Luận văn Thạc sĩ Sinh học: Nghiên cứu thành phần loài cá ở hồ Trị An, tỉnh Đồng Nai

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:107

Thêm vào BST

Báo xấu

26
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn thu thập các loài cá ở hồ Trị An, tỉnh Đồng Nai vào mùa mưa và mùa khô; định loại các loài cá và sắp xếp vào hệ thống phân loại; thống kê danh sách các loài cá quý hiếm và các loài cá có vai trò về kinh tế; thống kê thành phần các loài cá ở hồ Trị An thu được qua các năm; phân tích một số chỉ tiêu chất lượng nước vào mùa mưa và mùa khô; bước đầu hiểu nguyên nhân ảnh hưởng đến biến động thành phần loài cá, từ đó đề xuất các biện pháp sử dụng hợp lí, bảo tồn và phát triển bền vững nguồn lợi cá ở nơi đây.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Sinh học: Nghiên cứu thành phần loài cá ở hồ Trị An, tỉnh Đồng Nai

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Nguyễn Minh Trung NGHIÊN CỨU THÀNH PHẦN LOÀI CÁ Ở HỒ TRỊ AN, TỈNH ĐỒNG NAI LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC Thành phố Hồ Chí Minh - 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Nguyễn Minh Trung NGHIÊN CỨU THÀNH PHẦN LOÀI CÁ Ở HỒ TRỊ AN, TỈNH ĐỒNG NAI Chuyên ngành: Sinh thái học Mã số: 8420120 LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. TỐNG XUÂN TÁM Thành phố Hồ Chí Minh - 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của nhóm nghiên cứu của chúng tôi và kết quả mà tôi sử dụng được sự cho phép của các tác giả trong nhóm nghiên cứu. Kết quả trình bày trong luận văn là trung thực và chưa được các tác giả khác công bố trong bất kì công trình nào. Các trích dẫn về bảng biểu, kết quả nghiên cứu của những tác giả khác; tài liệu tham khảo trong luận văn đều có nguồn gốc rõ ràng và theo đúng quy định. TP. Hồ Chí Minh, ngày 26 tháng 9 năm 2018 HỌC VIÊN CAO HỌC Nguyễn Minh Trung
LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn thầy TS. Tống Xuân Tám - người đã tận tình giúp đỡ và hướng dẫn tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn này. Tôi xin trân trọng cảm ơn Trường, Phòng Sau Đại học, các thầy cô trong Khoa Sinh học - Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi thực hiện luận văn này. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Trạm Thủy sản Trị An, gia đình chú Tống Xuân Thành, Tống Xuân Du, Nguyễn Văn Siêu cũng như người dân ở khu vực nghiên cứu đã giúp đỡ, tạo điều kiện và cho tôi những lời khuyên cùng kinh nghiệm quý báu để hoàn thành đề tài. Qua đây, tôi cũng xin bày tỏ lòng cảm ơn đến gia đình, người thân và bạn bè đã giúp đỡ tôi trong thời gian thực hiện luận văn này. TP. Hồ Chí Minh, ngày 26 tháng 9 năm 2018 HỌC VIÊN CAO HỌC Nguyễn Minh Trung
MỤC LỤC Trang Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các kí hiệu Danh mục các bảng Danh mục các hình MỞ ĐẦU ......................................................................................................................... 1 Chương 1. TỔNG QUAN .............................................................................................. 3 1.1. Lược sử nghiên cứu cá ở sông Đồng Nai và hồ Trị An ........................................... 3 1.1.1. Lược sử nghiên cứu cá ở sông Đồng Nai ...................................................... 3 1.1.2. Lược sử nghiên cứu cá ở hồ Trị An ............................................................ 12 1.1.3. Thành phần loài cá ở hồ Trị An và hồ Dầu Tiếng ...................................... 12 1.2. Hệ thống phân loại cá ............................................................................................. 21 1.3. Đặc điểm tự nhiên và vai trò của hồ Trị An........................................................... 22 1.3.1. Vị trí địa lí và lịch sử hình thành................................................................. 22 1.3.2. Đặc điểm khí hậu ........................................................................................ 23 1.3.3. Đặc điểm thủy văn ...................................................................................... 23 1.3.4. Vai trò của hồ Trị An .................................................................................. 24 1.4. Các chỉ tiêu chất lượng môi trường nước .............................................................. 25 1.4.1. Các yếu tố thủy lí ........................................................................................ 25 1.4.2. Các yếu tố thủy hóa ..................................................................................... 26 1.5. Tình hình khai thác nguồn lợi cá ở hồ Trị An ........................................................ 27 1.5.1. Ngư cụ khai thác ......................................................................................... 27 1.5.2. Sản lượng khai thác ..................................................................................... 30 1.5.3. Biến động về ngư dân và sản lượng khai thác thủy sản .............................. 30
Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................................... 32 2.1. Thời gian, địa điểm và tư liệu nghiên cứu ............................................................. 32 2.1.1. Thời gian nghiên cứu .................................................................................. 32 2.1.2. Địa điểm nghiên cứu ................................................................................... 32 2.1.3. Tư liệu nghiên cứu ...................................................................................... 33 2.2. Phương pháp nghiên cứu cá ................................................................................... 33 2.2.1. Ngoài thực địa ............................................................................................. 33 2.2.2. Trong phòng thí nghiệm .............................................................................. 34 2.2.3. Phương pháp đánh giá mức độ gần gũi ....................................................... 36 2.2.4. Phương pháp phân tích và đánh giá chất lượng môi trường nước .............. 37 2.2.5. Phương pháp đánh giá tầm quan trọng nguồn lợi cá ở hồ Trị An............... 38 2.2.6. Phương pháp điều tra .................................................................................. 38 Chương 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN .................................................................. 39 3.1. Thành phần các loài cá ở hồ Trị An ....................................................................... 39 3.1.1. Danh sách các loài cá ở hồ Trị An .............................................................. 39 3.1.2. Đặc điểm khu hệ cá ở hồ Trị An ................................................................. 43 3.1.3. Tình hình các loài cá trong Sách Đỏ Việt Nam ở hồ Trị An ...................... 45 3.1.4. Tính chất của khu hệ cá ở hồ Trị An ........................................................... 46 3.1.5. Thành phần các loài cá thu được qua mùa mưa và khô ở hồ Trị An .......... 47 3.1.6. Thành phần các loài cá thu được qua các năm ở hồ Trị An ........................ 48 3.2. Đánh giá một số chỉ số môi trường nước ở hồ Trị An ........................................... 50 3.3. Tầm quan trọng và nguồn lợi khu hệ cá ở hồ Trị An ............................................. 52 3.3.1. Tầm quan trọng nguồn lợi cá ở hồ Trị An .................................................. 52 3.3.2. Hiện trạng nghề cá ...................................................................................... 55 3.3.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến nguồn lợi cá ................................................. 59 3.4. Đề xuất các giải pháp bảo vệ nguồn lợi cá............................................................. 60 3.4.1. Bảo tồn đa dạng cá ...................................................................................... 61 3.4.2. Khai thác hợp lí nguồn lợi cá ...................................................................... 61
3.4.3. Nâng cao năng suất sinh học cá .................................................................. 62 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ..................................................................................... 64 DANH SÁCH CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ........................................................ 65 TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................... 66 PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Kí hiệu Chú giải CSDL Cơ sở dữ liệu o C Độ Celsius COD Chemical oxygen demand DO Dissolved oxygen Ec Electrical conductivity g Gram kg Kilogram km Kilometer KVNC Khu vực nghiên cứu kW Kilowatts l Lit µ Micro m Meter mm Milimeter mg Miligram MW Megawatt NCKH Nghiên cứu khoa học pH Power of hydrogen s Second - giây S‰ Salinity - độ mặn TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam t0 Temperature
DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 1.1. Tổng hợp thành phần loài cá ở sông Đồng Nai ............................................ 11 Bảng 1.2. Tổng hợp thành phần loài cá ở hồ Dầu Tiếng và hồ Trị An ......................... 12 Bảng 1.3. Ngư cụ khai thác cá ở hồ Trị An ................................................................... 25 Bảng 1.4. Sản lượng khai thác thủy sản ở hồ Trị An từ năm 2009 - 2016 .................... 27 Bảng 1.5. Sản lượng khai thác thủy sản ở hồ Trị An từ năm 2009 - 2017 .................... 28 Bảng 2.1. Thời gian thu mẫu cá và nước ở hồ Trị An ................................................... 29 Bảng 2.2. Địa điểm thu mẫu cá và nước ở hồ Trị An.................................................... 29 Bảng 2.3. Phương pháp phân tích một số thông số chất lượng nước ............................ 34 Bảng 3.1. Thành phần loài cá ở hồ Trị An, tỉnh Đồng Nai và một số loài từ nghiên cứu của Vũ Cẩm Lương ............................................................... 36 Bảng 3.2. Tỉ lệ các họ, giống, loài trong những bộ cá ở KVNC ................................... 40 Bảng 3.3. Thành phần và tỉ lệ các giống, loài trong những họ cá ở KVNC.................. 41 Bảng 3.4. Ba loài cá trong Sách Đỏ Việt Nam 2007 ..................................................... 43 Bảng 3.5. Các loài cá không tìm thấy so với công trình của tác giả Vũ Cẩm Lương .............. 47 Bảng 3.6. Chỉ tiêu nhiệt độ (oC) của nước ở hồ Trị An ................................................. 47 Bảng 3.7. Chỉ tiêu độ mặn (S‰) của nước ở hồ Trị An ............................................... 47 Bảng 3.8. Chỉ tiêu độ dẫn điện (µS/cm) của nước ở hồ Trị An ................................... 48 Bảng 3.9. Chỉ tiêu pH của nước ở hồ Trị An ................................................................ 48 Bảng 3.10. Chỉ tiêu hàm lượng oxygen hòa tan (mg/l) của nước ở hồ Trị An ............. 48 Bảng 3.11. Danh sách các loài cá có tầm quan trọng ở KVNC .................................... 51 Bảng 3.12. Ngư cụ chính khai thác cá và mắt lưới thực tế ở hồ Trị An........................ 53
DANH MỤC CÁC HÌNH Trang Hình 2.1. Bản đồ vị trí thu mẫu cá và nước ở hồ Trị An, tỉnh Đồng Nai...................... 30 Hình 2.2. Sơ đồ chỉ dẫn các số đo ở cá xương (theo Rainboth, W.J., 1996). ............... 32 Hình 3.1. Người dân khai thác cá khi đập thủy điện Trị An xả lũ ................................ 45 Hình 3.2. Ghe te đậu ở bến cá ấp Bến Nôm, Phú Cường .............................................. 54 Hình 3.3. Bãi khai thác cát ở ấp Bến Nôm, Phú Cường ................................................ 56
1 MỞ ĐẦU 1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI Hồ Trị An là một trong những hồ chứa nước lớn nhất Việt Nam, bên cạnh mục đích chính là cung cấp nước cho nhà máy thủy điện và tưới tiêu cho các diện tích canh tác ở hạ du, cấp nước cho công nghiệp và sinh hoạt,… Hồ Trị An còn có nhiều lợi ích khác như cải thiện điều kiện môi trường, giảm độ mặn ở hạ lưu sông Đồng Nai, du lịch và đặc biệt là phát triển nghề cá. Nơi đây hội tụ đủ điều kiện cho sự trú ngụ của nhiều loài cá nước ngọt như: có mặt nước rộng với diện tích ngập nước cực đại lên tới 323 km2 (32.300 ha), hồ không quá sâu, đáy hồ tương đối bằng phẳng, chất lượng nước bảo đảm, đây cũng là nền tảng cho sự phát triển nghề cá [1]. Hàng năm, sản lượng cá khai thác ở hồ Trị An rất lớn, trung bình khoảng trên 3.000 tấn [1]. Thực tế quan sát cho thấy, một số người dân nơi đây khai thác với các hình thức hủy diệt làm ảnh hưởng không nhỏ đến thành phần và số lượng các loài cá, gây áp lực lớn đến sự phát triển nguồn lợi cá. Cho đến thời điểm hiện tại, công trình nghiên cứu về thành phần các loài cá ở hồ Trị An gần nhất vào năm 2009 của tác giả Vũ Cẩm Lương [2]. Do vậy, việc nghiên cứu thành phần các loài cá ở hồ Trị An, tỉnh Đồng Nai là cần thiết nhằm cung cấp các dẫn liệu khoa học cho các nhà quản lí thủy sản. Đồng thời, kết quả của đề tài làm cơ sở đánh giá tình hình nguồn lợi, nguyên nhân ảnh hưởng, từ đó đề xuất những biện pháp bảo vệ, khai thác hợp lí, phát triển bền vững nguồn lợi cá. Xuất phát từ những lí do trên, đề tài “Nghiên cứu thành phần loài cá ở hồ Trị An, tỉnh Đồng Nai” được thực hiện. 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU Điều tra lại thành phần loài cá ở hồ Trị An, tỉnh Đồng Nai kể từ năm 2009. 3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU Các loài cá và mẫu nước ở hồ Trị An, tỉnh Đồng Nai.
