Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Đồng Tháp

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:132

Thêm vào BST

Báo xấu

44
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn hệ thống hóa lý luận về phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại Ngân hàng thương mại; phân tích đánh giá về thực trang hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Đồng Tháp. Từ đó rút ra những mặt hạn chế còn tồn tại nhằm đưa ra các giải pháp phù hợp phát triển hoạt động này tại BIDV Đồng Tháp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Đồng Tháp

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH NGÔ MINH THƯ PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG TÀI TRỢ XUẤT NHẬP KHẨU TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHI NHÁNH ĐỒNG THÁP LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH – Năm 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH NGÔ MINH THƯ PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG TÀI TRỢ XUẤT NHẬP KHẨU TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHI NHÁNH ĐỒNG THÁP LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng Mã số: 60 34 02 01 Người hướng dẫn khoa học: TS. Vũ Thị Thúy Nga TP.HỒ CHÍ MINH – Năm 2016
TÓM TẮT LUẬN VĂN Luận văn nghiên cứu cơ sở lý luận tổng quan về hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu, các hình thức tài trợ, các tiêu chí và các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu. Mục tiêu tổng quát nhằm xây dựng các giải pháp phù hợp phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam Chi nhánh Đồng Tháp. Trong đó mục tiêu cụ thể là : (i) nghiên cứu các tiêu chí đánh giá sự phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu của ngân hàng thương mại, (ii) phân tích đánh giá thực trạng phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam Chi nhánh Đồng Tháp, (iii) xây dựng các giải pháp phát huy tiềm năng, thế mạnh hoặc khắc phục những tồn tại nhằm phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam Chi nhánh Đồng Tháp. Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu chủ yếu là phương pháp phân tích thống kê, so sánh, tổng hợp, điều tra khảo sát phù hợp với mục tiêu nghiên cứu đặt ra. Kết luận chủ yếu của luận văn là Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam Chi nhánh Đồng Tháp cần sớm khắc phục những tồn tại, hạn chế, triển khai một số giải pháp thực thi trong luận văn để có thể phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu nâng cao tính cạnh tranh đối với các ngân hàng trên địa bàn và góp phần thực hiện các chính sách kinh tế xã hội tại tỉnh Đồng Tháp.
LỜI CAM ĐOAN T i tên là: N MN T Sinh ngày 09 tháng 05 năm 1988 - tại: Đồng Tháp uê quán: Đồng Tháp iện đang c ng tác tại: Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Đồng Tháp Là h c viên cao h c khóa: V của Trư ng Đại h c Ngân hàng TP. ồ Chí Minh Đề tài: “PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG TÀI TRỢ XUẤT NHẬP KHẨU TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH ĐỒNG THÁP” Chuyên ngành: Tài Chính – Ngân hàng Mã số chuyên ngành: 60 34 02 01 Ngư i hướng d n khoa h c: T . V T T N Luận văn này được thực hiện tại Trư ng Đại h c Ngân hàng TP. ồ Chí Minh. Luận văn này là kết quả của quá trình h c tập, nghiên cứu khoa h c độc lập và nghiêm t c của riêng tác giả. Các kết quả nghiên cứu có tính độc lập riêng và chưa được c ng bố toàn bộ nội dung này bất k ở đâu. Các tài liệu thu thập t thực tế đáng tin cậy, các nguồn trích d n trong luận văn được ch thích nguồn gốc r ràng, minh bạch. T i xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về l i cam đoan danh dự của t i. TP. CM, ngày tháng 10 năm 2016 Ng Minh Thư
LỜI CÁM ƠN Trước tiên, t i xin bày tỏ sự cảm ơn đến Ban giám hiệu cùng uý thầy c trư ng Đại h c Ngân hàng thành phố ồ Chí Minh đã tận tâm truyền đạt cho t i những kiến thức quý báu trong th i gian qua. Đồng th i, tôi xin gửi l i cảm ơn sâu sắc đến T . Vũ Thị Th y Nga, ngư i đã tận tình hướng d n, chỉ bảo giúp tôi hệ thống hóa cơ sở lý thuyết, phương pháp tiếp cận thực tiễn, nghiên cứu khoa h c và thực hiện hoàn thành đề cương luận văn này. Bên cạnh đó, tôi xin chân thành cảm ơn đến những ngư i bạn, những đồng nghiệp và ngư i thân đã tận tình hỗ trợ, góp ý và gi p đỡ t i trong suốt th i gian h c tập và nghiên cứu. Cuối cùng, t i xin kính ch c uý thầy c trư ng Đại h c Ngân hàng thành phố ồ Chí Minh lu n dồi dào sức khỏe, đạt được nhiều thành c ng trong c ng việc và cuộc sống. Một lần nữa t i xin chân thành cảm ơn.
