Luận văn tiến sĩ kinh tế: Phát triển nguồn nhân lực trong doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam trong quá trình hội nhập kinh tế

vBỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN<br /> <br /> LÊ THỊ MỸ LINH<br /> <br /> PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TRONG<br /> DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA Ở VIỆT NAM<br /> TRONG QUÁ TRÌNH HỘI NHẬP KINH TẾ<br /> <br /> Chuyên ngành: KINH TẾ LAO ĐỘNG<br /> Mã số: 62.31.11.01<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học:<br /> 1: PGS. TS. TRẦN XUÂN CẦU<br /> 2: PGS. TS. VŨ HOÀNG NGÂN<br /> <br /> HÀ NỘI NĂM 2009<br /> <br /> i<br /> <br /> LỜI CAM ĐOAN<br /> <br /> Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của<br /> riêng tôi. Các thông tin và kết quả nghiên cứu trong luận án là<br /> do tôi tự tìm hiểu, đúc kết và phân tích một cách trung thực,<br /> phù hợp với tình hình thực tế.<br /> Nghiên cứu sinh<br /> Lê Thị Mỹ Linh<br /> <br /> ii<br /> <br /> LỜI CẢM ƠN<br /> Để hoàn thành luận án, tác giả đã được sự giúp đỡ nhiệt tình và tạo điều kiện<br /> của rất nhiều người, sau đây là lời cảm ơn chân thành của tác giả:<br /> Trước hết, xin cảm ơn sâu sắc thầy giáo hướng dẫn - PGS.TS. Trần Xuân<br /> Cầu - Trưởng khoa Kinh tế và Quản lý Nguồn Nhân lực và cô giáo hướng dẫn PGS.TS. Vũ Hoàng Ngân - Phó trưởng khoa Kinh tế và Quản lý Nguồn Nhân lực về<br /> sự hướng dẫn nhiệt tình và những ý kiến đóng góp quý báu để luận án được hoàn<br /> thành tốt hơn.<br /> Xin gửi lời cảm ơn chân thành tới PGS.TS. Phạm Quang Trung - Phó hiệu<br /> trưởng trường Đại học Kinh tế Quốc dân – Nguyên Viện trưởng Viện QTKD về việc<br /> tạo điều kiện thuận lợi và sự động viên của PGS. trong suốt quá trình làm luận án.<br /> Xin chân thành cảm ơn lãnh đạo Viện QTKD đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi<br /> trong quá trình làm luận án, cảm ơn đồng nghiệp đã góp ý trong việc chỉnh sửa bảng<br /> hỏi của cuộc khảo sát phục vụ luận án và động viên tôi trong quá trình viết luận án.<br /> Xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các giáo sư, phó giáo sư, tiến sỹ, các thầy<br /> cô giáo trong khoa Kinh tế và Quản lý Nguồn Nhân lực về những ý kiến đóng góp<br /> cho luận án.<br /> Xin gửi lời cảm ơn chân thành tới TS. Nguyễn Trọng Hiệu- Phó Cục trưởng<br /> Cục phát triển doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và một số chuyên viên của<br /> Cục về việc cung cấp thông tin phục vụ cho việc phân tích trong luận án, cũng như<br /> những lời góp ý để hoàn thiện luận án.<br /> Xin chân thành cảm ơn em Trương Thanh Hoa – cán bộ Viện QTKD đã<br /> nhiệt tình giúp đỡ thu thập bảng hỏi ở Hà Nội, TS. Đào Thị Thanh Lam - Giảng<br /> viên Viện QTKD, em họ Ths. Lê Thị Vân Trình, TS. Lê Thị Diễm Trình đã tìm hộ<br /> nhiều tài liệu từ nước ngoài giúp tác giả có những thông tin cần thiết phục vụ cho<br /> việc phân tích trong luận án.<br /> Cuối cùng, xin chân thành cảm ơn tới gia đình, bố mẹ, chồng con đã động<br /> viên tôi, giúp đỡ công việc gia đình cho tôi trong suốt thời gian viết luận án.<br /> <br /> iii<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................................i<br /> LỜI CẢM ƠN................................................................................................................ ii<br /> MỤC LỤC..................................................................................................................... iii<br /> DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ....................................................................... viii<br /> DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................................ix<br /> DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ ...........................................................................................xi<br /> DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ.......................................................................................xi<br /> MỞ ĐẦU .........................................................................................................................1<br /> CHƯƠNG 1 ..................................................................................................................10<br /> CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TRONG DOANH<br /> NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA .............................................................................................10<br /> <br /> 1.1. CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN .......................................................................... 