2 4. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Thu thập các loài cá ở hồ Trị An, tỉnh Đồng Nai vào mùa mưa và mùa khô; định loại các loài cá và sắp xếp vào hệ thống phân loại; thống kê danh sách các loài cá quý hiếm và các loài cá có vai trò về kinh tế; thống kê thành phần các loài cá ở hồ Trị An thu được qua các năm. Phân tích một số chỉ tiêu chất lượng nước vào mùa mưa và mùa khô; bước đầu hiểu nguyên nhân ảnh hưởng đến biến động thành phần loài cá, từ đó đề xuất các biện pháp sử dụng hợp lí, bảo tồn và phát triển bền vững nguồn lợi cá ở nơi đây. 5. PHẠM VI NGHIÊN CỨU Các mẫu cá và mẫu nước ở hồ Trị An trong 16 đợt thu mẫu từ tháng 11/2016 đến tháng 7/2018. Vì thời gian và kinh phí có hạn nên đề tài chỉ phân tích 5 thông số lí hóa của nước: pH, nhiệt độ, độ dẫn diện, độ mặn và hàm lượng oxygen hòa tan.
3 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN 1.1. LƯỢC SỬ NGHIÊN CỨU CÁ Ở SÔNG ĐỒNG NAI VÀ HỒ TRỊ AN 1.1.1. Lược sử nghiên cứu cá ở sông Đồng Nai Sông Đồng Nai có nhiều tác giả nghiên cứu như: Nguyễn Văn Thiện và cộng sự (1985) thực hiện đề tài “Một số kết quả về điều tra ngư loại sông Đồng Nai” đã công bố 167 loài, 50 họ, 11 bộ [3]; Hoàng Đức Đạt, Nguyễn Xuân Vinh, Ngô Văn Trí (1997), với đề tài “Khu hệ cá sông Thị Vải (Đồng Nai) và nghề cá ở đây” đã xác định 53 loài, 32 họ, 11 bộ [4]; Hoàng Đức Đạt với công trình “Về thành phần các loài cá ở Bầu Sấu vườn Quốc gia Cát Tiên” đã xác định 100 loài, 19 họ, 6 bộ [5]; luận án tiến sĩ “Điều tra khu hệ cá sông suối Tây Nguyên” của tác giả Nguyễn Thị Thu Hè (2000) đã thu thập được 61 loài cá thường gặp ở thượng nguồn sông Đồng Nai [6]; năm 2001, tác giả Hoàng Đức Đạt và Thái Ngọc Trí đã “Khảo sát ngư loại và tình hình nghề cá ở sông Đồng Nai trên đoạn thuộc vùng quy hoạch xây dựng thủy điện Đồng Nai3 và Đồng Nai4” thống kê được 70 loài [7]; Phimvohan Anorath (2011), thực hiện đề tài “Đa dạng sinh học các loài cá thuộc bộ cá Nheo (Siluriformes) ở hạ lưu hệ thống sông Đồng Nai” đã thu được 38 loài cá nheo thuộc 20 giống, 6 họ [8]; năm 2011, tác giả Nguyễn Thị Tuyết Oanh thực hiện đề tài “Nghiên cứu cá ở hạ lưu sông Đồng Nai” thu được 146 loài, 101 giống, 49 họ và 14 bộ, ưu thế thuộc về bộ cá Vược (Perciformes) và họ cá Chép Cyprinidae. Trong 146 loài được tìm thấy trong khu vực nghiên cứu thì khu vực từ dưới đập Trị An đến cầu Đồng Nai gặp 130 loài, khu vực từ cầu Đồng Nai đến Cát Lái gặp 109 loài trong tổng số loài trong khu vực nghiên cứu. Trong 146 loài được xác định có 5 loài được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam (2007) ở mức độ VU [9]; Kiên Thái Bích Nga ghi nhận về thành phần loài cá thuộc bộ cá Vược trong đề tài “Đa dạng sinh học các loài cá thuộc bộ cá Vược (Perciformes) ở hạ lưu hệ thống sông Đồng Nai” với 81 loài cá thuộc 56 giống của 32 họ vào năm 2012 [10]; năm 2014, Viện Môi trường và Tài nguyên đã báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án “Cải tạo cảnh quan và phát triển đô thị ven sông Đồng Nai, quy mô 8,4 ha tại phường Quyết Thắng,