MỤC LỤC Trang bìa lót Tóm tắt Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các từ viết tắt Danh mục các bảng Lời mở đầu CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG TÀI TRỢ XUẤT NHẬP KHẨU TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ................................. 1 1.1 Tổng quan về phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu........................... 1 1.1.1 Khái niệm tài trợ xuất nhập khẩu và phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu ............................................................................................................................ 1 1.1.2 Phân loại tài trợ xuất nhập khẩu của các ngân hàng thương mại.................. 2 1.1.2.1 Căn cứ vào thời hạn tài trợ ..................................................................... 2 1.1.2.2 Căn cứ vào phương thức thanh toán ...................................................... 3 1.1.2.3 Căn cứ vào tiến trình thực hiện thương vụ ............................................ 4 1.1.2.4 Căn cứ vào tài sản đảm bảo ................................................................. 10 1.1.2.5 Một số hình thức tài trợ xuất nhập khẩu .............................................. 11 1.1.3 Vai trò của hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu .............................................. 14 1.1.3.1 Đối với ngân hàng ................................................................................ 14 1.1.3.2 Đối với doanh nghiệp xuất nhập khẩu ................................................. 15 1.1.3.3 Đối với nền kinh tế............................................................................... 17 1.1.4 Các tiêu chí đánh giá sự phát triển của hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu .. 18 1.1.4.1 Các tiêu chí đánh giá quy mô tài trợ xuất nhập khẩu............................ 18 1.1.4.2 Các tiêu chí đánh giá chất lượng tài trợ xuất nhập khẩu....................... 19 1.2 Các nhân tố ảnh hƣởng đến phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu 20 1.2.1 Nhân tố xuất phát từ ngân hàng .................................................................. 20
1.2.1.1 Uy tín, thương hiệu của ngân hàng ....................................................... 20 1.2.1.2 Chính sách tài trợ xuất nhập khẩu của ngân hàng ................................. 20 1.2.1.3 Năng lực cho vay của ngân hàng ........................................................... 21 1.2.1.4 Sản phẩm tài trợ của ngân hàng ............................................................. 21 1.2.1.5 Nền tảng khách hàng .............................................................................. 22 1.2.1.6 Nguồn nhân lực ...................................................................................... 22 1.2.1.7 Công tác Marketing................................................................................ 23 1.2.1.8 Hệ thống công nghệ thông tin ................................................................ 23 1.2.1.9 Mạng lưới ngân hàng đại lý ................................................................... 23 1.2.2 Nhân tố xuất phát từ môi trường kinh tế xã hội và cơ chế chính sách của nhà nước ................................................................................................................... 23 1.2.2.1 Môi trường kinh tế xã hội ...................................................................... 23 1.2.2.2 Cơ chế chính sách nhà nước .................................................................. 24 1.2.3 Nhân tố xuất phát từ phía khách hàng ........................................................ 25 1.2.4 Nhân tố từ phía đối thủ cạnh tranh.............................................................. 25 1.3 Kinh nghiệm về hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu của một số ngân hàng nƣớc ngoài và bài học rút ra cho ngân hàng Việt Nam ...................................... 26 1.3.1 Kinh nghiệm về hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu của một số ngân hàng .. 26 1.3.2 Bài học đối với Ngân hàng Việt Nam ......................................................... 29 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG TÀI TRỢ XUẤT NHẬP KHẨU TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH ĐỒNG THÁP ............................... 32 2.1 Khái quát ngân hàng thƣơng mại cổ phần Đầu tƣ và phát triển Việt Nam – Chi nhánh Đồng Tháp 2.1.1 Giới thiệu sơ lược Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam – Chi nhánh Đồng Tháp (BIDV Đồng Tháp) .................................................. 32 2.1.2 Tình hình hoạt động kinh doanh của BIDV Đồng Tháp............................. 33 2.2 Thực trạng phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại BIDV Đồng Tháp ......................................................................................................................... 37
