Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hiệu quả kinh doanh tại Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung

Chia sẻ: ViJiji ViJiji | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:95

Thêm vào BST

Báo xấu

35
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được nghiên cứu với mục tiêu nhằm đánh giá hiệu quả kinh doanh của Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung trong giai đoạn 2016 - 2018. Thông việc phân tích, so sánh thực trạng hiệu quả hoạt động kinh doanh tại doanh nghiệp, tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hiệu quả kinh doanh tại Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ CÔNG NGHIỆP LONG AN CAO TIẾN TRUNG HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI DOANH NGHIỆP TƢ NHÂN TIẾN TRUNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Quản trị Kinh doanh Mã số: 8.34.01.01 Long An, năm 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ CÔNG NGHIỆP LONG AN CAO TIẾN TRUNG HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI DOANH NGHIỆP TƢ NHÂN TIẾN TRUNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Quản trị Kinh doanh Mã số: 8.34.01.01 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS.TS TRƢƠNG QUANG VINH Long An, năm 2020
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong các công trình để nhận bằng cấp nào khác. Các thông tin số liệu trong luận văn này đều có nguồn gốc và được ghi chú rõ ràng./. Học viên thực hiện luận văn Cao Tiến Trung
ii LỜI CẢM ƠN Trong thời gian nghiên cứu và thực hiện luận văn này, tác giả đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình từ các cơ quan, tổ chức và cá nhân. Tác giả xin gửi lời cám ơn sâu sắc và chân thành đến các tập thể, cá nhân đã tạo điều kiện và giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Tác giả xin chân thành cảm ơn Quý Thầy Cô Trường Đại học Kinh tế Công nghiệp Long An đã tận tình giảng dạy, truyền đạt những kiến thức quý báu cho tác giả trong suốt thời gian tác giả học tập tại trường. Tác giả cũng xin chân thành cám ơn Ban Giám đốc và các đồng nghiệp tại Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung đã hết lòng hỗ trợ, cung cấp số liệu và đóng góp ý kiến quý báu trong quá trình làm luận văn. Đặc biệt, Tác giả xin chân thành cảm ơn GS. TS Trương Quang Vinh, người đã trực tiếp hướng dẫn tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thiện đề tài. Tác giả cũng xin chân thành cám ơn Phòng SĐH&QHQT Trường Đại học Kinh tế Công nghiệp Long An và các anh, chị và các bạn học viên cao học của đã nhiệt tình hỗ trợ, động viên và chia sẻ những kinh nghiệm, kiến thức trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu. Do thời gian nghiên cứu và kiến thức còn hạn chế, luận văn được hoàn thiện không thể tránh khỏi những sơ suất thiếu sót, tác giả rất mong nhận được những ý kiến của các thầy cô giáo cùng các bạn. Tác giả Cao Tiến Trung
iii TÓM TẮT Trong giai đoạn này, Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung được thành lập với ngành nghề chính là cung cấp dịch vụ vận tải hàng hóa bằng đường bộ. Với những nỗ lực trong suốt quá trình hoạt động doanh nghiệp đã dần dần tạo được chổ đứng nhất định trên thị trường địa phương. Tuy nhiên, đó chỉ là bước khởi đầu để doanh nghiệp bước sang một giai đoạn phát triển mới, giai đoạn mà tất cả doanh nghiệp nói chung và ngành thương mại dich vụ vận tải nói riêng phải phấn đấu và nỗ lực hết mình để tìm cho mình chổ đứng trên thị trường. Vì thế trước áp lực cạnh tranh doanh nghiệp phải không ngừng nâng cao hiệu quả kinh doanh để duy trì và phát triển. Tác giả đã sử dụng phương pháp kế thừa lý luận cơ bản để xây dựng cơ sở lý luận, sử dụng phương pháp thống kê để phân tích và đánh giá thực trạng hiệu quả hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung giai đoạn 2016 - 2019 và phương pháp kết hợp giữa lý luận và thực tiễn để đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh. Kết quả đã đạt được các mục tiêu nghiên cứu đề ra: (1) Hệ thống hóa cơ sở lý luận về hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp; (2) Phân tích thực trạng hiệu quả kinh doanh của Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung giai đoạn 2016 - 2018, xác định những kết quả đạt được và một số vấn đề còn tồn tại. (3) Đây chính là cơ sở để đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh tại doanh nghiệp như nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ, giải pháp tuyển chọn và đào tạo, giải pháp tăng doanh thu, giải pháp giảm chi phí nhầm nâng cao hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp trong thới gian tới. Luận văn là tài liệu tham khảo cho các đối tượng quan tâm, đặc biệt các nhà quản lý các doanh nghiệp, nghiên cứu và ứng dụng vào thực tế.
