intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Luận văn Thạc sĩ Triết học: Điểm khởi đầu nghiên cứu trong "Tư Bản" của C.Mác

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:80

35
lượt xem
6
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đặt mục đích tìm hiểu cách thức xác định "điểm khởi đầu nghiên cứu" của C. Mác trong "Tư Bản", rút ra những nét cơ bản trong lý luận của vấn đề này. Mời các bạn tham khảo!

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Triết học: Điểm khởi đầu nghiên cứu trong "Tư Bản" của C.Mác

  1. Tr n Minh Hi u – K13I Tri H tCh cQU C GIA HÀ N I I H C KHOA H C XÃ H I VÀ NHÂN V N TR N MINH HI U I M KH I U NGHIÊN C U TRONG “T B N” C A C.MÁC Chuyên ngành : Tri t h c Mã s : 60.22.80 LU N V N TH C S NG IH NG D N: TS.NGUY N THÚY VÂN i m kh i HÀ N I 2008 u nghiên c u trong “T b n” c a C.Mác 1
  2. Tr n Minh Hi u – K13 Tri t h c M CL C A. M U ...................................................................................................... 1 B. N I DUNG................................................................................................... 8 CH NG I: QUAN NI M C A M T S NHÀ T T NG TR C C.MÁC V “ I M KH I U NGHIÊN C U” .......................................... 8 1.1. Hoàn c nh xã h i cho s ra i tác ph m “T b n” và t t !ng C. Mác v" “ i#m kh!i $u nghiên c%u”.........................................................................8 1.2. Ti"n " lý lu&n c'a t t !ng C. Mác v" “ i#m kh!i $u nghiên c%u” ... 15 1.2.1. Quan ni m c a các nhà kinh t h c t s n c i n v “ i m kh i u nghiên c u”................................................................................................. 15 1.2.2. Quan ni m c a Hêghen v “ i m kh i u nghiên c u”................. 22 CH NG II: I M KH I U NGHIÊN C U TRONG “T B(N” VÀ S) V N D*NG NÓ TRONG NGHIÊN C U M T S HI N T +NG XÃ H I ......................................................................................................................... 31 2.1 Chân dung “ i#m kh!i $u nghiên c%u” .................................................. 31 2.2 Ph ,ng th%c C. Mác xác -nh differentia specifia c'a “ i#m kh!i $u nghiên c%u” .................................................................................................... 42 2.3 V&n d.ng ph ,ng pháp xác -nh “ i#m kh!i $u nghiên c%u” c'a C. Mác trong nghiên c%u m t s hi/n t 0ng xã h i.................................................... 59 C. K T LU N................................................................................................. 74 DANH M*C TÀI LI U THAM KH(O ........................................................ 77 i m kh i u nghiên c u trong “T b n” c a C.Mác 2
