Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hạn chế rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Sài Gòn

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:96

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở thực trạng rủi ro tín dụng tại BIDV – Bắc Sài Gòn, đề xuất ra các giải pháp nhằm hạn chế rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại BIDV – Bắc Sài Gòn. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hạn chế rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Sài Gòn

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THANH PHONG HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH BẮC SÀI GÒN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THANH PHONG HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH BẮC SÀI GÒN LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 8 34 02 01 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Hoàng Ngọc Tiến TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2018
TÓM TẮT LUẬN VĂN Tình hình hoạt động sản xuất trong những năm qua của các doanh nghiệp Việt Nam có sự thay đổi mạnh cả về chất và lượng, đóng góp ngày càng to lớn vào sự phát triển của nền kinh tế. Trong đó phải kể đến sự đóng góp tích cực của loại hình doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) khi góp phần tạo công ăn việc làm cho người lao động, huy động các nguồn lực của xã hội cho đầu tư phát triển, giúp xóa đói giảm nghèo và thúc đẩy nền kinh tế phát triển bền vững. Để giúp DNNVV phát triển tốt và bền vững thì sự giúp sức của nguồn vốn tín dụng là điều không thể thiếu. Điều này cũng lý giải vì sao hiện tại các Ngân hàng thương mại (NHTM) trong hệ thống đang đẩy mạnh phát triển phân khúc tín dụng cho DNNVV. Hoạt động tín dụng là một mảng đem lại lợi nhuận chủ yếu cho các NHTM ở nước ta hiện nay, tuy nhiên hoạt động tín dụng luôn chứa đựng nhiều rủi ro tiềm ẩn, do đó có thể gây ảnh hưởng rất lớn tới kết quả hoạt động kinh doanh của các NHTM. Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Sài Gòn là đẩy mạnh phát triển phân khúc khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa nhưng đồng thời cũng phải hạn chế tối đa rủi ro tín dụng (RRTD), tác giả lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Hạn chế rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Sài Gòn”. Đề tài sử dụng phương pháp định tính làm phương pháp nghiên cứu chủ yếu của đề tài. Tác giả đã thu thập các tài liệu, các quy trình nghiệp vụ, văn bản và thông tin liên quan đến đề tài, đi từ cơ sở lý thuyết đến thực tiễn nhằm giải quyết làm sáng tỏ mục tiêu nghiên cứu đã đặt ra. Nghiên cứu này của tác giả đã hệ thống hóa khung lý thuyết về RRTD nói chung và đối doanh nghiệp nhỏ và vừa nói riêng tại các ngân hàng thương mại, từ đó có cơ sở để tiến hành phân tích, đánh giá thực trạng RRTD đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Sài Gòn, chỉ ra các kết quả đạt được cũng như các tồn tại hạn chế, tìm hiểu nguyên nhân của tồn tại hạn chế và đề xuất các giải pháp nhằm hạn chế RRTD đối với với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại
Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Sài Gòn; đồng thời đưa ra một số kiến nghị đối với Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam và các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan.
LỜI CAM ĐOAN Tôi tên là: Nguyễn Thanh Phong Sinh ngày 01/01/1993 tại Tp. Hồ Chí Minh Hiện công tác tại: Phòng Khách hàng doanh nghiệp 2 – Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Sài Gòn Là học viên cao học khóa 18 - Trường Đại học Ngân hàng Tp. Hồ Chí Minh Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tôi dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Hoàng Ngọc Tiến. Kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn. Tôi xin cam đoan luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trường đại học nào. Tác giả Nguyễn Thanh Phong
LỜI CẢM ƠN Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến TS Hoàng Ngọc Tiến đã tận tình hướng dẫn và đã cho tôi nhiều góp ý quan trọng trong thời gian thực hiện luận văn. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến tất cả các Thầy Cô trong khoa đào tạo sau đại học Trường đại học Ngân hàng Tp. Hồ Chí Minh đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và thực hiện luận văn này. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến Ban Giám đốc và toàn thể anh chị em đồng nghiệp tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Sài Gòn đã tạo mọi điều kiện thuận lợi, cung cấp các thông tin giá trị, góp phần quan trọng giúp tôi hoàn thành luận văn. Cuối cùng tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến gia đình, bạn bè đã luôn tạo điều kiện tốt nhất cho tôi trong quá trình học tập và thực hiện luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn.
MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .......................................................................... i DANH MỤC CÁC BẢNG ....................................................................................... ii DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ................................................................... iii MỞ ĐẦU .................................................................................................................. iv CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ..................1 1.1. Tín dụng và rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại ..................................1 1.1.1. Khái quát về hoạt động tín dụng tại các ngân hàng thương mại .........1 1.1.2. Rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại: ...................................2 1.1.3. Ảnh hưởng của rủi ro tín dụng đối với hoạt động của ngân hàng thương mại: .........................................................................................................3 1.1.4. Các tiêu chí đo lường rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại: .......3 1.1.4.1. Tiêu chí định lượng .............................................................................4 1.1.4.2. Tiêu chí định tính ................................................................................6 1.2. Tín dụng và rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại các ngân hàng thương mại ......................................................................................................7 1.2.1. Khái niệm và đặc điểm của doanh nghiệp nhỏ và vừa ........................7 1.2.1.1. Khái niệm ............................................................................................7 1.2.1.2. Đặc điểm ..............................................................................................9 1.2.2. Khái niệm và đặc điểm của tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ...........................................................................................................10 1.2.2.1. Khái niệm ..........................................................................................10 1.2.2.2. Đặc điểm ............................................................................................10 1.2.3. Rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa .............................11 1.2.3.1. Khái quát về rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa .........11 1.2.3.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ...........................................................................................................12
1.3. Nội dung cơ bản về hạn chế rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại các ngân hàng thương mại.........................................................................14 1.3.1. Hoạch định chiến lược hạn chế rủi ro tín dụng .................................14 1.3.2. Xác định khẩu vị rủi ro của ngân hàng ..............................................15 1.3.3. Xây dựng quy trình hạn chế rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ...........................................................................................................15 1.3.3.1. Nhận diện rủi ro .................................................................................15 1.3.3.2. Đo lường rủi ro tín dụng ....................................................................16 1.3.3.3. Kiểm soát rủi ro tín dụng ...................................................................17 1.3.3.4. Xử lý rủi ro tín dụng ..........................................................................17 1.3.4. Tổ chức bộ máy hạn chế rủi ro tín dụng............................................18 1.3.5. Tổ chức thực hiện và giám sát quá trình thực hiện hạn chế rủi ro tín dụng ...........................................................................................................18 1.4. Kinh nghiệm về hạn chế rủi ro tín dụng đối với tại một số ngân hàng thương mại trên thế giới và bài học cho ngân hàng Việt Nam .............................19 1.4.1. Kinh nghiệm ngân hàng Thái Lan .....................................................19 1.4.2. Kinh nghiệm hạn chế rủi ro tín dụng của ngân hàng