Mấy suy nghĩ về Khoa học và giáo dục trong xã hội Việt Nam hiện nay: Phần 1

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:147

Thêm vào BST

Báo xấu

8
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ebook Suy nghĩ về Khoa học và giáo dục trong xã hội đương đại Việt Nam: Phần 1 gồm có những nội dung sau: Chương 1 Chúng ta đang sống trong thế giới đày biến động, Chương 2 Hệ thống phân loại của UNESCO đã lỗi thời, Chương 3 Tư tưởng tổ chức khoa học và giáo dục của Napoleon Bnaparte, Chương 4 Trò chơi hay chìa khóa trên đường tới kinh tế thị trường. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Mấy suy nghĩ về Khoa học và giáo dục trong xã hội Việt Nam hiện nay: Phần 1

VUCAODAM SUY NGHTVE KHOA HOCvA;. GIAO -DUC •.••.. TRONGXAHOI • DUONG DAI .- NAM . VIET • GOP PHAN THAo LUAN CHINH sAcH KHOA HOC V A GIAo D{)C t:;/t. NHA xu AT BAN Lfj. KHOA HOC V A KY THuAr
Vii Cao Dam Suy ughi ve Khoa hoc va Giao due • • Trong xa hQiduang d~i Vi~t Nam Gop phao thao lu=)o _ chioh sach khoa hQc va giao dl;lC ••• "'., m ••• NHA XUAT BAN KHOA HOC VA KY THU~T HAN(H _ A
Viet tat 4 T~' 1..AJ1 cam on , .5 LO'in6i dau 7 Chung ta dang s6ng trong mt he gioi day bien dng t 11 ChQn gl trong kho tang tri thuc d6ng bang xuyen the ky 61 H~ th6ng phan lOC:li khoa hQc cua UNESCO da 18i thm? 75 Tu tuang t6 chuc KH&GD ki~u Napoleon Bonaparte van con d6? 95 , T'ro ch'C1l ay ch'la kh'oa tren d'uong tal k'Inh te th'~truong ? h • ,. .' , . 123 Chuy~n nhu dua v~ chu
- Viet bit CIDA Canadian International Development Agency (Co quan phat trien qu6c t€ Canada) DAAD Germany Academic Exchange Service (Djch YI:lrao deli hQc t thu~t Duc Qu6c) KH&GD Khoa hQCva giao dl,lc NC&TK Nghien ccru va Trien khai NCKH Nghien ccru khoa hQc SIDA Swedish International Development Agency (Co quan phat trien qu6c t€ThI,lY Dien) UNDP Chud'ng trlnh Phat trien clla Lien hi~p qu6c UNESCO T6 chu,:!Van hoa, Khoa hQCva Giao dl,lc clla Lien hi~p qu6e UNIDO T6 chue Phat trien C6ng nghi~p ella Lien hi~p qu6e 4
LOi cam on rae gia bi~u thi long bi~t on chan thanh tm Quy Rosa Luxemburg (Rosa Luxemburg Stiftung), C(lng hOa Lien bang Due, la co quan dii hiStr(J tai ehinh eho viee ehu~n bi va xu~t ban cu6n saeh nay. Cu6n saeh se khong th~ ra dCrin~u khong co S\1 e(lng tae va giup dO' eua cae vi Dr. Ettinger Hilde, Ong J6rg Schultz va Ba Marlies Linke, nhfrng nguCri dii va dang phI) tnich cae chuang trinh hqp tae vm Viet Nam. rae gia xin glii tm cae vi long bi~t an chan thanh nhAt. rae gia xin tran trong cam an Nha xuAt ban Khoa hoc va Ky thuat va ea nhan ong giam d6e To Dang Hai va bien tap vien Vii Thi Minh Luan la nhfrng nguCridii dong gop r~t nhi~u eong sue d~ eho ra dCritaP saeh nay. 5
