Mổ đau dây V có nội soi hỗ trợ

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br />  <br /> <br /> MỔ ĐAU DÂY V CÓ NỘI SOI HỖ TRỢ <br /> Bùi Huy Mạnh* <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Mục đích: Nghiên cứu sử dụng nội soi hỗ trợ trong mổ giải ép mạch vi phẫu điều trị đau dây V. Nhận xét <br /> một số điểm lợi khi sử dụng nội soi hỗ trợ so với dùng kính vi phẫu thường dùng trong mổ giải ép thần kinh V.  <br /> Phương  pháp: Chúng tôi đã tiến hành trên 15 người bệnh. Các người bệnh được tiến hành mổ giải ép vi <br /> mạch với kính vi phẫu (pp Jannetta), trong quá trình mổ, nội soi được đưa vào nhằm tăng độ tin cậy của chẩn <br /> đoán và kết quả giải ép. So sánh hình ảnh trong mổ của kính vi phẫu với nội soi: Số lượng nguyên nhân mạch <br /> máu chèn ép thần kinh. Các chỉ số nghiên cứu khác: Thời gian mổ, thuận lợi và khó khăn khi có nội soi hỗ trợ, <br /> biến chứng trong mổ do nội soi, kết quả giảm đau sau mổ.  <br /> Kết quả: Trong 15 bệnh nhân mổ, nội soi phát hiện được 16 nguyên nhân chèn ép mạch so với kính vi phẫu <br /> phát hiện 14 nguyên nhân. Nguyên nhân phát hiện thêm ở vị trí gốc dây V phía thân não là góc khuất mà kính vi <br /> phẫu (KVP) không quan sát được. Tất cả các người bệnh khi có nội soi đều có hình ảnh rõ ràng và khẳng định <br /> chẩn đoán. Kết quả giảm đau sau mổ (A1+A2) chiếm 80% bệnh nhân. Không có tai biến trong mổ do nội soi. <br /> Từ khóa: Phẫu thuật giải ép vi mạch, nội soi hỗ trợ giải ép vi mạch, đau dây V <br /> <br /> ABSTRACT <br /> RESULTS OF ENDOSCOPE – ASSISTED MICROVASCULAR DECOMPRESSION (EMD) FOR <br /> TRIGEMINAL NEURALGIA <br /> Bui Huy Manh* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 ‐ Supplement of No 6‐ 2014: 355 – 359 <br /> Objectives:  This  study  aims  to  assess  the  usefulness  of  endoscope  ‐  assisted    during  microvascular <br /> decompression (MVD) procedures for idiopathic trigeminal neuralgia (TN.) <br /> Methods:  Between  01‐01‐2014  and  05‐09‐  2014,  15  MVD  procedures  were  performed  (Technique <br /> Microscope  +  Endoscope).The  informations  have  been  noted:  nerve‐vessel  conflicts,  images,  complications, <br /> advantages, disadvantages, pain relieve.  <br /> Results:  Of  15  patients  who  undergone  endoscope  ‐  assisted  microvascular  decompression  for <br /> trigeminal  neuralgia.  Endoscope  explores  16  causes  while  Microscope  explores  14  causes.  In  two  patients, <br /> endoscope  revealed  arterial  compression  at  REZ  that  was  not  seen  with  the  miroscope.  EMD  has  a  clear <br /> image  and  confirmed  the  diagnosis.  There  are  80%  patients  with  relief  pain  (A1+A2).  