intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Luật Người cao tuổi: Thực tiễn triển khai sau 8 năm ban hành

Chia sẻ: Danh Nguyen Tuong Vi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

44
lượt xem
5
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sự ra đời của Luật Người cao tuổi đã tạo nền tảng pháp lý thúc đẩy hoạt động trợ giúp người cao tuổi diễn ra thuận lợi hơn, thường xuyên và sâu rộng hơn. Bài viết này đưa ra những phân tích, luận giải sâu sắc về thực tiễn công tác triển khai luật người cao tuổi sau khi ban hành tổng kết những kết quả và kinh nghiệm sau 8 năm Luật ban hành (2009-2017).

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Luật Người cao tuổi: Thực tiễn triển khai sau 8 năm ban hành

Xd hpi hpc. sd 1 (137), 2017<br /> <br /> 63<br /> <br /> LUAT NGlTCil CAO TUOI:<br /> T H U C TIEN TRIEN KHAI SAU 8 N A M BAN HANH<br /> NGUYEN VAN D6NG'<br /> Tdm tat: Lugt Ngudi cao tudi dupe Qudc hpi khoa XII thong qua ngdy 23/11/2009,<br /> Ludi dd quy dinh ro vi quyin vd nghTa vg cua nguoi cao tudi. trach nhi^m cua gia dinh.<br /> Nhd nude vd xa hgi Irong viec chdm soc. Irg giiip vdphdt huy vai tro ngudi cao tudi. Su<br /> ra ddi cua Ludt Ngudi cao tudi dd tgo nin tdng phdp ly thiic ddy hogt dgng Irg giup<br /> ngudi cao luoi diin ra thugn Igi hem. thuang xuyen vd sdu rgng hon Bdi viit ndy dua ra<br /> nhirng phdn lich, ludn gidi sdu sac vi thuc tiin cdng ttic triin khai Lugt Ngudi cao tudi<br /> sau khi ban hdnh; tdng kit nhirng kil qud vd kinh nghiem sau 8 ndm Lugt ban h^nh<br /> (2009-2017).<br /> Tir khda: ngudi cao tudi, lugt ngucri cao tuli, Irg gJiip ngudi cao tuoi.<br /> <br /> 1. D^t van dc<br /> Cham soc, trg giiip ngudi cao tuoi la mgt chii trucmg ludn dugc Ddng vd Nhd<br /> nude la quan lam. Ngay tir Hien phdp dau lien dugc ban hdnh ndm 1946 cua Nhd nude<br /> Vift Nam Dan chii Cdng hod, Igi Dieu 14 dd khdng dinh: "Nhiing ngudi cdng ddn gid<br /> cd hogc tdn tgt thi dupe giiip dd"; den Hien phap ndm 1992 Igi Difu 64 quy djnh rd:<br /> "Con chdu co bon phdn kinh trgng va chdm soc 6ng bd. cha m? " va Dieu 67 quy<br /> dinh: "Ngudi gid, ngudi tdn tgt, tre mo cdi khong nai nuong tua dupe Nha nuoc vd xd<br /> hgi giup da". Den Hifn phap ndm 2013 lai Dilu 37 khdng dinh: "Ngudi cao tudi dugc<br /> Nhd nude, gia dinh vd xd hpi ton trgng, chdm soc vdphdt huy vai tro trong s^t nghi?p<br /> xdy difng vd bdo v4 Td qudc " va Dieu 59 ciing neu ro: "Nhd nude tgo binh ddng ve ca<br /> hpi di cong ddn thu hudng phuc tgi xd hpi. phai triSn h? thdng an sinh xd hgi, co<br /> chink sdch tmr giup ngudi cao tudi.. " (Quoc hgi, 1946, 1992, 2013). Khdi qudt nhihig<br /> quy dinh vf cdng Idc ngudi cao tuoi trong bg luat cao nhat ciia Nhd nude Vift Nam tir<br /> Ijch su l^p hifn cho thdy, cdng lac chSm soc va Irg giiip ngudi cao tudi ludn dugc chd<br /> trgng thyc hifn, dugc thl chl hda, cy thl hoa trong hang loat ede vdn ban phap lugt<br /> ban hanh qua cdc giai doan.