iv ABSTRACT During this period, Tien Trung Private Enterprise was established with the main industry of providing goods transportation services by road. With efforts throughout the course of operation, the business has gradually created a certain foothold in the local market. However, that is just the first step for the business to enter a new stage of development, a period where all businesses in general and the transport service industry in particular must strive and make their best efforts to find give yourself a foothold in the market. Therefore, in the face of competitive pressure, businesses must constantly improve business efficiency to maintain and develop. The author used the basic theoretical inheritance method to build the theoretical basis, used the statistical method to analyze and evaluate the current status of business performance of Tien Trung private enterprise in the period. 2016 - 2019 and a method that combines theory and practice to propose solutions to improve business performance.to reduce advanced costs aiming business efficiency in the coming time. The results have achieved the proposed research objectives: (1) Systematizing the theoretical basis of the business performance of the business; (2) Analyze the current situation of business performance of Tien Trung Private Enterprise in the period of 2016 - 2018, determine the achieved results and some outstanding problems. (3) This is the basis for proposing solutions to improve business efficiency in enterprises such as improving capital efficiency, service quality improvement solutions, selection and training solutions, solutions to increase revenue, wrong solutions to reduce costs to improve business efficiency of businesses in the near future. Thesis is the reference for interested subjects, especially the managers of enterprises, researching and applying into practice.
v MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN .................................................................................................................. ii TÓM TẮT ....................................................................................................................... iii ABSTRACT .................................................................................................................... iv MỤC LỤC ........................................................................................................................ v DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT....................................................................................... viii DANH MỤC BẢNG BIỂU ............................................................................................ ix PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1 1. Sự cần thiết của đề tài ................................................................................................. 1 2. Mục tiêu nghiên cứu.................................................................................................... 2 2.1 Mục tiêu chung ............................................................................................................ 2 2.2 Mục tiêu cụ thể ............................................................................................................ 2 3. Đối tƣợng nghiên cứu ................................................................................................. 2 4. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................................... 2 5. Câu hỏi nghiên cứu ..................................................................................................... 2 6. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................................ 2 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN HIỆU QUẢ KINH DOANH TẠI DOANH NGHIỆP ......................................................................................................................... 4 1.1. Tổng quan về quản trị kinh doanh ......................................................................... 4 1.1.1 Khái niệm ................................................................................................................. 4 1.1.2 Mục đích................................................................................................................... 4 1.1.3 Đặc điểm của hoạt động kinh doanh ........................................................................ 5 1.2. Cơ sở lý luận về hiệu quả kinh doanh ................................................................... 6 1.2.1 Khái niệm ................................................................................................................. 6 1.2.2 Bản chất phạm trù hiệu quả ...................................................................................... 7 1.2.3 Phân biệt các loại hiệu quả ....................................................................................... 9 1.3. Nghiên cứu hiệu quả kinh doanh trong doanh nghiệp ....................................... 14 1.3.1 Sự cần thiết ............................................................................................................. 14 1.3.2 Nghiên cứu hiệu quả kinh doanh tại doanh nghiệp ................................................ 15