4 thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai” có đề cập đến số lượng 33 loài cá ở khu vực nghiên cứu [11]. Thành phần loài cá ở lưu vực sông Đồng Nai được trình bày qua bảng 1.1. Bảng 1.1. Tổng hợp thành phần loài cá ở sông Đồng Nai TT TÊN PHỔ THÔNG TÊN KHOA HỌC LỚP CÁ VÂY TIA ACTINOPTERYGII I BỘ CÁ THÁT LÁT OSTEOGLOSSIFORMES 1 HỌ CÁ THÁT LÁT NOTOPTERIDAE 01 Cá Nàng hai Notopterus chitala (Hamiton, 1822) 02 Cá Thát lát N. notopterus (Pallas, 1767) II BỘ CÁ CHÌNH ANGUILLIFORMES 2 HỌ CÁ CHÌNH ANGUILLIDAE 03 Cá Chình hoa Anguilla marmorata Quoy & Gaimard, 1824 04 Cá Lịch cu Pisodonophis boro (Hamilton, 1822) III BỘ CÁ TRÍCH CLUPEIFORMES 3 HỌ CÁ TRÍCH CLUPEIDAE Phân họ cá Cơm sông Pellonulinae 05 Cá Cơm sông Corica soborna Hamilton, 1822 4 HỌ CÁ TRỎNG ENGRAULIDAE 06 Cá Mề gà trắng Coilia rebentischii Bleeker, 1858 07 Cá Mề gà đỏ C. macrognathos Bleeker, 1852 IV BỘ CÁ CHÉP CYPRINIFORMES 5 HỌ CÁ CHẠCH COBITIDAE Phân họ cá Chạch cát Botinae 08 Cá Heo xám B. morleti Tirant, 1885 Phân họ cá Chạch Cobitinae 09 Cá Khoai sông Acanthopsis choirorhynchos (Bleeker, 1854) 6 HỌ CÁ CHÉP CYPRINIDAE Phân họ cá Lòng tong Danioninae 10 Cá Lòng tong dài Esomus longimanus (Lunel, 1881) 11 Cá Lòng tong bay E. daurica Hamilton, 1822 12 Cá Lòng tong đá Rasbora argyrotaenia Bleeker, 1850 13 Cá Lòng tong đuôi đỏ R. borapetensis Smith, 1934 14 Cá Lòng tong đuôi kéo R. trilineata (Steindachner, 1870)
5 TT TÊN PHỔ THÔNG TÊN KHOA HỌC Phân họ cá Trắm Leuciscinae 15 Cá Trắm cỏ Ctenopharyngodon idellus (Valenciennes, 1844) Phân họ cá Mương Cultrinae 16 Cá Thiểu mại Paralaubuca barroni Fowler, 1934 17 Cá Dầu hổ Toxabramis swinhonis Guntber Phân họ cá Mè Hypophthalmichthyinae 18 Cá Mè trắng Việt Nam Hypophthalmichthys harmandi Sauvage, 1884 19 Cá Mè trắng Hoa Nam H. molitrix (Cuvier & Valenciennes, 1844) 20 Cá Mè hoa H. nobilis (Richardson, 1845) Phân họ cá Bỗng Barbinae 21 Cá Ngựa nam Hampala macrolepidota Van Hasselt, 1823 22 Cá Ngựa chấm H. dispar Smith, 1934 23 Cá Me Tor duronensis (Cuvier & Valenciennes, 1842) 24 Cá Ngựa gai T. schacheyi (Day, 1871) 25 Cá Học trò Balantiocheilos melanopterus (Bleeker, 1851) 26 Cá Cóc đậm Cyclocheilichthys apogon (Valenciennes, 1842) 27 Cá Cóc gai C. armams (Valenciennes, 1840) 28 Cá Ba kì C. repasson (Bleeker, 1853) 29 Cá Cóc C. enoplos (Bleeker, 1850) 30 Cá Dầm Puntius brevis (Bleeker, 1850) 31 Cá Đỏ mang Systomus orphoides (Valenciennes, 1842) 32 Cá Trắng S. binotatus (Cuvier & Valenciennes, 1842) 33 Cá Mè vinh Barbodes gonionotus (Bleeker, 1850) 34 Cá