zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Tài Chính - Ngân Hàng

» Ngân hàng - Tín dụng

Một số vấn đề về lời nguyền tiền mặt: Phần 1

Chia sẻ: Lăng Mộng Như | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:344

Báo xấu

26
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phần 1 của cuốn sách "Lời nguyền tiền mặt" trình bày những nội dung về: mặt trái của tiền giấy - trốn thuế, gian lận thuế, tội phạm và các vấn đề an ninh; lãi suất âm; thuế in tiền; nhu cầu tiền mặt trong nền kinh tế ngầm;... Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Một số vấn đề về lời nguyền tiền mặt: Phần 1

Chịu trách nhiệm xuất bản GIÁM ĐỐC - TỔNG BIÊN TẬP PGS.TS. PHẠM MINH TUẤN Chịu trách nhiệm nội dung PHÓ GIÁM ĐỐC – PHÓ TỔNG BIÊN TẬP TS. ĐỖ QUANG DŨNG Biên tập nội dung: ThS. CÙ THỊ THUÝ LAN ThS.NGUYỄN THỊ HẢI BÌNH NGUYỄN MINH HÀ ThS. NGUYỄN VIỆT HÀ Trình bày bìa: PHẠM THUÝ LIỄU Chế bản vi tính: LÊ MINH ĐỨC Đọc sách mẫu: NGUYỄN MINH HÀ BÍCH LIỄU Số đăng ký kế hoạch xuất bản: 2266-2021/CXBIPH/23-23/CTQG. Số quyết định xuất bản: 435-QĐ/NXBCTQG, ngày 29/6/2021. Nộp lưu chiểu: tháng 7 năm 2021. Mã ISBN: 978-604-57-6908-9.
Biên mục trên xuất bản phẩm của Thư viện Quốc gia Việt Nam Rogoff, Kenneth S. Lời nguyền tiền mặt : Sách tham khảo / Kenneth S. Rogoff ; Tuấn Trung dịch. - Tái bản. - H. : Chính trị Quốc gia, 2021. - 460tr. ; 21cm ISBN 9786045766798 1. Tài chính 2. Tiền tệ 3. Sách tham khảo 332.4 - dc23 CTH0705p-CIP
LỜI NHÀ XUẤT BẢN T iền tệ có vai trò vô cùng quan trọng trong nền kinh tế thế giới. Khi xã hội ngày càng phát triển, nhiều phương thức giao dịch, thanh toán mới, hiện đại ra đời, tác động đáng kể đến vai trò của tiền tệ, đặc biệt là tiền giấy mệnh giá lớn, không chỉ trong đời sống kinh tế toàn cầu mà còn cả về chính trị, an ninh xã hội,... Các nhà kinh tế học, các nhà nghiên cứu hay chuyên gia tài chính đang có những cuộc tranh luận chưa có hồi kết về việc có nên xây dựng một xã hội không tiền giấy (hay còn gọi là tiền mặt) hay không. Kenneth S. Rogoff - giáo sư kinh tế tại Đại học Harvard - là một trong những người đã dành nhiều thời gian và tâm huyết để nghiên cứu, phân tích cũng như phản biện các ý kiến trái chiều về chủ đề trên. Và cuốn sách Lời nguyền tiền mặt chính là thành quả tuyệt vời của ông. Cuốn sách được xuất bản lần đầu tiên năm 2016 và nhận được phản hồi tích cực từ các chuyên gia kinh tế và bạn đọc trên thế giới bởi những lập luận chặt chẽ dựa trên các sự kiện, số liệu thực tế, qua đó đánh giá vai trò của tiền mặt trong nền kinh tế hiện đại cũng như tầm quan trọng của nó đối với chính sách tiền tệ của các quốc gia, đặc biệt là Mỹ. Theo Rogoff, một trong những ưu điểm của tiền giấy là bảo đảm tính riêng tư. Những thành phần tội phạm như buôn lậu ma túy, trốn thuế, hay các quan chức chính phủ nhận hối lộ, hoạt động tiếp tay cho khủng bố, cũng như nhiều hành vi bất chính khác cũng mong muốn sự riêng tư này. Do đó, tiền giấy, 5
LỜI NGUYỀN TIỀN MẶT đặc biệt là tiền mệnh giá lớn chính là một công cụ hỗ trợ cho tội phạm và việc loại bỏ tiền giấy mệnh giá lớn được cho là một giải pháp hữu hiệu để giảm thiểu tội phạm và tăng doanh thu thuế. Cuốn sách cũng đề cập vấn đề lãi suất âm, “giới hạn gần 0” ảnh hưởng như thế nào đến nền kinh tế vĩ mô; lãi suất âm đối với mục tiêu lạm phát cao hơn, GDP danh nghĩa, chính sách tài khóa,..; việc áp dụng lãi suất âm là giải pháp tích cực hay tiêu cực để giải quyết các cuộc khủng hoảng tài chính trong tương lai,... Câu trả lời cho các vấn đề này sẽ được cụ thể hóa trong nội dung cuốn sách. Ngoài ra, cuốn sách cung cấp thêm thông tin về chế độ bản vị vàng trong lịch sử cũng như tìm hiểu và cập nhật tình hình tiền kỹ thuật số trong thời đại hiện nay. Những vấn đề trong nội dung cuốn sách không mới đối với các nhà kinh tế học và thành công của Rogoff chính là dưới ngòi bút của ông, ngay cả những người “ngoại đạo” cũng có thể hiểu được vấn đề. Để bạn đọc có thể hiểu hơn về tình hình kinh tế thế giới, về tiền và vai trò của tiền trong vận hành hệ thống tài chính đạt hiệu quả cao, trong vấn đề trốn thuế, tội phạm và an ninh,... sau lần xuất bản đầu tiên năm 2019, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật tái bản cuốn sách Lời nguyền tiền mặt của Giáo sư Kenneth S. Rogoff, Đại học Harvard. Mặc dù nội dung cuốn sách dựa trên những đặc điểm, tình hình của nền kinh tế phương Tây nhưng đây chắc chắn sẽ là nguồn tài liệu tham khảo có giá trị cho các chuyên gia kinh tế, các nhà hoạch định chính sách và bạn đọc theo học chuyên ngành kinh tế, tài chính cũng như những người quan tâm đến vấn đề này. Xin giới thiệu cuốn sách cùng bạn đọc. Tháng 4 năm 2021 NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT 6
LỜI MỞ ĐẦU C uốn sách đề cập một vấn đề có vẻ vô vị theo kiểu ngớ ngẩn, một điều khó chịu nhỏ nhặt hơn là một lời nguyền. Tuy nhiên, tôi vẫn sẽ cố gắng thuyết phục bạn đọc rằng tiền giấy (tiền mặt) chính là nhân tố trọng tâm của một số vấn đề tài chính công và tiền tệ khó kiểm soát hiện nay. Và việc loại bỏ hầu hết tiền mặt có thể giúp ích nhiều hơn những gì bạn nghĩ. Cũng dễ hiểu khi bạn đọc thường nghĩ rằng các nhà kinh tế tiền tệ lúc nào cũng lo lắng về tiền giấy, và phải có vô số những cuốn sách học thuật đồ sộ về vấn đề này. Điều này có vẻ viển vông. Thật vậy, phần lớn các nhà kinh tế học hàn lâm hay chính sách đều có xu hướng coi tiền giấy như một vật thứ yếu, không phù hợp với hệ thống ngân hàng và tài chính công nghệ cao của thế giới ngày nay. Các mô hình kinh tế vĩ mô hiện đại của Keynes thường hạ thấp vai trò của tiền mặt hoặc loại bỏ hoàn toàn tiền mặt; đơn giản vì việc phải phân tích chúng là quá phiền phức. Phần lớn các chuyên gia về chính sách tiền tệ không muốn dính dáng đến tiền giấy, vì họ tin rằng tiền giấy hết sức nhàm chán và không quan trọng. Ngay cả các ngân hàng trung ương cũng không quan tâm nhiều đến tiền mặt, mặc dù các tổ chức của họ kiếm được hàng chục tỷ đôla chính từ việc cung cấp món hàng này. 7
