Một số biện pháp nâng cao chất lượng rừng trồng keo lá tràm (Acacia Auriculiformis A.cunn ex benth) sản xuất dăm gỗ ở tỉnh Thái Nguyên

Vũ Tiến Hinh và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 115(01): 19 - 25<br /> <br /> MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG<br /> RỪNG TRỒNG KEO LÁ TRÀM (ACACIA AURICULIFORMIS A.CUNN EX<br /> BENTH) SẢN XUẤT DĂM GỖ Ở TỈNH THÁI NGUYÊN<br /> Vũ Tiến Hinh1, Vũ Văn Thông2*<br /> 1<br /> <br /> Trường Đại học Lâm nghiệp, 2Trường Đại học Nông Lâm – ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Tuổi và diện tích dinh dƣỡng có ảnh hƣởng đến các chỉ tiêu: d c, Nc, dt/d, hdc/h và đƣợc mô tả bằng<br /> các phƣơng trình: (3.7), (3.13), (3.20) và (3.27) hệ số xác định của các phƣơng trình này biến động<br /> từ 0,515 đến 0,773. Đây là cơ sở để đề xuất biện pháp nâng cao chất lƣợng rừng trồng Keo lá tràm<br /> sản xuất dăm gỗ ở đối tƣợng nghiên cứu. Đề tài đã đề xuất mật độ trồng rừng cho cấp đất I, II, III<br /> và IV tƣơng ứng là: 1600, 1750, 1900, 2400 cây/ha, biện pháp tỉa cành sau khi rừng khép tán, xác<br /> định tuổi khai thác chính cho đối tƣợng nghiên cứu thấp nhất là tuổi 12.<br /> Từ khóa: Chất lượng rừng trồng, mật độ trồng rừng, tỉa cành, tuổi khai thác chính<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ*<br /> Diện tích rừng trồng ở nƣớc ta trong vài thập<br /> niên trở lại đây không ngừng tăng lên về diện<br /> tích, chủng loài cây cũng ngày càng đa dạng.<br /> Rừng trồng công nghiệp ở nƣớc ta hiện nay<br /> chủ yếu là những loài cây sinh trƣởng nhanh,<br /> biên độ sinh thái rộng, nguồn giống phong<br /> phú, chu kỳ kinh doanh ngắn. Theo số liệu<br /> công bố về diện tích rừng của Bộ<br /> NN&PTNT[1], tính đến ngày 31/12/2012,<br /> diện tích rừng trồng của cả nƣớc là 3.438.200<br /> ha. Trong đó diện tích rừng trồng ở tỉnh Thái<br /> Nguyên là 83.738 ha chiếm 46,83% diện tích<br /> có rừng của tỉnh. Để nâng cao năng suất, chất<br /> lƣợng rừng trồng nhất là rừng trồng công<br /> nghiệp cung cấp nguyên liệu cho chế biến gỗ,<br /> đã có nhiều công trình nghiên cứu về dẫn<br /> giống, nhập nội tuyển chọn các loài cây sinh<br /> trƣởng nhanh từ rừng tự nhiên, đến nay chúng<br /> ta đã xây dựng đƣợc tập đoàn cây cho trồng<br /> rừng. Đã có nhiều công trình nghiên cứu về<br /> biện pháp kỹ thuật trồng, nuôi dƣỡng<br /> rừng…Tuy nhiên, các công trình này mới chỉ<br /> đề cập đến vấn đề nâng cao sinh khối, sức sản<br /> xuất về mặt trữ lƣợng gỗ nói chung, chƣa có<br /> những nghiên cứu chuyên sâu đề cập vấn đề<br /> nâng cao chất gỗ theo mục tiêu kinh doanh cụ<br /> thể. Bởi lẽ, mỗi mục tiêu kinh doanh cụ thể<br /> đòi hỏi có yêu cầu về quy cách, chất lƣợng<br /> *<br /> <br /> Tel: 0989 773986<br /> <br /> nguyên liệu khác nhau. Vì vậy, để nâng cao<br /> chất lƣợng rừng trồng Keo lá tràm sản xuất<br /> dăm gỗ cần thiết phải có những nghiên cứu đề<br /> xuất biện pháp cụ thể theo mục tiêu sản xuất<br /> dăm gỗ.