He vàng B. altus (Günther, 1868) 35 Cá He đỏ B. schwanefeldii (Bleeker, 1853) 36 Cá Dầm đất Puntius brevis (Bleeker, 1849) 37 Cá Mè vinh giả Hypsibarbus wetmorei (Smith, 1931) 38 Cá He pi H. pierrei (Sauvage, 1880) 39 Cá Lai H. vernayi (Norman, 1925) 40 Cá Hồng nhau H. foxi (Fowler, 1937) 41 Cá Diếc cốc Poropuntinus huguenini (Bleeker, 1855) 42 Cá Hồng nhau bần P. deauratus (Cuvier & Valenciennes, 1842) 43 Cá Gai xước Mystacoleucus marginatus (Valenciennes, 1842) 44 Cá Lai xước M. greenwayi Pellegrin & Fang, 1940 Phân họ cá Trôi Labeoninae
6 TT TÊN PHỔ THÔNG TÊN KHOA HỌC 45 Cá Linh rìa sọc Dangila lineata (Sauvage, 1878) 46 Cá Linh rìa D. spilopleura Smith, 1934 47 Cá Nút Epalzeorhynchos coactsi (Fowler, 1937) 48 Cá Ét mọi Morulius chrysophekadion (Bleeker, 1850) 49 Cá Trôi Ấn Độ Labeo rohita (Hamilton, 1822) 50 Cá Vũ L. dyocheilus (McClelland, 1839) 51 Cá Linh ống Henicorhynchus siamensis (Sauvage, 1881) 52 Cá Duồng bay Cirrhinus microlepis Sauvage, 1878 53 Cá Trôi ta C. molitorella (Cuvier & Valenciennes, 1844) 54 Cá Trôi Ấn C. mrigala (Hamilton, 1822) 55 Cá Trôi C. cirrhosus (Block, 1795) 56 Cá Trôi gai Varicorhinchus sp. 57 Cá Lúi Osteochilus prosemion Fowler, 1934 58 Cá Lúi sọc O. microcephalus (Valenciennes, 1842) 59 Cá Mè lúi O. hasseltii (Valenciennes, 1842) 60 Cá Mè hôi O. melanopleurus (Bleeker, 1852) 61 Cá Đỏ kì O. lini Fowler, 1935 62 Cá Đá đuôi sọc Garra fasciacauda Fowler, 1937 63 Cá Đá rằn G. cambodgiana (Tirant, 1883) 64 Cá Sứt mũi G. fuliginosa Fowler, 1934 65 Cá Đá G. sp. 66 Cá Diếc Carassius auratus (Linnaeus, 1758) Phân họ cá Chép Cyprininae 67 Cá Chài Leptobarbus hoevenii (Bleeker, 1851) 68 Cá Dảnh Nam Bộ Puntioplites proctozystron (Bleeker, 1865) 69 Cá Chép Cyprinus carpio Linnaeus, 1758 7 HỌ CÁ MAY GyrinoCheilidae 70 Cá May Gyrinocheilus aymonieri (Tirant, 1883) 71 Cá Bám đá G. penocki (Fowler, 1937) V BỘ CÁ CHIM NƯỚC NGỌT CHARACIFORMES 8 HỌ CÁ CHIM NƯỚC NGỌT CHARACIDAE 72 Cá Chim trắng nước ngọt Colossoma brachypomum (Cuvier, 1818) VI BỘ CÁ NHEO SILURIFORMES 9 HỌ CÁ LĂNG BAGRIDAE 73 Cá Chốt bông Leiocassis siamensis Regan, 1913
7 TT TÊN PHỔ THÔNG TÊN KHOA HỌC 74 Cá Chốt chuột B. macracanthus (Bleeker, 1854) 75 Cá Lăng nha Hemibagrus nemurus (Valenciennes, 1840) 76 Cá Lăng ki H. wyckii (Bleeker, 1858) 77 Cá Lăng vàng Mystus wolffii (Bleeker, 1851) 78 Cá Chốt giấy Mystus albolineatus Roberts, 1994 79 Cá Chốt M. gulio (Hamilton, 1822) 80 Cá Chốt sọc atri M. atrifasciatus Fowler, 1937 81 Cá Chốt sọc mitti M. mysticetus Roberts, 1992 82 Cá Chốt ngựa M. albolineatus Roberts, 1994 10 HỌ CÁ NHEO SILURIDAE 83 Cá Trèn răng Belodontichthys truncatus (Bleeker, 1851) 84 Cá Leo attu W. attu (Bloch & Schneider, 1801) 85 Cá Trèn bầu O. bimaculatus (Bloch, 1794) 86 Cá Trèn mỏng K. bicirrhis (Valenciennes, 