T¹p chÝ C¸c khoa häc vÒ tr¸i ®Êt<br />
<br />
32(3), 211-218<br />
<br />
9-2010<br />
<br />
NGHI£N CøU BIÕN §éNG Bê BIÓN VïNG<br />
CH¢U THæ CöU LONG<br />
NguyÔn §Þch Dü , Do∙n §×nh L©m , Ph¹m Quang S¬n,<br />
Vò V¨n Hµ, Vò V¨n VÜnh, NguyÔn C«ng Qu©n, §Æng Minh TuÊn<br />
<br />
i. Më §ÇU<br />
§Ó nghiªn cøu biÕn ®éng vïng cöa s«ng ven biÓn<br />
ch©u thæ Cöu Long, tËp thÓ t¸c gi¶ giíi thiÖu ng¾n gän<br />
nh÷ng kh¸i niÖm liªn quan tíi bê biÓn d−íi ®©y :<br />
Bê biÓn ®−îc hiÓu lµ ®íi bê (coastal zone), còng<br />
cã thÓ hiÓu lµ ®−êng bê biÓn. Bê biÓn hay cßn gäi<br />
lµ ®íi t−¬ng t¸c hiÖn t¹i gi÷a biÓn vµ lôc ®Þa.<br />
§íi bê lµ mét d¶i tiÕp gi¸p gi÷a ®Êt liÒn vµ biÓn,<br />
kh«ng réng l¾m, cã b¶n chÊt ®éc ®¸o, t¹o nªn mét<br />
líp vá c¶nh quan cña Tr¸i §Êt vµ lµ n¬i xÈy ra mèi<br />
t−¬ng t¸c rÊt phøc t¹p gi÷a th¹ch quyÓn, thñy quyÓn,<br />
khÝ quyÓn vµ sinh quyÓn.<br />
§−êng bê biÓn, trong ph¹m vi ®íi bê lµ n¬i gÆp<br />
nhau gi÷a biÓn vµ lôc ®Þa. Cã t¸c gi¶ hiÓu ®−êng bê<br />
biÓn lµ vÞ trÝ trung b×nh nhiÒu n¨m cña ®−êng triÒu<br />
c−êng hoÆc hiÓu lµ ®−êng trung b×nh gi÷a triÒu c−êng<br />
vµ triÒu kiÖt.<br />
§−êng bê biÓn cã c¸c cöa s«ng, ®íi bê biÓn vµ<br />
c¸c vïng cöa s«ng.<br />
Cöa s«ng ven biÓn lµ n¬i dßng s«ng ®æ vµo biÓn<br />
hoÆc ®¹i d−¬ng. Cöa s«ng ven biÓn lµ mét m¾t xÝch<br />
quan träng trong vßng tuÇn hoµn cña n−íc gi÷a c¸c<br />
lôc ®Þa víi c¸c ®¹i d−¬ng vµ khÝ quyÓn. Cöa s«ng<br />
ven biÓn lµ n¬i dßng chÈy cña s«ng chuyÓn hãa tõ<br />
chÕ ®é thñy v¨n lôc ®Þa sang chÕ ®é thñy v¨n biÓn.<br />
Vïng cöa s«ng ven biÓn lµ mét vïng kh«ng<br />
gian thuéc ®íi bê biÓn. Kh«ng gian nµy cßn cã<br />
nh÷ng quan ®iÓm kh¸c nhau. Cã t¸c gi¶ xem kh«ng<br />
gian vïng cöa s«ng ven biÓn theo ®é muèi ; cã t¸c<br />
gi¶ x¸c ®Þnh kh«ng gian nµy theo th¶m thùc vËt<br />
ngËp mÆn hoÆc theo sù ¶nh h−ëng cña thñy triÒu...<br />
Vïng cöa s«ng ven biÓn th−êng lµ n¬i tËp trung<br />
d©n c−, n¬i cã nhiÒu c¬ së kinh tÕ - x· héi quan<br />
träng vµ lµ bµn ®¹p cho con ng−êi tiÕn ra vïng<br />
biÓn kh¬i.<br />
<br />
Mét trong nh÷ng néi dung nghiªn cøu cña ®Ò<br />
tµi KC 09.06/06-10 lµ nghiªn cøu biÕn ®éng cöa<br />
s«ng ven biÓn vïng ch©u thæ Cöu Long ë c¸c giai<br />
®o¹n kh¸c nhau trong nh÷ng thËp kû gÇn ®©y, b»ng<br />