2.2.1 Cơ sở pháp lý cho hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu .................................. 37 2.2.2 Các sản phẩm tài trợ xuất nhập khẩu BIDV đang cung cấp cho khách hàng ...... 39 2.2.2.1 Sản phẩm tài trợ xuất khẩu .................................................................... 39 2.2.2.2 Sản phẩm tài trợ nhập khẩu.................................................................... 40 2.2.3 Thực trạng phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại BIDV Đồng Tháp ... 41 2.2.3.1 Về doanh số tài trợ xuất nhập khẩu ....................................................... 41 2.2.3.2 Về doanh số thanh toán quốc tế ............................................................. 46 2.2.3.3 Về kết quả mua bán ngoại tệ .................................................................. 49 2.2.3.4 Về hệ số thu nợ vay từ tài trợ xuất nhập khẩu ....................................... 50 2.2.3.5 Về doanh số thu nợ thu lãi vay tài trợ xuất nhập khẩu .......................... 50 2.2.3.6 Về số lượng khách hàng xuất nhập khẩu ............................................... 51 2.3 Kết quả khảo sát sự đánh giá của doanh nghiệp về hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp ............................................................. 52 2.4 Đánh giá thực trạng phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại BIDV Đồng Tháp............................................................................................................... 55 2.4.1 Những kết quả đạt được .............................................................................. 55 2.4.2 Những mặt hạn chế ..................................................................................... 57 2.5 Nguyên nhân của những tồn tại hạn chế trong hoạt động tài trợ thƣơng mại tại BIDV Đồng Tháp .............................................................................................. 59 2.5.1 Nguyên nhân từ phía ngân hàng ................................................................. 59 2.5.1.1 Uy tín, thương hiệu của BIDV Đồng Tháp ............................................ 59 2.5.1.2 Chính sách tài trợ xuất nhập khẩu tại BIDV Đồng Tháp ....................... 59 2.5.1.3 Sản phẩm tài trợ ..................................................................................... 61 2.5.1.4 Nền tảng khách hàng .............................................................................. 61 2.5.1.5 Nguồn nhân lực ...................................................................................... 62 2.5.1.6 Công tác Marketing................................................................................ 63 2.5.1.7 Hệ thống công nghệ thông tin ................................................................ 64 2.5.2 Nguyên nhân từ môi trường kinh tế xã hội, cơ chế chính sách Nhà nước .. 64 2.5.2.1 Môi trường kinh tế xã hội ...................................................................... 65
2.5.2.2 Cơ chế chính sách Nhà nước ................................................................. 66 2.5.3 Nguyên nhân từ phía khách hàng................................................................ 67 2.5.4 Nguyên nhân từ phía đối thủ cạnh tranh ..................................................... 67 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG TÀI TRỢ XUẤT NHẬP KHẨU TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH ĐỒNG THÁP ............................... 69 3.1 Định hƣớng phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại BIDV Đồng Tháp ......................................................................................................................... 69 3.2 Giải pháp phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại BIDV Đồng Tháp ......................................................................................................................... 70 3.2.1 Xây dựng uy tín và phát triển thương hiệu của BIDV Đồng Tháp ............. 70 3.2.2 Hoàn thiện chính sách tài trợ xuất nhập khẩu của BIDV Đồng Tháp ........ 71 3.2.3 Nâng cao tính cạnh tranh sản phẩm tài trợ xuất nhập khẩu ........................ 