Mẫu số chung của các vị thần khổng lồ trong kho tàng thần thoại một số tộc người ở Việt Nam

Chu Thị Vân Anh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 94(06): 23 - 27<br /> <br /> MẪU SỐ CHUNG CỦA CÁC VỊ THẦN KHỔNG LỒ<br /> TRONG KHO TÀNG THẦN THOẠI MỘT SỐ TỘC NGƯỜI Ở VIỆT NAM<br /> Chu Thị Vân Anh*<br /> Trường Đại học Khoa học – ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Thần thoại là sáng tác của người nguyên thủy, phản ánh trạng thái sinh hoạt vật chất và tinh thần<br /> của con người trong buổi sơ khai của lịch sử. Thần thoại về những vị thần khổng lồ được coi là lớp<br /> thần thoại đầu tiên, xuất hiện sớm nhất trong lịch sử văn học các tộc người. Hình ảnh các vị thần<br /> khổng lồ - những người có tầm vóc và sức khỏe phi thường là một mô - típ quen thuộc trong hệ<br /> thống thần thoại của các tộc người. Thông qua bài viết này, tác giả muốn khái quát một số những<br /> đặc điểm chung, hay còn gọi là những “mẫu số chung” của các vị thần khổng lồ trong kho tàng<br /> văn học dân gian Việt Nam. Với phương pháp tiếp cận liên ngành, trên cơ sở khảo cứu thần thoại<br /> của nhiều tộc người, bằng những kiến giải của mình, tác giả bước đầu giải mã hệ thống biểu tượng<br /> này trong kho tàng thần thoại của các tộc người ở Việt Nam.<br /> Từ khóa: Thần thoại, người Tày, người Thái biểu tượng, các vị thần khổng lồ.<br /> <br /> Thần thoại về những vị thần buổi khai thiên<br /> lập địa được coi là lớp thần thoại đầu tiên,<br /> xuất hiện sớm trong lịch sử văn học các tộc<br /> người. Vì vậy, trong nghiên cứu văn học<br /> dân gian đã có nhiều công trình nghiên cứu<br /> về đề tài này.*<br /> Ở khía cạnh lý thuyết, Nguyễn Đổng Chi là<br /> tác giả có công trình nghiên cứu khá sớm [2].<br /> Qua đó đưa ra những quan điểm chung nhất<br /> về lý thuyết “thần thoại”. Đây được coi là tác<br /> phẩm có tính chất gợi mở cho những nghiên<br /> cứu tiếp theo.<br /> Bên cạnh nghiên cứu của Nguyễn Đổng Chi<br /> còn có những công trình của các tác giả: Cao<br /> Huy Đỉnh [3], Cầm Trọng [9], Hoàng<br /> Lương[7]… Trong đó các tác giả đã bước đầu<br /> tiếp cận và giải mã biểu tượng Thánh Gióng<br /> của người Việt và biểu tượng các vị thần<br /> khổng lồ của cư dân Thái ở Tây Bắc Việt<br /> Nam. Đặc biệt, tác giả Hoàng Lương [7] đã<br /> đề cập đến mối giao lưu văn hóa Tày - Thái<br /> cổ với văn hóa Việt thông qua những địa danh<br /> liên quan đến người anh hùng làng Gióng ở<br /> vùng trung châu Bắc Bộ.<br /> Trong công tác sưu tầm và nghiên cứu văn<br /> học dân gian, đã có những công trình chuyên<br /> khảo tập hợp các câu chuyện thần thoại của<br /> các tộc người ở Việt Nam [4],[5][6],[10]. Đây<br /> là nguồn tư liệu quý giá giúp chúng tôi hoàn<br /> thành bài viết này.