ph−¬ng ph¸p viÔn th¸m. KÕt qu¶ phôc vô cho viÖc<br />
thµnh lËp c¸c b¶n ®å biÕn ®éng cöa s«ng ven biÓn<br />
ch©u thæ Cöu Long.<br />
ii. Ph−¬ng ph¸p vµ t− liÖu<br />
1. Ph−¬ng ph¸p<br />
<br />
Ph−¬ng ph¸p thùc hiÖn lµ gi¶i ®o¸n th«ng tin<br />
trªn c¸c ¶nh m¸y bay, ¶nh vÖ tinh ph©n gi¶i cao,<br />
b¶n ®å ®Þa h×nh vµ c¸c tµi liÖu hç trî kh¸c liªn quan<br />
®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh diÔn biÕn c¸c cöa<br />
s«ng ven biÓn ch©u thæ Cöu Long (qua c¸c t− liÖu<br />
viÔn th¸m vµ GIS, giai ®o¹n 1952-2006).<br />
T− liÖu gi¶i ®o¸n ¶nh ®−îc kiÓm chøng th«ng qua<br />
kh¶o s¸t thùc ®Þa vµ c¸c th«ng tin bæ trî kh¸c.<br />
Quy tr×nh xö lý th«ng tin ¶nh vµ b¶n ®å víi viÖc<br />
sö dông phÇn mÒm xö lý ¶nh chuyªn dông vµ hÖ<br />
th«ng tin ®Þa lý (GIS).<br />
C¸c ph−¬ng ph¸p hç trî nh− ph−¬ng ph¸p nghiªn<br />
cøu ®Þa m¹o, ®Þa chÊt, thñy th¹ch ®éng lùc, m«i<br />
tr−êng...<br />
2. T− liÖu sö dông<br />
<br />
C¸c t− liÖu sö dông trong nghiªn cøu bao gåm :<br />
¶nh m¸y bay chôp n¨m 1952 (¶nh ®en tr¾ng)<br />
do Côc B¶n ®å §«ng D−¬ng cña Ph¸p thùc hiÖn<br />
bay chôp vµ l−u gi÷ ¶nh.<br />
B¶n ®å ®Þa h×nh UTM, tû lÖ 1:50.000. DiÖn tÝch<br />
nghiªn cøu cña ®Ò tµi gåm 35 tê b¶n ®å ®Þa h×nh<br />
UTM, tû lÖ 1:50.000 thuéc mói 48 khèi elipxoit<br />
Everest do Côc B¶n ®å qu©n ®éi Mü (AMS) xuÊt<br />
<br />
211<br />
<br />
b¶n vµo c¸c n¨m 1965-1966 trªn cë së t− liÖu ¶nh<br />
hµng kh«ng do kh«ng qu©n Mü bay chôp. C¸c b¶n<br />
®å UTM t¸i b¶n sau n¨m 1975 do côc b¶n ®å Bé<br />
tæng Tham m−u Q§NDVN thùc hiÖn.<br />
¶nh vÖ tinh Landsat TM ngµy 10-5-1983 do<br />
Trung t©m ViÔn th¸m - Bé Tµi nguyªn vµ M«i<br />
tr−êng cung cÊp, ¶nh cã sè liÖu hµng-cét 125-053<br />
d¹ng phim ¶nh gèc cã tû lÖ 1:1.000.000.<br />
¶nh vÖ tinh Landsat TM, chôp ngµy 16-1-1989.<br />
¶nh vÖ tinh Landsat ETM chôp ngµy 11-12-2001,<br />
c¸c ¶nh vÖ tinh trªn, c¸c kªnh ¶nh ®−îc n¾n chØnh<br />
h×nh theo b¶n ®å ®Þa h×nh UTM.<br />
C¸c tµi liÖu hç trî kh¸c cã liªn quan : c¸c sè liÖu<br />
khÝ t−îng, thñy h¶i v¨n quan tr¾c ë c¸c tr¹m trong<br />
khu vùc ven biÓn ch©u thæ Cöu Long vµ vïng l©n<br />
cËn. Ngoµi ra sö dông mét sè t− liÖu kh¶o s¸t thùc<br />
®Þa cña ®Ò tµi KC09-06/06-10 trong c¸c n¨m 20072008 vµ 2009 vÒ thñy h¶i v¨n, m«i tr−êng, luång<br />
