nhöõng thaønh töïu giaûm ngheøo cuûa Vieät Nam laø moät trong nhöõng caâu chuyeän thaønh coâng nhaát trong phaùt trieån kinh teá”. Tyû leä giaûm ngheøo maïnh trong 5 naêm töø naêm 2001 laø 2,8 trieäu hoä,
- 14 – chieám 17,2% xuoáng coøn 1,44 trieäu hoä vaøo naêm 2004, chieám 8,3%; töùc laø giaûm 1,36 trieäu hoä so vôùi 2001, bình quaân moåi naêm giaûm 34 vaïn hoä. Tính ñeán cuoái naêm 2004 coù : 2 Tænh/Thaønh phoá cô baûn khoâng coøn hoä ngheøo 18 tænh tyû leä hoä ngheøo töø 3 – 5% 24 tænh tyû leä hoä ngheøo töø 5 – 10% 15 tænh tyû leä hoä ngheøo töø 10 – 15% 3 tænh tyû leä hoä ngheøo töø 15 – 20% 2 tænh tyû leä hoä ngheøo treân 20% Theo öôùc tính ñeán cuoái naêm 2005, caû nöôùc coøn khoaûng 1,1 trieäu hoä ngheøo theo chuaån 2001-2005, döôùi 7% toång soá hoä trong caû nöôùc. Thöïc teá, tuy tyû leä giaûm ngheøo coù nhanh nhöng khoâng ñoàng ñeàu giöõa caùc vuøng. Vuøng Taây baéc, Taây Nguyeân, Baéc Trung Boä coù toác ñoä giaûm ngheøo nhanh nhaát; tuy vaäy caùc vuøng naøy vaãn coøn tyû leä hoä ngheøo cao gaáp 1,7 ñeán 2 laàn so vôùi tyû leä chung cuûa caû nöôùc (bieåu 1). Gaàn 90% hoä ngheøo soáng ôû noâng thoân, hoä ngheøo laø ñoàng baøo daân toäc thieåu soá coøn chieám tyû leä khaù cao ôû moät soá tænh nhö Kontum 80%, Gia Lai 77% neáu gaëp thieân tai, ruûi ro, söï thay ñoåi cuûa cô cheá chính saùch vaø taùc ñoäng cuûa qui trình hoäi nhaäp thì khaû naêng taùi ngheøo cuûa nhoùm naøy raát lôùn.
- 15 – Bieåu 1.1 Tæ leä ngheøo ñoùi 2000-2004 (theo chuaån 2001-2005) Tyû leä hoä Soá hoä Tyû leä hoä Naêm ngheøo ngheøo ngheøo 2004 so STT Vuøng ghi chuù naêm naêm naêm vôùi 2000 2000(%) 2004 (hoä) 2000(%) giaûm(%) 1 Ñoâng Baéc 22,35 179,872 10,36 11,99 2 Taây Baéc 33,96 81,986 14,88 19,08 3 ÑB Soâng Hoàng 9,76 289,647 6,13 3,63 4 Baéc Trung Boäâ 25,64 302,431 13,23 12,41 5 Nam Trung Boä 22,34 164,289 9,56 12,78 6 Taây Nguyeân 24,90 111,508 11,03 13,87 7 Ñoâng Nam Boä 8,88 58,222 2,25 6,63 ÑB Soâng Cöûu 8 Long 14,18 228,047 7,40 6,78 Toaøn quoác 17,18 1,416,002 8,30 9,18 Nguoàn Ban chæ ñaïo xoaù ñoùi giaûm ngheøo TP.HCM Ngoaøi ra toác ñoä giaûm ngheøo cuûa nhoùm daân toäc thieåu soá chaäm, tyû leä hoä ngheøo daân toäc thieåu soá coù chieàu höôùng taêng töø 1992 ñeán naêm 2005. Nhoùm tyû leä hoä ngheøo cao laø ñoàng baøo Vaân Kieàu chieám 60,3%; Pako chieám 58,5% vaø H’Moâng chieám 35% vaøo naêm 2003.
