zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Tài Chính - Ngân Hàng

» Ngân hàng - Tín dụng

Một số luận bàn về xây dựng tiêu chuẩn các vị trí lãnh đạo, quản lý và chuyên môn trọng tâm tại các ngân hàng thương mại ở Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Báo xấu

10
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Một số luận bàn về xây dựng tiêu chuẩn các vị trí lãnh đạo, quản lý và chuyên môn trọng tâm tại các ngân hàng thương mại ở Việt Nam trình bày kinh nghiệm một số quốc gia trong xây dựng tiêu chuẩn các vị trí lãnh đạo, quản lý và chuyên môn trọng tâm của ngân hàng thương mại; Cơ sở pháp lý xây dựng tiêu chuẩn, khung năng lực các vị trí lãnh đạo, quản lý và chuyên môn trọng tâm của ngân hàng thương mại Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Một số luận bàn về xây dựng tiêu chuẩn các vị trí lãnh đạo, quản lý và chuyên môn trọng tâm tại các ngân hàng thương mại ở Việt Nam

Một số luận bàn về xây dựng tiêu chuẩn các vị trí lãnh đạo, quản lý và chuyên môn trọng tâm tại các ngân hàng thương mại ở Việt Nam Trần Thị Hòa1, Nguyễn Hồng Nhung2 Ngân hàng Nhà nước Việt Nam1,2 Ngày nhận: 17/10/2023 Ngày nhận bản sửa: 30/10/2023 Ngày duyệt đăng: 10/11/2023 Tóm tắt: Nguồn nhân lực có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc hoạch định chiến lược, xây dựng kế hoạch và chương trình hành động của một doanh nghiệp nói chung cũng như của một ngân hàng thương mại nói riêng. Đây là nhân tố then chốt có tính chất quyết định sự thành công của một tổ chức, đặc biệt trong bối cảnh công nghệ số, cách mạng 4.0 đang phát triển mạnh mẽ và thường xuyên thay đổi như hiện nay. Bằng phương pháp tổng quan tài liệu, khảo sát ý kiến chuyên gia, bài viết tổng kết kinh nghiệm của một số quốc gia và phân tích khảo sát 15 ngân hàng thương mại Việt Nam từ tháng 6/2023- tháng 10/2023. Kết quả nghiên cứu nhằm đề xuất xây dựng tiêu chuẩn cho các vị trí lãnh đạo, quản lý và chuyên môn trọng tâm, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực tại ngân hàng thương mại Việt Nam. Some opinions on the establishment of standards for leadership, management and key professional positions at commercial banks in Vietnam Abstract: Human resources play a particularly important role in shaping the strategies, building plans, and action programs of a business in general, as well as of a specific commercial bank. This is a key factor that determines the success of an organization, especially in the context of digital technology and the strong development of the 4.0 revolution, which is constantly changing as it is today. Through a comprehensive document review and analysis, the authors have summarized the experiences of several countries and surveyed 15 commercial banks in Vietnam to propose the establishment of standards for leadership positions, management, and key expertise in commercial banks in Vietnam. The research results contribute to improving the effectiveness of human resource utilization in the operations of commercial banks in Vietnam. Keywords: Standards, Leadership, Management, Key professional positions, Commercial banks Doi: 10.59276/TCKHDT.2023.11.2600 Tran, Thi Hoa1, Nguyen, Hong Nhung2 Email: hoa.tran@sbv.gov.vn1, nhung.nguyen8@sbv.gov.vn2 Organization of all: State Bank of Vietnam © Học viện Ngân hàng Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng ISSN 1859 - 011X 135 Số 258- Tháng 11. 2023
Một số luận bàn về xây dựng tiêu chuẩn các vị trí lãnh đạo, quản lý và chuyên môn trọng tâm tại các ngân hàng thương mại ở Việt Nam Từ khóa: Tiêu chuẩn, Lãnh đạo, Quản lý, Chuyên môn trọng tâm, Ngân hàng thương mại 1. Giới thiệu hàng” (Nguyễn, 2015); “Xây dựng khung năng lực và khung chương trình đào tạo đối Nhân lực là thành phần không thể thiếu với một số vị trí cốt lõi của các NHTM Việt trong bất cứ một doanh nghiệp nào. Nguồn Nam” (GIZ, 2021). Các nghiên cứu trên đã nhân lực là nhân tố trực tiếp sản sinh các có nhiều đóng góp nâng cao hiệu quả quản sáng kiến, ý tưởng mới; tham gia vào quá lý của NHNN trong việc xác định các vị trình hoạch định chiến lược, thiết lập các trí cốt lõi trong các NHTM Việt Nam và kế hoạch, chương trình, dự án, xây dựng xây dựng bộ quy tắc đạo đức kinh doanh- các quy trình nghiệp vụ, các quy tắc ứng một phần không thể thiếu của hành vi kinh xử; là nền tảng định hướng phát triển cho doanh có trách nhiệm của các TCTD Việt toàn bộ các hoạt động của doanh nghiệp. Nam. Tuy nhiên, các nghiên cứu trên chưa Với vai trò quan trọng như vậy, các doanh đưa ra được bức tranh tổng thể để xác định nghiệp nói chung và Ngân hàng thương đầy đủ các vị trí lãnh đạo, quản lý và các mại (NHTM) nói riêng cần làm tốt công tác vị trí chuyên môn trọng tâm trong hoạt quản trị nguồn nhân lực để đáp ứng được động của NHTM cũng như các tiêu chí cụ các yêu cầu ngày càng cao trong hoạt động, thể cho từng vị trí mà NHNN cần quản lý, đặc biệt là trong giai đoạn chuyển đổi số giám sát. như hiện nay. Bằng phương pháp tổng quan tài liệu, khảo NHTM là một loại hình doanh nghiệp đặc sát ý kiến chuyên gia, bài viết tổng kết kinh biệt, có vai trò lớn đối với toàn bộ nền nghiệm của một số quốc gia và kết quả kinh tế: thúc đẩy tăng trưởng kinh tế; tăng khảo sát tại 15 NHTM tại Việt Nam (được phương tiện thanh toán trong nền kinh tế, thực hiện từ tháng 6 đến tháng 10/2023) để đáp ứng nhu cầu thanh toán, chi trả của xã hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về xây dựng hội; làm thủ quỹ cho các doanh nghiệp và tiêu chuẩn cho các vị trí lãnh đạo, quản lý cá nhân, thực hiện các thanh toán theo yêu và chuyên môn trọng tâm của NHTM Việt cầu của khách hàng…Việc Ngân hàng Nhà Nam và đảm bảo phù hợp với định hướng nước (NHNN) thực thi vai trò quản lý nhà của Đảng, Chính phủ về Chiến lược phát nước đối với các nhân sự chủ chốt điều triển ngành ngân hàng đến năm 2025, định hành, quản lý hoạt động NHTM là nhằm hướng đến năm 2030. đảm bảo hệ thống ngân hàng hoạt động an Để đạt mục tiêu nghiên cứu, bài viết được toàn, hiệu quả, đóng góp cho sự phát triển kết cấu như sau: (1) Giới thiệu; (2) Kinh lành mạnh cho nền kinh tế nói riêng và sự nghiệm của một số quốc gia; (3) Rà soát cơ phát triển ổn định của xã hội nói chung. sở pháp lý liên quan tại Việt Nam và khảo Tại Việt Nam, thời gian qua đã có một số sát việc thực hiện xây dựng các tiêu chuẩn nghiên cứu nhằm xây dựng các giải pháp cho các vị trí lãnh đạo, quản lý và chuyên phòng ngừa rủi ro đạo đức và định hướng môn trọng tâm tại một số NHTM Việt Nam, các tổ chức tín dụng (TCTD) xây dựng bộ trong đó, đã chỉ ra một số “khoảng trống” quy tắc đạo đức cho riêng mình như: “Xây về pháp lý cũng như những bất cập qua kết dựng bộ quy tắc đạo đức cho cán bộ ngân quả khảo sát; (4) Thực tiễn triển khai việc 136 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng- Số 258- Tháng 11. 2023
TRẦN THỊ HÒA - NGUYỄN HỒNG NHUNG xây dựng tiêu chuẩn cho các vị trí lãnh đạo, Từ việc xác định các vị trí quan trọng nêu quản lý và chuyên môn trọng tâm tại một trên, EBA đã đưa ra 5 tiêu chí để xây dựng số NHTM Việt Nam và (5) Đề xuất một tiêu chuẩn cho các vị trí này: kinh nghiệm, số giải pháp hoàn thiện khuôn khổ pháp lý uy tín, xung đột lợi ích và độc lập tư duy, giúp cho cơ quan quản lý Nhà nước có cơ cam kết về thời gian, và sự phù hợp của tập sở tham khảo để hoàn thiện khoảng trống thể hội đồng. Các tiêu chí này về cơ bản về pháp lý đã được đề cập trên và kết luận. cũng được áp dụng trong đánh giá sự phù hợp đối với những người giữ chức năng 2. Kinh nghiệm một số quốc gia trong trọng tâm và giám đốc các chi nhánh có xây dựng tiêu chuẩn các vị trí lãnh đạo, tầm quan trọng của các TCTD. quản lý và chuyên môn trọng tâm của ngân hàng thương mại 2.2. Kinh nghiệm của Australia 2.1. Kinh nghiệm của Cơ quan quản lý Cơ quan Quản lý An toàn Australia (APRA) ngân hàng Châu Âu đã ban hành Tiêu chuẩn an toàn về đánh giá sự phù hợp “CPS 520” áp dụng cho tất Từ năm 2012, nhận thức được những yếu cả các tổ chức nhận tiền gửi được cấp phép kém trong quản trị công ty dẫn đến việc (ADI). Trong đó, đưa ra các yêu cầu liên chấp nhận rủi ro quá mức và thiếu thận quan đến việc đánh giá tính phù hợp và tư trọng trong lĩnh vực ngân hàng, dẫn đến cách “những người có trách nhiệm” của thất bại của các TCTD riêng lẻ và các các ADI. Quy định này đòi hỏi các ADI có vấn đề có tính hệ thống, Cơ quan quản lý Chính sách đánh giá sự phù hợp để quản ngân hàng Châu Âu (EBA) đã ban hành lý rủi ro phát sinh từ những người có trách văn bản “Các hướng dẫn đánh giá sự phù nhiệm không phù hợp. Tuy nhiên, trách hợp của các thành viên trong Hội đồng nhiệm cuối cùng về việc đảm bảo sự phù quản trị (HĐQT) và những người nắm giữ hợp của những người có trách nhiệm thuộc chức năng trọng tâm của TCTD” (EBA & về HĐQT của ADI đó. ESMA, 2021). CPS 520 (APRA, 2017) định nghĩa «quản Theo đó, HĐQT được bổ nhiệm phù hợp lý cấp cao» hay “những người có trách với pháp luật quốc gia, được trao quyền nhiệm” là một người: (i) Đưa ra hoặc tham để thiết lập chiến lược, mục tiêu và định gia vào việc đưa ra các quyết định ảnh hướng tổng thể của tổ chức, đồng thời giám hưởng đến toàn bộ hoặc một phần quan sát và theo dõi việc ra quyết định của cấp trọng, hoạt động kinh doanh của tổ chức quản lý. HĐQT bao gồm các thành viên được quản lý; (ii) Có khả năng ảnh hưởng trực tiếp ra quyết định điều hành tổ chức và đáng kể đến tình trạng tài chính của tổ chức các thành viên trong vai trò giám sát, theo được quản lý; (iii) Có thể ảnh hưởng chủ dõi việc ra quyết định của cấp quản lý, bao yếu đến toàn bộ hoặc một phần quan trọng, gồm vị trí Giám đốc điều hành (CEO). hoạt động kinh doanh của tổ chức được Những người nắm giữ chức năng trọng tâm quản lý. khác, có ảnh hưởng đáng kể đến sự chỉ đạo Như vậy, những người chịu trách nhiệm của tổ chức là người đứng đầu các chức của một ADI là những người mà hành vi năng kiểm soát nội bộ (chức năng quản lý của họ có nhiều khả năng có tác động đáng rủi ro, tuân thủ và kiểm toán); giám đốc tài kể đến hoạt động quản lý thận trọng và hợp chính (CFO). lý của ADI đó. Theo đó, những người này Số 258- Tháng 11. 2023- Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng 137
Một số luận bàn về xây dựng tiêu chuẩn các vị trí lãnh đạo, quản lý và chuyên môn trọng tâm tại các ngân hàng thương mại ở Việt Nam thường bao gồm giám đốc, quản lý cấp cao, và các chức năng kiểm soát trong ngành kiểm toán viên và những người thực hiện Ngân hàng, tất cả những người đảm nhận các chức năng nhất định liên quan đến các vị trí Trợ lý Tổng Giám đốc trở lên cũng công ty con. như các vị trí chủ chốt có ảnh hưởng đáng Với những vị trí được xác định nêu trên, kể đến nguồn lực và hoạt động của ngân APRA yêu cầu những người này cần phải hàng phải được phê duyệt bổ nhiệm theo có: kỹ năng, kinh nghiệm, kiến thức phù tiêu chí đánh giá chế độ Người được phê hợp, và hành động với sự trung thực và duyệt do NHTW Nigeria ban hành. chính trực. Để thực hiện mục tiêu này, NHTW Nigeria đã tạo lập và duy trì một cơ sở dữ liệu trung 2.3. Kinh nghiệm của Nigeria tâm cho những Người được phê duyệt. Tất cả các ngân hàng phải cập nhật cơ sở dữ Ngân hàng Trung ương Nigeria (NHTW liệu chi tiết về những Người được phê Nigeria, 2012) đã ban hành khung năng lực duyệt và cơ sở dữ liệu này sẽ được truy cập cho ngành Ngân hàng Nigeria, trên cơ sở khi thực hiện quy trình bổ nhiệm Người ưu tiên việc nâng cao năng lực học tập suốt được phê duyệt. đời của nguồn nhân lực. Việc xác định vị NHTW Nigeria cũng quy định chi tiết các trí trọng tâm trong hoạt động của NHTM tiêu chí để bổ nhiệm nêu trong cơ sở dữ liệu, được tập trung vào chức năng kiểm soát. như: Trình độ chuyên môn và nền tảng giáo Các chức năng kiểm soát được phân loại dục; Các chức năng kiểm soát hiện đang thành chức năng ảnh hưởng đáng kể và được thực hiện; Lịch sử phê duyệt trước chức năng khách hàng. Trong đó: đó cho cá nhân (Lịch sử kỷ luật; Lịch sử sự Chức năng ảnh hưởng đáng kể (là chức nghiệp; Điểm tín nhiệm thu được từ năng năng có tác động lớn đến hoạt động của lực và chứng nhận tại các chương trình đào các tổ chức tài chính) bao gồm: Chủ tịch tạo được công nhận). HĐQT, Chủ tịch Ủy ban rủi ro thuộc Đồng thời, NHTW Nigeria đã xây dựng quy HĐQT, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm toán tắc thực hành dành cho người sau khi được thuộc HĐQT (chức năng quản trị); Chủ phê duyệt, cụ thể là: (1) Người được phê tịch, Giám đốc/Phó Giám đốc điều hành duyệt thực hiện chức năng kiểm soát phải (chức năng điều hành); Kiểm tra và Tuân hành động một cách chính trực, có kỹ năng thủ (chức năng điều tiết); Tài chính, Rủi ro, phù hợp, cẩn thận và siêng năng, phải tuân Kiểm toán nội bộ và Công nghệ thông tin thủ các tiêu chuẩn thích hợp về hành vi thị (chức năng kiểm soát và hệ thống). trường và giao tiếp với các cơ quan quản Chức năng khách hàng (là những chức lý một cách cởi mở và hợp tác; (2) Người năng có thể ảnh hưởng đến quyết định đầu được phê duyệt thực hiện chức năng có ảnh tư của khách hàng trong việc tìm kiếm dịch hưởng đáng kể phải hành động hợp lý để vụ) bao gồm các vị trí cố vấn, giao tiếp với đảm bảo rằng hoạt động kinh doanh của tổ khách hàng hoặc xử lý tài sản của khách chức được kiểm soát một cách hiệu quả. hàng (như Cán bộ tín dụng, Giám đốc chi nhánh, Tư vấn dịch vụ khách hàng tư nhân, 2.4. Một số bài học Quản lý trung tâm dịch vụ khách hàng, Nhân viên tư vấn bán lẻ). Với nguyên tắc nhà lãnh đạo là yếu tố có Để đảm bảo rằng chỉ những người phù hợp ảnh hưởng lớn nhất đến hoạt động của một đảm nhận các vai trò công việc khác nhau tổ chức nói chung và một NHTM nói riêng, 138 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng- Số 258- Tháng 11. 2023
TRẦN THỊ HÒA - NGUYỄN HỒNG NHUNG các quốc gia đều xác định các vị trí lãnh NHTM Việt Nam bao gồm những vị trí nào đạo, quản lý cần quan tâm. Theo đó, các mà thực tế theo khoản 3 Điều 5 (NHNN, quốc gia trên đây đã xây dựng các văn bản 2018) chỉ có quy định về một số vị trí như: hướng dẫn, đánh giá tính phù hợp của nhân Người quản lý, Người điều hành, Quản lý sự cho một số vị trí công việc trong các cấp cao, Quản lý rủi ro, Kiểm toán viên ngân hàng. Các vị trị trí như vậy được gọi nội bộ, Tuân thủ. Trong đó, Người quản lý bằng các khái niệm HĐQT, người nắm giữ theo quy định tại khoản 31 Điều 4 (Quốc chức năng then chốt, những người có trách hội, 2010, 2017) gồm: (1) Chủ tịch, thành nhiệm/trách nhiệm chính, quản lý cấp cao, viên Hội đồng quản trị (HĐQT); Chủ tịch, bao gồm các vị trí: Chủ tịch và thành viên thành viên Hội đồng thành viên (HĐTV); HĐQT, CEO, người đứng đầu các chức Tổng giám đốc (Giám đốc) và các chức năng kiểm soát nội bộ (bao gồm chức năng danh quản lý khác theo quy định tại Điều quản lý rủi ro, tuân thủ và kiểm toán). Đây lệ của TCTD; Người điều hành theo quy là các vị trí mà người được bổ nhiệm nếu định tại khoản 32 Điều 4 (Quốc hội, 2010, không đủ tiêu chuẩn hay không phù hợp sẽ 2017) gồm Tổng giám đốc (Giám đốc), Phó ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả hoạt động Tổng giám đốc (Phó Giám đốc), Kế toán kinh doanh và gây ra những rủi ro trọng trưởng, Giám đốc chi nhánh và các chức yếu đối với ngân hàng đó. Ngoài các vị trí danh tương đương theo quy định tại Điều nêu trên, các vị trí khác giữ vai trò quan lệ của TCTD; Quản lý cấp cao được xác trọng có khả năng và xu thế mang lại lợi định gián tiếp thông qua định nghĩa Giám nhuận cho ngân hàng như: cán bộ thuộc bộ sát của quản lý cấp cao quy định tại khoản phận phát triển sản phẩm mới, công nghệ 2 Điều 3 (NHNN, 2018) gồm HĐQT, thông tin… HĐTV, Tổng giám đốc (Giám đốc), Ban Trên cơ sở xác định các vị trí lãnh đạo, kiểm soát của NHTM. quản lý cần quan tâm tại các NHTM, các Như vậy, mặc dù quy định hiện hành chưa quốc gia đều đã ban hành các tiêu chí cần có định nghĩa cụ thể về khái niệm “chuyên thiết để bổ nhiệm những người phù hợp môn trọng tâm” của NHTM nhưng có thể vào vị trí này, đảm bảo người quản lý cấp thấy một số vị trí lãnh đạo, quản lý và cao, người nắm giữ chức năng then chốt chuyên môn trọng tâm của NHTM Việt thực thi đúng chức trách nhiệm vụ với tinh Nam mà hiện đã có quy định xác định các thần trách nhiệm cao, hạn chế phát sinh rủi vị trí được coi là quan trọng, bao gồm: ro đạo đức trong hoạt động. (1) Chủ tịch, thành viên HĐQT; Chủ tịch, thành viên HĐTV; (2) Trưởng Ban và các 3. Cơ sở pháp lý xây dựng tiêu chuẩn, thành viên Ban kiểm soát; (3) Tổng giám khung năng lực các vị trí lãnh đạo, quản đốc (Giám đốc); (4) Phó Tổng giám đốc lý và chuyên môn trọng tâm của ngân (Phó giám đốc); (5) Kế toán trưởng; (6) hàng thương mại Việt Nam Giám đốc chi nhánh; (7) Quản lý rủi ro; (8) Kiểm toán viên nội bộ; (9) Cán bộ thực 3.1. Cơ sở pháp lý xây dựng các vị trí hiện tuân thủ; (10) Các chức danh tương trọng tâm đương Giám đốc chi nhánh theo quy định tại Điều lệ của TCTD. Pháp luật hiện hành trong lĩnh vực ngân hàng không xác định rõ các vị trí lãnh 3.2. Cơ sở pháp lý trong việc xác định tiêu đạo, quản lý và chuyên môn trọng tâm của chuẩn cho các vị trí trọng tâm Số 258- Tháng 11. 2023- Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng 139
Một số luận bàn về xây dựng tiêu chuẩn các vị trí lãnh đạo, quản lý và chuyên môn trọng tâm tại các ngân hàng thương mại ở Việt Nam Luật các TCTD và một số Thông tư dưới chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp nói chung Luật đã có hướng dẫn về tiêu chuẩn, điều (trừ chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp đối kiện đối với một số vị trí nêu trên (không bao với thành viên Ban kiểm soát, kiểm toán gồm vị trí Quản lý rủi ro; Tuân thủ), trong viên nội bộ) do HĐQT, HĐTV của NHTM đó cơ bản phải là người: (i) Không thuộc đối ban hành đảm bảo nguyên tắc: thực hiện tượng bị cấm đảm nhiệm chức vụ; (ii) Có nhiệm vụ, thẩm quyền được giao một cách đạo đức nghề nghiệp; (iii) Có bằng đại học trung thực vì lợi ích của NHTM… và trách trở lên (tùy thuộc vào vị trí đảm nhiệm mà nhiệm báo cáo kịp thời khi phát hiện hành Luật yêu cầu phải có bằng tốt nghiệp trong vi vi phạm. (2) Điều 67 (NHNN, 2018) quy một số lĩnh vực cụ thể); (iv) Có kinh nghiệm định chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp của quản lý (số năm kinh nghiệm tùy thuộc vào thành viên Ban kiểm soát, kiểm toán viên vị trí dự kiến được bầu/bổ nhiệm và lĩnh vực nội bộ (bao gồm cả Trưởng kiểm toán nội công tác trước đó). bộ và các chức danh khác của bộ phận kiểm Trong các tiêu chuẩn, điều kiện đối với các toán nội bộ) của NHTM phải tối thiểu bao chức danh trên, hiện nay Luật các TCTD gồm các quy tắc: Chính trực; Khách quan; và các Thông tư dưới Luật chưa có hướng Bảo mật; Trách nhiệm; Thận trọng. dẫn cụ thể về tiêu chuẩn “có đạo đức nghề nghiệp”. Đây là tiêu chí mang tính định tính 4. Thực tiễn triển khai việc xây dựng mà Luật các TCTD mới chỉ quy định gián tiêu chuẩn cho các vị trí lãnh đạo, quản tiếp điều chỉnh tới tiêu chí này và Thông tư lý và chuyên môn trọng tâm tại một số mới chỉ dừng ở việc hướng dẫn mang tính ngân hàng thương mại Việt Nam nguyên tắc. Cụ thể: Thứ nhất, về kết quả rà soát quy định của Kết quả thông qua phỏng vấn trực tiếp và Luật các TCTD gián tiếp điều chỉnh tiêu quan sát thực tế triển khai cho thấy nhiều chí “có đạo đức nghề nghiệp”: Luật các NHTM đã tổ chức các chương trình tọa TCTD có quy định về quyền, nghĩa vụ đàm, dành nhiều nguồn lực tập trung phát của người quản lý, người điều hành, gồm triển nguồn nhân lực, đặc biệt xây dựng và 10 nội dung, trong đó có đề cập tới việc hoàn thiện Khung năng lực tại NHTM. thực hiện quyền, nghĩa vụ một cách trung Khung năng lực được các NHTM xây dựng thực, cẩn trọng, vì lợi ích của TCTD; trung có kết cấu gồm: khung năng lực chung, thành với TCTD; không được tạo điều kiện khung năng lực quản lý, khung năng lực để bản thân hoặc người có liên quan của chuyên môn. Mỗi năng lực có tối đa 4 cấp mình vay vốn, sử dụng các dịch vụ ngân độ (cấp độ 1 là cấp độ đơn giản nhất, thấp hàng khác của TCTD với những điều kiện nhất phù hợp với trình độ cán bộ là nhân ưu đãi, thuận lợi hơn so với quy định chung viên, chuyên viên có thời gian công tác của TCTD; nghĩa vụ công khai các lợi ích dưới 2 năm; cấp độ 2 là cấp độ phù hợp liên quan… với trình độ năng lực cán bộ ở cấp chuyên Thứ hai, về kết quả rà soát quy định của viên đã có thâm niên công tác từ 2 năm trở Thông tư hiện hành có liên quan (NHNN, lên hoặc quản lý nhóm, quản lý cấp cơ sở; 2018) trực tiếp tới tiêu chí “có đạo đức cấp độ 3 là cấp độ phù hợp với trình độ nghề nghiệp” (Tuy nhiên, Thông tư chỉ năng lực của cán bộ quản lý và lãnh đạo hướng dẫn mang tính nguyên tắc đối với cấp trung; cấp độ 4 là cấp độ phức tạp nhất, “Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp”): (1) cao nhất, phù hợp với cán bộ quản lý/lãnh Khoản 3 Điều 15 (NHNN, 2018) quy định đạo cấp cao). Khung năng lực và Khung 140 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng- Số 258- Tháng 11. 2023
TRẦN THỊ HÒA - NGUYỄN HỒNG NHUNG chương trình đào tạo theo vị trí chức danh trương xây dựng văn hóa doanh nghiệp); là cơ sở nền tảng phục vụ công tác tuyển Năng lực chuyên môn, năng lực lãnh đạo; dụng, bố trí, sắp xếp cán bộ, đánh giá cán Vị trí lãnh đạo, quản lý: bổ sung tiêu chí bộ, quy hoạch, đào tạo và bổ nhiệm cán bộ. sức khỏe, độ tuổi; Vị trí chuyên môn trọng Để đánh giá về thực tiễn triển khai việc xác tâm bổ sung tiêu chí sức khỏe; Bổ sung định các vị trí lãnh đạo, quản lý, chuyên năng lực quản lý; Trong mỗi tiêu chí trên môn trọng tâm và xác định tiêu chuẩn cho đều phải bao hàm định lượng và định tính; các vị trí này tại các NHTM tại Việt Nam, Bằng cấp không nên là tiêu chuẩn cứng ở nhóm tác giả thực hiện khảo sát và thu thập một số lĩnh vực; Thành tích đạt được: KPI, ý kiến của các cán bộ công tác về nhân sự, giải thưởng cá nhân/tập thể xuất sắc. đào tạo của một số NHTM tại Việt Nam Bảng câu hỏi còn thực hiện đánh giá từng (nhóm nghiên cứu gửi lấy ý kiến trong tiêu chí sau đây về mức độ cần thiết khi xác tháng 6-7/2023 và thu thập kết quả từ tháng định tiêu chuẩn các vị trí lãnh đạo, quản lý, 7-10/2023). Kết quả thu được 283 phiếu trả chuyên môn trọng tâm tại NHTM theo các lời khảo sát của cán bộ thuộc 15 NHTM đến thang đo (3- Rất cần thiết; 2- Cần thiết; 1- từ các khối NHTM trong nước (02 NHTM Bình thường). do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, 09 Kết quả Bảng 1 cho thấy ý kiến đánh giá NHTM cổ phần) và ngân hàng nước ngoài của các cán bộ được khảo sát về các tiêu chí (03 NHTM 100% vốn nước ngoài, 01 ngân khi xác định tiêu chuẩn các vị trí lãnh đạo, hàng liên doanh). quản lý, chuyên môn trọng tâm tại NHTM Theo ý kiến của các cán bộ NHTM tham có mức độ cần thiết theo các thang đo mức gia khảo sát, tiêu chí để xác định các vị trí 3- Rất cần thiết và mức 2- Cần thiết có tỷ lệ lãnh đạo, quản lý, chuyên môn trọng tâm đồng ý khá cao, được số đông người được tại NHTM như sau: khảo sát đồng thuận. - Vị trí lãnh đạo, quản lý: Nhận được Bên cạnh đó, còn có thêm ý kiến đề xuất 256/283 ý kiến (chiếm tỷ trọng 90,5%) tiêu chí khác về trình độ, kinh nghiệm là đồng ý với tiêu chí để xác định vị trí lãnh hiểu biết về môi trường kinh doanh (phát đạo, quản lý (bao gồm 2 cách thức xác định triển kinh tế vùng, miền, phát triển ngành theo tiêu chuẩn năng lực (Kiến thức, Kỹ ngân hàng) và tiêu chuẩn bằng cấp quốc tế; năng, Thái độ/Hành vi) hoặc theo tiêu chí bổ sung tiêu chuẩn về kỹ năng, năng lực là định lượng, định tính (Kinh nghiệm, Bằng kỹ năng phân tích, giải quyết vấn đề và ra cấp, Đạo đức nghề nghiệp)). quyết định; về thái độ với công việc là gây - Vị trí chuyên môn trọng tâm: Nhận được ảnh hưởng, lan tỏa tích cực; tiêu chí riêng 246/283 ý kiến (chiếm tỷ trọng 86,9%) đối với từng chức danh, ra quyết định, tư đồng ý tiêu chí để xác định vị trí chuyên duy linh hoạt, liêm chính, sáng tạo. môn trọng tâm (tương tự như 2 tiêu chí xác Ngoài ra, Bảng câu hỏi còn thực hiện khảo định vị trí lãnh đạo, quản lý). sát việc xây dựng bản mô tả vị trí việc Bên cạnh đó, nhóm tác giả nhận được ý làm của các NHTM. Theo đó, có 228/283 kiến khác về tiêu chí để xác định các vị trí (chiếm 80,5%) ý kiến trả lời đã xây dựng lãnh đạo, quản lý, chuyên môn trọng tâm bản mô tả vị trí việc làm. Đối với câu trả tại NHTM (mỗi ý kiến của 1 phiếu được lời này, có một số NHTM đã xây dựng cho trả lời- chiếm tỷ trọng rất nhỏ trong mẫu tất cả các vị trí; một số NHTM xây dựng nghiên cứu): Phù hợp văn hóa mà ngân hàng theo từng cấp bậc quản lý, không theo vị hướng tới (chỉ áp dụng với ngân hàng chủ trí công việc; một số NHTM chỉ xây dựng Số 258- Tháng 11. 2023- Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng 141
Một số luận bàn về xây dựng tiêu chuẩn các vị trí lãnh đạo, quản lý và chuyên môn trọng tâm tại các ngân hàng thương mại ở Việt Nam cho các vị trí như: Tổng giám đốc/Phó 5. Đề xuất và kết luận Tổng giám đốc, Giám đốc/Phó giám đốc chi nhánh, phòng giao dịch, Trưởng phòng Thứ nhất, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý chức năng Hội sở chính, nhân viên chuyên trong việc xác định các vị trí lãnh đạo, quản môn, Trưởng/Phó ban đơn vị, Trưởng/Phó lý của NHTM và quy định về việc yêu cầu phòng nghiệp vụ, văn thư, Chuyên viên, từng NHTM xác định các vị trí chuyên Thư ký...; một số chưa xây dựng bản mô tả môn trọng tâm. vị trí lãnh đạo, quản lý cấp cao từ Phó Tổng Xây dựng Luật các TCTD, trong đó quy giám đốc trở lên. định về cơ cấu tổ chức hoạt động của Bên cạnh đó, có phiếu trả lời cho rằng NHTM, bao gồm các vị trí có chức năng NHTM đã từng xây dựng hệ thống Bản kiểm soát nội bộ về quản lý rủi ro, tuân thủ mô tả vị trí việc làm cho hầu hết các vị trí và kiểm toán. Trên cơ sở cơ cấu tổ chức trong hệ thống (tuy nhiên chưa áp dụng của một NHTM, Luật cần quy định rõ các thực tiễn). vị trí lãnh đạo, quản lý của NHTM mà Bảng 1. Kết quả khảo sát về nhân sự và đào tạo tại các ngân hàng thương mại Việt Nam Mức Tỷ Mức Tỷ Mức Tỷ Tiêu chí độ 3 trọng độ 2 trọng độ 1 trọng 1. Về trình độ, kinh nghiệm Kiến thức cơ bản và chuyên sâu về Kinh tế học (kinh tế học 168 59% 99 35% 15 5% vi mô, vĩ mô, kinh tế phát triển, chính sách công...) Kiến thức cơ bản và chuyên sâu về pháp luật, đặc biệt là 150 53% 103 36% 14 5% pháp luật kinh tế Có thời gian công tác trong ngành, lĩnh vực liên quan từ 05 năm trở lên, trong đó có tối thiểu 03 năm đảm nhiệm chức 169 60% 93 33% 17 6% vụ lãnh đạo, quản lý về lĩnh vực chuyên môn được giao 2. Về kỹ năng, năng lực Kỹ năng áp dụng công nghệ thông tin vào giải quyết những 96 34% 157 55% 36 13% vấn đề phát sinh trong thực tiễn công việc Kỹ năng quản lý thời gian hiệu quả 138 49% 123 43% 22 8% Kỹ năng lãnh đạo nhóm, tổ chức thực hiện công việc 212 75% 53 19% 18 6% Kỹ năng giao tiếp và đàm phán 176 62% 90 32% 15 5% Kỹ năng theo dõi và giám sát thực hiện kế hoạch 168 59% 110 39% 6 2% Có khả năng đề xuất những chủ trương, giải pháp giải quyết các vấn đề thực tiễn liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của 217 77% 63 22% 2 1% đơn vị và lĩnh vực thông tin tín dụng Có tư duy chiến lược 230 81% 48 17% 5 2% Có năng lực quản lý nguồn lực 183 65% 92 33% 5 2% 3. Về thái độ với công việc Chủ động, khả năng sáng tạo, tư duy độc lập 215 76% 64 23% 4 1% Có đạo đức nghề nghiệp, trung thực, kiên định nhưng biết 251 89% 27 10% 4 1% lắng nghe Tinh thần trách nhiệm cao với công việc với tập thể, phối 221 78% 56 20% 4 1% hợp công tác tốt. Nguồn: Tổng hợp của nhóm tác giả 142 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng- Số 258- Tháng 11. 2023
TRẦN THỊ HÒA - NGUYỄN HỒNG NHUNG NHNN cần thiết phải kiểm soát (Quy định là Người Quản lý cần có sự phân biệt với hiện hành tại Luật đã có định nghĩa về thuật tiêu chuẩn của Người Điều hành do tính ngữ người Quản lý, người Điều hành; tuy chất và phạm vi công việc của 2 nhóm này nhiên, phạm vi người Quản lý, người Điều có sự khác biệt nhất định (trong khi Người hành mà NHNN cần thiết phải kiểm soát Quản lý chủ yếu ra các đường hướng, chiến không được xác định cụ thể, do việc xác lược cho NHTM thì Người Điều hành chủ định người Điều hành như hiện nay còn tùy yếu triển khai các giải pháp cụ thể để thực thuộc vào Điều lệ của từng NHTM). hiện một cách có hiệu quả chiến lược của Ngoài các vị trí lãnh đạo, quản lý của NHTM do Người quản lý đặt ra). Cụ thể: NHTM mà NHNN cần thiết phải kiểm ngoài tiêu chuẩn liên quan đến bằng cấp, soát, NHNN nên bổ sung việc yêu cầu từng kinh nghiệm công tác của Người Điều hành NHTM xây dựng quy định nội bộ xác định cần được cụ thể hóa bằng số năm công tác các vị trí chuyên môn trọng tâm để quản và cụ thể hóa ngành nghề liên quan trực lý hoạt động hàng ngày của NHTM. Trên tiếp đã kinh qua để đảm nhiệm vị trí dự cơ sở tham khảo kinh nghiệm của một số kiến này. Trong đó, Luật cần giao NHNN quốc gia trên đây, các vị trí chuyên môn thường xuyên rà soát, cập nhật ngành nghề trọng tâm cần được các NHTM xác định chuyên môn để đảm nhiệm chức vụ Người bao gồm người đứng đầu các bộ phận có Điều hành, đảm bảo người đảm nhận vị trí chức năng kiểm soát nội bộ (quản lý rủi này điều hành hoạt động hàng ngày của ro, tuân thủ và kiểm toán), bộ phận công NHTM một cách trôi chảy, phù hợp với xu nghệ thông tin… Đây nên được xem là một thế của từng thời kỳ, đặc biệt là trong thời trong các quy định quan trọng để phát triển kỳ số hóa như hiện nay. nguồn nhân lực trọng yếu, tạo tiền đề cho Đối với các tiêu chuẩn tối thiểu cho các vị việc thực hiện quản trị ngân hàng một cách trí trọng tâm trong hoạt động của NHTM, hiệu quả. NHNN có thể giao cho NHTM tự chủ động Thứ hai, quy phạm hóa tiêu chuẩn cho các xây dựng tại quy định nội bộ và báo cáo vị trí lãnh đạo, quản lý và các tiêu chuẩn tối NHNN để đảm bảo quyền tự chủ và phù thiểu cho các vị trí chuyên môn trọng tâm hợp với tính chất, đặc điểm và quy mô của của NHTM. từng NHTM. Hiện nay, Luật các TCTD đã có quy định Thứ ba, xây dựng bộ chuẩn mực đạo đức về điều kiện để được nắm giữ cho một số vị cho các vị trí lãnh đạo, quản lý và bộ chuẩn trí lãnh đạo, quản lý; tuy nhiên, các tiêu chí mực đạo đức tối thiểu cho các vị trí chuyên này mới chỉ mang tính chất “tĩnh”, nghĩa môn trọng tâm của NHTM. là mới chỉ xem xét một số điều kiện về Hiện nay Luật các TCTD đã có quy định về bằng cấp, kinh nghiệm tại thời điểm nhất điều kiện có “đạo đức nghề nghiệp” trong định, ngoại trừ việc xét điều kiện về nhân hoạt động ngân hàng. Tuy nhiên, đến nay thân liên quan đến lý lịch tư pháp, mà chưa vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể về tiêu chuẩn xem xét quy định cụ thể tiêu chí mang tính này. NHNN mới chủ yếu dựa trên thông chất “động” liên quan đến kinh nghiệm và tin về nhân thân liên quan lý lịch tư pháp quá trình công tác của cá nhân đó. Đồng của người đó mà chưa dựa vào các thông thời, Luật các TCTD đang quy định về tiêu tin, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ chuẩn của một số người thuộc nhóm Người chuyên môn để đánh giá tư cách đạo đức Quản lý, Người Điều hành là tương tự nghề nghiệp. nhau, tuy nhiên, tiêu chuẩn của chức danh Theo (Nguyễn, 2015), các chuẩn mực đạo Số 258- Tháng 11. 2023- Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng 143
Một số luận bàn về xây dựng tiêu chuẩn các vị trí lãnh đạo, quản lý và chuyên môn trọng tâm tại các ngân hàng thương mại ở Việt Nam đức của cán bộ ngân hàng do NHNN ban dụng phù hợp với đặc thù của từng tổ chức. hành bao gồm: (1) Chính luật; (2) Trung tín; Thứ tư, xây dựng cơ sở dữ liệu về các vị (3) Minh bạch; (4) Liêm chính; (5) Chuyên trí lãnh đạo, quản lý và vị trí chuyên môn nghiệp. Đồng thời, tác giả đưa ra một số trọng tâm của NHTM, trước mắt là xây nguyên tắc cơ bản trong quy tắc ứng xử (i) dựng cơ sở dữ liệu phục vụ cho việc bổ Đối với Khách hàng; (ii) Đối với Cổ đông; nhiệm nhân sự chủ chốt được quy định tại (iii) Đối với Đối tác, các nhà cung cấp; (iv) Luật các TCTD. Đối với Đồng nghiệp; (v) Đối với TCTD Nhằm triển khai và minh bạch hóa tiêu mà ngân hàng cần quan tâm triển khai song chuẩn, quy trình bổ nhiệm các nhân sự này, song với chuẩn mực đạo đức nêu trên. Bộ thông qua đó, góp phần hình thành tiêu quy tắc đạo đức mô tả cam kết của một tổ chuẩn chung công khai về mọi vị trí mà chức bằng tập hợp những giá trị và nguyên cơ quan quản lý Nhà nước cũng như các tắc cốt lõi được thừa nhận rộng rãi, tạo nền TCTD, các NHTM cần khai thác, NHNN tảng cho các quyết định và hành vi kinh cần xây dựng kho dữ liệu và thu thập: doanh của tổ chức đó và theo đó, có thể khái - Thông tin thuộc phạm vi quản lý nhà quát việc xây dựng Bộ quy tắc đạo đức theo nước của NHNN liên quan đến nhân sự chủ 3 cách: (i) Cách tiếp cận trên cơ sở tuân thủ, chốt của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước chú trọng vào ngăn ngừa, phát hiện và trừng ngoài (như thông tin tại các kết luận thanh phạt những trường hợp vi phạm; (ii) Cách tra, kiểm tra, giám sát của NHNN; các tiếp cận trên cơ sở giá trị, chú trọng vào xác Quyết định về xử phạt vi phạm hành chính định giá trị tổ chức và khích lệ sự cam kết trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng…). của nhân viên vào những mục tiêu đạo đức; - Thông tin NHNN nhận được bằng văn (iii) Cách tiếp cận trên cơ sở thỏa mãn các bản từ các bộ, ngành, cơ quan, đơn vị khác bên liên quan, chú trọng việc duy trì hoặc liên quan đến nhân sự chủ chốt của TCTD, cải thiện các mối quan hệ với các đối tượng chi nhánh ngân hàng nước ngoài (như các có quyền lợi liên quan. kết luận của Kiểm toán Nhà nước; các kết Dựa trên bối cảnh/tình hình hiện nay của luận trong công tác thanh tra của Thanh Việt Nam, do NHNN vẫn chưa có hướng tra Chính phủ, của Thanh tra Bộ, cơ quan dẫn cụ thể về tiêu chuẩn này, cách tiếp cận ngang Bộ; các thông tin từ cơ quan Công phù hợp nên được lựa chọn cách thứ nhất an; các bản án, quyết định của Tòa án…). với một số tiêu chí cụ thể có thể kể đến Trong điều kiện toàn cầu hóa và hội nhập để đánh giá điều kiện có “đạo đức nghề quốc tế ngày càng sâu rộng như hiện nay, nghiệp” quy định tại Luật các TCTD gồm: cùng với sự gia tăng nhanh về số lượng, (1) Tính tuân thủ, (2) Tính trung thực, (3) về quy mô mạng lưới chi nhánh của các Sự cẩn trọng, (4) Sự liêm chính, (5) Sự NHTM, sự đa dạng về sản phẩm, dịch vụ tận tâm và chuyên cần, (6) Tính chủ động, và mức độ tiên tiến của công nghệ, đòi sáng tạo, thích ứng, (7) Ý thức bảo mật hỏi không chỉ các NHTM Việt Nam mà thông tin. Trong đó, đối với nhân sự làm ngay cả NHNN cũng cần nhận thức được việc trong lĩnh vực ngân hàng, vị trí lãnh sâu sắc vai trò của chất lượng nguồn nhân đạo, quản lý dự kiến bổ nhiệm cần được lực, đặc biệt là chất lượng nguồn nhân lực Người có thẩm quyền của NHTM nơi làm trong lĩnh vực công nghệ. Do vậy, trước việc trước đó đánh giá, xác nhận. mắt, ngoài các vị trí lãnh đạo quản lý của Đối với vị trí chuyên môn trọng tâm, các NHTM, NHNN cần khẩn trương xây dựng NHTM cần xây dựng bộ tiêu chí cụ thể để áp hành lang pháp lý đầy đủ hơn, từ việc xác 144 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng- Số 258- Tháng 11. 2023
TRẦN THỊ HÒA - NGUYỄN HỒNG NHUNG định các vị trí trọng tâm trong hoạt động của NHTM, đến việc xây dựng tiêu chuẩn cho từng vị trí và việc đào tạo cho các vị trí này. Qua đó, các NHTM có cơ sở thực hiện một cách thống nhất trên bình diện toàn hệ thống, giúp phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực về trình độ nghiệp vụ ngân hàng, kỹ năng vận hành công nghệ số, tính tuân thủ quy trình cung ứng sản phẩm dịch vụ ngân hàng trong bối cảnh hội nhập như hiện nay.■ Tài liệu tham khảo Cơ quan quản lý an toàn Australia (APRA). (2017). Chuẩn mực an toàn CPS 520- Phù hợp và đầy đủ do (Prudential Standard CPS 520 Fit and Proper). Cơ quan Quản lý ngân hàng Châu Âu (EBA) và Cơ quan Quản lý Chứng khoán và thị trường Châu Âu (ESMA). (2021). Báo cáo cuối cùng của hướng dẫn về đánh giá tính thích hợp đối với các thành viên của Hội đồng và người nắm giữ chức năng quan trọng theo Chỉ thị 2013/36/EU và Chỉ thị 2014/65/EU (Final report on joint ESMA and EBA Guidelines on the assessment of the suitability of members of the management body and key function holders under Directive 2013/36/EU and Directive 2014/65/EU). Hiệp hội Ngân hàng. (2019). Quyết định số 11/QĐ-HHNH ngày 25/02/2019 của Hiệp hội Ngân hàng ban hành Bộ chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp và Quy chế ứng xử của cán bộ ngân hàng. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. (2011). Thông tư số 44/2011/TT-NHNN ngày 29/12/2011 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quy định về hệ thống kiểm soát nội bộ và kiểm toán nội bộ của tổ chức tín dụng. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. (2018). Thông tư 13/2018/TT-NHNN ngày 18/5/2018 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước về hệ thống kiểm soát nội bộ của ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và Thông tư 40/2018/TT-NHNN ngày 28/12/2018 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 13/2018/TT-NHNN ngày 18/5/2018 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quy định về hệ thống kiểm soát nội bộ của ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài Ngân hàng Trung ương Nigeria. (2012). Khung năng lực trong ngành ngân hàng Niregia (Competency framework for the Nigeria banking industry). Nguyễn, K.A. (2015). Dự án nghiên cứu khoa học cấp ngành: xây dựng bộ quy tắc đạo đức cho cán bộ ngân hàng. Quốc hội. (2010, 2017). Luật Các tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 ngày 16/6/2010 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng số 17/2017/QH14 ngày 20/11/2017. Tổ chức hợp tác quốc tế Cộng hòa Liên bang Đức- GIZ (tháng 10/2021). Báo cáo “Xây dựng khung năng lực và khung chương trình đào tạo đối với một số vị trí cốt lõi của các NHTM Việt Nam”. Số 258- Tháng 11. 2023- Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng 145

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.