l¹ch cöa s«ng, ®Þa chÊt - ®Þa m¹o...<br />
iii. KÕt qu¶ vµ th¶o luËn<br />
Vïng cöa s«ng ven biÓn ch©u thæ Cöu Long ®−îc<br />
chia thµnh hai khu vùc lín, c¸c cöa s«ng thuéc s«ng<br />
HËu vµ c¸c cöa s«ng thuéc s«ng TiÒn. VÒ mÆt thêi<br />
gian, chóng t«i chia ra c¸c giai ®o¹n nhá : 1952-1965,<br />
1965-1983, 1983-1990, 1990-2001, 2001-2006 theo<br />
thêi ®iÓm chôp cña c¸c d÷ liÖu ¶nh viÔn th¸m.<br />
Vïng cöa s«ng ven biÓn ch©u thæ Cöu Long<br />
trong nh÷ng thËp niªn võa qua cã nh÷ng biÕn ®éng<br />
rÊt quan träng nh− : biÕn ®éng vÒ mÆt c¶nh quan,<br />
biÕn ®éng vÒ ®éng lùc th«ng qua nh÷ng diÔn biÕn<br />
c¸c cöa s«ng thuéc s«ng TiÒn vµ s«ng HËu. Nh÷ng<br />
biÕn ®éng c¸c cöa s«ng ven biÓn ch©u thæ Cöu<br />
Long lµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng ph¸t triÓn ch©u thæ d−íi<br />
t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè tù nhiªn còng nh− ho¹t<br />
®éng khai th¸c vµ chØnh trÞ cña con ng−êi ®· diÔn<br />
ra trong nhiÒu n¨m qua. §©y thùc chÊt lµ biÕn ®éng<br />
kh«ng gian c¸c cöa s«ng trong vïng ®Êt míi ®ang<br />
h×nh thµnh ë vïng ven r×a ch©u thæ Cöu Long. C¸c<br />
kÕt qu¶ ®Ò cËp d−íi ®©y n»m trong khu«n khæ ®Ò<br />
tµi khoa häc c«ng nghÖ träng ®iÓm cÊp nhµ n−íc,<br />
m· sè KC09-06/06-10.<br />
1. DiÔn biÕn c¸c cöa s«ng ven biÓn thuéc s«ng TiÒn<br />
<br />
S«ng TiÒn chÈy ra biÓn §«ng víi s¸u cöa s«ng :<br />
cöa TiÓu, cöa §¹i, cöa Ba Lai, cöa Hµm Lu«ng, cöa<br />
Cæ Chiªn vµ cöa Cung HÇu. Trong ®ã mét sè cÆp<br />
cöa s«ng cã qua hÖ chÆt chÏ víi nhau, thùc chÊt<br />
<br />
212<br />
<br />
chóng lµ c¸c nh¸nh ®−îc ph©n chia tõ mét con<br />
s«ng, gi÷a chóng ph©n t¸ch b»ng c¸c cån c¸t, giång<br />
c¸t næi cao, buéc lßng dÉn chÝnh ph¶i chia ra thµnh<br />
c¸c lßng dÉn phô, nh−ng gi÷a chóng cã quan hÖ<br />
gÇn nhau vÒ chÕ ®é thñy v¨n, thñy lùc : c¸c cÆp cöa<br />
TiÓu vµ cöa §¹i, cÆp cöa Cæ Chiªn vµ cöa Cung<br />
HÇu. Trong bµi b¸o nµy, chóng t«i gép mét sè cöa<br />
s«ng thµnh nh÷ng nhãm riªng vµ m« t¶ qu¸ tr×nh<br />
diÔn biÕn xãi lë vµ båi tô qua c¸c thêi kú tõ 1952<br />
®Õn 2001.<br />
Tõ c¸c sè liÖu ph©n tÝch nªu trªn vÒ diÔn biÕn<br />
ph¸t triÓn vµ biÕn ®éng cña c¸c cöa s«ng thuéc s«ng<br />
TiÒn cã thÓ nªu tæng qu¸t vÒ biÕn ®éng chung vµ ®Æc<br />
®iÓm riªng cña mçi vïng cöa s«ng (b¶ng 1).<br />
