Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại Thương Việt Nam đến năm 2015

Chia sẻ: Anh Ngoc | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:183

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài "Nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại Thương Việt Nam đến năm 2015" nghiên cứu và hệ thống hóa những lý luận về cạnh tranh, năng lực cạnh tranh của NHTM, tham khảo kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh của một số ngân hàng trên thế giới như ngân hàng HSBC, ngân hàng Bank of American, ngân hàng Standard Chartered, ngân hàng ANZ, ngân hàng Citibak...Từ đó, phân tích đánh giá thực trạng hoạt động, năng lực cạnh tranh, điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức, đánh giá kết quả đạt được, những tồn tại hạn chế và nguyên nhân hạn chế, tồn tại của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam. Mời các bạ cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại Thương Việt Nam đến năm 2015

LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là kết quả nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu được sử dụng trong luận văn này là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả Huỳnh Thị Minh Thảo
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các bảng, biểu Danh mục các sơ đồ, đồ thị Danh mục các phụ lục Lời mở đầu CHƢƠNG I: LÝ LUẬN TỔNG QUAN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NHTM.......................................................................................................................1 1.1 Cơ sở lý luận về cạnh tranh, năng lực cạnh tranh của NHTM .............. 1 1.1.1 Khái niệm cạnh tranh, năng lực cạnh tranh...............................................1 1.1.2 Những đặc điểm cạnh tranh trong lĩnh vực ngân hàng..............................3 1.1.3 Những yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của NHTM...............3 1.2 Các lý thuyết đánh giá năng lực cạnh tranh của NHTM...........................9 1.2.1 Mô hình 5 áp lực cạnh tranh của Michael Porter........................................9 1.2.2 Mô hình APP (Asset – Processes – Performance)......................................12 1.2.3 Mô hình CAMEL.......................................................................................12 1.3 Các chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh của NHTM............................16 1.3.1 Năng lực tài chính.....................................................................................16 1.3.2 Năng lực hoạt động..................................................................................17 1.3.3 Năng lực công nghệ..................................................................................17 1.3.4 Nguồn nhân lực.........................................................................................17 1.4 Bài học kinh nghiệm cho NHTM Việt Nam về nâng cao năng lực cạnh tranh........................................................................................................................17 1.4.1 Bài học kinh nghiệm từ ngân hàng HSBC................................................18 1.4.2 Bài học kinh nghiệm từ ngân hàng Bank of American.............................19 1.4.3 Bài học kinh nghiệm từ tập đoàn CitiGroup............................................19 Kết luận chương I.....................................................................................................22 CHƢƠNG II: THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM...................................................23
2.1 Giới thiệu về Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam ................... 23
2.2 Thực trạng năng lực cạnh tranh của Vietcombank ................................. 24 2.2.1 Năng lực tài chính ................................................................................. 24 2.2.1.1 Quy mô vốn & mức độ an toàn vốn................................................24 2.2.1.2 Chất lượng tài sản có.....................................................................26 2.2.1.3 Khả năng sinh lời............................................................................27 2.2.2 Năng lực hoạt động .............................................................................. 