Citibank ..........19 1.4.3. Kinh nghiệm hạn chế rủi ro tín dụng của tập đoàn ngân hàng ING ..20 1.4.4. Bài học cho ngân hàng Việt Nam ......................................................20 TÓM TẮT CHƢƠNG 1 ..........................................................................................22 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH BẮC SÀI GÒN ................23 2.1. Khái quát về hoạt động của Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Sài Gòn .............................................................23 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển .....................................................23 2.1.1.1. Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam .......23 2.1.1.2. Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Sài Gòn ............................................................................................24
2.1.2. Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Sài Gòn .........................................................25 2.1.3. Hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Sài Gòn .................................................26 2.1.3.1. Huy động vốn ....................................................................................27 2.1.3.2. Hoạt động tín dụng ............................................................................29 2.1.3.3. Kết quả kinh doanh ............................................................................33 2.2. Thực trạng về rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Sài Gòn giai đoạn 2014 – 2017 ...................................................................................33 2.2.1. Thực trạng rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2014 – 2017 .......................................................................................................33 2.2.1.1. Nợ quá hạn, nợ xấu............................................................................33 2.2.1.2. Phân loại nợ xấu ................................................................................36 2.2.2. Chính sách tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa .....................38 2.2.3. Quy trình cấp tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa .................39 2.2.4. Hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ ...................................................40 2.2.5. Quy trình hạn chế rủi ro tín dụng ......................................................42 2.2.5.1. Nhận diện rủi ro tín dụng ..................................................................42 2.2.5.2. Đo lường rủi ro tín dụng ....................................................................43 2.2.5.3. Kiểm soát rủi ro tín dụng ...................................................................44 2.2.5.4. Xử lý rủi ro tín dụng ..........................................................................46 2.3. Đánh giá thực trạng về rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Sài Gòn giai đoạn 2014 – 2017 .............................................................................47 2.3.1. Kết quả đạt được................................................................................47 2.3.2. Tồn tại, hạn chế .................................................................................48 2.3.3. Nguyên nhân của các hạn chế ...........................................................51 2.3.3.1. Các yếu tố bên trong ngân hàng ........................................................51
2.3.3.2. Các yếu tố bên ngoài ngân hàng:.......................................................52 TÓM TẮT CHƢƠNG 2 ..........................................................................................54 CHƢƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH BẮC SÀI GÒN ..........................................................................................................................55 3.1. Định hướng hoạt tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Sài Gòn ...55 3.1.1. Định hướng ........................................................................................55 3.1.2. Mục tiêu .............................................................................................58 3.2. Một số giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Sài Gòn giai đoạn 2018-2025 ........................................................................60 3.2.1. Hoàn thiện công tác nhận diện rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa .........................................................................................................60 3.2.2. Nâng cao chất lượng thu thập và xử lý thông tin ..............................61 3.2.3. Nâng cao chất lượng công tác thẩm định và phân tích tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ............................................................................61 3.2.4. Xây dựng quy định riêng về tài sản bảo đảm ....................................63 3.2.5. Nâng cao chất lượng kiểm tra, kiểm soát nội bộ ...............................64 3.2.6. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực gắn liền với phòng ngừa rủi ro đạo đức của cán bộ nhân viên trong hoạt động tín dụng...................................66 3.3. Kiến nghị .....................................................................................................67 3.3.1. Đối với Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam ..........................67 3.3.2. Đối với Ngân hàng Nhà nước............................................................69 3.3.3. Đối với Chính phủ .............................................................................71 TÓM TẮT CHƢƠNG 3 ..........................................................................................73 KẾT LUẬN ..............................................................................................................74 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................75
i DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TỪ VIÊT TẮT NỘI DUNG BIDV Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam Ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển Việt Nam – Chi BIDV – Bắc Sài Gòn nhánh Bắc Sài Gòn CBTD Cán bộ tín dụng CBQLRR Cán bộ quản lý rủi ro DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa NHNN Ngân hàng Nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại QLRR Quản lý rủi ro RRTD Rủi ro tín dụng TCKT Tổ chức kinh tế TMCP Thương mại cổ phần TSBĐ Tài sản bảo đảm XHTD Xếp hạng tín dụng
ii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1 Kết quả kinh doanh BIDV – Bắc Sài Gòn 2014 – 2017 ............................ 26 Bảng 2.2 Huy động vốn BIDV – Bắc Sài Gòn 2014 – 2017 .................................... 27 Bảng 2.3 Dư nợ theo khách hàng và kỳ hạn BIDV – Bắc Sài Gòn 2014 – 2017 ..... 29 Bảng 2.4 Dư nợ BIDV – Bắc Sài Gòn 2014 – 2017 ................................................. 32 Bảng 2.5 Cơ cấu dư nợ tín dụng đối với DNNVV theo nhóm nợ 2014 – 2017 ....... 34 Bảng 2.6 Nợ xấu theo kỳ hạn DNNVV 2014 – 2017 ............................................... 36 Bảng 2.7 Nợ xấu theo tài sản DNNVV 2014 – 2017 ................................................ 37
iii DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 2.1 Mô hình tổ chức của BIDV – Bắc Sài Gòn ............................................. 25 Biểu đồ 2.1 Huy động vốn 2014 – 2017 ................................................................... 27 Biểu đồ 2.2 Cơ cấu dư nợ theo khách hàng 2014 – 2017 ......................................... 30 Biểu đồ 2.3 Cơ cấu dư nợ theo kỳ hạn 2014 – 2017 ................................................. 31 Biểu đồ 2.4 Chênh lệch thu nhập và chi phí 2014 – 2017 ........................................ 33 Biểu đồ 2.5 Tình hình nợ xấu DNNVV 2014 – 2017 ............................................... 35 Biểu đồ 2.6 Nợ xấu theo kỳ hạn DNNVV 2014 – 2017 ........................................... 36 Biểu đồ 2.7 Nợ xấu theo TSBĐ DNNVV 2014 – 2017 ............................................ 37
