Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Trích lập và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng TMCP Đệ Nhất

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:85

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đề xuất biện pháp xử lý rủi ro tín dụng thông qua nợ tồn đọng, xem xét tác động của rủi ro tín dụng, mối quan hệ giữa quản trị rủi ro với công tác trích lập và sử dụng dự phòng, liên hệ với kết quả kinh doanh của Ngân hàng Đệ Nhất. So sánh với hệ thống các Ngân hàng cùng loại để có định hướng và giải pháp phát triển việc trích lập và sử dụng dự phòng rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Đệ Nhất đến năm 2010 trong xu hướng hội nhập, từ đó nâng cao hiệu quả kinh doanh, giảm tác động của chi phí dự phòng rủi ro.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Trích lập và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng TMCP Đệ Nhất

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM LƯU CHẤN NGUYÊN TRÍCH LẬP VÀ SỬ DỤNG DỰ PHÒNG ĐỂ XỬ LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP ĐỆ NHẤT LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2006
1 MUÏC LUÏC Trang Phaàn môû ñaàu Chöông 1: QUAÛN TRÒ RUÛI RO TRONG KINH DOANH NGAÂN HAØNG VAØ TRÍCH LAÄP DÖÏ PHOØNG ÑEÅ XÖÛ LYÙ RRTD 1.1 NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CHUNG ............................................................................ 1 1.1.1 Khaùi nieäm veà ruûi ro trong kinh doanh NH ......................................... 1 1.1.2 Quaûn trò ruûi ro .................................................................................... 1 1.1.3 Caùc loaïi ruûi ro chuû yeáu ...................................................................... 2 1.1.4 Caùc nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro trong kinh doanh NH ..................... 3 1.2 RUÛI RO TÍN DUÏNG ....................................................................................... 4 1.2.1 Khaùi nieäm .......................................................................................... 4 1.2.2 Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng vaø chaát löôïng tín duïng ............................... 4 1.2.3 Bieän phaùp xöû lyù khi coù RRTD: nhieàu bieän phaùp, trong ñoù coù söû duïng döï phoøng RRTD .................................................................................... 7 1.3 QUI ÑÒNH VEÀ TRÍCH LAÄP DÖÏ PHOØNG RUÛI RO TÍN DUÏNG ..................... 8 1.3.1 Phaân loaïi nôï vaø trích laäp döï phoøng cuï theå ........................................ 8 1.3.2 Döï phoøng chung ................................................................................. 10 1.3.3 Söû duïng döï phoøng .............................................................................. 11 1.3.4 Haïch toaùn , baùo caùo ........................................................................... 12 1.4 SÖÏ CAÀN THIEÁT PHAÛI TRÍCH LAÄP DÖÏ PHOØNG RUÛI RO TÍN DUÏNG ......... 13 1.4.1 Taùc ñoäng cuûa Luaät Ngaân haøng Nhaø nöôùc ......................................... 13 1.4.2 Taùc ñoäng cuûa Luaät caùc toå chöùc tín duïng ........................................... 13 1.4.3 Yeáu toá chuû quan : ñeå xöû lyù nôï toàn ñoïng ............................................ 13 1.4.4 Yeáu toá khaùch quan: xu höôùng hoäi nhaäp vaø thoâng leä quoác teá ............ 14
2 1.5 KINH NGHIEÄM TRÍCH LAÄP DÖÏ PHOØNG ÑEÅ XÖÛ LYÙ RRTD TAÏI MOÄT SOÁ NÖÔÙC VAØ BAØI HOÏC CHO VIEÄT NAM ................................................ 14 1.5.1 Kinh nghieäm caùc nöôùc . ..................................................................... 14 1.5.2 Baøi hoïc cho caùc Ngaân haøng TM Vieät Nam ....................................... 16 Keát luaän .............................................................................................................. 17 Chöông 2: THÖÏC TRAÏNG TRÍCH LAÄP DÖÏ PHOØNG ÑEÅ XÖÛ LYÙ RRTD TAÏI NGAÂN HAØNG TMCP ÑEÄ NHAÁT 2.1 GIÔÙI THIEÄU VEÀ NGAÂN HAØNG TMCP ÑEÄ NHAÁT . ...................................... 18 2.2 THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG VAØ KINH DOANH TAÏI NGAÂN HAØNG TMCP ÑEÄ NHAÁT ........................................................................ 18 2.2.1 Qui moâ hoaït ñoäng .............................................................................. 18 2.2.2 Keát quaû hoaït ñoäng tín duïng ............................................................... 19 2.2.2.1 Dö nôï phaân theo thaønh phaàn kinh teá .......................................... 19 2.2.2.2 Dö nôï phaân theo cô caáu nôï ......................................................... 24 2.2.3 Keát quaû kinh doanh ........................................................................... 26 2.3 THÖÏC TRAÏNG TRÍCH LAÄP VAØ SÖÛ DUÏNG DÖÏ PHOØNG RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG ÑEÄ NHAÁT ................................................................. 29 2.3.1. Möùc ñoä ruûi ro tín duïng taïi Ngaân haøng Ñeä Nhaát ................................ 29 2.3.2. Coâng taùc trích laäp vaø söû duïng döï phoøng RRTD ............................... 32 2.3.2.1 Trích laäp ...................................................................................... 32 2.3.2.2 Söû duïng ....................................................................................... 36 2.3.3 So saùnh möùc ñoä RRTD vaø söû duïng döï phoøng RRTD cuûa Ngaân haøng Ñeä Nhaát vôùi heä thoáng NHTM TPHCM ..................................................... 41 2.4. TAÙC ÑOÄNG CUÛA TRÍCH LAÄP RRTD ÑEÁN HIEÄU QUAÛ KINH DOANH CUÛA NGAÂN HAØNG ÑEÄ NHAÁT ............................................................. 44 2.4.1 Taùc ñoäng ñeán cô caáu nôï , phaân loaïi nôï ............................................. 44 2.4.2 Taùc ñoäng ñeán chi phí .......................................................................... 46