vi 1.4. Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả kinh doanh ................................................ 16 1.5. Các nhân tố tác động đến hiệu quả kinh doanh .................................................. 17 1.5.1 Nhóm nhân tố bên trong doanh nghiệp .................................................................. 17 1.5.2 Nhóm nhân tố bên ngoài của doanh nghiệp ........................................................... 22 1.6. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh doanh tại doanh nghiệp ............................ 24 1.6.1 Hệ số doanh thu ...................................................................................................... 24 1.6.2 Hệ số chi phí ........................................................................................................... 26 1.6.3 Hệ số tài sản ........................................................................................................... 26 1.6.4 Hệ số vốn chủ sở hữu ............................................................................................. 27 1.6.5 Hệ số nguồn nhân lực ............................................................................................ 28 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 .............................................................................................. 28 CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI DOANH NGHIỆP TƢ NHÂN TIẾN TRUNG ........................................................... 29 2.1. Tổng quan về Doanh nghiệp tƣ nhân Tiến Trung .............................................. 29 2.1.1 Giới thiệu chung ..................................................................................................... 29 2.1.2 Quá trình hình thành và phát triển doanh ............................................................... 29 2.1.3 Chức năng nhiệm vụ lĩnh vực hoạt động ............................................................... 29 2.1.4 Cơ cấu tổ chức của bộ máy .................................................................................... 31 2.1.5 Chức năng từng bộ phận ........................................................................................ 31 2.2. Các nhân tố tác động đến hiệu quả kinh doanh của Doanh nghiệp tƣ nhân Tiến Trung giai đoạn 2016 - 2018 ................................................................................ 33 2.2.1 Ảnh hưởng của môi trường bên trong .................................................................... 33 2.2.2 Ảnh hưởng của môi trường bên ngoài ................................................................... 39 2.3. Phân tích đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp tƣ nhân Tiến Trung giai đoạn 2016 - 2018 ................................................................................ 41 2.3.1 Tình hình vốn và tài sản ......................................................................................... 41 2.3.2 Tình hình doanh thu, chi phí .................................................................................. 45 2.3.3 Phân tích một số hệ số tài chính về khả năng thanh toán ...................................... 48 2.3.4 Hệ số cơ cấu nguồn vốn và cơ cấu tàì sản ............................................................. 50 2.3.5 Hệ số hiệu suất hoạt động ...................................................................................... 53 2.3.6 Nguồn nhân lực ...................................................................................................... 58
vii 2.3.7 Phân tích ma trận SWOT ....................................................................................... 58 2.4. Đánh giá chung về hiệu quả kinh doanh tại Doanh nghiệp tƣ nhân Tiến Trung trong giai đoạn 2016 - 2018 .......................................................................................... 59 2.4.1 Kết quả đạt được .................................................................................................... 61 2.4.2 Những mặt còn hạn chế.......................................................................................... 62 2.4.3 Nguyên nhân của hạn chế ...................................................................................... 64 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 .............................................................................................. 66 CHƢƠNG 3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI DOANH NGHIỆP TƢ NHÂN TIẾN TRUNG ................................................... 67 3.1. Định hƣớng và mục tiêu phát triển của Doanh nghiệp tƣ nhân Tiến Trung giai đoạn 2019 - 2025 ............................................................................................................ 67 3.1.1 Định hướng ............................................................................................................ 67 3.1.2 Mục tiêu ................................................................................................................. 67 3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh tại Doanh nghiệp tƣ nhân Tiến Trung ........................................................................................................... 68 3.2.1 Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ............................................................................. 68 3.2.2. Nâng cao chất lượng dịch vụ ................................................................................ 69 3.2.3. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực .................................................................... 71 3.2.4 Tiếp tục hoàn thiện chiến lược kinh doanh ............................................................ 