iv MỞ ĐẦU 1. Giới thiệu 1.1. Đặt vấn đề: Tình hình hoạt động sản xuất trong những năm qua của các doanh nghiệp Việt Nam có sự thay đổi mạnh cả về chất và lượng, đóng góp ngày càng to lớn vào sự phát triển của nền kinh tế. Trong đó phải kể đến sự đóng góp tích cực của loại hình doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) khi góp phần tạo công ăn việc làm cho người lao động, huy động các nguồn lực của xã hội cho đầu tư phát triển, giúp xóa đói giảm nghèo và thúc đẩy nền kinh tế phát triển bền vững. Để giúp DNNVV phát triển tốt và bền vững thì sự giúp sức của nguồn vốn tín dụng là điều không thể thiếu. Điều này cũng lý giải vì sao hiện tại các Ngân hàng thương mại (NHTM) trong hệ thống đang đẩy mạnh phát triển phân khúc tín dụng cho DNNVV. Hoạt động tín dụng là một mảng đem lại lợi nhuận chủ yếu cho các NHTM ở nước ta hiện nay, tuy nhiên hoạt động tín dụng luôn chứa đựng rủi ro, do đó có thể gây ảnh hưởng rất lớn tới kết quả hoạt động kinh doanh của các NHTM. Vì vậy viêc nhận diện, phân tích các RRTD để từ đó có các biện pháp phòng ngừa phù hợp là rất cần thiết. 1.2. Tính cấp thiết của đề tài: Tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Sài Gòn (BIDV – Bắc Sài Gòn) thì hiện tại dư nợ cho vay khách hàng doanh nghiệp trên tổng dư nợ toàn chi nhánh chiếm khoảng 70%. Trong đó khối khách hàng DNNVV chiếm khoảng 1/3 tổng dư nợ cho vay khách hàng doanh nghiệp và định hướng trong thời gian sắp tới của chi nhánh là đẩy mạnh phát triển phân khúc DNNVV. Việc đẩy mạnh phát triển tín dụng đối DNNVV sẽ tìm ẩn không ít RRTD cho chi nhánh, vì ở nước ta hiện tại hoạt động sản xuất kinh doanh của DNNVV còn manh mún mang tính chất gia đình nhiều, cơ sở vật chất kỹ thuật còn lạc hậu dẫn đến hiệu quả sản xuất kinh doanh thấp hàng tồn kho lớn, trình độ quản lý và chất lượng nguồn lao động còn hạn chế phần lớn chưa được đào tạo bài bản về chuyên môn kỹ thuật từ đó làm giảm đi chất lượng công việc. Với định hướng phát
v triển tín dụng của chi nhánh trong thời gian tới là đẩy mạnh cho vay DNNVV thay vì chủ yếu tập trung vào các doanh nghiệp lớn như hiện nay, tuy nhiên hoạt động cho vay đối với DNNVV có những đặc thù riêng nên việc nghiên cứu để hạn chế RRTD là cần thiết nhằm phòng trách các thiệt hại có thể xảy đến gây ảnh hưởng tới hoạt động kinh doanh của chi nhánh. Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn tại BIDV – Bắc Sài Gòn là đẩy mạnh phát triển phân khúc khách hàng DNNVV nhưng đồng thời cũng phải hạn chế tối đa RRTD, nên tác giả lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Hạn chế rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Sài Gòn”. 2. Mục tiêu của đề tài 2.1. Mục tiêu tổng quát: Trên cơ sở thực trạng RRTD tại BIDV – Bắc Sài Gòn, đề xuất ra các giải pháp nhằm hạn chế RRTD trong hoạt động cho vay đối với DNNVV tại BIDV – Bắc Sài Gòn. 2.2. Mục tiêu cụ thể: Hệ thống hóa khung lý thuyết về RRTD nói chung và đối với DNNVV nói riêng tại các NHTM. Phân tích, đánh giá thực trạng RRTD đối với DNNVV tại BIDV –Bắc Sài Gòn, chỉ ra các kết qua đạt được cũng như các tồn tại hạn chế và nguyên nhân trong việc hạn chế RRTD đối với DNNVV tại Chi nhánh. Đề xuất các giải pháp nhằm hạn chế RRTD đối với DNNVV tại BIDV – Bắc Sài Gòn; đồng thời đưa ra một số kiến nghị đối với BIDV và các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan. 3. Câu hỏi nghiên cứu Khung lý thuyết về RRTD đối với DNNVV là gì? Các yếu tố nào ảnh hưởng đến RRTD đối với DNNVV?
vi Thực trạng RRTD đối với DNNVV tại BIDV – Bắc Sài Gòn như thế nào? Chi nhánh đã đạt được những kết quả gì và còn những hạn chế gì trong việc hạn chế RRTD? Nguyên nhân của những hạn chế này là gì? Giải pháp nào nhằm hạn chế RRTD đối với DNNVV tại BIDV – Bắc Sài Gòn? Cần có những kiến nghị gì đối với BIDV và các cơ quan quản lý nhà nước khác nhằm hỗ trợ BIDV – Chi nhánh Bắc Sài Gòn trong việc hạn chế RRTD đối với DNNVV? 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: RRTD và giải pháp hạn chế RRTD đối với DNNVV tại NHTM. Phạm vi nghiên cứu:  Phạm vi về không gian: đề tài nghiên cứu thực nghiệm tại BIDV – Bắc Sài Gòn.  Phạm vi về thời gian: đề tài nghiên cứu thực trạng RRTD đối với DNNVV trong giai đoạn từ năm 2014 – 2017; các giải pháp hạn chế RRTD đối với DNNVV trong giai đoạn 2018 – 2025. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu Để phù hợp với mục tiêu, đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài, phương pháp nghiên cứu chủ đạo được sử dụng là phương pháp nghiên cứu định tính. Dữ liệu thứ cấp được tác giả thu thập tại BIDV – Bắc Sài Gòn giai đoạn từ năm 2014 – 2017. Sau đó, tác giả sẽ sử dụng phần mềm Microsoft Office Excel để thống kê, tổng hợp và vẽ biểu đồ. 6. Nội dung nghiên cứu Luận văn bám sát tìm hiểu và nghiên cứu các nội dung sau:  Tham khảo và trình bày có hệ thống khung lý thuyết về RRTD đối với DNNVV của các NHTM; các yếu tố ảnh hưởng đến RRTD đối với DNNVV.  Trên cơ sở các dữ liệu thu thập được và cơ sở lý luận tại chương 1, tác giả phân tích thực trạng RRTD đối với DNNVV tại BIDV – Bắc Sài Gòn. Đánh giá các