74 3.2.4 Xây dựng nền tảng khách hàng đa dạng và vững chắc ............................... 74 3.2.5 Phát triển nguồn nhân lực ........................................................................... 76 3.2.6 Đẩy mạnh công tác Marketing .................................................................... 80 3.2.7 Hoàn thiện hệ thống công nghệ thông tin ................................................... 81 3.3 Giải pháp phối hợp từ phía Doanh nghiệp xuất nhập khẩu ........................ 81 3.4 Các giải pháp hỗ trợ từ BIDV HSC và các cơ ngành liên quan .................. 83 3.4.1 Đối với Ngân hàng Nhà nước ..................................................................... 83 3.4.1.1 Hoàn thiện cơ chế chính sách điều chỉnh tỷ giá ..................................... 83 3.4.1.2 Phát triển thị trường ngoại tệ liên ngân hàng ......................................... 84 3.4.2 Đối với Chính phủ và các cơ quan Nhà nước ............................................. 86 3.4.3 Đối với Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam . 87 3.4.3.1 Xây dựng chiến lược phát triển tài trợ xuất nhập khẩu ......................... 87 3.4.3.2 Cải thiện, hệ thống hóa quy định và quy trình tài trợ xuất nhập khẩu ... 88 3.4.3.3 Hiện đại hóa cơ sở vật chất, đầu tư đổi mới công nghệ ......................... 88 3.4.3.4 Củng cố xây dựng thương hiệu và mở rộng quan hệ ngân hàng đại lý . 89
3.4.3.5 Xây dựng kênh thông tin trực tuyến dành cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu ................................................................................................................. 89 KẾT LUẬN CHUNG ............................................................................................. 91 Tài liệu tham khảo .................................................................................................... i Phụ lục 1 ...................................................................................................................iii Phụ lục 2 ................................................................................................................... vi Phụ lục 3 ...............................................................................................................xviii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nghĩa tiếng Việt Nghĩa tiếng nước ngoài ACB Ngân hàng TMCP Á Châu Australia and New ANZ Ngân hàng ANZ Việt Nam Zealand Banking Group Ltd Ngân hàng TMCP Đầu tư và BIDV Phát triển Việt Nam CN Chi nhánh CNTT Công nghệ thông tin ĐLBTT Đại lý Bao thanh toán ĐCTC Định chế tài chính DN Doanh nghiệp DNNN Doanh nghiệp Nhà nước DN XNK Doanh nghiệp xuất nhập khẩu Ngân hàng TMCP Xuất Nhập Eximbank Khẩu Việt Nam Ngân hàng TNHH MTV Hongkong Shanghai HSBC HSBC Việt Nam Banking Corporation HSC Hội sở chính NHNN Ngân hàng Nhà nước NK Nhập khẩu XK Xuất khẩu XNK Xuất nhập khẩu QLKH Quản lý khách hàng TMCP Thương mại cổ phần TTTM Tài trợ thương mại Hiệp định đối tác kinh tế Trans-Pacific Strategic TPP xuyên Thái Bình Dương Economic Partnership Agreement TTQT Thanh toán quốc tế Ngân hàng TMCP Công VietinBank Thương Việt Nam Ngân hàng TMCP Ngoại Vietcombank Thương Việt Nam Ngân hàng TMCP Sài Gòn Sacombank Thương Tín WTO Tổ chức thương mại thế giới World Trade Organization
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Cơ cấu huy động vốn và cơ cấu tín dụng.........................................................................32 Bảng 2.2: Kết quả hoạt động kinh doanh giai đoạn 2013-2015 .......................................................35 Bảng 2.3: Phí tài trợ thương mại tại BIDV Đồng Tháp ...................................................................36 Bảng 2.4: Tỷ trọng doanh số tài trợ xuất khẩu/ Tổng doanh số thanh toán xuất khẩu ...............................41 Bảng 2.5: Tỷ trọng doanh số tài trợ nhập khẩu/ Tổng doanh số thanh toán nhập khẩu ...................43 Bảng 2.6: Tỷ trọng doanh số tài trợ xuất nhập khẩu/ Tổng doanh số cho vay .................................44 Bảng 2.7: Tỷ trọng nợ quá hạn/ tổng dư nợ tài trợ xuất nhập khẩu .................................................45 Bảng 2.8: Tỷ lệ doanh số thanh toán xuất khẩu theo từng phương thức/ tổng doanh số thanh toán quốc tế .......................................................................................................................................................46 Bảng 2.9: Tỷ lệ doanh số thanh toán nhập khẩu theo từng phương thức/ tổng doanh số thanh toán quốc tế .......................................................................................................................................................47 Bảng 2.10: Kết quả hoạt động kinh doanh ngoại tệ .........................................................................48 Bảng 2.11: Hệ số thu nợ vay tài trợ xuất khẩu và nhập khẩu ..........................................................49 Bảng 2.12: Doanh số thu lãi vay tài trợ xuất nhập khẩu ..................................................................50 Bảng 2.13: Thống kê khách hàng xuất nhập khẩu ...........................................................................51
