Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phát triển dịch vụ logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:136

Thêm vào BST

Báo xấu

67
lượt xem 19
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được nghiên cứu với mục tiêu nhằm phân tích thực trạng phát triển dịch vụ logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam để chỉ ra những mặt thành công, tồn tại, hạn chế và nguyên nhân cần khắc phục trong quá trình hoàn thiện phát triển dịch vụ logistics tại Tổng công ty. Đề xuất các giải pháp để hoàn thiện phát triển dịch vụ logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam trong những năm tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phát triển dịch vụ logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI BÙI ĐỨC TRUNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ LOGISTICS CỦA TỔNG CÔNG TY HÀNG HẢI VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ HÀ NỘI, 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI BÙI ĐỨC TRUNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ LOGISTICS CỦA TỔNG CÔNG TY HÀNG HẢI VIỆT NAM CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ SỐ: 60340410 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƢỜI HƢỚNG D N KHOA HỌC: TS. TRẦN THỊ THU HƢƠNG HÀ NỘI, 2020
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu do tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn của người hướng dẫn khoa học. Các số liệu và trích dẫn được sử dụng trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và đáng tin cậy. Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Tác giả luận văn Bùi Đức Trung
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chương trình cao học và viết luận văn này tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ và góp ý nhiệt tình của quý thầy cô Trường Đại học Thương Mại. Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn đến quý thầy cô trường Đại học Thương Mại đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ cho tôi trong quá trình học tập. Tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến TS. Trần Thị Thu Hương – Bộ môn Logistics Kinh doanh đã dành rất nhiều thời gian và tâm huyết hướng dẫn nghiên cứu và giúp tôi hoàn thành luận văn thạc sĩ. M c d tôi đã có nhiều cố gắng n lực, tìm t i, nghiên cứu để hoàn thiện luận văn, tuy nhiên không thể tránh kh i nh ng thiếu sót, rất mong nhận được nh ng đóng góp tận tình của quý thầy cô và các bạn.
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................................. vi DANH MỤC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU .................................................. vii PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................1 2. Các công trình nghiên cứu liên quan ..................................................................2 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................6 4. Quan điểm tiếp cận và phạm vi nghiên cứu .......................................................6 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ............................................................7 6. Phƣơng pháp nghiên cứu......................................................................................7 7. Kết cấu của luận văn ...........................................................................................10 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ LOGISTICS CỦA DOANH NGHIỆP KINH DOANH DỊCH VỤ LOGISTICS ....................11 1.1. Dịch vụ logistics và doanh nghiệp dịch vụ logistics..........................................11 1.1.1. Dịch vụ logistics .............................................................................................11 1.1.2 Doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ logistics...................................................15 1.2. Phát triển dịch vụ logistics của doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ logistics ...18 1.2.1. Khái niệm phát triển dịch vụ logistics ...........................................................18 1.2.2. Nguyên tắc phát triển dịch vụ logistics .......................................................18 1.2.3. Nội dung phát triển dịch vụ logistics ...........................................................19 1.3 Các yếu tố tác động đến phát triển dịch vụ logistics của doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ logistics ............................................................................................25 1.3.1. Các yếu tố thuộc môi trường bên ngoài ........................................................25 1.3.2 Các yếu tố thuộc môi trường bên trong .........................................................27 1.4 Bài học kinh nghiệm về phát triển dịch vụ logistics của các doanh nghiệp logistics trong nƣớc và nƣớc ngoài ........................................................................28