28 2.2.2.1 Hoạt động huy động vốn................................................................28 2.2.2.2 Hoạt động tín dụng.........................................................................29 2.2.2.3 Hoạt động dịch vụ...........................................................................30 2.2.2.4 Hoạt động phát triển mạng lưới, phòng giao dịch.............................33 2.2.2.5 Hoạt động ngân hàng đại lý............................................................34 2.2.3 Năng lực công ng hệ .............................................................................. 34 2.2.4 Nguồn nhân lực ..................................................................................... 35 2.3 Phân tích năng lực cạnh tranh của VCB bằng mô hình 5 áp lực của M.Porter .................................................................................................................... 38 2.3.1 Những ngân hàng có khả năng gia nhập thị trường.................................38 2.3.2 Cạnh tranh giữa các ngân hàng đang hoạt động...................................38 2.3.3 Sản phẩm dịch vụ thay thế..................................................................54 2.3.4 Nhà cung ứng nguồn lực.......................................................................55 2.3.5 Khách hàng............................................................................................55 2.4 Nghiên cứu định lƣợng qua khảo sát,phân tích bằng phần mềm SPSS 56 2.4.1 Thang đo và mẫu nghiên cứu ................................................................ 56 2.4.2 Phân tích hệ số tin cậy Cronbach Alpha ............................................... 57 2.4.3 Phân tích nhân tố khám phá EFA .......................................................... 59 2.4.4 Phân tích hồi quy ................................................................................... 61 2.5 Phân tích ma trận SWOT của Vietcombank .......................................... 63 2.5.1 Điểm mạnh ........................................................................................... 63 2.5.2 Điểm yếu .............................................................................................. 64 2.5.3 Cơ hội ................................................................................................... 65 2.5.4 Thách thức ............................................................................................. 65 2.6 Đánh giá vị thế và khả năng cạnh tranh của VCB trong hệ thống NHTM Việt Nam.....................................................................................................66 2.6.1 Kết quả đạt được ................................................................................. 66
2.6.2 Những tồn tại, hạn chế........................................................................67 2.6.3 Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế............................................67 Kết luận chương 2.....................................................................................................68 CHƢƠNG III: GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM ĐẾN NĂM 2015 69 3.1 Định hƣớng phát triển của VCB đến năm 2015..................................69 3.1.1 Mục tiêu phát triển của VCB đến năm 2015.......................................69 3.1.2 Các định hướng phát triển của VCB đến năm 2015............................70 3.2 Một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của VCB đến năm 2015..70 3.2.1 Tiếp tục nâng cao năng lực tài chính........................................................70 3.2.1.1....................................................................................................Tăn g vốn điều lệ và nâng cao tỷ lệ an toàn vốn......................................70 3.2.1.2................................................................................................Nâng cao chất lượng tài sản có................................................................71 3.2.1.3................................................................................................Nâng cao hơn nữa khả năng sinh lời........................................................72 3.2.2 Năng lực hoạt động...............................................................................72 3.2.2.1....................................................................................................Nân g cao năng lực cạnh tranh về thương hiệu........................................72 3.2.2.2....................................................................................................Nân g cao năng lực