Một số đánh giá về áp dụng mô hình tổ chức mới, nhìn nhận từ Cục Thống kê Thái Bình

THỐNG KÊ VÀ CUỘC SỐNG<br /> <br /> MỘT SỐ ĐÁNH GIÁ<br /> VỀ ÁP DỤNG MÔ HÌNH TỔ CHỨC MỚI,<br /> NHÌN NHẬN TỪ CỤC THỐNG KÊ TỈNH THÁI BÌNH<br /> Nguyễn Bình*<br /> Tóm tắt:<br /> Trên cơ sở cơ cấu tổ chức của Tổng cục Thống kê (TCTK) đã trình Chính phủ xem xét<br /> quyết định. Song song với việc đó TCTK đã tổ chức hội thảo và lấy ý kiến xây dựng mô hình tổ<br /> chức Cục Thống kê cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nhằm đổi mới, sắp xếp tổ chức<br /> bộ máy của hệ thống thống kê tập trung tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả theo tinh thần<br /> Nghị quyết số 18-NQ/TW, Hội nghị TW6 khóa XII. Bài viết này đề cập đến cơ sở khoa học và<br /> những ưu nhược điểm của mô hình này.<br /> Ngày 25/10/2017, thay lý Nhà nước và chất lượng phục tình trạng trùng lặp,<br /> mặt Ban chấp hành Trung hoạt động của Mặt trận tổ chồng chéo chức năng,<br /> ương Tổng Bí thư Nguyễn quốc, các đoàn thể chính trị nhiệm vụ, lĩnh vực quản lý”.<br /> Phú Trọng đã ký ban hành - xã hội, phát huy quyền làm Thực hiện Nghị quyết nói<br /> Nghị quyết số 18-NQ/TW, chủ của nhân dân. Tinh giản trên, Tổng cục Thống kê đã<br /> Nghị quyết Hội nghị lần thứ biên chế gắn với cơ cấu lại, dự thảo mô hình Cục Thống<br /> 6 Ban chấp hành Trung nâng cao chất lượng, sử kê cấp tỉnh, thành phố trực<br /> ương Đảng khóa XII (gọi tắt dụng hiểu quả đội ngũ cán thuộc Trung ương theo mô<br /> là Hội nghị TW 6, khóa XII) bộ công chức viên chức, hình 5 đơn vị cấp phòng: (1)<br /> về một số vấn đề tiếp tục đổi giảm chi thường xuyên và Tổ chức hành chính; (2)<br /> mới, sắp xếp tổ chức bộ máy góp phân cải cách chính Tổng hợp; (3) Thống kê Kinh<br /> của hệ thống chính trị tinh sách tiền lương. Phấn đấu tế; (4) Thống kê Xã hội; (5)<br /> gọn, hoạt động hiệu lực, đến năm 2021 cơ bản hoàn Thu thập số liệu.<br /> hiệu quả. Mục tiêu tổng quát thành việc sắp xếp, kiện 1. Cơ cở khoa học lựa<br /> của Nghị quyết “Tiếp tục đổi toàn một số tổ chức và các chọn mô hình tổ chức 5<br /> mới, sắp xếp tổ chức bộ máy đầu mối bên trong của từng phòng:<br /> của hệ thống chính trị tinh tổ chức theo hướng giảm Việc thay đổi cơ cấu của<br /> gọn, hoạt động hiệu lực, đầu mối, giảm tối đa cấp một tổ chức chỉ thực hiện khi<br /> hiệu quả và phù hợp với thể trung gian, giảm cấp phó. mô hình cũ không phù hợp<br /> chế kinh tế thị trường định Sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện với điều kiện, đặc thù kinh tế<br /> hướng xã hội chủ nghĩa một số quy định liên quan - xã hội hiện nay. Mô hình cũ<br /> nhằm tăng cường vai trò đến chức năng, nhiệm vụ tổ bộc lộ một số hạn chế, gây<br /> lãnh đạo của Đảng, nâng chức bộ máy của hệ thống khó khăn trong quá trình<br /> cao hiệu lực, hiệu quả quản chính trị để kịp thời khắc điều hành hệ thống. Nên<br /> *<br /> Cục trưởng Cục Thống kê tỉnh Thái Bình việc hình thành cơ cấu mới<br /> <br /> 35<br /> <br /> xuất phát từ những yêu cầu Đối với quy trình sản định đều có thể được tiến<br /> sau: Đó là thực tiễn phát xuất thông tin: Có 3 khâu hành thanh tra các đối tượng.<br /> triển kinh tế - xã hội, đòi hỏi chính đó là: Thu thập và 2. Thuận lợi và khó<br /> nhu cầu sử dụng thông tin sản xuất số liệu, phổ biến khăn<br /> ngày càng lớn, sự quan tâm thông tin thống kê, kiểm tra<br /> Thuận lợi: Có Nghị<br /> của xã hội đối với hoạt động giám sát quá trình thu thập,<br /> quyết của Đảng làm rõ quan<br /> thống kê ngày càng khắt khe tổng hợp.<br /> điểm và mục tiêu cụ thể<br /> và chất lượng số liệu đảm Nếu như mô hình trước từng thời kỳ, có các văn bản<br /> bảo. Đó là yêu cầu phải tinh đây do chia các phòng theo thể chế hóa của Nhà nước<br /> gọn đầu mối, tinh giản biên lĩnh vực hoặc ngành kinh tế đầy đủ, làm thông suốt tư<br /> chế; đó là phát triển nhanh nên các phòng bị cắt khúc tưởng của cán bộ, công chức<br /> của cuộc cách mạng kỹ thuật đối tượng cung cấp thông và người lao động. Đây là<br /> 4.0 với sự lên ngôi của CNTT tin, gây trùng lặp. Cùng một cuộc tái cơ cấu lại mô hình<br /> và truyền thông. doanh nghiệp có thể 2 đến 3 tổ chức của Cục Thống kê và<br /> phòng của Cơ quan Thống cùng với thay đổi mô hình tổ<br /> Nếu như trước đây khi<br /> kê xuống thu thập số liệu. chức của cơ quan Tổng cục<br /> tiến hành xây dựng cơ cấu tổ<br /> chức của Cục Thống kê, ta Đối với quy trình do được Thống kê, nhằm phát huy<br /> thường đi theo lát cắt của giao trọn gói các cuộc điều những ưu điểm và hạn chế<br /> các nghiệp vụ thống kê theo tra nên xu hướng các phòng các nhược điểm của quản lý<br /> ngành hoặc khu vực kinh tế tập trung vào điều tra thu hệ thống ngành. Việc áp<br /> như nông nghiệp, công thập số liệu, phần viết báo dụng mô hình có căn cứ<br /> nghiệp - xây dựng, thương cáo phân tích bị coi nhẹ do ít khoa học, được sự góp ý<br /> mại dịch vụ và dân số - lao thời gian. Vấn đề giữa đi rộng rãi của các Cục Thống<br /> điều tra có thu nhập cho kê, là mô hình được giải trình<br /> động – xã hội môi trường.<br /> công chức và làm báo cáo và nghiên cứu kỹ lưỡng.<br /> Khi xem xét xây dựng cơ cấu<br /> không có kinh phí gây ra sự Khó khăn:<br /> mới phải xuất phát từ 2 yếu<br /> lãng phí về số liệu, chỉ tập<br /> tố chính đó là đối tượng - Sắp xếp cán bộ lãnh<br /> trung cho thu thập, không<br /> cung cấp thông tin và quy đạo, quản lý các phòng. Hiện<br /> phân tích và phổ biến thông<br /> trình sản xuất thông tin nay Thái Bình đang có 7<br /> tin thống kê. Quy trình giám<br /> thống kê. phòng gồm 7 trưởng phòng<br /> sát, kiểm tra bị buông lỏng,<br /> Đối