iv 1.4.1 Kinh nghiệm phát triển dịch vụ logistics của Công ty Maersk Logistics .....28 1.4.2 Kinh nghiệm phát triển dịch vụ logistics của Công ty Transimex ................30 1.4.3 Bài học kinh nghiệm .......................................................................................31 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ LOGISTICS CỦA TỔNG CÔNG TY HÀNG HẢI VIỆT NAM ........................................................32 2.1 Giới thiệu về Tổng công ty Hàng hải Việt Nam .............................................32 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam 32 2.1.2 Chức năng và nhiệm vụ của Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam ..................35 2.1.3 Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam .......................36 2.1.4 Kết quả hoạt động kinh doanh của Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam giai đoạn 2017 - 2019 ......................................................................................................37 2.2 Thực trạng các yếu tố tác động tới phát triển dịch vụ logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam ....................................................................................39 2.2.1 Thực trạng tác động của các yếu tố thuộc môi trường bên ngoài ................39 2.2.2 Thực trạng tác động của các yếu tố thuộc môi trường bên trong ................47 2.2.3 Đánh giá của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam về mức độ tác động của các yếu tố môi trường đến phát triển dịch vụ logistics..................................................50 2.3 Thực trạng phát triển dịch vụ logistics của Tổng công ty hàng hải Việt Nam 52 2.3.1 Thực trạng phát triển thị trường dịch vụ logistics của Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam .............................................................................................................52 2.3.2. Thực trạng phát triển cấu trúc dịch vụ logistics của Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam ...................................................................................................................53 2.3.3 Thực trạng chính sách chất lượng dịch vụ của Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam ...................................................................................................................61 2.3.4. Thực trạng phát triển liên kết chuỗi dịch vụ logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam ..................................................................................................66 2.4. Đánh giá chung về phát triển dịch vụ logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam...................................................................................................................69 2.4.1. Những thành tựu............................................................................................69 2.4.2. Hạn chế và nguyên nhân ...............................................................................70
v CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ LOGISTICS CỦA TỔNG CÔNG TY HÀNG HẢI VIỆT NAM .....................................................................72 3.1 Dự báo thị trƣờng dịch vụ logistics việt nam và thế giới ...............................72 3.1.1. Dự báo thị trường dịch vụ logistics của Việt Nam .......................................72 3.1.2. Dự báo thị trường dịch vụ logistics trên thế giới ..........................................74 3.2 Chiến lƣợc và mục tiêu phát triển của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam ...76 3.2.1 Chiến lược phát triển chung của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam ............76 3.2.2 Mục tiêu phát triển dịch vụ logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam ....77 3.3 Một số giải pháp phát triển dịch vụ logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam ..................................................................................................................78 3.3.1 Giải pháp phát triển thị trường dịch vụ logistics của Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam ...................................................................................................................78 3.3.2. Giải pháp phát triển cấu trúc/loại hình dịch vụ logistics của Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam ..................................................................................................79 3.3.3. Giải pháp phát triển quy trình cung cấp dịch vụ của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam ...................................................................................................................93 3.3.4. Giải pháp phát triển liên kết chuỗi dịch vụ logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam .............................................................................................................98 3.4 Một số giải pháp và kiến nghị khác hỗ trợ phát triển dịch vụ Logistics của Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam .........................................................................99 3.4.1 Giải pháp đối với nguồn nhân lực của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam ..99 3.4.2. Giải pháp đối với mạng lưới tài sản logistics của Tổng công ty Hàng hải VN 101 3.4.3. Các kiến nghị vĩ mô ..................................................................................... 103 KẾT LUẬN ........................................................................................................... 107 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
vi DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CNTT Chi nhánh CNTT Công nghệ thông tin CP Chính phủ DN Doanh nghiệp EDI Công nghệ truyền thông d liệu điện tử QLNN Quản lý nhà nước MTO Người kinh doanh vận tải đa phương thức NĐ Nghị định NVOCC Người kinh doanh vận chuyển không sở h u tàu OMS Hệ thống quản lý đơn hàng VN Việt Nam VLA Hiệp hội DN dịch vụ Logistics Việt Nam TMS Hệ thống quản lý vận tải WMS Hệ thống quản lý kho hàng VIMC Tổng công ty Hàng hải Việt Nam
vii DANH MỤC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU Sơ đồ 1.1: Nội dung phát triển dịch vụ logistics .......................................................20 Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức của Công ty .....................................................................36 Bảng 2.1: Các chỉ tiêu kinh tế chủ yếu từ năm 2017 - 2019 .....................................37 Bảng 2.2. Các đơn vị là đối thủ cạnh tranh chính của Công ty.................................46 Bảng 2.3. Cơ cấu nguồn nhân lực công ty theo trình độ chuyên môn ......................50 Bảng 2.4: Cơ cấu thị trường quốc tế của Tổng công ty (ĐVT: %) ...........................52 Bảng 2.5: Đánh giá của công ty con về chính sách phát triển thị trường .................53 Bảng 2.6: Doanh thu theo từng loại dịch vụ .............................................................54 Bảng 2.7: Tỷ lệ xe giao hàng đúng giờ qua các năm ................................................57 Bảng 2.8: Quy trình quản lý hàng tại kho .................................................................58 Bảng 2.9: Lượng tờ khai được thông quan theo các năm .........................................59 Bảng 2.10: Đánh giá của công ty con về chính sách phát triển cấu trúc dịch vụ của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam .............................................................................61 Bảng 2.11: Đánh giá của công ty con về chính sách chất lượng dịch vụ của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam.......................................................................................63 Bảng 2.12: Đánh giá của KH đối sẽ tiếp tục duy trì mối quan hệ với VIMC ...........66 Bảng 2.13: Đánh giá của công ty con đối về mức độ liên kết, tích hợp dịch vụ gi a các công ty con trong VIMC .....................................................................................68 Hình 2.1: Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố môi trường bên ngoài đến phát triển dịch vụ logistics của VIMC.......................................................................................51 Hình 2.2: Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố môi trường bên trong đến phát triển dịch vụ logistics của VIMC.......................................................................................51 Hình 2.3: Khối lượng hàng hóa giao nhận của phương thức đường biển .................55 Hình 2.4: Đánh giá của KH về chất lượng các loại hình dịch vụ của VIMC ...........64 Hình 2.5: Đánh giá của KH về quá trình cung cấp dịch vụ logistics của VIMC ......65 Hình 2.6: Đánh giá của KH về khả năng tích hợp và đổi mới của VIMC ................65 Hình 2.7: Quy trình cung ứng dịch vụ logistics đề xuất cho VIMC .........................96