Der Autor mochte semen aufrichtigen Dank bei der Rosa Luxemburg Stiftung der Bundesrepublik Deutschland fur die finanzielle Unterstiltzung bei der Vorbereitung und beim Verlegen dieses Buches zum Ausdruck bringen. Das Buch konnte auch nicht erscheinen ohne die Mitarbeit und Hilfe vom Dr. Ettinger Hilde, Herr 'lorg Schultz und Frau Marlies Linke, die fur die Programen der Zusammenarbeit mit Vietnam zustandig waren und sind. Der Autor mochte ihnen seinen aufrichtigsten Dank zum Ausdruck bringen. Der Autor mochte dem Verlag fur Wissenschaft und Technik und /I dem Herro To Dang Hai, Direktor des Verlages und Herro Redaktuer Vu Thi Minh Luan personlich bedanken. Sie haben wirklich viele Milhe fur das Erscheinen dieses Buches gegeben. 6
LOi noi dau The' gioi clla chung ta dang trili qua OOung bie'n deli IOn lao. Tilc d(J clla OOung bie'n deli {{ylam chung ta nga ngang, bdi vi m(Jt s1,iki~n vua moi xu{{t hi~n ngay hom qua, thi hOm nay dii trd nen l~c h~u duoi con mAt Clla chiOO chUng tao NhiElUtac gill. dii noi tilc dQ do lam chung ta "chong mi,i ". t Qua th1,icla chong mil-t. Co mQt vi d\l rna OOi~u ngudi co th~ th{{y duqc, do la phudng ti~n nghe OOin. Toi 000 r{{t ra la vaG OOung nam 1950, cii Ha NQi can say sua voi nhung chie'c "may hat" ch~y bAng day cot voi cai kim bAng tMp ca.tren dia nh1,ia, mBi dia chi hat duqc mQt Mi, mBi kim chi ch~y duqc vai ba dia, nghe xong mQt bai thi phai thay dia, nghe xong vai dia thi phai thay kim va len day cot. Sang OOung nam 1960 ngudi ta dii bii may hat day cot, rna thay bAng nhung may ch~y di~n dung kim th~ch anh. De'n nhung nam 1970, khi nhUng chie'c kim th~ch anh hOng chua kip thay thi ngudi ta dii khOng can cach nao tim mua duqc kim thay the', vi cong ngh~ {{ydii di vaG dI viing. Tie'p do la nhung gia1" Akai bang cili dung lung lung mQt goc nha. Chung ta chua kip lam quen dE!khai tMc he't tinh nang quy gia clla no, thi dii xu{{t hi~n OOung gian ch~y bang cat xet, r5i bang hinh, r5i dia quang am thanh, dia quang hiOO anh, r5i chung ta chd dqi,..., cai gi nua se xu{{t hi~n ngay mai, VaGbueli biOOminh, khi chung ta vua moi bung tiOO d?y. Toi nay ra y dinh vie't cuiln sach nay sau m(Jt cUQch9P mil-tcac bl,ln h9Cthdi thd {{ungay trong nha toi. Hom do chung toi khongng5i trong phong khach, rna ng5i trong phong lam vi~c clla toi giua OOung gia sach. M(Jt ngudi b~n chuyen ngM luy~n thi d~i h9C dii tim duqc tu gia sach m(Jt cuiln Mi t?P hiOO h9C xu{{t ban dii g&n mgt tram nam truoc. 81,i mung ra clla anh lam toi sung sd. Anh gi:h thich bdi vi no rilt c&n cho vi~c luy~n thi clla aOO. Thi ra cuiln sach cii tram nam truoc v:ln kh6ng h~ milt gia tri dE!dao tl,lOlop ngudi xay dl,tng cai the' gioi dii delithay m~t tram nam sau do. 7