- 16 – Tyû leä ngheøo naêm 2004 (theo chuaån 2001-2005) Ñoâng Baéc 16% 13% 6% Taây Baéc 4% ÑB Soâng Hoàn g 8% Baéc Trung Boäâ Nam Trung Boä 20% Taây Nguyeân 12% Ñoâng Nam Boä 21% ÑB Soâng Cöûu Long Bieåu 1.2 Tyû leä hoä daân ngheøo thieåu soá trong toå soá hoä ngheøo (ñôn vò %) Daân toäc 1992 1998 2005 ghi chuù Daân toäc thieåu soá 21 29 36 Daân toäc kinh 79 71 64 Chung 100 100 100 Nguoàn Ban chæ ñaïo xoaù ñoùi giaûm ngheøo TP.HCM 1.4.2.3/ Theo chuaån môùi (2006-2010) Chuaån ngheøo giai ñoaïn 2006-2010 theo quyeát ñònh 170/2005/QÑ-TTg ngaøy 8 thaùng 7 naêm 2005 thì nhöõng hoä thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi moät thaùng ôû vuøng noâng thoân döôùi 200.000ñ ñöôïc cho laø ngheøo, nhöõng hoä thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi moät thaùng ôû vuøng thaønh thò döôùi 260.000ñ ñöôïc cho laø ngheøo.Theo chuaån naøy öôùc tính vaøo cuoái naêm 2005 caû nöôùc coù khoaûng 4,6 trieäu hoä ngheøo, chieám 26% ñeán 27% soá hoä toaøn quoác. Vuøng coù tyû leä hoä ngheøo cao nhaát laø vuøng Taây Baéc (52,2%), thaáp nhaát laø vuøng Ñoâng Nam Boä (10,8%) 15
- 17 – Nhö vaäy theo chuaån ngheøo môùi cöù 100 ngöôøi ngheøo chæ coù 10 ngöôøi ôû thaønh thò, 36 ngöôøi ôû mieàn nuùi vaø khoaûng 54 ngöôøi ôû vuøng ñoàng baèng, maëc duø tyû leä ngheøo ôû thaønh thò laø 12,2%, noâng thoân laø 23,2% vaø noâng thoân mieàn nuùi laø 45,9%. Bieåu 1.3 Öôùc tính tyû leä hoä ngheøo theo chuaån ngheøo môùi theo khu vöïc (ñôn vò %) Naêm Tyû leä Thaønh thò Noâng thoân ÑB Noâng thoân MN 2005 26 12,20 23,20 45,90 2006 24 11,05 21,70 44,30 2007 22 9,80 19,70 41,90 2008 20 8,70 17,60 39,50 2009 18,3 7,40 15,50 36,60 2010 16 6,50 13,30 33,60 Nguoàn Ban chæ ñaïo xoaù ñoùi giaûm ngheøo TP.HCM 1.5/ Caùc chính saùch giaûm ngheøo 1.5.1/ Traùch nhieäm cuûa xaõ hoäi Cho ñeán theá kyû 19 söï ngheøo naøn phaàn lôùn khoâng ñöôïc xem nhö laø coù nguyeân nhaân töø xaõ hoäi maø laø do loãi laàm caù nhaân hay “trôøi muoán”. Cuøng vôùi coâng nghieäp hoaù vaø caùc tranh caûi xung quanh “caâu hoûi xaõ hoäi” taïi chaâu AÂu, quan ñieåm cho raèng hieän töôïng ngheøo naøn phoå bieán laø keát quaû söï thaát baïi cuûa thò tröôøng vaø coù theå ñöôïc laøm giaûm thieåu baèng caùc bieän phaùp quoác gia. Thí duï nhö ôû Lieân hieäp Anh, vieäc choáng ngheøo chính laø khôûi ñieåm cuûa moät chính saùch xaõ hoäi hieän ñaïi. Ngaøy nay, vieäc phaán ñaáu tieán tôùi moät xaõ hoäi khoâng coù ngöôøi ngheøo laø traùch nhieäm chung cuûa toaøn xaõ hoäi. Chính vieäc ñöôïc nhaän giaûi Nobel Hoaø Bình naêm 2006 vöøa ñöôïc coâng boá, taïi thuû ñoâ Oslo cuûa Na Uy saùng ngaøy 12/10/2006 cho Ngaân Haøng Grameen vaø ngöôøi saùng laäp laø Giaùo sö Muhammad Yunnus ngöôøi Bangladesh nhôø coâng giuùp giaûm ngheøo, laø moät minh chöùng cho vieäc ñaáu tranh giuùp giaûm ngheøo laø traùch nhieäm cuûa xaõ hoäi. OÂng Yunnus töøng raát noåi tieáng vôùi caâu noùi seõ phaán ñaáu
