Nghiên cứu chọn tạo giống lúa chịu mặn và phẩm chất tốt cho Đồng bằng Sông Cửu Long và phía Bắc

VIỆN KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM<br /> <br /> NGHIÊN CỨU CHỌN TẠO GIỐNG LÚA CHỊU MẶN VÀ PHẨM CHẤT TỐT<br /> CHO ĐỒNG BẰNG SÔNG CƯU LONG VÀ PHÍA BẮC<br /> PGS.TS. Trần Thị Cúc Hòa, Phạm Trung Nghĩa,<br /> Lê Thị Yến Hương, Huỳnh Thị Phương Loan,<br /> Phạm Thị Hường, Hồ Thị Huỳnh Như và Phạm Ngọc Tú<br /> Viện Lúa đồng bằng sông Cửu Long<br /> SUMMARY<br /> Studies on developing rice varieties possessing salinity tolerance and good<br /> grain quality for Mekong Delta and the North<br /> Salinty is a contraint in rice production in the Mekong Delta and the coastal regions of the North.<br /> The trend of salinity intrusion and intensity is more severe as seen in recent years and continues to<br /> increase in the future due to climate change. Therefore, it requires to develop salt tolerant rice varieties<br /> to adapt to this constraint. The results from this study were the development of two new varieties<br /> namely, OM5464 and OM5166, which were officialy approved respectively for large scale production and<br /> pilot production. These varieties are tolerent to salinty level of 4‰ and also have good grain quality.<br /> Besides, there are two promising varieties, OM9584 and OM9577 which are under extensive testing in<br /> the fields.<br /> Keywords: Climate change, good grain quality, salinity, salt tolerant variety.<br /> <br /> I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1<br /> Đồng bằng sông Cửu Long có 2 triệu ha đất<br /> lúa, trong đó diện tích đất lúa nhiễm mặn<br /> khoảng 700.000ha tức chiếm 35% diện tích đất<br /> lúa. Đất nhiễm mặn trung bình có EC từ 4 - 6<br /> dSm-1, đất nhiễm mặn cao có EC lớn hơn 6 dSm1<br /> . Theo báo cáo Cục Trồng trọt (2010) ảnh<br /> hưởng của xâm nhập mặn đến lúa Đông Xuân<br /> 2009 - 2010 các tỉnh ven biển khu vực đồng<br /> bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) gồm: Tiền<br /> Giang, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau,<br /> Kiên Giang và Bến Tre là 20.000ha/1.545.000ha<br /> diện tích vụ Đông Xuân, chiếm 40% diện tích<br /> toàn vùng. Trong đó, diện tích có nguy cơ xâm<br /> nhập mặn cao khoảng 100.000ha. Xu hướng<br /> xâm nhập mặn ngày càng tăng, theo Viện Khoa<br /> học Thủy lợi miền Nam, năm 2013 nước mặn<br /> xâm nhập các tỉnh ven biển ĐBSCL sớm vào<br /> tháng 2, ranh mặn 4 g/l xâm nhập sâu đến 50 55km, có cửa sông đến 60 - 70km.<br /> Ở các tỉnh phía Bắc, Các vùng lúa nhiễm<br /> mặn ở đồng bằng sông Hồng thuộc các tỉnh như:<br /> Thái Bình, Hải Phòng, Nam Định, Ninh Bình,<br /> <br /> Người phản biện: TS. Bùi Thị Thanh Tâm<br /> <br /> 212<br /> <br /> Thanh Hóa và các tỉnh Bắc Trung Bộ như Hà<br /> Tĩnh, Quảng Bình, tổng diện tích nhiễm mặn ước<br /> khoảng 100.000ha.<br /> Với diễn biến nhiễm mặn nêu trên trên, việc<br /> chọn tạo các giống lúa mới chịu mặn, có năng<br /> suất cao và phẩm chất tốt là rất cần thiết để thích<br /> nghi với điều kiện đất lúa nhiễm mặn hiện nay và<br /> xu hướng biến đổi khí hậu đang diễn ra. Vì vậy,<br /> Viện Lúa đồng bằng sông Cửu Long đã thực hiện<br /> đề tài cấp bộ “Nghiên cứu chọn tạo giống lúa<br /> chịu mặn và phẩm chất tốt cho đồng bằng sông<br /> Cửu Long và phía Bắc” với mục tiêu lai tạo<br /> giống lúa thuần mới, có khả năng chịu mặn (mức<br /> độ chịu mặn khoảng 3 - 4‰), phẩm chất gạo tốt,<br /> phù hợp với điều kiện canh tác lúa vùng nhiễm<br /> mặn và cơ cấu sản xuất lúa vùng nhiễm mặn ở<br /> đồng bằng sông Cửu Long và phía Bắc.<br /> II. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> 2.1. Vật liệu<br /> Bộ giống lúa gồm 53 giống để nghiên cứu về<br /> tính liên kết của các marker SSR đối với đặc tính<br /> chịu mặn ở giống lúa. Giống đối chứng chịu mặn<br /> là Pokkali, giống đối chứng nhiễm mặn là IR29.<br /> Vật liệu dùng để lai tạo bao gồm các giống lúa<br /> <br /> Hội thảo Quốc gia về Khoa học Cây trồng lần thứ nhất<br /> <br /> được xác định chịu mặn, giống lúa năng suất cao,<br /> thích nghi rộng, giống lúa phẩm chất cao.<br /> <br /> IRRI (SES, 1996), bệnh vàng lùn và lùn xoắn lá<br /> được quan sát ngoài đồng.<br /> <br /> 2.2. Phương pháp<br /> <br /> Phương pháp nghiên phân tích dấu chuẩn<br /> phân tử SSR liên kết với QTL chịu mặn Satol 1<br /> <br /> Phương pháp lai tạo truyền thống: Thực<br /> hiện lai hữu tính và chọn theo phương pháp phả<br /> hệ. Tính kháng rầy và bệnh đạo ôn, được thực<br /> hiện theo phương pháp lây nhiễm nhân tạo trong<br /> nhà lưới, được đánh giá theo thang điểm của<br /> <br /> - Sáu dấu chuẩn phân tử (marker) SSR liên kết<br /> với QTL chịu mặn (Saltol 1) trên nhiễm sắc thể số<br /> 1: RM10745, RM7075, RM8094, RM3412,<br /> RM493 và RM336 được sử dụng (bảng 1).<br /> <br /> Bảng 1. Danh sách các cặp mồi (primer) của dấu chuẩn phân tử SSR<br /> TT<br /> 1<br /> <br /> Tên mồi<br /> RM493<br /> <br /> Trình tự mồi<br /> TAGCTCCAACAGGATCGACC<br /> <br /> Tm<br /> o<br /> <br /> 62 C<br /> <br /> GTACGTAAACGCGGAAGGTG<br /> 2<br /> <br /> RM3412<br /> <br /> o<br /> <br /> AAAGCAGGTTTTCCTCCTCC<br /> <br /> 60 C<br /> <br /> CCCATGTGCAATGTGTCTTC<br /> o<br /> <br /> 3<br /> <br /> RM8094<br /> <br /> AAGTTTGTACACATCGTATACA CGCGACCAGTACTACTACTA<br /> <br /> 60 C<br /> <br /> 4<br /> <br /> RM10745<br /> <br /> TGACGAATTGACACACCGAGTACG<br /> <br /> 66 C<br /> <br /> o<br /> <br /> ACTTCACCGTCGGCAACATGG<br /> 5<br /> <br /> RM336<br /> <br /> CTTACAGAGAAACGGCATCG<br /> <br /> o<br /> <br /> 60 C<br /> <br /> GCTGGTTTGTTTCAGGTTCG<br /> 6<br /> <br /> RM7075<br /> <br /> TATGGACTGGAGCAAACCTC<br /> <br /> o<br /> <br /> 60 C<br /> <br /> GGCACAGCACCAATGTCTC<br /> <br /> - DNA của các giống lúa được trích theo qui<br /> trình của Kumar P.R et al. (2007).