3 2.4.3 Taùc ñoäng ñeán lôïi nhuaän tröôùc thueá ................................................... 47 2.4.4 Taùc ñoäng ñeán giaù trò coå phieáu . .......................................................... 48 2.4.5 So saùnh möùc ñoä aûnh höôûng cuûa QÑ493 taïi Ngaân haøng Ñeä Nhaát vôùi heä thoáng Ngaân haøng TMCP ................................................................ 49 2.5. NHÖÕNG THAØNH COÂNG (ÑAÏT ÑÖÔÏC) VAØ HAÏN CHEÁ ................................ 49 2.5.1 Thaønh coâng ........................................................................................ 49 2.5.2 Haïn cheá vaø nguyeân nhaân .................................................................. 51 Chöông 3: GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN COÂNG TAÙC TRÍCH LAÄP VAØ SÖÛ DUÏNG DÖÏ PHOØNG RRTD TAÏI NGAÂN HAØNG TMCP ÑEÄ NHAÁT ÑEÁN NAÊM 2010. 3.1. QUAN ÑIEÅM VAØ MUÏC TIEÂU VEÀ TRÍCH LAÄP DÖÏ PHOØNG RRTD ÑEÁN NAÊM 2010 .................................................................................................. 54 3.1.1 Cô hoäi vaø thaùch thöùc cuûa quaù trình hoäi nhaäp ñoái vôùi caùc Ngaân haøng TM Vieät Nam .......................................................................................... 54 3.1.2 Kieåm soaùt caùc ruûi ro cho vay taïi Ngaân haøng Ñeä Nhaát trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá ................................................................................ 56 3.1.3 Quan ñieåm vaø muïc tieâu trích laäp döï phoøng RRTD taïi Ngaân haøng Ñeä Nhaát ñeán naêm 2010 ........................................................................... 58 3.2 GIAÛI PHAÙP SÖÛ DUÏNG DÖÏ PHOØNG PHUØ HÔÏP THOÂNG LEÄ QUOÁC TEÁ ............................................................................................................................. 62 3.3 CAÙC GIAÛI PHAÙP GIAÛM TAÙC ÑOÄNG CUÛA QÑ493 ÑEÁN HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH CUÛA NGAÂN HAØNG ÑEÄ NHAÁT TÖØ NAY ÑEÁN 2010 ................... 64 3.4 CAÙC GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO HIEÄU QUAÛ TRÍCH LAÄP VAØ SÖÛ DUÏNG DÖÏ PHOØNG ................................................................................................................. 65 3.4.1 Ñeà xuaát thay ñoåi moät soá ñieåm cuûa QÑ493 ............................................... 65 3.4.1.1 Thôøi ñieåm trích laäp döï phoøng ruûi ro .......................................... 65 3.4.1.2 Phaân loaïi nôï vaø haïch toaùn nôï theo tieâu chuaån quoác teá ............. 65
4 3.4.1.3 Phaân loaïi nhoùm nôï .................................................................... 66 3.4.1.4 AÙp duïng ñoàng thôøi 2 phöông phaùp phaân loaïi nôï ....................... 67 3.4.1.5 Thay ñoåi coâng thöùc tính chi phí trích laäp .................................. 67 3.4.2 Nhoùm giaûi phaùp ñoái vôùi chính phuû .................................................. 67 3.4.3 Nhoùm giaûi phaùp ñoái vôùi ngaân haøng nhaø nöôùc ................................ 68 3.4.4 Nhoùm giaûi phaùp ñoái vôùi ngaân haøng Ñeä Nhaát ................................. 69 3.4.4.1 Thaønh laäp boä phaän quaûn trò ruûi ro ............................................. 69 3.4.4.2 Nhanh choùng thöïc hieän baûo hieåm ruûi ro tín duïng ..................... 70 3.4.4.3 Thaønh laäp coâng ty quaûn lyù nôï vaø khai thaùc taøi saûn .................. 71 3.4.4.4 Xaây döïng heä thoáng xeáp haïng tín duïng noäi boä phuø hôïp hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân haøng vaø thoâng leä quoác teá ................................ 71 3.4.4.5 Ban haønh soå tay tín duïng .......................................................... 72 3.4.4.6 Tích cöïc aùp duïng caùc khuyeán nghò cuûa Uyû ban Basel .............. 72 3.4.4.7 Xaây döïng heä thoáng thoâng tin tín duïng noäi boä ........................... 72 3.4.4.8 Xaây döïng chöông trình quaûn lyù ................................................. 73 Keát luaän Taøi lieäu tham khaûo Phuï luïc
5 PHAÀN MÔÛ ÑAÀU 1. TÍNH CAÁP THIEÁT CUÛA ÑEÀ TAØI: Trong xu theá toaøn caàu hoùa hieän nay, vaán ñeà hoäi nhaäp quoác teá laø taát yeáu khaùch quan ñoái vôùi caùc quoác gia treân theá giôùi. Hoäi nhaäp quoác teá beân caïnh nhöõng thaùch thöùc to lôùn laïi taïo ra cô hoäi phaùt trieån vaø aùp duïng nhöõng tieán boä cuûa theá giôùi. Trong xu theá aáy, heä thoáng taøi chính noùi chung vaø heä thoáng ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam noùi rieâng khoâng chæ laø huyeát maïch cuûa neàn kinh teá quoác daân maø coøn mang trong mình vaän hoäi vöôn roäng ra theá giôùi. Ñieàu ñoù ñoøi hoûi moãi ngaân haøng phaûi naâng cao naêng löïc taøi chính, söùc caïnh tranh, chuaån hoùa quy trình nghieäp vuï phuø hôïp thoâng leä quoác teá … Ñeå ñaûm baûo taêng tröôûng tín duïng an toaøn, hieäu quaû vaø beàn vöõng, goùp phaàn phaùt trieån kinh teá phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá ñaùp öùng caùc yeâu caàu cuûa UÛy ban Basel ( Basel II ) veà quaûn trò ruûi ro trong hoaït ñoäng ngaân haøng, gaàn ñaây NHNN ñaõ ban haønh moät soá vaên baûn lieân quan ñeán coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng nhaèm ngaên ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro nhö : - Chæ thò soá 02/2005/CT- NHNN ngaøy 20/04/2005 yeâu caàu caùc ngaân haøng tuaân thuû ñuùng qui ñònh veà cho vay, baûo laõnh, cho thueâ taøi chính, chieát khaáu … baûo ñaûm taêng tröôûng tín duïng hieäu quaû, chuù troïng quaûn trò ruûi ro, kieåm soaùt noäi boä. - Quyeát ñònh 783/2005/QÑ-NHNN ngaøy 31/05/2005 cuûa Thoáng ñoác NHNN veà söûa ñoåi boå sung Quy cheá cho vay cuûa NHTM ñoái vôùi KH. - Quyeát ñònh 475/2005/QÑNHNN ngaøy 19/04/2005 cuûa Thoáng ñoác NHNN Quy ñònh veà caùc caùc tyû leä ñaûm baûo an toaøn trong hoaït ñoäng cuûa NHTM. - Quyeát ñònh 493/2005/QÑ-NHNN ngaøy 22/04/2005 cuûa Thoáng ñoác NHNN quy ñònh veà phaân loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng ngaân haøng cuûa NHTM - sau ñaây goïi taét laø QÑ493 (thay