<br /> *<br /> <br /> Tel: 0983834376; Email: vananhdth@gmail.com<br /> <br /> Tuy thần thoại về các vị thần khổng lồ đã<br /> được quan tâm nghiên cứu từ sớm, nhưng<br /> dường như nó chỉ được quan tâm ở khía cạnh<br /> văn học dân gian. Về cơ bản, những nội dung<br /> của thần thoại đã được tiếp cận ở nhiều khía<br /> cạnh. Tuy nhiên, với tư cách là đối tượng<br /> nghiên cứu của Dân tộc học - Nhân học nhằm<br /> giải mã về những biểu tượng chưa được các<br /> nhà nghiên cứu quan tâm thích đáng. Vì vậy,<br /> với mục đích tìm hiểu về những nét chung<br /> nhất - những “mẫu số chung” của các vị thần<br /> khổng lồ sẽ góp thêm một cái nhìn khái quát<br /> hơn về vấn đề này.<br /> Biểu tượng “Người khổng lồ” trong thần<br /> thoại một số tộc người ở Việt Nam<br /> Thần thoại ra đời khi mà trình độ nhận thức<br /> của con người đã có bước phát triển nhất<br /> định. Nội dung thần thoại chủ yếu phản ánh<br /> khát vọng hiểu biết và chinh phục tự nhiên<br /> phục vụ cho cuộc sống cộng đồng của người<br /> nguyên thuỷ. Do vậy, yếu tố hoang đường, ấu<br /> trĩ trong buổi sơ khai của lịch sử thể hiện rõ<br /> nét. Trong đó điển hình là hình ảnh về những<br /> vị thần khổng lồ - những người có sức vóc<br /> cao lớn dị thường và có sức khỏe phi thường,<br /> những người có công tạo ra cảnh quan tự<br /> nhiên mà người nguyên thuỷ đang sống.<br /> Thần thoại của người Thái phổ biến có hình<br /> tượng về lớp người khổng lồ Sô Công và Ải<br /> Lậc Cậc. Tương truyền rằng bảy cặp ông bà<br /> khổng lồ Sô Công được Then cử xuống để tạo<br /> 23<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Chu Thị Vân Anh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> dựng lại Mường Then. Tuỳ từng công việc,<br /> các ông bà Sô Công được kèm theo những tên<br /> gọi khác nhau.<br /> Đóng vai trò quan trọng nhất là ông Sô Công<br /> Phạ (tức ông Sô Công Trời) tạo ra bầu trời và<br /> bà Sô Công Đin (bà Sô Công Đất) đẻ ra đất<br /> đai màu mỡ phủ lên vùng đồng bằng lòng<br /> chảo Mường Then, chuẩn bị cho Ải Lậc Cậc<br /> xuất hiện và sau đó là loài người.<br /> Chuyện kể về người khổng lồ Sô Công đã đi<br /> vào tâm linh Thái. Bài đọc trong lễ cúng thần<br /> mường (xên mương) đã khấn đến bốn vị này<br /> bằng câu:<br /> “Xong pú Sô Công Cặm Phạ<br /> Xong pú Sô Công Cặm Mók<br /> Pú Cặm Mók nó nen mương chắn mả<br /> Pú Cặm Phạ minh mương chắng đảy na”<br /> Nghĩa là:<br /> “Hai ông Sô Công chống trời<br /> Hai ông Sô Công chống mây<br /> Ông Chống Mây để hồn thiêng đất mường phát<br /> Ông Chống Trời để nền móng hồn thiêng của<br /> mường vững vàng”.<br /> Sau thế hệ của các Sô Công và Ải Lậc Cậc,<br /> Then mới cử xuống dưới trần lớp người mới.<br /> Đó là tổ tiên của các tộc người sau này. Riêng<br /> đối với người Thái, họ vẫn luôn ghi nhớ công<br /> ơn khai phá ruộng đồng, tạo nên diện mạo<br /> tươi đẹp cho cảnh quan thiên nhiên nơi mà<br /> tộc người sinh sống. Trong bài cúng mo<br /> mường đặt tên cho vợ chồng Ải là “chủ ông<br /> Súc, bà San” có câu miêu tả: “ông cao bằng<br /> vách núi, bà lớn bằng núi non” (Chảu xung<br /> piêng phằng, gia năng piêng pu).<br /> Qua câu chuyện về lớp người khổng lồ có<br /> công khai thiên lập địa trong thần thoại Thái,<br /> “người Thái coi Sô Công và Ải Lậc Cậc là<br /> những vị thần sáng tạo, tượng trưng cho sức<br /> mạnh của tự nhiên và lực lượng lao động của<br /> con người, hoà đồng cùng hệ sinh thái nhân<br /> văn làm xuất hiện hệ sinh thái nông nghiệp<br /> phức hợp, lấy cây trồng là lúa nước làm trụ<br /> cột, ở trong các thung lũng lòng chảo vùng<br /> núi cao nguyên của miền nhiệt đới ẩm ướt.