Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý tài chính Bảo hiểm xã hội trên đại bàn tỉnh Đồng Nai

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:91

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là hệ thống hóa và làm rõ hơn những vấn đề lý luận về hoạt động BHXH và quản lý tài chính BHXH trong tiến trình phát triển nền kinh tế quốc dân; phân tích làm rõ những thuận lợi và khó khăn về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội trên địa bàn tỉnh Đồng Nai có ảnh hưởng đến BHXH và quản lý tài chính BHXH... Mời các nạ cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý tài chính Bảo hiểm xã hội trên đại bàn tỉnh Đồng Nai

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP. HCM --------------- PHAÏM MINH THAØNH QUAÛN LYÙ TAØI CHÍNH BAÛO HIEÅM XAÕ HOÄI TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH ÑOÀNG NAI LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ TP. Hoà Chí Minh - Naêm 2010
BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP. HCM --------------- PHAÏM MINH THAØNH QUAÛN LYÙ TAØI CHÍNH BAÛO HIEÅM XAÕ HOÄI TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH ÑOÀNG NAI Chuyeân ngaønh: Kinh teá taøi chính – Ngaân haøng Maõ soá : 60.31.12 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ Ngöôøi höôùng daãn khoa hoïc: PGS,TS. Nguyeãn Ngoïc Huøng TP. Hoà Chí Minh - Naêm 2010
Lôøi cam ñoan Toâi xin cam ñoan luaän vaên naøy do baûn thaân töï nghieân cöùu vaø thöïc hieän, caùc keát quaû neâu trong luaän vaên naøy laø trung thöïc vaø khoâng sao cheùp cuûa baát cöù ai. TAÙC GIAÛ LUAÄN VAÊN PHAÏM MINH THAØNH
Muïc luïc Trang phuï bìa Lôøi cam ñoan Muïc luïc Danh muïc nhöõng töø vieát taét Danh muïc nhöõng baûng soá lieäu, hình, ñoà thò Danh muïc caùc baûng phuï luïc Lôøi môû ñaàu: .......................................................................................................... 1 CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ BHXH VAØ QUAÛN LYÙ TAØI CHÍNH BHXH: 5 1.1. Khaùi quaùt veà BHXH: ................................................................................... 5 1.1.1. Khaùi nieäm veà BHXH: ................................................................................. 5 1.1.2. Söï caàn thieát khaùch quan cuûa BHXH: .......................................................... 6 1.1.3. Baûn chaát BHXH: ........................................................................................ 7 1.1.4. Caùc chuû theå lieân quan ñeán BHXH: ............................................................. 8 1.1.5. Muïc tieâu vaø phöông thöùc hoaït ñoäng cuûa BHXH: ....................................... 11 1.2. Quaûn lyù taøi chính BHXH: ............................................................................ 11 1.2.1. Khaùi nieäm: .................................................................................................. 11 1.2.2. Noäi dung: .................................................................................................... 12 1.2.3. Nguyeân taéc: ................................................................................................ 13 1.2.4. Caùc tieâu chí ñaùnh giaù hieäu quaû quaûn lyù taøi chính BHXH: .......................... 13 1.2.5. Quaûn lyù quyõ BHXH vaø muïc ñích söû duïng quyõ BHXH: ............................. 16 1.3. Kinh nghieäm veà quaûn lyù taøi chính BHXH cuûa moät soá nöôùc treân theá giôùi: 19 1.3.1. Toå chöùc thu BHXH: .................................................................................... 19
1.3.2. Quaûn lyù chi BHXH: .................................................................................... 20 1.3.3. Moâ hình caân ñoái quyõ BHXH: .................................................................... 20 Keát luaän chöông: .................................................................................................. 21 CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG COÂNG TAÙC QUAÛN LYÙ TAØI CHÍNH BHXH ÔÛ ÑOÀNG NAI: ..................................................................................................... 22 2.1. Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån nguoàn taøi chính BHXH ôû Vieät Nam:22 2.2. Ñieàu kieän töï nhieân; kinh teá, xaõ hoäi nhaân toá aûnh höôûng ñeán quaûn lyù taøi chính BHXH ôû tænh Ñoàng Nai: ........................................................................... 24 2.2.1. Ñieàu kieän töï nhieân: ..................................................................................... 24 2.2.2. Ñieàu kieän kinh teá, xaõ hoäi: ........................................................................... 25 2.3. Thöïc traïng quaûn lyù thu BHXH töø naêm 2005 ñeán nay: .............................. 27 2.3.1. Quaûn lyù ñoái töôïng tham gia BHXH: ........................................................... 29 2.3.2. Quaûn lyù quyõ löông trích noäp BHXH: .......................................................... 33 2.3.3. Quaûn lyù nguoàn thu BHXH: ......................................................................... 36 2.4.. Thöïc traïng quaûn lyù chi BHXH töø naêm 2005 ñeán nay: .............................. 41 2.4.1. Quaûn lyù ñoái töôïng höôûng BHXH: ............................................................... 43 2.4.2. Quy trình thöïc hieän chi traû BHXH: ............................................................ 48 2.4.3. Phöông thöùc chi traû BHXH: ........................................................................ 51 2.4.4. Ñaùnh giaù thöïc traïng toå chöùc chi traû BHXH ôû tænh Ñoàng Nai: .................... 51 2.5. Ñaùnh giaù chung veà thöïc traïng quaûn lyù taøi chính BHXH ôû Ñoàng Nai: ...... 52 2.5.1. Nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc: ........................................................................... 52 2.5.2. Nhöõng toàn taïi vaø nguyeân nhaân toàn taïi: ....................................................... 53 Keát luaän chöông 2: ............................................................................................... 55