There  are  not  any <br /> postoperative complications. <br /> Conclusion: EMD is a useful adjunct to MVD in the treatment of trigeminal neuralgia. <br /> Key  words:  Microvascular  decompression,  endoscope‐assisted  microvascular  decompresion,  trigeminal <br /> neuralgia <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> Mổ  giải  áp  vi  mạch  (PT  Jannetta)  được <br /> chứng  minh  là  một  trong  những  phương  pháp <br /> điều trị hiệu quả rất cao nhất trong điều trị đau <br /> dây V nguyên phát. Sử dụng kính vi phẫu (KVP) <br /> <br /> trong  mổ  tìm  nguyên  nhân  chèn  ép  mạch  máu <br /> thần kinh là nguyên tắc cơ bản của phẫu thuật. <br /> Tuy  nhiên,  trên  số  lượng  người  bệnh  gặp  khó <br /> khăn và thất bại có thể lên đến 12‐34%(1). Trong <br /> một  số  trường  hợp,  không  tìm  được  nguyên <br /> nhân hoặc bỏ sót nguyên nhân làm thất bại kết <br /> <br /> * Khoa Phẫu Thuật Thần Kinh – Bệnh viện Việt Đức <br /> Tác giả liên lạc: Ths. Bùi Huy Mạnh,  <br /> ĐT:0912969444,<br /> <br /> Mạch Máu Não và Xạ Phẫu <br /> <br /> Email: drmanhhvd2014@gmail.com <br /> <br /> 355<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014<br /> <br />  <br /> quả  điều trị.  Nhiều  tác  giả trên  thế giới  đã đưa <br /> thêm  nội  soi  hỗ  trợ  nhằm  tăng  hiệu  quả  tìm <br /> nguyên  nhân,  tránh  bỏ  sót.  Có  một  số  nghiên <br /> cứu bắt đầu công bố các kết quả ban đầu về mổ <br /> giải áp vi mạch có nội soi hỗ trợ. Đầu năm 2014, <br /> chúng tôi áp dụng nội soi cho 15 người bệnh và <br /> có một số kết quả ban đầu. <br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG ‐ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br /> Trong thời gian từ 01‐01‐2014 đến 05‐09‐2014 <br /> chúng  tôi  mổ  15  người  bệnh  đau  dây  V  có  nội <br /> soi  hỗ  trợ  trên.  Sử  dụng  nghiên  cứu  mô  tả  cắt <br /> ngang.  Người  bệnh  được  lựa  chọn  ngẫu  nhiên <br /> trong các người bệnh có chỉ định mổ đau dây V: <br /> người  bệnh  kháng  thuốc,  thất  bại  với  các <br /> phương pháp khác, giải thích người bệnh đồng <br /> ý. Kỹ thuật áp dụng là mổ với kính vi phẫu và có <br /> nội soi hỗ trợ trong mổ theo miêu tả ở dưới đây. <br />  Kết  quả  giảm  đau  đánh  giá  ngay  sau  mổ, <br /> thời gian bệnh nhân trong viện. Giảm đau theo <br /> thang  điểm  Roland  Apfenbaum:  A1  (hết  đau, <br /> không dùng thuốc), A2 (thỉnh thoảng đau, có thể <br /> dùng  thuốc  liều  thấp,  không  có  tác  dụng  phụ <br /> của thuốc), A3 (đau phụ thuộc thuốc, hoặc có tác <br /> dụng  phụ  của  thuốc),  A4  (đau  như  cũ).  Gọi  là <br /> giảm  đau  khi  A1  hoặc  A2.  Gọi  là  không  giảm <br /> đau khi A3 hoặc A4. Trong mổ tìm các nguyên <br /> nhân mạch máu chèn ép thần kinh, thống kê số <br /> lượng các nguyên nhân. Các khó khăn và thuận <br /> lợi khi thao tác nội soi, thời gian mổ, biến chứng <br /> trong mổ, kết quả giảm đau sau mổ. <br /> <br />   <br /> Hình 1: Ống kính kiểm tra mặt thân não của dây V <br /> <br /> 356<br /> <br /> Kỹ thuật(11) <br /> Sử  dụng  đường  mổ  sau  xoang  sigma <br /> (Retrosigmoid). Người bệnh ở tư thế nằm ngửa <br /> đầu  nghiêng,  cố  định  đầu  bằng  khung <br /> Mayefield,  có  thể  chuyển  động  được  gáy.  Gây <br /> mê nội khí quản, rạch da 5cm sau tai, mở volet <br /> xương đường kính khoảng 2cm dưới chỗ nối của <br /> xoang ngang và xoang sigma. Mở màng cứng lật <br /> phủ về phía xoang. <br /> Bước 1: Dùng kính vi phẫu: Kỹ thuật chuẩn <br /> vi phẫu, dây V được nhận biết sau khi vén nhẹ <br /> tiểu  não,  hút  bớt  dịch  não  tủy  ở  bể  lớn,  phá <br /> màng nhện. <br /> Bước 2: Sau khi khám phá dây V qua kính vi <br /> phẫu,  ống  kính  cứng  30  độ  đưa  vào  vùng  góc <br /> cầu làm nổi bật hình ảnh. Ống kính sử dụng là <br /> ống  kính  chuẩn,  KarlStorz  loại  30  độ  dùng  cho <br /> sọ  não.  