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Logistics là một ngành dịch vụ quan trọng trong cơ cấu tổng thể nền kinh tế quốc dân, đóng vai tr h trợ, kết nối, thúc đẩy phát triển và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Theo Hiệp hội DN dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), tốc độ phát triển của ngành logistics tại Việt Nam nh ng năm gần đây đạt khoảng 14%- 16%, với quy mô khoảng 40 - 42 tỷ USD/năm. Trong tương lai không xa, ngành dịch vụ logistics sẽ trở thành ngành kinh tế quan trọng, có thể đóng góp tới 15% GDP của cả nước. Trong ngành dịch vụ logistics, lĩnh vực vận tải biển chiếm tỷ trọng lớn với lượng hàng hoá thông qua hệ thống cảng biển năm 2019 đăm 654,6 triệu tấn, tăng 16%; trong đó lượng hàng container đạt 19,8 triệu TEUs, tăng 11% so với c ng kỳ năm trước. Đồng thời, theo thống kê của Diễn đàn Thương mại và Phát triển Liên Hiệp quốc (UNCTAD), đội tàu Việt Nam hiện đang đứng thứ 4 trong khu vực ASEAN (sau Singapore, Indonessia, Malaysia) và thứ 30 trên thế giới. Không nh ng thế, theo số liệu dự báo, đến hết năm 2020, kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam ước đạt mức 300 tỷ USD, hàng container qua hệ thống cảng biển Việt Nam đạt 67,7 triệu TEU. Do vậy, tiềm năng phát triển dịch vụ logistics tại Việt Nam là rất lớn, đ c biệt là logistics hàng hải. Theo số liệu của Tổng Cục Thống kê, tính đến ngày 31/12/2018 có khoảng gần 30.000 doanh nghiệp trong nước đăng ký kinh doanh các loại hình dịch vụ logistics và khoảng 25 tập đoàn logistics nước ngoài có khả năng cung cấp chu i dịch vụ logistics giá trị gia tăng cao như DHL, FedEx, Maersk Logistics, APL Logistics, CJ Logistics, KMTC Logistics… Trong đó, có khoảng 1.300 doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistics hàng hải. Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (Vietnam Maritime Corporatel – VIMC) là doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực cảng biển, vận tải biển và dịch vụ hàng hải tại thị trường Việt Nam. Mục tiêu đến năm 2030 của VIMC là không chỉ góp phần đưa Việt Nam trở thành trung tâm hàng hải lớn của khu vực tương xứng với tiềm
2 năng vốn có mà c n phải trở thành nhà cung cấp dịch vụ logistics tích hợp chuyên nghiệp hàng đầu của Việt Nam, bắt đầu vươn ra cung ứng dịch vụ logistics ở thị trường nước ngoài. Để thực hiện được mục tiêu này, VIMC đã không ngừng phát triển đội tàu biển, cảng biển và hệ thống cảng cạn (ICD), nâng cao sức cạnh tranh, tăng sản lượng hàng hóa thông qua cảng, hoàn thiện chất lượng dịch vụ vận tải hàng hải đồng thời với việc mở rộng cung cấp một số dịch vụ mới như kho hàng hoá, vận tải đa phương thức... nhằm mục đích phát triển thành công chu i dịch vụ logistics hoàn chỉnh. Tuy nhiên, cho đến hiện nay, dịch vụ logistics của VIMC vẫn chưa phát triển được như kỳ vọng của khách hàng, chưa mang lại lợi nhuận tối đa cho Tổng công ty. Đồng thời, sự tác động của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng của Việt Nam, sự phát triển mạnh mẽ của cách mạng công nghệ 4.0 và ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch Covid- 19 đã đ t ra cho VIMC nh ng yêu cầu mới trong phát triển dịch vụ logistics, khiến đây trở thành nhiệm vụ cấp thiết đối với Tổng công ty trong giai đoạn đến năm 2025, tầm nhìn 2030. Trên phương diện đó, cao học viên đã lựa chọn đề tài “Phát triển dịch vụ logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam” cho luận văn cao học của mình. 2. Các công trình nghiên cứu liên quan Các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài dưới đây được tác giả chia thành các nhóm bao gồm (1) Giáo trình, sách tham khảo, chuyên khảo về logistics; (2) Đề tài nghiên cứu các cấp và bài báo khoa học; (3) Luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ. Đây là nh ng tài liệu tham khảo quan trọng cho luận văn thạc sĩ này của tác giả. 2.1 Giáo trình, sách tham khảo, chuyên khảo về dịch logistics Cho đến nay tại Việt Nam, số lượng sách và tài liệu tham khảo về lĩnh vực dịch vụ logistics tương đối phong phú. Dưới đây là hai tài liệu tham khảo chính của đề tài: (1) Đoàn Thị Hồng Vân (2010), Logistics - Những vấn đề cơ bản, Nhà xuất bản Lao động - Xã hội. Trong cuốn sách này, tác giả đã tập trung vào giới thiệu nh ng vấn đề lý luận cơ bản về logistics như khái niệm, lịch sử hình thành và phát triển của logistics, ngành dịch vụ logistics, quản trị logistics, kinh nghiệm phát triển