  3. Tr n Minh Hi u – K13 Tri t h c A. M U 1.Tính c p thi t c a tài Xác -nh cho mình nh1ng ph2m vi 3c thù, tri t h c có i"u ki/n t&p trung h,n, i sâu h,n vào t duy, nh&n th%c, xây d ng nh1ng nguyên t4c t duy mang “b n s4c” c'a tri t h c, # r5i v&n d.ng nh1ng nguyên t4c ó cho phép gi i quy t v" m3t lý lu&n nh1ng v6n " ph%c t2p, không ch7 c'a hi/n t2i mà còn c'a t ,ng lai. Trong l8nh v c nh&n th%c, m t trong các nhi/m v. quan tr ng mà tri t h c ph i gi i quy t chính là vi/c tái t2o i t 0ng d 9i hình thái lý lu&n trong t duy. Tr 9c khi “c i bi n” i t 0ng trong hi/n th c, con ng i c$n ph i “hi#u” v" i t 0ng. Mà c6p “hi#u” cao nh6t, chính là ph i n4m b4t i t 0ng trong tính ch7nh th# toàn v:n và nh6t quán v" lý lu&n. Nhi/m v. này òi h;i t duy ph i xây d ng 0c trình t ph i thu c các ph2m trù lôgic, sao cho ph n ánh úng 0c m i quan h/ gi1a các y u t h0p thành k t c6u c'a i t 0ng. i m3t v9i tình hu ng ó, nh C. Mác ã t
  4. Tr n Minh Hi u – K13 Tri t h c ph;ng oán? Tr c giác hay S suy di?n t bi/n...vv? Vi/c tr l i các câu h;i nh v&y, chính là i"u ki/n # phân bi/t các nhà duy tâm và duy v&t trong -a h2t lôgíc h c. Theo quan i#m c'a C. Mác, b 9c th% nh6t trong ti n trình tìm ki m câu tr l i, ó là: c$n ph i xác -nh 0c d6u hi/u 3c thù riêng có trong n i hàm c'a khái ni/m kh!i $u - cái differentia - specifia c'a i t 0ng nghiên c%u. Trong l-ch s@ t t !ng, ng i a ra nh1ng quan i#m $u tiên v" cách th%c xác -nh “ i#m kh!i $u” là nhà tri t h c v8 2i ng i %c – Hêghen. Phát tri#n t t !ng ó trên tinh th$n phê phán khoa h c, C. Mác và Ph. ngghen ã xây d ng lý lu&n v" i#m kh!i $u m t cách hoàn b-. T t !ng c'a hai ông v" kh!i i#m khoa h c ã th m th6u trong các công trình nghiên c%u c. th#, mà m t trong s ó, là b “T b n”. Có th# nói, v" ph ,ng di/n lôgic, n i dung và giá tr- n=i b&t nh6t c'a “T b n” chính là lý lu&n v" m2ch lôgíc i “t< tr
  5. Tr n Minh Hi u – K13 Tri t h c “ i#m kh!i $u c'a m t nghiên c%u khoa h c”] cDng chính là m t trong nh1ng n i dung lý lu&n quan tr ng c'a lôgic h c bi/n ch%ng. Bên c2nh t$m quan tr ng v" m3t lý lu&n tri t h c, v6n " “ i#m kh!i $u” còn có tính th c ti?n sâu s4c trong các nghiên c%u %ng d.ng (ChEng h2n sB không th# hi#u úng b n ch6t c'a các v6n " hi/n nay ang 3t ra: nh toàn c$u hóa, kinh t tri th%c, hay s kh'ng ho ng trong giáo d.c Vi/t Nam… n u chúng ta không xác -nh 0c i#m kh!i $u b n thân các hi/n t 0ng ó, và do ó i#m kh!i $u c'a lu&n thuy t). H,n n1a, i v9i các sinh viên và nh1ng ng i ang trong quá trình h c t&p, nghiên c%u tri t h c, v6n " rèn luy/n t duy và cách trình bày khoa h c m t v6n " ph%c t2p là vi/c vô cùng quan tr ng. Th c t , h$u h t h "u g3p nh1ng khó khFn nh6t -nh trong vi/c nghiên c%u và trình bày v6n ". Vi/c tìm hi#u “ i#m kh!i $u” sB giúp ng i vi t rèn luy/n nh1ng kG nFng quan tr ng trên. V9i t6t c lý do trên, tác gi lu&n vFn ã ch n v6n " “ i#m kh!i $u nghiên c%u trong T b n c'a C. Mác” làm " tài nghiên c%u c'a mình. ây ch7 là m t trong r6t nhi"u v6n " lý lu&n c'a tác ph m “T b n” mà ang c$n 0c làm rõ. 2. Tình hình nghiên c u Tác ph m “T b n” ngay t< khi ra i ã thu hút s quan tâm r ng rãi c'a gi9i h c gi cDng nh các t$ng l9p công nhân, nhân dân lao ng. Nh1ng v6n " chung nh6t nh các n i dung kinh t chính tr- cho n lý thuy t v" ch' ngh8a xã h i khoa h c, tri t h c, và ph ,ng pháp lu&n ã 0c quan tâm, phân tích, tranh lu&n trên nhi"u bình di/n và góc . Riêng trong l8nh v c lôgic h c, các v6n " thu$n túy lý lu&n nh ph ,ng pháp “ i t< tr