Ống  kính  nội  soi  đi  vào  theo  đường <br /> thẳng hướng về phía dây V, giữ cán vị trí ngược <br /> với xoang màng cứng. Ống kính được xoay bởi <br /> cổ tay PTV cho phép nhìn rõ gốc dây V. Hướng <br /> ống  kính  30  độ  bên,  trung  gian,  trên  hoặc  dưới <br /> đến  khi  khám  phá  rõ  ràng.  Để  đạt  được  mỗi <br /> hình, ống kính được điều chỉnh bằng cách xoay <br /> tay cầm (rod lens) và cammera để giữ hình ảnh <br /> trên  phải  và  trục  lý  tưởng.  Thì  này  quan  trọng <br /> nhất, phẫu thuật viên trực tiếp cầm ống kính, vỏ <br /> não  được  che  phủ  bởi  bông  ướt.  Các  động  tác <br /> nhẹ  nhàng  và  chậm.  Khi  khó  khăn  như  chảy <br /> máu  phải  được  dừng  lại  và  đưa  KVP  để  cầm <br /> máu ngay. <br /> <br /> Hình 2: Ống kính kiểm tra phần dây V đi vào hạch <br /> Gasser <br /> <br /> Chuyên Đề Phẫu Thuật Thần Kinh <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br />  <br /> Nếu mạch nhìn rõ ràng được bằng KVP, nội <br /> soi chỉ sử dụng định giá mức độ của giải ép và <br /> đoạn cuối của cuộc mổ. Nếu chèn ép mạch được <br /> thấy tốt hơn (hoặc chỉ duy nhất thấy được) nhờ <br /> nội soi, nghĩa là mổ vi phẫu được kiểm soát dưới <br /> nội soi. <br /> Bước  3:  Giải  ép  mạch  được  thực  hiện  bằng <br /> cách đặt miếng Neuro‐Patch được tạo hình phù <br /> hợp,  ngăn  giữa  mạch  máu  chèn  ép  (offending <br /> vessel)  và  đoạn  gốc  dây  V.  Khi  có  thể  được, <br /> miếng ngăn cách được gập một nửa dưới áp lực <br /> làm tách hơn mạch máu và thần kinh. <br /> Bước 4: Kiểm tra lại bằng nội soi, đánh giá lại <br /> kết quả của miếng ngăn cách, vị trí, tư thế. <br /> Bước  5:  Đóng  vết  mổ:  Kỹ  thuật  chuẩn  bao <br /> gồm  kiểm  tra  chảy  máu,  dùng  nước  đuổi  khí, <br /> đóng kín màng cứng, đặt lại xương, đóng vết mổ <br /> các lớp cân cơ, da. <br /> Lưu ý: Ống kính NS được cẩn thận đưa vào <br /> hố sọ sau dọc cạnh ống hút nhỏ. Dụng cụ được <br /> duy trì để đầu ống kính luôn nhìn rõ trong mọi <br /> thời gian, tránh có thể không nhìn thấy va chạm <br /> với  cấu  trúc  mềm  mại  mạch  máu  TK.  Một  số <br /> trường hợp chỉnh sửa miếng giải ép qua nội soi: <br /> dùng  một  tay  phẫu  tích  và  thao  tác  với  miếng <br /> giải ép với dụng cụ nội soi ở một tay và dụng cụ <br /> mổ một tay còn lại. Đa số các trường hợp hút bớt <br /> dịch não tủy, phẫu tích màng nhện, đặt bông che <br /> <br /> phủ bề mặt tiểu não là đủ thao tác do đó không <br /> cần dụng cụ vén não. <br /> <br /> KẾT QUẢ  <br /> Khả năng ứng dụng <br /> Nghiên  cứu  áp  dụng  nội  soi  hỗ  trợ  cho  15 <br /> người  bệnh,  tất  cả  đều  được  áp  dụng  thành <br /> công.  Thời  gian  mổ  từng  người  bệnh  là  dưới  2 <br /> giờ. <br /> <br /> Kết quả trong mổ <br /> Có  15  người  bệnh,  trên  kính  vi  phẫu  phát <br /> hiện được 14 nguyên nhân mạch máu xung đột <br /> thần kinh, trên nội soi phát hiện được 16 nguyên <br /> nhân.  