<br /> MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG<br /> PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Mục tiêu<br /> - Xác định đƣợc ảnh hƣởng của chiều cao<br /> tầng ƣu thế và diện tích dinh dƣỡng đến các<br /> chỉ tiêu biểu thị hình thái thân cây.<br /> - Đề xuất một số biện pháp kỹ thuật trong<br /> trồng, nuôi dƣỡng rừng<br /> Nội dung<br /> - Nghiên cứu ảnh hƣởng của chiều cao tầng<br /> ƣu thế và diện tích dinh dƣỡng đến các chỉ<br /> tiêu biểu thị hình thái thân cây.<br /> - Xác định mật độ trồng rừng<br /> - Xác định biện pháp kỹ thuật trong nuôi<br /> dƣỡng rừng<br /> - Xác định tuổi khai thác chính<br /> Phƣơng pháp nghiên cứu<br /> Phƣơng pháp nghiên cứu tổng quát: Từ kết<br /> quả nghiên cứu của tác giả đã đƣợc công bố<br /> cho thấy: Tuổi và các chỉ tiêu biểu thị hình<br /> thái cây rừng: hdc/h; dt/d; dc và Nc có quan hệ<br /> với tỷ suất dăm và tỷ suất dăm công nghệ ở<br /> mức chặt đến rất chặt. Trong nghiên cứu này<br /> sẽ thử nghiệm một số dạng phƣơng trình quan<br /> 19<br /> <br /> Vũ Tiến Hinh và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> hệ của các chỉ tiêu trên với chiều cao tầng ƣu<br /> thế và diện tích dinh dƣỡng. Trên cơ sở các<br /> mối quan hệ đó và tỷ suất dăm, tỷ suất dăm<br /> công nghệ sẽ đề xuất biện pháp nâng cao chất<br /> lƣợng rừng trồng Keo lá tràm sản xuất dăm gỗ.<br /> Vật liệu dùng để nghiên cứu: Số liệu đo đếm<br /> của 97 ô tiêu chuẩn tạm thời, diện tích ô là<br /> 1000m2, trong mỗ ô xác định các nhân tố:<br /> đƣờng kính ngang ngực (d), chiều cao vút<br /> ngọn (h); số liệu điều tra 156 cây mẫu ở 52 ô<br /> (mỗi ô điều tra 3 cây đại diện cho 3 cấp kính<br /> có tổng tiết diện ngang bằng nhau). Các chỉ<br /> tiêu điều tra trên cây mẫu: h, d, hdc, dt, dc, Nc.<br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Ảnh hƣởng của chiều cao tầng ƣu thế (h0)<br /> và diện tích dinh dƣỡng (a) đến các chỉ tiêu<br /> biểu thị hình thái thân cây<br /> Để đề xuất biện pháp kỹ thuật nuôi dƣỡng<br /> rừng trồng Keo lá tràm sản xuất dăm gỗ tại<br /> đối tƣợng nghiên cứu, trƣớc hết phải căn cứ<br /> vào đặc tính của loài cây, mục tiêu kinh<br /> doanh cụ thể và những nhân tố ảnh hƣởng đến<br /> số lƣợng, chất lƣợng loại sản phẩm chủ yếu.