MOT SO DAC DIEM THANG GIA TRI<br />
" • •<br />
<br />
<br />
CUA THANH NIEN VIET NAM HIEN NAY<br />
<br />
TS. Nguyen Thj Hoa<br />
Gidm dd'c Trung tdm Ung dung tdm ly hge, Vien Tdm ly hge.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
TOM TAT<br />
Thang gid tri eiia thanh nien Id he thdng cdc gid tri ciia hg duge sap xep theo<br />
tint bdc quan trgng khac nhau. Theo kei qud nghien cim ciia Vien Tdm ly hgc, ndm<br />
2011 thang gid tri ciia thanh nien ed thd bdc Idn lugt Id: Gia dinh, site khde vd sif<br />
nghiep, tinh yeu. thu nhdp, danh dif cd nhdn, cdc mdi quan he xd hgi, dia vi xd hgi vd<br />
bang cdp. Nhu vdy, thanh nien hien nay vdn giu dugc gid tri truyen thdng ddn tgc, co<br />
trgng gia dinh, coi trgng sif nghiep. Ddng thdi, thang gid tri ciia hg ciing cd net mdi:<br />
coi trgng site khde.<br />
<br />
<br />
Thanh nien la nhiing ngudi mdi bude vao ludi ngudi ldn, mdt phdn trong<br />
sd hp la luc lupng lao ddng tre, khde, mdt phdn khac la mdt luc lupng lao ddng<br />
ddy tidm nang cua xa hdi. Hp la nhung ngudi quyet djnh tuong lai ciia dat nude.<br />
Tuy nhien, sii menh dd cd dupc hp thuc hien tdt hay khdng phu thudc rat nhidu<br />
vao dao diic, ldi sd'ng cua hp.<br />
Trong mpi thdi dai, dao diic, ldi sd'ng ciia cae the' he, dac biet, ciia the he<br />
tre la va'n di ludn dupc quan tam. Ngay nay thdi dai cd nhidu bien ddng vd<br />
kinh te, xa hdi tren the gidi, thdi dai dat nude la md cira, hdi nhap qudc te, cd<br />
nhidu yeu td anh hudng den dao diic ldi sdng cua thanh nien. Cd nhidu y kien<br />
phe phan dao diic, ldi sdng eiia thanh nien vi cho rdng, dao diic, Idi sdng ciia hp<br />
cd nhidu thay d6i so vdi the' he trudc. Do dd, viee nghien ciiru di gdp phdn hidu<br />
r5 hon dao diic, ldi sdng cua thanh nien qua thang gia trj ciia hp la mdt viec lam<br />
cd y nghTa ly luan va thuc tidn.<br />
<br />
1. Khai niem ve thanh nien va thang gia tri cua thanh nien<br />
<br />
Dinh nghia thanh nien<br />
<br />
<br />
TAP CHf TAM Ly HOC, Sd 2 (155), 2 - 2012 41<br />
Tir gdc dp phap luat, Ihco didu 1, Luat Thanh nidn nam 2 0 0 5 : Thanh<br />
nien la cdng dan Viel Nam lir dii mudi sau tudi de'n ba muoi tudi.<br />
Trong khoa hpc xa hdi, Ihanh nien dupc xem la nhung ngudi "mdi ldn",<br />
tire la hp mdi bude vao ludi lam ngudi ldn. PGS.TS. Pham Hdng Tung, khi<br />
nghiCMi ciiu ve Idi sdng eiia Ihanh nien cho rdng: "Tudi thanh nien la dp tuoi qua<br />
dp lir tie con sang ngirdi Idn Irong cudc ddi mdi ngudi" (Pham Hdng Tung,<br />
2010). 6 Ihanh nien, chieu eao, can nang, sire khde ciia cO thd va mpt sd<br />
phuong dien kha phai Irieii, khdng kem gi d ngudi Idn, luy nhien, hid'u biei xa<br />
hdi va kinh nghiem sdng eiia hp cdn rdt han chd.<br />
Tir nhirng co sd tren cd the dua ra djnh nghTa vd thanh nien Viet Nam<br />
nhu sau: Thanh nien Viet Nain la nhCrng cdng dan Viet Nam d dp tudi lir du<br />
mudi sau ludi den ba muoi ludi, mdi budc vao ludi ngudi ldn, hp cd siic khde<br />
the chat ddi dao, nhung cdn han che vd hidu biel xa hpi va kinh nghiem sdng.<br />
Thang gid tri vd y nghia cda nd diii vdi ddi sdng tdm ly cua con ngudi<br />
Theo lir dien Tieng Viet: Gia Irj la cai lam cho mdt vat cd y nghTa, cd fch<br />
Ipi. nd dang quy ve mdt mat nao dd (Tir didn Tieng Viet, 2001).<br />
Theo Bach khoa loan thu md Wikipedia, gia trj dupc coi la nhiing cai ma<br />
ta thfch, la cho la quan trpng, la dang cd. Tir dd, gia trj anh hudng de'n hanh vi<br />
cua chiing ta.<br />
Nhu vay, gia trj ldn lai d con ngudi, d sir vat, hien tupng, nhung nd<br />
khdng mang tfnh khach quan bdi vi nd phu thudc vao each nhin nhan. danh gia<br />
eiia chil the (ca nhan hoac nhdm).<br />
Vdi hieu biet va kinh nghiem ciia minh, d mdt miic dp nao dd, chiing tdi<br />
ddng y vdi nhiing quan niem tren vd gia trj. Tuy nhien, chung tdi cho rdng, gia<br />
tri khdng chi anh hudng den hanh vi, ma cdn chi phdi suy nghT, thai dp va<br />
nhidu yeu id tam ly khac ciia con ngudi. Chdng han, nhiing ngudi cho rdng, tidn<br />
la cai quan trpng nhdi, quyel djnh cudc ddi hp, hp mong mudn bdng mpi gia<br />
phai cd nhidu lidn; Trong khi dd, nang lire cua hp han che', thi chdc chdn hp tap<br />
trung mpi suy nghT, ien kd hoach hanh ddng va cd quyet tam hanh ddng cao de<br />
cd dupc nhidu tidn. Khi cd nhidu tidn, hp se thay d6i ldi sdng ciia minh, thay<br />
doi each nhin nhan vd con ngudi, vd xa hdi, ihay d6i cac mdi quan he...<br />
vay, gia trj la cai dupc chu the cho la quan trpng, mong mudn sd hun va<br />
giu gin, bao ve mpt each Iran trpng. Gia trj anh hudng den nhidu mat trong ddi<br />
sdng tam ly cua con ngudi.<br />
Tren thuc te, mdi chu the khdng phai chi hudng tdi mdt gia tri nao dd ma<br />
hudng ldi nhidu gia trj khac nhau. Ro rang, trong cac gia tri ma chii thd hudng<br />
tdi, cd nhu'ng gia trj dupc cho la quan trpng hon, cd mong mudn sd huu manh<br />
liet hon, dupc Iran trpng hon va ngupc lai, nhu'ng gM tri khac it quan trpng hon,<br />
<br />
<br />
42 TAP CHf TAM Ly HOC, Sd 2 (155), 2 - 2012<br />
ddng luc de cd nd thdp hon, khi cd dupc, nd ft dupe Iran trpng hon va neu chua<br />
CO dupe, nd ft gay birc xiic hpn. Ndi each khac, cac gia trj cua mpt chu the dupc<br />
sdp xep theo thii bac quan trpng khac nhau. Cach sdp xep thir bac cac gia tri cia<br />
chil the dupc gpi la thang gia tri.<br />
Nhu vdy, thang gid tri ciia thaidi nien Id mdt he thd'ng cdc gid tri cua<br />
thanh nien dugc sdp xep thd bdc quan trgng khde nhau. Thang gid tri cua<br />
thanh nien Id mdt khia cgnh the hien dgo ditc, ldi sd'ng ciia hg.<br />
<br />
2. Phuong phap va khach the nghien ciiu thang gia tri cua thanh<br />
men<br />
De tim hieu thang gia trj ciia thanh nien, chiing tdi sir dung kel hpp<br />
nhidu phuong phap nghien cihi co ban cua khoa hpc xa hdi nhu: nghien cim tai<br />
lieu, didu tra bdng bang hdi, phdng van sau, thao luan nhdm...<br />
<br />
Bdng 1: Ddc diem nhdn khdu .xd hdi cua khdch the nghien cdu<br />
<br />
Dac diem nhan khau xa hoi Sdlupng Ty le %<br />
Gidi tfnh Nam 281 39,5<br />
Nir 431 60,5<br />
Thai Nguyen 111 16,1<br />
Noi a hien nay HaNoi 237 34,4<br />
TP. Hd Chf Minh 136 19,8<br />
Tidn Giang 204 29,7<br />
Noi d trudc day Nong thdn 476 67,1<br />
Thanh thi 233 32,9<br />
Tinh trang hdn nhan Da ket hon 97 13,5<br />
Chua ket hon 621 86,5<br />
Tinh trang cdng viec Dilam 388 53,6<br />
Chua di lam 336 46,4<br />
Tong 724 100<br />
<br />
<br />
Phuong phap didu tra bdng bang hdi dupc tien hanh tren 724 thanh nien<br />
dang sinh sdng tai 4 dia phuong: Ha Ndi, Thai Nguyen, thanh phd Hd Chi<br />
<br />
<br />
<br />
TAP CHf TAM Ly HOC, Sd 2 (155), 2 - 2012 43<br />
Minh va Tidn Giang (dac didm nhan khdu xa hdi cu the ciia khach the dupc<br />
trinh bay d bang 1).<br />
Di nghien ciiu ndi dung nay chiing ldi dua ra 9 gia trj co ban dudi day<br />
va yeu cdu khach the danh gia mii'c dd quan trpng ciia tirng gia trj (1 - rdt quan<br />
trpng, 2 quan trpng va 3 ft quan trpng): su nghiep, thu nhap/tidn, gia dinh,<br />
sure khde, linh yeu, bdng cdp, danh dir ca nhdn, cac mdi quan he xa hdi, dja vi<br />
xa hdi<br />
<br />
3. Ket qua nghien ciiu<br />
<br />
3.1. Ddc diem thang gid tri cua thanh nien tren todn mdu nghien cdu<br />
Trong 9 gia trj co ban dupc dua ra, gia dinh dupc thanh nien xep thir<br />
hang quan trpng bac nhdt, tiep dd ldn lupt la sii'c khde, sir nghiep, tinh yeu, thu<br />
nhap, bdng cdp, danh du ca nhan, cac mdi quan he xa hdi, dja vj xa hdi va cudi<br />
ciing la bdng cdp.<br />
Neu chia cac gia irj tren day thanh 3 nhdm theo cac ca'p dd quan trpng<br />
khac nhau, thi nhdm rdt quan trpng bao gdm cac gia trj: Gia dinh, siic khde va<br />
su nghiep; nhdm quan trpng gdm: Tmh yeu, thu nhap va danh du ca nhan, cac<br />
gia trj cdn lai (cac mdi quan he xa hdi, dja vj xa hpi va bdng cap) thudc nhdm ft<br />
quan trpng.<br />
Phan tfch ket qua khao sat tai bang 2 cho thay:<br />
Vj trf ciia gia dinh trong thang gia trj ciia thanh nien d day rat phii hpp<br />
vdi ket qua ciia mdt sd khao sal gdn day. Theo Pham Hdng Tung: "... trong so<br />
cac gia tri dupc thanh nien quan tam va xep theo mdt bang thii tu uu tien thi gia<br />
dinh la gia trj dupc quan tam nhat, vdi 95,6% thanh nien tra ldi rdng, hp co ban<br />
hoac rat quan tam den gia dinh" (Pham Hdng Tung, 2011, tr. 313). Cung theo<br />
nha khoa hpc nay, cudc didu tra qudc gia vd thanh nien va vj thanh nien do Bp<br />
Y te' va Tong cue Thdng ke thue hien tren pham vi ldn (2000 khach thd) da<br />
mang lai ket qua tuong tu: 95% thanh thie'u nien cd quan he chat che vdi gia<br />
dinh va cam thdy cd gia trj ddi vdi gia dinh hp.<br />
Nhiing kdt qua tren day eho tha'y, thanh nien ngay nay vdn giii gia trj<br />
truydn thd'ng ciia dan tpc la coi trpng gia dinh, yeu quy va gdn bd vdi gia dinh.<br />
Dd la didu dang quy, cdn dupc khang djnh va khfch le dd tu tudng dd dupc gin<br />
giu va phat huy.<br />
Ben canh dd, viec coi trpng gia trj ciia siic khde cung ndi len su chfn<br />
chdn, thuc le ciia hp. Trudc ddy, trong dan gian cd cau: "Tre ngdi quan tra, gia<br />
tap the due" de phan anh mot thuc te: Khi cdn tre, cd siic khde, con ngudi (cu<br />
the la thanh nien) thudng coi thudng gia trj cua siic khde, khdng chju ren luyen<br />
dd giu gin va tang cudng sire khde, chi khi d tuoi gia, cam nhan dupc su sa siit<br />
<br />
<br />
44 TAP CHf TAM Ly HOC, S6 2 (155), 2 - 2012<br />
ciia siic khde mdi tha'y qui trpng nd va nd luc lap luyen de giu gin siic khde.<br />
Nhu'ng vdi kei qua tren day thi thuc le nay khdng cdn phii hpp. Cd the do tac<br />
ddng ciia nhidu yeu id tam ly, xa hdi, mdi trudng... khac nhau, Ihanh nien, sinh<br />
vien ngay nay da biet quan lam cham lo cho siic khde ciia minh. Neu ai dd cd<br />
djp den cac khu the due the thao, ren luyen siic khde (cac phdng lap the hinh,<br />
nhay the thao hoac cac dja didm lap the diic cdng cdng vao cac budi sang,<br />
budi chidu mudn) se hieu them gia lij nay ddi vdi thanh nien hien nay.<br />
<br />
Bdng 2: Diem trung hinh vd Ihu hgc cdc gid tri theo quan niem cua thanh nien<br />
<br />
<br />
STT Cac gia tri Diem trung binh Xep thur hang<br />
1 Sir nghiep 1.51 3<br />
2 Thu nhap/tien 2,26 5<br />
3 Gia dinh 1,28 1<br />
4 Sire khde 1.32 2<br />
5 Bdng cap 2,80 9<br />
6 Tinh yeu 2,14 4<br />
7 Danh du ca nhan 2,33 6<br />
8 Cac mdi quan he xa hgi 2,63 7<br />
9 Dia vi xa hoi 2,74 8<br />
<br />
<br />
Viec danh gia cao tdm quan trpng ciia su nghiep cQng la mdt bieu hien<br />
khac ciia su irudng thanh ciia thanh nien. Chi khi con ngudi hpc tap, ren luyen<br />
de cd dupc mdt su nghiep td't hp mdi cd cp hdi thuan Ipi de khang djnh ban<br />
than, cdng hie'n cho dat nude va dem lai nhidu Ipi fch cho gia dinh (Ipi fch kinh<br />
te va danh du). Thanh nien la nhCrng ngudi sdp hoac mdi budc vao ngudng cira<br />
cupc ddi, ddi vdi hp, su nghiep cdn d phfa trudc, la mdt chang dudng cdn rat<br />
dai, vi vay, viec danh gia cao, quan tam den su nghiep va mudn cd sir nghiep tdt<br />
la didu can thiet va hoan loan chfnh dang.<br />
Mdt gia trj kha dac trung ddi vdi Iiia tudi thanh nien la linh yeu ddi liia<br />
dupc thanh nien xep vao hang thii' tu sau ba gia trj tren day. Qua dd cho thay,<br />
thanh nien khdng qua tdn thd tinh yeu, nhung cung chua den mirc xem nhe nd.<br />
Kei qua cung cho thay, thanh nien danh gia thap nhat bdng cap (6,2%<br />
thanh nien cho rdng, bdng cap rat quan trpng, 7,1% - quan trpng va 86,7% ft<br />
quan trpng). Ddy la mpi dau hieu dang miing Irong didu kien ngudn nhan lue<br />
<br />
<br />
TAP CHf TAM Ly HOC, S6 2 (155), 2 - 2012 45<br />
lao ddng ciia chiing la dang trong linh trang "thtra thdy, thid'u thp", thie'u nhung<br />
ngudi cd lay nghd, thuc su dam me cdng viec. Nhung mat khac, lieu kei qua<br />
nay cd phai la sir phan anh ldm trang lo ldng ciia thanh nien sinh vien vd tinh<br />
trang rdt nhidu sinh vien ra Irudng, kc ca sinh vien cd bdng td't nghidp loai kha<br />
khdng tim dupc vice lam dung chuyen ngdnh ddo tao, hp phai di lam cdng viec<br />
khdng dupc dao lao, khdng cdn bdng cdp?<br />
Dja vj xa hpi cung la mdt gia trj dupc thanh nien danh gia thdp. Didu<br />
nay cung ndi len tfnh ihirc te ciia hp. Nd nhdt quan vdi viec danh gia cua hp vd<br />
nhung gia trj khac (ihu nhap, sir nghiep) va nhung bidu hien thuc te' trong cudc<br />
sdng (da sd thanh nien khdng ihfch lam viec d cac CO quan nha nude, hp thfch<br />
lam viec d nhung doanh nghiep lien doanh, doanh nghiep nude ngoai cd thu<br />
nhap cao hoac vi ly do thu nhap, mdt sd' lupng khdng nhd ngudi lao ddng d cac<br />
cdng ly lien doanh, doanh nghiep thudng xuyen nhay viec).<br />
Tir nhiing kei qua Iren, cd thd cd nhu'ng nhan xet vd thang gia trj cua<br />
thanh nien nhu sau:<br />
O thanh nien vdn cd nhCing bidu hien cua viec gin giir, phat huy cac gia<br />
trj van hda truydn thdng dan ldc Viet Nam. Bidu hien cu the la coi trpng gia tri<br />
gia dinh.<br />
Mac ddu mdi budc vao nguong cira cua cudc ddi, budc ddu cua giai doan<br />
lam ngudi ldn, thanh nien da cd nhiing bidu hien ciia sir chung chac, chfn chdn,<br />
trudng thanh. Do la viec hp nhin nhan diing vd gia trj cua sire khde, gia trj cua<br />
su nghiep.<br />
Thanh nien cd tfnh thuc te' cao, quan tam nhidu den nhiing didu mang lai<br />
Ipi fch thiet thuc, lien quan chat che de'n ban thdn hp.<br />
Phan ldn nhung nhan djnh d day triing hpp vdi cac nhan djnh cua cac<br />
nghien ciiu gdn day vd ldi sdng cua thanh nien hien nay.<br />
<br />
3.2. Su khac biet cua thang gid tri giiia cdc nhdm thanh nien theo cdc<br />
bien sd<br />
<br />
3.2.1. Sukhdc biet ciia thang gid tri gida nhdm nam vd nhdm nd<br />
Kdt qua cho thdy, khdng cd su khde biet vd thii bdc ciia cac gia tri giGa<br />
nam va nG thanh nien. Tuy nhien, gia tri gia dinh dupc nu" thanh nien danh gia<br />
cao hon ro ret so vdi nhdm nam.<br />
Trong xa hdi truydn thdng, chiing ta vSn quen vdi quan niem cho rdng,<br />
ddi vdi dan dng su nghiep phai dupc dat len tren he't, ddi vdi phu nu: vi tri do la<br />
gia dinh. Trong nghien ciiu nay, thii bdc td't ca cac gia tri dupc xem xet, trong<br />
do cd gia dinh va su nghiep cua nam va nii thanh nien la nhu nhau, song phdn<br />
<br />
<br />
<br />
46 TAP CHf TAM LY HOC, Sd 2 (155), 2 - 2012<br />
tich mdt each sau hon thi nu thanh nien coi trpng gia dinh hon nam thanh nien<br />
mdt each dang ke: 85,8% nii cho gia dinh rat quan ti-ong va 3,7% ft quan<br />
trpng, chi sd luong irng d nhdm nam la - 74,9% va 10,8% (bidu dd I).<br />
Ngay nay, trong xu the binh ddng nam nu, mac ddu trong xa hdi, dac<br />
bi?t, d cac viing ndng thdn, van cdn lu ludng irpng nam khinh nu (the hien qua<br />
viee mong mudn sinh con trai), song tre em nam va tre em nir ddu duoc gia<br />
dinh cham lo cho an, hpc, lao didu kien xay dung su nghiep. Ban than cac em<br />
nu cung cd y thii'c hpc tap, ren luyen, phdn ddu de xay dung su nghiep cho<br />
mmh, cd vi trf nhat djnh trong xa hdi va trong gia dinh. Theo xu hudng nay,<br />
ben canh mat lien bd la phu nir dupc khang djnh vai trd, vi trf ciia minh trong<br />
cupc song, cdn cd mat bat cap la "ngudi phu nu phai ganh ganh nang tren ca<br />
hai vai" Nhu vay, ngudi phu nir trong thdi dai hien nay se vat va hon rat nhidu,<br />
dac biet, neu ngudi chdng trong gia dinh khdng chia se viee nha vdi ho<br />
<br />
lOOn<br />
85,8<br />
74,9,^<br />
80<br />
<br />
<br />
60<br />
<br />
DNam<br />
40 DNiT<br />
<br />
<br />
20 •+4:3-<br />
10,5 10,8<br />
3,7<br />
<br />
'" I' ' ' '<br />
Rat quan trpng Quan trpng It quan trpng<br />
<br />
<br />
Bieu dd 1: So sdnh sit ddnh gid ciia nam vd nii thanh tuen ve gia dinh<br />
<br />
Ket qua nay nhai quan vdi ket qua nghien ciiu gdn day (2008) vd quan<br />
niem vd mdt sd va'n dd trong gia dinh. Trong nghien cuu dd, phdn ddng cho<br />
rdng, ngay nay, dan dng va phu nu ddu chju trach nhiem nhu nhau vd viec ddng<br />
gdp kinh te' cho gia dinh, trong viec giao due con cai, cung nhu trong viec quyel<br />
djnh nhung van dd quan trpng ciia gia dinh (Nguydn Thj Hoa, 2008).<br />
Tdm lai, ket qua thu dupc vd thang gia Irj cua nam va nu thanh nien cho<br />
tha'y cd net mdi trong quan niem ciia hai nhdm nay vd gia trj ciia gia dinh va sir<br />
nghiep. Cu the la khdng cd sir khac biet giiia nam va nu vd thii' bac ciia cac gia<br />
<br />
<br />
TAPCHfTAM Ly HOC, Sd2 (155), 2 - 2012 47<br />
trj gia dinh va sir nghiep, luy nhien, d mdi inu'c dd nao dd, ngudi phii nu vdn coi<br />
trpng gia dinh hon nam gidi.<br />
3.2.2. Su khde biel ciia ihang gid tri giii'a nhdm thanh nien chita ke't hdn<br />
vd nhdm dd ki'i hdn<br />
Phan Ifch sd lieu bang 3 cho |ihep la riil ra nhan xel sau:<br />
Thang gia Irj eiia nhdm thanh nien chua kdt hdn va nhdm thanh nien da<br />
kei hdn cd sir khac biet ve thii' bac mdt sd gia trj, diic biet, thiif bac cua gia trj<br />
linh yen (bang 3). Nhdm ehua kei hdn xep tinh yeu d vj trf thir tu, trong khi dd,<br />
nhdm da kei hdn xep nd d vj Irf Ihii: 6. Kct qua nay phii hpp vdi nhu'ng bidu hien<br />
quan sat dupc Irong thue tidn. Khi chua kei hdn, thanh nien quan lam den viec<br />
lim kiem linh yeu, sir dimg mpi ngudn lire de xay ddp, cham sdc, gin giir linh<br />
yeu. Nhung khi da kei hon, linh yeu khdng cdn la didu thu hiit sir quan tam, chu<br />
y eiia cap vp chdng, nd khdng dupc liep tuc vun ddp, nudi dudng, tham chf, cd<br />
nhCrng Irudng hpp cdn bi king quen. Thay vao dd, nhCrng ngudi da kei hdn danh<br />
sir quan tam ciia minh cho eae co hdi cd Ihu nhap hay nang cao danh du cua<br />
ban than, mudn khdng dinh minh trudc ngudi ban ddi.<br />
<br />
Bdng 3: Thang gid Iri cua cdc nhdm ihanh nien theo tinh trgng him nhdn<br />
<br />
Thu bac ciia cac giii trj Ihco linh trang i\ei hon<br />
Cac gia trj co Nhom chira kei hon Nhom da ket hon<br />
ban Rai Quan it Rai Quan it Gia<br />
TT quan trpng quan TT quan trpng quan tri p<br />
trpng trpng trpng trpng<br />
Su ngliiep 3 57.3 18.8 24,0 3 64.0 2."v3 12.8 0.013<br />
Thu nhap 5 26,0 39,6 34,4 4 19.3 -32.4 48.3 0.036<br />
Gia dinh 1 81,1 11,6 7.3 1 85.4 13.5 1.0 0.65<br />
Sue khoe 2 76,7 13.9 9,4 2 77.1 15.6 7.3 0.75<br />
Bang cap 9 6.3 6.6 87,1 9 5.2 9.4 85.4 0.58<br />
Tinh yeu 4 20.8 27.1 52,1 6 22.5 42.() 34.9 0.003<br />
Danh du ca nhan 6 17,9 29.4 43,8 5 19,8 36.5 43,8 0.24<br />
Cac mdi quan he 7 6,8 23,1 70,2 7 6,3 22,9 70,8 0.98<br />
xa h6i<br />
Dia vi xa h6i 8 5.5 16,0 78,5 8 2.1 16,7 81,3 0.36<br />
<br />
<br />
<br />
Mpt sd gia trj khac mac ddu cd vj trfnhu nhau trong thang gia trj ciia hai<br />
nhdm, song miic dp quan trpng ciia nd dupc cac nhdm danh gia khac nhau. Cu<br />
the: nhdm chua kdt hdn danh gia cao hon tam quan trpng ciia su nghiep, nhung<br />
<br />
<br />
48 TAP CHf TAM Ly HOC, Sd;2 (155), 2 - 2012<br />
danh gia thap hon thu nhap. Dd la didu dd hidu, phit hop vdi logic va thuc te<br />
Khi thanh men chua cd gia dinh rieng, hp chi phai lo cho ban than (tham chf<br />
nhieu ngudi cdn dupc sd'ng dua vao bd me), ft bi vudng ban vao chuyen com<br />
ao, gao, lien. Hp danh thdi gian, sire lire va tai chfnh cho tinh yeu hoc lap di<br />
nang cao trinh dp. Trong khi dd, thanh nien da cd gia dinh, dac biet, nhung<br />
nguoi moi lap gia dinh, hp can mua sam du thii', them vao dd vice nudi con nhd<br />
rat ton kem, miic thu nhap chua cao. Vi vay, yeu td thu nhap duoc thanh nien<br />
da ket hon danh gia cao la didu phu hpp vdi thuc te.<br />
3.2.3. Sukhdc biet ciia thang gid tri giiia thanh nien dddi Idm vd chifa<br />
di Idm<br />
Dac diem thang gia trj ciia ngudi chua di lam (hoc sinh ldp 12 va sinh<br />
vien) khdng khac nhidu so vdi dac diem thang gia tri ciia ngudi da di lam. Thir<br />