i LỜI MỞ ĐẦU 1. SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU Với xu thế hội nhập kinh tế quốc tế diễn ra hết sức nhanh chóng, nền kinh tế Việt Nam đã có những tăng trưởng trên nhiều lĩnh vực, trong đó có hoạt động xuất nhập khẩu. Cùng với những sự kiện: Việt Nam đã chính thức trở thành thành viên Tổ chức Thương mại Thế giới WTO, là thành viên của Diễn đàn Hợp tác Á – Âu (ASEM), Diễn đàn hợp tác kinh tế Châu Á – Thái Bình Dương (APEC) và gần đây là đàm phán ký kết Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã tạo điều kiện cho hoạt động thanh toán xuất nhập khẩu của Việt Nam phát triển sâu rộng hơn. Hoạt động thanh toán xuất nhập khẩu là một trong những hoạt động mang lại nguồn thu đáng kể cho các NHTM, gắn liền với hoạt động này là hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu, nhập khẩu hoặc xuất khẩu. Vì vậy, phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu luôn là mối quan tâm hàng đầu của hầu hết các ngân hàng thương mại. Các ngân hàng đã có nhiều chính sách hơn cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực xuất nhập khẩu như hỗ trợ vốn cho doanh nghiệp thu mua nguyên vật liệu trước khi có đơn hàng xuất khẩu, mà không cần tài sản đảm bảo của Ngân hàng TMCP Á Châu (Nguyễn Thị Bích Hạnh, 2014). Hay theo (Nguyễn Thanh Trúc, 2014) VietinBank đã triển khai mạnh mẽ chương trình cho vay hỗ trợ các DN xuất khẩu – “gói giải pháp tổng thể” nhằm hỗ trợ thúc đẩy hoạt động xuất khẩu và tăng nguồn thu ngoại tệ. Cùng với xu thế đó, hệ thống ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp cũng đã góp phần không nhỏ giúp các doanh nghiệp tại tỉnh Đồng Tháp có điều kiện mở rộng, phát triển hoạt động xuất nhập khẩu, đa dạng ở các mặt hàng xuất khẩu chủ lực như chế biến thủy sản, sản xuất lúa gạo, sản phẩm may mặc và cho vay đầu tư máy móc thiết bị, đưa kỹ thuật hiện đại vào sản xuất chế biến góp phần tăng kim ngạch xuất nhập khẩu cho tỉnh nhà. Theo báo cáo kinh tế xã hội hàng năm của tỉnh, kim ngạch xuất khẩu của tỉnh tăng từ 596 triệu USD (2010) lên đến
ii 896 triệu USD (2015), điều này đã góp phần không nhỏ vào bước phát triển kinh tế xã hội của tỉnh. Theo báo cáo điều tra doanh nghiệp của tỉnh năm 2015, khả năng về tài chính cũng như năng lực tiếp cận thị trường quốc tế của hầu hết các doanh nghiệp trên địa bàn là một rào cản lớn trong hoạt động xuất nhập khẩu tại tỉnh Đồng Tháp. Chính vì vậy, việc tài trợ vốn, hỗ trợ về mặt uy tín cho các doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh xuất nhập khẩu là vấn đề vô cùng cần thiết. Hơn nữa, việc phát triển tốt mảng hoạt động kinh doanh này sẽ mang lại nguồn thu nhập đáng kể cho ngân hàng bao gồm thu lãi vay, chiết khấu, bảo lãnh, phí dịch vụ quốc tế, lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh ngoại tệ… Chính vì lẽ đó, nghiên cứu về hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại BIDV- Chi nhánh Đồng Tháp, nhằm phác thảo được bức tranh tổng thể về hoạt động tài trợ cho lĩnh vực xuất nhập khẩu này, từ đó phát hiện các hạn chế còn tồn tại của hoạt động này tại BIDV - Chi nhánh Đồng Tháp là vấn đề cần được quan tâm, nghiên cứu. Nhận thức được tính quan trọng của vấn đề này và tính cấp thiết như đã trình bày ở trên, tác giả đã chọn đề tài “ Phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam – Chi nhánh Đồng Tháp.” để nghiên cứu cho luận văn cao học của mình. 2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI 2.1 Mục tiêu tổng quát: Mục tiêu nghiên cứu đề tài tìm ra những giải pháp phù hợp để phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập tại BIDV – Chi nhánh Đồng Tháp. 2.2 Mục tiêu cụ thể: Một là, hệ thống hóa lý luận về phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại Ngân hàng thương mại Hai là, phân tích đánh giá về thực trang hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Đồng Tháp. Từ đó rút ra những mặt hạn chế còn tồn tại nhằm đưa ra các giải pháp phù hợp phát triển hoạt động này tại BIDV Đồng Tháp.