The' la toi nay ra y nghI tim kie'm nhung nghjch ly nhu v~y dE! d\fng nen linh h6n clla cuon sach nay. Chung ta dang say sua voi nhung tang tri thuc dii dong bang xuyen the' kY? Chung ta dang song voi rna hinh tB chuc khoa hl?ctu thdi Napoleon Bonaparte? ChUng ta dang song voi nhung khuon mAti tB chuc khoa hl?c va gillOd\lc dang chuyE!n djch ch~m ch~p giua bao tap clla nhung bie'n co do chinh khoa hl?c va giao d\lc t~o ra. Cac s\f ki~n dUQC d\lng dE! sit vie't nen nhung trang sach nay dUQcl\fa chl?n tu nhung manh nhc nhoi clla cUQcsong. Ly do r!t ddn gian: CUQcsong la ndi thE!hi~n sinh dQng nh!t nhung san ph!m clla h~ thong khoa hl?cva giao d\lc clla chUng tao Toi chl?n chU de nay vi mQt s\f tam huye't. Xin thU th,!c, toi tuy dii tUng la liinh d~o clla mQt cd quan nghien cuu ve chinh sach khoa hQCva cong ngh~, co tich luy dUQcIIlQtso kinh nghi~m nh!t djnh trong lInh v,!c nghien cuu nay, song chua tUng la mQt nha nghien cuu chuyen nghi~p ve giao d\lC h
Qua cu5n sach nay toi co'gAng trinh bay nhung gi toi nh~n thuc va tu: do trinh bay lu~n di€m clla ca nhan toi, trong do co nhung lu~n di€m co th€ phil hc;lPvoi cach nhin clla cac b;;m d6ng nghi~p trong gioi khoa hQc va giao d\J.cd nuoc ta, song chAcchAn la co nhi~u quan di€m khOng th~t slj phu hc;lp,th~m chi, con co th€ bi cac b;;tn d6ng nghi~p xem la nghich nhI. co' nhien, m6i slj ki~n rna toi d~ c~p khi phan tich co th€ glin voi mQt con ngudi. Trong so' hQ, co nhung ngudi la b;;tn be, d6ng nghi~p va nhung cQng sl,ira't g~n glii clla toi, co nhung ngudi khOng thuQc trong so' do. Tuy nhien, trong mQitrudng hc;lP, u5n sach khOng nh~m vao d~ cao c ho~c pM pMn nhung con ngudi C\J. h€, rna la nh~m vao vi~ trao d5i t nhung y tUdng v~ mQt h~ th5ng khoa hQcva giao d\J.cngay cang c~p nh~t hdn voi sl,iphat tri€n clla khoa hQc va giao d\J.ctrong mQt the' gioi dang chuy€n d6i. Toi mong mu5n duc;lccac b;;tn d6ng nghi~p chia se va tha thu, ne'u cac b;;tn g~p trong cu5n sach nhung sl,i ki~n gcjilen chut gi do lam cac bl).nch;;tnh long. Cu5n sach la ke't qua nhung th€ nghi~m clla ban than toi trong cUQcddi di hQc va d;;tyhQc; la ke't qua quan sat nhung gi di~n ra h~ng ngay trong ddi s5ng clla chung ta; no cfmg la ke't qua clla nhi~u cUQc phong vftn va trao d5i chinh thuc va khOng chinh thuc voi nhi~u t~ng lOp khac nhau, tu: hQc sinh ti€u hQc,trung hQc de'n sinh vien d;;tihQc,tit cac cMu d lua tu5i gQitoi b~ng ong de'n nhung sinh vien chUng ch;;tcslip thanh anh c\t, chi c\t. Toi cling danh nhi~u thdi glan phong vftn ph\J. huynh clla hQ, trong do co nhung vi la tri thuc, co nhUng vi la ngudi lao dQng binh thudng, nhu ba hang nuoc, anh lai xe om, chi hang rau t~n tao sam hOm nuoi con thi d;;tihQc.Nhung y tUdng clla cu5n sach cfmg la ke't qua clla slj cQng tac, cung cftp tai li~u clla cac b;;tn d6ng nghi~p, cac nha nghien cuu lop dan anh clla toi; cac b;;tn dang nghi~p thuQc the' h~ sau toi, trong do co cac bl).n sinh vien d;;tihQc va sau d;;tihQCrna toi co dip trl,ic tie'p huang dAn hQc t~p va nghien cuu. Toi khong th€ li~t ke tUng ngudi, va vi v~y, toi xin cac b;;tnnh~n d day long bie't dn sau n~ng nhftt clla toi. Toi cling vo cung bie't dn cac b;;tnchia se nhung trai nghi~m clla cac bl).n,b5 sung cho nhung ch6 con thie'u h\J.t va chi biio nhung sai sot trong cu5n sach nay. 9
