Màu sắc: lý thuyết cơ bản

Chia sẻ: Nguyenhoang Phuonguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

440
lượt xem 168
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ánh sáng mà chúng ta nhìn thấy được là một loại sóng điện từ. Tự thân nó không thể tạo một làn điệu hấp dẫn cặp mắt của chúng ta. Mà mắt chúng ta có thể nói như là một hệ thống anten dò tìm, loại trừ và thâu nhận từ nhiều dãi băng tần khác nhau. Các nhà nghiên cứu bảo là mắt người có thể thấy được ánh sáng có dãi sóng từ 380nm đến khoảng 700nm. Băng tần của dãi sóng ấy được gọi là quang phổ tức là mắt người có thể nhìn thấy và được...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Màu sắc: lý thuyết cơ bản

Màu s c: lý thuy t cơ b n Ánh sáng mà chúng ta nhìn th y ư c là m t lo i sóng i n t . T thân nó không th t o m t làn i u h p d n c p m t c a chúng ta. Mà m t chúng ta có th nói như là m t h th ng anten dò tìm, lo i tr và thâu nh n t nhi u dãi băng t n khác nhau. Các nhà nghiên c u b o là m t ngư i có th th y ư c ánh sáng có dãi sóng t 380nm n kho ng 700nm. Băng t n c a dãi sóng y ư c g i là quang ph t c là m t ngư i có th nhìn th y và ư c b n chi u ra b i s phóng x tia c c tím và tia h ng ngo i.
Ánh sáng là t ph thông dùng ch các b c x i n t có bư c sóng n m trong vùng quang ph nhìn th y ư c b ng m t thư ng (t c là t kho ng 400 nm n 700 nm). Gi ng như m i b c x i n t , ánh sáng có th ư c mô t như nh ng t sóng h t chuy n ng g i là photon. Ánh sáng do M t Tr i t o ra còn ư c g i là ánh n ng (hay còn g i là ánh sáng tr ng bao g m nhi u ánh sáng ơn s c bi n thiên liên t c t n tím); ánh sáng M t Trăng mà chúng ta th y ư c g i là ánh trăng th c t là ánh sáng do m t tr i chi u t i m t trăng ph n x it i m t ngư i; do èn t o ra còn ư c g i là ánh èn; do các loài v t phát ra g i là ánh sáng sinh h c. Trong khuôn kh bài vi t này, chúng ta ch bàn n lý thuy t cơ b n v màu s c, màu s c th t s th nào s có các ch khác trong m c này. H th ng th giác con ngư i & năng l c tri giác màu s c tiêu bi u Ph n quan tr ng c a m c này ư c c m h ng t các chương trình trên chương trình Truy n hình c a Prof, c n i dung l n hình th c trình bày. Tác gi trong chương trình y là giáo sư lâu năm t i i h c Politechnica Bucharest. Ph i nói th t là trư c khi trao iv b tc i u gì v lý thuy t màu s c, i u quan tr ng c n thi t ph i n m v ng là ây. Lý thuy t v màu s c cơ b n s ư c trình bày quanh HVS: H th ng th giác con ngư i, vì v y, có m t s khái ni m khoa h c ư c dùng trình bày v n . Các sinh v t khác con ngư i có th c m th ư c nhi u màu hơn (chim 4 màu g c) ho c ít màu hơn (bò 2 màu g c) và nh ng vùng quang ph khác (ong c m nh n ư c vùng t ngo i). H u h t m t c a các sinh v t nh y c m v i b c x i n t có bư c sóng n m trong kho ng t 300 nm n 1200 nm. Kho ng bư c sóng này trùng kh p v i
vùng phát x có cư ng m nh nh t c a M t Tr i. Như v y có th suy lu n là vi c các loài v t trên Trái t ã ti n hoá thu nh n vùng b c x t nhiên m nh nh t em l i l i th sinh t n cho chúng. Không h ng u nhiên mà bư c sóng ánh sáng (vùng quang ph m t ngư i nhìn ư c) cũng trùng vào khu v c b c x m nh này. Vi c quan sát v ánh sáng và màu s c ư c th c hi n cách ây hơn 2000 năm, trong công trình nghiên c u c a Thomas Young, J. C. Maxwell and H. von Helmholtz, nh ng tác gi v lý thuy t ánh sáng th k th XIX, ã l p ra h toán h c màu. Maxwell xác nh n n n t ng lý thuy t tam s c, t t c m i tình tr ng màu u quy chi u v t l t ba màu cơ b n y. Vi c ch n ba màu tiên y u y ư c xem là lý thuy t cơ b n trong sinh h c c a h th ng th giác. Có th nói nó là c m bi n ánh sáng c a ôi m t, là võng m c. nó bao g m hai th lo i c m nh n ánh sáng. Th lo i que, th lo i c m nh n u tiên v cư ng ánh sáng và là lo i giúp chúng ta thu nh n ư c hình d ng và vi n nh. Th lo i khác ó là th lo i hình nón thu nh n màu s c. Có m t lo i th ba có th k n gi a hai th lo i chính kia ó là kh năng l c dãi sóng hay g i là b ph n dò tìm tam s c chu n tiên kh i.
