Mối liên quan giữa yếu tố nguy cơ loãng xương với nguy cơ gãy xương

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 6 * 2016<br /> <br /> <br /> MỐI LIÊN QUAN GIỮA YẾU TỐ NGUY CƠ LOÃNG XƯƠNG<br /> VỚI NGUY CƠ GÃY XƯƠNG<br /> Trần Thị Thu Hà*, Nguyễn Thị Thu Thảo*, Lê Thị Huệ*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Loãng xương là một bệnh tăng dần theo tuổi, gây hậu quả nặng nề là gãy xương, làm giảm chất lượng cuộc<br /> sống , tăng tỷ lệ tử vong gây gánh nặng cho gia đình và xã hội.<br /> Mục tiêu: 1. Tỷ lệ loãng xương trên bệnh nhân lớn tuổi điều trị tại khoa Nội Cơ Xương Khớp. 2. Mối liên<br /> quan giữa các yếu tố nguy cơ tuổi, giới, BMI, hút thuốc, uống rượu, giảm canxi máu với tỷ lệ loãng xương và<br /> nguy cơ gãy xương trong 10 năm tính theo mô hình FRAX<br /> Đối tượng và phương pháp: mô tả cắt ngang, bệnh nhân điều trị tại khoa Nội Cơ Xương Khớp từ tháng<br /> 5/2015 đến tháng 6/2016<br /> Kết quả: Tỷ lệ loãng xương trong nhóm nghiên cứu là 64,3%. Các yếu tố làm tăng tỷ lệ loãng xương là: tuổi<br /> cao, nữ giới, giảm can xi máu, BMI thấp. Các yếu tố nguy cơ của loãng xương có liên quan đến nguy cơ cao gãy<br /> xương trong 10 năm theo mô hình FRAX là: tuổi cao, nữ giới, BMI thấp, hút thuốc, uống rượu, giảm canxi máu.<br /> Kết luận: tỷ lệ loãng xương cao, các yếu tố nguy cơ của loãng xương có liên quan đến nguy cơ cao gãy<br /> xương trong 10 năm theo mô hình FRAX là: tuổi cao, nữ giới, BMI thấp, hút thuốc, uống rượu, giảm canxi máu.<br /> Từ khóa: loãng xương, nguy cơ gãy xương<br /> ABSTRACT<br /> THE RELATIONSHIP BETWEEN OSTEOPOROSIS RISK FACTORS AND FRACTURE RISK<br /> Tran Thu Ha, Nguyen Thi Thu Thao, Le Thi Hue<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 20 - No 6 - 2016: 132 - 137<br /> <br /> Osteoporosis is a disease increasing with age, having severe consequence of fracture, reducing the quality of<br /> life, resulting in high mortality and great burden to family and society.<br /> Object: (1) The prevalence of osteoporosis in elderly patients treated at the Department of Rheumatology. (2)<br /> The relationship between osteoporosis risk factors and FRAX ten-year fracture risk.<br /> Methods: Descriptive, cross-section, patients treated at the Department of Rheumatology from 5/2015 to<br /> 6/2016<br /> Results:The prevalence of osteoporosis in elderly in-patients at the Department of Rheumatology is 64.3%<br /> The factors increasing the prevalence of osteoporosis are: older age, female gender, low serum calcium level, low<br /> BMI. Older age, female gender, smoking, alcohol, low BMI are the osteoporosis risk factors relating to higher ten-<br /> year fracture risk<br /> Conclusion: Older age, female gender, smoking, alcohol, low BMI are the osteoporosis risk factors relating to<br /> higher ten-year fracture risk.<br /> Key word: osteoporosis, fracture risk<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ được đặc trưng bởi sự giảm khối lượng xương<br /> kèm theo hư biến cấu trúc của xương, dẫn đến<br /> Loãng xương là một bệnh lý của xương, tăng tính dễ gãy của xương. Loãng xương là một<br /> <br /> * Khoa Nội cơ xương khớp, Bệnh viện Thống Nhất<br /> Tác giả liên lạc: BS Lê Thị Huệ ĐT: 0986800687 Email: lehue.hmu@gmail.com<br /> 132 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Thống Nhất năm 2016<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 6 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> hội chứng nội tiết được đặc trưng bởi hai đặc hình QFracture. Trong đó mô hình FRAX được<br /> điểm chính: giảm mật độ xương và hư hại cấu sử dụng rộng rãi đánh giá nguy cơ gãy xương<br /> trúc của xương. Loãng xương với hậu quả nặng trong mười năm dựa vào các yếu tố nguy cơ và<br /> nề là gãy xương làm giảm chất lượng cuộc sống thông tin lâm sàng của bệnh nhân.