. Ghi l:(limQt ph:ln nhung gi can d9ng l:(liqua chu6i nam thimg suy ng&m tren con du'dng hdn bon mu'di nam hO:(ltdQng trong lInh v1,1c khoa h9C va giao d\lc, t6i chi mong moi du'
Chung ta dang song trong rnQtthe gi6i day bien dQng Trai dii. sang Mnh. Nlurng dc CI,l Ian kh6ng lin. Cac Cl,l gqi bqll kc hau len bao: "Cae ngl!O'i mung Bach khoa To11l1 Ira xcm co Ih~t nhl! the Ihl! khOng?" Maxim Gorky "De'n Thliq'ng de cung phai clioi" chic cac b~n dgu rfft nha, d6 la ten cua mi?t bi? phim truygn hinh dt hffp d~n da chie'u cach day mffy nam. Bi? phim k~ vg mi?t bi? l~c d CMu Phi s5ng cach ly hoan toan vai the' giai van minh. H5ng trong s mi?t bllu khOng khi dum bc, hoa thu~n vai nhung ph&m v~t hai lU9m san bit dU9Cttt the' giai tl,i nhien hoang da. Nhung di?t nhien, mi?t ngudi trong bnhi;it dU9Ccai vo chai Coca-Cola giua hoang m~c. Cii bi? l~c h n xon xao khOng bie't d6 la cai gi. HhOng donn ra dti9C m0t dtch chfnh k xac d6 la cai gi. Ngay cac lao lang da s5ng glln he't ddi ngudi ciing khong bie't, va th~m chi chua tUng dU9Cnghe n6i Mn. Nhung cii bi? l~c khiing dinh dU9Cd6 la mi?t m6n qua rna Thu9ng De' ban ti;ing Cii bi? l~c sung suong vi m6n qua cua Thu9ng De, nhung h~n v khong hi~u dU9CThu9ng De' ban cho h m6n qua quy gia ffy la d~ cai lam gi. Mai ngudi phat hi~n ra mi?t cong d\J.ng, ngudi thi cho d.ng d6 la cai d~ dl,ing nuac; ngudi thi cho ding d6 1:1 cai d6 M d~p nho ngii c5c; ngudi thi nghI d.ng d6 la mi?t thU d6 chdi. The'la mai ngudi dgu mu5n c6 m6n qua trong tay d~ thl1 cong d\J.ng theo y nghI cua minh. Mi?t cui?c tranh gianh na ra. Cil bi? l~c dang s5ng yen an, nay dffu kh&u, xau xe, dimh li?n vi tranh gianh. Nhung ngudi gia ca trong lang bu6n phign vi 11
mon qua clla Thti
thudng mlili di~n tli, r6i "e-government" la chinh phu di~n tli, v.v... Toi dii co m{>t u{>c c trao d6i kha cftn th~n voi anh Phan Dinh Di~u va chung tili tlilm d:jit ten la "kh6ng gian xi-be". Th~t ra thi nghe cling khOng 6n l:1m, nhung thOi, co Ie danh tlilm chilp nh~n nhu v~y d~ sli d1,1ng, i6ng g nhu chung ta dii tUng Vi~t hoa nhung thu~t ngu nhu eai "xich", cai "phanh", cai "lip" tren xe dlilP,tilm "ton", "ti vi", "xa phong", "ca phe" , cai "thia", cai "tach" va "fm kern" v~y. Tie'p dftu tU "cyber-" co g6c tu cybernetics, la diElukhi~n hc, nhung khi khi toi dElnghi dich la "khong gian diElukhi~n" thi kha nhiElu bliln d6ng nghi~p khong chip nh~n. H cho ding y nghia cua no khOng hoan toim nhu the'. Co chang gi la "khong gian co diElukhi~n" thi sat hdn m{>tchut, nhung nghe ra khong th~t sl,ithanh m{>t hu~t ngu khoa hc t chut nao. Tuy gi "khong gian", nhung no khong gi6ng nhu kh6ng gian la trong phong cua ta, cung kh6ng nhu khoang kh6ng tren bftu trdi bao la, hay la khoang kh6ng gian song nuoc menh mong tren bi~n ca. Do