iii Ba là, đề xuất các giải pháp phù hợp để phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu của BIDV – Chi nhánh Đồng Tháp. 3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU - Thế nào là phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại NHTM? - Thực trạng hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam Chi nhánh Đồng Tháp ra sao? - Giải pháp nào để phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam Chi nhánh Đồng Tháp? 4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU - Về đối tượng nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Đồng Tháp. - Về đối tượng khảo sát: Các doanh nghiệp có hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp - Về thời gian: Chủ yếu tập trung phân tích hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Đồng Tháp từ năm 2013 đến năm 2015. Các kết quả khảo sát ý kiến được thực hiện trong tháng 3 năm 2016. - Về không gian: tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Đồng Tháp. 5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Thông qua phương pháp thống kê, phân tích các số liệu thứ cấp ở quá khứ về hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại BIDV – Chi nhánh Đồng Tháp luận văn đánh giá được thực trạng hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại BIDV – Chi nhánh Đồng Tháp. Bên cạnh đó, luận văn sử dụng phương pháp điều tra khảo sát thông qua các bảng câu hỏi được gửi đi và thu thập một cách khoa học, được gửi đúng đối tượng cần khảo sát. Cụ thể như sau: Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp: được tập hợp trên cở sở điều tra thăm dò ý kiến của các doanh nghiệp có hoạt động xuất nhập khẩu trên địa bàn tỉnh Đồng
iv Tháp. Qua khảo sát sự đánh giá của các doanh nghiệp về phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp này, luận văn đánh giá kết quả đạt được cũng như nguyên nhân của những tồn tại trong phát triển hoạt động này tại BIDV Đồng Tháp. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp: là các số liệu từ báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, báo cáo hoạt động tài trợ thương mại của BIDV Đồng Tháp và một số các báo cáo khác có liên quan của BIDV. Phương pháp chọn mẫu: chọn 220 mẫu ngẫu nhiên trong số các doanh nghiệp có hoạt động xuất nhập trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp. 6. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Một là tìm hiểu về tổng quan các vấn đề liên quan đến hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu. Hai là phân tích đánh giá thực trạng hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại BIDV Đồng Tháp. Ba là luận văn gợi ý các giải pháp để phát huy tiềm năng, thế mạnh hoặc khắc phục những tồn tại hạn chế nhằm có thể phát triển hoạt động của BIDV – Chi nhánh Đồng Tháp. 7. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI Luận văn đóng góp thêm vào cơ sở lý thuyết về hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu của các Ngân hàng thương mại. Nghiên cứu này có ý nghĩa thực tiễn trong việc phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam Chi nhánh Đồng Tháp giai đoạn 2013 đến 2015. Trên cơ sở phân tích đánh giá hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu, từ đó luận văn đưa ra những mặt hạn chế tồn tại và gợi ý một số giải pháp hữu ích nhằm phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Đồng Tháp.