<br /> Theo tâm linh ấy, sự sinh trời, đất, nước cốt<br /> cho xã hội con người tồn tại” [8, 444].<br /> <br /> 94(06): 23 - 27<br /> <br /> Cùng chung chủ đề về những vị thần khổng lồ<br /> trong buổi bình minh của tộc người, kho tàng<br /> văn học dân gian của người Tày cũng có câu<br /> chuyện về vợ chồng “Báo Luông, Sao Cải”<br /> (ông To, bà Lớn). Truyền thuyết về cặp vợ<br /> chồng này nhằm giải thích cho sự hình thành<br /> tên đất cũng như sự ra đời của nghề nông<br /> trồng lúa nước của người Tày ở Cao Bằng.<br /> Nhờ khả năng sáng tạo của mình, hai vợ<br /> chồng cùng với đàn con đã có cuộc sống no<br /> đủ. Khi các con trưởng thành, ông bà lo dựng<br /> vợ gả chồng cho con rồi chia vùng cho chúng<br /> sinh sống:<br /> “Thằng Bế ở Bản Vạn<br /> Thằng Vạn nên đi Bản Ngần<br /> Thằng Hoàng thử về Đâu Ngả<br /> Thằng Mã trụ ở Nà Mè<br /> Thằng Hà làm nhà Tả Lạn<br /> Thằng Đàm sang tạm Ảng Giàng…”[6,105]<br /> Về sau, tên của các con trở thành tên gọi<br /> chính của các bản làng. Các con cái của Báo<br /> Luông - Sao Cải trở thành tổ tiên của các<br /> dòng họ người Tày ở Cao Bằng hiện nay. Họ<br /> đã nỗ lực hết mình gây dựng một cuộc sống<br /> tốt đẹp, no đủ cho con cháu về sau. Ngày nay<br /> ở Cao Bằng, mỗi dòng họ Tày đều có ý thức<br /> về những vị tổ của dòng họ và duy trì sự thờ<br /> cúng như một lòng tri ân đối với những người<br /> sáng lập ra dòng họ cũng như tộc người.<br /> Có thể nói, hình ảnh những vị thần khổng lồ những vị thần trong buổi bình minh của loài<br /> người - là mẫu số chung phổ biến trong thần<br /> thoại của các tộc người không chỉ ở nước ta<br /> mà có tính chất phổ biến toàn nhân loại.<br /> Trong văn học dân gian của các tộc người ở<br /> nước ta, không chỉ thấy hình ảnh này trong<br /> thần thoại cư dân Tày – Thái, mà còn phổ<br /> biến ở những tộc người khác. Ta bắt gặp<br /> trong thần thoại của người Việt (Kinh) hình<br /> ảnh của ông Thần Trụ Trời với một thân thể<br /> “to lớn không biết bao nhiêu mà kể; chân<br /> thần bước một bước cứ như bây giờ từ tỉnh<br /> này qua tỉnh nọ hay là từ đỉnh núi này sang<br /> đỉnh núi kia” [2,75]. Công việc của thần là<br /> "đứng dậy đội trời lên cao rồi đào đất, đá đắp<br /> thành một cái cột vừa cao vừa to để chống<br /> trời"[2,76]. Tiếp theo công việc phân khai trời<br /> <br /> 24<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Chu Thị Vân Anh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> đất của thần Trụ Trời là đến công việc kiến<br /> tạo của một loạt các vị thần khác được nhắc<br /> tới trong câu ca quen thuộc của người Việt:<br /> “Nhất ông đếm cát,<br /> Nhì ông tát bể (biển),<br /> Ba ông kể sao,<br /> Bốn ông đào sông,<br /> Năm ông trồng cây,<br /> Sáu ông xây rú,<br /> Bảy ông trụ trời…”[2, tr77].<br /> Như vậy, theo quan niệm của người Việt xưa,<br /> thiên nhiên xung quanh họ chính là thành quả<br /> lao động miệt mài của những vị thần khổng lồ<br /> - những vị thần có sức mạnh sáng tạo trong<br /> buổi khai thiên lập địa.