LỜI NGUYỀN TIỀN MẶT Các thành viên hội đồng có thể vui vẻ dành ra hàng giờ đồng hồ để thảo luận về những chi tiết nhỏ nhặt của chính sách lãi suất và những ảnh hưởng của chính sách này đến vấn đề lạm phát và thất nghiệp. Nhưng họ chẳng hề quan tâm đến vấn đề phát hành tiền mặt, ngoại trừ những thời điểm cần phải nghĩ về các báo cáo kết quả kinh doanh. Mà ngay cả khi đó, họ cũng sẽ chẳng mấy hứng thú. Trong thâm tâm, hầu hết ngân hàng trung ương đều tin rằng mục tiêu chính của họ là giúp điều chỉnh nền kinh tế đi theo con đường tăng trưởng và giá cả ổn định chứ không phải là kiếm tiền. Đúng vậy, tiền mặt đã được để tâm hơn trong những năm gần đây vì các ngân hàng trung ương lo ngại nhiều hơn về việc họ có thể đẩy sâu mức lãi suất âm đến đâu, vì ngân khố quốc gia của các chính phủ nợ nần chồng chất ngày càng thèm muốn các khoản thu thuế, vì các cơ quan an ninh cố gắng ngăn chặn sớm những mối đe dọa khủng bố và vì các cơ quan tư pháp tìm cách đối phó với các tổ chức tội phạm trong nước và quốc tế ngày càng gia tăng. Nhưng phần lớn các nhà hoạch định chính sách vẫn xem tiền giấy như một thứ bất biến trong đời sống, từ đó kiềm chế tham vọng nhằm giảm thiểu bất kỳ vấn đề nào mà tiền giấy gây ra. Ngay cả các học giả, những người lẽ ra phải nghĩ rộng hơn, cũng chỉ tập trung chú ý vào các ý tưởng chính sách phức tạp và rủi ro để giải quyết chính sách tiền tệ không hiệu quả khi lãi suất bằng 0 chứ không đặt câu hỏi làm thế nào vấn đề này có thể được giải quyết triệt để. 8
LỜI MỞ ĐẦU Và đó chính xác là điều tôi muốn đề xuất ở đây. Tại sao không loại bỏ hẳn tiền giấy? Hay chính xác là, tại sao không chấm dứt dần việc sử dụng hầu hết tiền giấy, cẩn trọng thực hiện quá trình chuyển đổi cực kỳ chậm rãi và từng bước, giải quyết các vấn đề về tiếp cận dịch vụ tài chính thông qua thẻ ghi nợ được trợ cấp, giữ lại vô thời hạn tiền mệnh giá nhỏ, và có thể cuối cùng sẽ thay thế bằng hệ thống chỉ dùng tiền xu. Giải pháp này nghe có vẻ đơn giản, và mọi người cũng có thể đặt câu hỏi vì sao phải cần cả một cuốn sách để thảo luận về nó. Nhưng việc giải quyết nghiêm túc ý tưởng này sẽ đưa chúng ta đến một cuộc hành trình rộng lớn trên tất cả phương diện mà tiền giấy tác động đến cuộc sống của chúng ta, cụ thể có, thực tế có, thậm chí còn vô cùng trừu tượng. Mặc dù có rất nhiều cách để cường điệu hóa và chính trị hóa chủ đề này, nhưng tôi vẫn cố gắng duy trì giọng điệu cân bằng xuyên suốt cuốn sách, từ đó nêu bật cả những thuận lợi và rủi ro. Đây không phải một nhiệm vụ dễ dàng, vì có không ít chủ đề gây nhiều cảm xúc. Chẳng hạn, có những vấn đề mà người này coi là nhập cư bất hợp pháp, nhưng người khác có thể coi là một cơ chế tị nạn cho những người chạy trốn khỏi sự đàn áp ngược đãi và nghèo đói cùng cực. Đâu là ranh giới giữa quyền thi hành luật thuế của chính phủ và quyền riêng tư của công chúng? Bất chấp việc độc giả có định kiến ban đầu ra sao, tôi e rằng nhiều người sẽ nhận thấy mức độ nghiêm trọng của những sự thật được trình bày trong cuốn sách này, và nhiều lập luận về việc duy trì hình thức hiện nay của tiền giấy là thiển cận và kém thuyết phục. 9
LỜI NGUYỀN TIỀN MẶT Tôi hy vọng rằng hầu hết độc giả sẽ thấy cuốn sách tương đối dễ tiếp cận. Khi cần giải quyết một số vấn đề chuyên ngành hơn, tôi đã cố gắng đề cập rõ ràng và đơn giản nhất có thể, trong đó các tài liệu kỹ thuật thực sự cần thiết đều được chuyển xuống các chú thích và chủ đề trong phụ lục. Vai trò tương lai của tiền mặt trong xã hội của chúng ta là một đề tài rất quan trọng, không thể để chìm trong góc tối nhỏ bé của kinh tế học tiền tệ. Tôi tin rằng khi đọc hết cuốn sách này, độc giả sẽ thấy rằng đề tài về tiền giấy không hề vô vị và chắc chắn không phải là vấn đề thứ yếu. 10
CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU VÀ TỔNG QUAN L iệu đã đến lúc chính phủ của các nước phát triển bắt đầu chấm dứt việc sử dụng tiền giấy (tiền mặt), có thể là ngoại trừ tiền mệnh giá nhỏ, tiền xu, hoặc cả hai? Một loạt các vấn đề kinh tế, tài chính, triết học, và thậm chí là đạo đức đều nằm trong câu hỏi tương đối đơn giản này. Trong cuốn sách này, tôi cho rằng, về cân bằng, câu trả lời là “có”. Thứ nhất, việc gây khó khăn hơn cho các khoản thanh toán lớn, thường xuyên và ẩn danh sẽ có tác động đáng kể đến việc ngăn cản trốn thuế và gian lận thuế; thậm chí chỉ một tác động vừa phải cũng đủ lý lẽ ủng hộ việc loại bỏ hầu hết tiền giấy. Thứ hai, như tôi vẫn lập luận, loại bỏ tiền giấy là biện pháp đơn giản và khôn khéo nhất để dọn đường cho các ngân hàng trung ương kêu gọi các chính sách lãi suất âm không hạn chế nếu họ rơi vào tình trạng “lãi suất ngắn hạn về gần mức 0”. Lãi suất tín phiếu kho bạc không thể giảm xuống quá sâu dưới mức 0, chính bởi vì mọi người luôn có phương án giữ tiền giấy với mức lãi suất ít nhất cũng bằng 01. 1. Ví dụ, xem Rogoff (2014), được xây dựng dựa trên Rogoff (1998a) và dự đoán các ý tưởng chính ở đây. Tôi cũng đã đưa ra những lập luận này trong bài bình luận độc lập. 11
LỜI NGUYỀN TIỀN MẶT Mặc dù về nguyên lý, việc loại bỏ tiền mặt và kêu gọi lãi suất âm là những chủ đề có thể được nghiên cứu riêng biệt, nhưng trong thực tế, hai vấn đề này lại có liên quan mật thiết. Nói một cách chính xác, hầu như không thể nghĩ đến việc loại bỏ triệt để tiền giấy mà không thừa nhận rằng các ngân hàng trung ương sẽ dễ mắc phải cám dỗ bước qua cánh cửa mở ra lãi suất âm không hạn chế. Xét cho cùng, thậm chí ngày nay khi ngưỡng cửa lãi suất âm mới chỉ mở ra một chút, một số ngân hàng trung ương lớn (bao gồm Ngân hàng Nhật Bản và Ngân hàng Trung ương châu Âu) cũng đã cố bước một chân qua. Do đó, điều quan trọng là phải xem xét việc loại bỏ tiền mặt và phát triển chính sách lãi suất âm một cách thống nhất. Ý tưởng cắt giảm mạnh lượng tiền giấy khổng lồ của thế giới dường như chỉ là ảo tưởng khi lần đầu tiên tôi đề xuất loại bỏ tiền mệnh giá lớn cách đây gần hai thập kỷ, một ý tưởng bắt nguồn từ Henry (năm 1976)1. Đó là một bài học thuật không mấy nổi bật về một đề tài ít được biết đến trên một tạp chí tương đối ít tiếng tăm, nhưng ý tưởng kỳ quặc và điên rồ đó về việc loại bỏ tờ 100 USD lại lọt vào mắt xanh của nhà văn Sylvia Nasar2 của tờ New York Times (tác giả của cuốn A Beautiful Mind (Tạm dịch: Một tâm hồn 1. Rogoff (1998a). Henry (1980) lập luận ủng hộ loại bỏ tờ 100 USD và 50 USD cũ. 2. Sylvia Nasar, “Crime’s Newest Cash of Choice”, New York Times, ngày 28/4/1998, có thể xem tại http://www.nytimes. com/1998/04/26/weekinreview/ideas-trends-crime-s-newest-cash- of-choice.html. 12
Chương 1: GIỚI THIỆU VÀ TỔNG QUAN đẹp)). Tiếp đó, đến lượt bài báo của bà thu hút được sự chú ý của Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Robert Rubin, người đã nêu vấn đề này với nhân viên của mình. Trong nỗi thất vọng tràn trề, sau đó tôi được biết Rubin không tập trung chính vào lập luận của tôi về việc loại bỏ toàn bộ tiền mệnh giá lớn (ví dụ từ 50 USD trở lên). Thay vào đó, tôi phỏng đoán kế hoạch phát hành tờ 500 euro mới (tương đương khoảng 570 USD) có thể sẽ thách thức sự thống trị của tờ 100 USD trong nền kinh tế ngầm toàn cầu. Cả ảnh hưởng của tờ 100 USD đến chính sách cũng không còn. Tôi vẫn nghĩ trọng tâm của tôi là đúng1. “Lợi nhuận” mà các chính phủ thu được nhờ việc mù quáng đáp ứng nhu cầu về tiền mặt là quá nhỏ so với những thiệt hại từ việc sử dụng tiền mặt, đặc biệt là tiền mệnh giá lớn, đẩy mạnh hoạt động bất hợp pháp. Tác động của việc cắt giảm tiền giấy chỉ riêng với nạn trốn thuế đã có thể bù đắp khoản lợi nhuận bị mất đi từ việc in tiền giấy, ngay cả nếu nạn trốn thuế chỉ sụt giảm 10-15%. Tác động đối với hoạt động bất hợp pháp thậm chí có thể còn quan trọng hơn. Không mấy ai nghi ngờ về vai trò chủ đạo của tiền mặt đối với hàng loạt hoạt động phạm pháp, trong đó có buôn lậu ma túy, kiếm tiền phi pháp, tống tiền, tham nhũng, buôn bán người, và tất nhiên là cả rửa tiền. Sự thật về tiền mệnh giá lớn được sử dụng cho hoạt động phi pháp nhiều hơn hoạt động hợp pháp từ lâu đã phổ biến trên truyền hình, 1. Tôi tiếp tục nghiên cứu về chủ đề này trong khi giữ cương vị nhà kinh tế trưởng tại Quỹ Tiền tệ quốc tế (ví dụ, Rogoff, 2002), nhưng vẫn không có nhiều người ủng hộ. 13
LỜI NGUYỀN TIỀN MẶT phim ảnh và văn hóa đại chúng1. Tuy vậy, các nhà hoạch định chính sách lại quá chậm chạp thừa nhận thực tế này. Tiền mặt cũng đóng vai trò trung tâm trong vấn đề nhập cư trái phép đang gây phiền toái cho các quốc gia như Mỹ. Thật khó tin khi một số chính trị gia lại nghiêm túc bàn về việc xây dựng hàng rào biên giới khổng lồ, nhưng dường như không ai nhận ra một biện pháp nhân đạo và hiệu quả hơn nhiều, đó là gây khó khăn cho các nhà tuyển dụng của Mỹ khi họ muốn dùng tiền mặt để trả lương ngoài sổ sách cho những lao động trái phép và thường thấp hơn mức lương tối thiểu. Thị trường việc làm là “thỏi nam châm” lớn giúp thúc đẩy toàn bộ quá trình. Nhìn chung, tiền mặt là công cụ để nhà tuyển dụng “lách” các quy định về việc làm và tránh các khoản đóng góp cho chương trình An sinh xã hội. Tất nhiên, mọi kế hoạch cắt giảm mạnh việc sử dụng tiền mặt đều cần cung cấp tài khoản thẻ ghi nợ cơ bản được trợ cấp đặc biệt cho các cá nhân có thu nhập thấp và sau đó có thể là cả điện thoại thông minh cơ bản. Một số quốc gia như Thụy Điển và Đan Mạch đã làm như vậy và nhiều quốc gia khác cũng đang cân nhắc các bước thực hiện tương tự. Một ý tưởng đơn giản để khởi động quá trình này là tạo lập các tài khoản ghi nợ mà thông qua đó tất cả khoản chuyển giao thu nhập của chính phủ được thực hiện. Cung cấp dịch vụ tài chính vẫn sẽ là chính sách công hiệu quả dù có loại bỏ tiền mặt hay không. Trong bất kỳ trường hợp nào, kế hoạch chi tiết mà tôi đề xuất trong cuốn sách này vẫn là duy trì 1. Ví dụ, bộ phim All about the Benjamins được phát hành năm 2002 (diễn viên chính là Ice Cube). Tên phim nói đến Benjamin Franklin, người xuất hiện trên tờ 100 USD. 14
Chương 1: GIỚI THIỆU VÀ TỔNG QUAN lưu thông tiền mệnh giá nhỏ trong một thời gian dài (có thể là vô thời hạn), qua đó sẽ giải quyết phần lớn lo ngại về thanh toán hằng ngày cho hầu hết mọi người. Loại bỏ tiền mệnh giá nhỏ (lý tưởng nhất là sau này chuyển đổi sang tiền xu hơi nặng) cũng sẽ giải quyết một số lo ngại cảm tính về an ninh, quyền riêng tư và tình huống khẩn cấp. Những người cho rằng thẻ ghi nợ, thanh toán qua điện thoại di động và tiền ảo đã chôn vùi tiền mặt thì họ đã lầm tưởng hơn bao giờ hết. Nhu cầu cho hầu hết các loại tiền giấy của các nước phát triển vẫn tăng đều đặn trong hơn hai thập kỷ qua. Nghe thì có vẻ khó tin, nhưng tính đến cuối năm 2015, có 1,34 nghìn tỷ USD là do các đối tượng bên ngoài ngân hàng nắm giữ, tương đương 4.200 USD trôi nổi ngoài thị trường tính trên mỗi đàn ông, phụ nữ và trẻ em ở Mỹ. Quy mô của hầu hết các loại tiền tệ ở các nước phát triển nhìn chung là tương đồng. Thật khó tin là, phần lớn số tiền mặt khổng lồ này lại là tiền mệnh giá cao, những tờ tiền mà hầu hết chúng ta không mang trong ví, như tờ 100 USD, tờ 500 euro (tương đương khoảng 570 USD hiện nay), và tờ 1.000 franc Thụy Sĩ (tương đương khoảng hơn 1.000 USD). Gần 80% lượng cung tiền của Mỹ cũng có mệnh giá 100 USD. Liệu bao nhiêu có đủ 34 tờ 100 USD trong ví, trong hộp tiết kiệm, hay trong ôtô, nếu giả sử tổng số tiền mặt đó (1,34 nghìn tỷ USD) chia đều cho mỗi cá nhân? Và con số này là tính trên mỗi đàn ông, phụ nữ và trẻ em, vì vậy một gia đình có bốn người sẽ cần nắm giữ 13.600 USD tiền mặt, trong đó toàn bộ là tờ 100 USD, đó là còn chưa tính đến lượng tiền có mệnh giá nhỏ hơn. Các kho bạc và ngân hàng trung ương thường xuyên kiếm được 15
LỜI NGUYỀN TIỀN MẶT hàng tỷ đôla từ việc in tiền mệnh giá lớn, nhưng không ai biết chính xác phần lớn số tiền đó trôi nổi ở đâu và được sử dụng cho mục đích gì. Chỉ có một phần nhỏ nằm trong máy tính tiền hoặc kho tiền của ngân hàng và các cuộc khảo sát người tiêu dùng ở Mỹ và châu Âu cũng không thể giải thích cho phần còn lại. Không chỉ nước Mỹ mới có nguồn cung tiền khổng lồ bị chi phối bởi tiền mệnh giá lớn, vấn đề này gần như phổ biến ở các nền kinh tế phát triển. Ngay cả các ngân hàng trung ương cũng bắt đầu nhận thấy hoạt động rửa tiền ngược của họ như là một điều vừa may vừa rủi. Tôi sử dụng cụm từ “rửa tiền ngược” để nắm bắt cách thức các ngân hàng trung ương kiểm soát hiệu quả những tờ tiền sạch mệnh giá lớn, chuyển chúng tới các ngân hàng và sau một loạt các giao dịch trung gian thì cuối cùng tiền mặt và đặc biệt là tiền mệnh giá lớn thường biến thành tiền bẩn trong nền kinh tế ngầm. Hiển nhiên, rửa tiền truyền thống là việc lấy lợi nhuận từ các hoạt động phi pháp và “rửa” chúng thông qua các doanh nghiệp có vẻ hợp pháp để trở thành tiền sạch. Động lực chính để các ngân hàng trung ương cân nhắc lại vai trò của tiền mặt dường như không phải là sự thức tỉnh về đạo đức sau khi họ nhận ra tiền giấy đã trở thành một trở ngại lớn cho việc vận hành trơn tru hệ thống tài chính toàn cầu. Làm sao mà thứ cổ xưa như tiền giấy lại có thể quan trọng đến vậy với một nền kinh tế toàn cầu có tổng giá trị tài sản tài chính vượt xa tổng giá trị tiền mặt? Lý do ở đây tầm phào đến mức có thể gây sốc cho bất cứ ai chưa từng tư duy về vấn đề này. Tiền giấy có thể được xem như một loại trái phiếu vô danh có lãi suất bằng 0. Hay nói chính xác, tiền giấy là loại 16
Chương 1: GIỚI THIỆU VÀ TỔNG QUAN trái phiếu không lãi suất ẩn danh người giữ: nó không có tên người hay lịch sử gắn liền và luôn hợp pháp với bất kể ai là người nắm giữ1. Chừng nào mọi người còn có thể lựa chọn tiền giấy, họ sẽ không sẵn sàng chấp nhận mức lãi suất thấp hơn đáng kể của bất kỳ loại trái phiếu nào, có lẽ chỉ trừ khi có một mức bù đắp chênh lệch vừa phải vì tiền mặt cũng tiêu tốn chi phí lưu trữ và bảo hiểm. Vấn đề này dường như không nghiêm trọng, nhưng giới hạn gần 0 thực tế đã gây tê liệt chính sách tiền tệ ở khắp các nước phát triển suốt 8 năm qua kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Nếu có thể áp dụng chính sách lãi suất âm không giới hạn và mọi kế hoạch về tài chính, tổ chức và pháp lý cần thiết đều được thực hiện, các ngân hàng trung ương sẽ không bao giờ “hết đạn” (chẳng hạn như cơ hội tiếp tục cắt giảm lãi suất). Một cách giải thích hợp lý có thể là chính sách lãi suất âm không giới hạn sẽ vô cùng hữu ích cho tình trạng chìm sâu trong khủng hoảng tài chính. 1. Trái phiếu vô danh chịu lãi suất đã từng tồn tại, và chúng cũng xuất hiện trong cuốn tiểu thuyết năm 1925 của F. Scott Fitzgerald, The Great Gatsby. Trong các bộ phim Hollywood từ thập niên 1980, các nhân vật phản diện vẫn đòi những tờ trái phiếu như vậy như Die Hard và Beverly Hills Cop. Nhưng ngày nay, chúng đã bị cấm ở Mỹ và sắp bị loại bỏ ở các nước phát triển khác. Tại Mỹ, trái phiếu vô danh trở nên lỗi thời sau Đạo luật Công bằng thuế và trách nhiệm tài chính năm 1982, trong đó loại bỏ khoản khấu trừ cho các khoản thanh toán lãi của nhà phát hành. Khi hồ sơ trái phiếu hoàn toàn được lưu trữ dưới dạng điện tử, và mọi chính phủ đều lo ngại về nạn trốn thuế và khủng bố, trái phiếu vô danh chịu lãi suất sẽ không thể tồn tại ở các nền kinh tế phát triển, bất kể điều gì xảy ra với tiền giấy. 17
LỜI NGUYỀN TIỀN MẶT Rất ít nhà hoạch định chính sách thực sự lo lắng về vấn đề này trước khi cuộc khủng hoảng tài chính nổ ra. Giới hạn gần 0 về cơ bản chưa bao giờ thực sự là mối lo ngại kể từ sau cuộc Đại suy thoái, bên cạnh thời kỳ hậu bong bóng kinh tế Nhật Bản. Từ năm 2008, tình hình đã thay đổi đáng kể. Thật vậy, trong vòng 8 năm qua, hầu hết ngân hàng trung ương lớn đều từng mong muốn có thể áp đặt một mức lãi suất âm đáng kể vào thời điểm nào đó. Một vài nơi, bao gồm Đan Mạch, Thụy Sĩ, Thụy Điển, khu vực sử dụng đồng euro (Eurozone) và Nhật Bản, cũng đã “rón rén” bước vào “địa phận” lãi suất âm, thăm dò cái ranh giới mà chỉ cần tài khoản ngân hàng của doanh nghiệp và nợ chính phủ đổ xô chuyển đổi sang tiền mặt thì chính sách này sẽ lập tức mất hiệu quả hay thậm chí là phản tác dụng. Nhưng ngay cả khi giới hạn dưới 0 của lãi suất chính sách chỉ thấp hơn 0 một chút, đó vẫn là một hạn chế. Ý tưởng cho rằng lãi suất âm đôi khi có thể là chính sách tốt và tiền giấy đang là vật ngáng đường cũng không phải là quá mới. Vào giai đoạn đỉnh điểm của cuộc Đại suy thoái, các nhà kinh tế hàng đầu từ mọi lĩnh vực, trong đó có Irving Fisher của Đại học Yale và John Maynard Keynes của Đại học Cambridge, đã đạt đến sự nhất trí đáng kể. Nếu có cách nào đó để các chính phủ áp đặt lãi suất âm cho tiền mặt, chính sách mở rộng tiền tệ có thể sẽ đưa thế giới thoát khỏi suy thoái. Vấn đề ở thời điểm đó, cũng như ở nhiều quốc gia hiện nay, là với lãi suất chính sách ngắn hạn vốn đã ở mức 0, chính sách tiền tệ bị mắc vào “bẫy thanh khoản” và không còn giải pháp nào khác. Lấy cảm hứng từ nhà tư tưởng độc lập người Đức Silvio Gesell, Fisher đã viết cuốn sách ngắn Stamp Scrip (Tạm dịch: Tiền dán tem) năm 1933, trong đó đưa ra ý tưởng 18

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

CEO.11: Bộ Tài Liệu Hệ Thống Mô Tả Công Việc Kế Toán - Hành Chính Nhân Sự

97 tài liệu

2149 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.