10<br /> 1.1.1. Khái niệm nguồn nhân lực..................................................................... 10<br /> 1.1.2. Khái niệm phát triển nguồn nhân lực .................................................... 11<br /> 1.1.3. Khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa ...................................................... 22<br /> 1.1.4. Khái niệm hội nhập kinh tế..................................................................... 25<br /> 1.2. NỘI DUNG PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TRONG DOANH<br /> NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA ....................................................................................... 25<br /> 1.2.1. Các hình thức đào tạo và phát triển nguồn nhân lực ............................. 25<br /> 1.2.1.1. Các hình thức đào tạo nguồn nhân lực........................................................26<br /> 1.2.1.2. Các hình thức phát triển nguồn nhân lực ....................................................29<br /> <br /> 1.2.2. Quản lý đào tạo và phát triển nguồn nhân lực ........................................ 33<br /> 1.2.1.1 Phân tích, đánh giá nhu cầu đào tạo và phát triển........................................33<br /> 1.2.1.2. Lập kế hoạch đào tạo và phát triển .............................................................39<br /> 1.2.1.3. Tổ chức thực hiện kế hoạch đào tạo và phát triển ....................................43<br /> 1.2.1.4. Đánh giá hiệu quả hoạt động đào tạo và phát triển....................................48<br /> <br /> 1.2.3. Trách nhiệm trong phát triển nghề nghiệp cho người lao động ............. 50<br /> <br /> iv<br /> <br /> 1.2.3.1. Trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc phát triển nghề nghiệp cho nhân<br /> viên...........................................................................................................................50<br /> 1.2.3.2. Trách nhiệm của nhân viên trong phát triển nghề nghiệp...........................51<br /> <br /> 1.3. NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN<br /> LỰC TRONG CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA .................................... 52<br /> 1.3.1. Những nhân tố bên trong doanh nghiệp ảnh hưởng đến PTNNL trong<br /> DNNVV ............................................................................................................ 52<br /> 1.3.2. Những nhân tố bên ngoài doanh nghiệp ảnh hưởng đến PTNNL trong<br /> DNNVV ............................................................................................................ 54<br /> 1.4. KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC<br /> TRONG CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA.............................................. 58<br /> 1.4.1. Kinh nghiệm quốc tế về đào tạo trong doanh nghiệp nhỏ và vừa .......... 58<br /> 1.4.2. Kinh nghiệm xây dựng và thực hiện chính sách hỗ trợ PTNNL cho<br /> DNNVV của một số nước trên thế giới ............................................................ 62<br /> CHƯƠNG 2 ..................................................................................................................66<br /> ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TRONG CÁC<br /> DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA Ở VIỆT NAM....................................................66<br /> <br /> 2.1. KHÁI QUÁT TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ<br /> VỪA Ở VIỆT NAM ............................................................................................... 66<br /> 2.1.1. Quá trình hình thành, phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa............... 66<br /> 2.1.1.1. Số lượng và vốn của doanh nghiệp qua các giai đoạn .........................66<br /> 2.1.1.2. Cơ cấu doanh nghiệp nhỏ và vừa phân theo qui mô lao động ....................69<br /> <br /> 2.1.2. Đóng góp của doanh nghiệp nhỏ và vừa đối với sự phát triển kinh tế đất<br /> nước .................................................................................................................. 71<br /> 2.2. ĐẶC ĐIỂM, ĐIỀU KIỆN ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHÁT TRIỂN NGUỒN<br /> NHÂN LỰC TRONG DNNVV Ở VIỆT NAM.................................................... 73<br /> 2.2.1. Đặc điểm nổi bật của DNNVV............................................................... 73<br /> 2.2.2. Đặc điểm nguồn nhân lực trong DNNVV .............................................. 74<br /> 2.2.2.1. Trình độ , năng lực của người lao động trong DNNVV .............................74<br /> 2.2.2.2. Cấu trúc lao động trong các DNNVV ....................................................77<br /> <br />