6 theá QÑ488/2000/QÑ-NHNN5, ngaøy 27/11/2000 veà phaân loaïi taøi saûn coù, trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro trong hoaït ñoäng ngaân haøng–goïi taét QÑ488). Caùc quyeát ñònh naøy böôùc ñaàu ñaõ ñònh höôùng vaø môû ra loái ñi treân con ñöôøng hoäi nhaäp cho caùc NHTM. Trong ñoù, caùc ngaân haøng raát quan taâm ñeán chuaån möïc ñaùnh giaù KH vaø phaân loaïi nôï, aùp duïng chính saùch trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng phuø hôïp vaø hieäu quaû, xem xeùt taùc ñoäng cuûa vieäc trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeán hieäu quaû kinh doanh vaø lôïi nhuaän döôùi goùc ñoä quaûn trò ruûi ro ngaân haøng. Qua khaûo saùt tình hình hoaït ñoäng cuûa caùc Ngaân haøng TM Vieät Nam, Ngaân haøng TM treân ñòa baøn TPHCM vaø Ngaân haøng Ñeä Nhaát noùi rieâng, taùc giaû thaáy coù nhieàu vaán ñeà caàn nghieân cöùu trong moái quan heä taùc ñoäng giöõa coâng taùc xöû lyù ruûi ro tín duïng vôùi vaán ñeà quaûn trò kinh doanh ngaân haøng. Vì lyù do ñoù, taùc giaû maïnh daïn choïn ñeà taøi “TRÍCH LAÄP VAØ SÖÛ DUÏNG DÖÏ PHOØNG ÑEÅ XÖÛ LYÙ RUÛI RO TÍN DUÏNG TRONG HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH CUÛA NGAÂN HAØNG TMCP ÑEÄ NHAÁT” laø ñeà taøi nghieân cöùu cho luaän vaên cuûa mình. 2. MUÏC ÑÍCH CUÛA ÑEÀ TAØI Ñoùng goùp yù kieán vaø ñeà xuaát bieän phaùp xöû lyù ruûi ro tín duïng thoâng qua nôï toàn ñoïng, xem xeùt taùc ñoäng cuûa ruûi ro tín duïng, moái quan heä giöõa quaûn trò ruûi ro vôùi coâng taùc trích laäp vaø söû duïng döï phoøng, lieân heä vôùi keát quaû kinh doanh cuûa Ngaân haøng Ñeä Nhaát. So saùnh vôùi heä thoáng caùc Ngaân haøng cuøng loaïi ñeå coù ñònh höôùng vaø giaûi phaùp phaùt trieån vieäc trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ruûi ro tín duïng taïi Ngaân haøng Ñeä Nhaát ñeán naêm 2010 trong xu höôùng hoäi nhaäp, töø ñoù naâng cao hieäu quaû kinh doanh, giaûm taùc ñoäng cuûa chi phí döï phoøng ruûi ro . 3. MUÏC TIEÂU CUÛA LUAÄN VAÊN: Phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam, Ngaân haøng TM treân ñòa baøn TPHCM ñeå thaáy ñöôïc möùc ñoä ruûi ro tín duïng ôû taàm vó moâ ñoàng thôøi so saùnh vôùi thöïc traïng taïi Ngaân haøng Ñeä Nhaát.
7 Beân caïnh phaân tích, ñeà taøi cuõng ñöa ra caùc ñaùnh giaù, ñònh höôùng chieán löôïc trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù nôï toàn ñoïng nhaèm naâng cao hieäu quûa kinh doanh cuûa Ngaân haøng Ñeä Nhaát. Ñoàng thôøi ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa chi phí döï phoøng ruûi ro vaø bieän phaùp ñeå giaûm aûnh höôûng cuûa chi phí treân. Ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ruûi ro tín duïng ñeán naêm 2010 taïi Ngaân haøng Ñeä Nhaát, giaûi phaùp nhaèm naâng cao hieäu quaû cuûa QÑ493, nhoùm giaûi phaùp ñoái vôùi Chính phuû vaø NHNN ñeå naâng cao coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng cho Ngaân haøng Ñeä Nhaát vaø heä thoáng Ngaân haøng noùi chung 4. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU Ñoái töôïng nghieân cöùu: Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa luaän vaên laø chính saùch trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ruûi ro tín duïng cuûa ngaønh ngaân haøng thöïc hieän theo quyeát ñònh 493, QÑ488 cuûa Thoáng ñoác Ngaân haøng Nhaø nöôùc. Phaïm vi nghieân cöùu: taäp trung chuû yeáu caùc Ngaân haøng thöông maïi taïi Vieät Nam, ñòa baøn TPHCM vaø phaïm vi chính laø Ngaân haøng TMCP Ñeä Nhaát. 5. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Vôùi lyù thuyeát chuyeân ngaønh taøi chính – ngaân haøng cuøng vôùi caùc phöông phaùp thoáng keâ, phaân tích, toång hôïp, so saùnh … keát hôïp vôùi phöông phaùp duy vaät bieän chöùng, phoûng vaán, trao ñoåi vôùi caùc chuyeân gia… ñeå thaáy ñöôïc caùc maët maïnh, maët yeáu, nhöõng aûnh höôûng cuûa Quyeát ñònh 493, QÑ488 nhaèm taïo cô sôû cho vieäc xaây döïng chính saùch, ñeà xuaát bieän phaùp vaø giaûi phaùp phaùt trieån vieäc trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ruûi ro tín duïng . 6. THOÂNG TIN CAÀN THIEÁT Thoâng tin thöù caáp: - Chieán löôïc vaø chính saùch phaùt trieån cuûa Ngaân haøng TMCP Ñeä Nhaát ñeán naêm 2010, vaên baûn chính thöùc taïi Ñaïi hoäi coå ñoâng 08/2006 . - Caùc soá lieäu thoáng keâ vaø caùc baùo caùo chuyeân ngaønh, baùo caùo thöôøng nieân cuûa Ngaân haøng Ñeä Nhaát, caùc NHTMCP, Ngaân haøng Nhaø nöôùc TPHCM…
8 - Kinh nghieäm xöû lyù nôï coù ruûi ro vaø söû duïng döï phoøng ruûi ro taïi Ngaân haøng Ñeä Nhaát ( caùc bieåu baùo caùo phaân loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng döï phoøng; taøi lieäu döï thaûo chính saùch phaùt trieån coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng theo tieâu chuaån quoác teá do Boä phaän quaûn lyù tín duïng trình Toång Giaùm ñoác ). Thoâng tin sô caáp: - Caùc baøi vieát chuyeân ngaønh treân taïp chí ngaân haøng, taïp chí phaùt trieån kinh teá, caùc baøi phoûng vaán vaø hoûi ñaùp caùc vaán ñeà chuyeân moân lieân quan ñeán xöû lyù nôï coù ruûi ro, bieän phaùp giaûi quyeát nôï toàn ñoïng. - Taøi lieäu taäp huaán taïi buoåi hoäi thaûo taäp huaán QÑ493 cuûa NHNN TPHCM ngaøy 17/09/2005 cho caùc Ngaân haøng TM treân ñòa baøn TPHCM. 7. KEÁT CAÁU CUÛA LUAÄN VAÊN: goàm Phaàn Môû ñaàu Chöông 1: Quaûn trò ruûi ro trong kinh doanh ngaân haøng vaø trích laäp döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng . Chöông 2: Thöïc traïng trích laäp döï phoøng ñeå xöû lyù RRTD taïi Ngaân haøng TMCP Ñeä Nhaát . Chöông 3: Giaûi phaùp phaùt trieån coâng taùc trích laäp vaø söû duïng döï phoøng RRTD taïi Ngaân haøng Ñeä Nhaát ñeán naêm 2010 Keát luaän Taøi lieäu tham khaûo Phuï luïc Taùc giaû ñaõ noå löïc nghieân cöùu ñeå hoaøn thaønh luaän vaên naøy, nhöng do thôøi gian vaø trình ñoä coù haïn neân luaän vaên khoâng traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt nhaát ñònh, Taùc giaû raát mong nhaän ñöôïc söï ñoùng goùp yù kieán chaân tình cuûa Quyù thaày coâ, caùc anh chò hoïc vieân, baïn beø vaø nhöõng ai quan taâm ñeán coâng taùc quaûn trò ruûi ro cuûa Ngaân haøng ñeå vaán ñeà ñöôïc nghieân cöùu saâu roäng vaø hieäu quaû hôn.