CHÖÔNG 3 : GIAÛI PHAÙP CHUÛ YEÁU NHAÈM HOAØN THIEÄN COÂNG TAÙC QUAÛN LYÙ TAØI CHÍNH BHXH ÔÛ TÆNH ÑOÀNG NAI: .................................... 57 3.1. Ñònh höôùng hoaøn thieän coâng taùc quaûn lyù taøi chính BHXH ôû Ñoàng Nai: .. 57 3.1.1. Quan ñieåm cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc veà chính saùch BHXH: ........................ 57 3.1.2. Ñònh höôùng hoaøn thieän coâng taùc quaûn lyù taøi chính BHXH ôû Ñoàng Nai: .... 58 3.2. Nhöõng nhoùm giaûi phaùp chuû yeáu nhaèm hoaøn thieän coâng taùc quaûn lyù taøi chính BHXH ôû tænh Ñoàng Nai: ........................................................................... 59 3.2.1 Nhoùm giaûi phaùp taêng cöôøng khai thaùc thu vaø quaûn lyù thu BHXH: .............. 59 3.2.2. Nhoùm giaûi phaùp taêng cöôøng quaûn lyù chi BHXH: ....................................... 60 3.2.3. Nhoùm giaûi phaùp veà caûi caùch thuû tuïc haønh chính: ....................................... 61 3.2.4. Giaûi phaùp döï baùo taøi chính BHXH (döï baùo caân ñoái quyõ BHXH): .............. 62 3.2.5. Nhoùm giaûi phaùp ñieàu kieän caàn thieát taêng cöôøng coâng taùc quaûn lyù taøi chính BHXH ôû tænh Ñoàng Nai: ....................................................................................... 66 3.3. Moät soá kieán nghò: ......................................................................................... 68 3.3.1. Kieán nghò vôùi Uûy ban Nhaân daân tænh Ñoàng Nai: ........................................ 68 3.3.2. Kieán nghò vôùi Boä Chính trò: ........................................................................ 69 3.3.3. Kieán nghò vôùi Quoác hoäi: ............................................................................. 70 3.3.4. Kieán nghò vôùi Chính phuû: ........................................................................... 70 3.3.5. Kieán nghò vôùi Toøa aùn nhaân daân toái cao: ..................................................... 70 3.3.6. Kieán nghò ñoái vôùi Toång Lieân ñoaøn Lao ñoäng Vieät Nam: ........................... 71 Keá luaän chöông 3: ................................................................................................ 71 Keát luaän: ............................................................................................................... 71 Taøi lieäu tham khaûo Phuï luïc
DANH MUÏC NHÖÕNG TÖØ VIEÁT TAÉT BHXH : Baûo hieåm xaõ hoäi. BHYT : Baûo hieåm y teá TNLÑ : Tai naïn lao ñoäng BNN : Beänh ngheà nghieäp HT : Höu trí TC BHXH : Trôï caáp Baûo hieåm xaõ hoäi DN : Doanh nghieäp DNNN : Doanh nghieäp Nhaø nöôùc DN NQD : Doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh ÑÑT : Ñaûng ñoaøn theå HCSN : Haønh chính söï nghieäp CBCC : Caùn boä coâng chöùc NLÑ : Ngöôøi lao ñoäng ÑVSDLÑ : Ñôn vò söû duïng lao ñoäng LÑTB&XH : Lao ñoäng Thöông binh vaø xaõ hoäi LÑLÑ : Lieân ñoaøn lao ñoäng ILO : Toå chöùc lao ñoäng quoác teá NÑ : Nghò ñònh NN : Nhaø nöôùc VN : Vieät Nam QL : Quaûn lyù
DANH MUÏC NHÖÕNG BAÛNG SOÁ LIEÄU, HÌNH, ÑOÀ THÒ Baûng soá lieäu: Baûng 2.1: Soá lao ñoäng chöa tham gia BHXH taïi caùc ñôn vò ñöôïc kieåm tra: ....... 32 Baûng 2.2: Tình hình quyõ tieàn löông trích noäp BHXH: ........................................ 33 Baûng 2.3: Keát quaû kieåm tra toång quyõ tieàn löông taïi caùc ñôn vò: ......................... 35 Baûng 2.4: Tình hình thöïc hieän keá hoaïch thu BHXH: ......................................... 36 Baûng 2.5: Tình hình nôï tieàn thu BHXH: ............................................................ 38 Baûng 2.6: Toång hôïp chi BHXH: .......................................................................... 41 Baûng 2.7: Toång hôïp ñoái töôïng höôûng BHXH (nguoàn NSNN): ........................... 43 Baûng 2.8: Toång hôïp ñoái töôïng höôûng BHXH (nguoàn quyõ BHXH): .................... 44 Baûng 2.9: Toång hôïp soá lieäu chi traû cheá ñoä oám ñau, thai saûn, döôõng söùc: ............ 47 Hình: Hình 2.1: Thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi qua caùc naêm: ...................................... 27 Hình 2.2: Keát quaû thu BHXH ôû Ñoàng Nai qua caùc naêm: .................................... 28 Hình 2.3: Söï gia taêng soá ngöôøi tham gia BHXH qua caùc naêm: .......................... 29 Hình 2.4: Ñoái töôïng tham gia BHXH phaân theo loaïi hình quaûn lyù: .................... 30 Hình 2.5: Soá lao ñoäng chöa ñöôïc tham gia BHXH: ............................................ 31 Hình 2.6: Soá lao ñoäng vaø soá thu BHXH qua caùc naêm: ........................................ 37 Hình 2.7: Tyû leä nôï ñoïng BHXH qua caùc naêm: .................................................... 39 Hình 2.8: Tyû leä caân ñoái giöõa hai nguoàn chi BHXH: ............................................ 42 Hình 2.9: Soá ngöôøi thuï höôûng BHXH qua caùc naêm: ........................................... 46 Ñoà thò: Ñoà thò 3.1: Bieåu dieãn moái quan heä giöõa möùc ñoùng vaø thôøi gian ñoùng BHXH: ... 63
Ñoà thò 3.2: Bieåu dieãn moái quan heä giöõa möùc ñoùng vaø möùc höôûng löông höu: .... 64
DANH MUÏC CAÙC BAÛNG PHUÏ LUÏC Phuï luïc 1: Keát quaû thu BHXH treân toaøn quoác qua caùc naêm. Phuï luïc 2: Keát quaû thöïc hieän chi BHXH treân toaøn quoác qua caùc naêm. Phuï luïc 3: Ñoái töôïng tham gia BHXH cuûa toaøn tænh Ñoàng Nai. Phuï luïc 4: Keát quaû thu BHXH phaân theo loaïi hình quaûn lyù. Phuï luïc 5: Toång hôïp ñoái töôïng vaø kinh phí chi traû BHXH toaøn tænh.