cạnh tranh về sản phẩm, dịch vụ...............................74 3.2.2.3................................................................................................Nâng cao năng lực marketing....................................................................77 3.2.3 Nâng cao năng lực công nghệ...............................................................78 3.2.4 Nguồn nhân lực.....................................................................................79 3.2.4.1................................................................................................Nâng cao năng lực quản lý điều hành......................................................79 3.2.4.2................................................................................................Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực......................................................79 3.3 Một số kiến nghị đối với Chính phủ, Ngân hàng Nhà nƣớc.................83 3.3.1 Hoàn thiện pháp luật về cạnh tranh không lành mạnh............................83 3.3.2 Hoàn thiện hệ thống pháp luật ngân hàng............................................85 3.3.3 Hoàn thiện hệ thống thanh tra, giám sát ngân hàng..................................86 3.3.4 Nâng cao hiệu quả điều hành chính sách tiền tệ của NHNN..................87 Kết luận chương 3.....................................................................................................88
Kết luận Tài liệu tham khảo Phụ lục
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nội dung đầy đủ Agribank Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam ABBank Ngân hàng TMCP An Bình ATM Máy rút tiền tự động (Automatic Teller Machine) ASEAN Hiệp hội các nước Đông Nam Á (Area of SouthEast Asia Nations) ACB Ngân hàng TMCP Á Châu (Asia Commercial Bank) BIDV Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam DNNN Doanh nghiệp Nhà nước DongABank,EAB, SeaBank Ngân hàng TMCP Đông Á EFA Phân tích nhân tố khám phá (Exploring Factor Analysis) Eximbank, EIB Ngân hàng TMCP Xuất Nhập khẩu Việt Nam EVN Tập đoàn điện lực Việt Nam (VietNam Electricity) GATS Hiệp định chung về thương mại và dịch vụ GDP Tổng sản phẩm quốc nội (Gross Domestic Product) HSBC Ngân hàng Hong Kong và Thượng Hải Habubank Ngân hàng TMCP Nhà Hà Nội MHB Ngân hàng Phát triển Nhà Đồng Bằng Sông Cửu Long MB Ngân hàng TMCP Quân đội (Military Bank) NHNN Ngân hàng nhà nước NHTW Ngân hàng Trung ương NHNT Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam NHTM Ngân hàng Thương mại NHTMCP Ngân hàng thương mại cổ phần NHTMNN Ngân hàng thương mại nhà nước NHTMVN Ngân hàng thương mại Việt Nam NHLD Ngân hàng liên doanh NHNNg Ngân hàng nước ngoài NDT Nhân dân tệ Oceanbank Ngân hàng TMCP Đại Dương ROA Tỷ suất lợi nhuận trên tài sản (Return On Assets) ROE Tỷ suất lợi nhuận trên vốn (Return On Equity) SCB Ngân hàng TMCP Sài Gòn Sacombank Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín Southern Bank Ngân hàng TMCP Phương Nam TCTD Tổ chức tín dụng Techcombank Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam USD Đô la Mỹ VND Đồng Việt Nam VCB, Vietcombank Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam Vietinbank Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam VIB Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam WTO Tổ chức thương mại thế giới (World Trade Organization) XK Xuất khẩu NK Nhập khẩu XNK Xuất nhập khẩu
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Chất lượng tài sản có của VCB từ năm 2006 đến năm 2011 Bảng 2.2: Hoạt động thanh toán quốc tế của VCB từ năm 2006 đến năm 2011 Bảng 2.3: Tình hình và kết quả kinh doanh ngoại tệ của VCB Bảng 2.4: Tình hình phát triển mạng lưới của VCB Bảng 2.5: Số lượng và chất lượng lao động của VCB giai đoạn 2008 – 2010 Bảng 2.6: Tình hình tăng trưởng vốn điều lệ của một số NHTM Việt Nam Bảng 2.7: Tỷ lệ an toàn vốn CAR của một số NHTM Việt Nam Bảng 2.8: Tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ của một số NHTM Việt Nam Bảng 2.9: ROA, ROE của các NHTM Việt Nam năm 2009 và năm 2010 Bảng 2.10: Thị phần thẻ của một số NHTM Việt Nam trong năm 2008 và năm 2010 Bảng 2.11: Mạng lưới chi nhánh của một số ngân hàng năm 2011 Bảng 2.12: Nguồn nhân lực của một số ngân hàng năm 2009 Bảng 2.13: Nguồn nhân lực của một số ngân hàng năm 2010 Bảng 2.14: Kết quả phân tích Cronbach Alpha của các thang đo Bảng 2.15: Kết quả phân tích nhân tố EFA của các thành phần năng lực cạnh tranh Bảng 2.16: Hệ số xác định R – Square và Anova Bảng 2.17: Hệ số hồi quy của phương trình Bảng 2.18: Thị phần của Vietcombank trong hệ thống NHTM Việt Nam