<br /> <br /> Phương pháp đánh giá tính chịu mặn của<br /> giống lúa:<br /> <br /> - Thanh lọc mặn giai đoạn làm đòng đến thu<br /> hoạch: Thực hiện trong bể nhà lưới. Nghiệm<br /> thức xử lý muối (EC = 0, 8 hoặc 12 dS/m), các<br /> giống lúa khi mạ được 12 ngày tuổi thì cấy làm<br /> 1 hàng (5 cây/hàng), khoảng cách 15  20cm<br /> trong bể xi măng có kích thước là 3  7m, mỗi<br /> bể gồm 53 giống lúa thử nghiệm. Số lần lặp lại<br /> là 3 cho mỗi công thức xử lý muối. Khi cây lúa<br /> được 35 ngày sau khi cấy thì tiến hành xử lý<br /> mặn cho bể thanh lọc. Trước khi xử lý muối, bể<br /> được tháo khô nước trong khoảng 5 ngày. Cách<br /> thức xử lý mặn: Thể tích nước muối, cách thêm<br /> nước muối đã chuẩn độ EC = 0, 8 hoặc 12 dS/m<br /> cũng được tiến hành tương tự như thanh lọc<br /> mặn giai đoạn mạ, trồng trong khay đất, dựa<br /> trên thể tích đất trong bể, nồng độ muối và mực<br /> nước ngập mặt đất. Chỉ tiêu năng suất trung<br /> bình/bụi ghi nhận bằng cách cân năng suất 3<br /> bụi/lần lặp lại, lấy trung bình 3 lần lặp lại, Các<br /> giống lúa không thu hoạch được do chết hoặc<br /> bụi không có hạt chắc (hoặc quá ít) thì ghi nhận<br /> không có năng suất.<br /> <br /> - Thanh lọc mặn giai đoạn mạ: Thực hiện<br /> trong chậu và dung dịch Yoshida có muối NaCl:<br /> Theo phương pháp đề xuất của IRRI năm 1997.<br /> Gregorio GB và D Senadhira (1993).<br /> <br /> Độ mặn trong đất của từng bể được đo khi<br /> bắt đầu thu hoạch lúa. Mổi bể sẽ thu 3 mẫu đất,<br /> để ráo nước và nước chắt ra từ đất dùng để đo<br /> nồng độ muối trong đất<br /> <br /> - Đa hình sản phẩm PCR được phát hiện bằng<br /> phương pháp nhuộm bạc (AgNO3) sau khi điện di<br /> trên 8% polyacrylamide gel. Phương pháp nhuộm<br /> bạc theo phương pháp cải tiến của Benbouza et al.<br /> (2006) trên hộp có ánh sáng trắng.<br /> - Cho từng dấu chuẩn SSR, băng nhân bản<br /> PCR của các giống lúa thử nghiệm được so sánh<br /> mức độ giống hoặc khác nhau so với băng của<br /> giống lúa Pokkali và IR29. Các giống lúa có băng<br /> nhân bản PCR tương tự với các băng của Pokkali<br /> được coi như là có vị trí gen chống chịu mặn<br /> tương tự như của hệ gen Saltol 1 của Pokkali.<br /> Các giống lúa có băng nhân bản PCR tương tự<br /> với các băng của IR29 được coi như là không có<br /> vị trí gen chống chịu mặn của hệ gen Saltol 1 của<br /> Pokkali.<br /> <br /> 213<br /> <br /> VIỆN KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM<br /> <br /> III. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN<br /> 3.1. Phân tích dấu chuẩn phân tử SSR liên kết<br /> với gen chịu mặn QLT Saltol 1<br /> Kết quả phân tích sản phẩm PCR của DNA<br /> của 53 giống lúa thí nghiệm, được nhân bản riêng<br /> biệt bởi 6 mồi SSR liên kết với gen chịu mặn của<br /> hệ gen Saltol 1 (RM493, RM336, RM7075,<br /> RM3412, RM8094 và RM10745) cho thấy, có 5<br /> mồi cho thể đa hình giữa giống chuẩn kháng<br /> Pokkali và giống chuẩn nhiễm IR29 là RM336,<br /> RM7075, RM3412, RM8094 và RM10745. Riêng<br /> mồi RM493 không có thể đa hình, do đó không<br /> được sử dụng. Phân tích kết quả phản ứng PCR<br /> (hình 1) được tổng kết ở bảng 3 ghi nhận có 1<br /> giống (OM8010) có băng PCR của 5 dấu chuẩn<br /> phân tử nêu trên giống như băng của Pokkali, 11<br /> <br /> giống có băng PCR của 4 dấu chuẩn phân tử SSR<br /> giống băng của giống Pokkali; 11 giống có PCR<br /> của 3 dấu chuẩn phân tử SSR giống như băng của<br /> Pokkali, 24 giống có PCR của 2 dấu chuẩn phân tử<br /> SSR giống như băng của Pokkali và 4 giống có<br /> PCR của 1 dấu chuẩn phân tử SSR giống như<br /> băng của Pokkali. Tuy nhiên không có sự tương<br /> quan chặt chẽ về tính chống chịu mặn giai đoạn<br /> mạ của giống lúa với số lượng dấu chuẩn phân tử<br /> giống như của Pokkali. Hệ số tương quan giữa số<br /> lượng dấu chuẩn phân tử với tính chống chịu mặn<br /> giai đoạn mạ ở công thức 4‰ muối là âm 0,21 và<br /> với công thức 6‰ muối là âm 0,15 (tương quan<br /> nghịch, không chặt chẽ), với năng suất lúa (thể<br /> hiện tính chống chịu mặn giai đoạn làm đòng đến<br /> chín) ở công thức 4‰ và 6‰ muối là 0,33 và 0,32<br /> (tương quan thuận, yếu).<br /> <br /> Hình 1. Sản phẩm PCR được nhân bản bởi mồi RM3412 của 53 giống thanh lọc mặn trên gel<br /> acrylamide 0,8%.<br /> TM<br /> <br /> Ghi chú: M là dấu chuẩn trọng lương phân tử (DNA ladder, DirectLoad , 100 bp của công ty Sigma), 1: Pokkali, 2: IR29,<br /> 3: OM576, 4: OM1490, 5: OM2517, 6: OM3536, 7: AS996, 8: A69-1, 9: OM7222-S, 10: OM7222-1, 11: OM7222-2,<br /> 12: OM3566-S1, 13: OM3995, 14: OM3948-S1, 15: OM4926-S1, 16: OM5166-S2, 17: OM5199ĐB, 18: OM5380, 19: OM5451,<br /> 20: OM5453, 21: OM5464, 22: OM5490, 23: OM5629, 24: OM6517-S2, 25: OM6904, 26: OM6936-S, 27: OM7229-S2,<br /> 28: OM7230-S, 29: OM7234-S, 30: OM7953-S, 31: OM8316, 32: A69-1NCM, 33: ST3 NCM, 34: OM8010, 35: OM6976,<br /> 36: OM9576, 37: OM9577-1, 38: OM9577-2, 39: OM9581-1, 40: OM9581-2.<br /> <br /> Bảng 2. Mối tương quan giữa số SSR marker liên kết với Saltol 1 của các giống lúa thí nghiệm<br /> với tính chống chịu mặn và năng suất<br /> TT<br /> <br /> Giống<br /> <br /> Số marker<br /> <br /> 1<br /> <br /> Pokkali<br /> <br /> 2<br /> <br /> IR29<br /> <br /> 3<br /> <br /> OM576<br /> <br /> Cấp hại<br /> <br /> Năng suất (g/bụi)<br /> <br /> 4‰ NaCl<br /> <br /> 6‰ NaCl<br /> <br /> 4‰ NaCl<br /> <br /> 6‰ NaCl<br /> <br /> 5<br /> <br /> 4,6<br /> <br /> 5,7<br /> <br /> 13,03<br /> <br /> 11,37<br /> <br /> 0<br /> <br /> 8,8<br /> <br /> 8,9<br /> <br /> -<br /> <br /> -<br /> <br /> 2<br /> <br /> 6,4<br /> <br /> 7,9<br /> <br /> 9,00<br /> <br /> -<br /> <br /> 4<br /> <br /> OM1490<br /> <br /> 4<br /> <br /> 5,7<br /> <br /> 6,9<br /> <br /> 10,77<br /> <br /> 7,18<br /> <br /> 5<br /> <br /> OM2517<br /> <br /> 2<br /> <br /> 5,3<br /> <br /> 6,6<br /> <br /> 9,43<br /> <br /> -<br /> <br /> 6<br /> <br /> OM3536<br /> <br /> 3<br /> <br /> 5,1<br /> <br /> 7,1<br /> <br /> 7,73<br /> <br /> 2,22<br /> <br /> 7<br /> <br /> AS996<br /> <br /> 2<br /> <br /> 4,7<br /> <br /> 6,7<br /> <br /> 8,16<br /> <br /> 2,93<br /> <br /> 8<br /> <br /> A69-1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 5,3<br /> <br /> 7,0<br /> <br /> 16,18<br /> <br /> 5,11<br /> <br /> 9<br /> <br /> OM7222-S<br /> <br /> 4<br /> <br /> 6,4<br /> <br /> 7,3<br /> <br /> 7,15<br /> <br /> 4,33<br /> <br /> 10<br /> <br /> OM7222-1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 5,9<br /> <br /> 6,7<br /> <br /> 5,07<br /> <br /> 3,82<br /> <br /> 214<br /> <br /> Hội thảo Quốc gia về Khoa học Cây trồng lần thứ nhất<br /> TT<br /> <br /> Giống<br /> <br /> Số marker<br /> <br /> 11<br /> <br /> OM7222-2<br /> <br /> 3<br /> <br /> Cấp hại<br /> <br /> Năng suất (g/bụi)<br /> <br /> 4‰ NaCl<br /> <br /> 6‰ NaCl<br /> <br /> 4‰ NaCl<br /> <br /> 6‰ NaCl<br /> <br /> 6,6<br /> <br /> 7,4<br /> <br /> 15,37<br /> <br /> 8,36<br /> -<br /> <br /> 12<br /> <br /> OM3566-S1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 5,9<br /> <br /> 7,1<br /> <br /> 4,21<br /> <br /> *<br /> <br /> 13<br /> <br /> OM3995<br /> <br /> 1<br /> <br /> 4,7<br /> <br /> 6,3<br /> <br /> 7,65<br /> <br /> *<br /> <br /> 14<br /> <br /> OM3948-S1<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4,2<br /> <br /> 6,3<br /> <br /> 11,76<br /> <br /> -<br /> <br /> 15<br /> <br /> OM4926-S1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 4,0<br /> <br /> 6,5<br /> <br /> 12,10<br /> <br /> 5,50<br /> <br /> 16<br /> <br /> OM5166-S2<br /> <br /> 2<br /> <br /> 5,0<br /> <br /> 5,8<br /> <br /> 6,72<br /> <br /> 0,65<br /> <br /> 17<br /> <br /> OM5199ĐB<br /> <br /> 4<br /> <br /> 4,7<br /> <br /> 6,5<br /> <br /> 8,40<br /> <br /> -<br /> <br /> 18<br /> <br /> OM5380<br /> <br /> 2<br /> <br /> 6,4<br /> <br /> 7,6<br /> <br /> 8,63<br /> <br /> -<br /> <br /> 19<br /> <br /> OM5451<br /> <br /> 2<br /> <br /> 6,6<br /> <br /> 7,5<br /> <br /> 8,01<br /> <br /> 1,93<br /> <br /> 20<br /> <br /> OM5453<br /> <br /> 2<br /> <br /> 6,8<br /> <br /> 7,4<br /> <br /> 7,83<br /> <br /> 1,56<br /> <br /> 21<br /> <br /> OM5464<br /> <br /> 4<br /> <br /> 6,3<br /> <br /> 7,4<br /> <br /> 11,40<br /> <br /> 3,02<br /> <br /> 22<br /> <br /> OM5490<br /> <br /> 3<br /> <br /> 5,6<br /> <br /> 6,1<br /> <br /> 7,66<br /> <br /> 0,40<br /> <br /> 23<br /> <br /> OM5629<br /> <br /> 2<br /> <br /> 5,6<br /> <br /> 6,4<br /> <br /> 10,09<br /> <br /> 0,58<br /> <br /> 24<br /> <br /> OM6517-S2<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4,2<br /> <br /> 6,2<br /> <br /> 8,00<br /> <br /> -<br /> <br /> 25<br /> <br /> OM6904<br /> <br /> 1<br /> <br /> 5,5<br /> <br /> 6,4<br /> <br /> 4,14<br /> <br /> 1,21<br /> <br /> 26<br /> <br /> OM6936-S<br /> <br /> 4<br /> <br /> 6,0<br /> <br /> 6,8<br /> <br /> 7,49<br /> <br /> -<br /> <br /> 27<br /> <br /> OM7229-S2<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4,8<br /> <br /> 7,0<br /> <br /> 9,39<br /> <br /> 1,30<br /> <br /> 28<br /> <br /> OM7230-S<br /> <br /> 1<br /> <br /> 7,2<br /> <br /> 7,8<br /> <br /> 7,64<br /> <br /> -<br /> <br /> 29<br /> <br /> OM7234-S<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4,6<br /> <br /> 6,4<br /> <br /> 9,71<br /> <br /> 1,00<br /> <br /> 30<br /> <br /> OM7953-S<br /> <br /> 2<br /> <br /> 5,2<br /> <br /> 7,0<br /> <br /> 6,09<br /> <br /> -<br /> <br /> 31<br /> <br /> OM8316<br /> <br /> 3<br /> <br /> 6,7<br /> <br /> 7,4<br /> <br /> 12,20<br /> <br /> 2,31<br /> <br /> 32<br /> <br /> A69-1NCM<br /> <br /> 2<br /> <br /> 7,1<br /> <br /> 7,8<br /> <br /> 6,75<br /> <br /> -<br /> <br /> 33<br /> <br /> ST3 NCM<br /> <br /> 2<br /> <br /> 5,4<br /> <br /> 7,4<br /> <br /> 8,98<br /> <br /> -<br /> <br /> 34<br /> <br /> OM8010<br /> <br /> 5<br /> <br /> 5,2<br /> <br /> 6,9<br /> <br /> 11,17<br /> <br /> 6,08<br /> <br /> 35<br /> <br /> OM6976<br /> <br /> 4<br /> <br /> 5,8<br /> <br /> 7,7<br /> <br /> 8,03<br /> <br /> -<br /> <br /> 36<br /> <br /> OM9576<br /> <br /> 1<br /> <br /> 6,5<br /> <br /> 8,0<br /> <br /> 11,30<br /> <br /> 1,67<br /> <br /> 37<br /> <br /> OM9577-1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 5,6<br /> <br /> 7,3<br /> <br /> 9,37<br /> <br /> 6,27<br /> <br /> 38<br /> <br /> OM9577-2<br /> <br /> 4<br /> <br /> 7,0<br /> <br /> 7,5<br /> <br /> 10,24<br /> <br /> 1,98<br /> <br /> 39<br /> <br /> OM9581-1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 6,3<br /> <br /> 7,1<br /> <br /> 12,04<br /> <br /> 7,84<br /> <br /> 40<br /> <br /> OM9581-2<br /> <br /> 3<br /> <br /> 6,2<br /> <br /> 6,8<br /> <br /> 8,39<br /> <br /> 4,24<br /> <br /> 41<br /> <br /> OM9581-3<br /> <br /> 4<br /> <br /> 4,4<br /> <br /> 7,0<br /> <br /> 13,42<br /> <br /> 5,21<br /> <br /> 42<br /> <br /> OM9584-1<br /> <br /> 4<br /> <br /> 7,2<br /> <br /> 8,5<br /> <br /> 8,78<br /> <br /> 3,44<br /> <br /> 43<br /> <br /> OM9584-2<br /> <br /> 2<br /> <br /> 4,9<br /> <br /> 6,5<br /> <br /> 15,70<br /> <br /> 7,93<br /> <br /> 44<br /> <br /> OM9585<br /> <br /> 4<br /> <br /> 5,6<br /> <br /> 6,5<br /> <br /> 