72 3.2.5 Tiết kiệm nhằm giảm chi phí vận hành .................................................................. 72 3.3 Một số kiến nghị ...................................................................................................... 73 3.3.1 Đối với Ủy ban Nhân dân tỉnh Long An ................................................................ 73 3.3.2 Đối với Sở giao thông vận tải Long An ................................................................. 73 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 .............................................................................................. 73 KẾT LUẬN .................................................................................................................... 74 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................... 75 PHỤ LỤC .............................................................................................................. Trang I
viii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt Chữ đầy đủ 1 BCTC Báo cáo tài chính 2 CP Chi phí 3 DNTN Doanh nghiệp tư nhân 4 DT Doanh thu 5 NĐ Nghị định 6 LN Lợi nhuận 7 LNST Lợi nhuận sau thuế 8 LNTT Lợi nhuận trước thuế 9 NV Nhân viên 10 VND Việt Nam đồng 11 WTO Tổ chức thương mại thế giới
ix DANH MỤC HÌNH VẼ, BẢNG BIỂU Số hiệu Nội dung Trang hình vẽ 2.1 Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung 31 Số hiệu Nội dung Trang bảng biểu Phương tiện vận chuyển của Doanh nghiệp tư nhân Tiến 2.1 34 Trung 2.2 Tình hình nhân sự của DNTN Tiến Trung 37 Tình hình vốn và tài sản của Doanh nghiệp tư nhân Tiến 2.3 42 Trung Doanh thu, chi phí và lợi nhuận tại Doanh nghiệp tư nhân 2.4 46 Tiến Trung giai đoạn 2016 - 2018 2.5 Hệ số tài chính về khả năng thanh toán của doanh nghiệp 49 Hệ số cơ cấu vốn và tài sản 2.6 50 Hệ số hiệu suất hoạt động 2.7 53 Phân tích chỉ tiêu Tỷ suất sinh lời trên tài sản theo Phương 2.8 54 pháp Dupont Phân tích chỉ tiêu Tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu theo 2.9 56 Phương pháp Dupont 2.10 Năng suất lao động 58
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của đề tài Bên cạnh các yếu tố thuộc về nội tại doanh nghiệp, các chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp hoạt động hiệu quả cũng góp phần đáng kể cho sự phát triển của các doanh nghiệp nói chung. Việc phát hiện ra các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp sẽ là cơ sở cho việc hoạch định cũng như đề ra những giải pháp giúp cho các doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn. Hiệu quả kinh doanh là một đại lượng so sánh: so sánh giữa đầu vào và đầu ra, so sánh giữa chi phí kinh doanh bỏ ra với kết quả kinh doanh thu được. Kết quả kinh doanh thu được phải là kết quả tốt, kết quả có ích. Kết quả đó có thể là một đại lượng vật chất được tạo ra do sự chi phí hay mức độ thỏa mãn nhu cầu và có phạm vi xác định. Hiệu quả kinh doanh được xác định thông qua mối tương quan giữa chi phí bỏ ra và kết quả thu được theo hướng tăng kết quả và giảm chi phí. Điều đó đòi hỏi các doanh nghiệp khi sản xuất kinh doanh cần có những đánh giá khái quát nhất về tình hình sử dụng chi phí và nguồn thuđể từ đó đề ra các phương án cắt giảm chi phí tăng doanh thu nhầm mang lại hiệu quả kinh doanh tốt nhất. Là một doanh nghiệp tư nhân, Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung phải có những phương hướng kinh doanh như thế nào để đạt được hiệu quả kinh doanh tốt nhất đó là môt bài toán sống còn đối với Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung nói riêng và các doanh nghiệp nói chung. Sau một thời gian cộng tác với Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung với kinh nghiệm thực tiễn và những kiến thức đã tích lũy trong quá trình học tập với mong muốn được góp phần đem lại hiệu quả kinh doanh cho doanh nghiệp trong thời gian tới, do đó tác giả chọn đề tài “Hiệu quả kinh doanh tại Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung” làm luận văn thạc sĩ.
2 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Đánh giá hiệu quả kinh doanh của Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung trong giai đoạn 2016 - 2018. Thông việc phân tích, so sánh thực trạng hiệu quả hoạt động kinh doanh tại doanh nghiệp, tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung trong thời gian tới. 2.2 Mục tiêu cụ thể - Làm sáng tỏ hệ thống hóa cơ sở lý luận về hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. - Phân tích, đánh giá thực trạng hiệu quả hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung 2016 - 2018. - Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh cho Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung trong thời gian tới. 3. Đối tƣợng nghiên cứu Hiệu quả hoạt động kinh doanh tại Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung. 4. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi về không gian địa điểm: Tại Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung Phạm vi về thời gian: Nghiên cứu hiệu quả hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung trong 3 năm (giai đoạn 2016 - 2018). 5. Câu hỏi nghiên cứu - Thực trạng hiệu quả hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung giai đoạn 2016 - 2018 như thế nào?. - Giải pháp nào cần thực hiện nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung?. 6. Phƣơng pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu Tác giả sử dụng phương pháp định tính với các phương pháp cụ thể: - Phương pháp kế thừa lý luận cơ bản để xây dựng cơ sở lý luận.