la lOlili khOng gian do con ngudi tlilora g:1n liElnvoi sl,ithie"t l~p mlilnginternet. B~n lli1i o th~ hoi, vi sao ngudi ta kh6ng gi c ngay cai kh6ng gian moi nay la kh6ng gian internet rna llili gi kh6ng gian xi-be? T6i dii la nghe m{>tsinh vien xii h9i hc:jit cau hoi do trong m9t sinh hOliltkhoa d hc El hu dE!"Nhung khia Clilnhxii h9i cua internet" t~i Vi~n Xii h9i V c hc. Sau khi ngudi thuye"t trinh tra Idi, t6i dii neu vai y kien b6 sung, d,ng hai khai ni~m nay co sl,iphan bi~t. Internet thuftn tuy chi mang y nghia la "M{>t ~ th6ng g6m cac mlilng may tinh dutthe gioi chua dl,ing nhung quan M xii h{>ihoan toan I PfatTellherger B.: Tu ,lien cho nguai Slr dung m"y tlnh. Nxh Giao d\IC, Iiii N6i, I')')), BAn dich cUa Bili Xuan Toai (Xuat bitll l,tn thll 5). 13
moi, trong d6 m(lt con ngudi c6 th~ d6ng nhigu vai tro, va la nhung va tro cling hoan tOlm moi l~ khOng hg tan t~i truoc d6 trong xii h(li hi~r th1;ic.G
b:;1nco th~ mua sach, tMm chi co ea cac ti~m may ao, b~n co th~ dlia cac sa do clla b~n vao do, b~n co th~ chQn nhung bi) db rna b~n ling y nhat, bl:1n se thanh toan tien qua m~ng th6ng qua mi)t m~ng ngan hang "ao" .tren totln the gioi, va chu ti~m may "ao" se gi1i qua bliu di~n ve nM cho b~n bi) db dung nhli b~n da chQn. Nhli v~y, b~n dang sang gilia hai the gioi, ao va th\ic. Mi)t m~ng dich Vl,ltoan the' gioi ve du lich, khach s~n, ve may bay co siin ngay tren ban lam vi~c clla b~n. Toan bi) hanh trinh cua b~n tU Ha Ni)i di Rio De Janeiro, Berlin ho~c Paris co _th~ dliQC phl,lc Vl,lqua chiec may tinh d~t ngay trlioc m~t b~n. Vua moi day th6i, t6i da th\iC hi~n vi~c mdi hai vi giao sli d B~c Au den giang bai d trlidng t6i, Trlidng D?i hQc Khoa hQc Xa hi)i va Nhil.n van thui)c D~i h9C Quac gia Ha Ni)i. Chi trong mlidi lam phut t6i lam xong m9i c6ng vi~c ciin thiet voi hai vi nay. Mi)t vi la giao sli Charles Edquist, giang ve xa hi)i h9C c6ng ngh~, D~i h9C Liktiping (Thuy' Di~n), mi)t vi la giao sli Jan Annerstedt, giang ve chinh sach c6ng, D~i h9C Kinh doanh Copenhagen (Dan M~ch). Ket thuc c{mg vi~c, gi{w sli .Jan Annerstedt d D~i h9C Kinh doanh Copenhagen viet cho t6i mi)t buc thli cam dn. Sau may Idi gian di d~ earn dn, 6ng viet mi)t do~n tai but rat thu vi. T6i "chep" I~i d~ cac b~n chia se. T6i d~t trong ngo~c kep di)ng tu "chep", vi th\iC ra khOng phai la chep biing tay theo nghia thOng thlidng, rna la th\ic hi~n mi)t I~nh chep "copy" d~ lay buc thli ra tU hi)p thli di~n ti1 trong m~ng, co siin trong may tinh d~t ngay tren ban clla t6i, rbi dich t~m ra tieng Vi~t nhli sau: "Th9-t la mQt h~ thong lien l{lc kjt ao ma chung ta sit d(lng ngay nay! Tit da.u nay den da.u kia cua Treii ddt chi trong gidy leit. Th(tc s(t la mQt ceii lang toan ca.u ma con cheiu cua chung ta se con may m6.n han nhie'u so udi nhitng didu ma chung ta dii co dl1!/c luc nay ... " KhOng chi co th~ lien h~ c6ng vi~c va th\iC hi~n cac dich V1,l hli t6i n vua neu tren day, rna b~n co th~ tham gia cac cui)c hi)i thao, nghe cac bai giang tren m~ng. Nhieu b~n hQc sinh, sinh vien da phat hi~n ca nhling nha tai trQ chuyen ca'p h9C b6ng ho~c ca'p tien d~ lam cac d\i an 15
