Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam – Chi nhánh tỉnh Bắc Ninh

Chia sẻ: Tieuduongchi Duongchi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:89

Thêm vào BST

Báo xấu

18
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam – Chi nhánh tỉnh Bắc Ninh" nhằm hệ thống hóa những vấn đề lý luận về hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam; đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Ngân hàng chính sách xã hội Việt Nam – chi nhánh tỉnh Bắc Ninh giai đoạn đến năm 2025 và các năm tiếp theo. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam – Chi nhánh tỉnh Bắc Ninh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI ---------------------------- CAO THỊ KIM ANH HIỆU QUẢ CHO VAY HỘ NGHÈO TẠI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI VIỆT NAM – CHI NHÁNH TỈNH BẮC NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ HÀ NỘI, NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI ------------------------- CAO THỊ KIM ANH HIỆU QUẢ CHO VAY HỘ NGHÈO TẠI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI VIỆT NAM – CHI NHÁNH TỈNH BẮC NINH Chuyên ngành : Tài chính ngân hàng Mã số : 60 34 02 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHAN HỮU NGHỊ HÀ NỘI, NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI Độc lập - Tự do - Hạnh phúc BẢN CAM ĐOAN Tôi cam đoan đã thực hiện việc kiểm tra mức độ tương đồng nội dung luận văn/luận án qua phần mềm Turnitin một cách trung thực và đạt kết quả mức độ tương đồng 18% toàn bộ nội dung luận văn/luận án. Bản luận văn/luận án kiểm tra qua phần mềm là bản cứng luận văn/luận án đã nộp để bảo vệ trước hội đồng. Nếu sai tôi xin chịu các hình thức kỉ luật theo quy định hiện hành của Trường. Hà Nội, ngày 19 tháng 03 năm 2018 HỌC VIÊN CAO HỌC/NCS (Kí và ghi rõ họ tên)
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, được thực hiện trên cơ sở lý thuyết, nghiên cứu khảo sát và các báo cáo tình hình thực tế tại Ngân hàng chính sách xã hội Việt Nam – Chi nhánh tỉnh Bắc Ninh. Các số liệu sử dụng trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Những kết quả nghiên cứu của luận văn này chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào. Hà Nội, ngày 10 tháng 03 năm 2018 Tác giả luận văn Cao Thị Kim Anh
ii LỜI CẢM ƠN Luận văn này được hoàn thành với sự hướng dẫn giúp đỡ của Khoa Sau Đại học trường Đại học Thương mại. Tác giả xin cảm ơn nhà trường và Khoa Sau Đại học đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình làm luận văn. Tác giả xin chân thành cảm ơn đến thầy giáo TS. Phan Hữu Nghị người đã trực tiếp hướng dẫn và cho tác giả những ý kiến quý báu trong quá trình hoàn thành luận văn. Xin chân thành cảm ơn chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Bắc Ninh đã tạo môi trường làm việc, học tập tích cực để tác giả có điều kiện thuận lợi hoàn thành luận văn. Tác giả xin cảm ơn đến toàn thể người thân trong gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã quan tâm, giúp đỡ, động viên cho tác giả hoàn thành luận văn. Tác giả luận văn
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT ..................................................................vi PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1 1.Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ....................................................................1 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan ...........................................2 3. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn .......................................................................4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................5 5. Phương pháp nghiên cứu......................................................................................5 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu ........................................6 7. Kết cấu của luận văn .............................................................................................6 CHƯƠNG 1CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ CHO VAY HỘ NGHÈO CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI VIỆT NAM ............................................8 1.1. Khái quát về cho vay hộ nghèo tại ngân hàng chính sách xã hội Việt Nam .8 1.1.1. Khái niệm về hộ nghèo: ..................................................................................8 1.1.2. Sự cần thiết cho vay đối với hộ nghèo: ..........................................................9 1.1.3. Tiêu chí xác định hộ nghèo: .........................................................................11 1.1.4. Khái quát về cho vay hộ nghèo: ...................................................................12 1.1.5. Các chương trình cho vay đối với hộ nghèo: ..............................................19 1.2. Hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Ngân hàng chính sách xã hội ......................21 1.2.1. Khái niệm về hiệu quả cho vay hộ nghèo ....................................................21 1.2.2. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả cho vay hộ nghèo ......................................22 1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả cho vay hộ nghèo ..............................28 1.3.1. Các nhân tố chủ quan ...................................................................................28 1.3.2. Các nhân tố khách quan ...............................................................................30
iv 1.4. Kinh nghiệm của các nước về cho vay hộ nghèo và nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo ............................................................................................................31 1.4.1. Kinh nghiệm một số nước.............................................................................31 1.4.2. Bài học kinh nghiệm có khả năng vận dụng đối với NHCSXH Việt Nam ...................................................................................................................................35 CHƯƠNG 2THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ CHO VAY HỘ NGHÈO TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI VIỆT NAM – CHI NHÁNH TỈNH BẮC NINH ....................................................................................................37 2.1. Khái quát về Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Bắc Ninh ......37 2.1.1. Sơ lược quá trình phát triển .........................................................................37 2.1.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy..................................................................................38 2.1.3. Chức năng và nhiệm vụ cơ bản ....................................................................39 2.1.4. Thực trạng hoạt động của chi nhánh ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2012-2016 ................................................................................39 2.2. Thực trạng hiệu quả cho vay hộ nghèo tại chi nhánh NHCSXH tỉnh Bắc Ninh ..........................................................................................................................45 2.2.1. Thực trạng cho vay hộ nghèo tại chi nhánh NHCSXH tỉnh Bắc Ninh ....45 2.2.2. Phân tích hiệu quả cho vay hộ nghèo trên phương diện xã hội ................48 2.2.3. Phân tích hiệu quả cho vay hộ nghèo trên phương diện kinh tế ..............51 2.3. Đánh giá hiệu quả cho vay hộ nghèo tại chi nhánh ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Bắc Ninh .....................................................................................................56 2.3.1. Những kết quả đạt được ...............................................................................56 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ..............................................................................57 CHƯƠNG 3GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CHO VAY HỘ NGHÈO TẠI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI VIỆT NAM – CHI NHÁNH TỈNH BẮC NINH ...............................................................................................................62 3.1. Định hướng và mục tiêu hoạt động của chi nhánh ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Bắc Ninh .....................................................................................................62
v 3.1.1. Định hướng hoạt động của chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Bắc Ninh trong giai đoạn 2018-2020 .....................................................................62 3.1.2. Mục tiêu hoạt động của chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Bắc Ninh trong thời kỳ 2018-2020.................................................................................64 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại chi nhánh ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Bắc Ninh ............................................................................66 3.2.1. Tăng trưởng nguồn vốn nhằm mở rộng được hoạt động cho vay đối với hộ nghèo ...................................................................................................................66 3.2.2. Nâng cao chất lượng hoạt động của chính quyền địa phương, các tổ chức chính trị - xã hội trong việc nhận ủy thác cho vay đối với hộ nghèo ..................68 3.2.3. Đẩy mạnh, đôn đốc, tăng cường, xây dựng hệ thống kiểm tra giám sát tại từng địa bàn huyện, xã, phường, thị trấn .............................................................70 3.2.4. Phối hợp với chính quyền địa phương tăng cường hoạt động công tác khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư và dạy nghề cho hộ nghèo ...................71 3.3. Kiến nghị ...........................................................................................................72 3.3.1. Kiến nghị đối với Nhà nước..........................................................................72 3.3.2. Kiến nghị đối với NHCSXH Việt Nam ........................................................73 3.3.3. Kiến nghị đối với UBND các cấp huyện, xã, phường, thị trấn .................73 3.3.4. Kiến nghị đối với Hội đoàn thể các cấp huyện, xã, phường, thị trấn .......74 KẾT LUẬN ..............................................................................................................75 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................76
vi DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Viết đầy đủ DNVVN Doanh nghiệp vừa và nhỏ GQVL Giải quyết việc làm HSSV Học sinh sinh viên NHCSXH Ngân hàng chính sách xã hội NHTM Ngân hàng thương mại PGD Phòng giao dịch SXKD Sản xuất kinh doanh TDCS Tín dụng chính sách TK&VV Tiết kiệm và vay vốn UBND Ủy ban nhân dân XĐGN Xóa đói giảm nghèo
vii DANH MỤC CÁC BẢNG VÀ HÌNH VẼ BẢNG Bảng 2.1: Tình hình nguồn vốn của NHCSXH chi nhánh tỉnh Bắc Ninh .................40 giai đoạn 2012 - 2016 ...............................................................................................40 Bảng 2.2: Kết quả cho vay của NHCSXH chi nhánh tỉnh Bắc Ninh ........................41 giai đoạn 2012 - 2016 ...............................................................................................41 Bảng 2.3: Kết quả hoạt động cho vay của NHCSXH tỉnh Bắc Ninh ........................43 Bảng 2.4: Kết quả tài chính của NHCSXH chi nhánh tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2012 - 2016.........................................................................................................................44 Bảng 2.5: Tổng hợp số liệu hộ nghèo giai đoạn 2012-2016.....................................45 Bảng 2.6: Doanh số cho vay hộ nghèo giai đoạn 2012 - 2016 .................................46 Bảng 2.7: Tốc độ tăng trưởng doanh số cho vay hộ nghèo giai đoạn 2012 - 2016 .46 Bảng 2.8: Tổng dư nợ cho vay hộ nghèo giai đoạn 2012 - 2016..............................47 Bảng 2.9: Tốc độ tăng trưởng dư nợ cho vay hộ nghèo giai đoạn 2012-2016 .........48 Bảng 2.10: Tỷ lệ hộ nghèo được vay vốn giai đoạn 2012-2016 ...............................49 Bảng 2.11: Dư nợ bình quân cho vay hộ nghèo tính trên một hộ gia đình giai đoạn 2012-2016..................................................................................................................50 Bảng 2.12: Tỷ lệ hộ nghèo thoát nghèo nhờ vay vốn NHCSXH tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2012-2016 ........................................................................................................51 Bảng 2.13: Tỷ lệ nợ quá hạn cho vay hộ nghèo giai đoạn 2012-2016 .....................52 Bảng 2.14: Thu lãi từ hoạt động cho vay hộ nghèo giai đoạn 2012 - 2016 .............53 Bảng 2.15: Tỷ lệ nợ khoanh cho vay hộ nghèo giai đoạn 2012-2016 ......................54 Bảng 2.16: Tỷ lệ nợ được gia hạn nợ cho vay hộ nghèo giai đoạn 2012-2016 ........55 Bảng 2.17: Tỷ lệ nợ được xóa nợ cho vay hộ nghèo giai đoạn 2012-2016 ..............55 Bảng 2.18: Tỷ lệ thu nhập tăng thêm trung bình của hộ nghèo sau khi vay vốn NHCSXH giai đoạn 2012-2016 .................................................................................56
viii HÌNH VẼ Hình 1.1: Sơ đồ quy trình cho vay hộ nghèo.............................................................18 Hình 2.1: Sơ đồ bộ máy tổ chức NHCSXH tỉnh Bắc Ninh.............................................38 Hình 2.2 Biểu đồ kết quả cho vay của NHCSXH chi nhánh tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2012-2016..................................................................................................................41 Hình 2.3. Sơ đồ lũy kế số lượt hộ nghèo được vay vốn NHCSXH chi nhánh tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2012-2016 ........................................................................................48