3 logistics của một số quốc gia trên thế giới. Đồng thời, tác giả cũng phân tích nh ng hoạt động logistics như dự tr , quản trị vật tư, vận tải, kho bãi, hệ thống thông tin. (2) Nguyễn Thanh Thuỷ, Đ ng Đình Đào (2012), Một số vấn đề cơ bản về quản trị cảng biển trong hệ thống logistics, Nhà xuất bản Thống kê. Trong sách chuyên khảo này các tác giả đã trình tổng quan về cảng biển, thị trường dịch vụ cảng biển, cơ sở vật chất kỹ thuật của cảng biên, quản lý khai thác cảng biển, tài chính cảng biển, marketing cảng biển và đ c biệt và các vấn đề pháp lý liên quan đến cảng biển như quy hoạch, nhân sự, an ninh cảng… (3) An Thị Thanh Nhàn, Nguyễn Văn Minh, Nguyễn Thông Thái (2018), Giáo trình Quản trị Logistics Kinh doanh, Nhà xuất bản Thống kê. Chương đầu tiên của giáo trình đã giới thiệu tổng quan về logistics kinh doanh trong nền kinh tế hiện đại như khái niệm và phân loại logistics, khái niệm và mục tiêu của quản trị logistics, mô hình quản trị logistics, các quá trình và chức năng logistics cơ bản. Năm chương tiếp theo đi sâu vào nội dung quản trị logistics cụ thể như dịch vụ khách hàng, quản trị dự tr , quản trị vận chuyển, quản trị các hoạt động logistics h trợ, thực thi và kiểm soát logistics. Đ c biệt trong chương 8, các tác giả đã tập trung trình bày về dịch vụ logistics của doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ logistics (3PL). Chương 9 của giáo trình đề cập đến logistics quốc tế và logistics thương mại điện tử. 2.2 Đề tài nghiên cứu các cấp và bài báo khoa học (3) Nguyễn Như Tiến (2004), Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ của Bộ Công Thương, “Logistics và khả năng áp dụng, phát triển logistics trong các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ vận tải giao nhận ở Việt Nam”, Trường Đại học Ngoại thương. Đề tài tập trung nghiên cứu khía cạnh dịch vụ vận tải, giao nhận hàng hoá. Công trình này đã phác họa một bức tranh tổng quan về dịch vụ logistics nói chung và khả năng phát triển dịch vụ, giao nhận hàng hóa ở Việt Nam; (4) Đ ng Đình Đào (2011), Đề tài nghiên cứu khoa học độc lập cấp Nhà nước “Phát triển các dịch vụ logistics ở nước ta trong điều kiện hội nhập quốc tế”, Viện Nghiên cứu Kinh tế và Phát triển, Trường Đại học Kinh tế quốc dân. Đề tài được thực hiện trong 2 năm 2010 và 2011 với sự tham gia của nhiều nhà khoa học và tiến
4 hành thu thập số liệu thông qua điều tra, ph ng vấn ở 10 tỉnh, thành phố trong cả nước. Đây là một công trình nghiên cứu khoa học quy mô nhất cho đến nay liên quan đến logistics ở Việt Nam, chủ yếu tập trung phân tích các dịch vụ logistics chủ của các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh tại Việt Nam. (5) Đ ng Công Xưởng (2011), Đề xuất xây dựng trung tâm dịch vụ hậu cần cảng biển tại khu vực cảng biển Hải Phòng, Tạp chí Khoa học Công nghệ Hàng hải, Trường Đại học Hàng hải, Số 28 – 11/2011. bài viết cho biết việc xây dựng trung tâm dịch vụ hậu cần cảng biển có vai tr lớn trong chu i vận tải. Nó đóng vai tr thu gom, phân loại và làm các thủ tục cần thiết cho hàng hoá xuất nhập khẩu. Vì vậy, góp phần làm giảm thời gian ứ đọng hàng và giảm tối đa các chi phí liên quan. Nêu ra được vai tr , tác dụng và các chức năng chính của Trung tâm dịch vụ hậu cần cảng biển, c ng kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới. Thông qua việc đánh giá thực trạng hoạt động của dịch vụ hậu cần cảng tại khu vực cảng biển cũ ở Hải Ph ng, bài viết đã đưa ra nh ng lý do cần thiết phải xây dựng Trung tâm dịch vụ hậu cần cảng biển tại khu vực cảng biển mới của Hải Ph ng. Trên cơ sở khu vực địa lý, bài viết đề xuất các phương án xây dựng Trung tâm dịch vụ hậu cần cảng biển, góp phần nâng cao năng lực của khu vực cảng biển Hải Ph ng. (6) Phan Đình Quyết (2018) Nghiên cứu ảnh hưởng của logistics tới hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp qua cửa khẩu Cao Bằng, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp cơ sở, Trường Đại học Thương mại. Đề tài trình bày cơ sở lí luận về logistics và ảnh hưởng của logistics đến hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp qua cửa khẩu; phân tích thực trạng ảnh hưởng của logistics, đề xuất giải pháp nâng cao năng lực logistics h trợ hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp xuất khẩu qua cửa khẩu Cao Bằng. 2.3 Luận văn cao học, luận án tiến sĩ (7) Nguyễn Quốc Tuấn (2015), Quản lý nhà nước đối với dịch vụ logistics ở cảng Hải Phòng”, Luận án tiến sĩ, chuyên ngành Quản lý kinh tế, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương. Luận án đã hệ thống hóa các vấn đề lý luận liên quan đến quản lý nhà nước (QLNN) đối với dịch vụ logistics cảng biển; đánh giá thực
