Mối liên quan giữa nghiện internet và trầm cảm ở học sinh trung học cơ sở Nguyễn Công Trứ thành phố Biên Hòa, Đồng Nai

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> <br /> MỐI LIÊN QUAN GIỮA NGHIỆN INTERNET VÀ TRẦM CẢM<br /> Ở HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ NGUYỄN CÔNG TRỨ<br /> THÀNH PHỐ BIÊN HÒA, ĐỒNG NAI<br /> Nguyễn Trường Viên*, Trần Thị Anh Thư*, Thái Thanh Trúc*<br /> <br /> TÓMTẮT<br /> Đặt vấn đề: Nhiều bằng chứng đã chỉ ra rằng nghiện internet dẫn đến một số vấn đề về sức khỏe tâm<br /> thần đặc biệt là trầm cảm.<br /> Mục tiêu: Nghiên cứu này nhằm xác định mối liên quan giữa nghiện internet và trầm cảm ở học sinh<br /> trung học cơ sở tại trường Nguyễn Công Trứ, Biên Hòa, Đồng Nai.<br /> Đối tượng - phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang thực hiện từ tháng 3-7/2017 trên học<br /> sinh khối 8 và 9. Các đối tượng hoàn thành bộ câu hỏi tự điền. Nghiện internet và trầm cảm được đánh giá<br /> qua thang đo IAT và CES-D có tính tin cậy và tính giá trị cao.<br /> Kết quả: Trong 360 học sinh tham gia nghiên cứu, tỉ lệ nghiện internet và trầm cảm lần lượt là 51,1%<br /> và 29,2%. Kết quả phân tích hồi quy đa biến cho thấy có sự liên quan chặt chẽ giữa nghiện internet với trầm<br /> cảm. Tỉ lệ trầm cảm ở nhóm nghiện internet cao hơn 2,26 lần (KTC 95% 1,55-3,23) so với nhóm không<br /> nghiện internet. Sự quan tâm và sự bảo vệ của mẹ là yếu tố bảo vệ của trầm cảm.<br /> Kết luận: Tỉ lệ nghiện internet và trầm cảm cao ở học sinh trung học cơ sở. Nhà trường và gia đình<br /> cần có biện pháp kiểm soát việc sử dụng internet của học sinh đồng thời có biện pháp hỗ trợ tâm lý. Kiểm<br /> soát việc sử dụng internet của học sinh có thể sẽ giúp giảm trầm cảm. Cùng với đó, người mẹ cần quan tâm<br /> đến con nhiều hơn để nâng cao sức khỏe tâm thần của con.<br /> Từ khóa: Nghiện internet, trầm cảm, học sinh trung học cơ sở, Đồng Nai.<br /> ABSTRACT<br /> THE ASSOCIATION BETWEEN INTERNET ADDICTION AND DEPRESSION IN<br /> NGUYEN CONG TRU SECONDARY SCHOOL STUDENTS IN BIEN HOA CITY, DONG NAI<br /> Nguyen Truong Vien, Tran Thi Anh Thu, Thai Thanh Truc<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement Vol. 22 - No 1- 2018: 339 - 346<br /> <br /> Introduction: Scientific evidences have revealed that internet addiction can lead to mental health<br /> issues, especially depression.<br /> Objectives: This study was to evaluate the association between internet addiction and depression in<br /> secondary school students at Nguyen Cong Tru secondary school, Bien Hoa City, Dong Nai.<br /> Methods: A cross-sectional study was conducted during 3-7/2017 in students grade 8 and 9. Students<br /> completed a self-report structural questionnaire. Internet addiction and depression were assessed by IAT<br /> and CES-D scale with high level of reliability and validity.<br /> Results: Among 360 joined this study, the prevalence of internet addiction and depression was 51.1%<br /> and 29.2% respectively. Results from multivariate data analysis revealed a significant association between<br /> internet addiction and depression. The prevalence of depression among those with internet addiction was<br /> <br /> <br /> * Khoa YTCC, ĐH Y Dược TPHCM<br /> Tác giả liên lạc: CN. Nguyễn Trường Viên ĐT: 0969149954 Email: truongviennguyen@gmail.com<br /> <br /> 340 Chuyên Đề Y tế Công cộng – Khoa học Cơ bản<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 2.26 times higher (95% CI 1.55-3.23) compared to those without internet addiction. Care and control from<br /> mother were protective factors against depression.<br /> Conclusion: The prevalence of internet addiction and depression was high among secondary school<br /> students. Families and schools should have strategies to comtrol internet use among secondary students and<br /> provide them with psychological support. Controlling internet use can help to prevent depression. Mothers<br /> should pay more attention on their children to help them improving mental health.<br /> Keywords: Internet addiction, depression, secondary school, Dong Nai.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ Với xu thế trẻ hóa độ tuổi sử dụng<br /> internet, việc mở rộng độ tuổi nghiên cứu là<br /> Trong hai thập kỷ gần đây, internet đã<br /> cần thiết. Nghiên cứu tại Đồng Nai năm 2011<br /> phát triển với tốc độ rất nhanh và đóng một<br /> đã cho thấy tỉ lệ nghiện internet ở lứa tuổi<br /> vai trò quan trọng trong cuộc sống. Thống kê<br /> trung học cơ sở là 12,3%(10). Sau 6 năm phát<br /> vào tháng 3 năm 2017, số người sử dụng<br /> triển vượt bậc của mạng xã hội, điện thoại<br /> internet trên toàn thế giới là trên 3,7 tỉ người(7).<br /> thông minh thì có thể dự báo tỉ lệ này đã thay<br /> Tại Việt Nam, tính đến năm 2016 có hơn 49<br /> đổi lớn. Mối liên quan thuận giữa mức độ sử<br /> triệu người sử dụng internet và thanh thiếu<br /> dụng internet và các vấn đề sức khỏe tâm thần<br /> niên là đối tượng chủ yếu(8). Cùng với sự phát<br /> cũng đã được tìm thấy trong nghiên cứu trên<br /> triển của internet, vấn đề nghiện internet đã<br /> học sinh trung học cơ sở tại Hà Nội năm<br /> xuất hiện và đáng báo động ở một số khu vực.<br /> 2013(4). Dù vậy mối liên quan này chưa được<br /> Nghiên cứu tại 31 quốc gia vào năm 2014 cho<br /> khẳng định khi tác giả chưa xem xét yếu tố tác<br /> thấy tỉ lệ nghiện internet trung bình là 6% dân<br /> động của gia đình tới đối tượng – một yếu tố<br /> số(3). Báo cáo tổng quan từ 179 bài báo về tình<br /> có vai trò quan trọng với tâm lý vị thành niên.<br /> trạng nghiện internet giai đoạn 1995 đến 2016<br /> Tuy nhiên, nghiên cứu tại thành phố Hồ Chí<br /> đã chỉ ra thực trạng nghiện internet ở các quốc<br /> Minh ở học sinh trung học phổ thông lại cho<br /> gia châu Á đáng lo ngại hơn nhiều so với châu<br /> thấy không có liên quan giữa nghiện internet<br /> Âu và châu Mỹ(3). Tại Việt Nam, nghiên cứu<br /> và trầm cảm(18).<br /> tại Hà Nội trên học sinh sinh viên ước tính tỉ<br /> lệ nghiện internet là khoảng 21,2%(17). Thành phố Biên Hòa là một trong những<br /> thành phố lớn ở khu vực miền nam với tốc độ<br /> Vị thành niên được xác định là đối tượng<br /> phát triển cao. Trường trung học cơ sở<br /> có nguy cơ cao do được tiếp xúc nhiều với<br /> Nguyễn Công Trứ có số lượng học sinh lớn và<br /> internet phục vụ nhu cầu học tập, giải trí. Bên<br /> đa dạng thành phần xã hội có thể đại diện cho<br /> cạnh tác động lên thể chất như cận thị, béo<br /> các đặc điểm dân số khu vực này. Nghiên cứu<br /> phì, giảm vận động(3); nhiều bằng chứng cho<br /> này được thực hiện với kỳ vọng sẽ phản ánh<br /> thấy nghiện internet có thể gây ra một số vấn<br /> chính xác thực trạng nghiện internet, trầm<br /> đề sức khỏe tâm thần, đặc biệt là trầm cảm(11).<br /> cảm và mối liên quan giữa internet và trầm<br /> Mối liên quan giữa nghiện internet và trầm<br /> cảm của học sinh trong trường sau khi kiểm<br /> cảm đã được khẳng định qua nhiều nhiên<br /> soát các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả nghiên<br /> cứu(11,16). Tuy nhiên các nghiên cứu chủ yếu<br /> cứu; từ đó có thể đưa ra những hướng hành<br /> tập trung vào đối tượng sinh viên và học sinh<br /> động cụ thể nhằm cải thiện và nâng cao sức<br /> trung học phổ thông.<br /> khỏe tâm thần cho học sinh.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Y tế Công cộng 341<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU từ 50 đến 79, nghiện nặng khi tổng điểm ≥<br /> 80(7).<br /> Đối tượng và thiết kế nghiên cứu<br /> Sự gắn kết của con cái với cha mẹ được<br /> Nghiên cứu cắt ngang được thực hiện vào<br /> đánh giá thông qua thang đo PBI (Parental<br /> tháng 3-7/2017 trên học sinh khối 8 và 9<br /> Bonding Instrument). Tính tin cậy và tính giá<br /> trường trung học cơ sở Nguyễn Công Trứ<br /> trị của thang đo PBI được thể hiện trong các<br /> thành phố Biên Hòa tỉnh Đồng Nai. Do sử<br /> nghiên cứu trên thế giới và tại Việt Nam(14, 18).<br /> dụng bộ câu hỏi tự điền nên nghiên cứu<br /> Thang đo gồm 25 câu hỏi đánh giá sự quan<br /> không thực hiện trên học sinh khối 6 và 7 để<br /> tâm và sự bảo vệ của cha mẹ. Có sự quan tâm<br /> hạn chế sai lệch thông tin. Trong số 16 lớp<br /> của cha khi tổng điểm cấu phần này ≥ 24, có sự<br /> khối 8 và 9 với tổng số 674 học sinh, thực hiện<br /> quan tâm của mẹ khi tổng điểm cấu phần này<br /> bốc thăm ngẫu nhiên chọn ra 9 lớp. Tất cả học<br /> ≥ 27. Có sự bảo vệ của cha khi tổng điểm cấu<br /> sinh trong 9 lớp này được đưa vào nghiên<br /> phần này ≥ 12,5; có sự bảo vệ của mẹ khi tổng<br /> cứu. Hai đợt khảo sát được thực hiện để hạn<br /> điểm cấu phần này ≥ 13,5(18).<br /> chế mất mẫu do học sinh vắng mặt trong buổi<br /> Tình trạng trầm cảm được đánh giá thông<br /> khảo sát đầu tiên. Những học sinh đồng ý<br /> tham gia nghiên cứu hoàn thành bộ câu hỏi tự qua thang đo CES-D (Center for<br /> điền, học sinh vắng mặt trong cả hai lần khảo Epidemiologic Studies Depression scale) đã<br /> sát bị loại ra khỏi nghiên cứu. Tổng cộng có được kiểm định và sử dụng ở rất nhiều quốc<br /> 377 học sinh trong các lớp được chọn và có 360 gia trên đối tượng vị thành niên(2). Trên đối<br /> học sinh tham gia vào nghiên cứu sau hai lần tượng học sinh từ 13-18 tuổi tại Hải Dương và<br /> khảo sát, chiếm tỉ lệ 96%. Hà Nội, thang đo đã cho thấy tính tin cậy nội<br /> bộ và giá trị cấu trúc thông qua phân tích nhân<br /> Công cụ thu thập số liệu tố khẳng định(13). Thang đo gồm 20 câu hỏi về<br /> Bộ câu hỏi tự điền bao gồm các nội dung cảm nhận của học sinh trong một tuần qua.<br /> đặc điểm dân số xã hội, gia đình, đặc điểm sử Mỗi câu hỏi được cho điểm từ 0 đến 3 lần lượt<br /> dụng internet, đánh giá tình trạng nghiện ứng với các mức độ và số ngày xuất hiện triệu<br /> internet, đánh giá sự gắn kết của con cái với chứng rối loạn trầm cảm gồm ’hiếm khi hoặc<br /> cha mẹ, đánh giá tình trạng trầm cảm. dưới 1 ngày‘, ’một vài lần hoặc 1-2 ngày‘, ’thỉnh<br /> Nghiện internet được đánh giá thông qua thoảng hoặc 3-4 ngày‘, ’hầu hết thời gian hoặc 5-7<br /> thang đo IAT (Internet Addiction Test) đã ngày‘. Ngưỡng trầm cảm được xác định thông<br /> từng được sử dụng rộng rãi ở nhiều quốc gia qua tổng điểm 20 câu hỏi. Tổng điểm CES-D<br /> và cho thấy tính tin cậy, giá trị cao(6,9). Nghiên ≥16 được xem là có dấu hiệu trầm cảm nhẹ,<br /> cứu tương quan giữa mức độ sử dụng internet ≥21 là mức độ trung bình và ≥ 25 là mức độ<br /> và các vấn đề sức khỏe tâm thần trên học sinh nặng(5). Do tuổi vị thành niên có thể có những<br /> trung học cơ sở tại Hà Nội cũng đã cho thấy diễn biến tâm lý không ổn định mà không hẳn<br /> tính tin cậy cao của IAT(4). Thang đo gồm 20 là vấn đề sức khỏe cần can thiệp, cho nên, để<br /> câu hỏi, mỗi câu hỏi được cho điểm từ 1 đến 5 xác định đối tượng nhiều khả năng có vấn đề<br /> lần lượt ứng với các mức độ thường xuyên về trầm cảm thì chúng tôi chọn ngưỡng CES-D<br /> gồm ‘không bao giờ’, ’hiếm khi’, ’thỉnh thoảng‘, ≥ 21 trong các phân tích.<br /> ’thường xuyên‘, ’luôn luôn‘. Các mức độ nghiện Phân tích dữ kiện<br /> internet được phân chia dựa trên tổng điểm 20 Tần số, tỉ lệ (%) được sử dụng cho thống<br /> câu hỏi. Không nghiện internet khi tổng điểm kê mô tả. Kiểm định Chi bình phương được sử<br />