vii kết quả đạt được và tồn tại hạn chế, từ đó chỉ ra nguyên nhân tồn tại hạn chế trong quản lý RRTD đối với DNNVV tại BIDV – Bắc Sài Gòn.  Từ các phân tích đánh giá trên, tác giả đề xuất các giải pháp nhằm hạn chế RRTD đối với DNNVV tại BIDV – Bắc Sài Gòn. 7. Đóng góp của đề tài Kết quả của nghiên cứu đề tài có thể được sử dụng như là tài liệu tham khảo có giá trị cho Ban giám đốc, lãnh đạo các phòng và cán bộ tín dụng tại BIDV – Bắc Sài Gòn trong quản lý RRTD nói chung và tín dụng đối với DNNVV nói riêng. Ngoài ra, luận văn cũng là tài liệu tham khảo cho các ban tham mưu về quản lý tín dụng tại BIDV, các Chi nhánh khác của BIDV và các cá nhân khác. 8. Tổng quan về lĩnh vực nghiên cứu Trong quá trình hoàn thiện đề tài nghiên cứu tác giả đã tham khảo các công trình nghiên cứu có liên quan sau:  Nguyễn Hùng Tiến 2016, Quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, Luận án tiến sĩ kinh tế, Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh. Đề tài tập trung nghiên cứu quản lý RRTD và đưa ra các giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao, hoàn thiện công tác quản lý RRTD tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam.  Nguyễn Thị Thúy Loan 2016, Quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam - Chi nhánh Gia Lai, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh. Luận văn nghiên cứu RRTD về việc khách hàng không trả nợ hoặc trả nợ không đúng hạn tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Gia Lai giai đoạn từ năm 2013 – 2015, từ đó đưa ra các giải pháp hoàn thiện RRTD trong cho vay DNNVV tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Gia Lai. Tuy nhiên do có sự khác biệt về không gian và thời gian nghiên cứu nên khó có thể áp dụng tại BIDV – Bắc Sài Gòn trong thời gian sắp tới.  Dương Ngọc Hào 2015, Giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam, Luận án tiến sĩ kinh tế, Trường
viii Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh. Tác giả đã hệ thống cơ sở lý luận về quản trị RRTD NHTM theo quan điểm của ủy ban Basel. Luận án đã phân tích rõ thực trạng quản trị rủi ro của nhóm NHTM có tổng quy mô dư nợ chiểm tỷ lệ lớn nhất trong hệ thống NHTM ở Việt Nam giai đoạn 2009 – 2013, từ đó xác định điểm mạnh, hạn chế trong hoạt động quản trị RRTD và nguyên nhân của các hạn chế đó. Trên cơ sở đó tác giả đã đề xuất những giải pháp để hoàn thiện công tác quản trị RRTD trong hệ thống NHTM. Đây là công trình nghiên cứu mang tính tổng quát cao về vấn đề quản trị RRTD trong hệ thống NHTM và đưa ra giải pháp hoàn thiện chung, chứ chưa đi vào thực tế đặc thù riêng trong hoạt động của từng chi nhánh ngân hàng trong việc quản trị RRTD.  Hoàng Đức Tùng 2015, Quản trị rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Đắk Lắk, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh. Tác giả đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản trị RRTD đối với hoạt động cho vay DNNVV, cũng như đã đề cập kinh nghiệm quản trị RRTD đối với hoạt động cho vay DNNVV của một số quốc gia trên thế giới và bài học cho các NHTM Việt Nam. Tuy nhiên khi đi sâu vào phân tích thực trạng quản trị RRTD đối với hoạt động cho vay DNNVV tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Đắk Lắk, tác giả chưa thật sự bám sát vào mạch lý thuyết về việc quản trị RRTD trong hoạt động cho vay DNNVV làm cho người đọc gặp khó khăn khi theo dõi các nội dung của đề tài.  Trần Thị Mộng Huyền 2015, Quản trị rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại ngân hàng thương mại cổ phần Quân đội - Chi nhánh Đắk Lắk, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh. Tác giả đưa ra cơ sở lý thuyết sát với thực tế trong việc phân tích thực trạng và đưa ra các giải pháp giúp quản trị RRTD đối với DNNVV tại Ngân hàng TMCP Quân đội - Chi nhánh Đắk Lắk. Tuy nhiên tác giả chưa đưa ra các tiêu chí đánh giá kết quả quản trị rủi ro tín đối với DNNVV dẫn đến làm giảm tính khách quan trong việc đánh giá các kết quả đạt được.
ix Thông qua việc tham khảo các luận án, luận văn nêu trên đã giúp tác giả có cái nhìn tốt hơn về RRTD trong hoạt động cho vay đối với DNNVV, định hướng lại và bổ sung các vấn đề còn thiếu trong quá trình nghiên cứu đề tài của mình. Tuy đề tài nghiên cứu về RRTD trong hoạt động cho vay đối với DNNVV là không mới, tuy nhiên tác giả không có sự trùng lập so với các đề tài trước đó về không gian (tại BIDV – Bắc Sài Gòn), thời gian (giai đoạn từ năm 2014 – 2017) và đề tài này có ý nghĩa thực tiễn đối với việc hạn chế RRTD trong hoạt động cho vay DNNVV tại BIDV – Bắc Sài Gòn. 9. Bố cục của đề tài: Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục các từ viết tắt, danh mục các bảng biểu, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung chính của luận văn được kết cấu làm ba chương như sau:  Chương 1: Cơ sở lý luận về ro tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại các ngân hàng thương mại.  Chương 2: Thực trạng rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Sài Gòn.  Chương 3: Một số giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Sài Gòn.
1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1. Tín dụng và rủi ro tín dụng tại ngân hàng thƣơng mại 1.1.1. Khái quát về hoạt động tín dụng tại các ngân hàng thƣơng mại Theo Nguyễn Văn Tiến (2005) thì tín dụng là một quan hệ giữa các bên về việc vay mượn một tài sản, gồm tài sản thực, tài sản tài chính hay uy tín. Thực chất, tín dụng là biểu hiện mối quan hệ kinh tế gắn liền với quá trình tạo lập và sử dụng một khoản tiền vốn nhằm mục đích thỏa mãn nhu cầu vốn tạm thời cho quá trình tái sản xuất và đời sống, theo nguyên tắc có hoàn trả, có mục đích, có bảo đảm bằng các hình thức khác nhau, bao gồm cả tín chấp, lòng tin lẫn nhau,… Khi NHTM chính thức ra đời và phát triển, tín dụng thực sự là hoạt động chính, được xem như một chức năng cơ bản. Theo Trần Huy Hoàng (2011) thì tín dụng là một phạm trù kinh tế tồn tại qua các hình thái xã hội khác nhau. Hiểu một cách thông thường nhất, tín dụng là vay mượn. Tín dụng ngân hàng là quan hệ chuyển nhượng quyền sử dụng vốn từ ngân hàng cho khách hàng trong một thời gian nhất định với một khoản chi phí nhất định. Theo Nguyễn Minh Kiều (2012) thì tín dụng, theo tiếng Latinh gọi là creditium, tiếng Anh gọi là credit, có nghĩa là sự vay mượn. Về mặt tài chính, tín dụng là quan hệ chuyển nhượng quyền sử dụng dụng vốn từ người sở hữu sang cho người sử dụng trong một thời gian nhất định với một khoản chi phí nhất định. Theo Bùi Diệu Anh (2013) thì tín dụng là một giao dịch giữa hai chủ thể, trong đó bên cấp tín dụng (ngân hàng/tổ chức tín dụng khác) chuyển giao tài sản cho bên nhận tín dụng (doanh nghiệp, cá nhân hoặc các chủ thể khác) sử dụng theo nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi. Theo Văn bản hợp nhất Luật các TCTD năm 2017 (Số: 07/VBHN-VPQH ngày 12/12/2017) thì một số thuật ngữ có liên quan được quy định như sau:  “Cấp tín dụng là việc thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả