Mô hình phát triển khu vực ven đô các thành phố lớn tại Việt Nam

Chia sẻ: Nguyễn Tình | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

30
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết này phân tích các mô hình đã và đang phát triển tại khu vực nông thôn ven đô tại các thành phố lớn ở nước ta với monng muốn giúp các đô thị tìm ra mô hình phát triển tối ưu nhất, giải quyết vấn đề lồng ghép quy hoạch đô thị và nông thôn với nhau.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Mô hình phát triển khu vực ven đô các thành phố lớn tại Việt Nam

DIEÃN ÑAØN MOÂ HÌNH PHAÙT TRIEÅN KHU VÖÏC VEN ÑOÂ CAÙC THAØNH PHOÁ LÔÙN TAÏI VIEÄT NAM KTS. Phaïm Thò Nhaâm* ThS.KTS. Nguyeãn Thò Hoàng Dieäp - VIUP Some development models of suburban areas of major cities in Vietnam Currently, in the major cities of Vietnam and developing countries, an imbalance is increasing between urban and suburban rural areas in the process of industrialization and urbanization. This imbalance is most evident in the incomes of people in urban and suburban rural areas. Farmers do not want to work in agriculture. The imbalance between urban and rural areas is also manifested in separation between economic and social development. There is a lack of a model development strategy to transform the economic structure in rural areas associated with urbanization. In fact, in Vietnam, cities directly under the Central Government such as Hanoi, Ho Chi Minh City, Da Nang, Hai Phong, Can Tho, the first class cities in the period of 2010-2020 tend to expand their space from the urban core to the periphery. The suburbs of major cities are often the focal point for linking production and trade activities between urban and rural markets, providing raw materials and labor for the urban areas, which are the focal points for the technical cooperation of urban areas as well as regional socio-economic infrastructures, serve as a bridge to connect central urban with other satellite urban in big urban areas. Currently, suburban areas of Vietnam’s major urban centers are lacking in management orientations and tools for the transition from rural to urban areas. This article analyzes the models that have been developed in suburban rural areas in big cities in our country with the desire to help cities find the most optimal development model, solving problems. integration of urban and rural planning together. Urban development entails rural development around it, where there is great endogenous potential. H ieän nay ôû caùc thaønh phoá lôùn cuûa Vieät Nam vaø caùc nöôùc ñang phaùt trieån, ñang dieãn ra söï maát caân ñoái ngaøy caøng taêng giöõa thaønh thò vaø noâng thoân ven ñoâ trong quaù trình coâng nghieäp hoùa vaø ñoâ thò hoùa. Söï maát caân ñoái naøy theå hieän roõ nhaát trong thu nhaäp cuûa ngöôøi daân ôû thaønh thò vaø ôû noâng thoân ven ñoâ. Ngöôøi noâng daân khoâng muoán laøm vieäc trong ngaønh noâng nghieäp. Maát caân ñoái giöõa ñoâ thò vaø noâng thoân coøn theå hieän ôû söï phaân caùch trong phaùt trieån kinh teá vaø xaõ hoäi. Ngöôøi ta thieáu moät chieán löôïc phaùt trieån moâ hình ñeå chuyeån ñoåi cô caáu kinh teá ôû noâng thoân gaén vôùi quaù trình ñoâ thò hoùa. Treân thöïc teá, taïi Vieät Nam, caùc thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông nhö Haø Noäi, TP.HCM, Ñaø Naüng, Haûi Phoøng, Caàn Thô, caùc ñoâ thò loaïi I trong giai ñoaïn 2010-2020 coù xu höôùng môû roäng khoâng gian töø trung taâm loõi ñoâ thò ra ngoaïi vi. Khu vöïc ven caùc thaønh phoá lôùn thöôøng laø ñaàu moái gaén keát hoaït ñoäng saûn xuaát, thöông maïi giöõa hai thò tröôøng ñoâ thò - noâng thoân, cung caáp nguyeân lieäu, lao ñoäng cho ñoâ thò, laø nôi boá trí caùc ñaàu moái HTKT cuûa ñoâ thò cuõng nhö caùc coâng trình haï taàng kinh teá - xaõ hoäi vuøng, laø caàu noái lieân keát ñoâ thò trung taâm vôùi caùc ñoâ thò veä tinh khaùc trong vuøng ñoâ thò lôùn. Hieän nay, khu vöïc ngoaïi thaønh caùc ñoâ thò lôùn Vieät Nam ñang thieáu caùc ñònh höôùng vaø coâng cuï quaûn lyù cho giai ñoaïn quaù ñoä chuyeån ñoåi töø noâng thoân leân ñoâ thò. Baøi vieát naøy phaân tích caùc moâ hình ñaõ vaø ñang phaùt trieån taïi khu vöïc noâng thoân ven ñoâ taïi caùc thaønh phoá lôùn ôû nöôùc ta vôùi mong muoán, coù theå giuùp caùc ñoâ thò tìm ra moâ hình phaùt trieån toái öu nhaát, giaûi quyeát vaán ñeà loàng gheùp giöõa quy hoaïch ñoâ thò vaø noâng thoân vôùi nhau. Söï phaùt trieån cuûa ñoâ thò keùo theo söï phaùt trieån cuûa noâng thoân xung quanh noù, nôi coù tieàm naêng noäi sinh lôùn. 56 SË 103+104 . 2020
≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝ Caùc moâ hình khoaûng 8-10m2. Xaõ Voõng La coù 60% ñaát chuyeån ñoåi cho khu coâng 1. Moâ hình khu coâng nghieäp (KCN) vaø laøng ngheà nghieäp Thaêng Long. Ñaát noâng nghieäp coøn laïi moät soá ít bò boû hoang a) Moâ hình KCN vaø nhaø ôû coâng nhaân do uùng luït vì chöa quy hoaïch ñöôïc keânh möông noäi ñoàng. KCN: Coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa ôû Vieät Nam mang yù nghóa quan troïng chuyeån bieán töø xaõ hoäi noâng nghieäp sang coâng nghieäp, Kinh teá ñòa phöông ñöôïc ñònh höôùng chuyeån ñoåi sang cung caáp hoäi nhaäp vôùi xu theá toaøn caàu, goùp phaàn hình thaønh caùc khu ñoâ thò dòch vuï cho khu coâng nghieäp vaø cung caáp coâng nhaân cho khu coâng môùi vaø ra ñôøi caùc KCN, khu cheá xuaát ôû caùc khu vöïc ven ñoâ, nhanh nghieäp (tuy vôùi soá löôïng ít - chæ coù khoaûng 200 lao ñoäng ñòa phöông choùng thay ñoåi boä maët cuûa caùc thaønh phoá. Tuy nhieân, vieäc phaùt laøm vieäc trong khu coâng nghieäp). 25% GDP cuûa xaõ phuï thuoäc vaøo trieån caùc KCN vôùi soá löôïng lôùn ñang gaây ra nhieàu thaùch thöùc, nhaát vieäc cung caáp dòch vuï cho lao ñoäng cuûa KCN. Tieàn ñeàn buø ñaát ñai laø thaùch thöùc veà moâi tröôøng. 65 trieäu/saøo cuûa ngöôøi daân ñòa phöông ñöôïc ñaàu tö vaøo nhaø troï, quaùn aên, dòch vuï cho coâng nhaân KCN. Trong ñoù, cung caáp nhaø troï Vaän haønh caùc KCN laøm thay ñoåi caáu truùc laøng xoùm xung quanh. gaàn nhö laø sinh keá duy nhaát cuûa nhieàu hoä (200/1.500 hoä). Ngöôøi daân nhaäp cö môùi caàn hoaø nhaäp vôùi coäng ñoäng cö daân cuõ trong khu vöïc quanh KCN. Söï phaùt trieån nhanh choùng cuûa caùc KCN gaây ra nhöõng taùc ñoäng xaáu tôùi moâi tröôøng. Khoaûng 20% nöôùc thaûi töø caùc KCN ñöôïc xaû thaúng ra nguoàn tieáp nhaän maø khoâng coù baát kì moät bieän phaùp xöû lyù naøo, gaây neân oâ nhieãm naëng neà nöôùc beà maët cuõng nhö heä sinh thaùi taàng saâu vaø taïo ra nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc tôùi noâng nghieäp, thuûy saûn vaø nguoàn nöôùc sinh hoaït. Löôïng chaát thaûi raén (CTR) ñang ngaøy caøng taêng taïi caùc KCN, trong ñoù CTR nguy haïi chieám tôùi 20%. Vieäc thu gom, vaän chuyeån, taùi cheá vaø taùi söû duïng CTR töø KCN coøn nhieàu haïn cheá. OÂ nhieãm khoâng khí chuû yeáu laø do caùc doanh nghieäp söû duïng nhöõng coâng ngheä laïc haäu vaø khoâng coù heä thoáng xöû lyù khí thaûi. Toån thaát kinh teá haøng naêm cuûa ngöôøi daân soáng trong khu vöïc chòu aûnh höôûng bôûi caùc KCN thöôøng cao hôn 3,5 laàn khu vöïc khoâng chòu aûnh höôûng. Nhaø troï - moâ hình laøng xaõ noâng nghieäp sang laøng xaõ dòch vuï Xu theá vaøi naêm gaàn ñaây, vuøng ven ñoâ Haø Noäi vaø TP.HCM chuyeån töø saûn xuaát coâng nghieäp thaâm duïng lao ñoäng sang coâng nghieäp coù giaù trò gia taêng cao, seõ taùc ñoäng ñeán caáu truùc khoâng gian vaø moái quan heä giöõa KCN vôùi khu vöïc daân cö xung quanh. Ñònh höôùng phaùt trieån coâng nghieäp ñaët ra yeâu caàu caáp thieát ñoái vôùi Vieät Nam, phaùt trieån caùc ngaønh kinh teá thaân thieän vôùi moâi tröôøng, giaûm phaùt thaûi khí nhaø kính vaø öùng phoù vôùi bieán ñoåi khí haäu, trong ñoù xaây döïng vaø phaùt trieån moâ hình KCN sinh thaùi nhaèm ”xanh hoùa saûn xuaát”. Hình 1: Nhaø troï xung quanh KCN Gaén vôùi caùc khu cuïm coâng nghieäp laø moâ hình nhaø ôû cho coâng nhaân KCN thaønh 2 nhoùm laø nhaø troï do tö nhaân cung caáp vaø khu nhaø ôû xaõ Nhaø troï khoâng coù ñaày ñuû tieän nghi vaø dòch vuï nhöng coù theå söû duïng hoäi do doanh nghieäp cung caáp. caùc tieän nghi vaø dòch vuï naøy cuûa thoân laøng, ñoâ thò laân caän, ôû moät möùc ñoä naøo ñoù. Caùc ñieàu kieän veà moâi tröôøng nhö thoâng gioù, chieáu Caùc KCN xung quanh Haø Noäi vaø TP.HCM coù tyû leä laáp ñaày khaù cao. saùng vaø veä sinh, chaát löôïng coâng trình nhaø ôû raát thaáp keùm. Giai ñoaïn 2005-2010, caùc KCN Haø Noäi vaø TP.HCM tuyeån duïng lao ñoäng giaûn ñôn, neân nhu caàu nhaø ôû coâng nhaân raát lôùn. Giai ñoaïn Khu nhaø ôû coâng nhaân naøy, haàu heát caùc KCN khoâng coù nhaø ôû daønh cho coâng nhaân, vaø Nhaø ôû cuûa coâng nhaân KCN giai ñoaïn gaàn ñaây ñaõ ñöôïc Chính phuû coâng nhaân thöôøng thueâ nhaø troï taïi caùc thoân laøng gaàn KCN. Ví duï: chæ ñaïo thöïc hieän vaø ñaõ ñöôïc ñaùp öùng bôûi chính caùc doanh nghieäp caùc KCN Quang Minh, Thaêng Long II. Khaûo saùt cuûa Thôøi baùo kinh kinh doanh haï taàng KCN hoaëc caùc doanh nghieäp saûn xuaát trong teá 2009 ôû 2 KCN vuøng ven ñoâ Haø Noäi laø KCN Baéc Thaêng Long vaø KCN vaø caùc nhaø troï cuûa tö nhaân thueâ khaù töôm taát, tuy chöa ñaùp KCN Quang Minh cho thaáy trong soá 737.500 coâng nhaân taïi caùc öùng yeâu caàu veà dieän tích ôû toái thieåu. Sau quaù trình ñoâ thò hoùa, NÔXH khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát taïi Haø Noäi, 70% laø ngöôøi lao ñoäng cho coâng nhaân seõ khoâng coøn laø vaán ñeà xaõ hoäi caáp thieát nöõa bôûi beân nhaäp cö. Xuaát phaùt ñieåm cuûa hoï thöôøng töø nhöõng hoä laøm ruoäng caïnh ñoù luùc naøy ñaõ coù nguoàn cung doài daøo veà nhaø troï cho thueâ vôùi thieáu ñaát hoaëc coù thu nhaäp thaáp ôû khu vöïc noâng thoân. Phaàn lôùn ñieàu kieän sinh hoaït khaù toát. Coù theå thaáy tình hình nhö vaäy ôû khu vöïc coâng nhaân lao ñoäng nhaäp cö thueâ nhaø ôû troï. Moät maët do khoâng phaûi TP.HCM vaø phía Nam tænh Bình Döông. Taïi xaõ Kim Chung, Ñoâng coâng ty naøo cuõng coù kyù tuùc xaù cho coâng nhaân. Maët khaùc, thôøi gian Anh, Haø Noäi, UBND TP Haø Noäi ñaõ xaây döïng khu nhaø ôû coâng nhaân ca kíp cuõng khieán coâng nhaân khoâng caûm thaáy thoaûi maùi vôùi noäi quy thí ñieåm naèm gaàn KCN vaø ñaõ thaønh coâng trong vieäc thuùc ñaåy ñoâ thò trong kyù tuùc xaù. Hai hoaëc ba coâng nhaân chung nhau moät phoøng troï hoùa ôû khu vöïc naøy. SË 103+104 . 2020 57
Heä thoáng haï taàng xaõ hoäi saün coù ôû caùc thoân laøng laân caän coù vai troø chuû yeáu döïa vaøo neàn taûng cuûa hoaït ñoäng saûn xuaát noâng nghieäp. quan troïng trong vieäc hoã trôï hoaït ñoäng haøng ngaøy cuûa coâng nhaân, Phaùt trieån du lòch noâng nghieäp keát hôïp nghæ döôõng, coù theå ñöa vaø cuõng giuùp caûi thieän ñieàu kieän soáng cuûa ngöôøi lao ñoäng, ngoaøi ra, noâng nghieäp töø chöùc naêng saûn xuaát ñôn nhaát môû roäng thaønh ña coøn goùp phaàn vaøo söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa khu vöïc. Trong moät chöùc naêng nhö saûn xuaát haøng hoaù, baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi, soá tröôøng hôïp, caùc kyù tuùc xaù naèm beân trong KCN cuõng cung caáp dòch vuï giaûi trí, quaûng baù vaên hoaù…, ñaùp öùng nhu caàu veà vôùi thieân moät soá dòch vuï thöông maïi vaø giaûi trí cho coâng nhaân. Tuy nhieân, quy nhieân, laøm quen vôùi noâng nghieäp, traûi nghieäm nieàm vui nhaø noâng, moâ vaø tính ña daïng cuûa caùc dòch vuï naøy coøn khaù haïn cheá so vôùi caùc reøn luyeän tính caùch, vui chôi giaûi trí… cuûa cö daân thaønh thò. Phaùt thoân laøng laân caän. trieån du lòch noâng nghieäp keát hôïp nghæ döôõng laø moät moâ hình caàn ñöôïc phaùt trieån. b) Laøng ngheà ven ñoâ Caùc laøng ngheà baét nguoàn töø hoaït ñoäng saûn xuaát noâng nghieäp, ngö a. Trang traïi hoa traùi nghieäp. Laøng ngheà vuøng ven ñoâ hoäi nhaäp vôùi quaù trình ñoâ thò hoaù. Trang traïi hoa traùi laø moät moâ hình khaùc thaønh coâng ôû Vieät Nam. Ñeå phaùt trieån beàn vöõng, caùc ñoâ thò ñaõ coù nhieàu chính saùch thuùc ñaåy Ñieån hình ôû Ñoàng Nai laø khu du lòch nhaø vöôøn cuûa oâng Huyønh Ñöùc laøng ngheà phaùt trieån gaén vôùi du lòch nhö: goám Baùt Traøng, daùt quyø Hueä, huyeän Vónh Cöûu, Ñoàng Nai, moät khu du lòch sinh thaùi mang vaøng baïc Kieâu Kî (huyeän Gia Laâm), luïa Vaïn Phuùc (quaän Haø Ñoâng), teân Laøng böôûi Taân Trieàu ñaõ thu huùt khaùch quanh naêm. Ngoaøi ra, khaûm trai Chuyeân Myõ (huyeän Phuù Xuyeân), theâu Quaát Ñoäng (huyeän tænh nhö Bình Döông cuõng ñaõ phaùt huy ñöôïc theá maïnh du lòch sinh Thöôøng Tín), maây tre ñan Phuù Vinh (huyeän Chöông Myõ)… Haøng thaùi cuûa ñòa phöông. Töø thaùng 5 ñeán thaùng 8 haøng naêm laø muøa naêm, thaønh phoá quan taâm ñaàu tö naâng caáp haï taàng giao thoâng, traùi caây chín roä, du khaùch khoâng nhöõng ñöôïc taän höôûng khoâng khí löôùi ñieän, nöôùc saïch, caûi thieän caûnh quan moâi tröôøng, hình thaønh trong laønh cuûa vöôøn caây traùi Bình Döông maø coøn ñöôïc thöôûng thöùc ñoäi nguõ thuyeát minh vieân taïi cô sôû; toå chöùc gaëp maët ngheä nhaân, höông vò thôm ngon cuûa caùc loaïi traùi caây nhö maêng cuït, saàu rieâng, thôï gioûi... choâm choâm, mít toá nöõ, vuù söõa. Lôïi theá cuûa vuøng naøy laø ôû saùt caïnh TP.HCM, chæ caùch chöøng 20km, coù dieän tích caây aên quaû lôùn trong Beân caïnh nhöõng keát quaû khaû quan, caùc laøng ngheà coøn gaëp moät khu vöïc mieàn Ñoâng Nam Boä, laïi bieát keát hôïp vôùi laøng goám vaø caùc soá khoù khaên nhaát ñònh. Trong ñoù phaûi keå ñeán voán ñaàu tö coâng xöôûng saûn xuaát haøng thuû coâng myõ ngheä ñeå laøm du lòch. Do ñoù, ngheä, môû roäng maët baèng; thieáu löïc löôïng lao ñoäng chaát löôïng cao; ngöôøi noâng daân ñöôïc höôûng lôïi veà maët kinh teá nhôø moâ hình lieân keát oâ nhieãm moâi tröôøng... naøy. Tuy vaäy, caùc dòch vuï vaø saûn phaåm phuïc vuï loaïi hình du lòch naøy suoát thôøi gian daøi vaãn khoâng coù nhöõng ñoåi môùi, coù theå trôû neân Khoù khaên ôû laøng ngheà nhaøm chaùn vôùi du khaùch. n Phaàn lôùn laøng ngheà hoaït ñoäng theo kinh nghieäm cha truyeàn con noái; b. Du lòch noâng nghieäp n Phaàn lôùn caùc cô sôû saûn xuaát vôùi quy moâ nhoû hoä gia ñình; “Du lòch noâng nghieäp” laø moâ hình trong ñoù khaùch du lòch tham n Tö duy laøm aên manh muùn, nhoû leû; quan vaø tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng noâng nghieäp truyeàn thoáng, n Thieáu yù thöùc trong an toaøn baûo hoä lao ñoäng; khoâng phaù hoaïi, hay laøm giaûm naêng suaát caây troàng cuûa ñòa phöông. n Chöa coù quy ñònh cuï theå veà hình thöùc toå chöùc ñaïi dieän cho taäp theå Khoâng chæ khaùch quoác teá môùi laø ñoái töôïng cuûa loaïi hình du lòch naøy caùc cô sôû cuûa laøng ngheà; maø ngay caû ngöôøi daân trong nöôùc cuõng coù theå tham gia, tìm hieåu. n Khaû naêng xuùc tieán thöông maïi cuûa laøng ngheà coøn yeáu; Nhöõng baøi hoïc goùp nhaët ñöôïc trong quaù trình traûi nghieäm seõ giuùp n Giaù nguyeân lieäu khoâng oån ñònh. cho chuyeán du lòch trôû neân boå ích hôn vaø thuù vò hôn cho du khaùch vaø vieäc ñaàu tö khai thaùc loaïi hình du lòch naøy coù nhieàu tieàm naêng 2. Moâ hình trang traïi mang laïi hieäu quaû cao. ÔÛ Vieät Nam, du lòch noâng nghieäp ñaõ xuaát Moät trong nhöõng moâ hình phaùt trieån kinh teá ven ñoâ treân thöïc teá phaûi hieän ôû Sa-Pa (Laøo Cai), Khaùnh Hoøa, Myõ Tho, Vónh Long, Caàn Thô. keå tôùi moâ hình trang traïi. Ñaây laø keát quaû taát yeáu cuûa hoä gia ñình Coù theå keå moät soá ñieån hình nhö Khu du lòch “Moät thoaùng laøng ngheà” gaén vôùi saûn xuaát haøng hoùa, laø hình thöùc tieán boä cuûa saûn xuaát noâng taïi Cuû Chi - TP.HCM… nghieäp. Söï keát hôïp giöõa noâng nghieäp vôùi du lòch, nghæ döôõng (coøn goïi laø loaïi hình noâng nghieäp du lòch vaø noâng nghieäp nghæ döôõng) Moät moâ hình thaønh coâng khaùc coù theå keå ñeán laø moâ hình Trang traïi ñang ñöôïc chuù yù phaùt trieån taïi nhieàu ñoâ thò. Ñoàng Queâ, Ba Vì, Haø Noäi. Trang traïi Ñoàng Queâ laø moät trong nhöõng moâ hình khai thaùc trang traïi noâng nghieäp ñöa vaøo du lòch thaønh Hoaït ñoäng cuûa KKTT chòu söï chi phoái cuûa neàn kinh teá thò tröôøng vaø coâng vôùi 70% laø noâng nghieäp. Nôi ñaây hieän nay coøn löu giöõ ñöôïc tuaân theo quy luaät cung caàu, chaáp nhaän caïnh tranh. Moâ hình naøy taïi nhieàu phong caûnh thieân nhieân ñeïp hoang sô, ñòa hình ña daïng vôùi Vieät Nam ñaõ phaùt trieån khaù nhieàu taïi Haø Noäi, TP.HCM… nuùi ñoài, soâng suoái, heä ñoäng, thöïc vaät phong phuù. Du lòch noâng nghieäp laø moät loaïi hình du lòch taïo ra saûn phaåm du lòch Vuøng noâng thoân vôùi nhöõng laøng queâ coå kính, nhöõng caùnh ñoàng baùt phuïc vuï du khaùch chuû yeáu döïa vaøo neàn taûng cuûa hoaït ñoäng saûn ngaùt, phì nhieâu, nhöõng neùt vaên hoùa truyeàn thoáng ñaëc saéc, ñaëc bieät xuaát noâng nghieäp. laø vaên hoùa noâng nghieäp, vuøng ñaát coù lòch söû hình thaønh laâu ñôøi, nôi löu giöõ nhieàu di tích lòch söû vaø truyeàn thoáng vaên hoùa taäp tuïc cuûa Noâng nghieäp nghæ döôõng laø loaïi hình giuùp cho con ngöôøi phuïc ngöôøi xöa... laø nhöõng ñieàu kieän heát söùc thuaän lôïi khi phaùt trieån loaïi hoài söùc khoeû vaø laáy laïi tinh thaàn sau nhöõng caêng thaúng meät moûi, hình du lòch noâng thoân. 58 SË 103+104 . 2020
≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝ xem laøm baùnh traùng, keïo döøa… Nhieàu doanh nghieäp du lòch ñaõ chuû ñoäng thay ñoåi caùch laøm, taïo ra saûn phaåm môùi cho loaïi hình du lòch naøy vôùi tieâu chí xaùc ñònh du lòch noâng nghieäp khoâng chæ laø ñi xem caùc thöûa ruoäng xanh möôùt, nhìn ngaém nhöõng con gaø, con vòt hay nhöõng vöôøn rau, thaêm caây aên traùi maø coøn laø soáng vôùi nhöõng sinh hoaït raát ñoãi quen thuoäc, gaàn guõi nhö ngöôøi daân baûn ñòa. c) Trang traïi hoa maøu Nhieàu laøng ngheà vuøng ven ñoâ trong quaù trình ñoâ thò hoaù ñaõ trôû thaønh ñaàu moái cung caáp saûn phaåm laøng ngheà trong vaø ngoaøi nöôùc. Tröôøng hôïp huyeän Vaên Giang, Höng Yeân, khi ñaát noâng nghieäp chuyeån thaønh ñoâ thò Ecopark, noâng daân vaãn gaén boù vôùi ngheà noâng, nhöng thay vì troàng luùa, ngoâ, khoai, laïc, nhieàu hoä daân xaõ Xuaân Quan ñaõ chuyeån sang troàng hoa. Höôùng ñi naøy phaùt huy hieäu quaû thöïc söï khi ngheà troàng hoa, caây caûnh ñaõ ñem laïi hieäu quaû cao töø 10 ñeán 20 laàn, thaäm chí caù bieät vôùi moät soá hoä leân tôùi 50 laàn so vôùi troàng luùa vaø hoa maøu. Xuaân Quan ñaõ vöôn mình trôû thaønh moät vöïa hoa treû coù teân tuoåi saùnh ngang vôùi nhöõng vöïa hoa truyeàn thoáng taïi mieàn Baéc nhö Meâ Linh, Taây Töïu. Caùch trung taâm Haø Noäi khoaûng 20km, xaõ Xuaân Quan, Vaên Giang, laø laøng hoa lôùn nhaát Höng Yeân, cuõng laø moät trong nhöõng vöïa hoa lôùn nhaát mieàn Baéc. Hình 2 : Du lòch noâng nghieäp hoïc ñöôøng taïi trang traïi Ñoàng Queâ (Ba Vì) Moät kinh nghieäm khaùc ñoái vôùi du lòch noâng nghieäp, ñoù