<br /> Trong thần thoại về buổi đầu lịch sử tạo dựng<br /> cuộc sống cho con người, trong thần thoại của<br /> người Việt còn có hình ảnh của cặp đôi Nữ<br /> Oa - Tứ Tượng (hai thần Đực - Cái). Hai thần<br /> này không chỉ là biểu tượng cho sức sáng tạo<br /> của con người mà còn là biểu tượng cho sự<br /> hoà hợp âm dương, cho quan niệm về hôn<br /> nhân và gia đình của người Việt cổ.<br /> Cũng nằm trong đề tài này, cư dân vùng trung<br /> châu Bắc Bộ vẫn còn lưu truyền câu chuyện<br /> về ông Đổng - được người dân địa phương<br /> coi là cha của thánh Dóng sau này, bởi có liên<br /> quan đến dấu chân khổng lồ mà mẹ ông Dóng<br /> dẫm phải trên một tảng đá ở Dóng - mốt (bây<br /> giờ là thôn Đổng Viên, xã Phù Đổng). Dấu<br /> chân đó chính là bắt đầu cho câu chuyện về<br /> ông Dóng [3].<br /> Từ lao động chinh phục tự nhiên, một sự lao<br /> động hết sức cần cù, tỉ mỉ và vất vả trên từng<br /> tấc đất, từng dòng nước, với từng cây cà, bó<br /> mạ, con ốc, con cua, con cá, với từng mảnh<br /> đá, hòn quặng của người Việt cổ trên vùng<br /> trung châu đã từng bị hạn hán, bị dông bão<br /> hoành hành, mà vẽ ra một ông Đổng to bằng<br /> vũ trụ. Rồi từ ông Đổng khổng lồ đó, nghĩa là<br /> từ lý tưởng chinh phục tự nhiên ấy, ta lại có<br /> một ông Dóng đánh thắng giặc Ân mạnh mẽ<br /> chẳng kém gì sự chuyển vần của tạo hoá<br /> thành sông núi, sự rung động của trời đất<br /> thành mưa gió, sấm sét.<br /> <br /> 94(06): 23 - 27<br /> <br /> Có thể thần thoại về ông Đổng cũng như ông<br /> Dóng ra đời muộn hơn so với các thần thoại<br /> khác, nhưng xét cho cùng nó cũng đều nằm<br /> trong khuôn khổ nội dung phản ánh ước mơ,<br /> khát vọng chinh phục tự nhiên của con người<br /> nhằm đảm bảo cho cuộc sống ổn định của cả<br /> cộng đồng. Do vậy mà thần thoại về ông<br /> Đổng, ông Dóng gắn liền với các lễ hội dân<br /> gian vẫn được các cư dân vùng trung châu<br /> Bắc Bộ duy trì cho đến tận ngày nay.<br /> Trong thần thoại của người Xê đăng cũng có<br /> truyền thuyết về người khổng lồ - ông Rờ Xí vị thần sáng tạo, khai thiên lập địa [1]. Hay<br /> như câu chuyện về Taman Xơ ri - vị thần<br /> sáng tạo của tộc người Co[5].<br /> Khi giải thích về nguồn gốc của loài người,<br /> thần thoại của người Mảng cũng đề cập đến<br /> vai trò kiến tạo thiên nhiên của hai vị thần Ai<br /> Húi - Ai Hĩnh. Các thần được Monten giao cho<br /> nhiệm vụ xuống trần gian “đắp núi, xẻ sông<br /> suối, làm ra cây cối và muôn loài” [10, tr 26].<br /> Hình tượng về người khổng lồ cũng được tìm<br /> thấy trong thần thoại các tộc người thiểu số<br /> khác như người Bana với hai thần tạo hoá là<br /> nam thần Cơi - Dơi và nữ thần Con - Két.<br /> Trong kho tàng văn học dân gian về buổi<br /> đầu lịch sử của tộc người, người Cao Lan<br /> cũng có thần thoại về vợ chồng Trời Đất có<br /> vai trò sáng tạo ra muôn vật, người Lô Lô<br /> có cặp đôi Két giơ - Cagiê, hay ông Thu<br /> Tha, bà Thu Thiên, ông Đùng - bà Đà trong<br /> thần thoại Mường [4].