5 trạng QLNN đối với dịch vụ logistics ở cảng Hải Ph ng. Xác định các nguyên nhân, các vấn đề yếu kém trong QLNN đối với dịch vụ logistics ở cảng Hải Ph ng, xác định các yếu tố tác động đến kết quả QLNN đối với dịch vụ logistics ở cảng Hải Ph ng đồng thời kiến nghị với các cấp QLNN và đưa ra các giải pháp đổi mới QLNN đối với dịch vụ logistics ở cảng Hải Ph ng. (8) Hoàng Thị Ngọc (2019), Quản trị dịch vụ logistics tại Công ty Cổ phần Giao nhận và Vận chuyển Indo Trần, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Trường Đại học Thương mại. Luận văn đã trình bày nh ng vấn đề lý luận cơ bản về quản trị dịch vụ logistics tại các doanh nghiệp 3PL từ nghiên cứu thị trường và xác định nhu cầu dịch vụ logistics của khách hàng 3PL; thiết kế hệ thống dịch vụ logistics, quản trị cung ứng dịch vụ logistics, các chỉ tiêu đo lường kết quả dịch vụ logistics; Phân tích thực trạng quản trị dịch vụ logistics tại công ty Indo Trần và đề xuất 4 nhóm giải pháp liên quan đến quản trị logistics tại công ty. Tuy nhiên góc độ tiếp cận của luận văn này là quản trị kinh doanh, khác so với góc độ tiếp cận quản lý kinh tế của tác giả. Riêng các đề tài liên quan đến khách thể nghiên cứu là Tổng công ty Hàng hải Việt Nam đã có 4 luận văn thạc sĩ được tiến hành tại Trường Đại học Thương mại như liệt kê dưới đây. Tuy nhiên, dễ dàng thể nhận thấy rằng, các đề tài này có nội dung nghiên cứu khác với luận văn của tác giả, tập trung vào các vấn đề về hoạch định chiến lược, kế toán, cổ phần hoá, công nghệ vận tải: (9) Bạch Việt Phương (2004), Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác hoạch định chiến lược tại Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam, Luận văn thạc sĩ kinh tế, chuyên ngành Quản trị kinh doanh, Trường Đại học Thương Mại (10) Nguyễn Hoài Nam (2008), Phát triển công nghệ vận tải đa phương tiện trên thị trường miền Bắc tại Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam, Luận văn thạc sĩ kinh tế, chuyên ngành Kinh doanh Thương mại, Trường Đại học Thương Mại (11) Nguyễn Thị Thuý (2017), Lập và trình bày báo cáo tài chính hợp nhất tại Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam, Luận văn thạc sĩ kinh tế, chuyên ngành Kế toán, Trường Đại học Thương Mại;
6 (12) Nguyễn Ngọc Thuỳ Dung (2018), Đẩy mạnh cổ phần hoá ở Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam, Luận văn thạc sĩ kinh tế, chuyên ngành Quản lý kinh tế, Trường Đại học Thương Mại; Từ nh ng tổng quan trên có thể khẳng định rằng cho đến nay chưa có đề tài nào nghiên cứu về “phát triển dịch vụ logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam”. Do đó, đề tài luận văn của tác giả không tr ng lắp với các công trình nghiên cứu trước đó. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu Luận văn được thực hiện nhằm mục tiêu đề xuất giải pháp phát triển dịch vụ logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam. Để thực hiện mục tiêu này, luận văn cần giải quyết 3 nhiệm vụ cơ bản sau đây: - Làm rõ cơ sở lý luận về phát triển dịch vụ logistics của doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ logistics. - Phân tích thực trạng phát triển dịch vụ logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam để chỉ ra nh ng m t thành công, tồn tại, hạn chế và nguyên nhân cần khắc phục trong quá trình hoàn thiện phát triển dịch vụ logistics tại Tổng công ty. - Đề xuất các giải pháp để hoàn thiện phát triển dịch vụ logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam trong nh ng năm tới. 4. Quan điểm tiếp cận và phạm vi nghiên cứu 4.1. Quan điểm tiếp cận: Đề tài luận văn “Phát triển dịch vụ logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam” được tiếp cận dưới góc độ của chuyên ngành quản lý kinh tế. Trong đó, chủ thể quản lý là Tổng công ty Hàng hải Việt Nam, chủ thể bị quản lý là các công ty con, công ty thành viên thuộc Tổng công ty Hàng hải Việt Nam. Đối tượng quản lý là dịch vụ logistics của các công ty con, công ty thành viên. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Thời gian nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu d liệu và thực tế phát triển dịch vụ logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam trong nh ng năm gần đây, tập trung vào ba năm từ năm 2017 đến hết năm 2019. Nh ng giải pháp phát triển dịch vụ logistics của Tổng công ty cho giai đoạn đến năm 2025.