9 Chöông 1: QUAÛN TRÒ RUÛI RO TRONG KINH DOANH NGAÂN HAØNG VAØ TRÍCH LAÄP DÖÏ PHOØNG ÑEÅ XÖÛ LYÙ RUÛI RO TÍN DUÏNG 1.1 NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CHUNG: 1.1.1 KHAÙI NIEÄM VEÀ RUÛI RO: Ruûi ro laø nhöõng bieán coá khoâng mong ñôïi khi xaûy ra daãn ñeán söï toån thaát veà taøi saûn cuûa ngaân haøng, giaûm suùt lôïi nhuaän thöïc teá so vôùi döï kieán hoaëc boû ra theâm moät khoaûn chi phí ñeå coù theå hoaøn thaønh ñöôïc moät nghieäp vuï taøi chính nhaát ñònh. Nhaän xeùt : - Ruûi ro vaø lôïi nhuaän kyø voïng cuûa ngaân haøng laø 2 ñaïi löôïng ñoàng bieán vôùi nhau trong moät phaïm vò nhaát ñònh. - Khi ñeà caäp ñeán ruûi ro, thöôøng coù 2 yeáu toá mang tính ñaëc tröng : + Bieân ñoä ruûi ro: theå hieän möùc ñoä thieät haïi do ruûi ro gaây ra. + Taàn suaát xuaát hieän ruûi ro = KP/P Vôùi KP: soá tröôøng hôïp thuaän lôïi ñeå ruûi ro xuaát hieän P: soá tröôøng hôïp ñoàng khaû naêng - Ruûi ro laø moät yeáu toá khaùch quan cho neân ngöôøi ta khoâng theå naøo loaïi tröø ñöôïc haún maø chæ coù theå haïn cheá söï xuaát hieän cuûa chuùng cuõng nhö nhöõng taùc haïi do chuùng gaây neân. 1.1.2 QUAÛN TRÒ RUÛI RO : Quaûn trò ruûi ro laø vieäc nhaän dieän vaø ñeà ra caùc bieän phaùp nhaèm haïn cheá söï xuaát hieän cuûa ruûi ro vaø nhöõng thieät haïn khi chuùng phaùt sinh ñoàng thôøi xaùc ñònh töông quan hôïp lyù giöõa voán töï coù cuûa Ngaân haøng vaø möùc ñoä maïo hieåm coù theå trong söû duïng voán cuûa ngaân haøng.
10 1.1.3 CAÙC LOAÏI RUÛI RO TRONG HOAÏT ÑOÄNG NGAÂN HAØNG: 1.1.3.1 Ruûi ro thanh khoaûn: Laø loaïi ruûi ro xuaát hieän trong tröôøng hôïp ngaân haøng thieáy khaû naêng chi traû hoaëc khoâng chuyeån ñoåi kòp caùc loaïi taøi saûn ra tieàn theo yeâu caàu cuûa caùc hôïp ñoàng thanh toaùn. Thieáu huït ngaân khoaûn laø moät trong nhöõng daáu hieäu cho thaáy ngaân haøng ñang ôû trong tình traïng thieáu huït taøi chính nghieäm troïng vaø haäu quaû laø maát nguoàn huy ñoäng, aùp löïc ruùt tieàn taêng, giaûm lôïi nhuaän, thaäm chí coù theå ñöa ñeán phaù saûn. Vì vaäy quaûn trò thanh khoaûn coù taàm quan troïng vôùi Ngaân haøng, laø thöôùc ño veà tính hieäu quaû toång theå ñeå ñaït ñeán caùc muïc tieâu daøi haïn cuûa ngaân haøng. 1.1.3.2 Ruûi ro laõi suaát : Laø loaïi ruûi ro xuaát hieän khi coù söï thay ñoåi cuûa laõi suaát thò tröôøng hoaëc nhöõng yeáu toá coù lieân quan ñeán laõi suaát daãn ñeán toån thaát veà taøi saûn hoaëc laøm giaûm thu nhaäp cuûa ngaân haøng. Nguyeân nhaân xuaát hieän ruûi ro laõi suaát laø do caùc ngaân haøng aùp duïng caùc loaïi laõi suaát khaùc nhau trong quaù trình huy ñoäng voán vaø cho vay maø khoâng coù söï phuø hôïp veà khoái löôïng vaø thôøi gian giöõa nguoàn voán huy ñoäng vôùi vieäc söû duïng voán ñoù ñeå cho vay. 1.1.3.3 Ruûi ro tyû giaù: Laø ruûi ro phaùt sinh trong quaù trình cho vay ngoaïi teä hoaëc quaù trình kinh doanh ngoaïi teä cuûa ngaân haøng khi tyû giaù bieán ñoäng theo chieàu höôùng höôùng baát lôïi cho ngaân haøng. Ruûi ro tyû gía coù theå ñöôïc ñaùnh giaù qua traïng thaùi ngoaïi hoái cuûa töøng loaïi ngoaïi teä hoaëc coù theå tính chung cho taát caû caùc loaïi ngoaïi teä hieän coù taïi Ngaân haøng. Traïng thaùi ngoaïi hoái cuûa moäi loaïi ngoaïi teä laø cheânh leäch giöõa toång taøi saûn coù vaø toång taøi saûn nôï cuûa ngoaïi teä ñoù bao goàm caû taøi khoaûn ngoaïi baûng töông öùng ( theo Quyeát ñònh soá 18-1998/QÑ-NHNN7 ngaøy 10/01/1999 cuûa NHNN )