b^c cua cac gia trj trong thang gia trj nhu nhau. Song cd hai gia tri (su nghiep<br />
va thu nhap dupc danh gia d cac mirc quan trpng khac nhau dang kd (bieu dd 2).<br />
Trong dd, gia trj thii nhdt dupc hpc sinh, sinh vien danh gia cao hon nhdm<br />
thanh nien da di lam, gia trj kia thi ngupc lai. Tren thuc le, hau het thanh nien<br />
hpc sinh. sinh vien cdn sd'ng dua vao gia dinh, dupc gia dinh chu cdp lidn cho<br />
an hpc di cd dupc su nghiep dn djnh. Do do, hp chua thay hei dupc tdm quan<br />
trpng ciia viec kiem tidn, hp dang hudng den mdt sir nghiep phii hop vdi sir<br />
mong mudn. Trai lai, vdi phdn ddng nhirng ngudi da di lam, dit sao, su nghiep<br />
cung da budc ddu dupc xac djnh, hp bat ddu sdng tir lap, vi vay, hp khdng the<br />
khdng quan tam den thu nhap. Hon the, nhu cdu lieu dimg kha ldn ciia gidi tre<br />
hien nay eung la mdt yeu id tac ddng den viec nhin nhan cua hp vd gia tri ciia<br />
thu nhap.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
n Rat quan trpng<br />
• Quan trpng<br />
D It quan trpng<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Hpc sinh, sinh vien Thanh nien di 1 ^<br />
<br />
<br />
Bieu dd 2: Su ddnh gid thu nhdp cua nhdm hgc sinh, sinh vien<br />
vd thanh nien di Idm<br />
<br />
<br />
TAP CHf TAM Ly HOC .Sd 2 (155), 2 - 2012 49<br />
3.2.4. Su khac biet cua thang gid tri gida thanh nien dang sinh sd'ng d<br />
cdc dia phuang khde nhau<br />
6 cac nhdm thanh nien hien dang sinh sd'ng d cac dja phuong khac nhau,<br />
cd su khac biet ddi chiil vd thir i3ac ciia cac gia trj trong thang gia trj cua hp<br />
(bang 4).<br />
<br />
<br />
Bdng 4: Thang gid tri ciia cdc nhdm thanh nien d cdc dia phuang khde nhau<br />
<br />
Thur h$c ciia cac gia tri theo dia bar1 sinh song<br />
Cac gia tri co ban<br />
H^Noi TP. HCM Ti^n Giang Thai Nguyen<br />
Sur nghiep 3 2 3 3<br />
Thu nhap 5 4 6 6<br />
Gia dinh 1 1 2 2<br />
Siic khoe 2 2 1 1<br />
Bdng ca'p 9 8 9 9<br />
Tinh ySu 4 3 5 5<br />
Danh du ca nhan 6 5 4 4<br />
Cac mdi quan ht xa h6i 7 6 8 8<br />
Dia vi xa h6i 8 7 7 7<br />
<br />
<br />
Tuf sd lieu didu tra d bang 4 cho thdy:<br />
Thii bac trong thang gia trj ciia nhdm thanh nien d Ha Npi triing khdp<br />
vdi thii bac trong thang gia trj ciia khach the tren toan mdu. Thii bac trong<br />
thang gia trj cua nhdm thanh nien thanh phd Hd Chf Minh vd co ban khdng<br />
thay ddi, ngoai trir trudng hpp thii bac cua gia trj su nghiep dupc nang len<br />
ngang vdi gia trj siic khde. Thii bac trong thang gia tri cua hai nhdm thanh nien<br />
Tidn Giang va Thai Nguyen la tuong duong nhu nhau va cd thay ddi dang ke so<br />
vdi hai nhdm tren.<br />
Nhu vay, hai nhdm thanh nien d thanh thj cd thang gia tri gidng nhau va<br />
hai nhdm thanh nien d ndng thdn cung cd thang gia trj nhu nhau.<br />
Xem xet chi tiet hon vd su danh gia cac gia tri cu the cua cac nhdm<br />
thanh nien cho tha'y, cd su khac biet dang kd vd su danh gia giua cac nhdm sinh<br />
sdng d cac dja phuong khac nhau vd tdm quan trpng cua su nghiep, thu nhap,<br />
gia dinh va bdng ca'p.<br />
<br />
<br />
<br />
50 TAP CHf TAM Ly HOC, So 2 (155), 2 - 2012<br />
Bdng 5: Ddnh gid cua cdc nhdm thanh nien a cdc dia phudng<br />
khde nhau ve mifc do cpian Ircmg ciia cdc gid tri<br />
<br />
Cac mirc do quan trong cua sir nghiep theo<br />
Cac gia tri Dia ban sinh song ciia ty ie %<br />
thanh nien Rai quan Quan it quan Gia tri p<br />
trong trong trpng<br />
Su nghiep HaNoi 55,4 28,4 18,2<br />
Thanh pho H6 Chf Minh 68,1 21.4 10,4 0,04<br />
Tiln Giang 69.6 16.7 13,7<br />
Thai Nguyen 62.7 21,8 15,5<br />
Gia dinh HaN6i 86,1 9,7 4,2<br />
Thanh ph6' H6 Chf Minh 80,8 14,1 5,2 0,002<br />
Tiln Giang 76,9 13,2 9,8<br />
Thai Nguyen 81,8 10,0 8,2<br />
Thu nhap HaN6i 21,6 42,3 36,0<br />
Thanh pho H6 Chf Minh 21,4 32,1 45,5 0,003<br />
Tiln Giang 19,0 27.5 53,4<br />
Thai Nguyen 14.7 23,9 61,5<br />