  6. Tr n Minh Hi u – K13 Tri t h c ã 0c nhi"u nhà nghiên c%u bàn th o v9i nhi"u công trình khoa h c ch6t l 0ng, sâu s4c. B n thân các nhà kinh i#n C. Mác, Ph. ngghen ã " c&p n v6n " “ i#m kh!i $u nghiên c%u” khi xây d ng nh1ng nguyên lý ph ,ng pháp lu&n c'a h c thuy t kinh t c'a các ông, trong tác ph m “B n th o kinh t 1857 – 1859” hay “Góp ph$n phê phán khoa kinh t chính tr-” (1859). Theo ph ,ng pháp lôgic – l-ch s@, Ph. ngghen cho rAng i#m kh!i $u nghiên c%u ph i ph n ánh m i quan h/ $u tiên và ,n gi n nh6t, %ng v" m3t l-ch s@ c'a b n thân i t 0ng l>n th c t t5n t2i c'a nó. Và kh!i i#m 6y ph i là m t quan h , bao g5m hai m3t liên quan v9i nhau. S xem xét riêng mCi m3t trong hai m3t ó cDng nh tính ch6t m i quan h/ qua l2i gi1a chúng sB cho th6y mâu thu>n c'a chính i t 0ng. T6t nhiên, mâu thu>n 6y ã 0c gi i quy t trong hi/n th c. Nhi/m v. c'a t duy là dõi xem mâu thu>n ó ã 0c gi i quy t trong hi/n th c nh th nào, và ó chính là c, s! # thi t l&p quan h/ m9i [ 13, 615] 1. Do “T b n” là s th ng nh6t gi1a ph ,ng pháp nghiên c%u và ph ,ng pháp trình bày, các nhà nghiên c%u sau này khi nghiên c%u “T b n” ã c g4ng bóc tách t< tác ph m nh1ng v6n " lý lu&n c'a lôgic h c bi/n ch%ng, trong s ó có v6n " i#m kh!i $u nghiên c%u. T&p trung nh6t, ta có th# k# n hai tác ph m: “Lôgic h c bi/n ch%ng” c'a I. V. Ilenc p (b n d-ch c'a Nguy?n Anh Tu6n, nFm 2003, Nxb VFn hóa Thông tin), và “Phép bi/n ch%ng trong b T b n c'a Mác” c'a M. M. Rodentan (b n d-ch xu6t b n nFm 1962, Nxb S th&t). N u nh M. M. Rodentan t&p trung vào lu&n i#m: i#m kh!i $u trong nh&n th%c là “cái c. th# c m tính” ch% không ph i “cái tr
  7. Tr n Minh Hi u – K13 Tri t h c i#m kh!i $u. T< góc nguyên t4c i t< trn 0c trình bày trong s k t h0p v9i các v6n " khác nh i t< tr
  8. Tr n Minh Hi u – K13 Tri t h c + Kh o sát ngu5n g c th c ti?n và ngu5n g c lý lu&n c'a v6n " “ i#m kh!i $u nghiên c%u” c'a C. Mác + Phân tích cách th%c C. Mác xác -nh i#m kh!i $u nghiên c%u trong “T b n”. + Rút ra nh1ng n i dung c, b n c'a lý lu&n “ i#m kh!i $u nghiên c%u” c'a C. Mác. + V&n d.ng các 3c i#m ó # xác -nh i#m kh!i $u c'a m t s hi/n t 0ng xã h i hi/n nay. 4. it ng và ph m vi nghiên c u - i t 0ng nghiên c%u: Lý lu&n v" i#m kh!i $u nghiên c%u thông qua cách th%c C. Mác th# hi/n nó trong “T b n”. - Ph2m vi nghiên c%u: B “T b n”, 3c bi/t là t&p I, cùng v9i nh1ng tài li/u liên quan chu n b- cho b “T b n”, c. th# là: “B n th o kinh t 1857 – 1859”, “Góp ph$n phê phán khoa kinh t chính tr-”. Ngoài ra, khi kh o sát ngu5n g c lý lu&n c'a t t !ng C. Mác v" “ i#m kh!i $u nghiên c%u”, lu&n vFn cDng gi9i h2n ! t t !ng c'a Hêghen và các nhà kinh t h c t s n c= i#n. 5. C s lý lu n và ph ng pháp nghiên c u - C, s! lý lu&n: Lu&n vFn 0c th c hi/n trên c, s! lôgic h c bi/n ch%ng Mácxit, ngoài ra có k th