va di d1,tcac hQi thao d mtoc ngoai. Tat ea cac cong vi()c do bl:lnquan M voi nhung nglidi rna bl:lnchlia bao gid quen biet, th~m chi se khOng bao gid gi:iPmi:it. Nhli v~y, tuy noi la ao, nhling rna no t6n t~i rat thl,1c.Mi:icdii. rat thl,1cnhli v~y, nhling no v~n t6n t~i trong mQt khOng gian huyen ao. Ngay nay nglidi ta da di xa hon the trong mQt linh vl,1cdli
linh v1,ic nghien cuu moi ra ddi: triet hqc cyberspace. tam Iy hqc cyberspace, xii h(>ihqc cyberspace, t(>iph~m hqc cyberspace, v.v... The la m6i con ngudi duqc song trong m(>txii h(>ivua th1,ievua ao. B~n co th~ tim duqc trong xii h(>iao nhung ni~m an lli Ion lao khi b~n dang gii-Pnhung di~u cay dl1ng trong xii h(>ith1,ic.B~n co th~ tim duqc nhung giup da rat th1,ictU trong xii h(>iao. B~n co th~ dong rat nhi~u vai tro khac nhau giua xii h(>ith1,icva xii h(>iao va ngay ca trong m(>txii h(>i hoan toan ao. Do la di~u ky I~ trong the gioi dUdng d~i. KhOng gian xi-be duqc xem la hinh thue khOng gian moi clla nhiin lo~i sau bon hinh thuc khOng gian v~t chat rna chUng ta 'co th~ "bdi I(>i" trong do theo nghla den: Khong gian dat, la lo~i khOng gian dllu tien rna con ngudi dii chiem linh, la khOng gian tr€m do n~n kinh te nong nghi~p phat tri~n va nha nuoc phong kien ra ddi. Khai ni~m "Iiinh dia", "Iiinh chua" xuat hi~n lien quan den vi~c cat cu, tranh chap, phiin chia quy~n Sdhuu va quy~n stt d\lng khOng gian dat. Khong gian bi~n, la lo~i khOng gian clla n~n kinh te trqng thudng, la ba da cho s1,iphat tri~n n~n kinh te trqng thudng va cai noi cho nha nuoc trqng thudng ra ddi va phat tri~n. Di doi voi vi~c md r(>ng quy~n dOi voikhOng gian bi~n, khai ni~m "Iiinh hai", r6i den quy~n sd huu va stt d\lng, khOng gian bi~n ciing di vao cae ph~m tru phap lu~t. Khong gian b~u trai, la khOng gian ella n~n kinh te cong nghi~p. N~n cong nghi~p clln bay tren bllu trdi, rut ng~n mqi khoang each dia Iy. H~ thong lien I~c vo tuyen do each m~ng cong nghi~p mang I~i dii phat tri~n tren khong gian bllu trdi. Khong gian bllu trdi ciing duqc chia se bdi cae quae gia cong nghi~p. DUdng nhifm, ciing giong nhu liinh dia va liinh hai, "Iiinh khOng" ciing trd nen moi quan tam v~ Chllquy~n cua cac t~p doan va cae quae gia. Khong gian vii tql, la khong gian eua thdi d~i rna con ngudi di vao vii tr\l, tham hi~m vii trl,l, khai thac vii tr\l va, m(>ttrong ung d\lng quan trqng la md ra m(>tcu(>ceach m::tnghoan toan moi vg lien I~c vi~n thOng voi s1,ixuat hi~n cae v~ tinh vii'in thong trong vii trl~. Toffler gqi do 17