- 18 – xoaù ñoùi ngheøo cho “Moät ngaøy con chaùu chuùng ta tôùi vieän baûo taøng ñeå thaáy ñoùi ngheøo laø nhö theá naøo” 18 1.5.2/ Muïc tieâu phaùt trieån kinh teá toaøn caàu Taùm muïc tieâu phaùt trieån thieân nieân kyû ñaõ ñöôïc 189 nöôùc thoâng qua taïi Hoäi nghò thöôïng ñænh Thieân nieân kyû mang tính lòch söû vaøo thaùng 9 naêm 2000. Caùc muïc tieâu naøy theå hieän nhöõng öu tieân vaø muïc tieâu phaùt trieån toaøn caàu ñeán naêm 2015 goàm: -Xoùa boû tình traïng ngheøo cuøng cöïc vaø thieáu ñoùi -Ñaït phoå caäp giaùo duïc tieåu hoïc -Taêng cöôøng bình ñaúng giôùi -Giaûm tyû leä töû vong treû em -Taêng cöôøng söùc khoeû baø meï -Phoøng choáng HIV/AIDS, soát reùt vaø caùc beänh khaùc -Ñaûm baûo beàn vöõng veà moâi tröôøng -Thieát laäp moái quan heä toaøn caàu vì muïc ñích phaùt trieån Vôùi khaåu hieäu laø :”Cuoäc haønh trình cho moät töông lai toát ñeïp hôn”, Lieân Hôïp Quoác phoái hôïp cuøng chính phuû vaø nhaân daân Vieät Nam, phaán ñaáu ñaûm baûo raèng, moïi ngöôøi daân Vieät Nam ñöôïc höôûng cuoäc soáng ngaøy caøng thònh vöôïng vôùi nhaân phaåm, söùc khoeû khoâng ngöøng ñöôïc naâng cao vaø phaïm vi ñöôïc löïa chon ñöôïc môû roäng hôn. Thoâng qua noå löïc toaøn heä thoáng quan taâm vaø taïo cô hoäi cho nhöõng ngöôøi ngheøo deã bò toån thöông nhaát, cuõng nhö taêng cöôøng aùp duïng nguyeân taéc bình ñaúng vaø coâng baèng xaõ hoäi. 1.5.3/ Quan ñieåm cuûa Ñaûng, nhaø nöôùc Vieät Nam Giaûm ngheøo laø moät trong nhöõng chính saùch öu tieân haøng ñaàu, trong quaù trình phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. Vì vaäy moïi chính saùch xaõ hoäi ñeàu höôùng vaøo ngöôøi ngheøo, xaõ ngheøo, taïo ñoäng löïc, taïo tieàn ñeà giaûm ngheøo. Giaûm ngheøo laø muïc tieâu quan troïng cuûa phaùt trieån xaõ hoäi, vì vaäy caùc quaù trình thöïc hieän muïc tieâu thieân nieân kyû phaûi höôùng vaøo muïc tieâu giaûm ngheøo, thöïc
- 19 – hieän coâng baèng xaõ hoäi, baûo ñaûm cho söï cam keát maïnh meõ cuûa nhaø nöôùc ta vôùi coäng ñoàng quoác teá veà vieäc thöïc hieän caùc muïc tieâu thieân nieân kyû. Chuû tröông, quan ñieåm cuûa ñaûng nhaø nöôùc, phaûi ñöôïc theå cheá hoaù baèng caùc cô cheá chính saùch, keá hoaïch haøng naêm, huy ñoäng nguoàn löïc cuûa toaøn xaõ hoäi ñeå thöïc hieän muïc tieâu giaûm ngheøo 2006-2010, öu tieân nguoàn löïc cho vuøng khoù khaên nhaát, ñoái töôïng khoù khaên nhaát. 1.6/ Moái quan heä cuûa ngheøo vaø tín duïng 1.6.1/Moái quan heä cuûa tín duïng vaø voøng luaån quaån cuûa ngheøo Thieáu voán ñaàu tö daãn ñeán naêng suaát thaáp, keùo theo thu nhaäp hoä gia ñình thaáp, tieát kieäm thaáp, thì ñaàu tö thaáp. Chính laø caùi voøng luaån quaån cuûa ngöôøi ngheøo. Thöïc teá baét nguoàn töø nguyeân nhaân cuûa thieáu huït voán ñaàu tö, thieáu voán ngöôøi ngheøo khoâng theå laøm gì ñöôïc; töø vieäc cô baûn nhaát laø mua gioáng caây troàng, vaät nuoâi, phaân boùn, thuoác, vaät duïng ñeå buoân baùn nhoû, phöông tieän chuyeân chôû, xe thoà,…chöa keå ñeán vieäc coù theå caûi tieán saûn xuaát, aùp duïng khoa hoïc kyõ thuaät,… Muoán thoaùt khoûi caùi voøng luaån quaån ngöôøi ngheøo caàn ñöôïc taïo ñieàu kieän coù nguoàn voán töø caùc toå chöùc chính thöùc. *voøng luaån quaån cuûa ngheøo Tieát kieäm thaáp Ñaàu tö Thu nhaäp thaáp thaáp Naêng suaát thaáp