  9. Tr n Minh Hi u – K13 Tri t h c - V" m3t lý lu&n, nghiên c%u “ i#m kh!i $u nghiên c%u trong T b n c'a C. Mác” giúp làm rõ h,n nh1ng n i dung lý lu&n trong vi/c l8nh h i và gi ng d2y v6n " này. - V" m3t th c ti?n, vi/c rút ra nh1ng 3c i#m lý lu&n c'a “ i#m kh!i $u nghiên c%u” cho phép v&n d.ng vào m t s nghiên c%u %ng d.ng. 7. K t c u c a lu n v n Ngoài ph$n m! $u, và k t lu&n, lu&n vFn g5m hai ch ,ng, nFm ti t. i m kh i u nghiên c u trong “T b n” c a C.Mác 7
  10. Tr n Minh Hi u – K13 Tri t h c B. N I DUNG CH NG I: QUAN NI M C A M T S NHÀ T T NG TR C C.MÁC V “ I M KH I U NGHIÊN C U” 1.1. Hoàn c nh xã h i cho s ra i tác ph m “T b n” và t t ng C. Mác v “ i m kh i u nghiên c u” Chúng ta "u bi t, m t lý lu&n 0c hình thành ph i d a trên hai c, s!: i t 0ng hi/n th c và l-ch s@ nh&n th%c v" i t 0ng. V&y tr 9c khi tìm hi#u quan ni/m c'a m t s nhà t t !ng tr 9c C. Mác v" “ i#m kh!i $u nghiên c%u”, chúng ta c$n có nh1ng hình dung t=ng quát v" hoàn c nh xã h i cho s ra i c'a tác ph m “T b n” và t t !ng C. Mác v" “ i#m kh!i $u nghiên c%u”. Vào nh1ng nFm cu i th kH XVIII, $u th kH XIX, th gi9i ch%ng ki n s xác l&p và chi m u th hoàn toàn c'a ch' ngh8a t b n. Nh1ng nFm 40 c'a th kH XIX, ch' ngh8a t b n b 9c vào giai o2n phát tri#n $u tiên: t do c2nh tranh. ó, ch' ngh8a t b n ã khEng -nh s ti n b v" ch6t so v9i các ch xã h i tr 9c, t&p trung nh6t trong l8nh v c s n xu6t v&t ch6t. S phát tri#n c'a l c l 0ng s n xu6t trong ch' ngh8a t b n giai o2n này ã t2o ra m t nFng su6t lao ng cao, th# hi/n ! kh i l 0ng s n ph m bAng t=ng kh i l 0ng s n ph m trong nhi"u th kH tr 9c c ng l2i. Cùng v9i nh1ng u i#m ó, ch' ngh8a t b n cDng b c l c nh1ng m3t h2n ch không th# ph' nh&n, chEng h2n: s i l&p gi1a tình c nh b$n cùng c'a giai c6p vô s n và s giàu có c'a giai c6p t s n, s bóc l t con ng i vô nhân 2o vì m.c ích siêu l0i nhu&n c'a nhà t b n, s phát tri#n què qu3t, phi n di/n c'a con ng i – v n ch7 0c xem nh “cái inh c” i m kh i u nghiên c u trong “T b n” c a C.Mác 8
  11. Tr n Minh Hi u – K13 Tri t h c trong cC máy s n xu6t… T6t c nh1ng u i#m và h2n ch 6y bi#u hi/n t&p trung thành mâu thu>n c, b n c'a xã h i t b n, mâu thu>n gi1a giai c6p vô s n và giai c6p t s n. S phát tri#n c'a th c ti?n xã h i kéo theo s phát tri#n t6t y u c'a khoa h c xã h i. Khoa h c này ã 0c b4t $u xây d ng b!i các nhà kinh t t s n c= i#n qua vi/c phát hi/n ra quy lu&t giá tr- và s phân chia xã h i t s n thành các giai c6p; khoa h c này ã 0c làm phong phú thêm b!i các nhà khai sáng th kH XVIII v n c ,ng quy t ch ng ch phong ki n và ch' ngh8a th$y tu; nó ã 0c thúc y phát tri#n b!i các nhà s@ h c $u th kH XIX, nh1ng ng i mà cho dù còn b o th' v" m3t chính tr- - xã h i, nh ng ã nêu ra lu&n i#m sâu s4c v" 6u tranh giai c6p nh là n i dung c'a l-ch s@ toàn th gi9i; khoa h c này 0c sáng t2o ra b!i các nhà tri t h c c= i#n %c, nh1ng ng i phát tri#n ph ,ng pháp bi/n ch%ng và b4t $u áp d.ng nó vào i s ng xã h i. S i nh1ng b 9c dài v" phía tr 9c theo con ng phát tri#n cao nh6t c'a toàn b tri t h c, s@ h c và kinh t châu Âu, ch' ngh8a Mác chính là k t tinh th4ng l0i r c rI c'a khoa h c xã h i (V. I. Lênin). V. I. Lênin g i ch' ngh8a duy v&t l-ch s@ c'a C. Mác là thành t u t duy khoa h c v8 2i nh6t. Vi/c áp d.ng ch' ngh8a duy v&t vào các hi/n t 0ng xã h i ã làm sâu s4c h,n, phát tri#n h,n ch' ngh8a duy v&t. Nh1ng t t !ng $u tiên v" cách hi#u duy v&t l-ch s@ ã 0c C. Mác và Ph. ngghen a ra vào nh1ng nFm 40 c'a th# kH XIX. V9i tính cách là lý thuy t khoa h c, cách hi#u ó ã 0c lu&n ch%ng và v2ch th o toàn di/n trong “T b n’ và m t lo2t các tác ph m khác c'a các ông. Cách hi#u duy v&t v" l-ch s@ xu6t phát t< chC cho rAng, c$n ph i tìm c, s! c'a l-ch s@ xã i m kh i u nghiên c u trong “T b n” c a C.Mác 9
  12. Tr n Minh Hi u – K13 Tri t h c h i loài ng i không ph i trong nh1ng quan h/ t t !ng h/, mà ph i là trong quan h/ v&t ch6t. T< vô s các l8nh v c c'a i s ng xã h i, ch' ngh8a C. Mác tách ra các quan h/ s n xu6t g4n v9i s phát tri#n c'a l c l 0ng s n xu6t, và ch7 ra rAng, chính nh1ng quan h/ s n xu6t ó là c, s! cho s phát tri#n c'a t6t c nh1ng quan h/ xã h i còn l2i khác, là h2 t$ng hi/n th c cho toàn b th 0ng t$ng chính tr-, pháp quy"n, cDng nh các hình thái ý th%c xã h i khác m c lên. Ch' ngh8a Mác ch7 rõ rAng, l-ch s@ loài ng i là l-ch s@ 6u tranh giai c6p, còn các giai c6p xu6t hi/n và t5n t2i ph. thu c vào các i"u ki/n v&t ch6t trong ó xã h i t2o ra nh1ng ph ,ng ti/n thi t y u cho s t5n t2i c'a mình. V9i quan i#m duy v&t l-ch s@, C. Mác cho rAng s phát tri#n xã h i loài ng i là m t ti n trình l-ch s@ - t nhiên, tuân theo nh1ng quy lu&t khách quan c'a nó. Xã h i t b n do v&y không ph i là hình thái kinh t t5n t2i mãi mãi, b6t bi n, nh1ng mâu thu>n ang t5n t2i trong nó nh6t -nh sB d>n t9i s thay th nó bAng m t hình thái khác, hình thái xã h i ch' ngh8a. C$n ph i lu&n ch%ng v" m3t khoa h c cho hình thái xã h i t ,ng lai, C. Mác ã xác -nh nhi/m v. $u tiên là ph i “gi i ph>u xã h i t b n”, tìm ra quy lu&t v&n ng th&t s c'a nó. Trong quá trình này, C. Mác ã b4t g3p m t nhu c$u b%c thi t c'a th c ti?n lý lu&n: làm th nào # xác -nh úng “ i#m kh!i $u nghiên c%u”? G4n li"n v9i lý lu&n v" hình thái xã h i ch' ngh8a, công vi/c lu&n ch%ng khoa h c cho nó nh6t thi t ph i b4t $u t< m t kh!i i#m lôgic. Mà kh!i i#m lôgic 6y ph i là s ph n ánh cái m$m m ng, cái t bào c'a xã h i t ,ng lai trong chính xã h i hi/n t2i – xã h i t b n. i"u này qu th c là không d? dàng m t khi nhà nghiên c%u ch a th6u hi#u th c s b n ch6t i m kh i u nghiên c u trong “T b n” c a C.Mác 10
  13. Tr n Minh Hi u – K13 Tri t h c xã h i mình ang s ng. Mà b n ch6t 6y t&p trung nh6t ! nh1ng quan h/ v&t ch6t xã h i, quan h/ s n xu6t. Th mà chúng ta bi t rAng, ch' ngh8a duy v&t l-ch s@ ch7 th c s 0c xác l&p vào nh1ng nFm 40 c'a th kH XIX. i"u ó có ngh8a rAng, trong vi/c nghiên c%u xã h i t b n, các nhà t t !ng tr 9c C. Mác, dù %ng trên l&p tr ng nào, v9i tinh th$n khách quan, công bAng khoa h c bao nhiêu i n1a, v>n ch a th# có m t ph ,ng pháp lu&n th c s trong vi/c “gi i ph>u” xã h i t b n # tìm ra b n ch6t c'a nó. i"u này có th# 0c ch%ng minh r6t rõ trong nghiên c%u c'a các nhà kinh t chính tr- h c t s n c= i#n th# kH XVII, hay c'a các nhà xã h i không t !ng th kH XVIII. L6y ví d. v" ch' ngh8a xã h i không t !ng, chúng ta bi t rAng v9i t cách m t h/ th ng lý lu&n, nó ã xu6t hi/n ngay t< khi ch' ngh8a t b n ra i. Lý lu&n này 2t n 7nh cao nh6t vào giai o2n phát tri#n sôi n=i c'a ch' ngh8a t b n, lúc mà nh1ng o t !ng c'a các cu c cách m2ng t s n ã l4ng xu ng, và các mâu thu>n xã h i ngày càng l di/n n m%c hi#n nhiên. Các nhà xã h i không t !ng tiêu bi#u nh H. Xanhximông và S. Phuriê ! Pháp, R. Ôoen ! Anh, trong khi nh&n di/n và phê phán ch xã h i ,ng th i d a trên quy"n t h1u ã c g4ng lu&n ch%ng cho tính t6t y u c'a s! h1u xã h i và miêu t nh1ng b%c tranh xã h i lý t !ng trong t ,ng lai. Tuy v&y, lý lu&n mà h xây d ng v" hình thái ch' ngh8a xã h i "u có m t i#m chung: tính ch t không t ng. T2i sao v&y? Vì ph ,ng pháp mà h l a ch n xu6t phát i#m nghiên c%u v" lý lu&n này ã không úng ngay t< $u. H. Xanhximông (1769 - 1825) là nhà t t !ng cho rAng mCi ch xã h i "u là m t b 9c ti n trong l-ch s@, và ó là m t xu th mang tính i m kh i u nghiên c u trong “T b n” c a C.Mác 11
  14. Tr n Minh Hi u – K13 Tri t h c khách quan. Nh ng ông coi ng l c c'a s phát tri#n xã h i nAm ! s ti n b c'a tri th%c khoa h c, c'a 2o %c và tôn giáo. Do ó, theo ông xã h i t ,ng lai là xã h i xây d ng trên c, s! n"n 2i công nghi/p có t= ch%c khoa h c và có k ho2ch, nh ng v>n duy trì ch t h1u và các giai c6p. Vai trò th ng tr- trong xã h i 6y thu c v" khoa h c và công nghi/p, các nhà khoa h c và các nhà công nghi/p. Ông hy v ng rAng có th# 2t 0c vi/c t= ch%c i s ng con ng i m t cách h0p lý bAng cách tuyên truy"n tri t h c th c ch%ng. S. Phuriê (1772 - 1837) khi ch%ng minh s c$n thi t ph i xây d ng ch xã h i ch' ngh8a, ông xu6t phát t< lu&n i#m c'a các nhà duy v&t Pháp v" vai trò quy t -nh c'a môi tr ng và c'a giáo d.c trong vi/c ào t2o con ng i. M i d.c v ng và am mê c'a con ng i t b n thân nó "u t t :p. Không ph i con ng i h h;ng, mà cái xã h i trong ó anh ta s ng m9i là h h;ng. Vì v&y c$n ph i t2o nên m t ch xã h i góp ph$n th;a mãn $y ' d.c v ng c'a con ng i. T bào chính c'a xã h i t ,ng lai, nh ông phác h a, là cái pha – lFng – gi,, mà mCi thành viên trong ó trong m t ngày lao ng sB chuy#n t< hình th%c lao ng này sang hình th%c lao ng khác. Nh th , lao ng sB bi n thành m t th% nhu c$u, sB tr! thành m t i t 0ng gây khoái c m. Còn R. Ôoen (1771 - 1858) ch7 ra nh h !ng quy t -nh c'a ch xã h i i v9i con ng i. Ông coi l-ch s@ là m t quá trình ti n b t
  15. Tr n Minh Hi u – K13 Tri t h c s c$n thi t c'a m t cu c cách m2ng xã h i, ông ã 3t hy v ng vào các chính ph' t s n trong công cu c c i t2o xã h i. Có th# th6y i#m chung trong vi/c l a ch n “ i#m kh!i $u nghiên c%u” cho lý lu&n v" ch' ngh8a xã h i c'a các nhà xã h i không t !ng là xu6t phát t< hi/n th c xã h i. Nh ng hi/n th c 6y ã 0c phân tích th nào? T2i sao h không nhìn th6y chính nh1ng mâu thu>n gi1a các l0i ích kinh t m9i là ng l c phát tri#n c'a xã h i ch% không ph i