10,36<br /> <br /> 2,30<br /> <br /> 45<br /> <br /> OM9601-1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 7,2<br /> <br /> 7,8<br /> <br /> 10,56<br /> <br /> 4,97<br /> <br /> 46<br /> <br /> OM9604-1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 5,2<br /> <br /> 5,4<br /> <br /> 10,41<br /> <br /> 2,77<br /> <br /> 47<br /> <br /> OM9604-2<br /> <br /> 2<br /> <br /> 5,3<br /> <br /> 7,7<br /> <br /> 9,19<br /> <br /> 2,15<br /> <br /> 48<br /> <br /> OM9640-1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 6,6<br /> <br /> 8,0<br /> <br /> 10,13<br /> <br /> 2,62<br /> <br /> 49<br /> <br /> OM9640-2<br /> <br /> 3<br /> <br /> 5,7<br /> <br /> 7,6<br /> <br /> 11,49<br /> <br /> 3,16<br /> <br /> 50<br /> <br /> OM9915<br /> <br /> 2<br /> <br /> 5,6<br /> <br /> 7,2<br /> <br /> 12,09<br /> <br /> 4,16<br /> <br /> 51<br /> <br /> OM9916<br /> <br /> 4<br /> <br /> 6,0<br /> <br /> 7,3<br /> <br /> 9,11<br /> <br /> 4,65<br /> <br /> 52<br /> <br /> OM9921<br /> <br /> 3<br /> <br /> 5,3<br /> <br /> 6,2<br /> <br /> 10,64<br /> <br /> 1,98<br /> <br /> 53<br /> <br /> OM9605<br /> <br /> 2<br /> <br /> 4,1<br /> <br /> 4,9<br /> <br /> 10,69<br /> <br /> 5,67<br /> <br /> Tương quan (r) giữa dấu chuẩn phân tử với cấp hại và năng suất<br /> <br /> -0,21<br /> <br /> - 0,15<br /> <br /> 0,33<br /> <br /> 0,32<br /> <br /> Tương quan (r) giữa cấp hại với năng suất<br /> <br /> -0,32<br /> <br /> -0,17<br /> <br /> 215<br /> <br /> VIỆN KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM<br /> <br /> 3.2. Kết quả tạo chọn giống lúa chịu mặn<br /> 3.2.1. Giống lúa được công nhận chính thức<br /> (quốc gia): OM5464<br /> Nguồn gốc và quá trình tạo chọn<br /> Giống lúa OM5464 được chọn tạo từ tổ hợp lai<br /> OM3242/OM2490 thực hiện tại Viện Lúa ĐBSCL<br /> và được đưa vào khảo nghiệm từ năm 2007. Giống<br /> lúa OM5464 có thời gian sinh trưởng ngắn (90 100 ngày). Đẻ nhánh khỏe, dạng hình đẹp, cứng<br /> cây. Kháng tốt đối với rầy nâu và đạo ôn.<br /> <br /> Giống lúa OM5464 được công nhận là giống<br /> lúa mới theo Quyết định số 711/QĐ/TT/CLT<br /> ngày 07/12/2011 của Cục Trồng trọt Năm<br /> 2013, giống lúa OM5464 được Bộ Nông<br /> nghiệp và Phát triển nông thôn cấp bằng bảo hộ<br /> giống cây trồng.<br /> Đặc tính của giống<br /> Đặc tính cơ bản của giống lúa OM5464 được<br /> tóm tắt ở bảng 4.<br /> <br /> Bảng 4. Đặc tính cơ bản của giống lúa OM5464<br /> TT<br /> <br /> Đặc tính<br /> <br /> TT<br /> <br /> Đặc tính<br /> <br /> 1<br /> <br /> Thời gian sinh trưởng (ngày) (sạ)<br /> <br /> 90 - 95<br /> <br /> 12<br /> <br /> Tỷ lệ gạo nguyên (%)<br /> <br /> 50 - 55<br /> <br /> 2<br /> <br /> Chiều cao cây (cm)<br /> <br /> 90 - 100<br /> <br /> 13<br /> <br /> Độ bạc bụng(cấp 1-9)<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3<br /> <br /> Độ cứng cây<br /> <br /> Cứng cây<br /> <br /> 14<br /> <br /> Chiều dài hạt gạo (mm)<br /> <br /> 4<br /> <br /> Khả năng đẻ nhánh<br /> <br /> Khỏe<br /> <br /> 15<br /> <br /> Độ bền thể gel (mm)<br /> <br /> 5<br /> <br /> Số bông/m (bông)<br /> <br /> 350 - 450<br /> <br /> 16<br /> <br /> Hàm lượng amylose (%)<br /> <br /> 28,6<br /> <br /> 6<br /> <br /> Chiều dài bông (cm)<br /> <br /> 23 - 25<br /> <br /> 17<br /> <br /> Rầy nâu (cấp)<br /> <br /> 3-5<br /> <br /> 7<br /> <br /> Số hạt chắc/bông<br /> <br /> 80 - 100<br /> <br /> 18<br /> <br /> Đạo ôn (cấp)<br /> <br /> 3<br /> <br /> 8<br /> <br /> Trọng lượng 1000 hạt (g)<br /> <br /> 24 - 25<br /> <br /> 19<br /> <br /> Bệnh vàng lùn (%)<br /> <br /> Dưới 5%<br /> <br /> 9<br /> <br /> Tỷ lệ lép (%)<br /> <br /> 8 - 12<br /> <br /> 20<br /> <br /> Khả năng chịu mặn<br /> <br /> 6 - 8 dSm<br /> <br /> 10<br /> <br /> Tỷ lệ gạo lức (%)<br /> <br /> 78 - 80<br /> <br /> 21<br /> <br /> Năng suất (tấn/ha)<br /> <br /> 6-8<br /> <br /> 11<br /> <br /> Tỷ lệ gạo trắng (%)<br /> <br /> 68 - 69<br /> <br /> 2<br /> <br /> 7,0 - 7,1<br /> 47<br /> <br /> -1<br /> <br /> Nguồn: Bộ môn Công nghệ sinh học, Viện Lúa ĐBSCL (2009). Báo cáo kết quả nghiên cứu năm 2009.<br /> <br /> Tính chịu mặn và thích nghi<br /> Giống lúa OM5464 được thanh lọc mặn<br /> nhân tạo giai đoạn mạ có khả năng chống chịu ở<br /> cấp 3 tốt hơn so với giống chuẩn kháng Pokkali<br /> (cấp 5 - 7) (Phạm Trung Nghĩa và ctv., 2010).<br /> Trong thực tế sản xuất, giống lúa OM5464 có<br /> tính chịu mặn cao, ở ngưỡng 6 - 8 dSm-1 (3,84 5,1‰) và cho năng suất cao hơn OM2517 (là<br /> giống chịu mặn phổ biến) và các giống chịu mặn<br /> khác như OM1490, OM576 ở các vùng bị nhiễm<br /> phèn - mặn và hạn thường xuyên ở ĐBSCL.<br /> Giống lúa OM5464 còn có khả năng chịu phèn<br /> và hạn.<br /> Phát triển trong sản xuất<br /> Giống lúa OM5464 đang đươc trồng nhiều<br /> tại các địa phương như Cà Mau, Kiên Giang, Bạc<br /> Liêu. Diện tích giống lúa OM5464 từ năm 2010<br /> đến 2012 khoảng 100.000ha ở ĐBSCL.<br /> 216<br /> <br /> 3.2.2. Giống lúa được công nhận sản xuất thử:<br /> OM5166<br /> Nguồn gốc và quá trình tạo chọn<br /> Giống lúa OM5166 được tạo tạo chọn từ tổ<br /> hợp lai IR75494-11-1-1-2-2-1-2/Jasmine 85 thực<br /> hiện tại Viện Lúa ĐBSCL. IR75494-11-1 là giống<br /> lúa giàu sắt Quốc tế sử dụng trong mạng lưới tạo<br /> giống lúa giàu sắt châu Á, Jasmine 85 là giống lúa<br /> thơm, đặc sản được trồng rộng rãi ở ĐBSCL.<br /> Giống lúa OM5166 được đưa vào khảo<br /> nghiệm từ năm 2008 và được công nhận là<br /> giống lúa sản xuất thử theo Quyết định số<br /> 385/QĐ-TT-CLT ngày 17/8/2012 của Cục<br /> Trồng trọt.<br /> Đặc tính của giống<br /> Đặc tính cơ bản của giống lúa OM5166 được<br /> tóm tắt ở bảng 5.<br /> <br />