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ Sơ đồ 1.1: Mô hình 5 áp lực cạnh tranh của Michael Porter Sơ đồ 1.2: Các chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh của NHTM Đồ thị 2.1: Tăng trưởng vốn chủ sở hữu của VCB từ năm 2007 đến năm 2011 Đồ thị 2.2: Hệ số an toàn vốn CAR của VCB từ năm 2006 đến năm 2010 Đồ thị 2.3: Lợi nhuận trước thuế và sau thuế của VCB từ năm 2007 đến 2011 Đồ thị 2.4: Tăng trưởng ROA, ROE của VCB từ năm 2007 đến năm 2011 Đồ thị 2.5: Tình hình huy động vốn của VCB từ năm 2007 đến năm 2011 Đồ thị 2.6: Tình hình hoạt động tín dụng của VCB từ năm 2007 đến năm 2011 Đồ thị 2.7: So sánh vốn chủ sở hữu của 10 NHTM Việt Nam năm 2010 và 2011 Đồ thị 2.8: Thị phần vốn chủ sở hữu của 10 NHTM Việt Nam năm 2010 và 2011 Đồ thị 2.9: Thị phần tổng tài sản của một số NHTM năm 2010 Đồ thị 2.10: So sánh tổng tài sản của 10 NHTM năm 2010 và 2011 Đồ thị 2.11: Thị phần tổng tài sản của 10 NHTM năm 2010 và 2011 Đồ thị 2.12: Tỷ lệ nợ xấu của 10 NHTM Việt Nam năm 2010 và 2011 Đồ thị 2.13: Thị phần huy động vốn của các NHTM năm 2010 Đồ thị 2.14: So sánh huy động vốn của 10 NHTM VN năm 2010 và năm 2011 Đồ thị 2.15: Thị phần huy động vốn của 10 NHTM năm 2010 và năm 2011 Đồ thị 2.16: Thị phần tín dụng của các NHTM năm 2010 Đồ thị 2.17: So sánh dư nợ tín dụng của 10 NHTM VN năm 2010 và 2011 Đồ thị 2.18: Thị phần dư nợ tín dụng của 10 NHTM VN năm 2010 và 2011
DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC Phụ lục 1: Lý thuyết về mô hình APP (Asset – Processes – Performance) Phụ lục 2: Một số bài học kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh của một số NHTM trên thế giới Phụ lục 3: Một số bài học kinh nghiệm về quản trị rủi ro để nâng cao năng lực cạnh tranh của một số nước trên thế giới Phụ lục 4: Huy động vốn từ nền kinh tế từ năm 2007 đến tháng 6/2011 Phụ lục 5: Cơ cấu dư nợ cho vay theo kỳ hạn từ năm 2007 đến năm 2011 Phụ lục 6: Cơ cấu dư nợ cho vay theo đối tượng khách hàng và loại hình doanh nghiệp từ năm 2007 đến năm 2011 Phụ lục 7: Quy mô vốn điều lệ và tài sản của một số NHTM Việt Nam Phụ lục 8: Tổng tài sản năm 2010 và tăng trưởng so với năm 2009 Phụ lục 9: Mạng lưới chi nhánh, PGD của một số NHTMVN năm 2011 Phụ lục 10: Phiếu khảo sát ý kiến của khách hàng về năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam. Phụ lục 11: Kết quả phân tích Cronbach Alpha Phụ lục 12: Kết quả phân tích EFA Phụ lục 13: Kết quả phân tích Hồi quy
LỜI MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của vấn đề nghiên cứu Hội nhập kinh tế quốc tế tạo ra nhiều cơ hội cho các NHTM Việt Nam. Các ngân hàng có nhiều cơ hội về tiếp cận công nghệ mới, học tập các kỹ thuật và năng lực quản trị điều hành của các ngân hàng nước ngoài. Tuy nhiên, hội nhập cũng đem lại nhiều khó khăn thách thức cho các NHTM Việt Nam như phải cạnh tranh với những đối thủ mạnh và có nhiều kinh nghiệm trong môi trường kinh doanh ngày càng gay gắt. Dưới áp lực của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, các NHTM Việt Nam luôn phải nổ lực hết sức mình để có thể đứng vững trên thị trường, mà muốn đứng vững thì NHTM Việt Nam phải tự trang bị cho mình một hành trang, một vũ khí lợi hại để có thể giành thắng lợi. Vũ khí ấy chính là “năng lực cạnh tranh”. Là một người đang công tác tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam, với mong muốn Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam phát triển bền vững trong xu thế hội nhập và giữ được vị thế của một trong những ngân hàng hàng đầu ở Việt Nam nên tôi đã quyết định nghiên cứu và thực hiện luận văn thạc sĩ kinh tế với đề tài: “Nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam đến năm 2015”. 2. Mục đích nghiên cứu Đề tài nghiên cứu và hệ thống hóa những lý luận về cạnh tranh, năng lực cạnh tranh của NHTM, tham khảo kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh của một số ngân hàng trên thế giới như ngân hàng HSBC, ngân hàng Bank of American, ngân hàng Standard Chartered, ngân hàng ANZ, ngân hàng Citibank… Từ đó, phân tích đánh giá thực trạng hoạt động, năng lực cạnh tranh, điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức, đánh giá kết quả đạt được, những tồn tại hạn chế và nguyên nhân hạn chế, tồn tại của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam.