1840) 87 Cá Trèn mỡ K. moorei Smith, 1945 88 Cá Kết Micronema apogon (Bleeker, 1851) 89 Cá Kết bạc M. bleekeri (Günther, 1864) 11 HỌ CÁ TRA PANGASIIDAE 90 Cá Hú Pangasius conchophilus (Roberts & Vid., 1991) 91 Cá Dứa P. polyuranodon Bleeker, 1852 92 Cá Ba sa P. bocourti Sauvage, 1880 93 Cá Bông lau P. krempfi (Fang & Chaux, 1949) 94 Cá Sát xiêm P. siamensis (Steindachner, 1879) 95 Cá Tra P. hypophthalmus (Sauvage, 1878) 96 Cá Sát bay Pteropangasius pleurotaenia (Sauvage, 1878) 12 HỌ CÁ CHIÊN SISORIDAE 97 Cá Chiên sông Bagarius yarrelli (Sykes, 1841) 98 Cá Chiên B. bagarius Hamilton, 1822 13 HỌ CÁ TRÊ CLARIIDAE 99 Cá Trê phi Clarias gariepinus (Burchell, 1822) 100 Cá Trê trắng C. batrachus (Linnaeus, 1758) 101 Cá Trê vàng C. macrocepphalus (Günther, 1864) 14 HỌ CÁ ÚC ARIIDAE 102 Cá Úc nghệ Arius truncatus Valenciennes, 1840 103 Cá Úc trắng A. sciurus Smith, 1931
8 TT TÊN PHỔ THÔNG TÊN KHOA HỌC 104 Cá Úc quạt A. caelatus Cuvier & Valenciennes, 1840 15 HỌ CÁ NGÁT PLOTOSIDAE 105 Cá Ngát nam Plotosus canius (Hamilton, 1822) 16 HỌ CÁ LAU KÍNH LORICARIIDAE Phân họ cá Lau kính Hypostominae 106 Cá Lau kính Hypostomus punctatus Valenciennes, 1840 VII BỘ CÁ CÓC BATRACHOIDIFORMES 17 HỌ CÁ CÓC BATRACHOIDIDAE 107 Cá Hàm ếch Halophryne diemensis (Lesueur, 1824) VIII BỘ CÁ BẠC ĐẦU CYPRINODONTIFORMES 18 HỌ CÁ ĂN MUỖI POECILIIDAE 108 Cá Bảy màu Poecilia reticulata Peters, 1860 IX BỘ CÁ NHÁI BELONIFORMES 19 HỌ CÁ NHÁI BELONIDAE 109 Cá Nhái đuôi chấm Strongylura strongylura (Van Hasselt, 1823) 110 Cá Nhái X. canciloides (Bleeker, 1853) 20 HỌ CÁ LÌM KÌM HEMIRAMPHIDAE 111 Cá Lìm kìm sông Zenarchopterus ectuntio (Hamilton, 1822) 112 Cá Lìm kìm ao Dermogenys pusillus Van Hasselt, 1823 113 Cá Kìm sông Hyporhamphus unifasciatus (Ranzani, 1842) X BỘ CÁ NGỰA XƯƠNG SYNGNATHIFORMES 21 HỌ CÁ NGỰA XƯƠNG SYNGNATHIDAE Phân họ cá Ngựa xương Syngnathinae 114 Cá Ngựa xương Doryichthys boaja (Bleeker, 1851) XI BỘ CÁ MANG LIỀN SYNBRANCHIFORMES PHÂN BỘ MANG LIỀN SYNBRANCHOIDEI 22 HỌ LƯƠN SYNBRANCHIDAE 115 Lươn đồng Monopterus albus (Zuiew, 1793) 116 Cá Lịch sông Macrotrema caligans (Cantor, 1849) PHÂN BỘ CHẠCH SÔNG MASTACEMBELOIDEI 23 HỌ CÁ CHẠCH SÔNG MASTACEMBELIDAE 117 Cá Chạch lá tre Macrognathus siamensis (Günther, 1861) 118 Cá Chạch khoang M. circumcinctus (Hora, 1942) 119 Cá Chạch quế M. aculeatus, Bloch (1786) 120 Cá Chạch rằn M. taeniagaster (Fowler, 1935)