<br /> <br /> ' Trudng Dpi hpc Lugt Hd Npi.<br /> <br /> Hifn tgi, Vift Nam dang trong qud trinh chuyen doi nhan khdu hgc vdi ty* If va quy<br /> md ngudi cao tudi tdng nhanh. 6 thdi diera cudi ndm 2011, Vift Nam da chinh thiic budc<br /> vdo giai doan gid hda dan sd, nhom dan s6 cao tuoi ldng nhanh vl so lugng. Theo so lifu<br /> ciia Uy ban Qudc gia vl Ngudi cao ludi Vift Nam, tinh den hit ndm 2016, cd nude cd<br /> 10.025.578 ngudi cao tudi (chifm 10,9% dan sd cd nude), trong dd cd 50,7% la ngudi cao<br /> tuoi nii; 65,7% ngudi cao tuoi hifn dang sdng d khu vyc ndng thdn vd gdn 10% sS ngudi<br /> cao tudi Id ngudi dan tgc thilu sd. Ty If ngudi cao tuoi thugc hd ngheo chiem 22,4%<br /> (trong tdng sd 8,4% ho nghfo chung Irfn cd nuoc ndm 2016) (Uy ban Qudc gia vl Ngudi<br /> cao tudi, 2016:3-10).<br /> Tuoi thg cua ngudi cao tuoi tdng len phan anh nhihig thdnh tyu to ldn ciia sir<br /> phdi trien kinh te - xa hgi vd ITnh vyc y te, song gid hda cQng dua den nhihig thdch<br /> thiic mdi nhu: tgo site dp len hf thdng an sinh xa hgi, luong huu... D$c bift, dieu kifn<br /> song vd miic sdng ciia da phan ngudi cao tuoi con kha thdp, siic khde kem... Theo du<br /> bdo, dan so cao tuoi d Vift Nam se dat 20% vao nSm 2038. Tuy nhien, tuoi thg khde<br /> mgnh cila ngudi cao tudi nude ta chua cao, tnmg binh moi ngudi eao tuoi d nude ta<br /> phdi chiu 14 ndm bfnh tat trong eugc song; cd tdi 95% nguoi cao tuoi cd bfnh vd<br /> trung binh mgt ngudi mdc 2,69 bfnh. Nhdm dan sd ndy luy chi chilm hon 1/10 ddn sd<br /> cd nude nhung lai chiem tdi 70% tdng chi phi y te qudc gia (Tdng cue Ddn so - Ke<br /> hogchhda gia dinh, 2016: 23-29).<br /> TrSn CCT sd dg bdo xu hudng va tdc dg gia hoa dan so vd can cir vdo dac thu cila<br /> nhdm dan so cao tuoi d nude ta, Quoc hgi (2009) d3 ban hdnh Ludt Ngudi cao tuoi, Irong<br /> dd xac dinh ngudi cao tudi Id cdng ddn tir dii 60 tudi trd Ifn" va quy dinh r5 vl quyln vd<br /> nghta vy cda ngudi cao tuoi, trach nhiem cua gia dinh, Nhd nude va xa hgi trong vifc<br /> phyng dudng, chdm sde vd phat huy vai trd ngucri cao tuoi. Lu§t Ngudi cao tudi dd tgo<br /> nen tdng phdp ly quan trgng, bao ddm quyfn vd lgi ich co ban ciia ngudi cao tuoi, la cg sd<br /> de hinh thdnh chinh sdch vd giai phdp phii hgp vdi xu thf gid hda, loc dg gia hda dan so d<br /> nude ta.