Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước tại Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng công nghiệp tỉnh Sơn La

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:115

Thêm vào BST

Báo xấu

47
lượt xem 20
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý chi phí các dự án ĐTXD sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước tại Ban quản lý dự án ĐTXD các công trình dân dụng công nghiệp tỉnh Sơn La. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước tại Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng công nghiệp tỉnh Sơn La

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI  BÙI CHÍ CÔNG QUẢN LÝ CHI PHÍ CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG SỬ DỤNG NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CÁC CÔNG TRÌNH DÂN DỤNG CÔNG NGHIỆP TỈNH SƠN LA LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ HÀ NỘI, 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI  BÙI CHÍ CÔNG QUẢN LÝ CHI PHÍ CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG SỬ DỤNG NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CÁC CÔNG TRÌNH DÂN DỤNG CÔNG NGHIỆP TỈNH SƠN LA Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8340410 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ THU HIỀN Hà Nội, 2020
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn “Quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước tại Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng công nghiệp tỉnh Sơn La” là công trình nghiên cứu thực sự của cá nhân tôi, được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Nguyễn Thị Thu Hiền. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình. Học viên Bùi Chí Công
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, học viên đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ và góp ý nhiệt tình của quý thầy cô Trường Đại học Thương mại. Trước hết, học viên xin chân thành cảm ơn đến quý thầy cô Trường Đại học Thương mại đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ trong quá trình học tập. Xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Thị Thu Hiền đã dành rất nhiều thời gian và tâm huyết hướng dẫn nghiên cứu và giúp tôi hoàn thành luận văn. Học viên xin chân thành cảm ơn đến lãnh đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Sơn La, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng và công nghiệp tỉnh Sơn la, các đơn vị chức năng thuộc tỉnh Sơn La đã tạo điều kiện thuận lợi, hỗ trợ, giúp đỡ tác giả trong việc thu thập thông tin, tài liệu, số liệu trong quá trình thực hiện đề tài. Mặc dù bản thân tôi đã rất nỗ lực cố gắng tìm tòi, nghiên cứu để hoàn thiện đề tài, tuy nhiên không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được những đóng góp tận tình của quý thầy cô và các bạn. Học viên xin chân thành cảm ơn! Học viên thực hiện Bùi Chí Công
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN..................................................................................................................... i MỤC LỤC ............................................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................................ vi DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................................... vii DANH MỤC CÁC HÌNH...................................................................................................viii MỞ ĐẦU ................................................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của nghiên cứu đề tài ...................................................................1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài .......................................2 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài ......................................................5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................6 5. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................6 6. Kết cấu đề tài nghiên cứu .....................................................................................6 CHƯƠNG 1: MỘT SỐ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CHI PHÍ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN SỬ DỤNG VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI BAN QUẢN LÝ CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ CẤP TỈNH............................................. 8 1.1. Khái quát về chi phí dự án đầu tư xây dựng cơ bản sử dụng vốn ngân sách nhà nước .....................................................................................................................8 1.1.1. Khái quát về dự án đầu tư xây dựng cơ bản sử dụng vốn ngân sách nhà nước ............................................................................................................................8 1.1.2. Chi phí dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách nhà nước .............11 1.2. Vai trò của Ban quản lý các dự án đầu tư cấp tỉnh và Quản lý chi phí dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách nhà nước của Ban quản lý các dự án đầu tư cấp tỉnh ...................................................................................................14 1.2.1. Chức năng, quyền hạn và nghĩa vụ của Ban quản lý các dự án đầu tư cấp tỉnh trong quản lý chi phí dự án đầu tư ..................................................................14 1.2.2. Khái niệm, mục tiêu và nguyên tắc quản lý ..................................................16 1.2.3. Phương pháp và công cụ quản lý ..................................................................19 1.2.4. Nội dung quản lý ............................................................................................21 1.2.5 Tiêu chí phản ánh kết quả quản lý chi phí dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách nhà nước ..........................................................................................33 1.2.6. Các yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động quản lý................................................35
iv 1.3 Kinh nghiệm quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng cơ bản sử dụng vốn ngân sách nhà nước của BQL dự án đầu tư tại một số địa phương ...........36 1.3.1 Kinh nghiệm của BQL dự án đầu tư thành phố Đà Nẵng............................36 1.3.2 Kinh nghiệm của BQL dự án đầu tư tỉnh Yên Bái ........................................37 1.3.3 Bài học kinh nghiệm rút ra cho BQL dự án đầu tư tỉnh Sơn La .................39 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI PHÍ CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN CỦA BAN QUẢN LÝ CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CÁC CÔNG TRÌNH DÂN DỤNG CÔNG NGHIỆP TỈNH SƠN LA GIAI ĐOẠN 2015 – 2019 .......................................................................................................................................... 40 2.1. Khái quát về Ban quản lý và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng công nghiệp tỉnh Sơn La.......40 2.1.1. Khái quát về Ban quản lý các dự án ĐTXD các công trình dân dụng công nghiệp tỉnh Sơn La ...................................................................................................40 2.1.2. Hệ thống các văn bản pháp luật liên quan đến quản lý chi phí của dự án ĐTXD sử dụng nguồn vốn ngân sách Nhà nước ...................................................45 2.1.3. Đặc điểm các dự án đầu tư xây dựng dân dụng, công nghiệp thuộc quản lý của Ban quản lý ........................................................................................................47 2.1.4. Đặc điểm của yếu tố khác ảnh hưởng đến quản lý chi phí dự án đầu tư của Ban quản lý ...............................................................................................................51 2.2. Thực trạng quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng của Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng công nghiệp tỉnh Sơn La ............51 2.2.1. Quản lý lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh tổng mức đầu tư của dự án ...51 2.2.2. Quản lý lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh dự toán xây dựng công trình .58 2.2.3. Quản lý định mức xây dựng, giá xây dựng và chỉ số giá xây dựng .............61 2.2.4. Quản lý dự toán gói thầu và giá hợp đồng....................................................64 2.2.5. Quản lý vốn đầu tư và thanh, quyết toán hợp đồng xây dựng .....................67 2.3. Đánh giá chung về thực trạng quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách nhà nước tại Ban Quản lý dự án ....................................73 2.3.1. Những kết quả đạt được ................................................................................73 2.3.2. Những tồn tại và nguyên nhân ......................................................................73 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ CHI PHÍ CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG TẠI BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CÁC CÔNG TRÌNH DÂN DỤNG CÔNG NGHIỆP TỈNH SƠN LA GIAI ĐOẠN 2020 – 2025. 78
v 3.1. Quan điểm và mục tiêu hoàn thiện quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách nhà nước giai đoạn 2020 – 2025 ...........................78 3.1.1. Các dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách nhà nước dự kiến triển khai trên địa bàn tỉnh Sơn La giai đoạn 2020 – 2025 ............................................78 3.1.2. Quan điểm và mục tiêu hoàn thiện quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách nhà nước ..................................................................80 3.2. Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách nhà nước .................................................................80 3.2.1. Nhóm giải pháp nâng cao năng lực quản lý của Ban quản lý ....................80 3.2.2. Nhóm giải pháp hoàn thiện quy trình quản lý chi phí tại Ban QLDA ........86 3.2.3. Nhóm giải pháp hoàn thiện quản lý chi phí dự án theo nội dung quản lý .91 3.3 Kiến nghị nhằm hoàn thiện quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách nhà nước ................................................................................97 3.3.1. Kiến nghị với Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La và các Sở, Ngành liên quan .97 3.3.2. Kiến nghị với Chính phủ và các Bộ ngành liên quan ..................................98 KẾT LUẬN ............................................................................................................................ 99 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nghĩa đầy đủ ĐTXD Đầu tư xây dựng QLDA Quản lý dự án NSNN Ngân sách nhà nước BQLDA Ban Quản lý dự án CĐT Chủ đầu tư TMĐT Tổng mức đầu tư TDT Tổng dự toán KH Kế hoạch LCNT Lựa chọn nhà thầu KHĐT Kế hoạch đấu thầu QLNN Quản lý nhà nước QLCP Quản lý chi phí TCXDVN Tiểu chuẩn xây dựng Việt Nam TVGS Tư vấn giám sát UBND Ủy ban nhân dân
vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1 Một số dự án đầu tư xây dựng tiêu biểu do Ban QLDA............................47 thực hiện trong giai đoạn 2015-2019 ........................................................................47 Bảng 2.2 Tổng mức đầu tư của dự án Hệ thống đường giao thông khu Phiên Nèn, Thị trấn Quỳnh Nhai (số liệu đơn vị tư vấn lập và Ban QLDA trình Sở GTVT thẩm định) ..........................................................................................................................53 Bảng 2.3 Tổng mức đầu tư của dự án Hệ thống đường giao thông khu Phiên Nèn, Thị trấn Quỳnh Nhai (So sánh số liệu BQLDA lập, trình và Sở GTVT thẩm định) 55 Bảng 2.4 Số lượng dự án bị điều chỉnh tổng mức đầu tư giai đoạn 2015 - 2019 .....56 Bảng 2.5 Tổng mức đầu tư của dự án Hệ thống đường giao thông khu Phiên Nèn, Thị trấn Quỳnh Nhai sau điều chỉnh .........................................................................57 Bảng 2.6 Dự toán công trình Hệ thống đường giao thông khu Phiên Nèn, Thị trấn Quỳnh Nhai (So sánh số liệu Ban QLDA lập, trình với số liệu được Sở GTVT thẩm định) ..........................................................................................................................59 Bảng 2.7 Dự toán xây dựng công trình Hệ thống đường giao thông khu Phiên Nèn, Thị trấn Quỳnh Nhai sau khi điều chỉnh ...................................................................60 Bảng 2.8 Bảng tổng hợp chênh lệch giữa giá dự toán, giá gói thầu và giá hợp đồng ký kết của một số gói thầu.........................................................................................66 Bảng 2.9 Thực trạng công tác thanh toán, quyết toán hợp đồng tại Ban QLDA ......67 Bảng 2.10 Số liệu thanh toán, quyết toán hợp đồng một số gói thầu của dự án Hệ thống đường giao thông khu Phiên Nèn, Thị trấn Quỳnh Nhai ................................69 Bảng 2.11 Tình hình công tác quyết toán vốn đầu tư các dự án hoàn thành của Ban QLDA trong giai đoạn 2015-2019 ............................................................................70 Bảng 2.12: Tình hình quyết toán dự án hoàn thành của dự án Hệ thống đường ......71 giao thông khu Phiên Nèn, Thị trấn Quỳnh Nhai (So sánh số liệu Ban QLDA lập và Sở Tài chính thẩm định, phê duyệt) ..........................................................................71 Bảng 3.1 Đề xuất tuyển dụng thêm cán bộ vào các bộ phận trong thời gian tới ......82 Bảng 3.2 Đề xuất bổ sung trang bị phục vụ chuyên môn của Ban ...........................83 Bảng 3.3 Đề xuất chương trình đào tạo đội ngũ cán bộ của .....................................85 Ban quản lý dự án trong giai đoạn 2020-2025 ..........................................................85 Bảng 3.4 Đề xuất thành phần tham gia tổ chuyên gia chấm thầu của Ban ...............94
viii DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1: Các thành phần chi phí thuộc tổng mức đầu tư ........................................14 Hình 1.2. Hoạt động quản lý chi phí theo PMI .........................................................17 Hình 2.1 Tổ chức bộ máy Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình.........41 dân dụng công nghiệp tỉnh Sơn La ...........................................................................41 Hình 3.1 Đề xuất cơ cấu lại mô hình tổ chức của Ban quản lý dự án .......................81 Hình 3.2. Đề xuất hoàn thiện quy trình quản lý hợp đồng tại Ban quản lý dự án ....88 Hình 3.3. Đề xuất quy trình nghiệm thu thanh toán tại Ban quản lý dự án ..............90
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của nghiên cứu đề tài Dự án đầu tư xây dựng (ĐTXD) sử dụng vốn NSNN là những dự án do Nhà nước đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách để xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng vật chất kỹ thuật, tạo ra tài sản cố định đưa vào hoạt động trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội của đất nước (như giao thông, thủy lợi, điện, trường học, trạm y tế…). Những dự án này được đầu tư nhằm mục đích thu được lợi ích dưới nhiều hình thức khác nhau, có vai trò to lớn, tạo điều kiện thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng và phát triển bền vững. Những dự án ĐTXD sử dụng vốn NSNN thường là những dự án đòi hỏi lượng vốn đầu tư lớn, có tính chất lâu dài. Tuỳ theo từng lĩnh vực, mục đích đầu tư mà các dự án ĐTXD có nhiều loại hình công trình, mỗi loại hình công trình lại có những đặc điểm kỹ thuật riêng nhưng đều phải tuân thủ trình tự ĐTXD cần thiết từ lúc đưa ra ý tưởng đến khi công trình hoàn thành đưa vào sử dụng. Hiện nay, để phát triển kinh tế - xã hội, hàng năm ngân sách Nhà nước bỏ ra một lượng vốn đáng kể cho các dự án xây dựng các công trình hạ tầng kỹ thuật từ trung ương đến địa phương. Với tầm quan trọng và vai trò to lớn ngày càng được thể hiện trong công cuộc xây dựng, phát triển đất nước, trong những năm qua, để đảm bảo mục tiêu đầu tư một cách có hiệu quả cho các dự án ĐTXD sử dụng vốn NSNN, đồng thời tiết kiệm được chi phí đầu tư, công tác quản lý chi phí các dự án ĐTXD luôn được Chính phủ, các Bộ, Ngành và các địa phương chú trọng và giám sát chặt chẽ. Sơn La là một tỉnh miền núi thuộc Tây Bắc của Việt Nam, có địa giới tiếp giáp với nhiều tỉnh thành ở miền Bắc và là cửa ngõ sang các tỉnh phía Bắc của nước Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào. Trong những năm gần đây, với những tiềm năng kinh tế và nguồn tài nguyên thiên nhiên sẵn có, Sơn La đang không ngừng tăng trưởng, phát triển cả về mặt kinh tế cũng như văn hoá, xã hội. Các dự án ĐTXD, đặc biệt là những dự án sử dụng vốn NSNN được triển khai đầu tư trên mọi lĩnh vực để góp phần hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng vật chất kỹ thuật cho toàn tỉnh, trong đó có cả các dự án trọng điểm quốc gia (như dự án Nhà máy thuỷ điện Sơn La) và dự án quan trọng với cả tiểu vùng Tây Bắc (như dự án Tượng đài Bác Hồ gắn với Quảng trường Tây Bắc)... Tuy nhiên, với nguồn lực để đầu tư của tỉnh hiện nay còn rất khó khăn và hạn hẹp do đó trong quá trình triển khai thực hiện các dự án đầu tư không những cần phải đảm bảo chất lượng mà còn phải tiết kiệm được tối đa
2 về chi phí ĐTXD công trình. Vì vậy, việc tính đúng, tính đủ các loại chi phí và áp dụng các biện pháp giảm thiểu chi phí ĐTXD cần được quan tâm, xem xét kỹ lưỡng. Ban quản lý dự án ĐTXD các công trình dân dụng công nghiệp tỉnh Sơn La (Ban QLDA) được thành lập bởi UBND tỉnh Sơn La. Thời gian qua, Ban QLDA đã có nhiều thành quả nhất định trong công tác quản lý các dự án ĐTXD mà UBND tỉnh Sơn La giao làm Chủ đầu tư. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, Ban QLDA còn bộc lộ một số những tồn tại, hạn chế chưa được khắc phục như: nhiều dự án bị vượt tổng mức đầu tư, công tác quản lý định mức chi phí và đơn giá chưa thực sự tốt, nhiều hợp đồng bị điều chỉnh giá trị nhiều lần, giá trị và thời gian quyết toán hợp đồng và quyết toán vốn đầu tư còn bị vượt và chậm trễ kéo dài,... điều này đã dẫn đến những tổn thất về mặt thời gian, tài chính cho nhà nước, làm giảm niềm tin của nhân dân trong việc quản lý và sử dụng nguồn vốn NSNN và làm giảm hiệu quả đầu tư nói chung của Ban QLDA. Đây cũng là thực trạng chung của các Ban QLDA ở tỉnh Sơn La nói riêng và ở Việt Nam nói chung, nguyên nhân là do tính chuyên môn hóa không cao và tư duy trong quản lý chi phí dự án ĐTXD còn yếu. Xuất phát từ những vấn đề tồn tại hạn chế trên, tác giả lựa chọn đề tài nghiên cứu: “Quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước tại Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng công nghiệp tỉnh Sơn La” làm luận văn tốt nghiệp với hy vọng tìm ra giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi phí ĐTXD cho Ban QLDA, đồng thời làm tài liệu tham khảo, nghiên cứu cho các đơn vị khác có nhu cầu. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Do tầm quan trọng của công tác ĐTXD công trình, đã có rất nhiều nhà khoa học và các công trình nghiên cứu về lĩnh vực này. Những hệ thống kiến thức đúc rút từ các công trình nghiên cứu, trải qua kiểm nghiệm thực tế đã hình thành nên một môn Khoa học về quản lý dự án ĐTXD công trình. - Trong số các nghiên cứu đó có rất nhiều luận văn cao học đã được thực hiện, qua nghiên cứu các đề tài luận văn cho thấy các tác giả của các đề tài đã đưa ra được một số phương hướng, giải pháp quan trọng nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi phí ĐTXD phù hợp với điều kiện, chức năng và năng lực hoạt động của các đơn vị mà đề tài nghiên cứu, cụ thể như sau: + Dương Phương Chi (2017), “Các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi phí đầu tư xây dựng tại Ban quản lý dự án công trình thành phố Hạ Long”,
3 Luận văn Thạc sĩ, nghiên cứu đã đề xuất một số giải pháp tăng cường công tác quản lý chi ĐTXD công trình tại Ban quản lý dự án công trình thành phố Hạ Long trong thời gian tới như: Hoàn thiện bộ máy công tác của Ban theo hướng chuyên nghiệp hóa; tăng cường đào tạo bồi dưỡng cán bộ và cơ sở vật chất phục vụ công tác chuyên môn cho Ban quản lý dự án; hoàn thiện công tác lập, thẩm định và trình phê duyệt các dự án ĐTXD công trình; hoàn thiện công tác lập, thẩm định và trình phê duyệt dự toán, tổng dự toán xây dựng dựng công trình. + Dương Anh Hùng (2017), “Hoàn thiện công tác Quản lý chi phí đầu tư xây dựng của Ban Quản lý dự án di dân tái định cư huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La”, Luận văn Thạc sĩ, đề tài đã đưa ra các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chí phí ĐTXD tại Ban Quản lý dự án di dân tái định cư huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La trong các giai đoạn thực hiện dự án như: Hoàn thiện công tác quản lý tổng mức đầu tư; hoàn thiện công tác quản lý dự toán và tổng dự toán; hoàn thiện công tác quản lý chi phí đấu thầu, lựa chọn nhà thầu; hoàn thiện công tác thanh, quyết toán công trình. + Nguyễn Minh Tuấn, (2017), “Đề xuất một số giải pháp tăng cường công tác quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình tại Ban quản lý dự án ngành nông nghiệp tỉnh Ninh Thuận”, Luận văn Thạc sĩ, đề tài đã đưa ra các giải pháp tăng cường công tác quản lý chi phí ĐTXD công trình tại Ban quản lý dự án ngành nông nghiệp tỉnh Ninh Thuận như: Nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn cán bộ đơn vị; tăng cường công tác quản lý chi phí tổng mức đầu tư, tổng dự toán xây dựng công trình; quản lý công tác tạm ứng, thanh toán, quyết toán công trình đưa vào khai thác sử dụng; nâng cao hiệu quả công tác đấu thầu, lựa chọn nhà thầu. + Nông Đình Hòa, (2018), “Nâng cao chất lượng công tác quản lý chi phí đầu tư xây dựng tại Ban Quản lý dự án nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Cao Bằng”, Luận văn Thạc sĩ, đề tài đã đưa ra một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác quản lý chi phí ĐTXD tại Ban Quản lý dự án nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Cao Bằng trong giai đoạn thực hiện dự án như: Hoàn thiện bộ máy tổ chức, xây dựng hệ thống bảng lương phù hợp với vị trí công việc của cán bộ, viên chức trong đơn vị; đầu tư trang thiết bị phụ vụ công việc của cán bộ, viên chức ban; đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn đáp ứng yêu cầu công việc;hoàn thiện công tác quản lý các chi phí ĐTXD công trình. + Đinh Tuấn Hùng, (2018), “Hoàn thiện công tác quản lý chi phí đầu tư xây dựng tại Ban quản lý dự án xây dựng đô thị Lào Cai”, Luận văn Thạc sĩ, đề tài đã đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi phí ĐTXD tại Ban quản lý dự án
4 xây dựng đô thị Lào Cai như: Nhóm giải pháp hoàn thiện cơ cấu tổ chức quản lý, đào tạo bồi dưỡng và tăng cường trang thiết bị cho cán bộ nhằm nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ thực hiện quản lý chi phí ĐTXD; hoàn thiện công tác quản lý định mức, đơn giá, chỉ số giá xây dựng; hoàn thiện công tác lựa chọn nhà thầu; hoàn thiện công tác tạm ứng, thanh toán, quyết toán vốn cho dự án ĐTXD hoàn thành. + Ngô Quang Minh, (2015), “Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình sử dụng vốn ngân sách Nhà nước trên địa bàn huyện Mê Linh, Hà Nội”, Luận văn Thạc sĩ, đề tài đã đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý dự án ĐTXD công trình sử dụng vốn ngân sách Nhà nước trên địa bàn huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội như: Hoàn thiện và nâng cao năng lực quản lý của Chủ đầu tư và Ban quản lý dự án; đổi mới và hoàn thiện cơ chế phân cấp, quản lý trong công tác ĐTXD cơ bản; hoàn thiện công tác quản lý dự án trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư; hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư trong giai đoạn thực hiện đầu tư; hoàn thiện công tác quản lý dự án trong giai đoạn kết thúc đầu tư. - Ngoài ra còn một các sách chuyên khảo, những bài báo khoa học đăng trên các tạp chí chuyên ngành có liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu như: + Nguyễn Văn Chọn (1988), trong “Phương pháp lập dự án đầu tư trong ngành xây dựng”, sách tham khảo, đã nghiên cứu phương pháp lập dự án để dự án xây dựng công trình đạt hiệu quả cao nhất về thiết kế, kỹ thuật và kinh tế. Một dự án đạt hiệu quả, đạt được mục đích đầu tư phải có phương pháp lập dự án đúng, tính toán các chỉ tiêu kinh tế - kỹ thuật phù hợp với mục đích, yêu cầu của dự án. + “Một số giải pháp nhằm khắc phục những tồn tại trong công tác quản lý chi phí giai đoạn thực hiện dự án đầu tư tại Ban quản lý dự án nhà máy thủy điện Sơn La” của Trần Văn Tưởng, Tạp chí Khoa học và Công nghệ Lâm Nghiệp số 02 năm 2019, bài báo đã đưa ra một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác quản lý chi phí giai đoạn thực hiện dự án đầu tư nhằm mục đích giúp Ban QLDA nhà máy thủy điện Sơn La hoàn thiện hơn công tác quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình trong thời gian tới, trong đó lưu ý các nguyên tắc lập và quản lý đơn giá, định mức các loại chi phí nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chi phí trong các dự án đầu tư xây dựng. + “Một số vấn đề về thất thoát lãng phí trong quản lý chi phí ĐTXD công trình hiện nay” của Tiến sĩ Nguyễn Liên Hương, Thạc sĩ Nguyễn Quốc Toản và Thạc sĩ Hoàng Thị Khánh Vân, Tạp chí Kinh tế xây dựng số 01 năm 2017, bài báo đề cập đến các vấn đề về thất thoát, lãng phí trong quản lý chi phí đầu tư xây dựng như các biểu
5 hiện của thất thoát lãng phí trong quản lý chi phí, nguyên nhân của nó trong các khâu của quá trình quản lý chi phí đồng thời đề ra một số giải pháp khắc phục. + “Một số trao đổi về quản lý chi phí ĐTXD trong các dự án xây dựng công trình giao thông” của Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Long – Phó Chủ tịch hội KHKT Cầu đường Việt Nam, Báo điện tử của Hội KHKT Cầu đường Việt Nam ngày 29/01/2016, bài báo đã đề cập một số nội dung về quản lý chi phí ĐTXD công trình giao thông như: Khái quát về việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp lý về quản lý chi phí ĐTXD; về sự thay đổi giá từ thời điểm lập dự án đến khi hoàn thành dự án; những kinh nghiệm trong công tác quản lý chi phí đầu tư xây dựng dự án Nâng cấp mở rộng QL1A và QL14 qua Tây Nguyên, phần sử dụng vốn NSNN. Các bài viết, công trình nghiên cứu trên đã tiếp cận quản lý chi phí các dự án ĐTXD sử dụng vốn NSNN trên nhiều phương diện, nhiều khía cạnh, nhiều góc độ khác nhau và nghiên cứu tại nhiều giai đoạn khác nhau của quá trình thực hiện dự án đầu tư, từ đó đã cho thấy một bức tranh sơ bộ về tình hình quản lý chi phí ĐTXD sử dụng nguồn vốn NSNN và các giải pháp tăng cường quản lý chi phí dự án ĐTXD công trình từ nguồn vốn NSNN ở Việt Nam hiện nay. Nhận thấy, hiện nay chưa có đề tài nào nghiên cứu và đề xuất các giải pháp áp dụng được cho phạm vi nghiên cứu của đề tài là quản lý chi phí các dự án ĐTXD sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước tại Ban Quản lý dự án ĐTXD các công trình dân dụng công nghiệp tỉnh Sơn La, do đó đề tài nghiên cứu Luận văn này không bị trùng lặp với bất kỳ đề tài nào đã được nghiên cứu trước đây. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý chi phí các dự án ĐTXD sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước tại Ban quản lý dự án ĐTXD các công trình dân dụng công nghiệp tỉnh Sơn La Để đạt được mục tiêu trên thì nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài là: + Thứ nhất, hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn vềquản lý nhà nước đối vớichi phí dự án ĐTXD sử dụng vốn ngân sách nhà nước. + Thứ hai, phân tích và đánh giá thực trạng quản lý chi phí các dự án ĐTXD tại Ban quản lý dự án ĐTXD dân dụng công nghiệp tỉnh Sơn La giai đoạn 2015 - 2019. Từ đó chỉ ra được những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế đó.
6 + Thứ ba, đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý chi phí các dự án ĐTXD tại Ban quản lý dự án ĐTXD các công trình dân dụng công nghiệp tỉnh Sơn La giai đoạn 2020 – 2025. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Các vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý chi phí các dự án ĐTXD bằng vốn NSNN trên địa bàn tỉnh. - Phạm vi nghiên cứu: + Phạm vi về nội dung: Chỉ nghiên cứu hoạt động quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng công nghiệp thuộc quản lý của Ban quản lý các dự án đầu tư cấp tỉnh và tiếp tận theo quy trình quản lý chi phí. + Về không gian: Nghiên cứu đối với các dự án ĐTXD cơ bản do Ban quản lý dự án ĐTXD các công trình dân dụng công nghiệp tỉnh Sơn La làm chủ đầu tư. + Về thời gian: Số liệu điều tra để phân tích thực trạng giai đoạn 2015 - 2019, các giải pháp đề xuất cho giai đoạn 2020 – 2025. 5. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp thu thập dữ liệu: Các dữ liệu sử dụng trong nghiên cứu là dữ liệu thứ cấp, các dữ liệu này được tác giả thu thập từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm: Các báo cáo thường niên của tỉnh Sơn La về tình hình thực hiện nhiệm vụ phát triển KT-XH; các báo cáo thực hiện dự án ĐTXD của ban QLDA tỉnh Sơn La; Báo cáo tình hình ĐTXD các công trình dân dụng công nghiệp của các đơn vị liên quan trong tỉnh. Ngoài ra, tác giả cũng thu thập các văn bản pháp luật của Nhà nước về quản lý dự án ĐTXD bằng vốn NSNN: Luật xây dựng, Luật đấu thầu, Luật đầu tư công, Luật NSNN; Các Nghị định, Thông tư hướng dẫn chi tiết về quản lý dự án ĐTXD bằng vốn NSNN; Các bài viết trên các tạp chí khoa học; Giáo trình quản lý chi phí dự án ĐTXD thuộc vốn NSNN… - Phương pháp phân tích dữ liệu: Nghiên cứu sử dụng các phương pháp phân tích dữ liệu cơ bản được sử dụng hiện nay gồm: Phương pháp thống kê mô tả, phương pháp tổng hợp, phân tích kinh tế, phương pháp nghiên cứu so sánh... 6. Kết cấu đề tài nghiên cứu Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo và Phụ lục, Luận văn được kết cấu gồm 3 chương: Chương 1: Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý chi phí dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách nhà nước tại BQL các DAĐT cấp tỉnh.
7 Chương 2: Thực trạng quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng tại Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng công nghiệp tỉnh Sơn La giai đoạn 2015 – 2019. Chương 3: Giải pháp hoàn thiện quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng tại Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng công nghiệp tỉnh Sơn La giai đoạn 2020 – 2025.
8 CHƯƠNG 1 MỘT SỐ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CHI PHÍ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN SỬ DỤNG VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI BAN QUẢN LÝ CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ CẤP TỈNH 1.1. Khái quát về chi phí dự án đầu tư xây dựng cơ bản sử dụng vốn ngân sách nhà nước 1.1.1. Khái quát về dự án đầu tư xây dựng cơ bản sử dụng vốn ngân sách nhà nước 1.1.1.1. Khái niệm dự án đầu tư xây dựng cơ bản sử dụng vốn NSNN Dự án ĐTXD là tập hợp các đề xuất có liên quan đến việc sử dụng vốn để tiến hành hoạt động xây dựng để xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo công trình xây dựng nhằm phát triển, duy trì, nâng cao chất lượng công trình hoặc sản phẩm, dịch vụ trong thời hạn và chi phí xác định. Các dự án ĐTXD cơ bản là những dự án nhằm xây dựng những công trình nhằm đáp ứng nhu cầu để sử dụng trong các mặt kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng, … của đất nước, đem lại những hiệu quả về kinh tế, hiệu quả về xã hội và hiệu quả về môi trường; có vai trò là tiền đề quan trọng để thúc đẩy nền kinh tế và xã hội phát triển. Theo đó dự án ĐTXD cơ bản sử dụng vốn NSNN là những dự án ĐTXD sử dụng một phần hoặc toàn bộ vốn ĐTXD từ nguồn vốn NSNN, chủ yếu nhằm xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng vật chất kỹ thuật, tạo ra tài sản cố định đưa vào hoạt động trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội của đất nước như giao thông, thủy lợi, điện, trường học, trạm y tế… để thu được lợi ích dưới nhiều hình thức khác nhau, tạo điều kiện thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Các dự án ĐTXD sử dụng vốn NSNN do Nhà nước là người quyết định đầu tư. Các dự án này có thể được đầu tư 100% bằng nguồn vốn NSNN, hoặc đầu tư bằng 02 nguồn vốn theo tỷ lệ nhất định (nguồn vốn NSNN và nguồn vốn Nhà nước ngoài ngân sách); hoặc đầu tư theo phương thức đối tác công tư PPP (vốn Nhà nước trong dự án PPP được dùng để hỗ trợ xây dựng công trình, hệ thống cơ sở hạ tầng thuộc dự án PPP). 1.1.1.2. Phân loại dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách nhà nước Dự án ĐTXD cơ bản sử dụng vốn NSNN được phân loại theo hai tiêu chí chủ yếu sau: a. Phân loại theo tính chất, quy mô và tầm quan trọng
9 Theo Luật Đầu tư công năm 2019, xét theo tính chất, quy mô và tầm quan trọng dự án ĐTXD được phân thành các loại: Dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A, dự án nhóm B và dự án nhóm C như pháp luật về đầu tư công đã quy định. Cụ thể như sau: - Dự án quan trọng quốc gia là dự án đầu tư độc lập hoặc cụm công trình liên kết chặt chẽ với nhau thuộc một trong các tiêu chí sau đây: + Sử dụng vốn đầu tư công từ 10.000 tỷ đồng trở lên; + Ảnh hưởng lớn đến môi trường hoặc tiềm ẩn khả năng ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường (ví dụ: Nhà máy điện hạt nhân; sử dụng đất vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên, rừng phòng hộ đầu nguồn; lấn biển, lấn rừng sản xuất từ 500ha trở lên hoặc di dân tái định cư từ 20.000 người trở lên ở miền núi và 50.000 người trở lên ở vùng khác…). - Dự án nhóm A là các dự án thuộc một số trường hợp sau: + Có tổng mức đầu tư (TMĐT) từ 2.300 tỷ đồng trở lên thuộc các lĩnh vực như giao thông, công nghiệp điện, khai thác dầu khí, khai thác chế biến khoáng sản… + Có TMĐT từ 1.500 trở lên thuộc các lĩnh vực thuỷ lợi, cấp thoát nước, kỹ thuật điện, hoá dược, bưu chính viễn thông… + Có TMĐT từ 1.000 tỷ đồng trở lên thuộc lĩnh vực sản xuất nông, lâm nghiệp, nuôi trồng thuỷ sản, vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên, hạ tầng khu đô thị mới… + Có TMĐT từ 800 tỷ đồng trở lên thuộc các lĩnh vực như y tế, văn hoá, giáo dục, nghiên cứu khoa học, công nghệ, kho tàng, du lịch, thể dục, thể thao… Ngoài ra, một số dự án thuộc một số lĩnh vực, không phân biệt tổng mức đầu tư cũng được xếp vào dự án nhóm A (như dự án thuộc lĩnh vực thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh có mức độ tuyệt mật, dự án sản xuất chất độc hại, chất nổ, dự án hạ tầng khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao). - Dự án nhóm B gồm các dự án: + Có TMĐT từ 120 tỷ đến dưới 2.300 tỷ đồng thuộc các lĩnh vực như giao thông, công nghiệp điện, khai thác dầu khí, khai thác chế biến khoáng sản… + Có TMĐT từ 80 tỷ đến dưới 1.500 thuộc các lĩnh vực thuỷ lợi, cấp thoát nước, kỹ thuật điện, hoá dược, bưu chính viễn thông… + Có TMĐT từ 60 tỷ đến dưới 1.000 tỷ đồng thuộc lĩnh vực sản xuất nông, lâm nghiệp, nuôi trồng thuỷ sản, vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên, hạ tầng khu đô thị mới…
10 + Có TMĐT từ 45 tỷ đến dưới 800 tỷ đồng thuộc các lĩnh vực như y tế, văn hoá, giáo dục, nghiên cứu khoa học, công nghệ, kho tàng, du lịch, thể dục, thể thao… - Dự án nhóm C gồm các dự án: + Có TMĐT dưới 120 tỷ đồng thuộc các lĩnh vực như giao thông, công nghiệp điện, khai thác dầu khí, khai thác chế biến khoáng sản… + Có TMĐT dưới 80 tỷ đồng trở lên thuộc các lĩnh vực thuỷ lợi, cấp thoát nước, kỹ thuật điện, hoá dược, bưu chính viễn thông… + Có TMĐT dưới 60 tỷ đồng lên thuộc lĩnh vực sản xuất nông, lâm nghiệp, nuôi trồng thuỷ sản, vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên, hạ tầng khu đô thị mới… + Có TMĐT dưới 45 tỷ đồng thuộc các lĩnh vực như y tế, văn hoá, giáo dục, nghiên cứu khoa học, công nghệ, kho tàng, du lịch, thể dục, thể thao… b. Phân loại theo công năng Theo công năng dự án, công trình hay lĩnh vực phục vụ của dự án, dự án được phân thành: Dự án ĐTXD công trình công nghiệp; dự án ĐTXD công trình dân dụng; dự án ĐTXD công trình giao thông; dự án ĐTXD công trình hạ tầng kỹ thuật; dự án ĐTXD công trình nông nghiệp và dự án ĐTXD công trình đặc biệt. Tiêu chí phân loại các dự án cụ thể như sau: - Dự án ĐTXD công trình dân dụng: Là dự án ĐTXD các công trình xây dựng bao gồm các loại nhà ở, nhà và công trình công cộng. - Dự án ĐTXD công trình công nghiệp: Là dự án ĐTXD các công trình nơi mà trong đó diễn ra các quá trình sản xuất công nghiệp và phục vụ sản xuất, nằm trong các nhà máy, xí nghiệp, khu công nghiệp (ví dụ ĐTXD nhà xưởng sản xuất, nhà điều hành sản xuất, công trình phục vụ sản xuất, công trình kỹ thuật, công trình giáo dục, công trình y tế, công trình thể thao, công trình văn hoá, chợ, nhà ga, công trình viễn thông, liên lạc, công trình dịch vụ công cộng, trụ sở cơ quan và một số các công trình công cộng khác). - Dự án ĐTXD công trình giao thông: Là các dự án ĐTXD, trong đó có các công trình đường bộ, công trình đường sắt, công trình đường thủy nội địa, công trình cầu, công trình hầm và công trình hàng hải và công trình hàng không. Hệ thống này có thể đảm bảo cho các phương tiện giao thông và người tham gia giao thông được thuận tiện và an toàn. - Dự án ĐTXD công trình hạ tầng kỹ thuật: Là các dự án ĐTXD các công trình cấp, thoát nước; xử lý chất thải rắn; hệ thống chiếu sáng công cộng; công viên