<br /> Từ những khảo cứu trên, chúng tôi đã đi đến<br /> nhận định rằng, hình ảnh về những vị thần<br /> khổng lồ có vai trò kiến tạo trời và đất đã trở<br /> thành mô típ quen thuộc trong thần thoại của<br /> các tộc người ở nước ta. Vậy liệu giữa những<br /> vị thần khai thiên lập địa của các tộc người ở<br /> Việt Nam có những điểm nào giống nhau?<br /> Tại sao lại có những sự tương đồng như vậy?<br /> Mẫu số chung của các vị thần sáng tạo<br /> Qua những tìm hiểu cụ thể về các vị thần sáng<br /> tạo phổ biến trong thần thoại các tộc người ở<br /> Việt Nam, chúng tôi xin khái quát về những<br /> đặc điểm chung nhất, được coi là “mẫu số<br /> chung” của các vị thần.<br /> 25<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Chu Thị Vân Anh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Thứ nhất: họ là những người có sức vóc phi<br /> thường, là những người “khổng lồ” để đảm<br /> nhận công việc nặng nhọc “khai phá và kiến<br /> tạo thế giới”. Sức mạnh của họ sánh ngang<br /> với sức sáng tạo của thiên nhiên.<br /> Thứ hai: Họ là những người có lai lịch khác<br /> thường. Có thể là con trời (trường hợp Ai Húi<br /> - Ai Hĩnh, Sô Công và Ải Lậc Cậc…), hay<br /> được sinh ra trong mớ hỗn mang của trời và<br /> đất (thần Bàn Cổ), hoặc có nguồn gốc thần bí<br /> (Inganua mangan)… Vì những công việc mà<br /> họ làm hết sức đặc biệt, không giống với<br /> những công việc của những người bình<br /> thường nên lai lịch của họ cũng phải đặc biệt<br /> để có thể đảm nhận những trọng trách không<br /> giống với con người thông thường. Chính<br /> những điều kiện xuất thân như vậy mà ngay<br /> từ đầu đã khiến cho các vị thần này trở nên<br /> thật phi thường.<br /> Thứ ba: trong các thần thoại về thuở khai<br /> thiên lập địa của con người, thường có sự<br /> xuất hiện đồng thời của một cặp đôi nam thần<br /> và nữ thần. Sự ghép đôi này là rất phổ biến<br /> trong thần thoại của các tộc người không chỉ<br /> ở nước ta mà còn trên phạm vi toàn thế giới.<br /> Phải chăng, trong buổi đầu của lịch sử nhân<br /> loại, khi mà nhận thức của con người còn<br /> nhiều hạn chế, quan niệm về sự hoà hợp âm dương đã bước đầu được con người nhận thức<br /> và trở thành tư tưởng chi phối mọi hoạt động<br /> sáng tạo?<br /> Thứ tư: những công việc của các vị thần sáng<br /> tạo chẳng qua cũng chỉ là sự mô phỏng lại<br /> những hoạt động lao động thường nhật của con<br /> người. Hay nói cách khác, các vị thần “khổng<br /> lồ” là sự “thần thánh hoá”, “thiêng hoá” quá<br /> trình lao động, sáng tạo của con người. Bằng<br /> những việc làm hết sức cụ thể, thông qua hình<br /> tượng các vị thần có tầm vóc khác thường,<br /> sánh ngang với tầm vóc của thiên nhiên, của<br /> vũ trụ, con người muốn thể hiện khát vọng cải<br /> biến thế giới theo hướng có lợi cho mình. Ước<br /> vọng đó mang tính phổ quát đối với toàn nhân<br /> loại thông qua một hình tượng khái quát những vị thần “khổng lồ”.