<br /> Sau 8 ndm ban hanh, cdc quy dinh ciia Luat Ngudi cao tudi dd tiing budc di vdo<br /> cufc sdng, phyc vu ddc luc cho cdng tdc an sinh xd hgi, chdm soc, trg gidp va phdt huy<br /> vai tro ngudi cao tuli. Tir kinh nghifm nghien ciiu thyc liln vd cdn cCt vdo mgt sd ket qua<br /> khdo sdt danh gid ciia Bg Lao dfng, Thuang binh vd Xa hgi (Bg LDTBXH), Quy Ddn so<br /> Lifn hgp quoc, Vifn Khoa hgc Lao dgng vd Xa hgi, Vign Chlnh sdch cdng va Qudn ly,<br /> Vifn x a hdi hgc cimg nhthig thong kf hdng ndm ve tmh hinh ngudi eao tuoi cOa Tong<br /> cyc Dan so - Kf hoach hda Gia dinh, bdi vilt ndy phdn tich nhiing kit qua chdih dat dugc<br /> sau giai doan ddu thyc hifn Lugl Ngudi cao tudi ve cdng ide chdm sde siic khde, chdm<br /> sde ddi sdng vat chdt, ddi sdng linh than cho ngudi cao tudi; ve hilu biet chinh sdch phap<br /> ludt lien quan dfn ngudi cao tudi cung nhu sy tham gia cila todn xd hgi trong cdng tdc Irg<br /> giiip ngudi cao tuoi.<br /> <br /> Nguyin Vdn Ddng 65<br /> 2. Kit qua triln khai Ludi Ngirfri eao tuli trong Ihvc tiln dbi sing<br /> <br /> ngJcao Zf""<br /> <br /> ' ' ' ' " '"''<br /> <br /> ' ' " " ''" "^ '^"' "'' "'^'- ^ ^^"^ ''"" ' * - '^*''<br /> <br /> Sau thyc tiln 8 nam thyc hifn Lu^t, da cd nhilu chugng trhih hoat dong tu vin vd<br /> chdrn soc sue khoe^cho ngudi eao tuoi cd nuoc dugc thyc hifn, cdc chuong trinh da khdm<br /> W van cac benh ve mdt cho hon 2 trifu ngudi eao mii, trong dd hon 200 nghin ngudi<br /> duge mo tiiay thuy iinh tha vdi tdng sd tiln miln phi gdn 400 ty d6ng; cdc hogt dgng<br /> kham sue khoe d,nh ky cho ngudi cao tudi thdng qua bdo hilm y tl dugc thuc hien cd<br /> hifu qua hon, hogt dgng cham sde sire khoe cho ngudi cao tuli dugc thuc hifn ldng ghdp<br /> o ba hmh thuc chinh: cham sde lai nhd, chdm soc tai co sd tgp tnmg (cac tnmg tdm bdo<br /> trg xd hgi, nha dudng ldo, nhd xd hgi) vd chdm sde dua vdo cgng ding (cau lac bd lifn thl<br /> hf ty gmp nhau, cau Igc bg tmh nguyfn vien chdm soc ngucri cao mdi) (HAL 2015: 9-14).<br /> ^ Tgi cdc Trung tam Bdo trgxa hpi. Cae tnmg tam bdo Irg xd hgi nhan chdm soc cac<br /> dot tugng la ngudi cao tudi co don, khdng noi nuong tya, ngudi cao tuli Idn tdt... Ngoai<br /> ra, cdn cd cac co sd tir thifn, nha chiia nhgn cham sde ngudi cao tuli. Tuy nhifn, hogi<br /> dgng cua cdc co sd nay mang lai hifu qua chua cao do cdn gap nhilu khd khan vl tdi<br /> chinh, ddi ngu cdn bg nhan vifn cd ehuyen mdn nghifp vu, eo sd vgl chat Ihifu thin, Hifn<br /> nay, Bg LDTBXH dang nghien ciiu dl lifn hdnh chuyin dli logi hinh tning idm bdo trg<br /> xd hgi thdnh cac trang tam cung cip djch vy cdng tdc xa hgi va day mgnh cdc hinh thiic<br /> chdm sde cdc doi tugng tai trung tam dya vdo cgng ddng dl thay thl md hinh cu (HAI<br /> 2015: 9-14).<br /> Ca sa dudng ldo. Nhd dudng ldo chdm sde ngudi cao luoi cd cong, nhdn chdm s6c<br /> ngudi cao tudi cd cdng vdi each m^uig nhu: m? Viet Nam anh himg, cha, m§ lift sj; ngudi<br /> cao tuoi Id thuong binh, Ihanh nien xung phong vd nhiing ngudi cao tuoi cd lifu chuan.<br /> Hinh thiic chdm sde thong qua cdc co sd dudng ldo do Nhd nude qudn ly, gidm sat va<br /> cung cip kinh phi hoat dgng (HAI, 2015: 9-14).<br /> Cdc CO sd cung cdp djch vy chdm soc ngudi cao tudi cd thu phi: Cdc tnmg lam, cdc<br /> cdng ty chdm sde nguoi cao tuoi cd thu phi dfu la cdc co sd tu nhdn, cung cap djch vy<br /> nhan vien chdm soc ngudi cao luoi tai gia dinh nen hg hogt dgng cd linh chuySn nghifp<br /> vd dugc tra luong. Moi ngdy cdc nhan vien dich vy sS din nhd Ihyc hifn cdc cdng vifc<br /> trong nom, chdm soc ngucri cao tuoi Iheo yfu cau vd thda thuan giua hai bSn. Ddng chii y<br /> Id cdc CO sd ndy dugc thdnh lap dya tren nhu cau ciia xa hgi, nf h cdc co sd ndy hudng dfn<br /> myc dich phyc vy nhihig ngucri cao tudi cd dilu kifn kinh te, con cdi cd dilu kifn nhung<br /> bgn Iam Sn... Miic phi phy thugc vdo chdt lugng vd miic dg chdm sde. Cac co sd cung cip<br /> djch vy chdm soc ngudi cao tuoi cd thu phi dat tifu chudn bao gdm niri dn o, bg phan<br /> chdm sde y tf khdm bfnh, khu thf dye thf thao, phyc hoi chiic ndng cho ngudi cao tuoi.<br /> Ngodi ra, cdc co sd ndy ciing phoi hgp vdi cdc bfnh vifn df kham chiia bfnh cho ngudi<br /> cao tuoi. Hifn nay, so lugng co sd dudng lao tu nhan cdn rat hgn che Id thlfu co chf<br /> <br /> 66<br /> <br /> Lugt Ngudi cao tuoi: Thpc lien trien khai...<br /> <br /> quan IJ nen chua cd cdc quy dmh ve tieu chuan, chua cd sy gidm sat chjt chS cila cac co<br /> quan qudn ly nen chat lugng cdn nhieu han che (HAI, 2015: 9-14).<br /> Chdm soc ngudi cao tudi dira vdo cgng ddng' Ban dau md hinh dugc nhen nhom tit<br /> hinh Ihiic Nhd xa hgi do Bg LDTBXH tdi trg va Trung uong Hgi Ngudi cag tudi Vift<br /> Nam, Trung tam Trg giiip ngudi cao tuoi vd Phdt triln cgng ddng thyc hifn nham chdm<br /> sde ngudi cao tuoi cd don khdng noi nuong tya tai 3 tinh Nam Dinh, Hue, Ben Tre. Den<br /> nay, md hinh nay phdt triln thanh Md hlnh lien thl hf ty giiip nhau, gdp phdn tich cyc<br /> vao vifc cai thifn cugc sdng ciia ngudi cao tudi ngheo, can ngheo, ngudi eao tudi cd don,<br /> khdng noi nuong tya; giup hg 16 chiic cac hogt dgng cham soc siic khod, cai thien ddi<br /> song vgt ehdt, tinh thdn va bdo ve quyen lgi... Day la md hinh duge ddnh gid Id rdt thdnh<br /> cong, cd tinh uu vift cao va cd nhieu tdc dgng tich eye dfn hogt ddng cham sde, trg giiip<br /> vd phdt huy vai tro ngudi cao tudi, do vgy md hinh ndy dang tich cyc dugc xay dyng vd<br /> nhdn rgng trong phgm vi cd nude. Sau khi cd Luat Ngudi cao tudi trong khodng thdi gian<br /> tii 2009 - 2015, loai md hinh cau Igc bg da dugc trien khai tai 12 tinh/thdnh gom: Hd Ngi,<br /> Thdi Nguyfn, Nam Djnh, Hdi Duong, Quang Ninh, Hod Binh, Thanh Hod, Hai Phdng,<br /> Nghf An, Hd TTnh, Qudng Binh vd Bfn Tre vdi hon 600 cdu Igc bd va sy tham gia tryc<br /> tiep ciia hon 30.000 thdnh vien. Md hinh lifn the he ty giiip nhau hao ddm chat lugng, chi<br /> tifu Iheo quy dinh nhu: 70% Id ngudi cao tudi (til 55 tudi trd len), 60-70% la phy nii,<br /> 60%-70% id ngudi ngheo, can ngheo hoac cd hodn ednh khd khdn; cd it nhat 50% thdnh<br /> vifn dugc vay vdn bdng lien hoac hifn vat vd cai thifn thu nhap; 80% cau lac bg hfn thf<br /> hf ty giilp nhau dugc tap hudn vd gidm sdt Iheo quy chl (Nguyin Van Ding, 2015: 2129); ngudi cao tudi cd don, ngheo khd dugc tinh nguyfn vien den nhd chdm sde, khi Im<br /> dau s5 dugc dua dfn nha xa hdi, dugc nhan vi6n y te cham sde va dugc nudi dudng dfn<br /> khi khdemanhlrdvf nhd (HAI, 2015: 9-14).<br /> Ddnh gid sau giai dogn dau thyc hifn Ludt Ngudi cao tudi, miic dg ddp iing eac<br /> quyln vf kinh tl - xd hgi cua ngudi cao tudi dgt 50-60% nhu cau theo danh gia eiia<br /> ngudi cao tudi, cd gan 90% ngudi cao tuoi dugc bdo ddm nhu cau ve dn, mdc, d. Tinh<br /> dfn ndm 2016, canude cd hon 1,5 trifu ngudi cao ludi dugc hudng chinh saeh bdo Irg<br /> x3 hgi hdng thdng, chifm ty le cao Irong tdng sd ddi tugng hifn dang nhan trg cap<br /> (77%) (Bg LDTBXH vd UNFPA, 2016: 18-25). Miic Irg edp xa hgi dang dugc tdng<br /> dan nham bu ddp nhiing thif u hyt df dam bao nhu cau loi Ihieu cho ngudi cao tuoi;<br /> hdng nghin ngudi cao luoi ngheo dugc ho trg xda nhd tam, siia chiia ndng cdp nhd d;<br /> to chiic chuc Ihg, mirng thg cho trfn 1 trifu ngudi cao tuoi; tham hdi, dgng vifn liic<br /> dm dau bfnh tat cho hem 900 ngdn ngudi cao tudi. Ddi sdng vdt chat, ddi sdng tinh<br /> than cua ngudi cao tudi dugc nang len, di doi vdi quan tdm cham sde ddi song vgt chat<br /> vd site khde, cdc dia phuong trfn cd nude da quan tdm phat trifn cac hogt dfng van<br /> hda tinh thdn cho ngudi cao tuoi. Cdc hogt dfng vdn hda thf Ihao, vui choi gidi trf,<br /> tham quan phdt trien mgnh. Tinh den het ndm 2016, cd nude cd 58.099 cdu lac hg<br /> ngudi cao ludi, thu hiil 2,6 trieu ngudi cao tudi tham gia, vira gdp phin ndng cao sire<br /> <br /> Nguyin Van Ddng 67<br /> khde, dong thdi gop phan bdo tin va giii gin ban sic van hda truyin thong ciia dan tdc<br /> (Uy ban QuIc gia ve ngudi cao tuli, 2016: 3-7).<br /> Trg cap xS hoi la mot trong nhihig bien phdp bdo ddm ddi sing vdt chdt cho ngudi<br /> cao tuli, d$c bift la ngudi cao tudi ngheo. Vdi sy phdi hgp chdt ch5 giiia ngdnh Lao dgng<br /> - Thuong binh vd Xa hgi vd Hdi Ngucri cao tuli, da phdn chinh saeh trg giiip xK hgi da<br /> dugc Ihyc hifn tuong ddi tit d cdc dja phuong trfn cd nude. Hdng ndm chinh sdch ndy dd<br /> thyc hien trg edp cho trfn 1,5 trifu ngudi cao tudi, vdi tinh thdn kjp thdi, diing doi tugng<br /> vd mmh bgch, gdp phan gidm bdt khd khdn cho ngudi cao tudi. Chinh sdch Ug cdp cho<br /> ngudi cao tuoi da co tac dgng tich eye trong vifc cdi thien ddi sdng vdt chat, tinh thdn cho<br /> ngudi cao tudi (cd 27,0% ngudi cao ludi ddnh gia chinh saeh trg cap xa hgi vira cd gid Iri<br /> ve vat chat, viracd gia tri ve tinh thdn) (Vifn Khoa hgc Lao dgng vd Xd hgi, 2016: 2-11).