Ia kh6ng gian thu tu 2. Cac v~ tinh duqc ph6ng vao khOng gian vii tr1,lda cung dip nhung hinh anh chi tiet ve nhung gi t6n t?i tren Trai Bat clla chung ta, khOng Io?i tru ea nhung thong tin ve cac can cu quan sl,t. SI,J chiem llnh khOng gian vii tr1,l da pMn chia the gioi thanh hai nh6m. nh6m "Cudng quac vii tr1,l"va' nh6m "Cudng quac phi vii tr1,l".Nh6m Cal "Cudng quac phi vii tr1,l"dang d6ng thanh doi vii tr1,lphai Ia clla tat ca mQi ngudi. Mqt so' nuoc muan thanh I~p mqt Cd quan vii tr\l clla Lien hqp quac d~ ki~m soat cac ho?t dqng trong vii tr1,lva pMn chia l:;tiquyen Iqi. Cuqc ki~m soat khong gian vii tr1,lvi m1,lcdieh dan sl,tdang duqc diiy m:;tnh d6ng thdi voi vi~c khai thac khOng gian vii tr\l d~ ph1,lcV1,l 1,lc m dich quan sl,t. Khong gian xi-be, la mqt san phiim d~c bi~t clla chinh con ngudi trong xa h(>ithOng tin. Dl,ta theo cach tinh clla Tomer, toi nghi chung ta c6 th~ gQid6 Ia khOng gian thu nam clla con ngudi. N6 xuat hi~n, t6n t:;ti va mang Mn cho con ngudi nhung Iqi ich, nhung niem vui, earn hung va nhung phien muqn. KhOng biet se xuat hi~n cai "Ianh ..." gi day. Li~u co cai "Ianh xi-be" khong? Co Ie la khOng th~. Phai chang nMn lo:;tidang tien Wi mqt thu khoug gian md tuy~t dai, khOng c6 bien gioi quac gia va Sdhuu tu nMn? Tit tin tiflc den tti ttidng chien tranh phi sat thtidng Tat ca nhung ai lam vi~c b~ng may tinh deu c6 mqt cam giac chung rat kh6 chiu voi sl,t quay rai clla cac virus. Ch~ng the rna ngudi ta da gQi tac gill.clla cac chudng trinh ph
T6i g~p kM nhi€u h?n d~t cau hOi, v~y ml,1cdich clla hQn hacker 1a gi? T?i sao hl;ln khOng gay slj gi vDi chung, ma chung l?i x6ng VaGmay tinh cua b?n d~ ma qu~y pM? Phan TMi Trung co bai viet tren baa Sinh vien ngay 12 thang 9 nam 2002 tra 1di cho bl;ln: Ml,1cdich cua cac tin t~c 1a hQc hoi d~ tlj khhg dinh ban than. Ml,1cdich clla slj khl1ng dinh han than nay khOng dung d slj qu~y pha, ma quan trQng hdn 1a khai tMc nhung du li~u hi m~t nii.m trong cac may chu tren m?ng, trong do co mqt "mieng m6i" heo bd 1a cac the tin dl,1ng.BQn hacker con tl;lora nhung h~ thong trinh sat chuyen ngh€ kham pM cac hi m~t tu nhan, cac du li~u thuqc cac hi m~t kinh te, bi m~t c6ng ngh~, bi m~t quan slj, V.V va the 1a chung x6ng VaGlInh vlf.c ..., hOl;ltdqng trinh sat, tham ttl, tinh bao, an ninh clla cac the 1lf.cdOil~p. Den day, chung da t?O ra mqt tac dqng ngol;lihien het suc 1Qih?i. T6i xin k~ mqt cau chuy~n ma t6i nghe dUQc.Ra't tiec t6i kh6ng co di€u ki~n tra cuu duqc nguyen han cau chuy~n, nhung tai tin 1a co thl Vao thdi ky d~u cua nl;ln dich tin t~c, mqt chang sinh vien d mqt nUDC A tung tin t~c do 1a mqt ngan hang lOn d mqt nUDcB, kham pM dUQcra't nhi€u th6ng tin v€ cac tai khoan. Chang sinh vien nQ da tim cach chuy~n duqc mqt khoan ti€n lOn cua ngan hang VaGtrong Hli khoan cua minh. Mqt thdi gian sau chang sinh vien hi ngan hang pMt hi~n, va dudng nhien cuoi cling 1a phai ra h~u toa. Cuqc xtl di~n ra ra't ba't ngd: NUDC B yeu du nUDcA chuy~n tqi