v Ngoài ra, luận văn còn đem lại giá trị tham khảo tốt giúp các nhà hoạch định chính sách, nhà quản lý đưa ra các quyết định quan trọng nhằm phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu của ngân hàng. 8. TỔNG QUAN VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU Trong giới hạn nghiên cứu của tác giả, thời gian qua đã có một số đề tài nghiên cứu liên quan như sau: Tác giả Nguyễn Thị Bích Hạnh với đề tài “Hoạt động tài trợ xuất nhập tại Ngân hàng TMCP Á Châu”, luận văn thạc sỹ kinh tế năm 2013, Trường Đại học kinh tế quốc dân Hà Nội. Tác giả đã nghiên cứu tổng quát cơ sở lý luận hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu cụ thể về đặc điểm kinh doanh và nhu cầu tai trợ xuất nhập khẩu của doanh nghiệp đồng thời chỉ ra khả năng đáp ứng nhu cầu của ngân hàng đối với hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu. Tác giả nêu lên thực trạng hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) qua các năm từ 2010 đến năm 2013. Qua đó, luận văn đã đề xuất một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tài trợ xuất nhập tại ACB. Tuy nhiên, luận văn chưa có những nghiên cứu về kinh nghiệm hoạt động tài trợ xuất nhập của một số Ngân hàng lớn trong nước hay Ngân hàng nước ngoài để từ đó đúc kết những kinh nghiệm thực tiễn cho các Ngân hàng thương mại Việt Nam nói chung và hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP Á Châu nói riêng. Tác giả Trần Thanh Trúc với đề tài “Phát triển tín dụng xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Đồng Tháp” – luận văn thạc sỹ kinh tế năm 2014, Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh. Tác giả đã đánh giá khái quát hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Đồng Tháp, kết quả hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu qua các năm từ 2011 đến năm 2013. Luận văn chỉ ra kinh nghiệm hoạt động xuất nhập khẩu tại một số nước trên thế giới như Malaysia, Hàn Quốc, Thái Lan. Điểm nổi bật của luận văn là đã phân tích thực trạng phát triển hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu của chi nhánh trong mối quan hệ tương quan so sánh với các ngân hàng thương mại cổ phần khác trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp và đề xuất một số
vi kiến nghị hữu ích nhằm phát triển hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu. Tuy nhiên, tác giả chưa cập nhật một số sản phẩm mới trong hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu như bao thanh toán, tài trợ xuất nhập khẩu trọn gói.. Đây là những sản phẩm tiềm năng được đánh giá mang lại nhiều lợi ích cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu đặc biệt trong xu hướng toàn cầu hóa xóa bỏ các rào cản thương mại ngày càng tăng như hiện nay. Tác giả Nguyễn Văn Hải với đề tài “Phát triển dịch vụ tài trợ xuất nhập khẩu tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam”, luận văn thạc sỹ kinh tế năm 2014, Trường Đại học Kinh tế quốc dân Hà Nội. Luận văn nêu rõ cơ sở lý thuyết về hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu cũng như vai trò quan trọng của hoạt động này.Từ việc khái quát khung lý thuyết, tác giả đánh giá chung về thực trạng chất lượng hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại các ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam .Trên cơ sở đó, tác giả tiến hành phân tích các hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu thông qua các số liệu thực tế cũng như thông qua các phiếu khảo sát được tác giả khảo sát tại đây. Tác giả nêu rõ các vấn đề còn tồn tại và khó khăn mà ngân hàng đang gặp phải, tìm ra các nguyên nhân khách quan và chủ quan ảnh hưởng đến việc phát triển hoạt động phát triển hoạt động này tại ngân hàng . Từ đó, luận văn đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện cũng như nâng cao khả năng phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu như hoàn thiện quy trình, xây dựng chiến lược phát triển hoạt động tài trợ XNK theo chiều rộng và chiều sâu. Tuy nhiên,luận văn chưa tiến hành làm rõ và giải quyết vấn đề một cách triệt để phát triển hoạt động tài trợ XNK một ngân hàng thương mại cần có những điều kiện gì. Nghiên cứu của tác giả Lê Xuân Nghĩa (2013) về “Chính sách tín dụng ngân hàng tài trợ hoạt động xuất nhập khẩu cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam”. Qua công trình nghiên cứu tác giả chủ yếu đề cập sự cần thiết phải dùng các giải pháp tài chính tài trợ cho hoạt động XNK của DN. Tác giả đã đi sâu phân tích về các chính sách vĩ mô của nhà nước liên quan vấn đề tài trợ hoạt động XNK của các doanh nghiệp nhưng chưa đi sâu nghiên cứu vào vấn đề phát triển hoạt động tài trợ XNK của các NHTM Việt Nam trong bối cảnh hội nhập dưới góc độ của các