<br /> và tuổi thọ của người bệnh và trở thành gánh Vì vậy chúng tôi tiến hành đề tài ”Nghiên<br /> nặng cho ngành y tế và ngân sách nhà nước. Vì cứu các yếu tố nguy cơ loãng xương và dự báo<br /> vậy phát hiện các yếu tố nguy cơ, chẩn đoán sớm gãy xương theo mô hình FRAX” ở bệnh nhân<br /> và điều trị kịp thời giúp giảm tỷ lệ gãy xương và lớn tuổi điều trị tại khoa Nội Cơ Xương Khớp<br /> cải thiện chất lượng sống cho bệnh nhân. Bệnh viện Thống Nhất<br /> Hàng năm trên thế giới có hơn 8,9 triệu Mục tiêu<br /> người gãy xương do loãng xương. Ước tính<br /> Tỷ lệ loãng xương trên bệnh nhân lớn tuổi<br /> loãng xương ảnh hưởng đến 200 triệu phụ nữ<br /> điều trị tại khoa Nội Cơ Xương Khớp<br /> trên thế giới(khoảng 1/10 phụ nữ tuổi 60, 1/5 tuổi<br /> 70, 2/5 phụ nữ tuổi 80, và 1/3 tuổi 90). Loãng Mối liên quan giữa các yếu tố nguy cơ loãng<br /> xương ảnh hưởng đến khoảng 75 triệu người xương tuổi, giới, BMI, hút thuốc, uống rượu,<br /> châu âu, Mỹ và Nhật Bản. Mỹ và châu âu chi trả thiếu canxi máu với nguy cơ gãy xương trong 10<br /> 51% chi phí cho các ca gãy xương, số còn lại chủ năm qua mô hình FRAX<br /> yếu ở Tây Thái Bình Dương và Đông Nam Á. ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> Dựa vào cơ cấu dân số Việt Nam năm 2010 có<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> khoảng 2.9 triệu người loãng xương và có thể<br /> tang lên 4.3 triệu năm 2020 và khoảng 11 triệu Mô tả cắt ngang<br /> người vào năm 2050. Gãy xương do loãng xương Đối tượng<br /> không chỉ ảnh hưởng đến bản thân bệnh nhân Nhóm bệnh: tất cả các bệnh nhân trên 40 tuổi<br /> mà còn là gánh nặng kinh tế cho toàn xã hội. được điều trị nội trú tại khoa Nội Cơ Xương<br /> Thống kê ở Mỹ cho thấy hằng năm có 432000 Khớp từ tháng 6/2015 đến tháng 6/2016.<br /> trường hợp gãy xương do loãng xương phải<br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> nhập viện, 2.5 triệu trường hợp cần thăm khám y<br /> tế và 180000 trường hợp cần chăm sóc tại nhà. Bệnh nhân nằm liệt giường, bệnh nhân mắc<br /> Chi phí y tế dành cho gãy xương do loãng xương các bệnh, hoặc sử dụng các thuốc làm ảnh hưởng<br /> lên đến 17 tỷ USD vào năm 2005, trong đó gãy cổ đến mật độ xương như: cường giáp, đái tháo<br /> xương đùi chiếm 72% chi phí (5. đường, sử dụng corticoid…<br /> <br /> Các nghiên cứu loãng xương hiện nay đi sâu Bệnh nhân không đồng ý tham gia nghiên<br /> vào xây dựng mô hình giải thích gãy xương, cứu<br /> trong đó loãng xương chỉ là một trong số những Thu thập số liệu<br /> nguyên nhân chính. Ngoài mật độ xương(BMD) Thăm khám bệnh nhân, ghi nhận tuổi, giới,<br /> còn nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ gãy xương địa chỉ, cân nặng, chiều cao, BMI<br /> như: nguy cơ té ngã, tiền sử gãy xương, việc sử Ghi nhận các yếu tố nguy cơ của loãng<br /> dụng một số thuốc làm tổn hại tới sự chuyển hoá xương: rượu, thuốc lá, giảm canxi máu<br /> của xương(5. Để nhận ra những bệnh nhân có<br /> Uống rượu trên 3 đơn vị/ngày trên 5 năm<br /> nguy cơ gãy xương và tử vong cao, nhiều mô<br /> hình tiên lượng đã được nghiên cứu và đưa ra Hút thuốc trên 20 điếu/ngày trên 5 năm<br /> ứng dụng trong thực tế lâm sàng như mô hình Giảm canxi mau1khi nồng độ canxi máu<br /> FRAX của tổ chức y tế thế giới, mô hình Nguyen toàn phần -1 Loãng 21(44,7%) 28(54,9%) 56(69,1%) 43(84,3%) 0.001<br /> xương<br /> Thiểu xương: T-score từ -1 đến -2,5 Không 26(55,3%) 23(45,1%) 25(30,9%) 8(15,6%)<br /> Loãng xương: T-score