3 - Phương pháp thống kê và phân tích, để đánh giá thực trạng hiệu quả hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung giai đoạn 2016 – 2018. - Phương pháp kết hợp giữa lý luận và thực tiễn để đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh. Phương pháp thu thập dữ liệu: Báo cáo tài chính của Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trung giai đoạn 2016 - 2018 và các tài liệu liên quan khác có liên quan.
4 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN HIỆU QUẢ KINH DOANH TẠI DOANH NGHIỆP Chương 1 hệ thống một số lý thuyết về hiệu quả kinh doanh tại doanh nghiệp. Nội dung trong chương 1 là cơ sở thực hiện các mục tiêu đề tài đặt ra. 1.1. Tổng quan về quản trị kinh doanh 1.1.1. Khái niệm Trong quá trình thực hiện hoạt động, một tổ chức kinh doanh cần được quản trị, những hoạt động quản trị này được gọi là quản trị kinh doanh. Hiểu một cách đơn giản nhất thì quản trị kinh doanh là quản trị các hoạt động kinh doanh nhằm duy trì, phát triển một các công việc kinh doanh của một doanh nghiệp nào đó. Đây là một công việc phức tạp, bao gồm việc cân nhắc, tạo ra hệ thống, xây dựng các qui trình và tối đa hóa hiệu quả bằng các quá trình tư duy và ra quyết định của nhà quản trị. Các nhà quản trị, từ khâu đầu đến khâu cuối của quá trình kinh doanh. Như vậy, có thể hiểu quản trị kinh doanh là tập hợp các hoạt động có liên quan và tương tác mà một chủ thể doanh nghiệp tác động lên tập thể những người lao động trong doanh nghiệp để sử dụng một cách tốt nhất mọi nguồn lực, tiềm năng và cơ hội của doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh nhằm đạt được mục tiêu đề ra theo đúng luật định và thông lệ kinh doanh. Theo Nguyễn Ngọc Huyền (2013), quản trị kinh doanh, xét đến cùng chính là quản trị con người và thông qua con người để tác động đến các nguồn lực khác như nguyên vật liệu, công nghệ, cơ sở hạ tầng, thậm chí là các yếu tố thuộc môi trường bên ngoài doanh nghiệp, ... nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra. 1.1.2. Mục đích Mục đích của quản trị kinh doanh là duy trì và thúc đẩy hoạt động kinh doanh nhằm đảm bảo sự tồn tại và vận hành của toàn bộ doanh nghiệp, Đánh vào mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận. Như vậy, có thể hiểu mục đích củaquản trị kinh doanh bao gồm hai vấn đề. Thứ nhất là đảm bảo thực hiện khối lương công việc nghĩa là tạo ra sản phẩm hoặc cung cấp dịch vụ đạt hệ quả kinh tế xã hội cao nhất trong khả năng cho phép. Thứ
5 hai là đưa doanh nghiệp ngày càng phát triển vững chắc trong điều kiện môi trường kinh doanh thường xuyên biến động. 1.1.3. Đặc điểm của hoạt động kinh doanh Đặc điểm của hoạt động quản trị kinh doanh là: - Hoạt động quản trị kinh doanh được xác định bởi chủ thể bao gồm chủ sở hữu (cá nhân hoặc nhóm người nắm quyền lực kinh tế) có quyên quyết định về tài sản của doanh nghiệp và người điều hành (người trực tiếp sử dụng quyền lực kinh tế) đưa ra các quyết định kinh doanh. Trong nhiều trường hợp, hai chủ thể này có thể đồng nhất tùy thuộc vào cách thức tổ chức hoạt động của doanh nghiệp. Đây là các đối tượng (trực tiếp hoặc gián tiếp) có quyền quyết định các hoạt động quản trị kinh doanh của doanh nghiệp. Đối tượng của quản trị kinh doanh, như đã đề cập ở trên, là thông qua quản trị tập thể