vii Ngân hàng thương mại – đối tượng cung cấp dịch vụ. Tác giả Lê Nam Phương (2013), “Hiệu quả hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu – cơ hội và thách thức”, Tạp chí kinh tế đối ngoại số 86 trang 67-69. Bài nghiên cứu đã chỉ ra những cơ hội tiềm năng mà một ngân hàng TMCP đem lại cho doanh nghiệp XNK bao gồm các nguồn thu phí dịch vụ như: phí bảo lãnh, chiết khấu, hoạt động mua bán ngoại tệ... Bên cạnh đó, tác giả cũng nêu lên những khó khăn thách thức về mức độ cạnh tranh giữa các ngân hàng trong nước với nhau và với các ngân hàng nước ngoài đang hoạt động và chuẩn bị “đổ xô” vào thị trường tài chính Việt Nam. Tuy vậy, do tính chất của bài viết tác giả chưa nêu lên được thực trạng hoạt động tài trợ xuất nhập của các Ngân hàng và từ đó đề ra những khuyến nghị nhằm phát triển hiệu quả hoạt động này tại các Ngân hàng thương mại. Tác giả Nguyễn Thu Trang (2014), “Hướng tới Doanh nghiệp XNK vừa và nhỏ- Minh định chiến lược khách hàng tiềm năng”, Bản tin Đầu tư và Phát triển của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam số 189 trang 25-27 trình bày một cách cụ thể những thành tựu đáng khích lệ mà doanh nghiệp vừa và nhỏ đã đóng góp vào chỉ tiêu hoạt động kinh doanh của BIDV. Bài nghiên cứu cũng đề ra một số định hướng phát triển khối kinh doanh cho Doanh nghiệp vừa và nhỏ nhằm gia tăng thị phần của BIDV trong hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu, chú trọng tăng trưởng quy mô gắn liền với hiệu quả hoạt động. Tuy nhiên, trong khuôn khổ bài viết, tác giả chưa đi sâu vào các giải pháp cụ thể để phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập tại BIDV đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay. Nhìn chung các nghiên cứu trước đây bao gồm các luận văn và các công trình nghiên cứu nêu trên đã phần nào khái quát được lý luận chung về hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu và sự cần thiết của hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại Ngân hàng. Ngoài ra, Đồng Tháp là tỉnh nằm trong vùng trọng điểm về sản xuất lương thực - thực phẩm của cả nước, đứng thứ ba cả nước về tổng sản lượng lúa với trên 3,07 triệu tấn/năm, sản lượng lúa hàng hóa trên 2 triệu tấn, là nơi có lợi thế nuôi trồng thủy sản xuất khẩu được coi là thế mạnh thứ 2 sau cây lúa (Lê Minh Hoan, 2014).
viii Hơn nữa, Đồng Tháp còn là tỉnh đứng đầu cả nước về sản lượng cá tra xuất khẩu (Nguyễn Văn Dương, 2014) cùng với các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh xuất nhập đa dạng như xăng dầu, lúa gạo, thủy sản, dược phẩm, đồ mỹ nghệ….Đây chính là điều kiện thuận lợi cho các hoạt động xuất nhập trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp có điều kiện phát triển. Trên cơ sở kế thừa và hoàn thiện các nghiên cứu trước đây, luận văn làm mới đề tài bằng việc làm nổi bật thực trạng hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu của đơn vị trực thuộc hệ thống BIDV – BIDV Đồng Tháp, qua đó chỉ ra những hạn chế còn tồn tại trong hoạt động tài trợ XNK nhằm đề xuất một số giải pháp làm điều kiện để phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập tại BIDV Đồng Tháp. Luận văn còn góp thêm vào nền tảng lý luận liên quan đến sản phẩm bao thanh toán và tài trợ xuất khẩu trọn gói, sản phẩm UPAS L/C, UPAS nhờ thu cùng với những nhận định về lợi ích và xu hướng phát triển của hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu trong thời gian tới. Thêm vào đó là sự khác nhau về đối tượng nghiên cứu và thời điểm nghiên cứu luận văn đề tài “Phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam- Chi nhánh Đồng Tháp” của tác giả là đề tài mới, không trùng lắp với các đề tài nghiên cứu đã được công bố trước đó. Luận văn đi sâu vào phân tích thực trạng hoạt động tài trợ XNK của đơn vị trực thuộc BIDV, cụ thể là BIDV Đồng Tháp trong thời kỳ nền kinh tế có nhiều biến động từ năm 2013 đến 2015 với đầy đủ các khía cạnh về doanh số cho vay tài trợ xuất nhập khẩu, về tình hình hoạt động tài trợ thương mại. Từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp với đặc điểm địa bàn, khu vực mà Chi nhánh đang hoạt động kinh doanh nhằm phát huy có hiệu quả hơn hoạt động tài trợ xuất nhập tại BIDV Chi nhánh Đồng Tháp. 9. BỐ CỤC DỰ KIẾN CỦA LUẬN VĂN Ngoài lời mở đầu và kết luận, luận văn kết cấu thành 3 chương như sau: CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG TÀI TRỢ XUẤT NHẬP KHẨU TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI