Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phát triển kinh tế tư nhân trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế trên địa bàn tỉnh Tiền Giang, giai đoạn 2015 - 2025

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:109

Thêm vào BST

Báo xấu

40
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn là trên cơ sở xem xét quá trình phát triển KTTN trong điều kiện hội nhập KTQT đóng vai trò như thế nào tới kinh tế xã hội ở tỉnh Tiền Giang, làm rõ những nội dung cơ bản lý luận về KTTN trong nền KTTT, thực trạng phát triển KTTN trong quá trình hội nhập KTQT ở Tiền Giang từ đó đưa ra những giải pháp phát triển KTTN trong quá trình hội nhập KTQT của tỉnh Tiền Giang trong giai đoạn 2016 – 2025.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phát triển kinh tế tư nhân trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế trên địa bàn tỉnh Tiền Giang, giai đoạn 2015 - 2025

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH PHẠM VĂN AN PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÂN TRONG QUÁ TRÌNH HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TIỀN GIANG GIAI ĐOẠN 2015 – 2025 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Tp. Hồ Chí Minh - Năm 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH PHẠM VĂN AN PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÂN TRONG QUÁ TRÌNH HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TIỀN GIANG GIAI ĐOẠN 2015 – 2025 Chuyên ngành : Kinh tế Chính trị Mã số : 60310102 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Người hướng dẫn khoa học TS. PHẠM THĂNG Tp. Hồ Chí Minh - Năm 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, nội dung luận văn là công trình nghiên cứu độc lập của tác giả, không sao chép công trình khác, nếu có gì sai sót, tác giả xin chịu trách nhiệm trước pháp luật của Nhà nước. Tác giả Luận văn PHẠM VĂN AN
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục chữ viết tắt Danh mục bảng MỞ ĐẦU ......................................................................................................................... 1 Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường 7 1.1. Cơ sở lý luận về phát triển kinh tế tư nhân ........................................ 7 1.1.1. Quan điểm của Chủ nghĩa Mác Lênin về phát triển kinh tế tư nhân ............................................................................................. 7 1.1.2. Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về phát triển kinh tế tư nhân ...................................................................................... 11 1.1.2.1. Kinh tế tư nhân ............................................................... 11 1.1.2.2. Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về phát triển kinh tế tư nhân................................................................................................................13 1.2. Tính tất yếu, đặc điểm và vai trò của kinh tế tư nhân ở Việt Nam 16 1.2.1. Tính tất yếu ................................................................................ 16 1.2.2. Đặc điểm của kinh tế tư nhân Việt Nan ..................................... 17 1.2.3. Vai trò của kinh tế tư nhân ........................................................ 18 1.3. Phát triển kinh tế tư nhân trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế20 1.3.1. Bản chất của hội nhập kinh tế quốc tế và tác động của hội nhập kinh tế quốc tế đến khu vực kinh tế tư nhân ............................. 20 1.3.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế tư nhân trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế ............................................ 24 1.4. Một số kinh nghiệm về phát triển kinh tế tư nhân tại một số địa phương trong nước ............................................................................ 28 1.4.1. Kinh nghiệm phát triển kinh tế tư nhân của thành phố Hồ Chí Minh .......................................................................................... 28 1.4.2. Kinh nghiệm phát triển kinh tế tư nhân của Bình Dương ......... 30 1.4.3. Kinh nghiệm phát triển kinh tế tư nhân của Long An ............... 31
1.4.4. Những kinh nghiệm rút ra từ phát triển kinh tế tư nhân trên địa bàn tỉnh Tiền Giang .................................................................. 33 1.4.5. Một số kinh nghiệm rút ra từ nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân ở các địa phương .............................................................. 34 Kết luận chương 1 ........................................................................................................ 34 Chương 2: Thực trạng phát triển kinh tế tư nhân ở Tiền Giang trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế .............................................................................. 35 2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển kinh tế tư nhân ............................................................ 35 2.1.1. Điều kiện tự nhiên, vị trí địa lý của Tiền Giang với quá trình hình thành và phát triển kinh tế tư nhân ................................... 36 2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội tỉnh Tiền Giang trong mối quan hệ với phát triển kinh tế tư nhân ......................................................... 38 2.1.3. Tăng trưởng kinh tế .................................................................. 39 2.1.4. Sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản ..................................... 44 2.1.5. Kinh tế tập thể............................................................................ 46 2.1.6. Sản xuất công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp .......................... 48 2.1.7. Bán lẻ hàng hóa và các ngành dịch vụ ...................................... 49 2.1.8. Chỉ số giá tiêu dùng ................................................................... 51 2.1.9. Đầu tư xây dựng ........................................................................ 52 2.1.10. Tài chính .................................................................................. 52 2.1.11. Xuất - nhập khẩu hàng hóa ...................................................... 53 2.2. Thực trạng phát triển kinh tế tư nhân các khu công nghiệp và các vấn đề đặt ra trong giai đoạn 2015- 2025 ........................................ 57 2.2.1. Khái quát tình hình phát triển công nghiệp, khu công nghiệp .. 57 2.2.2. Thách thức của mô hình phát triển công nghiệp hiện tại .......... 58 2.3. Những kết quả và hạn chế của kinh tế tư nhân tại Tiền Giang ...... 62 2.3.1. Những kết quả của kinh tế tư nhân ở Tiền Giang...................... 62 2.3.2. Nguyên nhân của những kết quả ............................................... 64 2.3.3. Những hạn chế ......................................................................... 64 2.3.4. Nguyên nhân của những hạn chế ............................................... 66
2.3.5. Những vấn đề đặt ra từ thực trạng phát triển kinh tế tư nhân trên địa bàn tỉnh Tiền Giang ............................................................ 66 Kết luận chương 2........................................................................................................ 69 Chương 3: Phương hướng, mục tiêu và giải pháp phát triển kinh tế tư nhân ở Tiền Giang trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế 2015 – 2025 ... 70 3.1. Dự báo tình hình phát triển kinh tế tư nhân tỉnh Tiền Giang giai đoạn 2016 – 2025 ................................................................................ 70 3.1.1. Dự báo về bối cảnh kinh tế trong nước, ngoài nước và trên địa bàn tỉnh Tiền Giang .................................................................. 70 3.1.1.1. Tình hình phát triển kinh tế trong nước .................................. 70 3.1.1.2. Tình hình phát triển kinh tế ngoài nước ................................. 72 3.1.2. Xu hướng vận động phát triển kinh tế tư nhân ở Tiền Giang .... 73 3.2. Quan điểm, mục tiêu, phương hướng phát triển kinh tế tư nhân trên địa bàn tỉnh Tiền Giang giai đoạn 2016- 2025 ...................... 74 3.2.1. Quan điểm phát triển ................................................................. 74 3.2.2. Mục tiêu phát triển ..................................................................... 77 3.2.3. Định hướng phát triển kinh tế tư nhân trên địa bàn tỉnh Tiền Giang trong những năm tới ....................................................... 78 3.3. Những giải pháp chủ yếu phát triển kinh tế tư nhân trên địa bàn tỉnh Tiền Giang trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, giai đoạn 2015- 2025 ................................................................................. 82 3.3.1. Tạo lập môi trường kinh doanh ổn định, thuận lợi để huy động mọi nguồn lực của dân cư vào đầu tư, phát triển kinh tế tư nhân......................................................................................... 82 3.3.2. Tạo vốn, đổi mới công nghệ và chuyển giao công nghệ cho khu vực kinh tế tư nhân ................................................................. 87 3.3.3. Đổi mới chính sách đối với kinh tế tư nhân theo hướng giải phóng năng lực sản xuất của tư nhân...................................... 87 3.3.4. Khuyến khích kinh tế tư nhân phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa lớn, tham gia tích cực các hoạt động xúc tiến thương mại .......................................................................................... 90
3.3.5. Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, ưu tiên phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đẩy mạnh việc tích tụ ruộng đất ..... 90 3.3.6. Nâng cao vai trò của các hiệp hội đối với phát triển kinh tế tư nhân ở Tiền Giang .................................................................. 92 Kết luận chương 3........................................................................................................ 93 Khuyến nghị và kết luận ............................................................................................. 95 1. Khuyến nghị ............................................................................................. 95 2. Kết luận .................................................................................................... 97
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1. Bản đồ hành chính tỉnh Tiền Giang 37 Bảng 2. Tốc độ tăng tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh - GRDP 39 Bảng 3. Tốc độ tăng trưởng 40 Bảng 4. Tốc độ tăng trưởng kinh tế một số tỉnh đồng bằng sông Cửu Long 42 từ năm 2011- 2015 và bình quân thời kỳ 2011- 2015 Bảng 5. Cơ cấu tổng sản phẩm trên địa bàn - GRDP, phân theo khu vực 43 kinh tế Bảng 6. Cơ cấu kinh tế năm 2010 và năm 2015 44 Bảng 7. Tốc độ phát triển giá trị sản xuất qua các năm 48 Bảng 8. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ 50 Bảng 9. Chỉ số giá qua các năm 51 Bảng 10. Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa 53 Bảng 11. Tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, phân theo loại hình kinh tế 54 Bảng 12. Chỉ số phát triển tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh 55 Bảng 13. Giá trị sản xuất công nghiệp theo thành phần kinh tế 57 Bảng 14. Đóng góp của các doanh nghiệp trong khu công nghiệp 58 Bảng 15. Tình hình thu hút đầu tư tại một số khu, cụm công nghiệp 61
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ASEAN Hiệp hội các nước Đông Nam Á CPI Chỉ số giá tiêu dùng CNXH Chủ nghĩa xã hội CCN Cụm công nghiệp DNTN Doanh nghiệp tư nhân DN Doanh nghiệp ĐCSVN Đảng Cộng sản Việt Nam ĐBSCL Đồng bằng sông Cửu Long EU Liên minh châu Âu FDI Đầu tư trực tiếp nước ngoài GDP Tổng sản phẩm trong nước GRDP Tổng sản phẩm trên địa bàn bình quân đầu người HTX Hợp tác xã KTQT Kinh tế quốc tế KTTĐPN Kinh tế trọng điểm phía nam KCN Khu công nghiệp KTTN Kinh tế tư nhân NEP Chính sách kinh tế mới TPP Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương WTO Tổ chức thương mai thế giới XNK Xuất nhập khẩu XHCN Xã hội chủ nghĩa.
TÀI LIỆU THAM KHẢO 1- Bộ giáo dục và đào tạo (2003), Giáo trình kinh tế - chính trị Mác – Lênin, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội. 2- Báo cáo tổng kết một số vấn đề lý luận- thực tiễn qua 30 năm đổi mới (1986- 2016), Nhà xuất bản Chính trị quốc gia 2015. 3- C.Mác – Ph.Angghen (1984): Tuyển tập, T.VI, Nhà xuất bản Sự thật, Hà Nội. 4- C.Mác – Ph.Angghen (1995): Toàn tập, T.4, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội. 5- Đảng Cộng sản Việt Nam (1986): Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI, Nhà xuất bản Sự thật, Hà Nội. 6- Đảng Cộng sản Việt Nam (1991): Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII, Nhà xuất bản Sự thật, Hà Nội. 7- Đảng Cộng sản Việt Nam (1996): Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội. 8- Đảng Cộng sản Việt Nam (2001): Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội. 9- Đảng Cộng sản Việt Nam (2002), Văn kiện Hội nghị lần thứ Năm Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa IX, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội. 10- Đảng Cộng sản Việt Nam (2006): Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội. 11- Đảng Cộng sản Việt Nam (2006): Văn kiện Đại hội Đảng thời kỳ đổi mới, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội. 12- Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội. 13- Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội. 14- Đinh Thị Thơm (2006), Kinh tế tư nhân Việt Nam sau hai thập kỷ đổi mới thực trạng và những vấn đề, Sách tham khảo. 15- Hồ Chí Minh (1996): Toàn tập, t.7, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội. 16- Hồ Chí Minh (1996): Toàn tập, t.9, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội.
17- Hồ Đức Hùng, Giáo trình giảng dạy môn Quản trị marketing 2004. 18- Hồ Đức Hùng, Marketing căn bản-Nghiên cứu-Quản trị, Trường đại học Kinh tế Tp. Hồ Chí Minh. 19- Hồ Trọng Viện (2007), Quản lý nhà nước đối với kinh tế tư nhân trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, Đề tài khoa học đã được nghiệm thu. 20- Luật Doanh nghiệp (29/11/2005) 21- Nguyễn Minh Phong (chủ biên - 2006), Phát triển kinh tế tư nhân ở Hà Nội, Sách tham khảo. 22- Nguyễn Minh Tuấn (2003), Vai trò, thực trạng và giải pháp phát triển kinh tế tư nhân trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, Đề tài nghiên cứu khoa học đã được nghiệm thu. 23- Nguyễn Văn Sáng (2009), Xu hướng phat triển kinh tế tư nhân trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, Luận án tiến sĩ đã được nghiệm thu, . 24- Nguyễn Thanh Tuyền, Nguyễn Quốc Tế, Lương Minh Cừ (đồng chủ biên, năm 2003), Sở hữu tư nhân và kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, Sách tham khảo. 25- Nguyễn Văn Thức (2004), Sở hữu lý luận và vận dụng ở Việt Nam, Nhà xuất bản khoa học xã hội, 26- Nghiêm Xuân Đạt, Tô Xuân Dân, Vũ Trọng Lâm (2002), Phát triển và quản lý các doanh nghiệp ngoài quốc doanh, Nhà xuất bản Khoa học và kỹ thuật. 27- Phan Đình Quyền , TS.Phan Thăng (2000), Marketing căn bản, Nhà xuất bản Thống kê. 28- Tôn Thất Nguyễn Thiêm (2004), Thị trường, chiến lược, cơ cấu, Nhà xuất bản Tổng hợp Tp. Hồ Chí Minh. 29- Từ điển Triết học, Nxb. TB, M, 1975, bản dịch của Nxb ST, H, 1986. 30- Trịnh Thị Hoa Mai, Kinh tế tư nhân Việt Nam trong tiến trình hội nhập. 31- Trung tâm khoa học xã hội và nhân văn quốc gia - Viện thông tin khoa học xã hội, Kinh tế tư nhân trong giai đoạn toàn cầu hóa hiện nay . 32- Trang Website Cổng thông tin điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam 33- Trang Website Cổng thông tin điện tử Chính phủ 34- Trang Website Cổng thông tin điện tử tỉnh Bình Dương
35- Trang Website Cổng thông tin điện tử Tỉnh Lonh An 36- Trang Website Cổng thông tin điện tử TP. Hồ Chí Minh 37- V.I Lênin (1978): Toàn tập, t.45, Nhà xuất bản Tiến bộ, Mát-xcơ-va.
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của luận văn Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước, được sự đồng tình hưởng ứng tích cực của nhân dân, kinh tế tư nhân thời gian qua đã phát triển mạnh, rộng khắp trong cả nước, đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế, huy động các nguồn lực xã hội vào sản xuất, kinh doanh, tạo thêm việc làm, cải thiện đời sống nhân dân, tăng ngân sách Nhà nước, góp phần giữ vững ổn định chính trị - xã hội của đất nước. Kinh tế tư nhân là bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế quốc dân. Phát triển kinh tế tư nhân là vấn đề chiến lược lâu dài trong phát triển nền kinh tế nhiều thành phần định hướng xã hội chủ nghĩa, góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi nhiệm vụ trung tâm là phát triển kinh tế, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nâng cao nội lực của đất nước trong hội nhập kinh tế quốc tế. Tiến tình hội nhập kinh tế quốc tế đã và đang góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam và trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế diễn ra mạnh mẽ như hiện nay, thì nhu cầu nâng cao khả năng cạnh tranh của nền kinh tế là rất quan trọng, đòi hỏi Việt Nam phải có nhìn nhận mới về kinh tế tư nhân. Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Đảng ta khẳng định: “ Kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế”, các chủ thể thuộc các thành phần kinh tế bình đẳng, hợp tác và cạnh tranh theo pháp luật. Hiện nay, kinh tế tư nhân ở nước ta tăng nhanh về số lượng, hoạt động trên nhiều lĩnh vực, từng bước nâng cao hiệu quả kinh doanh, giải quyết việc làm (khoảng 90%), đóng góp ngày càng lớn vào GDP (khoảng 50% GDP) và 39% tổng đầu tư toàn xã hội (Báo cáo tổng kết một số vấn đề lý luận – thực tiễn qua 30 năm đổi mới 1986- 2016, của Đảng Cộng sản Việt Nam), cao nhất so với các thành phần kinh tế khác. Kinh tế tư nhân có tác dụng góp phấn tích cực khai thác có hiệu quả mọi nguồn lực của đất nước, tạo ra nhiều của cải cho xã hội, nhất là trong lĩnh vực giải quyết việc làm, xóa đói, giảm nghèo, tăng thu nhập, cải thiện đời sống nhân dân, từng bước nâng cao khả năng cạnh của nền kinh tế.
2 Tỉnh Tiền Giang thuộc vùng đồng bằng sông Cửu Long và nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, với diện tích 2.510,6 km2, có nhiều tuyến đường thủy, bộ quan trọng, thuận lợi cho việc giao thương trong và ngoài nước. Thời gian qua, cùng với sự phát triển của các ngành kinh tế, thành phần kinh tế, Đảng bộ và chính quyền Tiền Giang không ngừng nghiên cứu, đưa ra các chủ trương, giải pháp, hoàn thiện các chính sách hỗ trợ cho kinh tế phát triển, trong đó có chính sách đối với sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân, nên đã có bước phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, trong bối cảnh hội nhập kinh tế thế giới, khu vực kinh tế tư nhân của tỉnh Tiền Giang còn bộc lộ nhiều hạn chế nhất định như: quy mô nhỏ, vốn ít, công nghệ lạc hậu, trình độ quản lý yếu kém, hiệu quả và sức cạnh tranh thấp, ít đầu tư vào sản xuất; còn có nhiều khó khăn, vướng mắc về vốn, về mặt bằng sản xuất, kinh doanh, về cơ chế chính sách, về môi trường pháp lý và tâm lý xã hội; nhiều đơn vị kinh tế tư nhân chưa thực hiện tốt những quy định của pháp luật đối với người lao động; không ít đơn vị vi phạm pháp luật, trốn lậu thuế, gian lận thương mại, kinh doanh trái phép…, đó là những rào cản cho sự phát triển kinh tế tư nhân. Vì vậy, việc nghiên cứu thực trạng phát triển cũng như tác động của kinh tế tư nhân tư nhân trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, từ đó đề ra những giải pháp, phát huy mặt mạnh, hạn chế tác động tiêu cực, có cơ chế thúc đẩy kinh tế tư nhân tiếp tục phát triển, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội cả nước nói chung, tỉnh Tiền Giang nói riêng là rất cần thiết cả về mặt lý luận và thực tiễn. Xuất phát từ các lý do trên tác giả chọn đề tài “Phát triển kinh tế tư nhân trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế trên địa bàn tỉnh Tiền Giang, giai đoạn 2015- 2025” làm luận văn thạc sĩ kinh tế chính trị. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu luận văn Vấn đề phát triển KTTN ở nước ta là một trong những vấn đề được nhiều tổ chức và các nhà khoa học quan tâm. Qua tham khảo, tác giả nhận thấy vấn đề phát triển kinh tế tư nhân được đề cập dưới các góc độ sau đây: 2.1. “Thành phần kinh tế cá thể, tiểu chủ và tư bản tư nhân- lý luận và chính sách” của PGS, TS Hà Huy Thành do NXB- CTQG xuất bản năm 2002, tác giả đã
3 đi sâu phân tích thực trạng phát triển khu vực KTTN ở nước ta trong thời kỳ đổi mới (theo ngành nghề và phân theo vùng lãnh thổ) và nêu lên những kết quả đạt được, những tồn tại, yếu kém, nguyên nhân chủ yếu và khuyến nghị những chính sách, giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển khu vực KTTN. 2.2. “Kinh tế tư nhân Việt Nam sau hai thập kỷ đổi mới, thực trạng và những vấn đề đặt ra” của Đinh Thị Thơm (chủ biên), do NXB- KHXH xuất bản năm 2005, tác phẩm chủ yếu nhấn mạnh đến quá trình tồn tại và phát triển kinh tế tư nhân ở Việt Nam sau hai mươi năm đổi mới, phân tích những thành tựu đạt được, những yếu kém cần khắc phục, nêu giải pháp phát triển kinh tế tư nhân. 2.3. “Kinh tế tư nhân và quản lý nhà nước đối với KTTN ở nước ta hiện nay” của GS, TS Hồ Văn Vĩnh (chủ biên), do NXB- CTQG xuất bản năm 2003, tác giả đã phân tích thực trạng hoạt động của khu vực KTTN và vai trò quản lý của nhà nước đối với khu vực này, từ đó đưa ra khuyến nghị phương hướng và giải pháp tiếp tục đối mới quản lý nhà nước đối với khu vực KTTN ở nước ta. 2.4. “Kinh tế tư nhân Việt Nam trong tiến trình hội nhập” của PGS.TS.Trịnh Thị Hoa Mai, trong công trình nghiên cứu này tác giả đã phân tích đánh giá vai trò của khu vực KTTN trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa gắn với tiến trình hội nhập, đồng thời đề xuất những giải pháp phát triển KTTN Việt Nam trong hội nhập kinh tế quốc tế. 2.5. “Kinh tế tư nhân trong giai đoạn toàn cầu hóa hiện nay” của Trung tâm khoa học xã hội và nhân văn quốc gia - Viện thông tin khoa học xã hội, tác phẩm phân tích những đặc điểm của toàn cầu hóa, và chỉ ra sự biến đổi trong nhận thức về phát triển KTTN trong giai đoạn toàn cầu hóa. 2.6. “Phát triển khu vực KTTN ở Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế” của tác giả Phan Hồng Giang, đăng trên tạp chí Ngân hàng số 5/2003, đã đề cập tới vai trò và vị trí của KTTN trong nền kinh tế, tuy nhiên thách thức lớn nhất đối với KTTN khi hội nhập KTQT là năng lực cạnh tranh kém. Trên cơ sở đó tác giả đã đề xuất các giải pháp nhằm thao gỡ những khó khắn vướng mắc của khu vực KTTN
4 2.7. “WTO thuận lợi và khó khăn cho các doanh nghiệp Việt Nam” của tác giả Nguyện Thủy Nguyên, do NXB LĐ- XH, xuất bản năm 2006, tác giả đã giới thiệu khái quát về WTO và phân tích sự ảnh hưởng của chế độ hoạt động thương mại và cơ chế giải quyết tranh chấp của WTO với các nước đang phát triển, đồng thời đưa ra những cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp Việt nam khi gia nhập WTO. 2.8. “Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế” của tác giả Nguyễn Hữu Thắng, do NXB- CTQG xuất bản năm 2009, tác giả đã khái quát về toàn cầu hóa, hội nhập KTQT cơ hội và thách thức của toàn cầu hóa đối với các nước, thực trạng năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt nam trong điều kiện hội nhập KTQT và đưa ra những quan điểm, phương hướng, giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam. 2.9. “Sở hữu tư nhân và kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam” - Đề tài nghiên cứu khoa học cấp nhà nước, của GS-TS. Nguyễn Thanh Tuyền làm chủ nhiệm, đề tài đã đề cập đến cơ sở lý luận và thực tiễn, bản chất, vai trò và vị trí của KTTN nói chung cũng như trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa nói riêng, thực trạng phát triển kinh tế tư nhân ở nước ta. Từ đó đề xuất các chính sách đổi mới có tính hệ thống và đồng bộ về phát triển KTTN trong cơ chế thị trường ở Việt Nam. 2.10. “Vai trò, thực trạng và giải pháp phát triển kinh tế tư nhân trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh” - Đề tài nghiên cứu khoa học cấp bộ, do TS.Nguyễn Minh Tuấn làm chủ nhiệm, đề tài phân tích, đánh giá những đóng góp của KTTN vào phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Hồ Chí Minh, những khó khăn, hạn chế trong quá trình phát triển đồng thời chỉ ra giải pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển kinh tế tư nhân trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. 2.11. “Xu hướng phát triển kinh tế tư nhân trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế” Luận án tiến sĩ năm 2009, của Nguyễn Văn Sáng, Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh, tác giả đã luận giải các vấn đề lý luận và thực tiễn của phát triển KTTN trong quá trình hội
5 nhập KTQT, phân tích thực trạng phát triển KTTN trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, qua đó dự báo và đưa ra các giải pháp phát triển KTTN trong tiến trình hội nhập KTQT trong thời gian tới. 2.12. “Quản lý nhà nước đối với kinh tế tư nhân trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh” - Đề tài nghiên cứu khoa học cấp bộ do PGS.TS.Hồ Trọng Viện chủ nhiệm. Đề tài đề cập đến thực trạng những giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với KTTN trên địa bàn thành phố HCM. 2.13. “Hội thảo khoa học, chủ đề: Các giải pháp khuyến khích và phát triển Kinh tế tư nhân trên địa bàn kinh tế trọng điểm phía Nam” của Ủy ban nhân dân TP.Hồ Chí Minh – Khoa Kinh tế thuộc Đại học Quốc gia TP.Hồ Chí Minh. 2.14. “Hàng loạt các bài viết: Phát triển đội ngũ doanh nhân khu vực kinh tế tư nhân hiện nay” của Đoàn Hiền (Tạp chí Cộng sản điện tử); “Một số suy nghĩ về việc đảng viên làm kinh tế trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa” của Lê Minh Phụng; “Phát triển khu vực kinh tế tư nhân trong bối cảnh hội nhập quốc tế” của Phạm Chi Lan v.v… Nhìn chung các công trình nghiên cứu đã đặt nhiều vấn đề liên quan đến những nội dung đề tài nghiên cứu, nhưng chưa có công trình nào nghiên cứu một cách đầy đủ, hệ thống, toàn diện về phát triển KTTN trên địa bàn tỉnh Tiền Giang trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế. Nội dung của những nghiên cứu trong luận văn sẽ là những cơ sở lý luận và thực tiễn bổ ích cho việc nghiên cứu của đề tài. 3. Mục đích, nhiệm vụ và giới hạn nghiên cứu của luận văn 3.1. Mục đích Mục đích nghiên cứu của luận văn là trên cơ sở xem xét quá trình phát triển KTTN trong điều kiện hội nhập KTQT đóng vai trò như thế nào tới kinh tế xã hội ở tỉnh Tiền Giang, làm rõ những nội dung cơ bản lý luận về KTTN trong nền KTTT, thực trạng phát triển KTTN trong quá trình hội nhập KTQT ở Tiền Giang từ đó đưa ra những giải pháp phát triển KTTN trong quá trình hội nhập KTQT của tỉnh Tiền Giang trong giai đoạn 2016 – 2025.
6 3.2. Nhiệm vụ Để thực hiện mục tiêu trên, luận văn phải thực hiện những nhiệm vụ sau: - Thứ nhất là, trình bày khái quát, hệ thống lý luận và thực tiễn liên quan đến KTTN làm cơ sở cho quá trình nghiên cứu. - Thứ hai là, trên cơ sở đó tiến hành khảo sát và phân tích thực trạng phát triển KTTN ở Tiền Giang giai đoạn 2010- 2015, rút ra những thành tựu, hạn chế, nguyên nhân và những kinh nghiệm của phát triển KTTN. - Thứ ba là, Đưa ra dự báo, phương hướng và đề xuất giải pháp phát triển KTTN trong quá trình hội nhập KTQT ở Tiền Giang trong những năm 2015 – 2025. 3.3. Giới hạn nghiên cứu của luận văn Luận văn tập trung nghiên cứu những cơ sở lý luận về KTTN trong nền KTTT, thực trạng và giải pháp phát triển KTTN trong quá trình hội nhập KTQT trên địa bàn tỉnh Tiền Giang giai đoạn 2015 – 2025, có tham khảo kinh nghiệm của một số địa phương trong nước. Thời gian nghiên cứu: Chủ yếu từ năm 2011 đến năm 2015 4. Cơ sở, phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu Cơ sở lý luận: Để thực hiện những nhiệm vụ nói trên, luận văn dựa vào thế giới quan và phương pháp luận của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về phát triển KTTN. Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng các phương pháp như: Trừu tượng hóa khoa học, thống kê; lịch sử và lôgíc; phân tích và tổng hợp; quy nạp và diễn dịch dưới góc độ kinh tế - chính trị. 5. Ý nghĩa và kết cấu của luận văn Về ý nghĩa: Luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho việc giảng dạy và nghiên cứu về kinh tế học, kinh tế chính trị và cho việc hoạch định chính sách phát triển KTTN trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế Việt Nam nói chung và Tỉnh Tiền Giang nói riêng. Đồng thời, những bài học kinh nghiệm, những giải pháp mà luận văn nêu ra có thể góp phần thúc đẩy phát triển KTTN trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế ở Tiền Giang trong thời gian tới.