7 - Không gian nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu tại Tổng công ty Hàng hải Việt Nam, bao gồm cả các công ty con, công ty liên kết phân bố trong cả nước. - Nội dung nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu về phát triển dịch vụ logistics trên bốn khía cạnh bao gồm: (1) Phát triển thị trường dịch vụ logistics; (2) Phát triển cấu trúc dịch vụ logistics; (3) Phát triển chính sách chất lượng dịch vụ logistics và (4) Phát triển liên kết chu i dịch vụ logistics. 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài - Ý nghĩa khoa học của đề tài: Luận văn góp phân tích và làm sáng t thêm nh ng vấn đề lý luận về phát triển dịch vụ logistics tại các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ logistics. - Ý nghĩa thực tiễn của đề tài: Trên cơ sở phân tích thực trạng phát triển dịch vụ logistics tại Tổng công ty Hàng hải Việt Nam, luận văn chỉ rõ nh ng điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức trong phát triển dịch vụ logistics của Tổng công ty; từ đó xây dựng chiến lược và đề xuất nh ng giải pháp thích hợp, có tính khả thi nhằm phát triển dịch vụ logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam trong thời gian tới. 6. Phƣơng pháp nghiên cứu Trên cơ sở phương pháp tiếp cận hệ thống, biện chứng và duy vật lịch sử, luận văn lựa chọn và sử dụng các phương pháp cụ thể sau: 6.1 Phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu thứ cấp Tác giả đã trực tiếp liên hệ với Ban giám đốc, Bộ phận kế toán Tổng công ty Hàng hải Việt Nam nhằm thu thập, khai thác tại các nguồn d liệu thứ cấp phục vụ cho đề tài. Các d liệu thứ cấp thu thập được bao gồm như sau: - Thông tin về sự hình thành, phát triển, cơ cấu tổ chức, ngành nghề kinh doanh, danh sách nhân sự, các đối thủ cạnh tranh, m t hàng kinh doanh, các văn bản quy định về sản xuất - kinh doanh của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam … - Các báo cáo tài chính của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam trong 3 năm gần nhất từ năm 2017 đến năm 2019. - Các bài báo, tạp chí viết về hoạt động dịch vụ logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam.
8 Xử lý d liệu: Sau khi tập hợp được đầy đủ d liệu thứ cấp nêu trên, tác giả sử dụng các phương pháp phân tích thống kê để tiến hành phân tích d liệu, xây dựng các bảng biểu, sơ đồ để khái quát và đưa ra các đánh giá về tình hình hoạt động cũng như việc phát triển dịch vụ logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam. 6.2 Phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu sơ cấp Với d liệu sơ cấp, tác giả sử dụng phương pháp là điều tra bằng phiếu khảo sát với 2 đối tượng (Mẫu phiếu khảo sát được trình bày trong phụ lục của luận văn này), bao gồm: 100 doanh nghiệp là khách hàng đang sử dụng dịch vụ logistics của các công ty con trong Tổng công ty Hàng hải Việt Nam và 17 công ty con của Tổng công ty. Thời gian điều tra trong tháng 6 năm 2020 thông qua email và điện thoại. Đ c điểm của mẫu khảo sát là các công ty con bao gồm: Bảng 1: Đặc điểm mẫu khảo sát là công ty con của VIMC Đặc điểm mẫu điều tra Tỷ trọng Mối quan hệ VIMC nắm gi 100% vốn điều lệ 41,2 với Vinalines VIMC nắm gi cổ phần chi phối 58,8 = 300 người 17,6 < 5 năm 11,7 Số năm 5 - 10 năm 29,4 hoạt động 11- 20 năm 52,9 > 20 năm 5,9 (Nguồn: Kết quả khảo sát)