Trên cơ sở lý luận và thực trạng, đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đề tài nghiên cứu năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam trong mối quan hệ tương tác với các NHTM khác trong hệ thống NHTM Việt Nam. Do hạn chế về thời gian và nguồn lực nên tác giả chỉ khảo sát mẫu điều tra ở một số chi nhánh của VCB tại TP.HCM. Mặt khác, lĩnh vực cạnh tranh và năng lực cạnh tranh của ngân hàng rất rộng và trong khuôn khổ có hạn của luận văn nên đề tài chỉ nghiên cứu trong phạm vi các nhân tố cấu thành nên năng lực nội tại của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam và thời gian phân tích là giai đoạn từ năm 2007 đến năm 2011. 4. Quy trình, phƣơng pháp nghiên cứu
Quy trình nghiên cứu luận văn được tóm tắt qua sơ đồ trên. Trong quá trình nghiên cứu đề tài, luận văn sử dụng các phương pháp như: Phương pháp thống kê, tổng hợp, so sánh, phân tích, khái quát, cụ thể, thu thập và xử lý số liệu. Phương pháp định tính được sử dụng khi nghiên cứu các tài liệu thứ cấp, nghiên cứu khám phá, thảo luận với các chuyên gia trong lĩnh vực ngân hàng để xây dựng thang đo về năng lực cạnh tranh. Phương pháp định lượng được sử dụng cùng với phần mềm SPSS 16.0 để phân tích hệ số tin cậy Cronbach Alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA, phân tích hồi quy. Mục đích của bước này là đo lường các yếu tố tác động đến năng lực cạnh tranh của Vietcombank, đồng thời kiểm tra mô hình lý thuyết đặt ra. 5. Kết cấu của luận văn Nội dung của luận văn đi từ lý thuyết về phân tích năng lực cạnh tranh của NHTM đến thực trạng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam, trên cơ sở đó đưa ra những kiến nghị phù hợp. Để thực hiện các mục tiêu trên, luận văn được bố cục thành 3 chương, cụ thể như sau: Chƣơng I : Lý luận tổng quan về năng lực cạnh tranh của NHTM Chƣơng II : Thực trạng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam. Chƣơng III : Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam đến năm 2015.
CHƢƠNG I 1.1 1.1.1 Khái niệm cạnh tranh , năng lực cạ nh tra nh – kiện của k mục của Paul Samuelson1 Nam2 . Ngoài ra, còn có nhiều cách diễn đạt khác nhau về cạnh tranh. Song qua các định nghĩa trên , các thông lệ kinh doanh; thứ tư, trong quá trình biện pháp khác nhau như cạnh tranh nhờ dịch vụ bán hàng tốt, ... : 1 Paul Samuel , Hà Nội năm 2000. 2 , Hà Nội năm 1995.
mục tiêu đã , khách hàng ... so với đối thủ). ; ngượ . Khái niệm năng lực cạnh tranh được đề cập đầu tiên ở Mỹ vào đầu những năm 1990. Theo Aldington Report (1985): “Doanh nghiệp có khả năng cạnh tranh là doanh nghiệp có thể sản xuất sản phẩm và dịch vụ với chất lượng vượt trội và giá cả thấp hơn các đối thủ khác trong nước và quốc tế. Khả năng cạnh tranh đồng nghĩa với việc đạt được lợi ích lâu dài của doanh nghiệp và khả năng bảo đảm thu nhập cho người lao động và chủ doanh nghiệp”. Năm 1998, Bộ thương mại và Công nghiệp Anh đưa ra định nghĩa “Đối với doanh nghiệp, năng lực cạnh tranh là khả năng sản xuất đúng sản phẩm, xác định đúng giá cả và vào đúng thời điểm. Điều đó có nghĩa là đáp ứng nhu cầu khách hàng với hiệu suất và hiệu quả hơn các doanh nghiệp khác”. , có thể khái niệm năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là: Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là khả năng duy trì, nâng cao lợi thế cạnh tranh trong việc tiêu thụ sản phẩm, mở rộng mạng lưới tiêu thụ, thu hút, sử dụng có hiệu quả các yếu tố sản xuất nhằm đạt lợi ích kinh tế cao và bền vững. năng lực cạnh tranh của NHTM là khả năng mà do chính ngân hàng tạo ra trên cơ sở duy trì và phát triển những lợi thế vốn có, nhằm cũng cố và mở rộng thị phần; gia tăng lợi nhuận và có khả năng chống đỡ và vượt qua những biến động bất lợi của môi trường kinh doanh.