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Đói nghèo là một vấn đề mang tính toàn cầu và là mối quan tâm của mọi quốc gia trên thế giới. Những năm gần đây cùng với xu thế toàn cầu hóa và chính sách đổi mới của Đảng, nền kinh tế nước ta ngày càng phát triển, đại bộ phận đời sống nhân dân đều được cải thiện rõ rệt. . Tuy vậy, mặt trái của sự phát triển cũng ngày càng bức xúc, như khoảng cách giàu nghèo ngày càng tăng; sự tụt hậu ngày càng lớn giữa khu vực nông thôn và thành thị, giữa miền núi và đồng bằng; tình trạng thiếu việc làm nghiêm trọng; tình trạng ô nhiễm môi trường và lãng phí tài nguyên đất nước.v.v.. Hàng triệu hộ nghèo ở Việt Nam, đặc biệt là hộ nghèo ở vùng sâu, vùng xa không được hưởng những thành quả của sự phát triển. Họ đang bơ vơ, lạc lõng trước sự hội nhập toàn cầu và ánh sáng của thế giới văn minh. Những yếu kém trên là nguyên nhân mất ổn định về xã hội- chính trị, là nỗi đau của một xã hội đang phấn đấu vì lý tưởng dân giàu, nước mạnh xã hội công bằng- dân chủ- văn minh. Ngân hàng Chính sách xã hội ra đời và trở thành công cụ để Nhà nước thực hiện mục tiêu quốc gia xóa đói giảm nghèo. Hiểu rõ được nhiệm vụ chính trị quan trọng của Đảng và Nhà nước, Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Bắc Ninh đang phấn đấu nỗ lực để làm tốt vai trò của mình, nâng cao chất lượng, hiệu quả cho vay đối với người nghèo. Song thực tiễn, hiệu quả và chất lượng cho vay đối với người nghèo của Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Bắc Ninh còn gặp rất nhiều khó khăn, hạn chế. Chất lượng cho vay đối với người nghèo không ngừng được nâng cao, công tác xử lý nợ xấu đã có nhiều biện pháp tích cực nhưng dư nợ quá hạn vẫn cao và còn chậm so với yêu cầu. Công tác kiểm tra, kiểm toán nội bộ của Ngân hàng còn hạn chế, một số Giám đốc huyện, thị ít đi kiểm tra cấp cơ sở cấp xã để bắt nắm tình hình hoạt động của Tổ tiết kiệm và vay vốn, người dân nên chưa phát hiện kịp thời những thiếu sót trong hoạt động cho vay hộ nghèo để hạn chế tối đa rủi ro về cho vay. Chất lượng tín dụng ở một số địa bàn cấp xã chưa thực sự ổn định, do chất lượng hoạt động của Hội, đoàn thể cấp xã và các Tổ TK&VV chưa cao .Vì vậy vấn
2 đề đặt ra cần giải quyết là nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo trên địa bàn để công cuộc xóa đói giảm nghèo được bền vững. Với cách tiếp cận như trên tác giả nghiên cứu lý luận về hiệu quả cho vay hộ nghèo của NHCSXH, phân tích thực trạng hiệu quả cho vay hộ nghèo của chi nhánh NHCSXH tỉnh Bắc Ninh, từ đó rút ra những kết quả đạt được những hạn chế và nguyên nhân hạn chế, giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại chi nhánh. Chính vì lý do trên, tác giả lựa chọn đề tài "Hiệu quả cho vay hộ nghèo tại ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam – chi nhánh tỉnh Bắc Ninh" làm luận văn thạc sĩ. 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan Vấn đề xóa đói giảm nghèo và tín dụng ưu đãi đối với hộ nghèo đã được nhiều người nghiên cứu và đào sâu khai thác. Trong số các công trình đã công bố, liên quan trực tiếp đến nội dung đề tài có các công trình tiêu biểu sau: - “Giải pháp tín dụng góp phần thực hiện xóa đói giảm nghèo của Ngân hàng Phục vụ người nghèo Việt Nam” (2003), của Đào Tấn Nguyên, luận án tiến sĩ kinh tế tại Học viện Ngân hàng, Hà Nội. Luận án đã nghiên cứu và đề xuất các giải pháp về cho vay đối với hộ nghèo của Ngân hàng Phục vụ người nghèo Việt Nam nhằm góp phần thực hiện chương trình xóa đói giảm nghèo ở nước ta. - “Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay của Ngân hàng chính sách xã hội Việt Nam” (2005), của Nguyễn Văn Đức, luận văn thạc sĩ kinh tế tại Đại học Thương Mại, Hà Nội. Luận văn đã nghiên cứu về vấn đề một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay của Ngân hàng chính sách xã hội Việt Nam. - “Nâng cao chất lượng tín dụng chính sách tại Chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Trị” (2014), luận văn thạc sĩ kinh tế của Phạm Thị Lệ Ninh. Trong luận văn này, tác giảnghiên cứu lý luận về chất lượng tín dụng chính sách của ngân hàng chính sách xã hội; phân tích đánh giá chất lượng tín dụng chính sách của chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Trị, từ đó đề xuất những giải pháp kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng tín dụng chính sách ở chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Trị.