với đối tượng cung dẫn đến chất lượng số liệu và 7 phó phòng. Sau khi sắp<br /> cấp thông tin: Hiện nay có 4 giảm sút. xếp lại sẽ chỉ còn 5 phòng,<br /> loại đối tượng cung cấp dư 2 trưởng phòng và 2 phó<br /> Riêng phòng Thanh tra<br /> thông tin thường xuyên cho phòng. Do phòng Thống kê<br /> ghép vào phòng Tổng hợp,<br /> ngành Thống kê là: Cơ sở Kinh tế là phòng tập trung<br /> hiện nay trong ngành mở<br /> kinh tế (bao gồm cơ sở SXKD nhiều báo cáo tháng và báo<br /> rộng hình thức thanh tra độc<br /> và Doanh nghiệp của tất cả lập đối với thanh tra chuyên cáo thường xuyên nên phải<br /> các ngành kinh tế); hộ nông ngành thống kê, Luật Thanh lựa chọn 1 đồng chí trưởng<br /> thôn; hộ gia đình; đơn vị tra quy định tất cả công chức phòng có kinh nghiệm và trải<br /> quản lý nhà nước, đơn vị sự ngành Thống kê có đủ tiêu qua nhiều nghiệp vụ, nhanh<br /> nghiệp và tổ chức xã hội. nhẹn, biết sắp xếp và điều<br /> chuẩn và điều kiện theo quy<br /> 36<br />  <br /> hành công việc khối lượng 3. Chức năng của cho các phòng có liên quan,<br /> lớn. Phòng thu thập số liệu phòng Thu thập số liệu và hay chỉ tiến hành thu thập số<br /> là phòng mới chưa có tiền lệ, sự phối hợp với các liệu, nghiệm thu số liệu, còn<br /> ngay tại cơ quan TCTK việc phòng khác phần tổng hợp – phân tích –<br /> hình thành Cục Thu thập số Phòng thu thập số liệu phổ biến thông tin giao cho<br /> liệu và CNTT là mới, nên đòi được giao tổ chức các cuộc các phòng khác.<br /> hỏi trưởng phòng là giỏi Tổng điều tra, điều tra thống Đề nghị là phòng thu<br /> nghiệp vụ, đã từng trả qua kê hàng năm, thu thập thập số liệu chỉ dừng đến khi<br /> các cuộc Tổng điều tra và thông tin thống kê từ hồ sơ nghiệm thu số liệu, từ giai<br /> điều tra lớn trong năm việc hành chính và công nghệ đoạn tổng hợp xử lý về sau<br /> bố trí lãnh đạo các phòng thông tin. Theo chương trình giao cho phòng nghiệp vụ.<br /> phải đảm bảo nguyên tắc kế điều tra thống kê quốc gia,<br /> 4. Chi cục Thống kê<br /> thừa - thông suốt - đổi mới - hàng năm sẽ có khoảng 33<br /> huyện, thị xã, thành phố<br /> cuộc điều tra, phòng có<br /> phù hợp, không nhất thiết Hiện nay một số ngành<br /> trách nhiệm triển khai thực<br /> chỉ là bố trí từ các đồng chí dọc đối với cấp huyện thì<br /> hiện các cuộc điều tra quí,<br /> đang trong các phòng tiến đang sáp nhập giảm bớt đầu<br /> năm, định kỳ khoảng 22<br /> hành sắp xếp, mà phải tìm mối, đặc biệt là ngành thuế<br /> cuộc và tiến hành khai thác<br /> được người phù hợp các điều đang đi tiên phong. Vậy đối<br /> dữ liệu hành chính từ các cơ<br /> kiện trên, đây là vấn đề khó quan khác. với ngành Thống kê có nên<br /> đối với Ban lãnh đạo Cục và sáp nhập một số chi cục<br /> - Ngoài Tổng điều tra, thì<br /> trực tiếp là người đứng đầu. thành các chi cục liên huyện<br /> các cuộc điều tra năm phải<br /> - Vị trí việc làm trong các quy định rõ ràng, nhất là các hay không? Theo quan điểm<br /> phòng để định ra số lượng cuộc điều tra ảnh hưởng ví của Thái Bình thì không nên<br /> biên chế của từng phòng với dụ điều tra Khảo sát mức sáp nhập vì các lý do sau:<br /> chức năng nhiệm vụ được sống năm thì 4 kỳ theo hàng (1) Thái Bình hiện nay có<br /> giao. Đây là công việc khó quý, năm thì 2 kỳ; hoặc các 286 xã, phường, thị trấn,<br /> khăn, nhưng là cấp thiết cuộc điều tra nông nghiệp bình quân mỗi huyện có 35 xã,<br /> theo tinh thần Nghị quyết nhỏ như diện tích gieo trồng, phường, thị trấn, có huyện<br /> hội nghị TƯ 7 về cải cách cây lâu năm, cây hàng năm cao nhất là Thái Thụy có tới<br /> tiền lương cán bộ, công tuy là điều tra năm nhưng lại 48 xã, thị trấn. Khi sáp nhập<br /> chức. Việc xác định ra vị trí nhỏ và gắn với báo cáo thì rất khó khăn trong việc thu<br /> việc làm trong các phòng sẽ có giao cho phòng thu thập thập thông tin, trong giai<br /> định ra được số biên chế, số thông tin hay không? đoạn này việc cung cấp<br /> lượng phó phòng ở các - Phòng thu thập số liệu thông tin của người dân và<br /> phòng thuộc Cục. Việc xác sẽ trình kế hoạch và triển doanh nghiệp tuy đã có<br /> khai thực hiện đến đâu, làm chuyển biến nhưng chưa sẵn<br /> định phải thống nhất trong<br /> toàn bộ các cuộc điều tra sàng với việc cung cấp thông<br /> toàn ngành để tránh việc<br /> hay chỉ dừng ở mức khâu tin online, nên cơ quan<br /> Cục làm đúng thì thiệt,<br /> chuẩn bị điều tra – thu thập thống kê vẫn phải tiếp xúc<br /> không làm đúng thì sẽ có cơ<br /> số liệu – tổng hợp xử lý. Sau trực tiếp với đối tượng cung<br /> hội, gây ra sự so bì giữa các<br /> khi có kết quả bàn giao lại cấp thông tin.<br /> đơn vị.<br /> 37<br /> <br /> (2) Ngành Thống kê có chức, Ngành thống kê quản thí điểm khai thác dữ liệu lớn<br /> chức năng rất quan trọng là lý kinh phí, biên chế, khi tiến (Big data)./.<br /> cung cấp thông tin kinh tế - hành sáp nhập việc sinh hoạt Tài liệu tham khảo<br /> xã hội cho các cấp Đảng và của các chi bộ, đảng ủy các<br /> 1. Ban chấp hành Trung<br /> Nhà nước kịp thời, nhanh chi cục sẽ theo mô hình nào,<br /> ương Đảng khóa XII (2017),<br /> chóng. Khi sáp nhập thành trực thuộc trực tiếp Đảng ủy<br /> Nghị quyết số 18-NQ/TW tại<br /> thống kê liên huyện thì rất Cục Thống kê tỉnh hay trực<br /> Hội nghị lần thứ 6 về một số<br /> khó khăn trong việc cung thuộc các huyện ủy.<br /> vấn đề về tiếp tục đổi mới,<br /> cấp và giải trình nhất là giải (5) Do vậy để có căn cứ sắp xếp tổ chức bộ máy của<br /> trình để đối tượng sử dụng khoa học phải có khảo sát hệ thống chính trị, tinh gọn,<br /> thông tin hiểu được bản chất chi tiết, cho tiến hành thí điểm hoạt động hiệu lực, hiệu quả;<br /> số liệu. Do vậy, ngành Thống một số đơn vị phù hợp, sau<br /> kê phải gắn với chính quyền 2. ThS. Nguyễn Văn Đoàn<br /> đó rút kinh nghiệm, không<br /> các cấp. (2017), “Cục Thu thập thông<br /> nên triển khai đồng loạt. tin thống kê: Mô hình đề<br /> (3) Hiện nay về điều kiện Trên đây là một số vấn xuất”, Thông tin Khoa học<br /> sáp nhập các đơn vị hành đề cần được trao đổi khi áp Thống kê số 3 năm 2017.<br /> chính theo qui định đã có dụng mô hình tổ chức mới 3. Hoàng Thức, Đoàn Dũng<br /> tiêu chí đó là đảm bảo về cho Cục Thống kê tỉnh. Điều (2017), “Thử đề xuất đổi mới<br /> dân số và diện tích, nhưng cốt lõi để hệ thống tổ chức cơ cấu tổ chức Cục Thống kê<br /> vẫn chưa thực hiện được. hoạt động tốt và nâng cao cấp tỉnh, thành phố trực<br /> Nên để các chi cục sáp nhập thuộc TW”, Thông tin Khoa<br /> hiệu quả đó là nâng cao chất<br /> khi các đơn vị chính quyền học Thống kê số 4 năm 2017.<br /> lượng nguồn nhân lực, Tổng<br /> cấp huyện được sáp nhập 3. Bộ Chính trị (2017), Kế<br /> cục Thống kê cho phép các<br /> với nhau, tránh tình trạng hoạch số 07-KH/TW ngày 27<br /> Cục tùy theo đặc thù và trình<br /> khi ngành thống kê sáp nhập tháng 11 năm 2017 về việc<br /> độ của mình được thu nhận<br /> thực hiện Nghị quyết số 18-<br /> 2 hay nhiều chi cục, nhưng hồ sơ tuyển chọn công chức<br /> NQ/TW và Nghị quyết số<br /> không đồng bộ với thời gian có thể cao hơn điều kiện<br /> 56/2017/QH14 ngày 24<br /> sáp nhập các đơn vị hành tuyển dụng của Tổng cục, tháng 11 năm 2017 của<br /> chính của địa phương nên sẽ không nên để tình trạng tất Quốc hội tiếp tục cải cách tổ<br /> khó khăn, ví dụ nếu sáp cả các địa phương đều chung chức bộ máy hành chính nhà<br /> nhập chi cục của huyện A với một ngưỡng tiêu chuẩn về nước tinh gọn, hoạt động<br /> chi cục huyện B, nếu sau này công chức. hiệu lực, hiệu quả.<br /> đơn vị hành chính huyện A Đẩy mạnh ứng dụng 4. Thủ tướng Chính phủ<br /> không sáp nhập với huyện B CNTT trong hoạt động thu (2010), Quyết định số<br /> mà sáp nhập với huyện C thì thập thông tin, tổng hợp xử 54/2010/QĐ-TTg qui định<br /> khó khăn cho việc điều hành. lý, phổ biến thông tin thống chức năng, nhiệm vụ, quyền<br /> (4) Về mặt cơ quan chính kê bằng các công cụ đa dạng, hạn của Tổng cục Thống kê.<br /> quyền có thể sáp nhập được ứng dụng những thành tựu 5. Tổng cục trưởng Tổng cục<br /> để rút gọn đầu mối các chi mới nhất trong hoạt động Thống kê (2014), Quyết định<br /> cục, nhưng quản lý hiện nay thống kê, mạnh dạn đổi mới số 220/QĐ-TCTK qui định<br /> ơ địa phương là quản lý song toàn diện và vững chắc. chức năng, nhiệm vụ, quyền<br /> trùng, Huyện ủy quản lý cán Tăng cường khai thác cơ sở hạn của Cục Thống kê tỉnh<br /> bộ theo đảng viên và tổ dữ liệu quốc gia, từng bước Thái Bình.<br /> <br /> 38<br />