những người lao động trong doanh nghiệp để quản trị toàn bộ quá trình kinh doanh cũng như các nguồn lực khác của doanh nghiệp, - Hoạt động quản trị kinh doanh mang tính liên tục, nhà quản trị phải tổ chức mọi hoạt động từ khâu đầu tiên đến khâu cuối cùng của toàn bộ quá trình kinh doanh. Để có thể sản xuất ra sản phẩm hoặc cung cấp dịch vụ thỏa mãn yêu cầu của khách hàng và đạt hiệu quả hay mục tiêu mà doanh nghiệp đề ra thì đòi hỏi nhà quản trị phải giám sát mọi hoạt động của quá trình kinh doanh bởi mỗi công đoạn của quá trình này đều tiềm ẩn những cơ hội có thể hạn chế việc thực hiện mục tiêu mà nhà quản trị đã đề ra. - Hoạt động quản trị kinh doanh mang tính tổng hợp và phức tạp. Tính tổng hợp của hoạt động quản trị kinh doanh thể hiện ở khía cạnh đây là hoạt động kết hợp nhiều chức năng quản trị trong doanh nghiệp như quản trị tài chính, quản trị mua hàng, quản trị chuỗi cung ứng, quản trị nguyên vật liệu, quản trị marketing, quản trị sản xuất và tác nghiệp, quản trị chất lượng, quản trị nhân lực,... Hoạt động quản trị kinh doanh là sự kết hợp hài hòa quản trị các chức năng này nhằm tạo ra sản phẩm hay cung cấp dịch vụ một cách hiệu quả, đảm bảo duy trì và phát triển hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Cũng vì lý do này mà hoạt động quản trị kinh doanh mang tính phức tạp bởi mục tiêu của hoạt động quản trị các chức năng không phải khi nào cũng đồng nhất với nhau. Lựa chọn tối ưu của chức năng này có thể lại ảnh hưởng (mang tính hạn chế) đến
6 việc cố gắng đạt được phương án tối ưu của chức năng khác. Bên cạnh đó, quản trị kinh doanh gắn với quản trị các hoạt động của con người nên việc hài hòa mục đích của doanh nghiệp với mục đích của các cá nhân hoặc nhóm vốn dĩ không phải khi nào cũng đồng nhất, thậm chí trong nhiều trường hợp mang tính xung đột trực tiếp, cũng góp phần làm cho tính phức tạp của hoạt động này tăng lên. - Hoạt động quản trị kinh doanh luôn gắn với môi trường và được đòi hỏi là phải luôn thích ứng với sự biến đổi của môi trường. Môi trường ở đây được hiểu là bao gồm cả môi trường bên trong và bên ngoài của doanh nghiệp. Với môi trường bên trong, tức là bao gồm các yếu tố mà bản thân doanh nghiệp có thể kiểm soát được như nguyên vật liệu, nhân lực, công nghệ, cơ sở hạ tầng của doanh nghiệp,... hoạt động quản trị kinh doanh được đòi hỏi là phải phù hợp với những yếu tố này nhằm tạo ra sự kết hợp tốt nhất của các yếu tố bên trong để duy trì và phát triển các hoạt động kinh doanh, đạt mục tiêu mà doanh nghiệp đề ra. Với môi trường bên ngoài, bao gồm các yếu tố như thị trường, thể chế, sự phát triển của nền kinh tế, tiến bộ khoa học công nghệ, yếu tố văn hóa xã hội,... những yếu tố mà doanh nghiệp không kiểm soát được, hoạt động quản trị kinh doanh được đòi hỏi là phải luôn phản ứng phù hợp với sự thay đổi của những yếu tố này nhằm tận dụng những cơ hội, phòng tránh các nguy cơ, từ đó đảm bảo sự tồn tại vàphát triển của hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.. 1.2 Cơ sở lý luận về hiệu quả kinh doanh 1.2.1. Khái niệm Có quan điểm cho rằng: “Hiệu quả hoạt động sản xuất diễn ra khi xã hội không thể tăng sản lượng một loại hàng hóa mà không cắt giảm sản lượng của một loại hàng hóa khác. Một nền kinh tế có hiệu quả nằm trên giới hạn khả năng sản xuất của nó”. Thực chất quan điểm này đã đề cập đến khía cạnh phân bổ có hiệu quả các nguồn lực của nền sản xuất xã hội. Ở góc độ này sự phân bổ các nguồn lực kinh tế sao cho đạt được việc sử dụng mọi nguồn lực trên đường giới hạn khả năng sản xuất sẽ làm cho nền kinh tế có hiệu quả và xét trên phương diện lý thuyết thì đây là mức hiệu quả cao nhất mà mỗi nền kinh tế có thể đạt được. Ở góc độ lý thuyết, hiệu quả chỉ có thể đạt được trên đường giới hạn năng lực sản xuất. Tuy nhiên, để đạt được mức hiệu quả này
7 sẽ cần rất nhiều điều kiện, trong đó đòi hỏi phải dự báo và quyết định đầu tư sản xuất theo quy mô phù hợp với nhu cầu thị trường. Thế mà không phải lúc nào điều này cũng trở thành hiện thực. Nhiều nhà quản trị học quan niệm hiệu quả được xác định bởi tỉ số giữa kết quả đạt được và chi phí phải bỏ ra để đạt được hiệu quả đó. The Mafred Kuhn: “Tính hiệu quả được xác định bằng cách lấy kết quả tính theo đơn vị giá trị chia cho chi phí kinh doanh”. Từ các quan điểm trên có thể hiểu hiệu quả là phạm trù phản ánh trình độ lợi dụng các nguồn lực (nhân tài, vật lục tiền vốn) để đạt được mục tiêu xác địmh. Trình độ lợi dụng các nguồn lực chỉ có thể đánh giá trong mối quan hệ với kết quả tạo ra để xem xét xem với mỗi sự hoan phí nguồn lực xác định có thể tạo ra kết quả ở mức độ nào. Có thể mô tả hiệu quả bằng công thực định nghĩa sau: H= K/C Trong đó: H – Hiệu quả của hiện tượng (quá trình) nào đó K – Kết quả đạt được của hiện tượng (quá trình) đó C – Hao phí nguồn lực cần thiết gắn với kết quả đó. Theo Nguyễn Ngọc Huyền (201), hiệu quả phản ánh mặt chất lượng các hoạt động, trình độ lợi dụng các nguồn lực trong sự vận động không ngừng của quá trình, không phụ thuộc vào quy mô và tốc độ biến động của từng nhân tố. Như thế, nếu kết quả phản ánh mức độ đạt được mục tiêu thì hiệu quả phản ánh trình độ lợi dụng nguồn lực để đạt được mục tiêu đó. 1.2.2. Bản chất phạm trù hiệu quả Hiệu quả là phạm trù phản ánh mặt chất lượng các hoạt động; phản ánh trình độ lợi dụng các nguồn lực sản xuất (lao động, máy móc thiết bị, nguyên liệu, tiền vốn) trong quá trình tiến hành các hoạt động của con người. Kết quả là phạm trù phản ánh những cái thu được sau một quá trình bất kỳ hay một khoảng thời gian hoạt động nào đó. Kết quả bao giờ cũng là mục tiêu và có thể được đo lường bằng đơn vị hiện vật hoặc đơn vị giá trị. Các đơn vị giá trị có thể phụ thuộc vào đặc trưng của kết quả mà quá trình hoạt động tạo ra. Nó có thể là tấn, tạ,kg,
8 m2, m3, lít, số điểm,…Các đơn vị có thể là đồng, triệu đồng, đồng ngoại tệ,… Kết quả cũng có thể phản ánh mặt chất lượng của đối tượng hoàn toàn định tính như uy tin, danh tiếng, chất lượng sản phẩm,… Cần chú ý rằng không phải chỉ kết quả định tính mà kết quả định lượng cảu một thời kỳ nào đó thường rất khó xác định bởi nhiều lý do như kết quả không chỉ là sản phẩm/dịch vụ hoàn chỉnh mà còn là sản phẩm dở dang, bán thành phẩm,…Hơn nữa, hầu như quá trình sản xuất lại tách rời qua trình tiêu thụ nên ngay cả sản phẩm sản xuất xong ở một thời kì nào đó cũng chưa thể khẳng định được liệu sản phẩm đó có tiêu thụ được không và bao giờ thì tiêu thụ được và thu được tiền về,… - Trong khi đó phạm trù phản ánh trình độ lợi dụng các nguồn lực tham gia vào quá trình tạo ra kết quả. Trình độ lợi dụng các