Hãy xem bi u , dãi sóng ng n (S), trung bình (M) và dài (L) tương ng t l c m th màu xanh blue (B) green (G) và red (R). Chúng ta th y ba ư ng c a màu , xanh dương, xanh lá không b ng nhau. ó là i u mà chúng ta ã nói v s lư ng ánh sáng c n thi t trong t ng cư ng dãi sóng khác nhau S,M và L. Tr l i lý thuy t tam s c, là ba màu t nhiên thu n tiên kh i: R, G, B. Ba màu này là thu n khi t y nh t trong m t chúng ta, do v y khi có h n s c khác nhau thì s t o ra nh ng dãi màu khác nhau có th nhìn th y ư c. T ba màu cơ b n u tiên này s xây d ng nên nh ng dãi màu khác nhau tùy theo t l màu s c h n lo n khác nhau. Pha tr n màu Nói n pha tr n màu, ngư i ta có hai cách ti p c n v n . Th nh t, m t lo i kính l c màu nào ó s gi m tr màu s c không c n thi t hi n di n trong tia phóng x ánh sáng chi u n. Ánh sáng thu n tr ng ho c g n như tr ng ư c c p n khi nói n màu s c c a quang ph . Cách ti p c n khách quan này, trong c m nh n b i b l c, b n ch dám ch c r ng màu s c có ư c t ngu n sáng ch a ng nó. Ch ng h n như dùng ngu n ánh sáng xanh dương và kính l c , b n có th không b t ư c màu cũng như màu không là thành ph n cơ b n ban u c a ánh sáng xanh dương b i vì ngu n sáng xanh không h có , ch là c a kính l c mà thôi.
Hai lo i chính y u c a kính l c ánh sáng ư c dùng. Kính chuy n t i ánh sáng là các mi ng gương hay h p ch t nh a màu có bư c sóng trong dãi sóng t ánh sáng chi u t i n m trong vùng lõm c a các dãi màu. Kính ph n chi u ánh sáng là các lo i nhu m màu, sơn màu hay thu c màu… không có dãi t n sóng, ph n chi u l i m t s màu s c nào ó tùy lo i kính.
Th hai, cách ti p c n ti p theo này hư ng n vi c pha tr n màu s c, ư c g i là c ng hư ng và s d ng m t s ngu n sáng mang màu s c khác nhau t o nên c m giác màu khác nhau. Ch ng h n, k t h p màu (R) và xanh lá (G) t o nên màu vàng (Y). Màu vàng là k t qu t vi c hòa tr n c a hai ngu n sáng ch a ng màu và xanh lá làm cho th giác c m th như là c m th ngu n sáng ch a màu vàng thu n v y. Vi c c ng hư ng pha tr n ư c g i là cách ti p c n hư ng ch th . Hư ng ch th có nghĩa là c m th như là nh ng gì nó c m th . Màu s c ư c chưa ng b i vi c pha tr n không h hi n di n trong các ngu n sáng chi u t i cho quang ph k t h p màu.