Có  một  người  bệnh  không  có  nguyên <br /> nhân  mạch  máu  chèn  ép  thần  kinh,  chỉ  là  dày <br /> dính màng nhện.  <br /> Nội soi hỗ trợ phát hiện thêm được 2 nguyên <br /> nhân  trên 2 người  bệnh,  cả  hai nguyên nhân  là <br /> những  mạch  nhỏ  nằm  ở  phía  thân  não  (REZ). <br /> Các  người  bệnh  còn  lại  nội  soi  giúp  ích  khẳng <br /> định chẩn đoán trong mổ rõ ràng.  <br /> <br /> Kết quả giảm đau <br /> Đa  số  người  bệnh  sau  mổ  giảm  đau  80% <br /> (12/15 người bệnh).  <br /> Không  có  tai  biến  cuộc  mổ,  không  biến <br /> chứng  chảy  máu,  không  tổn  thương  dây <br /> VII,VIII… ở tất các các người bệnh. Không có tai <br /> biến do mổ cũng như do dụng cụ nội soi. Thời <br /> gian dưới 2 giờ cho mỗi người bệnh. <br /> <br />  <br />  <br /> Hình 1: Hình ảnh nội soi giống hình ảnh KVP: Phát  Hình 2: Nội soi ống 30 độ nhìn về phía thân não phát <br /> hiện thêm nguyên nhân thứ 2 là ĐM màu đỏ <br /> hiện một nguyên nhân tiếp xúc mạch máu‐ thần <br /> kinh (Tĩnh mạch màu xanh) <br /> <br /> Mạch Máu Não và Xạ Phẫu <br /> <br /> 357<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014<br /> <br />  <br /> Biến chứng trong mổ do nội soi <br /> Không  có  tai  biến  do  nội  soi  trong  mổ  trên <br /> các người bệnh nghiên cứu <br /> <br /> BÀN LUẬN <br /> Khả năng ứng dụng <br /> Tất  cả  15  người  bệnh  của  chúng  tôi  đều  áp <br /> dụng thành công phẫu thuật nội soi hỗ trợ giải <br /> ép thần kinh. <br /> Đa số các tác giả đều thống nhất, khả năng ứng <br /> dụng nội soi hỗ cho mổ đau dây V là khả thi. Với <br /> Charles Teo, áp dụng nội soi cho 114 người bệnh <br /> thì thành công trên 113 người bệnh, còn một người <br /> bệnh  do  dụng  cụ  nội  soi  trục  trặc(11).  Với  nghiên <br /> cứu  trên  15  người  bệnh,  số  lượng  còn  hạn  chế <br /> nhưng qua thực tế, khả năng áp dụng trên nhiều <br /> người bệnh là có tính thực tiễn. <br /> <br /> Kết quả trong mổ <br /> Có hai cản trở chính của phẫu thuật là nguy <br /> cơ  của  mở sọ,  và hạn  chế tầm nhìn  của kính  vi <br /> phẫu.  Hai  vị  trí  kính  hay  bị  khuất  là  vùng  gần <br /> thân não (Root entry zone‐ REZ)(2,9), và mặt trước <br /> thần  kinh  và  chèn  ép  có  thể  xảy  ra  bất  cứ  đâu <br /> quanh rễ thần kinh hay dọc chiều dài(8). Các vị trí <br /> này  có  thể  thấy  được  với  nội  soi(4,5)  nhất  là  ống <br /> kính 30 độ. Việc tìm đầy đủ các nguyên nhân là <br /> rất  quan  trọng,  theo  Jannetta,  các  nguyên  nhân <br /> đều được coi là bình đẳng như nhau trong việc <br /> gây đau(1). Charles Teo công bố nghiên cứu trên <br /> 114 người bệnh mổ gải ép mạch, 113 thành công <br /> dưới nội soi hỗ trợ. Có 38 người bệnh (33%): nội <br /> soi  bộc  lộ  những  mạch  khó  nhìn  (25%)  hoặc <br /> không thấy gì (8%) với kính vi phẫu. Trong thời <br /> gian  là  29  tháng,  đau  thuyên  giảm  hoàn  toàn  ở <br /> 112 BN (99,1%), tất cả không cần thuốc(11). <br /> Lợi ích của nội soi hỗ trợ còn đi xa hơn. Nó <br /> cho  thấy  dây  V  vẫn  có  thể  bị  chèn  ép  hay  biến <br /> dạng ngay cả khi làm với kính vi phẫu tưởng đã <br /> rõ ràng. Kính vi phẫu vẫn hữu ích để thực hiện <br /> thì đầu mổ giải ép bởi vì dễ dàng cho phẫu thuật <br /> viên sử dụng. Tuy vậy, trong kỹ thuật của chúng <br /> tôi nhằm xác định là nội soi đánh giá chất lượng <br /> của cuộc mổ.  <br /> <br /> 358<br /> <br /> Mức  độ  rõ  ràng  về  hình  ảnh  được  nội  soi <br /> khẳng  định  khi  các  nguyên  nhân  mạch  máu <br /> chèn ép được nhìn rõ ở các người bệnh, ở độ nét <br /> cao  với  ánh  sáng  và  màu  trung  thực  hơn.  Sử <br /> dụng các kỹ thuật tương tự, Jarrahy và cộng sự(6) <br /> tìm thấy 14 trên 51 (28%) mạch chèn ép với duy <br /> nhất  kính  nội  soi  và  nhóm  khác  kính  vi  phẫu <br /> không rõ ràng ở 21 người bệnh (25%) sau khi nội <br /> soi kiểm chứng. El‐Garem và cộng sự(3) sử dụng <br /> NS trên 42 trường hợp mổ giải áp dây V. Chèn <br /> ép  mạch  thần  kinh  được  tìm  thấy  ở  tất  cả  các <br /> người  bệnh,  nhưng  tác  giả  không  so  sánh  với <br /> kính  vi  phẫu.  Ở  giữa  hai  nhóm  King  và  cộng <br /> sự(7)  với  Abdeen  và  cộng  sự  miêu  tả  20  người <br /> bệnh,  nhưng  không  chỉ  ra  tình  huống  rằng  nội <br /> soi có ích ra sao. Rak và CS (10) sử dụng kỹ thuật <br /> NS hỗ trợ trên 17 người bệnh đau dây V. Nội soi <br /> làm tăng khả năng tầm nhìn trên 11 trường hợp, <br /> tác  giả  thấy  rằng  nội  soi  có  ích  nhất  là  phần <br /> ngoại  biên  của  dây  V  trong  hố  Meckel,  nơi  mà <br /> hay đốt tĩnh mạch của TK V. Tác giả cũng thông <br /> báo tác dụng hữu ích của nội soi trong toàn bộ <br /> các trường hợp, tỷ lệ giảm đau của nhóm người <br /> bệnh  là  100%  trong  thời  gian  trung  bình29 <br /> tháng(10).  <br /> Các biến chứng do nội soi có thể gặp như tỳ <br /> vào  tiểu  não  gây  dập  não,  ống  kính  gây  chảy <br /> máu tĩnh mạch Dandy, tổn thương dây VII, VIII. <br /> Do các thao tác chưa quen và trường mổ bị hạn <br /> chế. Một số tác giả đưa tay cầm robot để hạn chế <br /> di chuyển ống nội soi, nhưng lại có nhược điểm <br /> hạn chế độ linh động của ống kính. Trong nhóm <br /> bệnh nhân của nghiên cứu chưa gặp trường hợp <br /> tai  biến  nhưng  cũng  do  số  lượng  người  bệnh <br /> chưa nhiều. <br /> Với số lượng người bệnh còn hạn chế, các kết <br /> quả ứng dụng nội soi cũng cần được thực hiện ở <br /> nhiều người bệnh và có thời gian để đánh giá. <br /> <br /> KẾT LUẬN <br /> Áp  dụng  nội  soi  hỗ  trợ  cho  15  người  bệnh <br /> thu  được  kết  quả:  100%  (15/15)  người  bệnh  áp <br /> dụng thành công, nội soi tìm được nhiều nguyên <br /> nhân  hơn  so  với  kính  vi  phẫu  tìm.  Tất  cả  các <br /> <br /> Chuyên Đề Phẫu Thuật Thần Kinh <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br />  <br /> nguyên nhân tìm được trên nội soi đều cho hình <br /> ảnh  rõ  ràng  và  tin  cậy.  Không  có  tai  biến  cuộc <br /> mổ do nội soi gây ra.  <br /> Với  số  lượng  người  bệnh  còn  mới  ở  giai <br /> đoạn áp dụng, cũng như số lượng ít người bệnh <br /> mổ nội soi hỗ trợ trong các nghiên cứu khác so <br /> với lượng người bệnh mổ kính vi phẫu nên kết <br /> quả  còn  đang  thảo  luận.  