3 - “Nâng cao chất lượng cho vay hộ nghèo tại Chi nhánh NHCSXH thành phố Hà Nội” (2007), luận văn thạc sĩ kinh tế của Đặng Thị Phương Nam. Trong luận văn này, tác giả đã nghiên cứu lý luận về chất lượng cho vay hộ nghèo của NHCSXH, phân tích thực trạng chất lượng cho vay hộ nghèo của chi nhánh NHCSXH thành phố Hà Nội, từ đó rút ra những kết quả đạt được những hạn chế và nguyên nhân hạn chế, giải pháp nâng cao chất lượng cho vay hộ nghèo tại chi nhánh. - “Giải pháp nâng cao hiệu quả tín dụng đối với hộ nghèo tại NHCSXH tỉnh Thanh Hóa” (2011), luận văn thạc sĩ kinh tế của Lê Thị Thúy Nga. Trong luận văn này, tác giả đã hệ thống những vấn đề lý luận cơ bản về đói nghèo, tín dụng đối với hộ nghèo đồng thời phân tích, đánh giá thực trạng và hiệu quả tín dụng đối với hộ nghèo tại NHCSXH tỉnh Thanh Hóa, từ đó đề xuất một hệ thống giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả tín dụng hộ nghèo tại NHCSXH tỉnh Thanh Hóa. -“Nâng cao chất lượng tín dụng đối với hộ nghèo tại NHCSXH – Chi nhánh huyện Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình”(2015), luận văn thạc sĩ của Vũ Văn Đức, bảo vệ tại trường Đại học kinh tế - Đại học Quốc Gia Hà Nội. Theo công trình này, tác giả đã nghiên cứunhững vấn đề lý luận cơ bản về đói nghèo, tín dụng đối với hộ nghèo, khái quát công tác xóa đói giảm nghèo trên địa bàn huyện Tân Lạc và phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng tín dụng hộ nghèo tại Chi nhánh NHCSXH huyện Tân Lạc từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng đối với hộ nghèo tại NHCSXH huyện Tân Lạc. -“Tín dụng Ngân hàng Chính sách xã hội với công tác xóa đói giảm nghèo tại Lâm Đồng” (2007), luận văn thạc sĩ của Phạm Thị Châu bảo vệ tại trường Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn đã nghiên cứu và tiến hành phân tích thực trạng các chương trình tín dụng chính sách đang thực hiện tại Chi nhánh NHCSXH tỉnh Lâm Đồng. Đánh giá những hiệu quả đạt được và nêu ra những hạn chế còn tồn tại từ đó rút ra bài học kinh nghiệm trong quá trình thực hiện các chương trình tín dụng chính sách.
4 * Khoảng trống nghiên cứu: Các công trình trên đã đề cập đến nhiều khía cạnh khác nhau của vấn đề tín dụng đối với hộ nghèo, trong đó tập trung làm rõ vai trò cũng như sự cần thiết, hay tác động của tín dụng NHCSXH đối với công cuộc xóa đói giảm nghèo; phân tích hiệu quả hoạt động tín dụng hộ nghèo của NHCSXH, kể cả ở cấp Trung ương và các địa phương. Các công trình đã cố gắng xoay quanh vấn đề tìm kiếm các giải pháp hữu hiệu để đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng đối với hộ nghèo. Đó là nguồn tài liệu quý báu để tác giả kế thừa và phát triển. Tuy nhiên, vấn đềhiệu quả cho vay hộ nghèo tại NHCSXH Việt Nam chi nhánh tỉnh Bắc Ninh thì cho đến nay vẫn còn phải rất quan tâm, nhất là với tư cách một luận văn thạc sỹ. Vẫn còn khoảng trống mà tôi cần nghiên cứu khi đối tượng cho vay có đúng đối tượng không khi tỷ lệ hộ nghèo của thành phố ngày càng giảm, tỷ lệ nợ quá hạn chung của toàn chi nhánh có giảm nhưng vẫn còn hộ tái nghèo, chất lượng cho vay hộ nghèo còn chưa bền vững vv…. 3. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn Mục tiêu: Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Ngân hàng chính sách xã hội Việt Nam – chi nhánh tỉnh Bắc Ninh. Từ mục tiêu trên đề tài có 3 nhiệm vụ sau: - Hệ thống hoá những vấn đề lý luận về hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam. - Phân tích thực trạng hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Ngân hàng chính sách xã hội Việt Nam – chi nhánh tỉnh Bắc Ninh, qua đó chỉ rõ những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của chúng làm cơ sở cho đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam – chi nhánh tỉnh Bắc Ninh. - Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Ngân hành chính sách xã hội Việt Nam – chi nhánh tỉnh Bắc Ninh giai đoạn đến năm 2025 và các năm tiếp theo.
5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là những vấn đề lý luận và thực tiễn về hiệu quả cho vay hộ nghèo của ngân hàng Chính sách xã hội. Phạm vi nghiên cứu: - Về nội dung: Tập trung nghiên cứu một số vấn đề lý luận về hiệu quả cho vay với hộ nghèo của NHCSXH Việt Nam, cụ thể là: nghiên cứu khái niệm cơ bản về tín dụng, nâng chất lượng tín dụng, tín dụng đối với hộ nghèo và đặc trưng của tín dụng chính sách xã hội, hiệu quả cho vay đối với hộ nghèo, vai trò của NHCSXH, quy trình cho vay hộ nghèo của NHCSXH từ đó đưa ra tiêu chí đánh giá hiệu quả cho vay hộ nghèo và các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả cho vay hộ nghèo đồng thời đưa ra các hoạt động nhằm nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Ngân hàng chính sách xã hội Việt Nam – chi nhánh tỉnh Bắc Ninh - Về thời gian: Khảo sát số liệu giai đoạn 2012-2016, đề xuất giải pháp đến năm 2020 và các năm tiếp theo - Về không gian: Nghiên cứu tại chi nhánh NHCSXH tỉnh Bắc Ninh trong mối quan hệ thống kê so sánh. 5. Phương pháp nghiên cứu Trong luận văn có sử dụng các phương nghiên cứu trên cơ sở số liệu thứ cấp và các tài liệu để tổng hợp phân tích. Cụ thể là các phương pháp sau: Phương pháp thu thập dữ liệu: thu thập thông tin và số liệu tại NHCSXH Việt Nam Và Chi nhánh NHCSXH tỉnh Bắc Ninh qua các năm 2012, 2013, 2014, 2015, 2016 và qua Website của Ngân hàng nhà nước, Bộ tài chính, tổng cục thống kê. Phương pháp sử lý dữ liệu: Phân tích thống kê so sánh dựa vào tài liệu, các báo cáo từ NHCSXH qua các năm 2012, 2013, 2014, 2015, 2016 từ đó đánh giá hiệu quả cho vay hộ nghèo qua các năm như thế nào Sử dụng các tài liệu tham khảo liên quan đến vấn đề nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo và các chuyên đề vấn đề về hộ nghèo từ những anh, chị khóa trước, kết hợp với thông tin từ sách báo đài, Internet để nghiên cứu vấn đề này.