1 LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi: Trong hoaït ñoäng cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi cuõng nhö trong hoaït ñoäng lao ñoäng saûn xuaát - kinh doanh, ngoaøi nhöõng bieán coá ñaõ ñöôïc con ngöôøi tính toaùn khoa hoïc vaø döï baùo tröôùc, coøn raát nhieàu bieán coá ruûi ro baát ngôø khaùc coù theå xaûy ra nhö : thieân tai (ñoäng ñaát, baõo luït, haïn haùn, hoûa hoaïn), tai naïn giao thoâng, tai naïn lao ñoäng, oám ñau, dòch beänh … maø con ngöôøi luoân luoân phaûi ñoái maët vôùi nhöõng baát traéc vaø ruûi ro naøy. Ñeå coù nguoàn taøi chính ñaûm baûo nhu caàu vaät chaát vaø tinh thaàn cho ngöôøi lao ñoäng khi hoï gaëp ruûi ro, tai naïn, oám ñau … vaø khi veà giaø, ñoøi hoûi trong quaûng ñôøi lao ñoäng hoï caàn trích ra moät khoaûn thu nhaäp nhaát ñònh ñeå daønh buø ñaép cho nhu caàu vaät chaát khi bò thieáu huït hoaëc giaûm suùt. Khoaûn thu nhaäp ñoù ñöôïc taäp trung trong moät quyõ ñeå söû duïng chung cho taát caû caùc thaønh vieân laø nhöõng ngöôøi tham gia ñoùng goùp theo nguyeân taéc xaùc ñònh tröôùc veà möùc boài thöôøng kinh teá, san seû ruûi ro, coäng ñoàng laáy soá ñoâng buø soá ít. Quyõ naøy ñöôïc ILO – Toå chöùc lao ñoäng Quoác teá (International Labour Organization) goïi laø Quyõ Baûo hieåm xaõ hoäi (BHXH). Neáu nghieân cöùu ôû khía caïnh chính saùch taøi chính quoác gia, thì BHXH taäp trung ñöôïc nguoàn taøi chính nhaøn roãi raát lôùn ñaàu tö laïi cho neàn kinh teá, goùp phaàn thöïc hieän nhöõng muïc tieâu taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá cuûa quoác gia, qua ñoù goùp phaàn baûo toaøn vaø taêng tröôûng quyõ BHXH. ÔÛ Vieät Nam, ngay sau khi thaønh laäp nöôùc Vieät Nam daân chuû Coäng hoøa, nhaø nöôùc ñaõ ban haønh nhieàu saéc leänh nhaèm thöïc hieän chính saùch BHXH: Saéc leänh soá 54/SL ngaøy 3/11/1945 aán ñònh nhöõng ñieàu kieän cho coâng chöùc veà höu; Saéc leänh soá 105/SL ngaøy 14/6/1946 aán ñònh vieäc caáp höu boång cho coâng chöùc; Saéc leänh soá 76/SL ngaøy 20/5/1950 aán ñònh cuï theå hôn caùc cheá ñoä trôï caáp höu trí, thai saûn, chaêm soùc y teá, tai naïn, tieàn tuaát ñoái vôùi coâng chöùc; Saéc leänh soá 29/SL ngaøy 12/3/1947 vaø Saéc leänh soá 77/SL ngaøy 22/5/1950 aán ñònh caùc cheá ñoä trôï caáp oám ñau, thai saûn, tai naïn lao ñoäng, höu trí, töû tuaát ñoái vôùi coâng nhaân saûn xuaát. Ñeå goùp phaàn thöïc hieän toát coâng cuoäc ñoåi môùi neàn kinh teá vaø xaõ hoäi cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta, maø vaán ñeà baûo veä quyeàn lôïi kinh teá vaø xaõ hoäi cho ngöôøi lao ñoäng ñöôïc coi laø moät trong nhöõng chính saùch kinh teá vó moâ quan troïng. Quoác hoäi khoùa IX, kyø hoïp thöù 5 ñaõ thoâng qua Boä luaät lao ñoäng
2 ngaøy 23 thaùng 06 naêm 1994 vaø Chính phuû ñaõ ban haønh moät soá Nghò ñònh ñeå trieån khai thöïc hieän boä luaät naøy, trong ñoù coù Nghò ñònh soá 12/CP ngaøy 26 thaùng 01 naêm 1995 veà vieäc ban haønh Ñieàu leä BHXH, môû ñaàu cho cuoäc caûi caùch maïnh meõ, saâu roäng, toaøn dieän BHXH nhaèm vaøo muïc ñích xoùa söï bao caáp cuûa Ngaân saùch nhaø nöôùc ñoái vôùi BHXH, môû roäng dieän baét buoäc khoâng chæ ñoái vôùi coâng nhaân, vieân chöùc nhaø nuôùc nhö tröôùc ñaây maø vôùi taát caû ngöôøi lao ñoäng laøm coâng aên löông trong caùc doanh nghieäp thuoäc taát caû caùc thaønh phaàn kinh teá, quy ñònh laïi nguoàn thu chi, cô caáu nguoàn thu duøng cho moãi cheá ñoä. Ngaøy 29 thaùng 06 naêm 2006 taïi kyø hoïp thöù 9 Quoác hoäi khoùa X ñaõ thoâng qua Luaät BHXH soá 71/2006/QH11 bao goàm BHXH baét buoäc vôùi 5 cheá ñoä (oám ñau, thai saûn, tai naïn lao ñoäng-beänh ngheà nghieäp, höu trí vaø töû tuaát), BHXH töï nguyeän vôùi 2 cheá ñoä (höu trí, töû tuaát), Baûo hieåm thaát nghieäp (BHTN), ñoä bao phuû cuûa Luaät BHXH roäng khaép ñeán moïi ngöôøi lao ñoäng. Nhö vaäy, Chính saùch BHXH qua caùc thôøi kyø ñaõ goùp phaàn thöïc hieän coâng baèng xaõ hoäi ôû Vieät Nam, ñoàng thôøi goùp phaàn thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá; gaén moái quan heä töông taùc giöõa taêng tröôûng kinh teá vôùi tieán boä vaø coâng baèng xaõ hoäi caû veà lyù luaän, nhaän thöùc vaø thöïc tieãn. Tuy nhieân, beân caïnh nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc vaãn coøn nhieàu maët haïn cheá, khoù khaên caû veà phía ngöôøi lao ñoäng, doanh nghieäp vaø cô quan quaûn lyù BHXH, trong ñoù noåi leân vaán ñeà taøi chính BHXH. Ñeå thöïc thi nhöõng chính saùch BHXH ngaøy caøng toát hôn nöõa, caàn phaûi naém baét ñöôïc tình hình thöïc teá cuûa hoaït ñoäng BHXH hieän nay maø ñaëc bieät laø coâng taùc quaûn lyù taøi chính ñeå phaân tích ñaùnh giaù moät caùch chính xaùc nguoàn hình thaønh taøi chính, khaû naêng thu vaø khaû naêng buø ñaép chi BHXH, thay daàn nguoàn chi töø ngaân saùch nhaø nöôùc (NSNN), quaûn lyù chaët cheõ quyõ BHXH. Ñoàng thôøi xuaát phaùt töø tình hình thöïc teá coâng taùc quaûn lyù taøi chính BHXH treân ñòa baøn tænh Ñoàng Nai trong thôøi gian qua coøn nhieàu vaán ñeà böùc xuùc caàn thieát phaûi coù caùc giaûi phaùp khaéc phuïc nhaèm taêng cöôøng quaûn lyù taøi chính BHXH ôû Ñoàng Nai noùi rieâng vaø caùc ñôn vò döï toaùn caáp 2 noùi chung; ñoù chính laø lyù do daãn ñeán vieäc nghieân cöùu ñeà taøi “ Quaûn lyù taøi chính Baûo hieåm xaõ hoäi treân ñòa baøn tænh Ñoàng Nai”. Hieän taïi chöa coù coâng trình naøo nghieân cöùu moät caùch coù heä thoáng vaø cuï theå hoùa veà cô cheá quaûn lyù taøi chính BHXH trong moái quan heä vôùi toång theå neàn kinh teá vaø xaõ hoäi treân ñòa baøn tænh Ñoàng Nai. Taùc giaû ñeà taøi hy voïng vôùi keát quaû nghieân cöùu naøy seõ coù theå ñöôïc öùng duïng trong thöïc teá, nhaèm
3 ñaït ñöôïc muïc tieâu quoác gia coù moät neàn An sinh xaõ hoäi toát, thuùc ñaåy ngöôøi lao ñoäng tích cöïc tham gia vaøo thò tröôøng lao ñoäng, tìm kieám vieäc laøm coù thu nhaäp cao nhaèm oån ñònh cuoäc soáng, goùp phaàn oån ñònh tình hình chính trò, traät töï, an toaøn xaõ hoäi vaø phaùt trieån kinh teá beàn vöõng treân ñòa baøn. 2. Muïc tieâu nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: Ñeà taøi nghieân cöùu nhaèm höôùng ñeán caùc muïc tieâu sau : - Heä thoáng hoùa vaø laøm roõ hôn nhöõng vaán ñeà lyù luaän veà hoaït ñoäng BHXH vaø quaûn lyù taøi chính BHXH trong tieán trình phaùt trieån neàn kinh teá quoác daân. - Phaân tích laøm roõ nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên veà ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá, xaõ hoäi treân ñòa baøn tænh Ñoàng Nai coù aûnh höôûng ñeán BHXH vaø quaûn lyù taøi chính BHXH. - Nghieân cöùu thöïc tieãn cuûa hoaït ñoäng BHXH vaø quaûn lyù taøi chính BHXH treân ñòa baøn Ñoàng Nai nhaèm ruùt ra nhöõng thaønh quaû vaø toàn taïi caàn hoaøn thieän. - Ñeà xuaát nhöõng phöông höôùng vaø giaûi phaùp chuû yeáu nhaèm hoaøn thieän coâng taùc quaûn lyù taøi chính BHXH ôû tænh Ñoàng Nai, goùp phaàn thuùc ñaåy taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi beàn vöõng treân ñòa baøn tænh, cuõng nhö ñoái vôùi toaøn boä neàn kinh teá quoác daân trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi. 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu: Ñoái töôïng nghieân cöùu laø hoaït ñoäng BHXH vaø coâng taùc quaûn lyù taøi chính BHXH ôû tænh Ñoàng Nai. Keát quaû hoaït ñoäng vaø soá lieäu phuïc vuï cho coâng taùc nghieân cöùu cuûa ñeà taøi ñöôïc xaùc ñònh töø naêm 2005 ñeán nay. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu: Ñeà taøi ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû lyù luaän cuûa chuû nghóa Maùc – Leânin vaø tö töôûng Hoà Chí Minh, ñöôøng loái ñoåi môùi cuûa Ñaûng ñeà ra trong caùc kyø Ñaïi hoäi VI, VII, VIII, IX vaø X veà lónh vöïc kinh teá – xaõ hoäi. Ñeà taøi coøn ñöôïc nghieân cöùu treân cô sôû caùc soá lieäu baùo caùo, ñieàu tra khaûo saùt veà tình hình kinh teá – xaõ hoäi vaø hoaït ñoäng BHXH treân ñòa baøn tænh Ñoàng Nai.
4 Taùc giaû ñeà taøi söû duïng phöông phaùp duy vaät bieän chöùng, tröøu töôïng hoùa, keát hôïp logic vaø lòch söû, heä thoáng vaø khaùi quaùt hoùa, phöông phaùp minh hoïa, ñoái chieáu so saùnh. Ñoàng thôøi ñeà taøi cuõng vaän duïng toång hôïp caùc phöông phaùp thoáng keâ, toaùn hoïc ñeå ñaùnh giaù vaø ñeå laøm saùng toû caùc vaán ñeà caàn quan taâm. 5. YÙ nghóa thöïc tieãn cuûa ñeà taøi: Ñeà taøi nghieân cöùu moät lónh vöïc hoaït ñoäng cuï theå veà BHXH vaø quaûn lyù taøi chính BHXH treân moät ñòa baøn cuï theå cho neân noù coù yù nghóa thöïc tieãn , tröôùc heát ñoái vôùi ñòa phöông tænh Ñoàng Nai. Vôùi keát quaû ñeà taøi ñaït ñöôïc, seõ goùp phaàn laøm saùng toû luaän cöù hoaït ñoäng taøi chính BHXH trong quaù trình hoaïch ñònh chuû tröông, chính saùch; treân cô sôû ñoù toå chöùc thöïc hieän toát nhieäm vuï BHXH vaø xaây döïng caùc bieän phaùp hoaøn thieän coâng taùc quaûn lyù taøi chính BHXH coù hieäu quaû treân ñòa baøn tænh Ñoàng Nai; goùp phaàn thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá, oån ñònh tình hình chính trò vaø tieán boä xaõ hoäi cuûa tænh Ñoàng Nai cuõng nhö vieäc aùp duïng cho nhöõng ñòa phöông coù ñaëc ñieåm vaø ñieàu kieän kinh teá – xaõ hoäi töông töï nhö Ñoàng Nai. 6. Keát caáu cuûa ñeà taøi: Ngoaøi phaàn môû ñaàu vaø keát luaän, danh muïc taøi lieäu tham khaûo vaø phuï luïc, luaän vaên ñöôïc chia thaønh ba chöông nhö sau: Chöông 1: Toång quan veà Baûo hieåm xaõ hoäi vaø quaûn lyù taøi chính Baûo hieåm xaõ hoäi. Chöông 2: Thöïc traïng quaûn lyù taøi chính Baûo hieåm xaõ hoäi ôû tænh Ñoàng Nai. Chöông 3: Nhöõng giaûi phaùp chuû yeáu nhaèm hoaøn thieän coâng taùc quaûn lyù taøi chính BHXH ôû tænh Ñoàng Nai.