9 TT TÊN PHỔ THÔNG TÊN KHOA HỌC 121 Cá Chạch bông M. favus Hora, 1923 122 Cá Chạch cơm M. sp. XII BỘ CÁ VƯỢC PERCIFORMES PHÂN BỘ CÁ VƯỢC PERCOIDEI 24 HỌ CÁ CHẼM CENTROPOMIDAE 123 Cá Chẽm Lates calcarifer (Bloch, 1790) 25 HỌ CÁ SƠN AMBASSIDAE 124 Cá Sơn xiêm Parambassis ranga (Hamilton, 1822) 125 Cá Sơn xương Ambassis gymnocephalus (Lacépède, 1802) 126 Cá Sơn bầu Parambassis wolffii (Bleeker, 1851) 127 Cá Sơn apo P. apogonoides Bleeker, 1851 26 HỌ CÁ ĐỤC SILLAGINIDAE 128 Cá Đục siha Sillago sihama (Forsskål, 1775) 27 HỌ CÁ LIỆT LEIOGNATHIDAE 129 Cá Liệt lớn Leiognathus equulus (Forsskål, 1775) 28 HỌ CÁ HỒNG LUTJANIDAE 130 Cá Hanh Lutjanus erythropterus Bloch, 1790 29 HỌ CÁ HƯỜNG COIIDAE 131 Cá Hường vện Coius quadrifasciatus (Sevastianof, 1809) 30 HỌ CÁ MÓM GERREIDAE 132 Cá Móm gai dài Gerres filamentosus Cuvier, 1829 31 HỌ CÁ TRÁP SPARIDAE 133 Cá Tráp bơđa Acanthopagrus berda (Forsskål, 1775) 32 HỌ CÁ ĐÙ SCIAENIDAE 134 Cá Sủ giấy Otolithoides biauritus (Cantor, 1849) 135 Cá Đù bạc Argyrosomus argentatus (Houttuyn, 1782) 33 HỌ CÁ NHỤ POLYNEMIDAE 136 Cá Chét Eleutheronema tetradactylum (Shaw, 1804) 137 Cá Phèn vàng Polynemus paradiseus Linnaeus, 1758 138 Cá Phèn trắng P. longipectoralis Weber & de Beaufort, 1922 34 HỌ CÁ MANG RỔ TOXOTIDAE 139 Cá Mang rổ Toxotes chatareus (Hamilton, 1822) 35 HỌ CÁ SẶC VỆN NANDIDAE Phân họ cá Rô biển Pristolepidinae 140 Cá Rô biển Pristolepis fasciata (Bleeker, 1851)
10 TT TÊN PHỔ THÔNG TÊN KHOA HỌC PHÂN BỘ CÁ ĐỐI MUGILIDEI 36 HỌ CÁ ĐỐI MUGILIDAE 141 Cá Đối mục Mugil cephalus Linnaeus, 1758 142 Cá Đối đất Liza dussumieri Valenciennes, 1836 PHÂN BỘ CÁ HÀNG CHÀI LABROIDEI 37 HỌ CÁ RÔ PHI CICHLIDAE 143 Cá Rô phi vằn Oreochromis niloticus (Linnaeus, 1758) 144 Cá Điêu hồng Oreochromis mossambicus x O. niloticus 145 Cá Hoàng đế Cichla ocellaris (Bloch & Schneider, 1801) 146 Cá La hán Cichlasoma bifasciatum (Steindachner, 1864) PHÂN BỘ CÁ BỐNG GOBIOIDEI 38 HỌ CÁ BỐNG ĐEN ELEOTRIDAE 147 Cá Bống mọi Eleotris fusca (Bloch, 1801) 148 Cá Bống cau Butis butis (Hamilton, 1822) 149 Cá Bống tượng Oxyeleotris marmoratus (Bleeker, 1852) 150 Cá Bống dừa xiêm O. siamensis (Günther, 1861) 39 HỌ CÁ BỐNG TRẮNG GOBIIDAE Phân họ cá Bống trắng Gobiinae Acentrogobius viridipunctatus 151 Cá Bống lá tre (Cuviers & Valenciennes, 1837) 152 Cá Bống rãnh vảy nhỏ Oxyurichtheys microlepis (Smith, 1945) 153 Cá Bống chấm Acentrogobius canius (Valenciennes, 1837) 154 Cá Bống hạ môn Amoya moloanus (Herre, 1927) 155 Cá Bống cát tối Glossogobius giuris (Hamilton, 1822) 156 Cá Bống cát trắng G. sparsipapillus (Akihito & Meguro, 1976) 157 Cá Bống trứng Pseudogobiopsis oligactis (Bleeker, 1875) 158 Cá Bống mít Stigmatogobius sadanundio (Hamilton, 1822) 159 Cá Bống kèo sông Pseudapocryptes airaes (Cuvier, 1816) 160 Cá Bống kèo lanxe P. lanceolatus (Bloch & Steindachner, 1801) 161 Cá Bống sao Boleopthalmus boddarti (Pallas, 1770) 162 Cá Thòi lòi Periophthalmodon schlosseri (Pallas, 1770) 163 Cá Thòi lòi Quảng Đông Periophthalmus cantonensis (Herre, 1932) 164 Cá Đèn cầy Trypauchen vagina (Bloch & Schneider, 1801) 165 Cá Bống cát Glossogobius aureus Akihito & Meguro, 1975 Phân họ cá Đuôi gai ACANTHUROIDEI