laø du lòch mieàn Taây vôùi 5 chôï noåi lôùn, caû 5 ñeàu coù ñaëc tröng laáy ghe laø nhaø, hoïp chôï treân soâng töø saùng sôùm. Töø ghe böôùc leân vöôøn, men theo vaøi con ñeâ nhoû laø vaøo caùc vöôøn caây aên traùi, ngoài nghæ beân baøn nöôùc nhoû, nhaâm nhi cheùn traø pha maät ong, thöôûng thöùc caùc loaïi traùi caây nhö ñu ñuû, choâm choâm, thanh long… ñaõi khaùch. Ngöôøi daân thì lo laéng khoâng muoán ñaàu tö theâm vì khoâng bieát ngaøy mai ñaát cuûa hoï coù bò quy hoaïch, caáp cho moät döï aùn naøo ñoù hay khoâng. Ñi tham quan thì cuõng chæ coù vaøi caên nhaø coå, caùc traïi raén, caù saáu, ñaø ñieåu, hay Hình 4: Laøng ngheà troàng hoa caây caûnh Vaên Giang Hình 3 : Ngöôøi noâng daân ven ñoâ thöïc hieän chöùc naêng laøm “noâng nghieäp ñoâ thò” hay “vaønh ñai xanh” cho caùc trung taâm ñoâ thò hieän ñaïi SË 103+104 . 2020 59
3. Moâ hình khu du lòch nghæ döôõng Coàn Sôn roäng treân 67ha (phöôøng Buøi Höõu Nghóa, quaän Bình Thuûy) Moâ hình du lòch keát hôïp vôùi nghæ döôõng - thaønh phoá Caàn thô laø daûi ñaát ñöôïc phuø sa boài ñaép, noåi leân giöõa doøng soâng Haäu. Coàn Sôn khai thaùc du lòch noâng traïi keát hôïp vôùi nghæ döôõng, moâ hình naøy giuùp gia taêng thu nhaäp moät caùch beàn vöõng. Vôùi khaùch du lòch, ñaây laø cô hoäi tìm hieåu, naâng cao nhaän thöùc veà moâi tröôøng vaø giao löu vaên hoùa, traûi nghieäm cuoäc soáng haøng ngaøy cuûa coäng ñoàng. Vöôøn traùi caây 9 Hoàng, aáp Myõ Nhôn, xaõ Myõ Khaùnh, huyeän Phong Ñieàn, thaønh phoá Caàn Thô, khu vöïc naøy du khaùch coù theå tham quan vöôøn traùi caây vaø coù theå töï tay haùi, thöôûng thöùc caùc loaïi traùi caây ña daïng nhö: daâu, xoaøi, maêng cuït, choâm choâm Thaùi, vuù söõa... Tuy nhieân Du khaùch caûm giaùc ñöôïc thö giaõn bôûi khoâng khí thoaùng maùt, trong tuyø vaøo moãi thôøi ñieåm cuûa naêm seõ coù nhöõng loaïi traùi caây khaùc nhau. laønh ñaày maøu saéc cuûa coû caây, hoa traùi 4. Moâ hình khaùc a) Toå hôïp thöông maïi, dòch vuï lôùn Quaù trình ñoâ thò hoaù vuøng ven ñaõ xuaát hieän nhieàu toå hôïp thöông maïi, dòch vuï cuûa caùc taäp ñoaøn kinh teá lôùn, nhö heä thoáng caùc sieâu thò ñieän maùy, sieâu thò noäi thaát, salon oâ toâ, cöûa haøng vaät lieäu xaây döïng. Nhieàu tröôøng hôïp, trung taâm thöông maïi, dòch vuï vuøng ven ñöôïc tích hôïp nhaø ôû, thu huùt dòch cö töø noäi ñoâ ra vuøng ven ñoâ. Thöông maïi hieän ñaïi Vieät Nam ñang ôû vaøo giai ñoaïn taêng toác sau giai ñoaïn möôøi naêm (2004 - 2013), ña daïng hoaù caùc loaïi hình baùn leû. Caùc moâ hình thöông maïi hieän ñaïi nhö trung taâm mua saém phöùc hôïp/ñaïi sieâu thò seõ nôû roä ôû vuøng ven, trôû thaønh nôi mua saém thöù caáp keát noái ñeán ngöôøi tieâu duøng khu vöïc ngoaïi oâ. Nhöõng trung taâm môùi Vöôøn du lòch sinh thaùi Leâ Loäc coù dieän tích khoaûng 20.000m2 thuoäc cuõng laøm giaûm aùp löïc leân khu “ñaát vaøng” cuûa thaønh phoá, tieäm caän phöôøng Ba Laùng, quaän Caùi Raêng, thaønh phoá Caàn Thô, naèm caùch ñöôïc lôùp tieâu duøng môùi noåi ôû ngoaïi oâ, vaø taïo ra theá caïnh tranh maïnh trung taâm thaønh phoá 8km. Vöôøn du lòch sinh thaùi Leâ Loäc laø nôi phuø hôïp ñeå quyù khaùch toå chöùc söï kieän, lieân hoan, sinh nhaät, hoïp maët baïn hôn cho toaøn thò tröôøng. beø hoaëc toå chöùc caùc buoåi picnic, ñoát löûa traïi ngoaøi trôøi… ÔÛ TP.HCM, caùc trung taâm môû ra “ñoùn loõng” caùc tuyeán daân cö Khu du lòch noâng traïi keát hôïp vôùi nghæ döôõng Coàn Sôn - Caàn Thô höôùng veà Bình Chaùnh, Bình Döông, Ñoàng Nai, vaønh ñai Bình Lôïi – Taân Sôn Nhaát. Chuyeân gia kinh teá döï baùo khoaûng 1,5 trieäu m2 baùn leû môùi seõ gia nhaäp thò tröôøng vaøi naêm tôùi. Hieän nguoàn cung töø caùc quaän 1, 2 vaø 7 chieám 60%, nhöng vieäc taêng toác ôû caùc khu vöïc laân caän seõ thay ñoåi cô caáu phaân boå trong möôøi naêm tôùi. Xu höôùng phaùt trieån töø trung taâm ra phuï caän, Taân Bình laø quaän coøn nhieàu tieàm naêng neân caùc nhaø baùn leû nhaém tôùi. Xu höôùng naøy seõ xuaát hieän ôû vuøng ven caùc thaønh phoá lôùn Haø Noäi, Ñaø Naüng, Caàn Thô, Haûi Phoøng. b) Trung taâm ñaøo taïo vaø y teá chaát löôïng cao Vuøng ven ñoâ xuaát hieän caùc döï aùn xaây döïng trung taâm ñaøo taïo chaát löôïng cao. Taäp ñoaøn Vingroup xaây döïng tröôøng Ñaïi hoïc VinUni thuoäc huyeän Gia Laâm, thaønh phoá Haø Noäi. Ñaïi hoïc Anh Quoác Vieät Nam Ñeán Coàn Sôn ñeå khaùm phaù nhöõng coâng ñoaïn laøm keïo döøa noåi tieáng (BUV), Ñaïi hoïc Y khoa Tokyo Vieät Nam ñaët taïi ñoâ thò Ecopark (Vaên cuûa ngöôøi daân nôi ñaây Giang, Höng Yeân), Ñaïi hoïc FPT taïi khu coâng ngheä cao Hoaø Laïc… 60 SË 103+104 . 2020
≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝ TP.HCM xaây döïng ñaïi hoïc Quoác teá Vieät Caùc moâ hình nhaø ôû vuøng ven ñoâ khaù ña thu nhaäp cao töø noäi ñoâ chuyeån ñeán hoaëc Nam (VIUT) ôû huyeän Hoùc Moân, ÑHQG daïng. Vuøng ven Haø Noäi xuaát hieän nhieàu ñoâ doanh nhaân ngoaïi quoác. Nhaø ôû hoãn hôïp TP.HCM taïi quaän Thuû Ñöùc. Caùc döï aùn phaùt thò mang tính phaân taàng xaõ hoäi, nhö tröôøng caùc chöùc naêng dòch vuï quy moâ lôùn ñang trieån trung taâm ñaøo taïo ñaúng caáp quoác teá hôïp ñoâ thò Vinhomes Riverside phuïc vuï xuaát hieän nhieàu ôû vuøng ven Haø Noäi vaø ñöôïc xaây döïng ôû vuøng ven ñoâ laøm giaûm aùp taàng lôùp giaøu coù, coù töôøng vaø coång rieâng; TP.HCM. Caùc ñoâ thò naøy khoâng nhöõng taïo löïc ñeán khu vöïc noäi ñoâ vaø cung caáp nguoàn hay ñoâ thò nhaø ôû xaõ hoäi Caàu Giaáy, Phaùp Vaân neân böôùc ngoaët veà khoâng gian soáng maø nhaân löïc chaát löôïng cao. Laøng ñaïi hoïc Ñaø - Hoaøng Mai, Ñaïi Kim... coøn chuyeån ñoåi moâ hình dòch vuï y teá, giaùo Naüng (Ñaø Naüng - Ñieän Baøn) vaø ÑHQG Haø duïc, nghieân cöùu coù yù nghóa caïnh tranh Noäi (Hoaø Laïc) ñaõ ñöôïc quy hoaïch daønh ñaát Keát luaän toaøn caàu. xaây döïng nhöng khoâng thöïc hieän ñöôïc. Moâ hình phaùt trieån kinh teá khu vöïc ven ñoâ ña daïng, taïo neân ñoäng löïc kinh teá, vieäc laøm vaø * Phoù Vieän tröôûng Vieän Quy hoaïch ñoâ thò vaø c) Ñoâ thò môùi, ñoäng löïc kinh teá thu huùt lao ñoäng nhaäp cö. Caùc moâ hình kinh noâng thoân quoác gia (VIUP) Haø Noäi döï kieán xaây döïng truïc Nhaät Taân - teá ñaõ laøm chuyeån ñoåi ñaát noâng nghieäp vaø thay Noäi Baøi, moâ hình ñoâ thò thoâng minh, coù söï ñoåi khoâng gian cö truù laøng xaõ truyeàn thoáng. Ngaøy nhaän baøi: 25/3/2020 Ngaøy göûi phaûn bieän: 26/3/2020 tham gia cuûa caùc taäp ñoaøn kinh teá lôùn cuûa Ngaøy duyeät ñaêng: 15/4/2020 Nhaät Baûn. Thaønh phoá seõ taäp trung moïi tinh Vuøng ven cuûa Haø Noäi coù ña daïng caùc loaïi hoa coâng ngheä hieän ñang ñöôïc aùp duïng hình ñaàu tö KCN, ñoâ thò, dòch vuï, giaùo duïc, Taøi lieäu tham khaûo 1. Tröông Hoaøng Thaùi An (2017). Ñònh höôùng phaùt taïi nhöõng khu ñoâ thò hieän ñaïi nhaát taïi Nhaät y teá... Vuøng ven cuûa Ñaø Naüng chuû yeáu thu trieån khoâng gian vuøng ven. Baûn hieän nay nhö xe buyùt töï haønh cung caáp huùt caùc döï aùn ñaàu tö du lòch. Vuøng ven cuûa 2. Voõ Höõu Hoøa (2011). Phaùt trieån noâng nghieäp ñoâ thò: Höôùng ñi beàn vöõng cho caùc ñoâ thò trong tieán trình ñoâ thò hoaù. 3. Phaïm Syõ Lieâm. (2009). Noâng nghieäp ñoâ thò trong quy hoaïch thaønh phoá Haø Noäi. Baøi trình baøy taïi Hoäi thaûo “Haø Noäi: thaønh phoá thaân thieän vaø soáng toát cho coäng ñoàng”. 1 -2/7/2009. 4. Phaïm Huøng Cöôøng (2001). Chuyeån ñoåi caáu truùc laøng xaõ vuøng ven ñoâ thò lôùn ñoàng baèng soâng Hoàng thaønh ñôn vò ôû trong quaù trình ñoâ thò hoùa. 5. Traàn Du Lòch, Ñaëng Vaên Phan (2004), Ñònh höôùng chuyeån dòch cô caáu noäi boä caùc ngaønh kinh teá Vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam, Ñeà taøi KHCN, UBND TP.HCM, Vieän Kinh teá. 6. Sôû Coâng nghieäp TP.HCM (2006), Baùo caùo toång keát naêm 2015 vaø phöông höôùng nhieäm vuï naêm 2016 ngaønh coâng nghieäp TP.HCM. 7. Leâ Vaên Tröôûng. Phaùt trieån caùc loaïi hình noâng Hình 5: Trung taâm ñoâ thò môùi Thuû thieâm – Baùn ñaûo xanh roäng 657ha, toång dieän tích saøn nghieäp ñoâ thò ôû Vieät Nam. TC Kinh teá phaùt trieån. xaây döïng 43%, ñaït 7,7 trieäu meùt vuoâng ñeå taïo choã ôû cho 160.000 ngöôøi vaø nôi laøm vieäc cuûa Tröôøng ÑHKTQD Haø Noäi. Soá 136. Thaùng 10/2008. 450.000 ngöôøi. 8. Phaïm Ñình Hoå, Ñoã Kim Chung (1997), Kinh teá noâng nghieäp, NXB Noâng nghieäp, Haø Noäi. bôûi Mitsubishi Heavy, caùc thieát bò vaø öùng Caàn Thô thu huùt coâng nghieäp cheá bieán vaø 9. Caùc vaán ñeà moâi tröôøng vaø phaùt trieån beàn vöõng vuøng Ñoàng baèng soâng Cöûu Long – Ñaïi hoïc Caàn Thô, Vieät duïng thoâng minh nhaèm baûo toàn vaø tieát kieäm noâng nghieäp coâng ngheä cao. Nam, 02/5/2008. naêng löôïng phaùt trieån bôûi Panasonic, ngoaøi 10. Chöông trình Phaùt trieån toång theå ñoâ thò Thuû ñoâ Haø Noäi (HAIDEP). ra Daikin Industries leân keá hoaïch phaùt Vuøng ven cuûa Haø Noäi lan toaû roäng hôn vöôït 11. Buøi Vaên Tuaán (2013), Ñoâ thò hoùa taùc ñoäng ñeán trieån moät heä thoáng ñieàu hoøa khoâng khí laø ra ngoaøi ranh giôùi haønh chính, nhö tröôøng sinh keá cuûa coäng ñoàng daân cö vuøng ven ñoâ Haø Noäi giaûi phaùp cho khí haäu aåm öôùt cuûa Haø Noäi. hôïp cuûa ñoâ thò Ecopark. Vuøng ven cuûa Ñaø – Maõ soá: QG.14.63. Ñeà taøi caáp Ñaïi hoïc Quoác gia Haø Noäi. TP.HCM döï kieán xaây döïng Thuû Thieâm coù Naüng lan toûa veà phía Nam ñeán Hoäi An. 12. Nguyeãn Vaên Huaân (2012): Lieân keát vuøng töø lyù luaän vai troø ñoái vôùi TP.HCM nhö Manhattan cuûa Vuøng ven cuûa Caàn Thô lan toûa trong khu ñeán thöïc tieãn. New York hoaëc Phoá Ñoâng, Thöôïng Haûi. vöïc noäi thaønh. 13. Traàn Troïng Hanh (2015): Quy hoaïch vuøng – Nhaø xuaát baûn Xaây döïng. Hieän nay, TP.HCM xaây döïng khu vöïc Ñoâng 14. Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá TP.HCM: Caùc phöông Baéc theo moâ hình ñoâ thò thoâng minh. Caùc laøng xoùm trong vuøng ven ñoâ cuûa Haø phaùp phaân tích vuøng vaø lieân vuøng – Taøi lieäu dòch, Noäi thích nghi ñöôïc vôùi xu theá ñoâ thò hoaù, 2008. 15. Nguyeãn Hoaøng Linh (2018): Nghieân cöùu lyù luaän Caùc döï aùn ñaàu tö quy moâ lôùn ôû vuøng ven nhieàu laøng ñaõ nhanh choùng chuyeån ñoåi moâ veà vuøng ven ñoâ ñeà caäp ñeán keát caáu vuøng vaø cô cheá ñoâ thò nhaèm muïc ñích taïo neân ñoäng löïc môùi hình töø laøng noâng sang laøng dòch vuï. hình thaønh, dieãn bieán phaùt trieån cuûa vuøng ven ñoâ. phaùt trieån thaønh phoá. Treân thöïc teá, vuøng ven 16. Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân, 2014, Baùo caùo toång keát ngaønh Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån hai thaønh phoá lôùn ñoâ thò Haø Noäi vaø TP.HCM Vuøng ven coù nhieàu moâ hình nhaø ôû. Nhaø ôû noâng thoân caùc naêm 2013 vaø 2014. ñoùn nhaän nhieàu döï aùn lôùn. Coøn Ñaø Naüng xaõ hoäi chuû yeáu daønh cho daân nhaäp cö vaø 17. Vaên phoøng ñieàu phoái Chöông trình muïc tieâu quoác chuû yeáu thu huùt döï aùn ñaàu tö du lòch vaø Caàn giôùi treû môùi ñi laøm. Nhaø ôû chaát löôïng cao gia xaây döïng noâng thoân môùi giai ñoaïn 2010-2020, Boä NN&PTNT, 2014, Höôùng daãn theo doõi vaø ñaùnh giaù Thô thu huùt döï aùn coâng nghieäp cheá bieán vaø daïng bieät thöï coù gaén vôùi khoâng gian maët keát quaû thöïc hieän Chöông trình muïc tieâu quoác gia xaây noâng nghieäp coâng ngheä cao. nöôùc vaø coù töôøng coång rieâng daønh nhoùm döïng noâng thoân môùi 2010-2020. SË 103+104 . 2020 61