<br /> Thứ năm: những vị thần thường là những<br /> người bộc trực, nóng tính nhưng cũng hết<br /> lòng vì công việc. Cũng giống như con người,<br /> <br /> 94(06): 23 - 27<br /> <br /> bên cạnh những ưu điểm, các vị thần sáng tạo<br /> cũng có những hạn chế nhất định trong tính<br /> cách cũng như cách hành xử. Tính cách đó<br /> chính là sự hiện thực hoá tính cách của mỗi cá<br /> nhân trong cộng đồng. Hay nói cách khác,<br /> hình ảnh các vị thần cũng chính là hình ảnh<br /> của con người trong buổi đầu của lịch sử.<br /> Thứ sáu: biểu tượng về những vị thần khổng<br /> lồ là đặc trưng cho các cư dân trồng lúa nước,<br /> gắn liền với tín ngưỡng phồn thực truyền<br /> thống. Điển hình như trong tâm thức của<br /> người Thái, các vị Sô Công và Ải Lậc Cậc có<br /> vai trò quan trọng và được thờ cúng như<br /> những vị thần nông. Trong văn hoá của người<br /> Tày cũng vậy! Vợ chồng Báo Luông, Sao Cải<br /> cũng được coi là những người đầu tiên có<br /> công truyền dạy nghề nông cho tộc người.<br /> Hay ta cũng bắt gặp hình ảnh những vị thần<br /> khổng lồ trong thần thoại của người Việt<br /> (phong phú hơn cả), của người Mường (ông<br /> Đùng, bà Đà) là những cư dân trồng lúa nước<br /> điển hình. Chính việc đề cao vai trò của<br /> những vị thần khổng lồ này là khởi nguồn cho<br /> tín ngưỡng phồn thực của các cư dân trồng<br /> lúa nước ở nước ta.<br /> Giải thích cho sự tương đồng về hình tượng<br /> giữa các tộc người, có lẽ chúng ta phải đề cập<br /> đến sự quy định bởi yếu tố kinh tế do điều<br /> kiện tự nhiên chi phối. Tất cả các tộc người<br /> được khảo cứu ở đây đều là những cư dân<br /> trồng lúa nước, sinh sống ở những vùng đồng<br /> bằng chiêm trũng hoặc vùng thung lũng trước<br /> núi. Do sinh tụ trên dải đất nhiệt đới, lại cư<br /> trú ở vùng đất đai màu mỡ, họ đã sớm chọn<br /> nghề nông trồng lúa nước làm nền tảng kinh<br /> tế chính của tộc người. Chính vì vậy mà nó<br /> trở thành một nếp cảm nghĩ, một mô típ trùng<br /> lặp trong văn học dân gian các tộc người.<br /> KẾT LUẬN<br /> Khác với những vị thần trong các loại truyện<br /> cổ tích, truyền thuyết ở những giai đoạn sau<br /> này thường mang trong mình yếu tố thần tiên,<br /> hoang đường, hình ảnh của các vị thần trong<br /> thần thoại được coi là bản sao của đời sống<br /> hiện thực được phản ánh vào trong văn học. Ở<br /> đó, các vị thần không phải là những lực lượng<br /> cao siêu với những phép màu kỳ ảo, mà đó<br /> chỉ là hình ảnh về xã hội và con người trong<br /> <br /> 26<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Chu Thị Vân Anh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> buổi ban sơ của lịch sử. Với khát vọng tìm<br /> hiểu về những hiện tượng tự nhiên để chinh<br /> phục nó, với ý thức về sức mạnh của lao<br /> động, con người đã qui mọi sự vật trong tự<br /> nhiên là do khả năng sáng tạo của các vị thần<br /> - thực chất là những con người đã được “thần<br /> thánh hoá”. Thiên nhiên trở nên quá đỗi gần<br /> gũi với con người, trở thành đối tượng tác<br /> động thường xuyên của con người. Tầm vóc<br /> to lớn, phi thường của các vị thần sáng tạo<br /> cũng chính là biểu tượng đầy đủ và khái quát<br /> nhất cho sức mạnh sáng tạo của bản thân con<br /> người, cho sức mạnh cải biến thế giới mà con<br /> người đã, đang và sẽ làm trong suốt lịch sử<br /> tồn tại của mình.