1.1.2 Những đặc điểm cạnh tranh tro ng lĩn h vực n gân hàn g Giống như các doanh nghiệp khác trong kinh tế thị trường, các NHTM luôn phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ để tranh giành thị phần lẫn nhau. Nhưng so với các loại hình kinh tế khác, cạnh tranh trong lĩnh vực ngân hàng có những đặc điểm sau: Hoạt động ngân hàng mang tính hệ thống rất cao, nếu năng lực cạnh tranh của một ngân hàng yếu dẫn đến khó khăn, sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường tiền tệ, và có thể ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế. Vì vậy, hoạt động cạnh tranh của các ngân hàng phải tuân thủ theo pháp luật và cạnh tranh ngân hàng luôn phải hướng tới một thị trường lành mạnh, tránh xảy ra rủi ro hệ thống. Hoạt động ngân hàng có liên quan đến nhiều tổ chức kinh tế, chính trị, xã hội và cá nhân. Nếu một ngân hàng bị đỗ vỡ sẽ ảnh hưởng đến các ngân hàng khác. Vì thế, các đối thủ cạnh tranh trong sự ganh đua nhưng cũng có sự hợp tác với nhau trong một lĩnh vực kinh doanh nhạy cảm. Cạnh tranh ngân hàng thông qua thị trường có sự can thiệp gián tiếp và thường xuyên của Ngân hàng trung ương của mỗi quốc gia hoặc khu vực. Cạnh tranh ngân hàng phụ thuộc mạnh mẽ vào các yếu tố bên ngoài ngân hàng như môi trường kinh doanh, doanh nghiệp, dân cư, tập quán dân tộc, văn hóa, hạ tầng cơ sở... Cạnh tranh ngân hàng chịu sự ảnh hưởng của thị trường tài chính quốc tế. 1.1.3 1.1.3.1 Nh ững yếu tố b ên ngoài a) Môi trường kinh doanh Môi trường kinh doanh bao gồm môi trường trong nước và môi trường ngoài nước, một số yếu tố thuộc môi trường kinh doanh tác động đến năng lực cạnh tranh của NHTM như: năng lực thực tế của nền kinh tế quốc gia, tốc độ tăng trưởng GDP, lạm phát, triển vọng phát triển các ngành sử dụng vốn, lãi suất, sự ổn định kinh tế vĩ mô về chính sách tài chính – tiền tệ, chính sách tỷ giá, độ mở cửa của nền kinh tế
thể hiện qua các rào cản, sự gia tăng nguồn vốn đầu tư trực tiếp, sự gia tăng trong hoạt động xuất nhập khẩu. Các yếu tố này tác động đến khả năng tích lũy và đầu tư của người dân, khả năng thu hút tiền gửi, cấp tín dụng và phát triển các sản phẩm, khả năng mở rộng hoặc thu hẹp mạng lưới hoạt động của các ngân hàng…Từ đó làm giảm hay tăng nhu cầu mở rộng tín dụng, triển khai các dịch vụ, mở rộng thị phần của NHTM. b) Hệ thống pháp luật Hoạt động kinh doanh của NHTM chịu ảnh hưởng của rất nhiều hệ thống pháp luật khác nhau như luật các tổ chức tín dụng, luật dân sự, luật xây dựng, luật đất đai, luật cạnh tranh,…Bên cạnh đó, NHTM còn chịu sự quản lý chặt chẽ từ NHNN và là một trung gian để NHNN thực hiện các chính sách tiền tệ. Do vậy, sức mạnh cạnh tranh của các NHTM phụ thuộc rất nhiều vào chính sách tiền tệ, tài chính của Chính phủ và NHNN. Ngoài ra, các NHTM còn phải chịu sự chi phối của những qui định, chuẩn mực chung của tổ chức thương mại thế giới. Do vậy, bất kỳ sự thay đổi nào trong hệ thống pháp luật, chuẩn mực quốc tế, cũng như chính sách tiền tệ của NHNN sẽ ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của các NHTM. c) Môi trường văn hóa, xã hội Mỗi quốc gia, vùng lãnh thổ đều có những giá trị văn hóa và những yếu tố xã hội đặc trưng, những yếu tố này là đặc điểm của người tiêu dùng tại khu vực đó. Có thể kể đến các đặc điểm xã hội ảnh hưởng đến cầu của các dịch vụ ngân hàng như: lòng tin của dân chúng đối với ngân hàng, thói quen tiêu dùng và tiết kiệm của người dân, trình độ dân trí và khả năng hiểu biết các sản phẩm dịch vụ ngân hàng, mức thu nhập của người dân…Do đó, ngân hàng nào nắm bắt được các yếu tố văn hóa xã hội, hiểu rõ được những đặc điểm, thói quen của môi trường kinh doanh sẽ có lợi thế rất lớn trong việc thiết kế các sản phẩm phù hợp, làm tăng mức độ hài lòng của khách hàng. Như vậy, năng lực cạnh tranh của ngân hàng được tăng lên. 1.1.3.2 Nh ững yếu tố b ên trong
Sức cạnh tranh cũng như khả năng hoạt động kinh doanh nói chung là vấn đề riêng có của mỗi NHTM, vì vậy, các yếu tố tạo nên sức cạnh tranh phải thuộc các