Trong th c t thì màu s c h u như ư c pha tr n và d a trên h th giác con ngư i. Pha tr n c ng hư ng quang h c g m hai ho c nhi u hơn hai màu trên cùng m t b ng không gian và th i gian. i u này làm nên k thu t video chi u phim c i n. Pha tr n m ng màu d a trên gi i h n phân tích màu c a m t con ngư i. T m t kho ng cách, hai i m khác nhau v màu s c s ư c thu nh n như m t i m màu ư c k t h p l i. Pha tr n m ng không gian màu là n n t ng cho vi c dùng các ng ki m soát màu. Pha tr n màu th ba c ng thêm chúng v i nhau ư c cho là th i gian tr n màu. Nghĩa là hai ho c nhi u màu ư c k t h p trên cùng m t b ng, nhưng khác nhau v th i gian. M t s ki n x y n, h th giác ngư i có th ti n hành x lý thông tin trong gi i h n t c nào ó, k t h p các màu s c tiên kh i v i t l c m giác nh n ra ngay t c thì. B i v y, ch th ư c th giác c m nh n các màu s c không có trong các màu tiên kh i. Máy chi u phim k thu t s ngày nay dùng k thu t này.
Th c nghi m v i h p màu S d ng màu R, G và B là ba màu tiên kh i, th c nghi m ư c quan sát t m t ch th thiên nhiên, trong không gian chưa màu R,G,B ánh sáng khác nhau cân i trong t l c a c m th , i x ng màu, x lý hòa h p màu. Th c nghi m v is i x ng các màu s c mà quang ph th y ư c, nó ư c di n t cho t t c các màu s c trong quang ph cơ b n trên s lư ng màu R,G, B c n thi t cho vi c c m nh n màu s c. K t qu là trung hòa thành nhóm t các i m quan sát, chúng ta có bi u nh dư i ây. M t k t qu lý thú là các màu R i h p không ư c c ng thêm vào pha tr n u tiên, nhưng chính nó trong c t th t ch a ng hai màu tiên kh i kia. i u này cho th y b i giá tr c c âm c a t l . i u khác n a là vi c ch n các giá tr khác cho dãi t n sóng c a các màu tiên kh i làm ra các ư ng cong màu i h p. H o màu Màu s c i h p di n t các màu nhìn th y ư c cho con ngư i trong t l tương h p c a ba màu tiên kh i R,G,B. G n ây, m t s h o màu d a trên vi c
x p l p và nh v các thu c tính cơ b n màu s c ư c phát tri n. Bi u màu ư c phát tri n vào năm 1931 International Comission for the Illumination (CIE – Comission Internationale pour l'Eclairage) v n còn ư c s d ng r ng rãi cho vi c ti p c n không gian màu. ư c dùng các giá tr bi u i h p màu ư c v thành bi u v trí cho ba kho ng không gian cho t t c màu s c trong h quang ph , s lư ng màu (R), xanh lá (G) và xanh dương (B) ư c phân tích riêng ra. i m en nguyên kh i (O) không chưa màu (R), không xanh lá (G) và không xanh dương (B). CIE 1931 – bi u màu như sau: * Không gian 3D c a R GBO bình thư ng hóa thành rgbO, v i r = R / (R+G+O) và tương t như th … * Các hình nón không u nhau là khuôn hình O như nh chóp và hình ư ng cong ư c d ng b i quang ph trong rgbO như là n n t ng. Hình nón này c t các m t ph ng (1,1,1) * Giao i m c t ư c chi u trên sơ rgO di n t t không gian t nhiên là r + g + b = 1, trong ó b có th luôn có t b = 1 – g –g. K t qu ư c g i là bi u WrightGuid ho c hình móng ng a.
image is public Quan sát trên CIE 1931: * i m x=y=1/3 g i là E tr ng. * K t h p x và y ư c t o nên, không th hi n màu th t s trong chính nó. * CIE 1931 là bi u màu th hi n các màu s c nhìn th y ư c t i ánh sáng . * Nó là ph n c a CIE – XYZ không gian màu. Các ph n màu ư c chia gi ng như màu s c và bão hòa nhưng t i en. Ph n c t khác trên tr c z.