9 Bảng 2: Đặc điểm mẫu điều tra là khách hàng của VIMC Đặc điểm mẫu điều tra Số DN trong mẫu Tỷ trọng Loại hình DN DN nhà nước 12 12 DN vốn đầu tư nước ngoài 5 5 DN tư nhân 22 22 Công ty Cổ phần 35 35 Công ty TNHH 23 23 Công ty hợp danh 3 3 Lĩnh vực KD SX chế biến thực phẩm 7 7 SX trang phục, giày dép, dệt 22 22 SX Chế biến g , tre, nứa, rơm… 9 9 SX giấy và các sản phẩm từ giấy 11 11 SX thiết bị điện tử 27 27 SX nhựa và cao su 14 14 SX hoá chất và SP hoá chất 3 3 SX ô tô, xe máy, PTVT 2 2 SX đồ uống 5 5 Số lao động = 300 người 8 8 Số năm hoạt động < 5 năm 19 19 5 - 10 năm 51 51 11- 20 năm 21 21 > 20 năm 9 9 Thị trƣờng Miền Bắc 68 68 Miền Trung 35 35 Miền Nam 74 74 Toàn quốc 25 25 Quốc tế 12 12 Nội địa và quốc tế 16 16 Ghi chú: N = 100 DN
10 - Ngoài ra, tác giả c n d ng phương pháp ph ng vấn trực tiếp bà Nguyễn Minh Hoa – Giám đốc điều hành Logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam. Bút ký ph ng vấn được trình bày trong phần phụ lục. D liệu sơ cấp thu thập được thông qua ph ng vấn chuyên gia và điều tra bằng phiếu khảo sát được tác giả nhập vào phần mềm Excel và xử lý bằng các thuật toán phù hợp. Từ đó, tác giả tiến hành phân tích để đánh giá thực trạng phát triển dịch vụ logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Tóm lược, Lời cảm ơn, Mục lục, Danh mục bảng biểu và hình vẽ, Danh mục từ viết tắt, Danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục, nội dung chính của luận văn được trình bày trong 3 chương như sau: - Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển dịch vụ logistics của doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ logistics - Chương 2: Thực trạng phát triển dịch vụ logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam. - Chương 3: Giải pháp phát triển dịch vụ logistics của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam.
11 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ LOGISTICS CỦA DOANH NGHIỆP KINH DOANH DỊCH VỤ LOGISTICS 1.1 . Dịch vụ logistics và doanh nghiệp dịch vụ logistics 1.1.1 . Dịch vụ logistics 1.1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của dịch vụ logistics C ng với sự phát triển của lực lượng sản xuất và sự h trợ đắc lực của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật trên thế giới, khối lượng hàng hóa và sản phẩm vật chất được sản xuất ra ngày càng nhiều, logistics có cơ hội phát triển ngày càng mạnh mẽ hơn trong hoạt động kinh doanh. Thời gian đầu, logistics chỉ đơn thuần được coi là một phương thức kinh doanh mới, mang lại hiệu quả cao cho các doanh nghiệp. C ng với quá trình phát triển, logistics đã được chuyên môn hóa và phát triển trở thành một ngành dịch vụ đóng vai tr rất quan trọng trong giao thương quốc tế. Trong Luật Thương mại 2005, lần đầu tiên khái niệm về dịch vụ logistics được pháp điển hóa. Luật quy định “Dịch vụ logistics là hoạt động thương mại, theo đó thương nhân tổ chức thực hiện một hoặc nhiều công đoạn bao gồm nhận hàng, vận chuyển, lưu kho, lưu bãi, làm thủ tục hải quan, các thủ tục giấy tờ khác, tư vấn khách hàng, đóng gói bao bì, ghi ký mã hiệu, giao hàng hoặc các dịch vụ khác có liên quan tới hàng hóa theo thỏa thuận với khách hàng để hưởng thù lao”. Dịch vụ logistics có một số đ c điểm cơ bản như sau: Thứ nhất, dịch vụ logistics do thương nhân thực hiện một cách chuyên nghiệp. Thương nhân cung ứng dịch vụ logistics phải đáp ứng đủ các điều kiện về phương tiện thiết bị, công cụ đảm bảo tiêu chuẩn an toàn, kỹ thuật và có đội ngũ nhân viên đáp ứng yêu cầu. Thứ hai, dịch vụ logistics là bước phát triển cao hơn và hoàn chỉnh hơn các dịch vụ liên quan đến hàng hóa như vận tải, đóng gói bao bì, giao nhận hàng hóa, lưu kho, lưu bãi. Thương nhân cung ứng dịch vụ logistics có thể cung cấp các dịch vụ riêng lẻ như thuê tàu, đóng gói hàng hoá, làm thủ tục hải quan, đăng ký mã