<br /> 2.2. Vephdt huy vai tro cua ngirdi cao tuoi Irong dM sdng<br /> Dieu dang chd -y la ket qud khdo sdt ddnh gid cho thay, cd hon 2,5 trifu ngudi cao<br /> tudi vln cdn tham gia lao dgng sdn xuat, kinh doanh; hon 95 nghin ngudi eao moi lam<br /> chfi trang trd, co sd san xuat, kinh doanh; hon 300 nghin ngudi cao mdi idm kinh tl gidi;<br /> trong dd gdn 1 trifu gia dinh cd ngudi cao mii dgt tifu chuan "Gia dinh vdn hda" (Bg<br /> LDTBXH vd UNFPA, 2016: 18-25).<br /> CCing sau 8 ndm thyc hifn Lugt, vai trd vd vi the cila ngudi cao tuoi trong gia<br /> dinh vd xa hgi dugc ndng Ifn, Ludt Ngudi cao tudi dd thiic ddy tgo mdi Irudng vd dilu<br /> kifn thugn lgi dl ngudi cao tudi phdt huy sy sang lao, ddng gdp kien thiic, k)> ndng va<br /> kinh nghiem cho cac hogt dgng kinh tf - xa hdi, vdn hda - giao dye tgi dia phuong.<br /> Nhiing ngudi cao tuoi cdn khde manh dang tham gia san xual - kinh doanh thi dugc<br /> Nhd nude ho irg phuong tifn sdn xudt, chuyen giao cfng nghf, tgp hudn ky thuat sdn<br /> xuat - kinh doanh. D^c bift, cdc khda tap hudn Ludt Ngudi cao mdi tai cdc dia phuong<br /> thudng xuyfn dugc td chiic vdi su tham gia ciia edn bg Hgi Ngudi cao tudi, cdn bg<br /> ehinh quyfn dja phuong vd can hf ndng cdt d cdc thdn bdn. Bfn canh do, cdc dja<br /> phuong cdn t l chiic cdc hoat dgng tilp xuc, gap m?!, trao ddi vd chia se thudng xuyen<br /> dl ngudi cao tudi bdy td y kiln, tam tu, nguyfn vgng kiln nghj vdi cdc eo quan, tl<br /> chdc dia phuong vl nhiing van df md ngudi cao tuli vd cgng dong dang quan tdm (Bg<br /> LDTBXH vd UNFPA, 2016: 18-25).<br /> 6 nhdm ngudi cao mii lham gia cdng tdc chinh quyln, du dd nghi huu theo che dg<br /> chinh sdch nhung cd 1,24 trifu ngudi cao tudi tren ca nude vln tilp luc tham gia cdng tdc<br /> Ddng, chinh quyln, Mat trgn Td quIc vd cac tl chiic dodn thl d noi cu tni. Mgt sd dja<br /> phuong cd din 70-80% ngudi cao tuli 1dm bi thu chi bg, trudng thon, Irudng bdn (Vifn<br /> Chhih saeh Cdng vd Qudn ly, 2013). Sau khi nghi huu, bdng kinh nghifm von cd va dugc<br /> c^ng dong tin nhifm, da phan ngucri cao mdi tilp tyc tham gia cong tdc tai co sd nhu:<br /> phoi hgp vdi cac lyc lugng ciia Dodn Thanh nien, Hfi Phy nii, Hgi Cyu chiln binh lam<br /> tot cong tdc tham gia phong trdo xdy dyng ndng thdn mdi, gido dye va chia se kmh<br /> <br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2