Tuy  nhiên  các  lợi  ích <br /> thấy  được  là  quan  sát  được  rõ  ràng,  các  vị  trí <br /> khó, hạn chế vén tiểu não, thời gian không kéo <br /> dài hơn. Kết quả cần được thảo luận trên những <br /> nghiên cứu với số lượng người bệnh lớn hơn. <br /> <br /> during  posterior  fossa  microvascular  decompression.  J <br /> Neurosurg 62:552‐557. <br /> 5.<br /> <br /> Fukushima  T  (1978),  Endoscopy  of  Meckel’s  cave,  cisterna <br /> magna,  and  cerebellopontine  angle.  Technique  note.  J <br /> Neurosurg 48:302‐306. <br /> <br /> 6.<br /> <br /> Jarrahy R, Berci G, Shahinian HK (2000), Endoscope‐assisted <br /> microvascular decompression of trigeminal nerve. Otolaryngol <br /> Head Neck Surg 123:218‐223. <br /> <br /> 7.<br /> <br /> King WA, Wackym PA, Sen C, Meyer GA, Shiau J, Deutsh H <br /> (2001),  Adjunctive  use  of  endoscopy  during  posterior  fossa <br /> surgery to treat cranial neuropathies. Neurosurgery 49:108‐115. <br /> <br /> 8.<br /> <br /> Lee SH, Levy EI, Scarrow AM, Kassam A, Jannetta PJ (2000), <br /> Recurrent  trigeminal  neuralgia  attributable  to  veins  after <br /> microvascular decompression. Neurosurgery 46:356‐361. <br /> <br /> 9.<br /> <br /> Meaney  JF,  Eldridge  PR,  Dunn  LT,  Nixon  TE,  Whitehouse <br /> GH,  Miles  JB  (1995),  Demonstration  of  neurovascular <br /> compression in  trigeminal  neuralgia  with  magnetic resonace <br /> imaging. Comparison with surgical findings in 52 consecutive <br /> operative cases. J Neurosurg 83:799‐805. <br /> <br /> 10.<br /> <br /> Rak  R,  Sekhar  LN,  Stimac  D,  Hechl  (2004),  Endoscope‐<br /> assisted  microsurgery  for  microvascular  compression <br /> syndromes. Neurosurgery 54:876‐881. <br /> <br /> 11.<br /> <br /> Teo  C  (2006),  Endoscope‐assisted  microvascular <br /> decompression  for  trigeminal  neuralgia:  Technique  case <br /> report, volume 59, operative neurosurgery  <br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO <br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> <br /> Baker  FG,  Jannetta  PJ,  Bissonette  DJ,  Larkins  MV,  Jho  HD <br /> (1996),  The  long‐term  outcome  of  microvascular <br /> decompression  for  trigeminal  neuralgia.  N  Engl  J  Med <br /> 334:1077‐1083. <br /> Boecher‐Schwarz  HG,  Bruehl  K,  Kessel  G,  Guenthner  M, <br /> Perneczky  A,  Stoeter  P  (1998),  Sensitivity  and  specificity  of <br /> MRA  in  the  diagnosis  of  neurovascular  compression  in <br /> patients with trigeminal neuralgia. A correlation of MRA and <br /> surgical findings. Neuroradiology 40:88‐95. <br /> El Garem HF, Badr‐El‐Dine M, Talaat AM, Magnan J (2002), <br /> Endoscopy  as  a  tool  in  minimally  invasive  trigeminal <br /> neuralgia surgery. Otol Neurotol 23:132‐135. <br /> Friedman  WA,  Kaplan  BJ,  Gravenstein  D,  Rhoton  AL  Jr <br /> (1985),  Intraoperative  brain‐stem  auditory  evoked  potentials <br /> <br />  <br /> Ngày nhận bài báo:  <br /> <br />  <br /> <br />  <br /> <br /> 20/10/2014 <br /> <br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo:  <br /> <br /> 2/11/2014 <br /> <br /> Ngày bài báo được đăng: <br /> <br /> 5/12/2014 <br /> <br />  <br /> <br />  <br /> <br /> Mạch Máu Não và Xạ Phẫu <br /> <br /> 359<br /> <br />