<br />
<br />
Ve sit nghiep, trong 4 nhdm, thanh nien Ha Ndi danh gia thap nhat tdm<br />
quan trpng ciia su nghiep (55,4% thanh nien cho sir nghiep rat quan trpng,<br />
18,2% ft quan trpng), trong khi dd, thanh nien thanh phd Hd Chf Minh lai<br />
danh gia cao nhat vd tam quan trpng ciia gia trj nay (cac chi sd tuong irng la:<br />
68,1% va 10,4).<br />
Xet theo nhdm dja ban thanh thj/ndng thdn, giiia hai nhdm theo lieu chf<br />
nay khdng cd su khac biet dang ke vd danh gia tdm quan trpng eiia su nghiep.<br />
Xet theo viing midn, giua nhdm thanh nien midn Bdc va nhdm thanh<br />
nien midn Nam cd su khac biel dang kd trong viec danh gia ldm quan trpng ciia<br />
gia trj nay. Cu the, thanh nien midn Bdc danh gia thdp tdm quan trpng ciia yeu<br />
td nay hon thanh nien midn Nam (thanh nien midn Bdc cd 59,05% cho rdng gia<br />
tri nay rai quan trong, 16,85% ft quan trpng, thanh nien midn Nam cd cac chi<br />
sd tuong irng la: 68,85% va 12,05%)<br />
Ve gid tri gia dinh, trong 4 nhdm xet theo cac tinh/thanh, nhdm Ha Npi<br />
danh gia cao nhdt, nhdm Tidn Giang danh gia thap nhat gia trj ciia gia dinh (Ha<br />
<br />
<br />
TAP CHf TAM Ly HOC, Sd 2 (155), 2 - 2012 51<br />
Ndi: 86,1 % gia dinh la quan Irpng nhai, 4,2% ft quan trpng; Ty le tUPng ii:ng<br />
d Tidn Giang la: 76,9% va 9,8%).<br />
Xel theo ticu chf ndng Ihdn/lhanh ihj, nhdm thanh nien thanh thj danh<br />
gia cao gia trj gia dinh hon nhdm ndng thdn (nhdm thanh thj: 83,5% cho rdng<br />
gia dinh rdt quan trong va 4,7 fl quan Irpng, nhdm ndng thdn cd ty le tuong<br />
u:ng la: 79,5% va 8,8%).<br />
Xet theo lieu chf vimg midn, nhdm thanh nien midn Nam danh gia thdp<br />
gia trj ciia gia dinh hon nhdm ihanh nien midn Bdc (nhdm midn Nam: 78,9% -<br />
rat quan Irpng va 7.5 fl quan Irpng, nhdm midn Bdc cd ty le tuong iing la:<br />
83.95% va 6,2).<br />
Kei qua phdng van sau va quan sat ihuc le cho thdy. trong 4 dja ban<br />
dupc khao sat thi d Tidn Giang, mdi quan he cua thanh nien vdi gia dinh ndi<br />
rieng va mdi quan he trong gia dinh ndi chung rdt doan kei, gdn bd. Trong gia<br />
dinh, rai hiem khi cd sir xung dot giira con cai vdi cha me, giCra anh chj em vi<br />
nhCrng Ipi fch vat chdl. Sau nhCrng gid lam viec cang thdng, met mdi d co quan,<br />
xf nghiep, thanh nien ihudng vd an com, sinh hoat vdi gia dinh de nghi ngoi,<br />
thu gian va dd tiet kiem thu nhap. Tuong tu, phdng van sau va quan sat cung<br />
cho Ihay, d cac dja ban ndng thdn dupc khao sal, cac gia dinh vdn giCr dupc<br />
truydn thd'ng gia dinh em dm, thuan hda. Trai lai, d Ha Ndi va thanh phd Hd<br />
Chf Minh, cac mdi quan he gia dinh dang la van dd dang bao ddng. Ket qua<br />
phdng van sau mdt hpc sinh ldp 12 d thanh phd Hd Chf Minh thd hien rat ro<br />
didu dd: "Hien nay rd't nhieu gia dinh khdng coi trgng bua cam gia dinh. It gia<br />
dinh giu dugc bifa cam gia dinh cd ddy du cdc thdnh vien vi: Con Id hgc sinh<br />
thi dn ngodi cho tien viec hgc tap, cha me ludn hum di Idm ve tie nen ddng y de<br />
con dn ngodi cho nhanh. Dieu dd dnh hudng nhieu de'n mdi quan he gdn bd ciia<br />
cdc thdnh vien gia dinh" (Hpc sinh nu, ldp 12A1, trudng trung hpc phd thdng<br />
Tan Binh). Hay trong mpt nghien ciiu gdn ddy cua Vien Tam ly hpc: "Nhung<br />
bien ddi tam ly ciia eu dan ven dd trong qua trinh dd thj hda" dupc tien hanh d<br />
cac vimg ven dd Ha Ndi cho thdy, viec quy hoach dai, su thay ddi vd gia trj ciia<br />
ddt cd tac ddng ldn den mdi quan he cua nhung ngudi rudt thjt trong ciing mot<br />
gia dinh: "Cd khi anh chj em rudt thjt danh, giei nhau cung chi vi mieng ddt"<br />
[Phan Thj Mai Huong (chu bien), 20io, tr. 107]. Mdt thuc te'khac cung cd the<br />
anh hudng den su khac biet trong nhin nhan ciia cac nhdm thanh nien d cac dja<br />
phuong khac nhau vd gia trj cua gia dinh la: Thanh nien 6 Ha Ndi va thanh nien<br />
d thanh phd Hd Chf Minh cd nhidu ngudi sdng xa gia dinh hon mdt each dang<br />
kd so vdi thanh nien d hai dja phuong kia. NhGng bieu hien thuc te' dd va ket<br />
qua nghien ciiu d day khien chiing ta lien tudng de'n mdt cau ndi trong dan<br />
gian: "Con ca mai la con ca to" Cd nghia la, ngudi ta thudng xem nhe nhung<br />
didu dang thudc sd hiiu ciia minh, chi khi nd khdng cdn niia ngudi ta mdi nhan<br />
ra hei gia trj cua nd.<br />
<br />
<br />
52 TAP CHf TAM Ly HOC, So 2 (155), 2-2012<br />
Ve gid tri thu nhdp, su khac biel Irong danh gia lam quan Irpng cua Ihu<br />
nhap giua cac nhdm thanh nien d cac tinh/lhanh khac nhau cd mdt vai diem<br />
tuong tu nhu sir khac biel trong danh gia cua hp vd gia trj ciia gia dinh. Xel iheo<br />
cac dja phuong rieng biel thi thanh nien Ha Npi danh gia cao nhat, trai lai,<br />
thanh nien Thai Nguyen danh gia thap nhat gia trj nay (36,0% thanh nien Ha<br />
Ndi cho rdng, thu nhap fl quan irpng, kei qua tuong ung d Ihanh nien Thai<br />
Nguyen la 61,5%).<br />
Xet theo dja ban thanh ihi/ndng thdng, ihanh nien d thanh ihj danh gia<br />
cao lam quan trpng ciia ihu nhap rd ret hon ihanh nien ndng thdn (4^6% thanh<br />
nien thanh thj cho thu nhap quan trpng nhat va 40,6% fl quan trpng, kei qua<br />
tUPng ung d Ihanh nien ndng thdn la: 3,55% va 57.4%).<br />
Quan sat thuc le va du luan xa hdi cho thay: Ha Ndi va thanh phd Hd<br />
Chf Minh la nhCrng dja phuong cd chi sd gia lieu ditng cao so vdi cac dja<br />
phuong khac tren ca nude, luy nhien, didu kien kiem lidn d thanh phd Hd Chf<br />
Minh thuan Ipi hon d Ha Ndi. Vdi thanh nien Thai Nguyen, co hdi Ihu nhap<br />
khdng nhidu, nhung nhu cdu lieu dimg ciia hp han che dang ke so vdi thanh<br />
nien cac dja phuong khac. Cd le dd la mdt trong nhung didu kien kinh te - xa<br />
hdi lac ddng den sir danh gia cua thanh nien cac dja phuong vd gia trj ciia thu<br />
nhap.<br />
Tdm lai, giua cac nhdm thanh nien dang sinh sdng d cac dja phuong<br />
khac nhau cd su khac biet rd net trong viec danh gia vd tdm quan trpng cua sir<br />
nghiep, gia dinh va thu nhap.<br />
<br />
4. Nhan xet chung<br />
Kei qua nghien ciiu cho thay:<br />
- Trong cac gia trj co ban dupc dua ra xem xel, ba gia trj: Gia dinh, siic<br />
khde, su nghiep ludn ludn dupc xep vao nhdm ddu lien, d vj trf tii 1 den 3.<br />
- Cac nhdm thanh nien nam, nii, thanh nien ket hdn va chua ket hdn,<br />
thanh nien da di lam va dang di hpc, thanh nien dang sinh sd'ng d cac dja<br />
phuong khac nhau (theo tinh/thanh phd, theo midn, vung (ndng ihdn/lhanh thj))<br />
ddu cd nhirng khac biel nhai djnh trong viec danh gia tam quan trpng ciia mdt<br />
sd gia trj.<br />
- Tir dac diem thang gia trj cua thanh nien ndi chung va cac nhdm thanh<br />
nien khac nhau cd thd ndi: Thanh nien ngay nay vdn giCi dupc mdt sd net truydn<br />
thdng eua dan tpc la danh gia cao nhat gia trj gia dinh, coi trpng sir nghiep. Ben<br />
canh dd, nd cung the hien mpt sd diem mdi nhu: Mac ddu thanh nien la nhu'ng<br />
ngudi tre, khde, nhung da y thiic dupc tam quan trpng cua siic khde; Giua nam,<br />
nu khdng ed su khac biet trong danh gia ldm quan trpng ciia sir nghiep.<br />
<br />
<br />
<br />
TAP CHf TAM Ly HOC, Sd 2 (155), 2 - 2012 53<br />
Tai lieu tham khao<br />
1. Phan Thj Mai Huong (chu bi6n), Nhitng bien ddi tdm ly ciia cU ddn ven dd trong<br />
qud trinh dd thi hda, NXB Tir didn Bach khoa. Ha N6i, 2010.<br />
2. Nguydn Thj Hoa. Quan niem ve m()t sd vdn de trong cudc sd'ng ciia gia dinh hien<br />
nay. Tap chf Tam ly hpc. sd 12/2008.<br />
3. Pham Hdng Tung. Ve dgc diem vd .\ii hifdng ldi sd'ng chit yeu ciia thanh nien Viet<br />
Nam hien nay, Sach "Doan thanh nifin Cdng san Hd Chf Minh: 80 nam xay dung,<br />
cdng hien va trudng thanh" NXB Thanh nien, Ha Ndi, 2011.<br />
4. Tddien Tieng Viet, NXB Da Ndng Trung tam TCr didn tidng Viet, Ha Ndi Da<br />
ndng. 2001.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
54 TAPCHfTAM LyH0C,Sd2 (155), 2 2012<br />