là tri th%c, 2o %c, tôn giáo? T< ó, h không ch7 ra m t cách chính xác con ng th c t # c i t2o nh1ng quan h/ xã h i hi/n có, t< ch i cách m2ng bao l c, có lòng tin th, ngây cho rAng bAng tuyên truy"n nh1ng t t !ng c'a ch' ngh8a xã h i, ng i ta có th# thay =i 0c tr&t t hi/n có. T6t c v6n " là ! chC: các nhà xã h i không t !ng ch a “gi i ph>u úng” xã h i t b n. Nh&n th%c m t cách sâu s4c nh1ng nhi/m v. c6p bách c'a th c ti?n lý lu&n, trong ó có v6n " ph ,ng pháp xác -nh “ i#m kh!i $u nghiên c%u”, C. Mác ã b4t tay vào th c hi/n nó. C. Mác g i “T b n” là s nghi/p c'a i mình. Tác ph m ã v2ch ra m t cách xu6t s4c các quy lu&t c'a ph ,ng th%c s n xu6t t b n ch' ngh8a, qua ó ã cung c6p cho ch' ngh8a xã h i m t c, s! khoa h c. C. Mác b4t $u vi t b “T b n” vào gi1a nh1ng nFm 40 c'a th kH XIX và ti p t.c cho n khi ông m6t. T&p I – phân tích quá trình s n xu6t t b n - ra i vào nFm 1867, các t&p sau xu6t b n sau khi C. Mác m6t và 0c Ph. ngghen chu n b- # a in: t&p II – phân tích quá trình l u thông t b n - xu6t b n nFm 1885, t&p III – phân tích s n xu6t và l u thông t b n – xu6t b n nFm 1894, t&p IV – dành cho l-ch s@ và phê phán các h c thuy t kinh t . i m kh i u nghiên c u trong “T b n” c a C.Mác 13
  16. Tr n Minh Hi u – K13 Tri t h c Trong “T b n”, C. Mác ã phân tích tri/t # ch' ngh8a t b n v9i tính cách là m t hình thái kinh t - xã h i, ã v2ch ra quy lu&t ra i, phát tri#n và di/t vong c'a nó. C. Mác ch7 rõ rAng ch' ngh8a t b n là m t hi/n t 0ng ang phát tri#n, là m t ph ,ng th%c s n xu6t có tính nh6t th i v" m3t l-ch s@ mà nh1ng bi n =i v" l 0ng c'a nó chu n b- nh1ng ti"n " c'a s bi n =i cFn b n, v" ch6t, cho b 9c nh y sang m t ph ,ng th%c s n xu6t m9i, xã h i ch' ngh8a. Toàn b s phân tích c'a C. Mác v" ch' ngh8a t b n tiêu bi#u ! chC nó ph,i bày các mâu thu>n c'a s v&n ng và phát tri#n c'a ch' ngh8a t b n t< $u n cu i, t< nh1ng bi#u hi/n $u tiên c'a s n xu6t hàng hóa n i#m cao nh6t, khi b4t $u m t cách h0p quy lu&t giai o2n “t 9c o2t b n i t 9c o2t”. C. Mác ã theo dõi t7 m7 và sâu s4c các giai o2n phát tri#n c'a nh1ng mâu thu>n này, các bi n =i v" n i dung và các ph ,ng pháp gi i quy t nó, 5ng th i nêu ra m t trong nh1ng quy lu&t phát tri#n ph= bi n và quan tr ng nh6t c'a các hình thái kinh t - xã h i: “…S phát tri#n c'a nh1ng mâu thu>n c'a m t hình th%c s n xu6t l-ch s@ nh6t -nh là con ng l-ch s@ duy nh6t làm cho nó tan rã và hình thành m t hình th%c m9i”. Có 0c k t qu nghiên c%u 6y là nh vào ph ,ng pháp khoa h c mà C. Mác ã xây d ng và áp d.ng: ph ,ng pháp i t< tr
  17. Tr n Minh Hi u – K13 Tri t h c 1.2. Ti n lý lu n c a t t ng C. Mác v “ i m kh i u nghiên c u” 1.2.1. Quan ni m c a các nhà kinh t h c t s n c i n v “ i m kh i u nghiên c u” Nh ph$n ngu5n g c th c ti?n ã ch7 ra, trong l-ch s@ ch' ngh8a Mác v6n " kh!i i#m xu6t hi/n l$n $u tiên tr 9c các nhà kinh i#n vào nh1ng nFm 50 c'a th kH XIX. ó là giai o2n c$n lu&n ch%ng $y ' cho h c thuy t v" ch' ngh8a xã h i khoa h c, vì n th i kJ này ch' ngh8a xã h i ã 0c hi#u nh là k t qu phát tri#n t6t y u c'a các mâu thu>n kinh t trong lòng xã h i t b n. Nh ng c$n ph i gi i thích vì sao l2i nh v&y. Và # lý gi i thì vào nh1ng nFm 6y, C. Mác ã chú ý n nh1ng v6n " kinh t , th# hi/n qua s phân tích các quan i#m kinh t c'a Pru ông, trong vi/c ch%ng minh s sai trái c'a h c thuy t D. Ricác ô v" ti"n t/ và -a tô, trong s phê phán gay g4t các h c thuy t kinh t t$m th ng c'a Baxtria và Keri. V" m3t l-ch s@, lý lu&n v" kinh t chính tr- xu6t hi/n cùng v9i n"n kinh t t b n ch' ngh8a, t< th i kJ tích lDy t b n, r5i tr i qua quá trình phát tri#n ban $u c'a nó, và n giai o2n phát tri#n chính y u. ó úng là h/ th ng lý lu&n theo sát hi/n th c, ph n ánh hi/n th c. M.c tiêu c'a các nhà kinh t t s n chân chính không gì khác là mong mu n xây d ng m t h/ th ng lý lu&n, trong ó ph n ánh 0c b n ch6t c'a n"n kinh t t b n, nh1ng quy lu&t khách quan, t< ó v2ch th o ra ph ,ng th%c làm tFng ngu5n c'a c i c'a xã h i. Tuy nhiên, vì nguyên m>u hi/n th c là i t 0ng ang ! trong giai o2n sinh thành, ch% không ph i là ang phát tri#n hay ã hoàn thành, cho nên lý lu&n ph n ánh i t 0ng 6y cDng không th# là m t lý lu&n ã xong xuôi. úng h,n, nó là m t lý lu&n $y s dao ng, trFn tr!, tìm tòi, c g4ng rút ra nh1ng ph2m trù kinh t tr
  18. Tr n Minh Hi u – K13 Tri t h c th$n vô t khoa h c c'a h ã giúp xây d ng nh1ng viên g2ch n"n th c s cho tòa nhà kinh t chính tr- sau này. V9i m.c tiêu 6y, v6n " xem xét “ i#m kh!i $u nghiên c%u” ! ph ,ng di/n lý lu&n không ph i là i#m chính trong t t !ng c'a các nhà kinh t chính tr- h c t s n. Song b n thân lý lu&n kinh t c'a h , khi 0c soi r i d 9i ánh sáng c'a lôgic h c thì nó v>n góp ph$n quan tr ng trong vi/c t=ng k t, nh&n th%c m t ng h 9ng t duy khoa h c. Và ó là i"u chúng tôi quan tâm. V6n " “ i#m kh!i $u nghiên c%u” trong giai o2n kinh t chính tr- t s n c= i#n ch7 th c s 0c r i sáng n u chúng ta %ng trên 7nh cao c'a môn khoa h c này, ! giai o2n phát tri#n nh6t c'a nó, vì nh C. Mác ã tu h c v" con ng i là cái chìa khóa cho gi i ph>u h c v" con kh7. Ng 0c l2i, ng i ta ch7 có th# hi#u 0c nh1ng d6u hi/u báo tr 9c cái cao h,n trong các lo2i ng v&t c6p th6p khi ng i ta ã bi t 0c b n thân cái cao h,n ó” [1, 46, I, 71]. i"u này xét n cùng là do b n thân khách th# hi/n th c quy -nh. C. Mác, Ph. ngghen là nh1ng ng i thu c v" th i kJ ó. Hai ông ã nghiên c%u, tìm hi#u l-ch s@ khoa kinh t chính tr- h c trên tinh th$n phê phán khoa h c, khách quan, trung th c, tuân theo ph ,ng pháp lu&n bi/n ch%ng duy v&t # r5i có m t cái nhìn th&t s “công tâm” v" th i kJ này. Th c ra, C. Mác ã xét t9i “cái tr
  19. Tr n Minh Hi u – K13 Tri t h c bi/t ó ã 0c c -nh l2i ít nhi"u và 0c tr
  20. Tr n Minh Hi u – K13 Tri t h c tính quy -nh chung gi ng nhau. Nh1ng i#m chung này, c nhiên không ph i là cái chung b" ngoài, hình th%c, mà theo h , ó là cái chung có cùng c6p v9i cái “b n ch6t”, “quy lu&t”, hay “t6t y u”. Dù v&y, so v9i cái ch7nh th# sinh ng kia, nh1ng cái chung này rõ ràng là s t5n t2i h t s%c tr
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2