2. DiÔn biÕn c¸c cöa s«ng ven biÓn thuéc s«ng HËu<br />
<br />
HiÖn nay s«ng HËu chØ cßn hai cöa chÈy ra BiÓn<br />
§«ng lµ c¸c cöa §Þnh An (phÝa b¾c) vµ cöa Tranh<br />
§Ò (hay TrÇn §Ò) ë phÝa nam. Cöa chÝnh B¸t X¾c<br />
cã vÞ trÝ n»m t¹i cï lao Dung ®· bÞ båi ®Çy khi cån<br />
Trßn vµ cån Céc ph¸t triÓn m¹nh nèi liÒn víi cï lao<br />
Dung, t¹o ra mét b·i båi lín cã diÖn tÝch tíi 23.610 ha<br />
(nay lµ huyÖn Cï Lao Dung). Trong qu¸ tr×nh ph¸t<br />
triÓn cã nh÷ng cöa s«ng tù mÊt dÇn ®i vai trß cña nã<br />
do t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè tù nhiªn vµ ho¹t ®éng<br />
khai th¸c cña con ng−êi.<br />
§o¹n s«ng HËu ë khu vùc nµy cã ®Æc ®iÓm lµ<br />
lßng dÉn kh¸ th¼ng vµ réng, cã nhiÒu cån c¸t vµ<br />
c¸c b·i båi gi÷a dßng s«ng. Do ®ã ë ®©y lu«n tån<br />
t¹i mét lßng dÉn chÝnh ph¸t triÓn m¹nh bªn c¹nh<br />
nhiÒu lßng dÉn phô lu«n biÕn ®éng. ChiÒu réng cña<br />
lßng dÉn chÝnh thay ®æi tõ 3.200 m ®Õn 4.500 m.<br />
Gi÷a lßng dÉn chÝnh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c<br />
cån c¸t, c¸c cï lao (c¸c bar, ®¶o ch¾n) cã diÖn tÝch<br />
kh¸ lín.<br />
D−íi ®©y lµ mét sè nÐt chÝnh vÒ biÕn ®éng lßng<br />
dÉn th«ng qua qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®íi bê vµ diÔn<br />
biÕn ph¸t triÓn cña c¸c cån c¸t, c¸c cï lao vïng h¹<br />
l−u s«ng HËu, n¬i hiÖn nay cã cöa Tranh §Ò vµ cöa<br />
§Þnh An, cöa Tranh §Ò cßn cã tªn kh¸c lµ cöa<br />
TrÇn §Ò.<br />
Qua nh÷ng sè liÖu ph©n tÝch, gi¶i ®o¸n ¶nh, cã<br />
thÓ nªu tæng qu¸t qu¸ tr×nh ph¸t triÓn khu vùc cöa<br />
§Þnh An, Tranh §Ò trong c¸c giai ®o¹n tõ 1952 ®Õn<br />
2006 nh− trong b¶ng 2.<br />
B»ng viÖc gi¶i ®o¸n vµ ph©n tÝch nguån t− liÖu<br />
viÔn th¸m vµ ¶nh hµng kh«ng cho phÐp tËp thÓ t¸c<br />
gi¶ ph¸c häa nh÷ng biÕn ®éng thuéc kh«ng gian<br />
<br />
nghiªn cøu cña ®Ò tµi. Trªn c¬ së kÕt qu¶ xö lý vµ<br />
gi¶i ®o¸n ¶nh m¸y bay, ¶nh vÖ tinh nhiÒu thêi kú.<br />
TËp thÓ t¸c gi¶ thµnh lËp ®−îc 16 tê b¶n ®å vÒ biÕn<br />
®éng c¸c ®−êng bê biÓn vïng ®ång b»ng s«ng Cöu<br />
Long tû lÖ 1/200.000 cho toµn bé diÖn tÝch vïng<br />
nghiªn cøu, 1/50.000 cho cöa Tranh §Ò, cöa §Þnh An<br />
vµ cöa Hµm Lu«ng. D−íi ®©y, giíi thiÖu s¸u b¶n ®å<br />
(h×nh 1-6) lµ kÕt qu¶ gi¶i ®o¸n ¶nh viÔn th¸m vÒ biÕn<br />
®éng bê biÓn vïng ch©u thæ s«ng Cöu Long.<br />