phl;lm nay den nUDcB d~ nUDcB xli. Sau mqt h6i thao lu~n, nUDC d6ng y. Khi v€ den nUDC B, thi nUDcB A .tuyen bo tha h6ng. KhOng nhung the con tuy~n dl,1nganh ta lam nhan vien tinh bao. Vh chua het, nUDcB con tuyen bohieu khOng chang sinh vien nQ so ti€n ma anh chang da an d.p, coi do 1a khoan ti€n hQc phi cung ca'p cho anh ta va ti€n mua anh ta v€ lam nhan vien. Cling co th~ cac UtCgia sang tac cau chuy~n nay bia ra nhung chi tiet cho them gi?t gan. Nhung no noi len mqt thlf.Cte, 1a n?n hacker dang md ra mqt nang It,icmDicua ky thu~t tinh bao. Trong chuyen ml,1cKhoa hQc va C6ng ngM cua Ban tin cua VASC Orient ngay 19/8/2002 co diin dai BBC dua ra 1di tuyen bo cua mqt c6ng ty bao m?t may tinh cua My, dng hQ co th~ tham nMp h~ thong may 19
tinh ella B(>Quoe phong My bat eli hie nao. Cae ehuyen gia ella hang ForensieTee da sv dj,mg m(>tphftn m€m duqe ban dfty tren tht trudng d~ pha va kha nang biio m~t ngheo nan ella cae h~ thong may tinh ella quan d(>i va ella Chinh phll My. Ong Brett 0' Keefe, ehll tteh Hang ForensieTee giai thieh r~ng, hang ong thl,1e hi~n Vl,ld(>t nh~p nay d~ giong lim m(>thoi chuang eanh tinh v€ an ninh m;,tng. Ong noi: "Chung toi thl,1e sl,1soc va hoang sq khi nh~n thay r~ng minh d(>tnh~p VaGh~ thong m;,tng ella quan d(>iva ehinh phll qua de dang. No eung giong nhu khi ta di ngang qua Lftu Nam Goe, thay eVa md va khong m(>tai eanh gae". Ong con tuyen bo, ehuyen vien eua Hang da d(>tnMp truoe he't VaG Texas. Tit day hq da d(>t h~ thong m?ng eua can eli quan sl,1Fort Hood CI nh~p cae can eli quan sl,1khile va m(>tso h~ thong m?ng eua cae t6 ehlie dan sl,1. NgUdi philt ngon eua quan d(>i, d?i ta Ted xae nh~n m(>t h~ thong m?ng da bt d(>tnh~p. Dinh eao ella cae tu tUdng hacker la born virus. Born virus duqe tung VaGm?ng may tinh eua M thong di€u khi~n trong cae trung tam eong nghi~p, trung tam thudng m;,ti va cae din eli quan sl,1.Born virus gay nhieu ho$.e phil ho?i toan b(>cd sCidil li~u eua doi thll, gay sai l~eh cae thOng tin, pM ho?i ho?t d(>ngbinh thlidng ella dOi thll, th~m chi gay te li~t mqi ho?t dti€m Il,1eVii khi hung Mu thanh m(>t dOng slit vl,!n. Ngudi ta cung gqi do la chie'n tranh thOng tin, m(>thinh anh ella chie'n tranh phi sat thudng. Khi ban v€ vai tro cua ehie'n tranh thong tin, ong Neil Munro, thu ky bien t~p cua td Tin We Quoe phong, m(>ttuftn bao co uy tin eua B(> Quoc phOng My, noi: "Truoc kia, ne'u anh co 5.000 xe tang rna dOi phudng ella anh chi co 1.000 xe thi anh da co uu the' 5/1. Trong ehie'n tranh thong tin du anh co uu the 100/1, thi tat ca vi\.n phI,! thu(>e VaG m(>tngoi n6." Ne'u khong co m(>tkha nang phOng v~ truoc nhung nguy cd bt tan eong bdi chien tranh thong tin, hoan toan co th~ lam VaGm(>ttinh the rat mong n' anh. Toffler eho r~ng: "Nguyen nhan chinh cua sl,1mong manh nay Lt U Lh6, thong tin, voi tu each la m(>tnguon Il,1e,no khae bi~t 20