5 Chương 1 TOÅNG QUAN VEÀ BAÛO HIEÅM XAÕ HOÄI VAØ QUAÛN LYÙ TAØI CHÍNH BAÛO HIEÅM XAÕ HOÄI 1.1.KHAÙI QUAÙT VEÀ BAÛO HIEÅM XAÕ HOÄI: 1.1.1.Khaùi nieäm Baûo hieåm xaõ hoäi: Ñöùng treân moãi goùc ñoä khaùc nhau, caùc nhaø kinh ñieån ñöa ra moät soá ñònh nghóa veà BHXH khaùc nhau. Song coù theå hieåu moät caùch khaùi quaùt nhaát theo Töø ñieån Baùch khoa Vieät Nam thì: “Baûo hieåm xaõ hoäi laø söï ñaûm baûo thay theá hoaëc buø ñaép moät phaàn thu nhaäp cho ngöôøi lao ñoäng khi hoï bò maát hoaëc giaûm thu nhaäp do bò oám ñau, thai saûn, tai naïn lao ñoäng vaø beänh ngheà nghieäp, taøn taät, thaát nghieäp, tuoåi giaø, töû tuaát, döïa treân cô sôû moät quyõ taøi chính do söï ñoùng goùp cuûa caùc beân tham gia BHXH, coù söï baûo trôï cuûa Nhaø nöôùc theo phaùp luaät nhaèm baûo ñaûm an toaøn ñôøi soáng cho ngöôøi lao ñoäng vaø gia ñình hoï, ñoàng thôøi goùp phaàn baûo ñaûm an toaøn xaõ hoäi” [29]. Theo khoaûn 1 Ñieàu 3 Luaät Baûo hieåm xaõ hoäi naêm 2006: “Baûo hieåm xaõ hoäi laø söï baûo ñaûm thay theá hoaëc buø ñaép moät phaàn thu nhaäp cuûa ngöôøi lao ñoäng khi hoï bò giaûm hoaëc maát thu nhaäp do oám ñau, thai saûn, tai naïn lao ñoäng, beänh ngheà nghieäp, thaát nghieäp, heát tuoåi lao ñoäng hoaëc cheát, treân cô sôû ñoùng vaøo quyõ baûo hieåm xaõ hoäi” [23]. Như vậy, BHXH chieám moät vò trí quan troïng nhaát vaø laø thaønh phaàn chính cuûa heä thoáng baûo ñaûm xaõ hoäi ôû Vieät Nam noùi rieâng vaø caùc nöôùc treân theá giôùi noùi chung. Nhieàu nöôùc hieän nay, caùc nguoàn thu veà ñoùng goùp BHXH chieám khoaûn 10% GDP vaø chi cho caùc cheá ñoä BHXH chieám tyû troïng töø 60 – 70% toång chi tieâu cho caùc hoaït ñoäng baûo ñaûm xaõ hoäi cuûa toaøn quoác gia. ÔÛ Vieät Nam, BHXH laø moät chính saùch lôùn cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta mang trong noù tính nhaân vaên saâu saéc, vì cuoäc soáng an laønh cuûa con ngöôøi, vì daân sinh haïnh phuùc, vì daân giaøu nöôùc maïnh, xaõ hoäi coâng baèng, daân chuû, vaên minh. Ngay töø nhöõng ngaøy ñaàu thaønh laäp nöôùc, Chính phuû ñaõ quan taâm ñeán chính saùch BHXH vaø ñöôïc theå cheá hoùa baèng caùc Saéc leänh cuûa Chính phuû. Chính saùch naøy ñaõ giuùp cho ñoäi nguõ coâng nhaân vieân chöùc vaø nhöõng ngöôøi laøm vieäc trong löïc löôïng vuõ trang yeân taâm coâng taùc, goùp phaàn khoâng nhoû vaøo cuoäc ñaáu tranh thoáng nhaát nöôùc nhaø.
6 Ngaøy nay, trong coâng cuoäc ñoåi môùi, chính saùch BHXH ñöôïc cuõng coá hoaøn thieän phuø hôïp vôùi neàn kinh teá thò tröôøng döôùi söï quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc phaùt trieån theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. Ñoù laø moät quyõ BHXH ñöôïc taäp trung thoáng nhaát treân toaøn quoác, ñöôïc baûo toaøn taêng tröôûng vaø duøng ñeå chi traû caùc cheá ñoä BHXH cho ngöôøi lao ñoäng tham gia BHXH ôû caùc thaønh phaàn kinh teá ñöôïc oån ñònh, coù hieäu quaû. 1.1.2.Söï caàn thieát khaùch quan cuûa BHXH: Trong ñôøi soáng xaõ hoäi caùc moái quan heä giöõa con ngöôøi vôùi con ngöôøi, giöõa con ngöôøi vôùi coäng ñoàng ñöôïc hình thaønh vaø phaùt trieån ngaøy caøng ña daïng vaø phöùc taïp. Khi cuûa caûi ngaøy caøng nhieàu thì möùc ñoä thoûa maõn nhu caàu ngaøy caøng taêng, ñieàu naøy cho thaáy vieäc thoûa maõn nhu caàu cuûa cuoäc soáng phuï thuoäc vaøo khaû naêng lao ñoäng cuûa con ngöôøi. Tuy nhieân, trong suoát cuoäc ñôøi khoâng phaûi luùc naøo con ngöôøi cuõng coù theå lao ñoäng taïo ra thu nhaäp, traùi laïi coù nhieàu tröôøng hôïp xaûy ra gaây cho con ngöôøi bò giaûm hoaëc maát khaû naêng lao ñoäng nhö oám ñau, tai naïn, giaø yeáu, thaát nghieäp, ngheøo ñoùi, cheát … Ñoàng thôøi con ngöôøi coøn phuï thuoäc raát nhieàu vaøo ñieàu kieän töï nhieân, moâi tröôøng xaõ hoäi. Nhöõng ñieàu kieän naøy khoâng phaûi luùc naøo vaø ôû ñaâu cuõng thuaän lôïi, may maén. Nhöõng ruûi ro naøy laø khoù coù theå traùnh khoûi vaø döï baùo tröôùc ñöôïc. Ñeå coù thu nhaäp nhaèm duy trì, oån ñònh cuoäc soáng cuûa baûn thaân vaø gia ñình hoï trong thôøi gian gaëp nhöõng bieán coá neâu treân, taát yeáu phaûi laäp quyõ döï tröõ baûo hieåm thích hôïp ñeå thöïc hieän caùc muïc ñích ñaûm baûo cuoäc soáng toái thieåu cho caùc thaønh vieân. Maët khaùc, do quy luaät baûo toàn noøi gioáng, duy trì löïc löôïng lao ñoäng trong töông lai cho xaõ hoäi, nhöõng ngöôøi lao ñoäng nöõ trong quaù trình laøm vieäc, lao ñoäng saûn xuaát coøn phaûi laøm meï, sinh con vaø nuoâi con, nghæ chaêm soùc luùc con oám, taát yeáu cuõng caàn phaûi coù baûo hieåm. Vì vaäy, ñeå ñaûm baûo phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi bình thöôøng, ñôøi soáng cuûa ngöôøi lao ñoäng oån ñònh caàn thieát laø phaûi coù quyõ baûo hieåm ñaûm baûo. Nhö vaäy, vieäc taïo laäp quyõ döï tröõ baûo hieåm (quyõ BHXH vaø baûo hieåm ruûi ro) laø moät yeáu toá, moät yeâu caàu khaùch quan khoâng theå thieáu ñöôïc ñeå ñaûm baûo phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi beàn vöõng. Thöïc teá, trong nhieàu thaäp kyû qua BHXH ñöôïc Chính phuû nhieàu nöôùc coi laø moät trong nhöõng chính saùch xaõ hoäi quan troïng nhaát nhaèm huy ñoäng caùc nguoàn löïc maø thöïc chaát laø moät phaàn cuûa GDP ñeå baûo veä lôïi ích cuûa ngöôøi lao ñoäng khi hoï gaëp ruûi ro baát khaû khaùng vaø qua ñoù goùp phaàn thöïc hieän coâng baèng xaõ hoäi. Vì theá, hieän nay treân theá giôùi ñaõ coù treân 182 nöôùc coù Luaät veà hoaït ñoäng BHXH, ñaët quyõ BHXH trong heä thoáng taøi chính quoác gia. Ñieàu naøy ñöôïc theå hieän roõ neùt thoâng qua coâng öôùc soá 102
7 (28/06/1952) cuûa Toå chöùc lao ñoäng Quoác teá veà BHXH. Coâng öôùc ñaõ khuyeán khích caùc nöôùc thaønh vieân thöïc hieän ít nhaát 3 cheá ñoä trong 9 cheá ñoä BHXH. Cuï theå nhö sau [30]: 1. Chaêm soùc y teá, 2. Trôï caáp oám ñau, 3. Trôï caáp thaát nghieäp, 4. Trôï caáp tuoåi giaø, 5. Trôï caáp tai naïn lao ñoäng hoaëc beänh ngheà nghieäp, 6. Trôï caáp gia ñình, 7. Trôï caáp thai saûn, 8. Trôï caáp taøn taät, 9. Trôï caáp tieàn tuaát, 1.1.3. Baûn chaát BHXH: BHXH ra ñôøi, toàn taïi vaø phaùt trieån laø moät taát yeáu khaùch quan cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi, bôûi vaäy noù vöøa mang baûn chaát kinh teá vöøa mang baûn chaát xaõ hoäi: 1.1.3.1. Baûn chaát kinh teá cuûa BHXH: Baûn chaát kinh teá cuûa BHXH theå hieän ôû choã nhöõng ngöôøi tham gia cuøng ñoùng goùp moät khoaûn tieàn trích trong thu nhaäp (khoaûn ñoùng goùp naøy khoâng aûnh höôûng lôùn ñeán ñôøi soáng cuûa töøng caù nhaân vaø hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp) ñeå laäp moät quyõ döï tröõ. Caùc khoaûn ñoùng goùp vaøo quyõ BHXH bao goàm: ñoùng goùp cuûa ngöôøi lao ñoäng, chuû söû duïng lao ñoäng vaø Nhaø nöôùc. Muïc ñích cuûa vieäc hình thaønh quyõ naøy laø ñeå trôï caáp cho nhöõng ngöôøi khi gaëp ruûi ro, traùnh ñöôïc nhöõng huït haãng veà thu nhaäp cho hoï. Söï hoã trôï naøy ñöôïc laáy töø quyõ BHXH neân giaûm bôùt gaùnh naëng cho nguoàn chi ngaân saùch Nhaø nöôùc. Baûn chaát kinh teá ñöôïc theå hieän ôû choã, ngöôøi lao ñoäng chæ ñoùng goùp moät phaàn nhoû trong thu nhaäp cuûa mình, nhöng do nhieàu nguoàn hình thaønh khaùc, neân quyõ BHXH coù khoaûn tieàn lôùn ñaûm baûo ñuû chi traû taøi chính cho hoï khi phaùt sinh nhu caàu ñöôïc thanh toaùn. Quyõ BHXH hoaït ñoäng theo nguyeân taéc “laáy soá ñoâng buø soá ít ngöôøi ruûi ro”, vieäc thöïc hieän thu vaø giaûi quyeát caùc cheá ñoä BHXH cho ngöôøi lao ñoäng trong suoát quaù trình laøm vieäc vaø tham gia BHXH. Chính vì vaäy trong khoaûng thôøi gian ngöôøi lao ñoäng tham gia BHXH chöa ñeán ñoä tuoåi nghæ höu, quyõ BHXH taïm thôøi coù nhöõng khoaûn tieàn nhaøn roãi do chöa phaûi traû caùc cheá ñoä daøi haïn cho ngöôøi lao ñoäng. Vieäc söû duïng nguoàn voán nhaøn roãi
8 ñeå ñaàu tö vaøo caùc lónh vöïc kinh teá xaõ hoäi ñaõ goùp phaàn laøm taêng tröôûng quyõ BHXH vaø laøm taêng nguoàn voán ñaàu tö cho vieäc phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc. Töø nhöõng luaän cöù treân ñaõ chöùng minh raèng beân caïnh muïc tieâu hoaït ñoäng BHXH laø an toaøn xaõ hoäi veà kinh teá cho moïi ngöôøi trong coäng ñoàng, thì BHXH coøn laø moät hình thöùc huy ñoäng voán. Vaø vôùi söùc maïnh veà taøi chính cuûa mình cuøng vôùi söï quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc, BHXH seõ goùp phaàn oån ñònh chính saùch taøi chính, tieàn teä quoác gia. Toùm laïi, BHXH ñöôïc ñaëc tröng baèng söï vaän ñoäng cuûa caùc nguoàn taøi chính trong quaù trình taïo laäp vaø söû duïng quyõ BHXH nhaèm goùp phaàn oån ñònh cuoäc soáng cuûa ngöôøi lao ñoäng vaø gia ñình hoï khi gaëp ruûi ro laøm giaûm hoaëc maát khaû naêng thu nhaäp töø lao ñoäng. BHXH phaûn aùnh caùc quan heä kinh teá trong quaù trình phaân phoái laïi caùc nguoàn löïc giöõa caùc chuû theå tham gia taïo laäp vaø söû duïng quyõ BHXH. 1.1.3.2. Baûn chaát xaõ hoäi cuûa BHXH: Baûn chaát xaõ hoäi cuûa BHXH ñöôïc theå hieän ôû choã quyõ BHXH laø moät boä phaän cuûa toång saûn phaåm trong nöôùc ñöôïc xaõ hoäi toå chöùc, quaûn lyù, baûo toàn vaø phaân phoái laïi cho ngöôøi lao ñoäng. Thöïc chaát quyõ BHXH laø moät phaàn toång saûn phaåm trong nöôùc, trong ñoù ngöôøi lao ñoäng chæ phaûi ñoùng goùp moät khoaûn nhoû, nhöng khi gaëp ruûi ro ñöôïc caû coäng ñoàng trôï giuùp ñeå giuùp ñôõ vöôït qua khoù khaên, hoaïn naïn. Keát quaû cuûa söï phaân phoái laïi ñoù taïo ra ñöôïc söï bình ñaúng hôn veà thu nhaäp giöõa caùc taàng lôùp daân cö trong xaõ hoäi. Ñieàu ñaëc bieät laø goùp phaàn taùi saûn xuaát giaûn ñôn vaø taùi saûn xuaát môû roäng söùc lao ñoäng taïo ñieàu kieän thuùc ñaåy saûn xuaát coù hieäu quaû, taïo ñöôïc theâm nhieàu coâng aên vieäc laøm, taêng thu nhaäp ñoàng thôøi phaùt trieån toát hôn caùc dòch vuï xaõ hoäi phuïc vuï cho con ngöôøi nhö y teá, giaùo duïc, vaên hoùa … BHXH laø hoaït ñoäng mang tính nhaân ñaïo, nhaân vaên, khoaûn tieàn ñoùng goùp khi coøn treû, coøn khoûe ñeå duøng vaøo luùc tuoåi giaø, luùc oám ñau. [24]. Toùm laïi, hoaït ñoäng BHXH khoâng vì muïc ñích lôïi nhuaän thuaàn tuyù maø hoaït ñoäng vì muïc ñích baûo ñaûm söï phaùt trieån laâu beàn cuûa neàn kinh teá, goùp phaàn oån ñònh vaø thuùc ñaåy tieán boä xaõ hoäi. 1.1.4. Caùc chuû theå lieân quan ñeán BHXH: Hieän nay taát caû caùc heä thoáng BHXH treân theá giôùi ñieàu ñöôïc toå chöùc vôùi söï tham gia cuûa ngöôøi lao ñoäng, ngöôøi söû duïng lao ñoäng vaø Nhaø nöôùc.
9 1.1.4.1. Ngöôøi lao ñoäng: Ngöôøi lao ñoäng tham gia ñoùng BHXH tröôùc heát laø do nhu caàu cuoäc soáng vaø lao ñoäng ñoøi hoûi. “Sinh – Laõo – Beänh – Töû” laø quy luaät töï nhieân cuûa ñôøi ngöôøi. Ai sinh ra cuõng phaûi coù luùc oám ñau, hoaëc trong lao ñoäng cuõng coù khi bò ruûi ro tai naïn lao ñoäng. Vì theá ñeå ñaûm baûo cuoäc soáng nhöõng khi bò ruûi ro hoaëc khi “traùi gioù, trôû trôøi” ngöôøi lao ñoäng phaûi tieát kieäm moät phaàn thu nhaäp ñeå ñoùng BHXH. Ngöôøi lao ñoäng ñoùng BHXH khi khoûe laø ñeå höôûng cheá ñoä BHXH khi oám ñau, khi bò tai naïn lao ñoäng, beänh ngheà nghieäp hoaëc ñoùng BHXH khi coøn treû, coøn ñoä tuoåi lao ñoäng ñeå khi heát tuoåi lao ñoäng veà giaø ñöôïc höôûng cheá ñoä höu trí. Möùc ñoùng BHXH cuûa ngöôøi lao ñoäng taêng daàn töø thaáp ñeán cao. Ôû haàu heát caùc nöôùc treân theá giôùi ñeàu ñieàu chænh möùc ñoùng töø thaáp ñeán cao. ÔÛ nöôùc ta, Luaät BHXH naêm 2006 quy ñònh möùc ñoùng BHXH treân möùc tieàn löông, tieàn coâng cuûa ngöôøi lao ñoäng: töø naêm 2007 ñeán naêm 2009 laø 5%; töø naêm 2010 ñeán naêm 2011 laø 6%; töø naêm 2012 ñeán naêm 2013 laø 8%; töø naêm 2014 trôû ñi laø 10%. Möùc ñoùng naøy so vôùi caùc nöôùc treân theá giôùi laø thaáp, nhöng trong ñieàu kieän nöôùc ta hieän nay, tieàn löông, tieàn coâng cuûa phaàn lôùn ngöôøi lao ñoäng coøn raát thaáp, neáu taêng tyû leä ñoùng goùp leân cao nhö caùc nöôùc, seõ aûnh höôûng ñeán ñôøi soáng cuûa ngöôøi lao ñoäng. Ngöôøi lao ñoäng tham gia ñoùng BHXH coøn laø nghóa vuï vaø traùch nhieäm ñoái vôùi xaõ hoäi, ngöôøi lao ñoäng ñöôïc höôûng caùc cheá ñoä ñoù laø quyeàn lôïi. Nhöng quyeàn lôïi höôûng BHXH phaûi ñi ñoâi vôùi nghóa vuï ñoùng BHXH. Nghóa laø ngöôøi lao ñoäng phaûi coù nghóa vuï ñoùng BHXH ñeå töï baûo hieåm cho mình. 1.1.4.2. Ngöôøi söû duïng lao ñoäng: ÔÛ caùc nöôùc ñaõ coù phaùp luaät veà BHXH, Ngöôøi söû duïng lao ñoäng tham gia BHXH mang tính baét buoäc laø bieän phaùp haïn cheá toån thaát trong quaù trình saûn xuaát do nhöõng suy giaûm hoaëc maát khaû naêng lao ñoäng cuûa ngöôøi lao ñoäng khi gaëp ruûi ro, haïn cheá nhöõng khoaûn chi phí baát thöôøng coù aûnh höôûng khoâng toát ñeán tình hình taøi chính cuûa ñôn vò. Beân caïnh nhöõng cheá taøi quy ñònh vieäc söû duïng lao ñoäng thì vieäc baét buoäc ngöôøi söû duïng lao ñoäng phaûi tham gia BHXH cuõng laø moät bieän phaùp buoäc ngöôøi söû duïng lao ñoäng phaûi coù traùch nhieäm ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng, baûo veä quyeàn lôïi cuûa ngöôøi lao ñoäng, bôûi leõ ngöôøi söû duïng lao ñoäng laø caùc chuû doanh nghieäp hoaït ñoäng vôùi muïc ñích lôïi nhuaän, neáu coi muïc ñích lôïi nhuaän laø treân heát hoï seõ saün saøng caét boû quyeàn lôïi cuûa ngöôøi lao ñoäng, khi nhöõng quyeàn lôïi
10 ñoù coù aûnh höôûng khoâng toát ñeán taøi chính cuûa doanh nghieäp. Caùc khoaûn ñoùng goùp cuûa ngöôøi söû duïng lao ñoäng seõ taïo ñieàu kieän cho ngöôøi lao ñoäng ñöôïc höôûng möùc cao hôn khi chæ coù chính baûn thaân ngöôøi lao ñoäng ñoùng goùp, goùp phaàn oån ñònh ñôøi soáng cho nhöõng ngöôøi höôûng cheá ñoä BHXH. Ñieàu naøy coù nghóa laø vieäc tham gia BHXH theå hieän traùch nhieäm cuûa ngöôøi söû duïng lao ñoäng ñoái vôùi xaõ hoäi, traùch nhieäm cuûa xaõ hoäi ñoái vôùi moãi thaønh vieân cuûa mình. Maëc khaùc, khoaûn ñoùng goùp cuûa ngöôøi söû duïng lao ñoäng ñöôïc tính vaøo giaù thaønh saûn phaåm vaø ngöôøi tieâu duøng saûn phaåm trong xaõ hoäi ñaõ traû phaàn chi phí naøy. Nhö vaäy, khoaûn ñoùng goùp cuûa ngöôøi söû duïng lao ñoäng thöïc chaát laø ñoùng goùp cuûa xaõ hoäi, thoâng qua hoaït ñoäng cuûa ngöôøi söû duïng lao ñoäng ñeå huy ñoäng söï ñoùng goùp cuûa xaõ hoäi vaøo quyõ BHXH ñeå baûo ñaûm oån ñònh thu nhaäp cho ngöôøi lao ñoäng khi hoï gaëp ruûi ro. Nhöõng luaän cöù treân ñaây caøng khaúng ñònh BHXH mang tính coäng ñoàng raát cao vaø vai troø cuûa ngöôøi söû duïng lao ñoäng ñoái vôùi BHXH laø bieän phaùp ñeå huy ñoäng söï ñoùng goùp cuûa toaøn xaõ hoäi vì söï tieán boä cuûa con ngöôøi. 1.1.4.3. Nhaø nöôùc: Nhaø nöôùc tham gia hoaït ñoäng BHXH vôùi hai tö caùch: tö caùch laø ngöôøi söû duïng lao ñoäng vaø tö caùch Nhaø nöôùc. - Vôùi tö caùch laø ngöôøi söû duïng lao ñoäng: Nhaø nöôùc trích kinh phí ngaân saùch ñoùng BHXH cho Coâng chöùc, vieân chöùc do nhaø nöôùc traû löông hoaëc nhaø nöôùc laø chuû sôû höõu caùc doanh nghieäp, coâng ty … thì cuõng phaûi thöïc hieän ñoùng BHXH cho ngöôøi lao ñoäng laøm vieäc trong caùc doanh nghieäp do nhaø nöôùc sôû höõu. - Vôùi tö caùch Nhaø nöôùc, Nhaø nöôùc ban haønh phaùp luaät vaø coù caùc hoã trôï caàn thieát nhaèm thuùc ñaåy hoaït ñoäng BHXH ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu ñaõ ñeà ra. Veà maët xaõ hoäi, BHXH laø vaán ñeà chung cuûa toaøn xaõ hoäi chöù khoâng ñôn thuaàn laø quan heä chuû – thôï nhö tröôùc ñaây. Phaùp luaät veà BHXH maø Nhaø nöôùc ban haønh caàn höôùng tôùi muïc tieâu oån ñònh vaø thuùc ñaåy xaõ hoäi phaùt trieån. Ngoaøi vieäc ban haønh moät heä thoáng phaùp luaät toát nhaèm thuùc ñaåy hoaït ñoäng BHXH, vai troø cuûa nhaø nöôùc coøn theå hieän ôû choã nhaø nöôùc saün saøng hoã trôï cho heä thoáng BHXH ôû nhöõng thôøi kyø khoù khaên. Söï hoã trôï naøy coù theå laø veà taøi chính, veà cô cheá quaûn lyù, veà phöông tieän laøm vieäc, ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc … coù nghóa laø Nhaø nöôùc hoã trôï taäp trung vaøo nhöõng khaâu maø heä thoáng BHXH khoâng theå ñôn phöông thöïc hieän ñöôïc.