B¶ng 1. Tæng qu¸t qu¸ tr×nh biÕn ®éng cña c¸c<br />
cöa s«ng thuéc s«ng TiÒn (1952 - 2001)<br />
<br />
Cöa<br />
s«ng<br />
<br />
Khu vùc bê<br />
<br />
- Bê b¾c cöa TiÓu<br />
(Gß C«ng §«ng)<br />
Cöa<br />
TiÓu - §o¹n s«ng thuéc<br />
cöa TiÓu<br />
- Bê nam cöa TiÓu<br />
- Bê b¾c cöa §¹i<br />
Cöa - §o¹n s«ng thuéc<br />
cöa §¹i<br />
§¹i<br />
- Bê nam cöa §¹i<br />
(B×nh §¹i)<br />
- Bê b¾c cöa Ba Lai<br />
(huyÖn B×nh §¹i)<br />
Cöa<br />
§o¹n<br />
s«ng thuéc<br />
Ba Lai<br />
cöa Ba Lai<br />
- Bê nam cöa Ba Lai<br />
(huyÖn Ba Tri)<br />
- Bê b¾c cöa Hµm<br />
Lu«ng (huyÖn Ba Tri)<br />
Cöa §o¹n s«ng Hµm<br />
Hµm Lu«ng thuéc vïng<br />
Lu«ng cöa<br />
- Bê nam cöa Hµm<br />
Lu«ng (huyÖn<br />
Th¹nh Phó)<br />
- Bê b¾c (thuéc tØnh<br />
Cöa BÕn Tre)<br />
Cæ<br />
Chiªn - §o¹n s«ng thuéc<br />
cöa Cæ Chiªn<br />
- Bê Nam (thuéc<br />
tØnh Trµ Vinh)<br />
Cöa<br />
Cung - §o¹n s«ng thuéc<br />
HÇu cöa Cung HÇu<br />
- C¸c cån c¸t, cï lao<br />
(bar)<br />
<br />
Tr¹ng<br />
th¸i<br />
<br />
§Æc ®iÓm<br />
®éng th¸i<br />
<br />
−<br />
±<br />
±<br />
±<br />
±<br />
<br />
Cöa s«ng ph¸t<br />
triÓn Ýt æn ®Þnh,<br />
bê biÓn xãi lë<br />
trong nhiÒu<br />
n¨m<br />
<br />
−<br />
+<br />
±<br />
+<br />
+<br />
±<br />
−<br />
+<br />
±<br />
±<br />
±<br />
±<br />
<br />
Cöa s«ng ph¸t<br />
triÓn t−¬ng ®èi<br />
æn ®Þnh, sÏ bÞ<br />
båi lÊp trong<br />
t−¬ng lai gÇn<br />
<br />
Cöa s«ng ph¸t<br />
triÓn Ýt æn ®Þnh,<br />
bê b¾c båi tô,<br />
ng−îc l¹i bê<br />
nam bÞ xãi lë<br />
m¹nh<br />
<br />
Cöa s«ng båi tô<br />
m¹nh, t−¬ng ®èi<br />
æn ®Þnh<br />
Cöa s«ng t−¬ng<br />
®èi æn ®Þnh, c¸c<br />
cån c¸t, cï lao<br />
(bar) ph¸t triÓn<br />
m¹nh theo d¹ng<br />
"®¶o c¸t tr«i"<br />
<br />
Ghi chó : + : båi tô, - : xãi lë, ± : båi, xãi xen kÏ<br />
<br />
B¶ng 2. DiÔn biÕn ph¸t triÓn bê t¹i khu vùc côm cöa<br />
§Þnh An - Tranh §Ò (1952 - 2006)<br />
<br />
Khu vùc cöa §Þnh An Khu vùc cöa Tranh §Ò<br />
Tr¹ng<br />
Tr¹ng<br />
§o¹n bê<br />
§o¹n bê<br />
th¸i<br />
th¸i<br />
Giai ®o¹n 1952-1965<br />
- Bê biÓn phÝa b¾c<br />
- Bê biÓn phÝa b¾c<br />
−* (h. Cï Lao Dung)<br />
(h. Duyªn H¶i)<br />
- Bê biÓn phÝa nam<br />
- Bê biÓn phÝa nam<br />
(h. Cï Lao Dung) + (h. Long Phó)<br />
- §o¹n s«ng HËu<br />