7 Về kết cấu: Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành ba chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về Kinh tế tư nhân trong nền KTTT; Chương 2: Thực trạng phát triển kinh tế tư nhân ở Tiền Giang trong quá trình hội nhập KTQT; Chương 3: Phương hướng, mục tiêu và giải pháp phát triển kinh tế tư nhân trong quá trình hội nhập KTQT ở Tiền Giang giai đoạn 2015 – 2025. CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÂN TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG Kinh tế tư nhân (KTTN) là một trong những thành phần kinh tế cấu thành nền kinh tế quốc dân, là thành phần kinh tế dựa trên sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất, ở thành phần kinh tế này thì chủ sở hữu hoàn toàn tự chủ, tự chịu trách nhiệm về toàn bộ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, cụ thể là: tự chủ về vốn, tự chủ về quản lý, tự chủ về phân phối sản phẩm, tự chủ lựa chọn hình thức tổ chức, quy mô, phương hướng sản xuất kinh doanh, tự chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh trước pháp luật của Nhà nước. Trong công cuộc đổi mới, Việt Nam chủ trương phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, trong đó KTTN là một trong những thành phần phát triển khá năng động. Tìm hiểu những vấn đề chung như quan điểm Chủ nghĩa Mác Lênin về KTTN; tính tất yếu khách quan và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về phát triển KTTN; đặc điểm, vai trò KTTN trong nền KTTT định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, … có ý nghĩa quan trọng đối với nhận thức và hoạt động thực tiễn trong phát triển kinh tế - xã hội. 1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÂN 1.1.1. Quan điểm của Chủ nghĩa Mác Lênin về phát triển kinh tế tư nhân Trong quá trình nghiên cứu phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa thời kỳ tự do cạnh tranh, Các Mác đã phát hiện ra quy luật quan hệ sản xuất phải phù hợp với
8 tính chất và trình độ của lực lượng sản xuất, mà trong quan hệ sản xuất thì quan hệ sở hữu với các loại hình và hình thức phong phú của nó là kết quả của sự phát triển lực lượng sản xuất, mặt khác, đến lượt nó, quan hệ sở hữu lại có tác động kích thích hoặc kìm hãm sự phát triển của lực lượng sản xuất xã hội, vì vậy cần thay đổi chế độ tư hữu tư bản chủ nghĩa của nền sản xuất khi nó đã đạt đến trình độ xã hội hóa cao. Trong phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa, kinh tế tư nhân với tư cách là biểu hiện cụ thể của sở hữu tư nhân trong điều kiện là quan hệ sản xuất thống trị với hai tính chất: Sở hữu tư nhân dựa vào lao động của bản thân chủ sở hữu và sở hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa. Thứ nhất: sở hữu tư nhân dựa vào lao động của bản thân chủ sở hữu, tức là “sở hữu do cá nhân mỗi người làm ra, kết quả lao động của cá nhân, sở hữu mà người ta bảo là cơ sở của mọi tự do, mọi hoạt động và mọi sự độc lập của cá nhân” [2,tr.616]. Với trình độ này, những người cộng sản không cần phải xóa bỏ, bởi chính nền sản xuất tư bản chủ nghĩa, sự phát triển của nền đại công nghiệp cơ khí đã hàng ngày, hàng giờ xóa bỏ nó rồi. Mác nói: “cái mà người công nhân chiếm hữu được bằng lao động của mình cũng chỉ đủ để tái sản xuất ra sự sống ngày mai. Vì sự chiếm hữu ấy không đẻ ra một quyền lực chi phối lao động của người khác” [3,tr. 168]. Thứ hai: chế độ sở hữu không phải là sở hữu riêng của một cá nhân bất kỳ mà người chủ sở hữu đó có thể chiếm đoạt kết quả lao động của người khác. Ông nói: “chế độ sở hữu tư sản … lại là biểu hiện cuối cùng và đầy đủ nhất của phương thức sản xuất và chiếm hữu sản phẩm dựa trên những đối kháng giai cấp, trên cơ sở những người này bóc lột người kia” [2, tr. 615] vì vậy ông khẳng định: “Điều chúng tôi muốn là xóa bỏ tính chất bi thảm của cái phương thức chiếm hữu nó khiến cho người công nhân chỉ sống để làm tăng thêm tư bản và chỉ sống trong chừng mực mà những lợi ích của giai cấp thống trị đòi hỏi” [2, tr. 618]. Đồng thời Mác cũng khẳng định; không thể thủ tiêu chế độ tư hữu ngay lập tức được, cũng như không thể làm cho lực lượng sản xuất tăng lên ngay lập tức đến mức cần thiết để xây dựng một nền kinh tế công hữu, việc xóa bỏ chế độ sở hữu tư nhân là do quy luật khách quan trong quá trình phát triển của xã hội loài người quyết định (không thể vượt qua sự phát triển đầy đủ của lực lượng sản xuất và sự