11 1.1.3.4 Ruûi ro tín duïng: trình baøy ôû phaàn 1.2. 1.1.3.5 Caùc loaïi ruûi ro khaùc: Trong hoaït ñoäng kinh doanh, toån thaát coøn coù theå phaùt sinh töø vieäc ngaân haøng bò caùc khaùch haøng löøa ñaûo, nhaân vieân cuûa ngaân haøng coù nhöõng haønh vi gian laän nhaèm thu lôïi baát chính cho mình, heä thoáng qui ñònh vaø khaû naêng thöïc thi quaûn lyù hoà sô tín duïng yeáu keùm … Nhöõng haønh ñoäng naøy chaéc chaén seõ mang laïi toån thaát cho ngaân haøng, vieäc xaây döïng moät heä thoáng giaùm saùt vaø quaûn lyù ñeå phoøng choáng nhöõng haønh ñoäng naøy laø cöïc kyø quan troïng khi caùc ngaân haøng ñang môû roäng thò phaàn vôùi soá löôïng khaùch haøng vaø nhaân vieân gia taêng trong heä thoáng qui ñònh hieän nay coøn phöùc taïp vaø choàng cheùo. 1.1.4 CAÙC NGUYEÂN NHAÂN DAÃN ÑEÁN RUÛI RO: 1.1.4.1 Nguyeân nhaân thuoäc veà naêng löïc quaûn trò cuûa ngaân haøng: - Do khoâng quaûn lyù chaët cheõ thanh khoaûn daãn ñeán thieáu khaû naêng chi traû. - Cho vay vaø ñaàu tö taäp trung nguoàn voán quaù nhieàu vaøo moät doanh nghieäp, ngaønh kinh teá naøo ñoù hoaëc vaøo moät loaïi chöùng khoaùn coù ruûi ro cao. - Thieáu am hieåu thò tröôøng, thieáu thoâng tin … - Do hoaït ñoäng kinh doanh traùi phaùp luaät, tham oâ … - Do caùn boä Ngaân haøng thieáu ñaïo ñöùc, yeáu keùm veà trình ñoä nghieäp vuï… 1.1.4.2 Caùc nguyeân nhaân thuoäc veà phía khaùch haøng: - Do khaùch haøng vay voán thieáu naêng löïc phaùp lyù, kinh doanh thua loã… - Söû duïng voán vay sai muïc ñích, keùm hieäu quûa… - Chuû doanh nghieäp thieáu naêng löïc ñieàu haønh, tham oâ, löøa ñaûo… 1.1.4.3 Caùc nguyeân nhaân khaùch quan do moâi tröôøng kinh doanh: - Do thieân tai, hoûa hoaïn ... - Tình hình an ninh, chính trò trong nöôùc, trong khu vöïc khoâng oån ñònh. - Do khuûng hoaûng kinh teá, laïm phaùt, maát caân baèng caùn caân thanh toaùn ... - Moâi tröôøng phaùp lyù khoâng thuaän lôïi, loûng leûo trong quaûn lyù vó moâ…
12 1.2 RUÛI RO TÍN DUÏNG : 1.2.1. KHAÙI NIEÄM : Ruûi ro tín duïng laø loaïi ruûi ro phaùt sinh trong quaù trình cho vay cuûa Ngaân haøng, bieåu hieän treân thöïc teá qua vieäc khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï hoaëc traû nôï khoâng ñuùng haïn cho Ngaân haøng. Ruûi ro tín duïng coøn ñöôïc goïi laø ruûi ro maát khaû naêng chi traû vaø ruûi ro sai heïn. 1.2.2 ÑAÙNH GIAÙ RUÛI RO TÍN DUÏNG VAØ CHAÁT LÖÔÏNG TÍN DUÏNG: 1.2.2.1 Ñaùnh giaù ruûi ro: - Heä soá quaù haïn Dö nôï quaù haïn Heä soá quaù haïn = x100 Toång dö nôï Quy ñònh hieän nay cuûa Ngaân haøng nhaø nöôùc coù cho pheùp dö nôï quaù haïn cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi khoâng ñöôïc vöôït quaù 5%. - Heä soá ruûi ro tín duïng : Toång dö nôï Heä soá ruûi ro tín duïng = x100 Toång taøi saûn coù ï Heä soá naøy cho thaáy tyû troïng cuûa khoaûn muïc tín duïng trong taøi saûn coù, khoaûn muïc tín duïng trong toång taøi saûn caøng lôùn thì lôïi nhuaän seõ lôùn nhöng ñoàng thôøi ruûi ro tín duïng cuõng raát cao. - Phaân loaïi nôï quaù haïn, nôï xaáu taïi Vieät Nam a. Nôï xaáu ( bad debt ): laø moät trong nhöõng vaán ñeà luoân laøm ñau ñaàu caùc nhaø quaûn trò Ngaân haøng. Theo tieâu chuaån quoác teá “ nôï xaáu ” laø nhöõng khoaûn nôï quaù haïn treân 90 ngaøy maø khoâng ñoøi ñöôïc vaø khoâng ñöôïc taùi cô caáu . Taïi Vieät Nam, nôï xaáu bao goàm nhöõng khoaûn nôï quaù haïn coù hoaëc khoâng theå thu hoài, nôï lieân quan ñeán caùc vuï aùn chôø xöû lyù vaø nhöõng khoaûn nôï quaù haïn khoâng ñöôïc Chính Phuû xöû lyù ruûi ro. Nôï xaáu laø khoaûn nôï mang caùc ñaëc tröng:
13 + Khaùch haøng khoâng thöïc hieän ñuùng nghóa vuï traû nôï vôùi ngaân haøng . + Tình hình taøi chính cuûa khaùch haøng ñang vaø coù chieàu höôùng xaáu daãn ñeán coù khaû naêng ngaân haøng khoâng thu hoài ñöôïc caû voán laãn laõi. + Taøi saûn ñaûm baûo coù giaù trò phaùt maõi khoâng ñuû trang traûi nôï goác vaø laõi. + Thoâng thöôøng laø nhöõng khoaûn nôï quaù haïn ít nhaát laø 90 ngaøy. Theo quyeát ñònh 149/QÑ-TTg ngaøy 05/01/2001 thì nôï xaáu coù theå chia thaønh 3 nhoùm: Nhoùm 1: nôï xaáu coù taøi saûn ñaûm baûo. Nhoùm 2: Nôï xaáu khoâng coù taøi saûn ñaûm baûo vaø khoâng coù ñoái töôïng ñeå thu: nôï do thieân tai, nôï khoanh doanh nghieäp ñaõ giaûi theå … Nhoùm 3: nôï xaáu khoâng coù taøi saûn ñaûm baûo nhöng con nôï vaãn coøn toàn taïi, ñang hoaït ñoäng; nôï tín duïng chính saùch, nôï quaù haïn treân 360 ngaøy . b. Nôï quaù haïn ( non – performing loan ) : Nôï quaù haïn laø nhöõng khoaûn tín duïng khoâng hoaøn traû ñuùng haïn, khoâng ñöôïc pheùp vaø khoâng ñuû ñieàu kieän ñeå ñöôïc gia haïn nôï. Caùc khoaûn nôï quaù haïn trong heä thoáng NHTM Vieät Nam ñöôïc phaân loaïi theo thôøi gian thaønh 3 nhoùm: - Nôï quaù haïn ñeán 180 ngaøy coù khaû naêng thu hoài. - Nôï quaù haïn töø 181 – 360 ngaøy coù khaû naêng thu hoài - Nôï quaù haïn treân 361 ngaøy ( nôï khoù ñoøi ) Do vieäc phaân loaïi chaát löôïng tín duïng ñöôïc tính theo thôøi gian nhö vaäy neân nhöõng khoaûn tín duïng ôû Vieät Nam tieàm aån raát nhieàu ruûi ro. Vì raèng nhöõng khoaûn nôï ñaõ quaù haïn do KH khoâng coøn khaû naêng thanh toaùn nhöng vì moät lyù do naøo ñoù ñöôïc Ngaân haøng gia haïn nôï thì khoaûn nôï treân seõ trôû thaønh nôï trong haïn vaø khoâng ñöôïc trích döï phoøng, KH khoâng ñöôïc xeáp vaøo dieän caàn theo doõi. Hoaëc nhö khoaûn nôï coøn trong haïn nhöng KH kinh doanh khoâng hieäu quaû, khaû naêng traû nôï mong manh nhöng vaãn chöa ñöôïc xeáp vaøo loaïi nôï xaáu ñeå tieán haønh nhöõng bieän phaùp phoøng ngöøa.
14 Cuõng töø caùch phaân loaïi nôï quaù haïn theo thôøi gian nhö vaäy neân phaàn lôùn nôï quaù haïn ôû nöôùc ta ñeàu laø nôï xaáu. Caùc khoaûn nôï xaáu toàn taïi hieän nay taïi caùc ngaân haøng thöông maïi bao goàm: - Nôï khoù ñoøi ( quaù haïn treân 361 ngaøy khoâng coù khaû naêng thu hoài ) - Nôï lieân quan ñeán vuï aùn, nôï ñaõ khôûi kieän nhöng chöa theå thu hoài chôø xöû lyù, nôï coù taøi saûn ñaûm baûo nhöng khoâng hôïp leä. - Nhöõng khoaûn nôï quaù haïn, nôï traû thay khoâng coøn ñoái töôïng ñeå thu. 1.2.2.2 Chaát löôïng tín duïng: Chaát löôïng tín duïng laø tieâu chí phaûn aùnh hieäu quaû vaø an toaøn trong hoaït ñoäng tín duïng cuûa Ngaân haøng. Moät caâu ngaïn ngöõ coå “Baát kyø moät thaèng ngoác naøo cuõng coù theå cho vay tieàn, nhöng ñeå thu ñöôïc nôï thì laïi caàn moät caùi ñaàu thoâng minh”. Ngaân haøng khoâng neân kinh doanh cho vay theo hình thöùc maïo hieåm vaø ruûi ro cao bôûi vì ngaân haøng coù khaû naêng maát khoaûn tín duïng naøy vaø gaây toån thaát lôùn do khoâng thu hoài ñöôïc nôï trong khi caùc khoaûn phí, laõi suaát maø ngaân haøng thu ñöôïc töø hoaït ñoäng kinh doanh khoâng ñuû buø ñaép cho khoaûn maát maùt naøy. Moät khoaûn vay phaûn aùnh ñöôïc chaát löôïng tín duïng cuûa ngaân haøng ñoù chính laø cho vay vaø thu hoài ñöôïc voán – laõi vay. Chaát löôïng tín duïng phaûi ñöôïc xem xeùt treân caû hai phöông dieän: Hieäu quaû kinh teá–xaõ hoäi vaø lôïi nhuaän cuûa beân ñi vay cuõng nhö beân cho vay. Thöïc teá, maët ñònh tính raát khoù xaùc ñònh phaàn ñoùng goùp cuûa tín duïng ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh teá–xaõ hoäi ñòa phöông. Do ñoù, ñaùnh giaù chaát löôïng tín duïng thoâng thöôøng ngöôøi ta nhìn vaøo hoaït ñoäng NH qua chæ tieâu nôï quaù haïn vaø voøng quay voán tín duïng. Neáu tyû leä NQH caøng cao thì chaát löôïng cuûa tín duïng ngaân haøng caøng thaáp vaø ngöôïc laïi. Tuy nhieân, vieäc ñònh löôïng moät tyû leä NQH bao nhieâu laø phuø hôïp coøn tuyø thuoäc vaøo toång dö nôï cuûa TCTD, coù quan nieäm cho raèng moät tyû leä NQH chaáp nhaän ñöôïc thì chöa theå xem laø chaát löôïng tín duïng cuûa TCTD ñoù thaáp.