6 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu Việc nghiên cứu vấn đề nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam – Chi nhánh tỉnh Bắc Ninh góp phần làm rõ hơn nữa ý nghĩa của chương trình cho vay hộ nghèo. Chương trình cho vay hộ nghèo mang đậm dấu ấn nhân văn, kinh tế, chính trị hết sức to lớn, hợp lòng dân. - Luận văn đã khái quát được lịch sử ra đời và hoạt động của NHCSXH nói chung và Chi nhánh NHCSXH tỉnh Bắc Ninh nói riêng. Thông tin trình bày trong luận văn mang tính cập nhật, bám sát những chuyển biến những thay đổi mới nhất của lý luận và thực tiễn áp dụng các nhân tố có liên quan từ năm 2012 đến năm 2016 - Trình bày có hệ thống vai trò, sự cần thiết và nội dung về hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Chi nhánh Ngân hàng CSXH nói chung. - Đánh giá và so sánh một cách khái quát thực trạng của chất lượng cho vay hộ nghèo tại Chi nhánh Ngân hàng CSXH tỉnh Bắc Ninh từ năm 2012 đến năm 2016 - Trên cơ sở phân tích lý luận và thực tiễn, luận văn nêu lên một số phương hướng và giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Ngân hàng chính sách xã hội Việt Nam – chi nhánh tỉnh Bắc Ninh. - Nghiên cứu vấn đề hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam – Chi nhánh tỉnh Bắc Ninh luận văn cung cấp một lượng không nhỏ thông tin tham khảo đáng tin cậy cho cả người tìm hiểu với mục đích nghiên cứu lẫn các nhà quản lý. Với đóng góp trên, tác giả hy vọng rằng luận văn sẽ là nguồn tài liệu bổ ích và cần thiết đối với cơ quan nhà nước nói chung và ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam – chi nhánh tỉnh Bắc Ninh nói riêng trong việc nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm ba chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về hiệu quả cho vay với hộ nghèo tại Ngân hàng chính sách xã hội Việt Nam
7 Chương 2: Thực trạng hiệu quả cho vay hộ nghèo tại chi nhánh Ngân hàng chính sách xã hội Việt Nam – chi nhánh tỉnh Bắc Ninh Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Ngân hàng chính sách xã hội Việt Nam – chi nhánh tỉnh Bắc Ninh
8 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ CHO VAY HỘ NGHÈO CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI VIỆT NAM 1.1. Khái quát về cho vay hộ nghèo tại ngân hàng chính sách xã hội Việt Nam 1.1.1. Khái niệm về hộ nghèo: Tháng 9/1993, tại Băng Cốc Thái Lan ESCAP tổ chức hội nghị bàn về xoá đói giảm nghèo đã nêu ra định nghĩa về đói nghèo như sau: “Đói nghèo là tình trạng một bộ phận dân cư không được hưởng và thoả mãn những nhu cầu cơ bản của con người đã được xã hội thừa nhận tuỳ theo trình độ phát triển kinh tế xã hội và phong tục tập quán của các địa phương”. Theo khái niệm này thì mức độ đói nghèo ở các nước khác nhau là khác nhau. Theo số liệu của ngân hàng thế giới thì hiện nay trên thế giới có khoảng 1,3 tỷ người sống dưới mức nghèo khổ, trong đó phần lớn là phụ nữ và trẻ em. Ở Việt Nam, căn cứ vào tình hình kinh tếxã hội và mức thu nhập của người dân trong những năm qua thì khái niệm đói nghèo được xác định như sau: “Nghèo là tình trạng một bộ phận dân cư chỉ có những điều kiện thoả mãn