nguồn lực không thể đo bằng các đơn vị hiện vật hay giá trị mà là một phạm trù mang tính tương đối (so sánh). Cần chú ý rằng trình độ lợi dụng các nguồn lực cụ thể được phản ánh bằng số tương đối: tỉ số giữa kết quả và hao phí nguồn lực. Tránh nhầm lẫn giữa phạm trù hiệu quả với phạm trù mô tả sự chênh lệch giữa kết quả và hao phí nguồn lực. Chênh lệch giữa kết quả và chi phí luôn là sô tuyệt đối, phạm trù này chỉ phản ánh mức độ đạt được về một mặt nào đó nên cũng mang bản chất là kết quả của quá trình hoạt động và không bao giờ phản ánh được trình độ lợi dụng các nguồn lực - Nếu kết quả là mục tiêu của một quá trình thì hiệu quả là phương tiện để có thể đạt được các mục tiêu đó. Hao phí nguồn lực của một thời kỳ trước hết là hao phí về mặt hiện vật, cũng có thể xác định bởi đơn vị hiện vật và đơn vị giá trị. Tuy nhiên, thông thường người ta hay sử dụng đơn vị giá trị vì nó mang tính so sánh cao. Rõ ràng, việc xác định hao phí nguồn lực của một thời kỳ xác định cũng là vấn đề không đơn giản. Không đơn giản ở ngay sự nhận thức về phạm trù này: hao phí nguồn lực được đánh giá thông qua phạm trù chi phí, chi phí tài chính hay chi phí kinh doanh? Cần chú ý rằng, trong các phạm trù trên chỉ có phạm trù chi phí kinh doanh là phản ánh tương đối chính xác hao phí nguồn lực thực tế. Mặt khác, việc có tính toán được chi phí kinh doanh trong từng thời kỳ kinh doanh ngắn hay không cũng như có tính toán được chi phí kinh doanh đến từng
9 bộ phận doanh nghiệp hay không còn phụ thuộc vào trình độ phát triển của khoa học tính chi phí kinh doanh. Cũng cần chú ý rằng hiệu quả phản ánh trình độ lợi dụng các nguồn lực trong một thời kỳ nào đó là phạm trù hoàn toàn khác với việc so sánh sự tăng lên của kết quả với sự tăng lên của sự tham gia của các yếu tố đầu vào. Theo Nguyễn Ngọc Huyền (2013), hiệu quả là một phạm trù phản ánh trình độ lợi dụng các nguồn lực, phản ánh mặt chất lượng của quá trình, phức tạp và khó tính toán bởi cả phạm trù kết quả và hao phí nguồn lực gắn với một thời kỳ cụ thể nào đó đều khó xác định chính xác. 1.2.3. Phân biệt các loại hiệu quả Hiệu quả có thể được đánh giá ở nhiều góc độ khác nhau với các đối tượng, phạm vi và thơi kỳ cũng khác nhau. Điều quan trọng là cần đứng trên từng góc độ rất cụ thể để đánh giá hiệu quả. Chính vì vậy, có thể phân biệt các loại hiệu quả theo tiêu chí khác nhau. Dưới đây là các cách phân biệt chủ yếu: 1.2.3.1 Hiệu quả kinh tế, xã hội và kinh doanh - Thứ nhất, hiệu quả kinh tế Hiệu quả kinh tế phảnh ánh trình độ lợi dụng các nguồn lực để đạt các mục tiêu kinh tế của một thời kỳ nào đó. Các mục tiêu kinh tế thường là tốc độ tăng trưởng kinh tế, tổng sản phẩm quốc nội, thu nhập quốc dân và thu nhập quốc dân bình quân đầu người, …Đây chính là các kết quả đạt được của một thời kỳ nào đó. Nhưng nếu xem xét tốc độ tăng trưởng kinh tế, tổng sản phẩm quốc nội, thu nhập quốc dân và thu nhập quốc dân đầu người, … trong mối quan hệ với việc sử dụng nguồn lực sẽ phản ánh hiệu quả kinh tế. Đánh giá hiệu quả kinh tế thường gắn với các cấp độ quản lý vĩ mô như quốc gia, tỉnh, huyện,… trong điều kiện nền kinh tế thị trường thuần túy. - Thứ hai, hiệu quả xã hội Hiệu quả xã hội là phạm trù phản ánh trình độ lợi dụng các nguồn sản xuất nhằm đạt được các mục tiêu xã hội nhất định.