<br /> Mục tiêu kinh doanh chủ yếu đƣợc xác định ở<br /> đối tƣợng nghiên cứu là sản xuất dăm gỗ. Do<br /> vậy, biện pháp đề xuất là phải hƣớng tới việc<br /> nâng cao số lƣợng và chất lƣợng dăm đặc biệt<br /> là dăm công nghệ. Để làm cơ sở cho việc đề<br /> xuất biện pháp nuôi dƣỡng rừng, đề tài đi sâu<br /> nghiên cứu một số nhân tố ảnh hƣởng đến<br /> những chỉ tiêu mà những chỉ tiêu đó ảnh hƣởng<br /> đến tỷ suất dăm và tỷ suất dăm công nghệ.<br /> Tuổi là nhân tố chỉ thời gian, phản ánh giai<br /> đoạn sinh trƣởng phát triển của cây rừng, sự<br /> biến đổi của các nhân tố điều tra nói chung,<br /> các chỉ tiêu hình thái cây cá lẻ nói riêng phụ<br /> thuộc vào tuổi. Tuy nhiên, ngoài nhân tố tuổi<br /> cây, hình thái cây rừng còn bị chi phối bởi<br /> điều kiện lập địa, diện tích dinh dƣỡng… Chỉ<br /> tiêu (h0) là nhân tố phản ánh tổng hợp của<br /> nhân tố tuổi cây và điều kiện lập địa. Mặt<br /> khác số liệu thu thập về các chỉ tiêu hình thái<br /> thân cây và diện tích dinh dƣỡng đƣợc thu<br /> thập từ các lâm phần có tuổi, cấp đất khác<br /> 20<br /> <br /> 115(01): 19 - 25<br /> <br /> nhau. Do vậy, trong nghiên cứu này sẽ xem<br /> xét ảnh hƣởng của (h0) và (a) đến chỉ tiêu (dc),<br /> (Nc), (hdc/h), (dt/d). Nghiên cứu ảnh hƣởng<br /> của (h0) và (a) đến các chỉ tiêu hình thái cây<br /> rừng không những có giá trị về mặt lý luận<br /> mà còn có ý nghĩa thực tiễn trong điều tra và<br /> kinh doang rừng nói chung, trong điều tra và<br /> kinh doanh rừng Keo lá tràm sản xuất dăm gỗ<br /> tại Thái Nguyên nói riêng, nhằm nâng cao sản<br /> lƣợng và chất lƣợng gỗ rừng trồng.<br /> - Ảnh hưởng của chiều cao tầng ưu thế (h 0)<br /> và diện tích dinh dưỡng (a) đến đường kính<br /> cành (dc)<br /> Tỷ số dc có quan hệ rất chặt với Q và Q0, do<br /> vậy nghiên cứu ảnh hƣởng của h0 và a đến dc<br /> nhằm mục tiêu điều chỉnh (a) theo chiều<br /> hƣớng làm tăng Q và Q0.<br /> Đề tài đã thăm dò quan hệ giữa (dc) với (h0)<br /> và (a) bằng các dạng phƣơng trình sau:<br /> dc = a0 + a1h0 + a2.a<br /> (3.1)<br /> dc = a0 + a1 (h0.a) + a2.(h0.a)2 (3.2)<br /> dc = a0 + a1h0 + a2.a + a3.a2<br /> (3.3)<br /> Lndc = a0 + a1h0 + a2.a<br /> (3.4)<br /> dc = a0 + a1lnh0 + a2lna<br /> (3.5)<br /> dc = a0 + a1h0 + a2.a + a3(h0.a)2 (3.6)<br /> Kết quả thăm dò quan hệ giữa Nc với chiều<br /> cao tầng ƣu thế và diện tích dinh dƣỡng<br /> đƣợc thể hiện ở bảng 1<br /> Số liệu bảng 1 cho thấy, quan hệ giữa (dc) với<br /> (h0) và (a) đƣợc mô tả bằng các phƣơng trình<br /> từ (3.1) đến (3.6) với hệ số xác định biến<br /> động từ 0,424 đến 0,773. Căn cứ vào hệ số<br /> xác định, chỉ số Std.Error of the Estimate, xác<br /> suất F và sai số của phƣơng trình, đề tài đã<br /> chọn phƣơng trình (3.4) để mô tả quan hệ của<br /> (dc) với (h0) và (a), phƣơng trình lập đƣợc là:<br /> Lndc = 1,343 + 0,044h0 + 0,043.a (3.7)<br /> Nhƣ vậy, (dc) có quan hệ tỷ lệ thuận với (h0)<br /> và (a). Khi (h0) và (a) tăng (dc) tăng. Để giảm<br /> sinh trƣởng của (dc), cần thiết phải giảm (a)<br /> tức là tăng mật độ lâm phần. Đây sẽ là cơ sở<br /> để đề suất biện pháp kỹ thuật nuôi dƣỡng<br /> rừng sản xuất dăm gỗ đối với loài Keo lá tràm<br /> tại đối tƣợng nghiên cứu.<br /> <br /> Vũ Tiến Hinh và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 115(01): 19 - 25<br /> <br /> Bảng 1. Kết quả xác định quan hệ giữa dc với h0 và a<br /> Dạng<br /> phƣơng trình<br /> 3.1<br /> 3.2<br /> 3.3<br /> 3.4<br /> 3.5<br /> 3.6<br /> <br /> STT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> <br /> R2<br /> 0,424<br /> 0,507<br /> 0,499<br /> 0,773<br /> 0,479<br /> 0,498<br /> <br /> Các chỉ tiêu thống kê<br /> S<br /> b0<br /> b1<br /> b2<br /> 0,218<br /> 2,769<br /> -0,046<br /> -0,022<br /> 0,201<br /> 2,752<br /> -0,011 3,038E-5<br /> 0,204<br /> 3,365<br /> -0,033<br /> 0,008<br /> 0,132<br /> 1,343<br /> 0,044<br /> 0,043<br /> 0,207<br /> 3,872<br /> -0,564<br /> -0,215<br /> 0,205<br /> 3,285<br /> -0,068<br /> -0,078<br /> <br /> Sig.F<br /> 0.00<br /> 0.00<br /> 0.00<br /> 0.00<br /> 0.00<br /> 0.00<br /> <br /> b3<br /> <br /> 1,102E-5<br /> <br /> Bảng 2. Kết quả xác định quan hệ giữa Nc với h0 và a<br /> STT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> <br /> Dạng<br /> phƣơng trình<br /> 3.8<br /> 3.9<br /> 3.10<br /> 3.11<br /> 3.12<br /> <br /> R2<br /> 0,346<br /> 0,375<br /> 0,383<br /> 0,567<br /> 0,532<br /> <br /> Sig.F<br /> 0.00<br /> 0.00<br /> 0.00<br /> 0.00<br /> 0.00<br /> <br /> - Ảnh hưởng của chiều cao tầng ưu thế (h0) và<br /> diện tích dinh dưỡng (a) đến số cành trên đơn<br /> vị chiều dài thân cây (Nc)<br /> Trong nội dung nghiên cứu này đã tiến hành<br /> xác định số cành trên 2m chiều dài đoạn thân<br /> cây tính từ cành thấp nhất lên phía ngọn (sau<br /> đây gọi là số cành Nc) làm chỉ tiêu nghiên cứu<br /> quan hệ giữa Nc với (h0) và (a). Cách chọn<br /> trên có ƣu điểm là đoạn thân này cùng với<br /> đoạn thân phía gốc chiếm tỷ lệ chủ yếu khối<br /> lƣợng gỗ của thân cây và do đó nó có ý nghĩa<br /> đối với thực tiễn cao hơn việc sử dụng chỉ tiêu<br /> số cành trung bình tính cho toàn thân cây nhƣ<br /> Julian Evans đã sử dụng [2]. Từ số liệu thu thập<br /> đƣợc, đề tài đã thăm dò quan hệ giữa Nc với (h0)<br /> và (a) bằng các dạng phƣơng trình sau:<br /> Nc = a0 + a1h0a2<br /> <br /> (3.8)<br /> <br /> Nc = a0 + a1h0.a<br /> <br /> (3.9)<br /> <br /> Nc = a0 + a1h02.a<br /> <br /> (3.10)<br /> <br /> Nc = a0 + a1lnh0 + a2 lna<br /> Nc = a0 + a1(h0.a) + a2(h0.a)<br /> <br /> (3.11)<br /> 2<br /> <br /> (3.12)<br /> <br /> Kết quả thăm dò quan hệ giữa Nc với (h0) và<br /> (a) đƣợc thể hiện ở bảng 2.<br /> Số liệu bảng 2 cho thấy, quan hệ giữa Nc với<br /> (h0) và (a) đƣợc mô tả bằng các phƣơng trình<br /> từ (3.8) đến (3.12) với hệ số xác định biến<br /> động từ 0,263 đến 0,562. Căn cứ vào hệ số<br /> <br /> Các chỉ tiêu thống kê<br /> S<br /> b0<br /> 1,786<br /> 9,597<br /> 1,745<br /> 10,293<br /> 1,735<br /> 4,022<br /> 1,520<br /> 23,036<br /> 1,462<br /> -13,907<br /> <br /> b1<br /> -0,001<br /> -0,022<br /> 0,003<br /> -4,707<br /> -0,091<br /> <br /> b2<br /> <br /> -1,671<br /> 0,001<br /> <br /> xác định, chỉ số Std.Error of the Estimate, xác<br /> suất F, đề tài đã chọn dạng phƣơng trình<br /> (3.12) để mô tả quan hệ của Nc với chiều (h0)<br /> và (a), phƣơng trình lập đƣợc là:<br /> Nc = 23,036 - 4,707.lnh0 - 1,671.lna (3.13)<br /> Nhƣ vậy, Nc có quan hệ tỷ lệ nghịch với chiều<br /> cao tầng ƣu thế và diện tích dinh dƣỡng. Khi<br /> (h0) và (a) tăng số cành trên đơn vị chiều dài<br /> thân cây giảm. Tại một thời điểm nào đó, để<br /> giảm số cành trên thân cây, cần thiết phải<br /> giảm (a) tức là tăng mật độ lâm phần. Đây sẽ<br /> là cơ sở để đề suất biện pháp kỹ thuật nuôi<br /> dƣỡng rừng sản xuất dăm gỗ đối với loài Keo<br /> lá tràm tại đối tƣợng nghiên cứu.<br /> - Ảnh hưởng của của chiều cao tầng ưu thế (h0)<br /> và diện tích dinh dưỡng (a) đến tỷ số chiều cao<br /> dưới cành với chiều cao vút ngọn (hdc/h)<br /> Ở mỗi giai đoạn tuổi cây rừng khác nhau, sinh<br /> trƣởng chiều cao không giống nhau, giai đoạn<br /> rừng trung niên sinh trƣởng chiều cao mạnh,<br /> khi tuổi tăng lên đến một giai đoạn nhất định<br /> sinh trƣởng chiều cao có xu hƣớng chậm lại,<br /> ngoài ra nó còn chịu ảnh hƣởng của diện tích<br /> dinh dƣỡng. Trong khi đó, sự biến đổi của<br /> chiều cao dƣới cành nó bị chi phối chủ yếu<br /> bởi diện tích dinh dƣỡng, sự thay đổi giá trị<br /> chiều cao dƣới cành là sự thay đổi có tính<br /> chất cơ giới.<br /> 21<br /> <br /> Vũ Tiến Hinh và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Tỷ số hdc/h cũng là một trong các chỉ tiêu<br /> đánh giá hình thái cây rừng nói chung, cây<br /> Keo lá tràm nói riêng. Tƣơng tự nhƣ chỉ tiêu<br /> hdc/d, đề tài đã thăm dò quan hệ của tỷ số<br /> hdc/h với (h0) và (a) theo các dạng phƣơng<br /> trình sau:<br /> hdc/h = a0 + a1h0 + a2a<br /> <br /> (3.14)<br /> <br /> hdc/h = a0 + a1h0.a<br /> <br /> (3.15)<br /> <br /> hdc/h = a0 + a1nh0 + a2lna<br /> <br /> (3.16)<br /> <br /> Ln(hdc/h) = a0 + a1h0 + a2 a<br /> <br /> (3.17)<br /> <br /> 2<br /> <br /> hdc/h = a0 + a1h0 + a2(h0/a)<br /> <br /> (3.18)<br /> <br /> hdc/h = a0 + a1h0 + a2.h0/a<br /> <br /> (3.19)<br /> <br /> Kết quả thăm dò quan hệ giữa hdc/h với (h0)<br /> và (a) đƣợc thể hiện ở bảng 3.<br /> Từ bảng 3, nhận thấy các phƣơng trình trên có<br /> hệ số xác định biến động từ 0,456 đến 0,515.<br /> Căn cứ vào hệ số xác định, chỉ số Std.Error of<br /> the Estimate và xác suất F, đề tài đã chọn<br /> dạng phƣơng trình (3.19) để mô tả quan hệ<br /> giữa tỷ số hdc/h với (h0) và (a), phƣơng trình<br /> lập đƣợc là:<br /> hdc/h =<br /> (3.20)<br /> <br /> 0,953 + 0,055.h0<br /> <br /> + 0,0284.h0/a<br /> <br /> Nhƣ vậy, tỷ số hdc/h có quan hệ tỷ lệ thuận<br /> với (h0) và tỷ lệ nghịch với (a). Điều đó có<br /> nghĩa là, khi (h0) tăng lên tỷ số hdc/h tăng và<br /> khi (a) tăng lên trong một giới hạn nhất định<br /> <br /> 115(01): 19 - 25<br /> <br /> khả năng tỉa cành tự nhiên diễn ra yếu hơn<br /> làm cho tỷ số này giảm.<br /> - Ảnh hưởng của chiều cao tầng ưu thế (h0) và<br /> diện tích dinh dưỡng (a) đến tỷ số đường kính<br /> tán với đường kính (dt/d)<br /> Theo Phan Minh Sáng [2], tỷ số dt/d và St/g1.3<br /> vừa là chỉ tiêu biểu thị cấu trúc hình thái của<br /> cây, vừa là chỉ tiêu biểu thị mức độ lợi dụng<br /> không gian dinh dƣỡng của cây rừng. Tuy tỷ<br /> số St/g1.3 có ý nghĩa tƣơng tự nhƣ tỷ số dt/d vì<br /> (dt/d)2 = St/g1.3), nhƣng căn cứ vào ý nghĩa<br /> thực tiễn của điều tra rừng thì tỷ số dt/d hay<br /> đƣợc sử dụng hơn vì nó còn là chỉ tiêu phản<br /> ánh sự biến đổi của quan hệ giữa dt với d theo<br /> tuổi của lâm phần hoặc giữa các lâm phần có<br /> biện pháp kinh doanh khác nhau.<br /> Để nghiên cứu ảnh hƣởng của (h0) và (a) đến<br /> tỷ số dt/d, đề tài đã thử nghiệm mối quan hệ<br /> trên bằng các dạng phƣơng trình sau:<br /> dt/d = a0 + a1h0 + a2.h0/a<br /> <br /> (3.21)<br /> <br /> dt/d = a0 + a1h0.a<br /> <br /> (3.22)<br /> <br /> dt/d = a0 + a1h0 + a2.a<br /> dt/d = a0 + a1h0 + a2 h0/a<br /> <br /> (3.23)<br /> 2<br /> <br /> (3.24)<br /> <br /> Ln(dt/d) = a0 + a1h0 + a2a + a3h0a (3.25)<br /> Kết quả thăm dò quan hệ giữa tỷ số dt/d với<br /> (h0) và (a) đƣợc thể hiện ở bảng 4.<br /> <br /> Bảng 3. Kết quả xác định quan hệ giữa hdc/h với h0 và a<br /> STT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> <br /> STT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> <br /> 22<br /> <br /> Dạng<br /> phƣơng trình<br /> 3.14<br /> 3.15<br /> 3.16<br /> 3.17<br /> 3.18<br /> 3.19<br /> <br /> R2<br /> 0,479<br /> 0,532<br /> 0,460<br /> 0,456<br /> 0,477<br /> 0,515<br /> <br /> Sig.F<br /> 0,00<br /> 0,00<br /> 0,00<br /> 0,00<br /> 0,00<br /> 0,00<br /> <br /> Các chỉ tiêu thống kê<br /> S<br /> b0<br /> b1<br /> 0,200<br /> 0,529<br /> 0,025<br /> 0,188<br /> 0,830<br /> 0,003<br /> 0,204<br /> -0,253<br /> 0,270<br /> 0,045<br /> 0,244<br /> 0,009<br /> 0,200<br /> 0,915<br /> 0,040<br /> 0,193<br /> 0,953<br /> 0,055<br /> <br /> Bảng 4. Kết quả xác định quan hệ giữa dt/d1.3 với h0 và a<br /> Các chỉ tiêu thống kê<br /> Dạng<br /> phƣơng trình<br /> R2<br /> Sig.F<br /> S<br /> b0<br /> b1<br /> 3.21<br /> 0,541<br /> 0.00<br /> 0,103<br /> -1,133<br /> 0,004<br /> 3.22<br /> 0,423<br /> 0.00<br /> 0,114 - 1,095<br /> 0,002<br /> 3.23<br /> 0,484<br /> 0.00<br /> 0,109 - 1,326<br /> 0,022<br /> 3.24<br /> 0,617<br /> 0.00<br /> 0,098<br /> -1,098<br /> 0,024<br /> 3.25<br /> 0,580<br /> 0.00<br /> 0,027<br /> 0,396<br /> -0,019<br /> 3.26<br /> 0,599<br /> 0.00<br /> 0,096<br /> -1,332<br /> 0.006<br /> <br /> b2<br /> -0,129<br /> 0,016<br /> -0,559<br /> -0,030<br /> -1,68E-5<br /> <br /> b2<br /> 0,043<br /> 0,376<br /> 0,006<br /> -0,948<br /> 0,284<br /> <br /> b3<br /> <br /> 0,020<br /> <br /> Vũ Tiến Hinh và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 115(01): 19 - 25<br /> <br /> Bảng 5. Kết quả xác định quan hệ giữa St với h0 và N<br /> STT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> <br /> Dạng<br /> phƣơng trình<br /> 3.28<br /> 3.29<br /> 3.30<br /> <br /> R2<br /> 0,777<br /> 0,797<br /> 0,817<br /> <br /> Sig.F<br /> 0.00<br /> 0.00<br /> 0.00<br /> <br /> Các chỉ tiêu thống kê<br /> S<br /> b0<br /> 1,170<br /> -9,684<br /> 1,176<br /> -68,212<br /> 0,124<br /> 1,418<br /> <br /> b1<br /> 1,024<br /> 12,918<br /> 1,285<br /> <br /> b2<br /> 0,005<br /> 6,399<br /> 0,633<br /> <br /> Từ kết quả ở bảng 4 cho thấy, quan hệ giữa<br /> dt/d với (h0) và (a) thực sự tồn tại theo dạng<br /> phƣơng trình (3.21) đến phƣơng trình (3.26).<br /> Chỉ số xác định biến động từ 0,423 đến 0,617.<br /> Căn cứ vào chỉ số xác định, chỉ số Std.Error<br /> of the Estimate,xác suất F và sai số của<br /> phƣơng trình, đề tài đã chọn dạng phƣơng<br /> trình (3.24) để mô tả quan hệ giữa tỷ số dt/d<br /> với (h0) và (a), phƣơng trình lập đƣợc là:<br /> <br /> trong nuôi dƣỡng rừng, đề tài đã thăm dò<br /> quan hệ của diện tích tán lâm phần với chiều<br /> cao tầng ƣu thế và mật độ lâm phần từ số liệu<br /> tính toán của 77 ô tiêu chuẩn.<br /> <br /> dt/d = - 1,098 + 0,024.h0 (3.27)<br /> <br /> Kết quả xác định các tham số của phƣơng<br /> trình qua phần mềm SPSS 16.0 đƣợc tổng<br /> hợp ở bảng 5.<br /> <br /> 0,559.(h0/a)<br /> <br /> Từ phƣơng trình (3.27) nhận thấy khi (a) tăng<br /> tỷ số dt/d tăng, nghĩa là sinh trƣởng đƣờng<br /> kính tán mạnh hơn sinh trƣởng của đƣờng<br /> kính ngang ngực do vậy mà quan hệ giữa dt/d<br /> với diện tích dinh dƣỡng là quan hệ đồng<br /> biến. Trong kinh doanh rừng Keo lá tràm sản<br /> xuất dăm gỗ cần thiết phải giảm tỷ số dt/d,<br /> nghĩa là trong một giới hạn nhất định mật độ<br /> nuôi dƣỡng phải lớn, từ đó sinh trƣởng đƣờng<br /> kính lớn hơn sinh trƣởng đƣờng kính tán.<br /> Để điều chỉnh diện tích dinh dƣỡng (a) của<br /> cây rừng theo hƣớng làm tăng tỷ suất dăm và<br /> tỷ suất dăm công nghệ, chúng ta phải xác định<br /> mật độ trồng rừng, mật độ trong giai đoạn<br /> nuôi dƣỡng rừng phải lớn, bởi vì mật độ lớn<br /> sẽ kìm hãm sinh trƣởng của đƣờng kính cành,<br /> đƣờng kính tán và tăng khả năng tỉa cành tự<br /> nhiên và khi đó tỷ số hdc/h sẽ tăng. Những<br /> phân tích trên đây chính là cơ sở lý luận để đề<br /> xuất biện pháp nâng cao chất lƣợng rừng trồng<br /> sản xuất dăm gỗ tại đối tƣợng nghiên cứu.<br /> - Mô hình diện tích tán lâm phần<br /> Diện tích tán lâm phần (St) là chỉ tiêu đánh<br /> giá mức độ lợi dụng không gian dinh dƣỡng<br /> của các cây rừng và nó cũng là chỉ tiêu đánh<br /> giá mức độ cạnh tranh không gian dinh dƣỡng<br /> của các cây rừng với nhau. Để làm cơ sở cho<br /> việc đề xuất mật độ trồng rừng và mật độ<br /> <br /> Đã thử nghiệm một số dạng phƣơng trình sau:<br /> St = a0 + a1.h0 + a2.N<br /> <br /> (3.28)<br /> <br /> St = a0 + a1.lnh0 + a2.lnN<br /> <br /> (3.29)<br /> <br /> LnSt = a0 + a1.lnh0 + a2.lnN (3.30)<br /> <br /> Từ kết quả ở bảng 5 cho thấy, diện tích tán<br /> lâm phần thực sự có quan hệ từ chặt đến rất<br /> chặt với chiều cao tầng ƣu thế và mật độ lâm<br /> phần. Căn cứ vào các chỉ tiêu thống kê ở bảng<br /> 3.5, đề tài đã chọn dạng phƣơng trình (3.30)<br /> để mô tả quan hệ giữa diện tích tán lâm phần<br /> với chiều cao tầng ƣu thế và mật độ. Phƣơng<br /> trình lập đƣợc là:<br /> LnSt = 1,418 +1,285.lnh0 + 0,633.lnN<br /> (3.31)<br /> Kết quả kiểm nghiệm phƣơng trình (3.31) từ<br /> 20 ô tiêu chuẩn không tham gia lập phƣơng<br /> trình trên cho thấy sai số xác định St từ<br /> phƣơng trình (3.31) lớn nhất là 12,67%, sai số<br /> bình quân là 7,2%. Đây là sai số cho phép khi<br /> xác định các nhân tố điều tra lâm phần.<br /> - Xác định mật độ trồng rừng ban đầu<br /> Mật độ ban đầu đƣợc coi là mật độ cây sống<br /> đƣợc nghiệm thu sau khi trồng, nếu biết mật<br /> độ lúc rừng kép tán, sẽ xác định đƣợc mật độ<br /> ban đầu. Với đối tƣợng nghiên cứu là trồng<br /> rừng Keo lá tràm sản xuất dăm gỗ, kết quả<br /> nghiên cứu của tác giả đã công bố đã kết luận<br /> để nâng cao tỷ suất dăm công nghệ, cần thiết<br /> phải duy trì mật độ nuôi dƣỡng lớn để tăng<br /> chiều cao dƣới cành và quan trọng là để giảm<br /> số cành và đƣờng kính cành.<br /> 23<br /> <br />