những nhu cầu tối thiểu và cơ bản nhất trong cuộc sống và có mức sống thấp hơn mức sống của cộng đồng xét trên mọi phương diện”. Ngoài ra còn có khái niệm khác về đói nghèo như sau : “Nghèo là một bộ phận dân cư có mức sống dưới ngưỡng quy định của sự nghèo. Nhưng ngưỡng nghèo còn phụ thuộc vào đặc điểm cụ thể của từng địa phương, từng thời kỳ cụ thể hay từng giai đoạn phát triển kinh tế xã hội cụ thể của từng địa phương hay từng quốc gia”. Ở Việt Nam, theo trang web Thư viện Học liệu mở Việt Nam VOER (Những lý luận chung về đói nghèo và xóa đói giảm nghèo,2016) nêu rõ: “ Nghèo được chia thành ba mức: nghèo tuyệt đối, nghèo tương đối, nghèo có nhu cầu tối thiểu. Thứ nhất là nghèo tuyệt đối là tình trạng một bộ phận dân cư thuộc diện nghèo không có khả năng thoả mãn nhu cầu tối thiểu của cuộc sống: ăn, mặc, ở, đi lại... Thứ hai là nghèo tương đối là tình trạng một bộ phận dân cư thuộc diện nghèo có mức sống
9 dưới mức sống trung bình của cộng đồng và địa phương đang xét. Thứ ba là nghèo có nhu cầu tối thiểu là tình trạng một bộ phận dân cư có những đảm bảo tối thiểu để duy trì cuộc sống như đủ ăn, đủ mặc, đủ ở và một số sinh hoạt hàng ngày nhưng ở mức tối thiểu.” - Khái niệm về hộ nghèo: “Hộ nghèo là tình trạng của một số hộ gia đình chỉ thoả mãn một phần nhu cầu tối thiểu của cuộc sống và có mức sống thấp hơn mức sống trung bình của cộng đồng xét trên mọi phương diện”. 1.1.2. Sự cần thiết cho vay đối với hộ nghèo: Không thể phủ nhận tình hình kinh tế Việt Nam đã và đang phát triển nhanh chóng nhưng so với thế giới thì tốc độ phát triển kinh tế của Việt Nam đánh giá là còn chậm và khả năng tụt hậu cao. GS. Finn Tarp- Giám đốc Viện Nghiên cứu kinh tế phát triển thế giới cho biết kết quả điều tra tại Việt Nam cho thấy, tỷ lệ hộ nghèo của năm 2016 là 16,2% trong khi 2 năm trước đó con số này là 12,9%. Nói cách khác, tỷ lệ hộ nghèo ở Việt Nam gia tăng trong những năm gần đây. Theo tìm hiểu trên website Thư viện học liệu mở Việt Nam VOER, khi bàn về vấn đề “ Sự cần thiết phải hỗ trợ vốn cho người nghèo” thì có nêu khái quát về tình trạng nghèo đói ở Việt Nam như sau: “ Mặc dù Việt Nam đã đạt được những thành công rất lớn trong việc giảm tỷ lệ hộ nghèo, tuy nhiên cũng cần thấy rằng, những thành tựu này vẫn còn rất mong manh. Thu nhập của một bộ phận lớn dân cư vẫn nằm giáp danh mức nghèo, do vậy chỉ cần những điều chỉnh nhỏ về chuẩn nghèo, cũng khiến họ rơi xuống ngưỡng nghèo và làm tăng tỷ lệ hộ nghèo. Phần lớn thu nhập của người nghèo từ nông nghiệp. Với điều kiện nguồn lực rất hạn chế (đất đai, lao động, vốn), thu nhập của những người nghèo rất bấp bênh và dễ bị tổn thương trước những đột biến của mỗi gia đình và cộng đồng. Nhiều gia đình tuy mức thu nhập ở trên ngưỡng nghèo nhưng vẫn giáp danh với ngưỡng nghèo đói vì vậy khi có dao động về thu nhập cũng có thể khiến họ trượt xuống ngưỡng nghèo. Tính vụ mùa trong sản xuất nông nghiệp cũng tạo nên khó khăn cho người nghèo.Đa số người nghèo sống trong các vùng tài nguyên thiên nhiên rất nghèo nàn, điều kiện tự nhiên khắc nghiệt như vùng núi, vùng sâu, vùng xa hoặc ở các vùng Đồng bằng sông Cửu