- §o¹n s«ng HËu<br />
thuéc cöa §Þnh An ± thuéc cöa Tranh §Ò<br />
Giai ®o¹n 1965-1983<br />
- Bê biÓn phÝa b¾c<br />
- Bê biÓn phÝa b¾c<br />
± (h. Cï Lao Dung)<br />
(h. Duyªn H¶i)<br />
- Bê biÓn phÝa nam<br />
- Bê biÓn phÝa nam<br />
(h. Cï Lao Dung) − (h. Long Phó)<br />
- §o¹n s«ng HËu<br />
- §o¹n s«ng HËu<br />
thuéc cöa §Þnh An ± thuéc cöa Tranh §Ò<br />
<br />
+<br />
−<br />
±<br />
<br />
+<br />
−<br />
±<br />
<br />
Giai ®o¹n 1983-1990<br />
<br />
- Bê biÓn phÝa b¾c<br />
- Bê biÓn phÝa b¾c<br />
± (h. Cï Lao Dung)<br />
(h. Duyªn H¶i)<br />
- Bê biÓn phÝa nam<br />
- Bê biÓn phÝa nam<br />
(h. Cï Lao Dung) + (h. Long Phó)<br />
- §o¹n s«ng HËu<br />
- §o¹n s«ng HËu<br />
thuéc cöa §Þnh An − thuéc cöa Tranh §Ò<br />
Giai ®o¹n 1990-2001<br />
- Bê biÓn phÝa b¾c<br />
- Bê biÓn phÝa b¾c<br />
± (h. Cï Lao Dung)<br />
(h. Duyªn H¶i)<br />
- Bê biÓn phÝa nam<br />
- Bê biÓn phÝa nam<br />
(h. Cï Lao Dung) + (h. Long Phó)<br />
- §o¹n s«ng HËu<br />
- §o¹n s«ng HËu<br />
thuéc cöa §Þnh An ± thuéc cöa Tranh §Ò<br />
Giai ®o¹n 2001-2006<br />
- Bê biÓn phÝa b¾c<br />
+ - Bê biÓn phÝa b¾c<br />
(h. Duyªn H¶i)<br />
(h. Cï Lao Dung)<br />
- Bê biÓn phÝa nam + - Bê biÓn phÝa nam<br />
(h. Cï Lao Dung<br />
(h. Long Phó)<br />
- §o¹n s«ng HËu ± - §o¹n s«ng HËu<br />
thuéc cöa Tranh §Ò<br />
thuéc cöa §Þnh An<br />
Tæng thÓ (1952-2006)<br />
- Bê biÓn phÝa b¾c<br />
- Bê biÓn phÝa b¾c<br />
± (h. Cï Lao Dung)<br />
(h. Duyªn H¶i)<br />
- Bê biÓn phÝa nam<br />
- Bê biÓn phÝa nam<br />
(h. Cï Lao Dung) + (h. Long Phó)<br />
- §o¹n s«ng HËu<br />
- §o¹n s«ng HËu<br />
thuéc cöa §Þnh An ± thuéc cöa Tranh §Ò<br />
<br />
+<br />
±<br />
±<br />
<br />
+<br />
+<br />
±<br />
<br />
+<br />
+<br />
±<br />
<br />
+<br />
±<br />
±<br />
<br />
* + : båi tô, - : xãi lë, ± : båi, xãi xen kÏ, h : huyÖn<br />
<br />
213<br />
<br />
H×nh 1. DiÔn biÕn xãi lë - båi tô ë khu vùc Cöa TiÓu - Cöa §¹i (1965-1983)<br />
<br />
H×nh 2. DiÔn biÕn xãi lë - båi tô ë khu vùc Cöa Ba Lai (1965-1983)<br />
<br />
214<br />
<br />
H×nh 3. DiÔn biÕn xãi lë - båi tô khu vùc Cöa Hµm Lu«ng (1990-2001)<br />
<br />
H×nh 4. DiÔn biÕn xãi lë - båi tô Cöa Cæ Chiªn - Cung HÇu (1990-2001)<br />
<br />
215<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