15 1.2.3 BIEÄN PHAÙP XÖÛ LYÙ KHI COÙ RUÛI RO TÍN DUÏNG: Tröôùc thöïc traïng ruûi ro cuûa caùc NHTMVN trong thôøi gian qua, ñaëc bieät laø nhöõng vuï aùn gaây toån thaát nghieâm troïng veà taøi saûn leân ñeán haøng ngaøn tyû ñoàng. Chính phuû ñaõ quan taâm taïo ñieàu kieän vaø bieän phaùp thuaän lôïi ñeå thu hoài nôï baèng vieäc ban haønh haøng loaït caùc vaên baûn phaùp lyù nhö: Quyeát ñònh soá 1389/2001/QÑ- NHNN ngaøy 07/11/2001 ban haønh quy ñònh veà vieäc thaønh laäp coâng ty quaûn lyù nôï vaø khai thaùc taøi saûn tröïc thuoäc NHTM; Nghò ñònh chính phuû soá 85/2002 ngaøy 29/12/2002 veà söûa ñoåi boå sung Nghò ñònh 178/NÑ-CP ngaøy 29/12/1999 veà taøi saûn ñaûm baûo tieàn vay cuûa caùc toå chöùc tín duïng; Thoâng tö 03/2001/TTLT/NHNN- BTP-BCA-BTC-TCÑC veà höôùng daãn vieäc xöû lyù taøi saûn ñaûm baûo tieàn vay ngaøy 23/04/2001… nhaèm thaùo gôõ khoù khaên veà phaùp lyù khi ngaân haøng xöû lyù nôï. Ñaëc bieät gaàn ñaây ñeå ñaûm baûo taêng tröôûng tín duïng an toaøn vaø hieäu quaû, ñaùp öùng yeâu caàu cuûa UÛy ban Basel (Basel II) veà quaûn trò ruûi ro trong hoaït ñoäng ngaân haøng, NHNN ñaõ ban haønh moät soá vaên baûn lieân quan ñeán coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng nhö: Chæ thò 02/2005/CT-NHNN; Quyeát ñònh 783/2005/QÑ-NHNN; Quyeát ñònh 457/2005/QÑ-NHNN; Quyeát ñònh 493/2005/QÑ-NHNN. Beân caïnh nhöõng bieän phaùp cuûa chính phuû, baûn thaân caùc NHTM cuõng coù nhöõng bieän phaùp phoøng choáng, khaéc phuïc haäu quaû ruûi ro tín duïng nhö sau: 9 Taän thu hoài nôï ñoïng töø baùn taøi saûn ñaûm baûo, chuyeån cô quan chöùc naêng phaùt maõi taøi saûn ñaûm baûo, thu nôï khaùch haøng vay. 9 Thaønh laäp coâng ty quaûn lyù nôï vaø khai thaùc taøi saûn tröïc thuoäc NHTM vôùi nhieäm vuï taän thu nôï, gaùn nôï, baùn taøi saûn theá chaáp. 9 Gia haïn nôï cho nhöõng khaùch haøng coù nguoàn thu nhaäp, coù khaû naêng vaø thieän chí traû nôï, coù taøi saûn caàm coá, theá chaáp deã phaùt maõi. 9 Trích laäp döï phoøng buø ñaép ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng theo Quyeát ñònh 488/NHNN, Quyeát ñònh 493/2005/QÑ-NHNN.
16 Trong nhieàu bieän phaùp treân, chuùng ta thaáy bieän phaùp hieäu quaû vaø mang laïi keát quûa nhanh nhaát ñoù laø “Trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng” theo tinh thaàn cuûa Quyeát ñònh 493/2005/QÑ- NHNN . 1.3 QUI ÑÒNH VEÀ TRÍCH LAÄP VAØ SÖÛ DUÏNG DÖÏ PHOØNG RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI VIEÄT NAM THEO QÑ493: 1.3.1 PHAÂN LOAÏI NÔÏ VAØ TRÍCH LAÄP DÖÏ PHOØNG CUÏ THEÅ : QÑ493 quy ñònh caùc TCTD thöïc hieän phaân loaïi nôï thaønh 5 nhoùm, cuï theå : * Nhoùm 1 (nôï ñuû tieâu chuaån) bao goàm: - Caùc khoaûn nôï trong haïn maø TCTD ñaùnh giaù laø coù ñuû khaû naêng thu hoài ñaày ñuû caû goác vaø laõi ñuùng haïn ; - Caùc khoaûn nôï khaùc ñöôïc phaân loaïi vaøo nhoùm 1 theo quy ñònh taïi khoaûn 2 ñieàu 6 QÑ493. * Nhoùm 2 (nôï caàn chuù yù) bao goàm: - Caùc khoaûn nôï quaù haïn döôùi 90 ngaøy; - Caùc khoaûn nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï trong haïn; - Caùc khoaûn nôï khaùc ñöôïc phaân loaïi vaøo nhoùm 2 theo quy ñònh taïi khoaûn 3 vaø 4 ñieàu 6 QÑ493. * Nhoùm 3 (nôï döôùi tieâu chuaån) bao goàm: - Caùc khoaûn nôï quaù haïn töø 90 ñeán 180 ngaøy; - Caùc khoaûn nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï quaù haïn döôùi 90 ngaøy ; - Caùc khoaûn nôï khaùc ñöôïc phaân loaïi vaøo nhoùm 3 theo quy ñònh taïi khoaûn 3 vaø 4 ñieàu 6 QÑ493. * Nhoùm 4 (nôï nghi ngôø) bao goàm: - Caùc khoaûn nôï quaù haïn töø 181 ñeán 360 ngaøy; - Caùc khoaûn nôï cô caáu laïi thôøi gian traû nôï quaù haïn töø 90 ñeán 180 ngaøy; - Caùc khoaûn nôï khaùc theo quy ñònh taïi khoaûn 3, 4 ñieàu 6 QÑ493.
17 * Nhoùm 5 (nôï coù khaû naêng maát voán) bao goàm: - Caùc khoaûn nôï quaù haïn treân 360 ngaøy; nôï khoanh chôø Chính phuû xöû lyù; - Caùc khoaûn nôï ñaõ cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï quaù haïn treân 180 ngaøy; - Caùc khoaûn nôï khaùc ñöôïc phaân loaïi vaøo nhoùm 5 theo quy ñònh taïi khoaûn 3 vaø khoaûn 4 ñieàu 6 . Ñieàu 6 QÑ493 ñaõ neâu taïi: Khoaûn 2: Tröôøng hôïp khaùch haøng traû ñaày ñuû nôï goác vaø laõi theo kyø haïn ñaõ ñöôïc cô caáu laïi toái thieåu trong voøng 1 naêm ñoái vôùi caùc khoaûn nôï trung vaø daøi haïn, 3 thaùng ñoái vôùi caùc khoaûn nôï ngaén haïn vaø ñöôïc TCTD ñaùnh giaù laø coù khaû naêng traû ñaày ñuû nôï goác vaø laõi ñuùng thôøi haïn theo thôøi haïn ñaõ ñöôïc cô caáu laïi, TCTD coù theå phaân loaïi khoaûn nôï ñoù vaøo nhoùm 1. Khoaûn 3: Tröôøng hôïp moät khaùch haøng coù nhieàu hôn moät khoaûn nôï vôùi TCTD maø coù baát kyø khoaûn nôï chuyeån sang nhoùm nôï ruûi ro cao hôn thì TCTD baét buoäc phaûi phaân loaïi caùc khoaûn nôï coøn laïi cuûa khaùch haøng ñoù vaøo caùc nhoùm ruûi ro cao hôn töông öùng vôùi möùc ñoä ruûi ro. Khoaûn 4: Tröôøng hôïp caùc khoaûn nôï (keå caû khoaûn nôï trong haïn vaø caùc khoaûn nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï trong haïn theo thôøi haïn ñaõ cô caáu laïi) maø TCTD coù ñuû cô sôû ñeå ñaùnh giaù laø khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng bò suy giaûm thì TCTD chuû ñoäng töï quyeát phaân loaïi khoaûn nôï ñoù vaøo caùc nhoùm nôï ruûi ro cao hôn töông öùng vôùi möùc ñoä ruûi ro. Nôï quaù haïn laø caùc khoaûn nôï töø nhoùm 2 ñeán nhoùm 5, vaø nôï xaáu laø caùc khoaûn nôï thuoäc nhoùm 3, 4 vaø nhoùm 5. Tyû leä trích laäp döï phoøng cuï theå ñoái vôùi caùc nhoùm nôï qui ñònh treân ñaây nhö sau : - Nhoùm 1 : 0% Nhoùm 2 : 5% - Nhoùm 3: 20% Nhoùm 4: 50% - Nhoùm 5: 100% Soá tieàn döï phoøng cuï theå phaûi trích ñöôïc tính theo coâng thöùc sau :
18 R = max { 0, (A-C)} x r Trong ñoù : R: soá tieàn döï phoøng cuï theå phaûi trích A: giaù trò cuûa khoaûn nôï C: giaù trò taøi saûn ñaûm baûo r: tyû leä trích laäp döï phoøng cuï theå Giaù trò cuûa taøi saûn ñaûm baûo ( C ) ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû tích soá giöõa tyû leä aùp duïng ñöôïc cho ôû baûng döôùi vôùi giaù trò thò tröôøng cuûa vaøng, taøi saûn ñaûm baûo, chöùng khoaùn doanh nghieäp; Meänh giaù traùi phieáu, tín phieáu … Tyû leä toái ña aùp duïng ñeå xaùc ñònh giaù trò cuûa taøi saûn baûo ñaûm qui ñònh nhö sau: LOAÏI TAØI SAÛN ÑAÛM BAÛO Tyû leä toái ña Soá dö treân taøi khoaûn, soå tieát kieäm baèng VNÑ taïi caùc TCTD 100% Tín phieáu kho baïc, vaøng, soá dö treân taøi khoaûn tieàn gôûi, soå tieát kieäm 95% baèng ngoaïi teä taïi toå chöùc tín duïng Traùi phieáu Chính phuû: - Coù thôøi haïn coøn laïi töø 1 naêm trôû xuoáng 95% - Coù thôøi haïn coøn laïi töø 1 naêm ñeán 5 naêm 85% - Coù thôøi haïn coøn laïi treân 5 naêm 80% Thöông phieáu, giaáy tôø coù giaù cuûa toå chöùc tín duïng khaùc 75% Chöùng khoaùn cuûa caùc toå chöùc tín duïng khaùc 70% Chöùng khoaùn cuûa doanh nghieäp 65% Baát ñoäng saûn ( goàm: nhaø ôû cuûa daân cö coù giaáy tôø hôïp phaùp vaø/hoaëc 50% baát ñoäng saûn gaén lieàn vôùi quyeàn söû duïng ñaát hôïp phaùp ) Caùc loaïi taøi saûn ñaûm baûo khaùc 30% 1.3.2 DÖÏ PHOØNG CHUNG: TCTD thöïc hieän trích laäp vaø duy trì döï phoøng chung baèng 0,75% toång giaù trò cuûa caùc khoaûn nôï töø nhoùm 1 ñeán nhoùm 4 quy ñònh theo caùch phaân nôï treân ñaây. Trong thôøi gian toái ña 5 naêm keå töø ngaøy quy ñònh naøy coù hieäu löïc thi haønh, TCTD phaûi thöïc hieän trích laäp ñuû soá tieàn döï phoøng chung theo qui ñònh treân. 1.3.3 SÖÛ DUÏNG DÖÏ PHOØNG: Toå chöùc tín duïng söû duïng döï phoøng ñeå xöû yù ruûi ro tín duïng ñoái vôùi caùc khoaûn nôï trong caùc tröôøng hôïp sau ñaây:
19 1. Khaùch haøng laø toå chöùc, doanh nghieäp bò giaûi theå, phaù saûn theo qui ñònh cuûa phaùp luaät; caù nhaân bò cheát hoaëc maát tích. 2. Caùc khoaûn nôï thuoäc nhoùm 5 ñöôïc qui ñònh treân ñaây. Rieâng caùc khoaûn nôï khoanh chôø Chính Phuû xöû lyù, toå chöùc tín duïng ñöôïc söû duïng döï phoøng (neáu coù) ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng . TCTD thöïc hieän vieäc söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng moät quyù/moät laàn. Vieäc söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro theo nhöõng nguyeân taéc sau: a. Söû duïng döï phoøng cuï theå theo coâng thöùc treân ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng ñoái vôùi khoaûn nôï ñoù. b. Phaùt maõi taøi saûn ñaûm baûo ñeå thu hoài nôï ( phaûi khaån tröông vaø coù thoûa thuaän vôùi Khaùch haøng ) c. Tröôøng hôïp taøi saûn ñaûm baûo khoâng ñuû buø ñaép ruûi ro tín duïng cuûa khoaûn nôï thì söû duïng döï phoøng chung ñeå xöû lyù ñuû . Sau khi söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng, TCTD phaûi chuyeån caùc khoaûn nôï ñaõ ñöôïc xöû lyù ruûi ro tín duïng töø haïch toaùn ngoaïi baûng ra haïch toaùn ngoaïi baûng ñeå tieáp tuïc theo doõi vaø coù caùc bieän phaùp ñeå thu hoài nôï trieät ñeå . Sau 5 naêm keå töø ngaøy söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù RRTD, TCTD ñöôïc xuaát toaùn caùc khoaûn nôï ñaõ ñöôïc xöû lyù ra khoûi ngoaïi baûng ñoái vôùi caùc tröôøng hôïp phaù saûn, cheát hoaëc maát tích. Rieâng ñoái vôùi Ngaân haøng TMNN, vieäc xuaát toaùn chæ ñöôïc pheùp thöïc hieän sau khi Boä taøi chính vaø NHNN chaáp thuaän. Tröôøng hôïp soá tieàn döï phoøng khoâng ñuû ñeå xöû lyù toaøn boä ruûi ro tín duïng cuûa caùc khoaûn nôï phaûi xöû lyù, toå chöùc tín duïng haïch toaùn tröïc tieáp phaàn cheânh leäch thieáu cuûa soá tieàn döï phoøng vaøo chi phí hoaït ñoäng. Tröôøng hôïp soá tieàn döï phoøng ñaõ trích coøn laïi lôùn hôn soá tieàn döï phoøng phaûi trích, TCTD phaûi hoaøn nhaäp phaàn cheânh leäch thöøa theo qui ñònh cuûa phaùp luaät veà cheá ñoä taøi chính ñoái vôùi TCTD.