<br /> “Giải mã” biểu tượng là công việc rất khó<br /> khăn, bởi dù cố gắng đến đâu chúng ta cũng<br /> chỉ mới chạm được vào một phần ý nghĩa của<br /> nó. Chính vì vậy, trong bài viết này, chúng tôi<br /> chỉ tập trung vào giải quyết những vấn đề đặt<br /> ra theo quan điểm nghiên cứu của mình,<br /> nhằm có cách tiếp cận mới mẻ hơn về một đối<br /> tượng nghiên cứu khá phổ biến trong văn học,<br /> dân tộc học cũng như trong văn hoá dân gian<br /> (folklore).<br /> <br /> 94(06): 23 - 27<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Ngô Vĩnh Bình (1982), Truyện cổ Xê-đăng,<br /> NxbVăn học, Hà Nội.<br /> 2. Nguyễn Đổng Chi (1956), Sơ lược về thần thoại<br /> Việt Nam, Nxb Văn học, Hà Nội.<br /> 3.Cao Huy Đỉnh (1969), Người anh hùng làng<br /> Dóng, Nxb Khoa học – Xã hội, Hà Nội.<br /> 4. Nguyễn Thị Huế, Trần Thị An (ST&BS)<br /> (2000), Tuyển tập văn học Việt Nam, Tập 1: Thần<br /> thoại - Truyền thuyết, Nxb Giáo dục, Hà Nội.<br /> 5. Vũ Hùng (1992), Truyện cổ Co, Nxb Đà Nẵng.<br /> 6. Vương Hùng (2000), “Pú Luông, Gia Cải”,<br /> trong “Lịch sử cổ đại Cao Bằng - Kỷ yếu Hội<br /> thảo”, Nxb Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Cao Bằng.<br /> 7. Hoàng Lương (2010), “Những địa danh Tày –<br /> Thái cổ ở xung quanh vùng Hà Nội”, Tạp chí Dân<br /> tộc học, số 4/2010 (tr 50 - 57)<br /> 8. Cầm Trọng (1987), Mấy vấn đề cơ bản vê lịch<br /> sử kinh tế- xã hội cổ đại người Thái ở Tây Bắc<br /> Việt Nam, Nxb Khoa học – Xã hội, Hà Nội.<br /> 9. Cầm Trọng (2008), Huyền thoại Mường Then,<br /> Nxb Văn hóa dân tộc Hà Nội.<br /> 10. Đặng Nghiêm Vạn (1994), Truyện cổ các dân<br /> tộc ít người Việt Nam; Tập 3: dòng Nam Á, Nxb<br /> Văn học, Hà Nội.<br /> <br /> SUMMARY<br /> GENERAL FORM OF GIANT GODS IN MYTHOLOGY<br /> OF SOME ETHNICS IN VIETNAM<br /> Chu Thi Van Anh*<br /> College of Sciences - TNU<br /> <br /> Mythology is composed by primitive people, reflecting the state of living matter and the human<br /> spirit in the dawn of history. The myth of giant gods are considered the first class mythology<br /> appearing early in the history of ethnic literature. Image of the giant gods who have the statue and<br /> extraordinary health is a familiar motif in the system of ethnic myths. Through this article, the<br /> author would like to cover some of the common features, also known as the “common<br /> denominator” of giant gods folklore treasure of Vietnam. With cross – sectoral approach, on the<br /> basis of many researches on ethnic myths, with their insights, the author initially decoded symbol<br /> system in the mythical treasure of the ethnic people in Vietnam.<br /> Key words: Mythology, Tay ethnic, Thai ethnic, symbol, giant gods<br /> <br /> Ngày nhận: 12/03/2012; Ngày phản biện:20/03/2012; Ngày duyệt đăng:12/06/2012<br /> <br /> *<br /> <br /> Tel: 0983834376; Email: vananhdth@gmail.com<br /> <br /> 27<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br />